Tài liệu Luận văn quản lý kinh tế nông nghiệp ở huyện khoái châu, tỉnh hưng yên

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ---------------------------- HOÀNG XUÂN CƯỜNG QUẢN LÝ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP Ở HUYỆN KHOÁI CHÂU, TỈNH HƯNG YÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH Hà Nội - 2014 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ---------------------------- HOÀNG XUÂN CƯỜNG QUẢN LÝ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP Ở HUYỆN KHOÁI CHÂU, TỈNH HƯNG YÊN Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế Mã số: 60 34 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN MINH YẾN Hà Nội - 2014 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của TS. Trần Minh Yến Các số liệu, tài liệu nêu ra trong luận văn là trung thực, đảm bảo tính khách quan, khoa học. Các tài liệu tham khảo có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng Hà Nội, ngày 19 tháng 5 năm 2014 Tác giả luận văn Hoàng Xuân Cường LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và làm luận văn tốt nghiệp tại Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội, tác giả đã được các thầy cô giáo và cán bộ nhân viên nhà trường giúp đỡ nhiệt tình Với những kiến thức đã được học tại trường và theo nguyện vọng nghiên cứu, tác giả đã lựa chọn thực hiện đề tài luận văn thạc sỹ kinh tế: “Quản lý kinh tế nông nghiệp ở huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên”. Do có giới hạn về kiến thức và thời gian nghiên cứu, chắc chắn luận văn còn có những thiếu sót và hạn chế. Tác giả mong nhận được sự chỉ dẫn, góp ý, nhận xét của thầy cô giáo và bạn bè đồng nghiệp Tác giả xin trân trọng cảm ơn Hà Nội, ngày 19 tháng 5 năm 2014 Tác giả Hoàng Xuân Cường MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT....................................................................i DANH MỤC CÁC BẢNG...............................................................................ii PHẦN MỞ ĐẦU...............................................................................................1 Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP...............................................................................8 1.1 Các khái niệm..........................................................................................8 1.1.1. Khái niệm về nông nghiệp................................................................8 1.1.2. Khái niệm quản lý kinh tế trong nông nghiệp..................................8 1.2. Đặc điểm của kinh tế nông nghiệp..........................................................9 1.2.1. Sản xuất phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên.......................................9 1.2.2. Sản xuất mang tính thời vụ...............................................................9 1.2.3. Sản xuất lạc hậu, năng suất lao động thấp......................................10 1.3. Vai trò của nông nghiệp trong nền kinh tế quốc dân.............................11 1.3.1. Đảm bảo an ninh lương thực..........................................................11 1.3.2. Cung cấp đầu vào (nguyên liệu) cho ngành công nghiệp...............12 1.3.3. Là nguồn thu ngoại tệ từ xuất khẩu nông sản.................................13 1.3.4. Làm phát triển thị trường nội địa....................................................13 1.4. Nội dung quản lý nhà nước trong nông nghiệp....................................14 1.4.1. Đề ra phương hướng, định hướng cho sự phát triển nông nghiệp..14 1.4.2. Xây dựng và lập quy hoạch, kế hoạch phát triển nông nghiệp.......14 1.4.3. Đảm bảo cho nông nghiệp phát triển trong điều kiện tốt nhất.......15 1.4.4. Bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người nông dân thông qua các cơ chế, chính sách..........................................................................................15 1.4.5. Chính sách đất nông nghiệp ở Việt Nam........................................16 1.4.6. Chính sách thuế GTGT mới gắn với nông nghiệp, nông thôn, nông dân...................................................................................................18 1.5. Kinh nghiệm quản lý kinh tế nông nghiệp ở một số địa phương..........19 1.5.1. Kinh nghiệm của huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương...................19 1.5.2. Kinh nghiệm của huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình.....................23 1.5.3. Bài học Kinh nghiệm đối với huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên.27 Chương 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KHOÁI CHÂU TỈNH HƯNG YÊN GIAI ĐOẠN 2007 ĐẾN NAY........................................................................29 2.1. Tình hình hoạt động nông nghiệp của huyện Khoái Châu....................29 2.1.1. Tốc độ tăng trưởng kinh tế.............................................................29 2.1.2. Sản phẩm nông nghiệp...................................................................30 2.1.3. Cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ cho nông nghiệp..........................31 2.1.4. Tình trạng nông dân bỏ ruộng........................................................32 2.1.5. Thu nhập và đời sống của người nông dân.....................................34 2.2. Các chính sách về phát triển nông nghiệp............................................35 2.2.1. Chính sách đất đai..........................................................................35 2.2.2. Chính sách huy động và sử dụng vốn.............................................36 2.2.3. Chính sách bảo hộ nông nghiệp.....................................................37 2.2.4. Chính sách chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp......................38 2.2.5. Chính sách phát triển khoa học công nghệ phục vụ nông nghiệp. .38 2.2.6. Chính sách nâng cao chất lượng nguồn nhân lực...........................39 2.3. Thực trạng quản lý kinh tế nông nghiệp trên địa bàn huyện Khoái Châu. .40 2.3.1. Quản lý các ngành sản xuất............................................................40 2.3.2. Quản lý và sử dụng các nguồn lực.................................................45 2.3.3. Thực hiện phát triển kinh tế theo tiêu chí xây dựng nông thôn mới...........................................................................................................48 2.3.4. Nâng cao năng lực cạnh tranh các sản phẩm nông nghiệp............57 2.3.5. Phát triển hình thức tổ chức sản xuất.............................................57 2.4. Đánh giá chung.....................................................................................62 2.4.1. Những thành tựu.............................................................................62 2.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân.....................................................63 2.4.3. Những vấn đề đặt ra từ công tác quản lý kinh tế nông nghiệp của huyện Khoái Châu....................................................................................65 Chương 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CÔNG TÁC QUẢN LÝ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP CỦA HUYỆN KHOÁI CHÂU TỈNH HƯNG YÊN ĐẾN NĂM 2020.......................................................................................................69 3.1. Thuận lợi và khó khăn đối với quản lý kinh tế nông nghiệp................69 3.1.1. Thuận lợi.........................................................................................69 3.1.2. Khó khăn........................................................................................70 3.2. Quan điểm, mục tiêu và định hướng phát triển nông nghiệp của huyện Khoái Châu đến năm 2020 và những năm tiếp theo....................................71 3.2.1. Quan điểm chủ đạo về phát triển sản xuất bền vững nông nghiệp huyện...........................................................................................71 3.2.2. Mục tiêu phát triển nông nghiệp Khoái Châu đến năm 2020.........73 3.2.3. Định hướng phát triển nông nghiệp Khoái Châu đến năm 2020 và những năm tiếp theo.................................................................................74 3.3. Một số giải pháp nhằm nâng cao công tác quản lý kinh tế nông nghiệp huyện Khoái Châu đến năm 2020................................................................76 3.3.1. Xác định rõ quy hoạch về phát triển các ngành sản xuất (nông ,lâm, thủy sản)...................................................................................................76 3.3.2. Khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp, đảm bảo phát triển bền vững..........................................................................................................78 3.3.3. Chính sách bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người nông dân và doanh nghiệp............................................................................................80 3.3.4. Đào tạo nguồn nhân lực cho phát triển nông nghiệp......................82 3.3.5. Chính sách hỗ trợ vốn cho người nông dân...................................82 3.3.6. Nâng cao vai trò quản lý của Nhà nước trong phát triển nông nghiệp.......................................................................................................83 3.3.7. Ứng dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất nông nghiệp..............84 3.3.8. Cải thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật.....................................................85 3.3.9. Phát triển thị trường tiêu thụ...........................................................86 3.3.10. Phát triển kinh tế nông nghiệp gắn liền với xây dựng nông thôn mới...................................................................................................86 KẾT LUẬN.....................................................................................................88 TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................91 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Ký hiệu CCN CN CNN Nguyên nghĩa Cụm công nghiệp Công nghiệp Công nghiệp nhẹ CNH, HĐH Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa CPI Chỉ số giá hàng tiêu dùng FAO Tổ chức nông lương của Liên hợp quốc FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài GDP Gross domestic product – Tổng sản phẩm quốc nội GDTX Giáo dục thường xuyên GTGT Giá trị gia tăng HDI HĐND Chỉ số phát triển con người Hội đồng nhân dân HTX Hợp tác xã KCN Khu công nghiệp KHKT Khoa học kỹ thuật KT-XH Kinh tế - Xã hội i 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 NGO NN Non-governmental organization – Tổ chức phi chính phủ Nông nghiệp NTM Nông thôn mới TTCN Tiểu thủ công nghiệp UBND Ủy ban nhân dân WB Ngân hàng Thế giới WFP Chương trình lương thực của Liên hợp quốc WHO World Health Organization – Tổ chức Y tế thế giới WTO Tổ chức Thương mại Thế giới XHCN Xã hội chủ nghĩa ii DANH MỤC CÁC BẢNG TT Bảng Nội dung Trang Giá trị sản phẩm trồng trọt, nuôi trồng thủy sản 1 Bảng 2.1 trên 1 đơn vị diện tích đất nông nghiệp và đất 30 canh tác theo giá hiện hành giai đoạn 2005-2011 2 Bảng 2.2 3 Bảng 2.3 4 Bảng 2.4 Chuyển dịch cơ cấu giá trị sản xuất ngành trồng trọt giai đoạn 2008-2011 Số gia súc, gia cầm, kết quả sản xuất kinh doanh của trang trại trong toàn huyện Cơ cấu giá trị sản xuất ngành thủy sản theo giá thực tế giai đoạn 2000 – 2011 41 43 44 Số đơn vị và lao động nông nghiệp, lâm nghiệp 5 Bảng 2.5 và thủy sản qua 2 kỳ tổng điều tra năm 2006 và 46 năm 2011 6 Bảng 2.6 7 Bảng 2.7 Cơ cấu giá trị các ngành sản xuất trồng trọt, chăn nuôi, dịch vụ và thủy sản theo giá thực tế Kết quả sản xuất kinh doanh của HTX nông nghiệp năm 2010 phân theo địa phương của huyện iii 49 59 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài: Ngày nay, hầu hết các nước đang phát triển đều dựa vào nông nghiệp trong nước để cung cấp lương thực thực phẩm cho tiêu dùng, nó tạo nên sự ổn định, đảm bảo an toàn cho phát triển. Nguyên liệu từ nông nghiệp là đầu vào quan trọng cho sự phát triển của các ngành công nghiệp chế biến nông sản trong giai đoạn đầu quá trình công nghiệp hóa của các nước đang phát triển trong đó có Việt nam chúng ta. Các nước đang phát triển đều có nhu cầu rất lớn về ngoại tệ để nhập khẩu máy móc, vật tư, thiết bị, nguyên liệu mà chưa tự sản xuất được trong nước. Một phần nhu cầu ngoại tệ đó có thể đáp ứng được thông qua xuất khẩu nông sản. Nông sản còn được coi là nguồn hàng hóa để phát triển ngành ngoại thương ở giai đoạn đầu. Trong lịch sử, quá trình phát triển ở một số nước cho thấy vốn được tích lũy từ những ngành nông nghiệp tạo ra hàng hóa xuất khẩu. Đó là trường hợp của các nước: Úc, Canada, Đan Mạch, Thụy Điển, Mỹ và cả Việt Nam Nông nghiệp cung cấp vốn cho các ngành kinh tế khác như: nguồn thu từ thuế đất nông nghiệp, thuế xuất khẩu nông sản, nhập khẩu tư liệu sản xuất nông nghiệp. Nguồn thu này được tập trung vào ngân sách Nhà nước và được dùng để đầu tư cho phát triển kinh tế Nông nghiệp và nông thôn là thị trường rộng lớn và chủ yếu của sản phẩm trong nước, việc tiêu dùng của người nông dân và mạng dân cư nông thôn đối với hàng hóa công nghiệp, hàng hóa tiêu dùng (vải, đồ gỗ, dụng cụ gia đình, vật liệu xây dựng), hàng hóa tư liệu sản xuất (phân bón, thuốc trừ sâu, nông cụ, trang thiết bị, máy móc) là tiêu biểu cho sự đóng góp về mặt thị 1 trường của ngành nông nghiệp đối với quá trình phát triển kinh tế. Sự đóng góp này cũng bao gồm cả việc bán lương thực, thực phẩm và nông sản nguyên liệu cho các ngành kinh tế khác Khoái Châu là huyện thuộc vùng đồng bằng Bắc bộ, là một huyện thuần nông với sản xuất nông nghiệp là chính. Những năm gần đây, hòa nhịp với công cuộc đổi mới của đất nước, ngành nông nghiệp huyện đã đóng góp đáng kể vào sự tăng trưởng kinh tế của huyện Khoái Châu nói riêng và của tỉnh Hưng Yên nói chung, mức tăng trưởng của nông nghiệp năm sau cao hơn năm trước, tham gia mạnh mẽ trong tiến trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế của huyện. Tuy nhiên, nông nghiệp Khoái Châu vẫn chưa phát triển mạnh, năng suất lao động thấp, đời sống nông dân còn nhiều khó khăn. Bên cạnh đó là việc đô thị hóa nhanh chóng làm suy giảm diện tích đất đai, dẫn đến việc nông dân bỏ ruộng, ảnh hưởng lớn đến sản xuất nông nghiệp của huyện. Thực trạng này đã phản ánh sự hạn chế, bất cập trong quản lý kinh tế nông nghiệp của huyện Khoái Châu và đặt ra những vấn đề cần phải tháo gỡ. Xuất phát từ thực tế đó, tôi đã chọn vấn đề “Quản lý kinh tế nông nghiệp ở huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên” làm đề tài luận văn tốt nghiệp cao học của mình. 2. Tình hình nghiên cứu: Ở nước ta, vấn đề nông nghiệp, nông thôn, nông dân hiện nay đang ngày càng được quan tâm. Có nhiều công trình khoa học đã nghiên cứu về các vấn đề này trên nhiều giác độ khác nhau. Cuốn sách “Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn ở Việt Nam- Con đường và bước đi”, do GS.TS Nguyễn Kế Tuấn làm chủ biên, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, 2006, đã đưa ra những lý giải có tính tổng quát về con đường, bước đi và các giải pháp thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn nước ta, đồng thời phân tích và làm rõ thực trạng và những kết quả đạt được 2 trong phát triển nông nghiệp, nông thôn nước ta những năm vừa qua. Trên cơ sở đó xác định những bước đi cơ bản về phát triển nông nghiệp, nông thôn theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến năm 2020. Cuốn sách “Nông nghiệp, nông thôn Việt Nam sau hai mươi năm đổi mới- Quá khứ và hiện tại” của PGS.TS. Nguyễn Văn Bích, Nhà xuất Bản Chính trị Quốc gia, 2007, đã khái quát một chặng đường phát triển nông nghiệp, nông thôn nước ta từ những năm đầu tiên của thế kỷ XX đến nay, trong đó những vấn đề nông nghiệp, nông thôn sau hai mươi năm đổi mới (từ 1986 đến 2006), với những thành tựu to lớn cũng như những hạn chế và nguyên nhân của nó đã được tác giả đánh giá và phân tích sâu sắc. “Nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam- Hôm nay và mai sau” của tác giả Đặng Kim Sơn, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, 2008, đã nêu bật thực trạng các vấn đề về nông nghiệp, nông dân, nông thôn hiện nay, những thành tựu cũng như những khó khăn vướng mắc trong quá trình xây dựng và phát triển, trong đó các vấn đề về kinh tế - xã hội nông thôn như thu nhập và khả năng tích lũy, điều kiện sống của các hộ nông dân; các tổ chức xã hội, quan hệ cộng đồng, môi trường làng xã; quan hệ giữa nông thôn với đô thị và công nghiệp đã được tác giả nghiên cứu và làm rõ. Gần đây có cuốn sách “Nông nghiệp, nông thôn, nông dân Việt Nam trong quá trình phát triển đất nước theo hướng hiện đại, do PGS.TS. Nguyễn Danh Sơn chủ biên, Nhà xuất bản Khoa học xã hội, năm 2010. Cuốn sách đề cập tới một số vấn đề mới về vị trí, vai trò của nông nghiệp, nông dân, nông thôn, trong đời sống kinh tế - xã hội của đất nước khi đã thoát khỏi danh sách các nước nghèo, bước sang một giai đoạn mới cao hơn về chất của việc chuyển mạnh từ một xã hội nông nghiệp, nông dân sang xã hội công nghiệp hiện đại, gắn chặt với phát triển kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế. Trong những năm qua, đã có một số đề tài khoa học, có giá trị lý luận và thực tiễn, góp phần thiết thực vào việc quản lý và thúc đẩy sự phát triển của 3 ngành nông nghiệp cả nước nói chung và nông nghiệp huyện Khoái Châu nói riêng. Những đề tài này chủ yếu tập trung vào việc nghiên cứu quá trình phát triển nông nghiệp hoặc quản lý nông nghiệp nói chung, như một số công bố sau: - Ấn phẩm (2011), Kết quả cuộc tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp và thủy sản trên địa bàn huyện Khoái Châu, Chi cục Thống kê huyện Khoái Châu. - Phạm Thị Khanh và các đồng tác giả (2010), Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển bền vững ở Việt Nam, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội. - Bùi Thị Thu Hằng (2012), Phát triển nông nghiệp bền vững ở Vĩnh Phúc, Luận văn thạc sĩ, Đại học kinh tế - ĐHQGHN. - Nguyễn Vĩnh Thanh, Lê Sỹ Thọ và các đồng tác giả (2010), Nông nghiệp Việt Nam sau khi gia nhập WTO – Thời cơ và thách thức, Nxb Lao động xã hội Hà Nội. Tuy nhiên, chưa có công trình nào đề cập trực tiếp đến quản lý kinh tế nông nghiệp của huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên. Do vậy, cùng với việc kế thừa những kết quả nghiên cứu khoa học trước đây, luận văn sẽ tập trung làm rõ thực trạng phát triển nông nghiệp và công tác quản lý nông nghiệp của huyện Khoái Châu, đồng thời đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao công tác quản lý nông nghiệp, thúc đẩy sự phát triển nông nghiệp của huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu : 3.1. Mục đích nghiên cứu: - Phân tích và đánh giá thực trạng về quản lý kinh tế nông nghiệp huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên, giai đoạn từ 2007 đến nay, đồng thời đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao công tác quản lý kinh tế nông nghiệp của huyện. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý kinh tế nông nghiệp. 4 - Phân tích thực trạng quản lý kinh tế nông nghiệp trên địa bàn huyện Khoái Châu giai đoạn từ 2007 đến nay. Đánh giá những thành công và hạn chế, làm rõ nguyên nhân của những thành công và hạn chế đó. - Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao công tác quản lý kinh tế nông nghiệp huyện Khoái Châu trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế. Với mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài, câu hỏi đặt ra cần được trả lời là: - Cơ sở lý luận và thực tiễn của quản lý kinh tế nông nghiệp là gì? - Thực trạng công tác quản lý kinh tế nông nghiệp của huyện Khoái Châu trong những năm qua thể hiện như thế nào? Những vấn đề đặt ra cần phải giải quyết là những vấn đề gì? - Để quản lý kinh tế nông nghiệp của huyện Khoái Châu cần có những giải pháp nào? 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: 4.1. Đối tượng: Trong khuôn khổ luận văn này, đối tượng nghiên cứu chủ yếu là công tác quản lý kinh tế nông nghiệp của huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: - Phạm vi về không gian: Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản lý kinh tế nông nghiệp của huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên. - Phạm vi về thời gian: nghiên cứu trong giai đoạn từ năm 2007 đến nay và định hướng đến năm 2020. 5. Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng một số phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau: - Phương pháp phân tích và tổng hợp: Nghiên cứu, thu thập thông tin thông qua báo chí, tài liệu, đề án, nghị quyết, quyết định, báo cáo của huyện 5 làm cơ sở lý luận cho đề tài, hình thành giả thuyết khoa học và đưa ra các phương hướng, dự định cho việc giải quyết vấn đề nghiên cứu - Phương pháp phân tích hệ thống: Phân tích, đánh giá một cách có hệ thống về công tác quản lý kinh tế nông nghiệp, qua đó làm rõ thực trạng phát triển nông nghiệp của huyện Khoái Châu - Phương pháp thu thập số liệu: Dựa trên nguồn thông tin sơ cấp và thứ cấp thu thập được từ những tài liệu nghiên cứu trước đây để xây dựng cơ sở luận cứ để chứng minh giả thuyết - Phương pháp phân tích thống kê: phương pháp này sẽ được sử dụng để phân tích các số liệu thống kê thu thập được nhằm làm rõ thực trạng phát triển nông nghiệp, hoạt động quản lý kinh tế nông nghiệp của địa bàn nghiên cứu. Nguồn số liệu được sử dụng cho các phương pháp trên được cung cấp từ tài liệu chuyên ngành, sách chuyên khảo,…; các số liệu, tài liệu đã công bố như các ấn phẩm, Niên giám thống kê của Chi cục thống kê huyện Khoái Châu; tài liệu lưu trữ, văn kiện, hồ sơ, văn bản luật, chính sách,… thu thập từ các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức kinh tế - xã hội. 6. Những đóng góp của luận văn: Đề tài nghiên cứu cơ sở lý luận cũng như thực tiễn công tác quản lý kinh tế nông nghiệp. Trên cơ sở đó đưa ra quan điểm, phương hướng và giải pháp mang tính khoa học và thực tiễn, với mong muốn đóng góp vào việc đổi mới và hoàn thiện công tác quản lý kinh tế nông nghiệp trên địa bàn huyện. Việc thực hiện các giải pháp, nắm bắt được cơ hội và thách thức mà luận văn đề xuất nhằm góp phần phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững đối với phát triển kinh tế nông nghiệp, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý sản xuất, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên. 7. Kết cấu nội dung luận văn: Ngoài các phần mở đầu và kết luận, luận văn được kết cấu thành ba chương: 6 Chương 1: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý kinh tế nông nghiệp. Chương 2: Thực trạng công tác quản lý kinh tế nông nghiệp trên địa bàn huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2007 đến nay. Chương 3: Giải pháp nâng cao công tác quản lý kinh tế nông nghiệp của huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên đến năm 2020. Kết luận Tài liệu tham khảo 7 Chương 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP 1.1 Các khái niệm 1.1.1. Khái niệm về nông nghiệp Theo Bách khoa toàn thư Việt Nam, nông nghiệp là ngành sản xuất vật chất cơ bản của xã hội, sử dụng đất đai để trồng trọt và chăn nuôi, khai thác cây trồng và vật nuôi làm tư liệu và nguyên liệu lao động chủ yếu để tạo ra lương thực thực phẩm và một số nguyên liệu cho công nghiệp. Nông nghiệp là một ngành sản xuất lớn, bao gồm nhiều chuyên ngành: trồng trọt, chăn nuôi, sơ chế nông sản; theo nghĩa rộng, còn bao gồm cả lâm nghiệp, thủy sản. Nông nghiệp là một ngành kinh tế quan trọng trong nền kinh tế nhiều nước, đặc biệt là trong các thế kỷ trước đây khi công nghiệp chưa phát triển và nông nghiệp chiếm tỉ trọng cao trong nền kinh tế. 1.1.2. Khái niệm quản lý kinh tế trong nông nghiệp Thuật ngữ quản lý có nội dung rất rộng và phong phú. Trên thực tiễn khi sử dụng thuật ngữ này người ta thường gắn với đối tượng hay khách thể quản lý tạo nên cụm thuật ngữ kép như: quản lý kinh tế, quản lý văn hóa – an ninh – quốc phòng, quản lý tài chính, quản lý sản xuất kinh doanh, quản lý thiết bị v.v… Như vậy thuật ngữ quản lý phản ánh mối quan hệ biện chứng giữa chủ thể và khách thể quản lý trong quá trình phát triển. Có thể hiểu quản lý kinh tế là sự tác động có mục đích của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý (kinh tế) trong quá trình hoạt động kinh tế nhằm đạt đến mục tiêu kinh tế -xã hội nhất định. Quản lý về kinh tế nói chung hoặc quản lý nhà nước về kinh tế trong nông nghiệp là dạng quản lý bằng quyền nhà nước, mang tính chất thực hiện quyền lực nhà nước trong quản lý. Việc quản lý Nhà nước về 8 kinh tế nói chung cũng như về kinh tế trong nông nghiệp nói riêng là do Chính phủ điều hành, thông qua các điều chỉnh bằng pháp luật, chính sách, các công cụ, các lực lượng vật chất, tài chính của Nhà nước… Quản lý Nhà nước về kinh tế trong nông nghiệp là sự quản lý vĩ mô của Nhà nước đối với nông nghiệp thông qua các công cụ kế hoạch, pháp luật và các chính sách để tạo điều kiện và tiền đề, môi trường thuận lợi cho các hoạt động sản xuất – kinh doanh nông nghiệp hướng tới mục tiêu chung của toàn nền nông nghiệp; xử lý những việc ngoài khả năng tự giải quyết của đơn vị kinh tế trong quá trình hoạt động kinh tế trên tất cả các lĩnh vực sản xuất, lưu thông, phân phối, tiêu dùng các sản phẩm nông nghiệp; điều tiết các lợi ích giữa các vùng, các ngành, sản phẩm nông nghiệp, giữa nông nghiệp với toàn bộ nền kinh tế; thực hiện sự kiểm soát đối với tất cả các hoạt động trong nền nông nghiệp và kinh tế nông thôn làm ổn định và lành mạnh hóa mọi quan hệ kinh tế và xã hội… 1.2. Đặc điểm của kinh tế nông nghiệp 1.2.1. Sản xuất phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên Nông nghiệp là ngành sản xuất phụ thuộc rất nhiều vào tự nhiên. Những điều kiện tự nhiên như đất đai, nhiệt độ, độ ẩm, lượng mưa, bức xạ mặt trời… trực tiếp ảnh hưởng đến năng suất, sản lượng cây trồng vật nuôi. Năm nào mưa thuận, gió hòa thì cho thu hoạch cao, chất lượng tốt, còn nếu có thiên tai, lũ lụt, hạn hán thì năng suất suy giảm và thậm chí thất thu, đời sống của người nông dân do vậy hết sức bấp bênh. Như vậy, có thể thấy, nông nghiệp là ngành kinh tế chịu sự tác động và chi phối rất mạnh của quy luật tự nhiên và các điều kiện tự nhiên cụ thể của từng vùng, từng miền. 1.2.2. Sản xuất mang tính thời vụ Đó là nét đặc thù điển hình nhất của sản xuất nông nghiệp. Tính thời vụ trong nông nghiệp là rất cao và không thể xoá bỏ được, trong quá trình sản xuất 9