Tài liệu Luận văn quản lý rủi ro hoạt động cho vay tại ngân hàng thƣơng mại cổ phần đầu tƣ và phát triển việt nam –chi nhánh phú thọ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- PHẠM THỊ CẨM LINH QUẢN LÝ RỦI RO HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH Hà Nội - 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- PHẠM THỊ CẨM LINH QUẢN LÝ RỦI RO HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH PHÚ THỌ Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRỊNH THỊ HOA MAI XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ HƢỚNG DẪN XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội - 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản luận văn là công trình nghiên cứu khoa học, độc lập của tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Phạm Thị Cẩm Linh LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành bản luận văn này ngoài sự cố gắng, nỗ lực của bản thân, tôi luôn nhận đƣợc sự giúp đỡ tận tình của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến cô giáo hƣớng dẫn – PGS.TS. Trịnh Thị Hoa Mai – Trƣờng Đại học Kinh tế, Đại học Quốc Gia Hà Nội – ngƣời đã tận tình giúp đỡ, hƣớng dẫn tôi thực hiện và hoàn thành bản luận văn này. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban Giám hiệu, các thầy cô giảng dạy tại trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc Gia Hà Nội, các tổ chức, cá nhân đã truyền đạt kiến thức, hƣớng dẫn, cung cấp các tài liệu cần thiết và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập tại trƣờng, cũng nhƣ trong quá trình tìm hiểu kiến thức để thực hiện luận văn này. Tôi xin cảm ơn sự động viên, giúp đỡ của gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã chia sẻ những khó khăn và động viên tôi hoàn thành luận văn này. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Phạm Thị Cẩm Linh MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................ i DANH SÁCH CÁC BẢNG ........................................................................................ii DANH SÁCH HÌNH................................................................................................. iii PHẦN MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO HOẠT ĐỘNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI .............................................................................................. 4 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ....................................................................... 4 1.1.1. Các công trình nghiên cứu về vấn đề quản lý rủi ro hoạt động cho vay của các Ngân hàng thương mại ........................................................................... 4 1.1.2. Khoảng trống nghiên cứu của luận văn .................................................. 10 1.2. Cơ sở lý luận về quản lý rủi ro hoạt động cho vay của Ngân hàng thƣơng mại ... 11 1.2.1. Tổng quan về hoạt động cho vay ngân hàng ........................................... 11 1.2.2. Rủi ro trong hoạt động cho vay của ngân hàng ...................................... 17 1.2.3. Quản lý rủi ro hoạt động cho vay của ngân hàng ................................... 24 1.3. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................ 39 1.3.1. Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới trong việc quản lý rủi ro hoạt động cho vay ...................................................................................................... 39 1.3.2. Bài học kinh nghiệm cho các ngân hàng thương mại Việt Nam và BIDV Phú Thọ trong công tác quản lý rủi ro hoạt động cho vay ................................ 41 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CƢ́U VÀ THIẾT KẾ LUẬN VĂN ....... 43 2.1. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................ 43 2.1.1. Cơ sở phương pháp luận của đề tài......................................................... 43 2.1.2. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu ....................................................... 43 2.1.3. Phương pháp tiế p cận .............................................................................. 43 2.1.4. Pháp pháp thu thập thông tin .................................................................. 44 2.1.5. Phương pháp tổ ng hợp, phân tích thông tin ............................................ 45 2.2. Thiết kế luận văn ............................................................................................ 46 2.2.1. Xác định vấn đề nghiên cứu..................................................................... 46 2.2.2. Nghiên cứu các công trình, tài liệu liên quan đến đề tài......................... 46 2.2.3. Xây dựng đề cương nghiên cứu (đề cương sơ bộ) ................................... 47 2.2.4. Thu thập dữ liệu ....................................................................................... 47 2.2.5. Hình thành các dữ liệu thứ cấp cần thu thập từ các nguồn tư liệu gốc .. 49 2.2.6. Phân tích dữ liệu ...................................................................................... 49 2.2.7. Giải thích kết quả và hoàn thành luận văn .............................................. 49 CHƢƠNG 3: QUẢN LÝ RỦI RO HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH PHÚ THỌ ....... 50 3.1. Khái quát về BIDV Phú Thọ .......................................................................... 50 3.1.1. Qúa trình hình thành và phát triể n .......................................................... 50 3.1.2. Cơ cấu tổ chức và nguồn nhân lực .......................................................... 51 3.1.3. Khái quát kế t quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng ....................... 54 3.2. Thực trạng quản lý rủi ro hoạt động cho vay tại BIDV Phú Thọ từ năm 20122014 ....................................................................................................................... 57 3.2.1. Hoạt động cho vay tại BIDV Phú Thọ ..................................................... 57 3.2.2. Thực trạng rủi ro cho vay tại BIDV Phú Thọ .......................................... 60 3.2.3. Thực trạng quản lý rủi ro cho vay tại BIDV Phú Thọ ............................. 67 3.3. Đánh giá chung công tác quản lý rủi ro hoạt động cho vay tại BIDV Phú Thọ ...... 80 3.3.1. Những kết quả đã đạt được...................................................................... 80 3.3.2 Hạn chế và nguyên nhân........................................................................... 82 CHƢƠNG 4: ĐỊNH HƢỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ RỦI RO HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI BIDV PHÚ THỌ ......... 89 4.1. Định hƣớng hoàn thiện công tác quản lý rủi ro hoạt động cho vay tại BIDV Phú Thọ.................................................................................................................. 89 4.1.1. Định hướng hoạt động ............................................................................. 89 4.1.2. Định hướng quản lý rủi ro hoạt động cho vay ........................................ 90 4.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý rủi ro hoạt động cho vay tại BIDV Phú Thọ ....................................................................................................... 92 4.2.1. Hoàn thiện hệ thống cơ cấu tổ chức hoạt động tín dụng và cơ cấu quản lý, giám sát rủi ro tín dụng của Ngân hàng ....................................................... 92 4.2.2. Hoàn thiện công tác chính sách và phân loại khách hàng ...................... 94 4.2.3. Xây dựng hệ thống văn bản chế độ, quy chế, quy trình, thủ tục cấp tín dụng ..... 96 4.2.4. Xây dựng hệ thống các công cụ đo lường và định hạng rủi ro tín dụng ........ 96 4.2.5. Hoàn thiện và nâng cao chất lượng công tác xử lý nợ xấu ..................... 97 4.2.6. Giải pháp tăng cường công nghệ, nguồn nhân lực trong công tác quản lý rủi ro hoạt động cho vay .................................................................................... 99 4.3. Một số kiến nghị ........................................................................................... 102 4.3.1. Đối với các cơ quan quản lý Nhà nước ................................................. 102 4.3.2. Đối với Ngân hàng Nhà nước ................................................................ 104 4.3.3. Đối với Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Thọ ................................................. 105 4.3.4. Đối với Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam ................... 106 KẾT LUẬN ............................................................................................................. 108 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... 110 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT 1 2 Ký hiệu BIDV Nguyên nghĩa Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam BIDV Phú Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Đầu tƣ và Phát triển Thọ Việt Nam – Chi nhánh Phú Thọ 3 NHTM Ngân hàng thƣơng mại 4 QLKH Quản lý khách hàng 5 QLRRCV Quản lý rủi ro hoạt động cho vay 6 RRTCV Rủi ro trong hoạt động cho vay 7 TCTD Tổ chức tín dụng 8 TMCP Thƣơng mại cổ phần i DANH SÁCH CÁC BẢNG STT Bảng 1 Bảng 3.1 2 Bảng 3.2 3 Bảng 3.3 4 Bảng 3.4 5 Bảng 3.5 6 Bảng 3.6 7 Bảng 3.7 8 Bảng 3.8 Nội dung Tổng hợp kết quả kinh doanh của BIDV Phú Thọ giai đoạn 2012 – 2014 Tình hình lợi nhuận từ hoạt động cho vay của BIDV Phú Thọ giai đoạn 2012 -2014 Cơ cấu hoạt động cho vay tại BIDV Phú Thọ giai đoạn 2012 – 2014 Tốc độ tăng trƣởng hoạt động cho vay tại BIDV Phú Thọ giai đoạn 2012 - 2014 Cơ cấu nợ quá hạn theo loại vay Tỷ trọng nợ xấu trong tổng dƣ nợ tại BIDV Phú Thọ giai đoạn 2012 – 2014 Dự phòng rủi ro tín dụng Các chỉ tiêu kinh doanh chính BIDV Phú Thọ, giai đoạn 2016 – 2018 ii Trang 54 56 57 59 61 62 65 88 DANH SÁCH HÌNH STT Hình Nội dung Trang 1 Hình 3.1 Mô hình tổ chức của BIDV Phú Thọ năm 2014 51 2 Hình 3.2 Thị phần tín dụng của các NHTM trên địa bàn năm 2014 58 3 Hình 3.3 4 Hình 3.4 5 Hình 3.5 6 Hình 3.6 7 Hình 3.7 Quy trình cho vay tại BIDV Phú Thọ Tăng trƣởng hoạt động cho vay của BIDV Phú Thọ giai đoạn 2012 - 2014 Cơ cấu cho vay theo ngành kinh tế tại BIDV Phú Thọ năm 2014 Cơ cấu cho vay theo ngành trong tổng nợ nhóm 2 năm 2014 tại BIDV Phú Thọ Cơ cấu nợ xấu cho vay theo ngành kinh tế năm 2014 tại BIDV Phú Thọ iii 60 63 63 64 69 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Với đặc điểm nền kinh tế ở Việt Nam, một trong những kênh cung ứng vốn quan trọng, chủ yếu để phát triển kinh tế xã hội là thông qua hoạt động cho vay của các Ngân hàng thƣơng mại. Do đó, nhu cầu mở rộng hoạt động cho vay là tất yếu trong giai đoạn hiện nay, là hoạt động kinh doanh chủ yếu, mối quan tâm hàng đầu và nguồn doanh thu chủ yếu để tạo ra lợi nhuận của các Ngân hàng thƣơng mại (NHTM). Tuy nhiên, qua lý luận và thực tiễn đã chứng minh rủi ro trong hoạt động tín dụng nói chung và hoạt động cho vay nói riêng của các NHTM là lớn nhất trong hoạt động kinh doanh tài chính tiền tệ. Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam, mức độ cạnh tranh trong hoạt động cho vay giữa các NHTM hiện nay là rất quyết liệt, nguy cơ rủi ro trong hoạt động cho vay có xu hƣớng ngày càng tăng. Thực tế những năm gần đây, tỷ lệ nợ xấu của các NHTM có dấu hiệu tăng cao vƣợt quá tỷ lệ cho phép theo quy định của Ngân hàng nhà nƣớc (NHNN). Phú Thọ là một địa bàn thuộc khu vực trung du miền núi phía Bắc, những năm qua nền kinh tế trên địa bàn đã vƣợt qua nhiều khó khăn, sớm tạo đƣợc thế ổn định và tốc độ phát triển khá; chuyển dịch đúng hƣớng công nghiệp hoá - dịch vụ - nông nghiệp. Có đƣợc những thành tựu to lớn trên tỉnh đã tận dụng triệt để mọi nguồn lực từ ngoại lực và nội lực để dành cho phát triển, trong đó phải kể đến nguồn vốn tín dụng đầu tƣ phát triển của nhà nƣớc, đây là nguồn vốn đã góp phần không nhỏ cho việc phát triển kinh tế của tỉnh. Nguồn vốn tín dụng đầu tƣ phát triển trên địa bàn đƣợc quản lý bởi nhiều tổ chức tín dụng với những thị phần khác nhau phù hợp với mô hình tổ chức và hoạt động. Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Phú Thọ (BIDV Phú Thọ) là một trong những NHTM lớn trên địa bàn tỉnh, có vai trò rất quan trọng với sự phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn. Tuy nhiên, khủng hoảng nền kinh tế những năm gần đây đã ảnh hƣởng trực tiếp đến hoạt động ngân hàng nói chung và hoạt động cho vay nói riêng. Trong quá trình thực 1 hiện chính sách tín dụng đầu tƣ phát triển trên địa bàn, BIDV Phú Thọ cũng đã bộc lộ một số tồn tại ảnh hƣởng đến chất lƣợng cho vay, hoạt động cho vay tiềm ẩn rủi ro. Vì vậy, làm thế nào để quản lý rủi ro hoạt động cho vay tại BIDV Phú Thọ hiệu quả và đảm bảo tỷ lệ nợ xấu trong giới hạn cho phép của NHNN, tăng chất lƣợng, hiệu quả trong hoạt động cho vay? Để trả lời câu hỏi, trong thời gian vừa qua học viên tìm hiểu, nhận thấy đã có một số đề tài nghiên cứu có liên quan đến công tác quản lý rủi ro hoạt động cho vay (QLRRCV), tuy nhiên đối với địa bàn tỉnh Phú Thọ nói chung và BIDV Phú Thọ nói riêng, các đề tài nghiên cứu liên quan chủ yếu đến nâng cao chất lƣợng hoạt động cho vay, chƣa đƣa ra những đề xuất, biện pháp để QLRRCV. Là học viên đang theo học lớp thạc sỹ, chuyên ngành quản lý kinh tế của Trƣờng Đại học kinh tế - Đại học Quốc Gia Hà Nội với những kiến thức đã đƣợc trang bị trong quá trình học, thực tế công việc phát sinh tại cơ quan học viên đang công tác, sẽ đánh giá thực trạng, xác định những nguyên nhân gây ra rủi ro hoạt động cho vay và định hƣớng, đề xuất các giải pháp căn bản và khả thi nhằm QLRRCV tại BIDV Phú Thọ, trong đó có những giải pháp cụ thể để có thể áp dụng trong thực tiễn. Với những lý do trên, để góp phần QLRRCV nhằm tăng hiệu quả, chất lƣợng hoạt động cho vay, học viên lựa chọn đề tài “Quản lý rủi ro hoạt động cho vay tại Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Phú Thọ” làm đề tài nghiên cứu cho Luận văn thạc sỹ. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu: 2.1. Mục đích: Trên cơ sở khái quát một số vấn đề lý luận cơ bản và phân tích thực trạng quản lý rủi ro hoạt động cho vay tại BIDV Phú Thọ, cả mặt tích cực và hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế, từ đó đề xuất, kiến nghị các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý rủi ro hoạt động cho vay để hỗ trợ, nâng cao chất lƣợng hoạt động cho vay tại BIDV Phú Thọ. 2.2. Nhiệm vụ: 2 - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận chung về rủi ro trong hoạt động cho vay và QLRRCV của các NHTM. - Phân tích thực trạng QLRRCV tại BIDV Phú Thọ từ năm 2012 đến năm 2014. Quá trình phân tích, nghiên cứu có sự kết hợp giữa lý luận và thực tiễn thông qua việc phân tích số liệu trên bảng cân đối kế toán, kết quả phân loại nợ và chất lƣợng hoạt động cho vay theo từng loại hình cho vay, mục đích vay để rút ra những kết luận cơ bản nhất về thực trạng, nguyên nhân của hạn chế trong công tác QLRRCV. - Đề xuất, kiến nghị các giải pháp nhằm hỗ trợ, nâng cao QLRRCV tại BIDV Phú Thọ. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu: 3.1. Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu về quản lý rủi ro hoạt động cho vay tại BIDV Phú Thọ. 3.2. Phạm vi nghiên cứu: - Không gian: tại BIDV Phú Thọ. - Thời gian: từ năm 2012 đến năm 2014 (03 năm) 4. Kết cấu của luận văn: Ngoài lời mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm bốn chƣơng: Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý rủi ro hoạt động cho vay của NHTM Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu và thiết kế luận văn Chƣơng 3: Quản lý rủi ro hoạt động cho vay tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Phú Thọ Chƣơng 4: Định hƣớng và một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý rủi ro hoạt động cho vay tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Phú Thọ. 3 CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO HOẠT ĐỘNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam, nhu cầu mở rộng hoạt động cho vay là tất yếu trong giai đoạn hiện nay, là hoạt động kinh doanh chủ yếu, mối quan tâm hàng đầu và nguồn doanh thu chủ yếu để tạo ra lợi nhuận của các NHTM. Do đó, mức độ cạnh tranh trong hoạt động cho vay giữa các NHTM hiện nay là rất quyết liệt, nguy cơ rủi ro trong hoạt động cho vay có xu hƣớng ngày càng tăng. Ở nƣớc ta trong những năm gần đây, vấn đề QLRRCV trở thành đối tƣợng nghiên cứu phổ biến trong các đề tài khoa học nhƣ: luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ, đề tài nghiên cứu khoa học ở cấp bộ, sở ban ngành... Có thể khái quát tình hình nghiên cứu liên quan đến nội dung này trong thời gian gần đây nhƣ sau: 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu 1.1.1. Các công trình nghiên cứu về vấn đề quản lý rủi ro hoạt động cho vay của các Ngân hàng thương mại 1.1.1.1. Nhóm các công trình nghiên cứu về vấn đề quản lý rủi ro hoạt động cho vay của các Ngân hàng thương mại - Luận văn thạc sĩ kinh tế “Quản trị rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam – Thực trạng và giải pháp” của Phan Ngọc Mai (2008), Trƣờng Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn đã đi sâu vào phân tích các thông lệ quốc tế tốt nhất áp dụng trong hoạt động quản trị rủi ro tín dụng. Đây là những kiến thức có ý nghĩa hết sức quan trọng trong quá trình thiết kế, triển khai và nâng cấp hoạt động quản trị rủi ro tín dụng tại các NHTM, đồng thời cũng là những thƣớc đo, tiêu chuẩn cơ bản cho các cơ quan giám sát, đánh giá và hoạch định chính sách làm tốt hơn chức năng, nhiệm vụ của mình. Trên cơ sở phần lý thuyết, nguyên lý này, đề tài đã tiến hành phân tích thực trạng và đánh giá hiệu quả công tác quản trị rủi ro của các NHTM Việt Nam hiện nay để làm rõ những khiếm khuyết và từ 4 đây tìm ra những giải pháp để khắc phục những khiếm khuyết đó. Trong quá trình đề xuất giải pháp, đề tài đã tính đến sự hỗ trợ từ phía Chính phủ và NHNN để tạo ra một môi trƣờng lành mạnh làm nền tảng cho việc khuyến khích nâng cao chất lƣợng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng tại các NHTM. Khi đề xuất các giải pháp cho NHTM Việt Nam đề tài đã đƣa ra các giải pháp cơ bản và đồng bộ, có tính đến các yếu tố nhƣ: nguồn lực tài chính, trình độ nguồn nhân lực…nhằm đảm bảo tính thực tế và khả thi của các giải pháp. Đây là một hệ thống đồng bộ các giải pháp nhằm xây dựng hệ thống quản trị rủi ro của các NHTM Việt Nam hiệu quả, hƣớng theo các thông lệ quốc tế và phù hợp với môi trƣờng kinh doanh sau khủng hoảng. - Luận văn thạc sĩ kinh tế “Một số giải pháp cụ thể phân tán rủi ro tín dụng nhằm ngăn ngừa và hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam” của Lê Thị Quyên (2014), Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội. Luận văn đã phân tích và đƣa ra nhận định trong mọi hoạt động kinh doanh đều chứa đựng những rủi ro tiềm ẩn, nếu không chấp nhận rủi ro thì không thể tạo ra cơ hội đầu tƣ và kinh doanh mới. Hoạt động kinh doanh của NHTM cũng nhƣ các hoạt động kinh doanh khác không tránh khỏi những rủi ro. Do đó, quản lý rủi ro là một yêu cầu tất yếu đặt ra trong quá trình tồn tại và phát triển của ngân hàng. Vì thế để quản lý rủi ro có hiệu quả ngân hàng cần sử dụng một cách linh hoạt các biện pháp quản trị rủi ro, để đạt đƣợc những mục tiêu của ngân hàng cũng nhƣ hạn chế đến mức thấp nhất các rủi ro có thể xảy ra. Tuy nhiên, luận văn mới đƣa ra các giải pháp để phân tán rủi ro nhằm ngăn ngừa và hạn chế rủi ro trong hoạt động cho vay trong nội bộ các NHTM, chƣa có những giải pháp mang tính đồng bộ, kết hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nƣớc có liên quan trong quá trình thực hiện. - Luận văn thạc sĩ kinh tế “Hạn chế rủi ro trong hoạt động cho vay của các ngân hàng thương mại Việt Nam” của Nguyễn Thị Mai Hoa (2011), Học Viện Ngân hàng. Luận văn đã hệ thống hóa các vấn đề cơ bản về rủi ro trong hoạt động cho vay và quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại các NHTM; đánh giá thực trạng hoạt động cho vay và quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại các NHTM Việt Nam. Từ đó, đề xuất các giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động cho vay và kiến nghị 5 nhằm hạn chế rủi ro trong hoạt động cho vay của các ngân hàng thƣơng mại. Tuy nhiên, luận văn mới đƣa ra các giải pháp để hạn chế rủi ro mà chƣa đƣa ra đƣợc các giải pháp và công cụ để quản trị rủi ro trong cho vay. - Tài liệu hội thảo về “Tín dụng Ngân hàng – Rủi ro tín dụng” của Giảng viên: Tiến si ̃ Phạm Quốc Khánh , Trƣờng Học viện Ngân hàng. Tài liệu đã khái quát, giúp hiểu rõ sự cần thiết quản lý rủi ro tín dụng, hiểu rõ nguyên nhân của rủi ro tín dụng, xác định hậu quả rủi ro tín dụng, xác định đƣợc nguyên nhân của rủi ro tín dụng, để từ đó có các biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng và thực hiện các biện pháp giải quyết rủi ro tín dụng. Tuy nhiên, ở mức độ nghiên cứu bài viết để tham gia hội thảo, nên tác giả chỉ khát quát cơ bản nhất những khái niệm cơ bản về đặc điểm và tác động của rủi ro tín dụng và nêu ra các nguyên nhân, biện pháp phòng ngừa và hạn chế chung của rủi ro tín dụng, chƣa liên hệ với thực tế các NHTM Việt Nam. Ngoài ra, trên các tạp chí chuyên ngành có rất nhiều bài viết, công trình đề cập đến quản lý rủi ro hoạt động cho vay. Có thể kể ra đây một số bài viết quan trọng nhƣ: “Cần cụ thể hơn quy định về quản lý rủi ro” của Linh Lam, trên tạp chí Thời báo Ngân hàng, ngày 30/9/2013. Bài viết đi sâu vào phân tích những băn khoăn lớn nhất của các tổ chức tín dụng (TCTD) hiện nay đối với Dự thảo Thông tƣ quy định về hệ thống quản lý rủi ro trong hoạt động ngân hàng, đƣa ra những khó khăn vƣớng mắc trong trình thực hiện tại các TCTD nếu Dự thảo đi vào thực tế hoạt động tại các Ngân hàng. “Vấn đề xử lý nợ xấu tại các Ngân hàng thương mại Việt Nam” của Nguyễn Thành Nam, trên tạp chí Khoa học và đào tạo Ngân hàng số 135 (4/2014) bài viết đã phân tích thực trạng nợ xấu tại các NHTM Việt Nam, những bất cập trong các qui về định phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro của các cơ quan quản lý và sự hạn chế trong năng lực quản trị rủi ro tín dụng của các NHTM, để từ đó đề xuất các biện pháp xử lý. Cùng vấn đề nghiên cứu về quản lý rủi ro, bài viết “Một số vấn đề cần quan tâm đối với công tác quản trị rủi ro thị trường trong hoạt động của các ngân hàng thương mại” của tác giả THS. Tạ Quân Tuấn, trên tạp chí Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam, số 9/2015, bài viết tập trung mô tả những tồn tại trong công tác quản trị rủi ro tại các NHTM Việt Nam để từ đó gợi ý một số vấn đề 6 cần quan tâm cả về phía các NHTM cũng nhƣ các cơ quan quản lý Nhà nƣớc nhằm nâng cao năng lực quản trị rủi ro trong hoạt động của các NHTM Việt Nam. Các bài báo trên các tác giả cho th ấy khái quát sơ b ộ về thực trạng QLRRCV và các giải pháp nhằm tăng cƣờng công tác quản lý rủi ro tại các NHTM Việt Nam trong thời gian tới. Tuy nhiên, trong khuôn khổ bài viết thì chƣa thể phân tích sâu về thực trạng cũng nhƣ đƣa ra các giải pháp sát đáng cho vấn đề. 1.1.1.2. Nhóm các công trình nghiên cứu vấn đề quản lý rủi ro hoạt động cho vay ở ngân hàng thương mại địa phương - Luận văn thạc sĩ kinh tế “Quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng Hàng hải Chi nhánh Đà Nẵng” của Ngô Hải Quỳnh (2010), Trƣờng Đại học Đà Nẵng. Luận văn cung cấp những khái niệm cơ bản nhất về rủi ro cho vay cũng nhƣ quản trị rủi ro cho vay. Ngoài ra, luận văn còn cung cấp các nhân tố tác động, hậu quả, các biện pháp phòng ngừa rủi ro cho vay và lợi ích của quản trị rủi ro cho vay. Cung cấp cho ngƣời đọc về nền tảng lý thuyết của các phƣơng pháp nhận dạng, đo lƣờng, kiểm soát, tài trợ rủi ro cho vay mới đƣợc nhiều ngân hàng và các tổ chức quốc tế khuyến khích sử dụng. Từ đó, nghiên cứu thực trạng công tác quản trị rủi ro cho vay tại chi nhánh Ngân hàng hàng hải Đà Nẵng, chỉ ra những mặt còn hạn chế cần khắc phục. Luận văn đã đƣa ra những giải pháp cụ thể để nâng cao chất lƣợng QLRRCV; một số giải pháp nằm ngoài tầm quyết định chi nhánh Ngân hàng hàng hải Đà Nẵng, luận văn đã đề xuất và kiến nghị NHNN Việt Nam và Hội sở để hỗ trợ cho sự tăng trƣởng bền vững. Tuy nhiên, chƣa đề cập, phân tích các nguyên nhân gây ra rủi ro trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng hàng hải Đà Nẵng để đƣa ra các giải pháp cụ thể, các giải pháp mang tính chung chung, chƣa sát với tình hình thực tế. - Luận văn thạc sĩ kinh tế “Quản lý rủi ro tín dụng tại Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Kon Tum - Thực trạng và giải pháp” của Nguyễn Duy Nam (2011), Trƣờng Đại học Đại học kinh tế TP Hồ Chí Minh. Luận văn đã xây dựng khung lý thuyết, hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý rủi ro tín dụng; phân tích thực trạng về hoạt động tín dụng, rủi ro tín dụng và quản lý tại Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Kon 7 Tum, nhằm rút ra những bài học kinh nghiệm, ứng dụng giải pháp cụ thể để nhằm nâng cao năng lực nhận dạng, phân tích, đánh giá, kiểm tra, giám sát, xử lý... để hạn chế đến mức thấp nhất rủi ro tín dụng. Luận văn đã phân tích thực trạng rủi ro tín dụng tại Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Kon Tum dƣới các góc độ khác nhau, đánh giá cụ thể các biện pháp hạn chế rủi ro, ƣu điểm về hạn chế rủi ro, tồn tại và nguyên nhân của những tồn tại đƣợc nêu ra. Để từ đó đƣa ra các giải pháp để hạn chế rủi ro nhƣ: giải pháp về cán bộ, về nghiệp 123 vụ cho vay, về quản lý, điều hành, kiểm soát và xử lý rủi ro; luận văn cũng nêu lên một số kiến nghị cụ thể có liên quan đối với Chính phủ, các bộ ngành hữu quan, đối với NHNN, Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam. Tuy nhiên, rủi ro tín dụng đề cập trong luận văn là những rủi ro trong việc cấp tín dụng, bao gồm nghiệp vụ cho vay và nghiệp vụ bảo lãnh; các nghiệp vụ nhƣ cho thuê tài chính, chiết khấu và các nghiệp vụ khác luận văn chƣa đi sâu nghiên cứu. - Luận văn thạc sĩ kinh tế “Giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động cho vay của ngân hàng công thương Thanh Hoá” của Lê Văn Chi (2011), Trƣờng Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội. Luận văn đã phân tích, đi sâu nghiên cứu và xác định phòng ngừa, hạn chế rủi ro trong hoạt động cho vay là một nhiệm vụ quan trọng trong quản trị, điều hành của các NHTM đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam trong giai đoạn hội nhập. Trên cơ sở vận dụng tổng hợp các phƣơng pháp nghiên cứu, bám sát mục tiêu, phạm vi và đối tƣợng nghiên cứu, luận văn đã khái quát đƣợc những vấn đề cơ bản về rủi ro trong hoạt động cho vay của NHTM; phân tích đƣợc thực trạng rủi ro trong hoạt động cho vay của Ngân hàng công thƣơng Thanh Hoá; đƣa ra một số giải pháp nhằm phòng ngừa và hạn chế rủi ro tại Ngân hàng công thƣơng Thanh Hoá và những đề xuất với các bộ ngành, ngân hàng nhà nƣớc, Ngân hàng công thƣơng Việt Nam, Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hoá trong việc hạn chế rủi ro và tổn thất trong cho vay. Tuy nhiên, đề tài chƣa có những chỉ tiêu cụ thể để làm rõ thực trạng rủi ro cho vay của Ngân hàng công thƣơng Thanh Hóa qua các giai đoạn để từ đó phân tích các biến động, nguyên nhân khách quan và chủ quan tác động đến hoạt động cho vay của Ngân hàng; đề tài chỉ đi sâu nghiên cứu các giải pháp mang 8 tính định hƣớng, tập trung chủ yếu từ phía Ngân hàng mà chƣa đƣa ra đƣợc các giải pháp hƣớng đến khách hàng vay để hạn chế rủi ro. - Luận văn thạc sĩ kinh tế “Nâng cao quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Nam Việt – Chi nhánh TP Hồ Chí Minh” của Nguyễn Hồng Luận (2010), Trƣờng Đại học Ngân hàng TP Hồ Chí Minh. Luận văn đã nghiên cứu những vấn đề lý luận về bản chất, đặc trƣng, các loại hình biểu hiện và mối tƣơng quan của rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh tiền tệ của Ngân hàng TMCP Nam Việt Chi nhánh TP Hồ Chí Minh. Những nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng cũng đƣợc phân tích nhằm làm nổi bật nguyên nhân rủi ro trong mối quan hệ với các chủ thể liên quan trong hoạt động tín dụng của ngân hàng. Trên cơ sở đó đƣa ra các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng. Luận văn đã đề xuất đƣợc các giải pháp để nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng khi cho vay là: Hoạt động tín dụng phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản để đảm bảo an toàn tín dụng. Có những biện pháp quản lý tốt rủi ro tín dụng khi cho vay nhƣ chính sách cho vay cụ thể theo từng loại khách hàng, tăng cƣờng chất lƣợng và hiệu quả nguồn thông tin, nâng cao chất lƣợng thẩm định tín dụng, hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng và nâng cao chất lƣợng tài sản đảm bảo. Tuy nhiên, luận văn chỉ mang tính chất lý luận, chƣa đi sâu phân tích thực trạng chất lƣợng tín dụng tại Ngân hàng TMCP Nam Việt-Chi nhánh TP Hồ Chi Minh, những nguyên nhân nội tại gây ra rủi ro để từ đó có những giải pháp quản lý rủi ro cụ thể phù hợp với đặc điểm hoạt động của Ngân hàng TMCP Nam Việt – Chi nhánh TP Hồ Chí Minh. - Luận văn thạc sĩ kinh tế “Phân tích rủi ro trong hoạt động tín dụng trung và dài hạn của Ngân hàng ĐT&PT Việt Nam – Chi nhánh Cần Thơ” của Nguyễn Hoàng Nam (2011) Trƣờng Đại học Cần Thơ. Luận văn đã phân tích hiện trạng hoạt động tín dụng trung dài hạn, đánh giá tình hình rủi ro tín dụng trung hạn và dài hạn, đồng thời tìm ra những nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng trung và dài hạn để từ đó tìm ra những giải pháp đề phòng rủi ro, nhằm tối thiểu hóa những thiệt hại do rủi ro tín dụng gây ra. Tuy nhiên, phạm vi nghiên cứu của đề tài chỉ tập trung vào rủi ro trong hoạt động tín dụng trung hạn và dài hạn tại BIDV Cần Thơ, đề tài 9 chƣa liên hệ đƣợc các cơ sở lý luận để gắn với tình hình hoạt động tại BIDV Cần Thơ, liên hệ với tình hình thực tế để có phân tích mối liên hệ giữa lý thuyết và thực tế hoạt động tại Ngân hàng để từ đó đƣa ra đƣợc các giải pháp tổng thể, phù hợp với hệ thống ngân hàng thƣơng mại ở Việt Nam nói chung và BIDV Cần Thơ nói riêng. - Luận văn thạc sĩ kinh tế "Giải pháp nâng cao và quản lý chất lượng tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Phú Thọ", của Phùng Thế Tuyến (2013), Trƣờng Đại học Bách Khoa Hà Nội. Đề tài đã đi sâu nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về hoạt động tín dụng tại NHTM nêu lên khái niệm và những nội dung chính của chất lƣợng tin ́ du ̣ng , , các chỉ tiêu phản ánh chất lƣợng tín dụng, các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng tín dụng; khái niệm, các yêu cầu cơ bản, và các công cụ của quản lý chất lƣợng tín dụng và kinh nghiê ̣m trên thế giới về công tác quản lý chất lƣợng tín dụng . Từ những lý luận về hoạt động tín dụng , luận văn đã đánh giá thƣ̣c tra ̣ng về hoa ̣t đô ̣ng tín du ̣ng và chất lƣợng tiń du ̣ng tại BIDV Phú Thọ, thông qua số liê ̣u tài chin ́ h giai đoạn 2010 - 2012 đã có so sánh và đƣa ra đƣơ ̣c nhƣ̃ng nhâ ̣n xét xác thƣ̣c , phù hợp với thực tế hoạt đô ̣ng của BIDV Phú Thọ và từ đó đƣa ra những giải pháp , kiế n nghi ̣nhằ m nâng cao chất lƣợng tín dụng của chi nhánh. Tuy nhiên, phạm vi nghiên cứu của đề tài chỉ tập trung chủ yếu là giải pháp nâng cao chất lƣợng hoạt động cho vay tại BIDV Phú Thọ, chƣa nêu đƣợc tầm quan trọng và sự cần thiết của công tác QLRRCV để từ đó có các biện pháp quản lý nâng cao chất lƣợng cho vay tại BIDV Phú Thọ. 1.1.2. Khoảng trống nghiên cứu của luận văn Qua tìm hiểu những công trình nghiên cứu vấn đề quản lý rủi ro hoạt động cho vay của các Ngân hàng thƣơng mại trong nƣớc và ở từng Ngân hàng thƣơng mại địa phƣơng cụ thể, hầu hết các công trình nghiên cứu chƣa tiếp cận đƣợc một cách toàn diện QLRRCV tại NHTM một cách tổng thể, chƣa có sự kết hợp giữa lý luận và thực tiễn để làm rõ mục tiêu và nội dung cơ bản của QLRRCV, nghiên cứu đƣợc tổng thể về các phƣơng pháp định lƣợng rủi ro hoạt động cho vay, các công trình nghiên cứu trƣớc đây chƣa nên lên đƣợc các giải pháp đồng bộ, đề xuất tổng thể từ mô hình, qui trình QLRRCV, các phƣơng pháp vận dụng để quản trị, dự báo 10