Tài liệu Luận văn quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại việt nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN CHÍ THANH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TIỀN CHẤT THUỐC NỔ TẠI VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH Hà Nội - 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN CHÍ THANH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TIỀN CHẤT THUỐC NỔ TẠI VIỆT NAM Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. VŨ THỊ DẬU XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CÁN BỘ HƢỚNG DẪN CHẤM LUẬN ÁN TS. Vũ Thị Dậu PGS.TS. Phạm Văn Dũng Hà Nội - 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của cô giáo hướng dẫn khoa học. Các số liệu và trích dẫn được sử dụng trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và đáng tin cậy. LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chƣơng trình cao học và viết luận văn này , tôi đã nhận đƣợc sự hƣớng dẫn , giúp đỡ và góp ý nhiệt tình của quý thầy cô Trƣờng Đại học Kinh tế - Đa ̣i ho ̣c Quố c gia Hà Nô ̣i. Trƣớc hết, tôi xin chân thành cảm ơn đến quý thầy cô trƣờng Đại học Kinh tế, đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ cho tôi trong quá trình học tập. Tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến TS. Vũ Thị Dậu đã dành rất nhiều thời gian và tâm huyết hƣớng dẫn nghiên cứu và giúp tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng nỗ lực, tìm tòi, nghiên cứu để hoàn thiện luận văn, tuy nhiên không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận đƣợc những đóng góp tận tình của quý thầy cô và các bạn. TÓM TẮT LUẬN VĂN BẰNG TIẾNG VIỆT Tên luận văn: Quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam Tác giả: Nguyễn Chí Thanh Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Bảo vệ năm: 2015 Giáo viên hƣớng dẫn: TS. Vũ Thị Dậu Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu: Mục đích nghiên cứu: - Tổng hợp và làm sâu sắc thêm cơ sở luận về quản lý hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam, các chính sách và phƣơng thức quản lý cũng nhƣ những nhân tố ảnh hƣởng tới quá trình quản lý. - Đánh giá thực trạng về quản lý hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam giai đoạn 2009-2014, từ đó đề xuất hệ thống giải pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả về quản lý hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam trong thời gian tiếp theo. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Làm rõ những vấn đề về cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của về quản lý hoạt động kinh doanh hóa chất nói chung và hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ nói riêng tại Việt Nam. - Đề xuất, kiến nghị giải pháp tăng cƣờng quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam. Những đóng góp mới của luận văn: Luận văn đã đánh giá thực trạng công tác quản lý và các yêu cầu đối với hoạt động kinh doanh hóa chất nói chung và hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ nói riêng tại Việt Nam. Từ đó, học viên đã tìm ra đƣợc những điểm mạnh cần phát huy, những hạn chế cần khắc phục sửa chữa và nêu giải pháp, kiến nghị với chính quyền các cấp trong hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam. MỤC LỤC Danh mục các từ viết tắt..................................................................................... i Danh mục các bảng biểu ................................................................................... ii Danh mục các hình vẽ ...................................................................................... iii MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QLNN ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG KINH DOANH HÓA CHẤT ........... 4 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về QLNN đối với hóa chất ................. 4 1.2. Những vấn đề chung về QLNN đối với hoạt động kinh doanh hóa chất..... 6 1.2.1. Hóa chất và đặc điểm của kinh doanh hóa chất ............................. 6 1.2.2. Quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh hóa chất ........... 15 1.2.3. Nhân tố ảnh hưởng ........................................................................ 23 1.3. Kinh nghiệm quốc tế về QLNN đối với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam ......................................... 32 1.3.1. Kinh nghiệm quản lý hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại một số nước .............................................................................................. 32 1.3.2. Bài học cho Việt Nam .................................................................... 36 Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI .................................. 37 2.1. Nguồn tài liệu ....................................................................................... 37 2.1.1. Nguồn tài liệu sơ cấp ..................................................................... 37 2.1.2. Nguồn tài liệu thứ cấp ................................................................... 37 2.2 Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................... 38 2.2.1 Phương pháp thu thập, xử lý và phân tích tài liệu ......................... 38 2.2.2 Phương pháp logic – lịch sử ........................................................... 40 2.2.3 Phương pháp thống kê .................................................................... 42 2.2.4 Phương pháp phân tích- tổng hợp .................................................. 42 2.2.5 Phương pháp phân tích ma trận SWOT ......................................... 43 2.2.6 Phương pháp khảo sát thực tế, điều tra ......................................... 43 Chƣơng 3: THỰC TRẠNG QLNN ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TIỀN CHẤT THUỐC NỔ TẠI VIỆT NAM .................................................. 44 3.1. Thực trạng kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam ...................... 44 3.1.1 Tình hình tiền chất thuốc nổ ........................................................... 44 3.1.2. Tình hình mua, bán nội địa tiền chất thuốc nổ ............................. 45 3.1.3 Tình hình xuất, nhập khẩu tiền chất thuốc nổ ................................ 46 3.1.4. Tình hình sản xuất vật liệu nổ công nghiệp – ngành chủ yếu sử dụng tiền chất thuốc nổ............................................................................ 49 3.1.5. Yêu cầu đối với kinh doanh tiền chất thuốc nổ ............................. 52 3.2. Phân tích thực trạng QLNN đối với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam.................................................................................. 55 3.2.1. Bộ máy QLNN tiền chất thuốc nổ .................................................. 55 3.2.2. Tình hình QL hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ ............... 59 3.3. Đánh giá chung về công tác quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ .............................................................................. 69 3.3.1. Những kết quả đạt được................................................................. 69 3.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân .................................................... 71 Chƣơng 4: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TIỀN CHẤT THUỐC NỔ TẠI VIỆT NAM ....................................................................................... 77 4.1 Bối cảnh kinh tế mới và định hƣớng tăng cƣờng quản lý hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam đến năm 2020 ................................ 77 4.1.1 Bối cảnh kinh tế mới ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ............................................................................................ 77 4.1.2. Định hướng hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ .................. 79 4.2 Giải pháp tăng cƣờng QLNN đối với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam.................................................................................. 79 4.2.1. Giải pháp đối với cơ quan quản lý nhà nước ................................ 79 4.2.2 Đối với những lực lượng tham gia hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ.................................................................................................... 84 4.2.3. Công tác đào tạo, tuyên truyền, phổ biến pháp luật ..................... 85 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 86 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 88 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 CNHC Công nghiệp hóa chất 2 ĐHKT Đại học Kinh tế 3 ĐHQG Đại học Quốc gia 4 BVTV Bảo vệ thực vật 5 MNCs Các công ty đa quốc gia 6 KHCN Khoa học công nghệ 7 KHKT Khoa học kĩ thuật 8 EU 9 QLNN 10 VLNCN 11 UBND 12 DN 13 GHS 14 TT Thông tƣ 15 NĐ Nghị định 16 CP Chính phủ 17 BCT 18 TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam 19 QCVN Quy chuẩn Việt Nam Liên minh Châu Âu Quản lý nhà nƣớc Vật liệu nổ công nghiệp Uỷ ban nhân dân Doanh nghiệp Hệ thống hài hòa toàn cầu về phân loại và ghi nhãn hóa chất Bộ Công Thƣơng i DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Bảng 1 Bảng 1.1 2 Bảng 1.2 3 Bảng 1.3 4 Bảng 3.1 5 Bảng 3.2 6 Bảng 3.3 7 Bảng 3.4 8 Bảng 3.5 Nội dung Danh mục hóa chất độc phải xây dựng phiếu kiểm soát mua, bán hóa chất độc Danh mục hóa chất thuộc Danh mục hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh Các tiền chất thuốc nổ nguy cơ cao do Cơ quan Hóa chất châu Âu kiểm soát Danh mục tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam Đối tƣợng liên quan trực tiếp đến hoạt động tiền chất thuốc nổ Đơn vị sử dụng tiền chất thuốc nổ Số liệu nhập khẩu tiền chất thuốc nổ giai đoạn 2009-2014 Một số văn bản liên quan đến hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ ii Trang 8 11 35 44 45 45 48 64 DANH MỤC HÌNH VẼ STT Hình 1 Hình 3.1 2 Hình 3.2 3 Hình 3.3 4 Hình 3.4 Nội dung Số liệu nhập khẩu nitrat amôn giai đoạn 20092014 Tổng sản lƣợng thuốc nổ công nghiệp tính đến tháng 12/2014 Tổng sản lƣợng kíp nổ công nghiệp tính đến tháng 12/2014 Bộ máy quản lý nhà nƣớc đối với vật liệu nổ công nghiệp iii Trang 48 50 51 56 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Tiền chất thuốc nổ là các hóa chất lƣỡng dụng vừa làm nguyên liệu phục vụ cho nhiều ngành sản xuất vừa là nguyên liệu phục vụ sản xuất vật liệu nổ công nghiệp. Hiện nay, Việt Nam chỉ sản xuất đƣợc khoảng 2% so với nhu cầu sử dụng và đang phải nhập khẩu 98% nguyên liệu cho sản xuất vật liệu nổ công nghiệp với tổng sản lƣợng khoảng 130.000 tấn/năm - trong đó riêng Nitrat môn khoảng 110.000 tấn/năm. Nguồn nhập khẩu chủ yếu từ Trung Quốc, nên phải lệ thuộc rất lớn khi có sự biến động về giá và thuế. Do đặc điểm của loại hóa chất này có tính oxi hóa và cháy nổ rất nguy hiểm nhƣng mang tính lƣỡng dụng nên đã đặt ra yêu cầu khách quan: Nhà nƣớc cần phải quản lý chặt chẽ từ khâu sản xuất, kinh doanh, bảo quản, vận chuyển nhằm đảm bảo đƣợc sử dụng đúng mục đích, không để các đối tƣợng xấu sử dụng vào mục đích chế tạo ra các chất nổ gây mất anh toàn và an ninh trật tự. Việc quản lý nhà nƣớc đối với tiền chất thuốc nổ do Cục Hóa chất - Bộ Công thƣơng đảm nhiệm. Cơ quan này đã đƣa ra nhiều biện pháp quản lý bằng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, các quy định, quy chuẩn, tiêu chuẩn; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan công an, quốc phòng, quản lý thị trƣờng, Sở Công thƣơng nhằm kiểm soát và hạn chế tối đa việc sử dụng sai mục đích tiền chất thuốc nổ. Tuy nhiên, do tính lƣỡng dụng của các tiền chất thuốc nổ, phục vụ cho rất nhiều ngành kinh tế khác nhau, do cơ chế quản lý, phối hợp còn nhiều bất cập, hệ thống văn bản quy định chƣa đồng bộ và việc phân cấp cũng nhƣ phối hợp quản lý chƣa thực sự hiệu quả nên công tác quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh các hóa chất - tiền chất thuốc nổ này còn nhiều vấn đề cần giải quyết. Trên ý nghĩa đó, tôi chọn đề tài : „‟Quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam” làm luận văn thạc sỹ của mình. 1 Câu hỏi nghiên cứu của đề tài là: Quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam đƣợc thực hiện nhƣ thế nào? Những kết quả đạt đƣợc, những hạn chế và nguyên nhân của tình hình là gì? Cần phải làm gì để tăng cƣờng quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ ở Việt Nam? 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1 Mục đích Mục đích của đề tài là khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ, từ đó đƣa ra các giải pháp đồng bộ nhằm tăng cƣờng quản lý với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Tổng hợp tài liệu trong và ngoài nƣớc, các công trình đã công bố để làm rõ hơn cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh hóa chất nói chung và hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ nói riêng. - Thu thập, phân tích, đánh giá hoạt động quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam. - Đề xuất, kiến nghị giải pháp tăng cƣờng quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là hoạt động quản lý nhà nƣớc đối với hóa chất theo cách tiếp cận khoa học quản lý kinh tế. Các công cụ quản lý, cơ chế, chính sách, những quy định về quản lý của nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ là đối tƣợng nghiên cứu của đề tài này. 2 3.2 Phạm vi nghiên cứu *Phạm vi không gian: Hóa chất gồm nhiều loại khác nhau. Đề tài chỉ nghiên cứu hoạt động QLNN đối với hoạt động kinh doanh loại hóa chất là tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam. *Phạm vi thời gian : Đề tài nghiên cứu công tác QLNN đối với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ từ năm 2009 đến nay, tầm nhìn đến năm 2020. 4. Đóng góp mới của luận văn - Hoàn thiện thêm cơ sở lý luận và rút ra kinh nghiệm thực tiễn về quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ. - Phân tích và đánh giá hoạt động quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam. - Đƣa ra một số giải pháp và kiến nghị nhằm tăng cƣờng quản lý với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam đến năm 2020. 5. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn gồm 4 chƣơng : Chương 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở khoa học về quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh hóa chất Chương 2. Phương pháp nghiên cứu đề tài Chương 3. Thực trạng quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam Chương 4. Định hướng và giải pháp tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh tiền chất thuốc nổ tại Việt Nam 3 Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QLNN ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG KINH DOANH HÓA CHẤT 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về QLNN đối với hóa chất Do tiền chất thuốc nổ là các hóa chất lƣỡng dụng vừa làm nguyên liệu phục vụ cho nhiều ngành sản xuất vừa là nguyên liệu phục vụ sản xuất vật liệu nổ công nghiệp nên việc quản lý nhà nƣớc đối với tiền chất thuốc nổ về cơ bản thực hiện theo những nội dung chính về quản lý nhà nƣớc về hóa chất nói chung, ngoài ra do tính đặc thù riêng nên việc quản lý nhà nƣớc đối với tiền chất thuốc nổ có một số đặc điểm riêng đƣợc trình bày từ Chƣơng 2 của luận văn. Đã có một số công trình nghiên cứu về hóa chất và quản lý hóa chất nói chung, QLNN đối với tiền chất thuốc nổ nói riêng. Điển hình là các công trình nghiên cứu sau: Đề tài cấp Bộ - Bộ Công Thƣơng năm 2010: « Nghiên cứu đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý hóa chất phải khai báo ». Chủ nhiệm đề tài - Phùng Hà. Công trình đã nghiên cứu kinh nghiệm quản lý hoá chất của một số quốc gia trên thế giới và đánh giá thực trạng quản lý hoá chất ở Việt Nam đồng thời đánh giá thực trạng khai báo và quản lý hóa chất theo quy định của Luật Hóa chất và Nghị định 108/2008/NĐ-CP, rà soát danh mục các hóa chất phải khai báo theo các quy định của pháp luật. Đề tài cấp Bộ - Bộ Công thƣơng năm 2011: « Xây dựng sổ tay hướng dẫn lập phiếu dữ liệu an toàn hóa chất theo hệ thống hài hòa toàn cầu về phân loại và ghi nhãn hóa chất (GHS) ». Chủ nhiệm đề tài - Nguyễn Xuân Sinh. Công trình đã Xây dựng đƣợc Sổ tay hƣớng dẫn rõ ràng và đầy đủ các mục của phiếu an toàn hóa chất theo quy định pháp luật của Việt Nam và phù hợp với Hệ thống hài hòa toàn cầu về phân loại và ghi nhãn hóa chất. Trong 4 Sổ tay đã cung cấp một số thông tin dựa trên những tài liệu đáng tin cậy về tính chất hóa lý, độc học, các chỉ dẫn cơ bản để giảm thiểu tác động của hóa chất với sức khỏe con ngƣời. Tài liệu này sẽ giúp ích cho những ngƣời phải xây dựng phiếu an toàn hóa chất cũng nhƣ tìm hiểu những thông tin trong các phiếu an toàn hóa chất do các nhà sản xuất nƣớc ngoài cung cấp. Đề tài cấp Bộ - Bộ Công Thƣơng năm 2012: « Nghiên cứu đánh giá tác động của Thông tư số 28/2010/TT-BCT và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý an toàn hoá chất tại các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh hoá chất ». Chủ nhiệm đề tài - Nguyễn Hồng Hà: Công trình đã đánh giá tác động của việc thực hiện các quy định của Luật tại các DN và những kinh nghiệm về công tác quản lý hóa chất trong thực tế, giúp các nhà quản lý chuyên môn xây dựng đƣợc các giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao hiệu quả quản lý an toàn hóa chất tại các DN sản xuất, kinh doanh hóa chất. Đề tài cấp Bộ - Bộ Công Thƣơng năm 2013: « Xây dựng Danh mục và Cơ sở dữ liệu, nguyên liệu, hóa chất để sản xuất vật liệu nổ công nghiệp tại Việt Nam ». Chủ nhiệm đề tài - Nguyễn Chí Thanh. Công trình đã rà soát, tổng hợp thành hệ thống các tài liệu và kinh nghiệm của một số nƣớc trên thế giới để xây dựng tổng quan về nguyên liệu, hóa chất để sản xuât vật liệu nổ công nghiệp. Đánh giá thực trạng công tác quản lý và các yêu cầu đối với công tác quản lý nguyên liệu, hóa chất để sản xuất vật liệu nổ công nghiệp ở Việt Nam. Khảo sát hệ thống các quy định của nhà nƣớc liên quan, các quy trình công nghệ vật liệu nổ công nghiệp làm cơ sở nghiên cứu đề xuất danh mục nguyên liệu, hóa chất đƣợc phép sử dụng để sản xuất vật liệu nổ công nghiệp tại Việt Nam và bƣớc đầu xây dựng cơ sở dữ liệu nguyên liệu, hóa chất để sản xuất vật liệu nổ công nghiệp tại Việt Nam theo vùng lãnh thổ và tính chất, mức độ nguy hiểm cũng nhƣ xây dựng bản MSDS cho các tiền chất phổ biến. 5 Đề tài luận văn thạc sỹ của tác giả Nguyển Hải Ninh, 2012 : « Chính sách quản lý thị trường hóa chất tại Việt Nam ». Trƣờng Đại học Kinh tế quốc dân. Luận văn phân tích, đánh giá thực trạng quản lý hóa chất và chính sách quản lý thị trƣờng hóa chất tại Việt Nam. Trên cơ sở đó, luận văn đƣa ra các giải pháp quản lý thị trƣờng hóa chất tại Việt Nam. Đề tài luận văn thạc sỹ của tác giả Lê Đức Việt, 2012: « Quản lý nhà nước đối với hóa chất gây nguy hiểm tại Việt Nam ». Học Viện Quốc phòng. Luận văn đánh giá công tác QLNN đối với hóa chất gây nguy hiểm tại Việt Nam, phân tích những nguyên nhân của tình hình. Từ đó, luận văn đƣa ra 5 giải pháp nhằm tăng cƣờng QLNN đối với loại hóa chất này ở Việt Nam. 1.2. Những vấn đề chung về QLNN đối với hoạt động kinh doanh hóa chất 1.2.1. Hóa chất và đặc điểm của kinh doanh hóa chất 1.2.1.1 Hóa chất Hóa chất là đơn chất, hợp chất, hỗn hợp chất đƣợc con ngƣời khai thác hoặc tạo ra từ nguồn nguyên liệu tự nhiên, nguyên liệu nhân tạo. Hóa chất là một dạng của vật chất mà có hợp chất và đặc tính hóa học không đổi. Không thể tách nó ra thành những thành phần nhỏ hơn bằng các phƣơng pháp tách vật lý mà không làm bẻ gãy các liên kết hóa học. Hóa chất có các trạng thái khí, lỏng, rắn và plasma. Hóa chất tồn tại dƣới dạng rắn, lỏng, khí, hoặc plasma và có thể thay đổi pha trạng thái dƣới tác động của nhiệt độ hay áp suất. Các phản ứng hóa học một chất hóa học thành chất hóa học khác. Các dạng năng lƣợng, nhƣ ánh sáng và nhiệt không đƣợc coi là hóa chất. Phân loại Hóa chất gồm rất nhiều loại khác nhau. Tùy theo mức độ nguy hiểm hoặc lĩnh vực sử dụng, hóa chất đƣợc phân loại theo nhiều cách khác nhau tƣơng ứng với biện pháp quản lý khác nhau. Cụ thể: 6 Hóa chất nguy hiểm Là hóa chất có một hoặc một số đặc tính nguy hiểm sau đây theo nguyên tắc phân loại của Hệ thống hài hòa toàn cầu về phân loại và ghi nhãn hóa chất: - Hóa chất dễ nổ; - Hóa chất ôxy hóa mạnh; - Hóa chất ăn mòn mạnh; - Hóa chất dễ cháy; - Hóa chất độc cấp tính; - Hóa chất độc mãn tính; - Hóa chất gây kích ứng với con ngƣời; - Hóa chất gây ung thƣ hoặc có nguy cơ gây ung thƣ; - Hóa chất gây biến đổi gen; - Hóa chất độc đối với sinh sản; - Hóa chất tích luỹ sinh học; - Hóa chất ô nhiễm hữu cơ khó phân huỷ; - Hóa chất độc hại đến môi trƣờng. Tiền chất thuốc nổ thuộc nhóm hóa chất nguy hiểm về cháy nổ. Tuỳ theo đặc điểm địa lý, trình độ phát triển kinh tế xã hội, các nƣớc trên thế giới có cách thức quản lý và phân loại hoá chất nguy hiểm khác nhau. Ở Việt Nam, tổng số hóa chất đƣợc liệt kê để quản lý hiện nay là 1878 chất và nhóm hóa chất, trong đó bao gồm cả 07 tiền chất thuốc nổ (Hóa chất hạn chế sản xuất kinh doanh: 212; Hóa chất cấm: 12 nhóm; Hóa chất nguy hiểm gồm hóa chất độc: 366 chất và hóa chất sản xuất kinh doanh có điều kiện trong ngành công nghiệp: 1076 chất). Hoá chất độc : 7 Là hóa chất nguy hiểm có ít nhất một trong những đặc tính nguy hiểm có một hoặc một số hoặc toàn bộ tính chất: độc cấp tính, độc mãn tính, gây kích ứng với con ngƣời, gây ung thƣ hoặc có nguy cơ gây ung thƣ, gây biến đổi gen, độc đối với sinh sản, tích luỹ sinh học, ô nhiễm hữu cơ khó phân huỷ, độc hại đến môi trƣờng. Các nƣớc trên thế giới quản lý và phân loại hoá chất độc khác nhau. Ở Việt Nam, hoá chất độc đƣợc quy định bằng danh mục nhƣ dƣới bảng 1.1 Bảng 1.1 : Danh mục hóa chất độc phải xây dựng phiếu kiểm soát mua, bán hóa chất độc Tên hóa chất STT Tiếng Việt Tiếng Anh Công thức hóa học 1. Acetonitril Acetonitrile (Methyl cyanide) C2H3N/CH3CN 2 Acrolein Acrolein CH2=CHCHO 3 Acrylamit Acrylamide (2-Propene amide) CH2CHCONH2 4 Acrylonitril Acrylonitrile C5H3N/CH2=CH-CN Aldicarb 2-Methyl5 Aldicarb 2(methylthio)propanal 0((methylamino)carbonyl)oxime C7H14N2O2S/CH3SC(C H3)2CH=NOCONHCH3 Aldrin (1,2,3,4,10,106 Aldrin Hexachloro-1,4,4a,5,8,8ahexahydro,endo,exo-1,4:5.8- C12H8Cl6 dimethanonaphthalene) 7 Rƣợu allyl Allyl alcohol (Vinyl carbinol) 8 Allyl clorua Allyl chloride … … C3H6O/CH2=CHCH2OH C3H5Cl/CH2=CHCH2Cl … …. Nguồn : Nghị định số 26/2011/NĐ-CP ngày 08/4/ 2011 của Chính phủ. 8