Tài liệu Luận văn quản lý dịch vụ chứng thực chữ ký số tại công ty điện toán và truyền số liệu tập đoàn bưu chính viễn thông việt nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN VĨNH HÀ QUẢN LÝ DỊCH VỤ CHỨNG THỰC CHỮ KÝ SỐ TẠI CÔNG TY ĐIỆN TOÁN VÀ TRUYỀN SỐ LIỆU - TẬP ĐOÀN BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH Hà nội - Năm 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN VĨNH HÀ QUẢN LÝ DỊCH VỤ CHỨNG THỰC CHỮ KÝ SỐ TẠI CÔNG TY ĐIỆN TOÁN VÀ TRUYỀN SỐ LIỆU - TẬP ĐOÀN BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆT NAM Chuyên ngành : Quản lý Kinh tế Mã số : 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CÁN BỘ HƯỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN Hà nội - Năm 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sỹ Quản lý Kinh Tế : “Quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số tại Công ty Điện toán và Truyền số liệu - Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam” là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu khoa học độc lập và nghiêm túc, được thực hiện dưới sự hướng dẫn, giúp đỡ tận tình của các thầy, cô giáo của Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, và đặc biệt là của thầy giáo hướng dẫn là Giáo sư, Tiến sỹ Đinh Văn Tiến - Học viện Hành Chính Quốc Gia. Các tài liệu tham khảo, các số liệu thống kê phục vụ mục đích nghiên cứu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, được trích dẫn và có tính kế thừa từ các website, các công trình nghiên cứu, sử dụng đúng quy định, không vi phạm quy chế bảo mật của Nhà nước. Các giải pháp nêu trong luận văn được rút ra từ những cơ sở lý luận và quá trình nghiên cứu thực tiễn của bản thân mình. Hà Nội, ngày 20 tháng 08 năm 2015 Học viên Nguyễn Vĩnh Hà LỜI CẢM ƠN Được sự hướng dẫn, giúp đỡ tận tình của các thầy cô giáo trong Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, và đặc biệt là của thầy giáo hướng dẫn, người truyền kinh nghiệm, hướng dẫn về nội dung và phương pháp nghiên cứu khoa học, tôi đã hoàn thành Luận văn thạc sỹ “Quản lý dịch vụ chữ kí số tại Công ty Điện toán và Truyền số liệu - Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam”. Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy giáo, cô giáo tại Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập tại trường. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới Giáo sư, Tiến sỹ Đinh Văn Tiến - Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình hướng dẫn, động viên khích lệ, dành nhiều thời gian trao đổi và định hướng cho tôi trong quá trình thực hiện Luận văn. Tôi xin cảm ơn Ban Lãnh đạo và các đồng nghiệp thuộc Công ty Điện toán và Truyền số liệu (VDC), nơi tôi đang làm việc, đặc biệt là các đồng nghiệp thuộc Trung tâm Dịch vụ chứng thực điện tử, đã hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong quá trình nghiên cứu, thu thập số liệu và hoàn thành Luận văn này. Do nhiều yếu tố chủ quan và khách quan, Luận văn thạc sỹ này còn có nhiều thiếu sót. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp để tiếp tục hoàn thiện, nâng cao chất lượng vấn đề được lựa chọn nghiên cứu. Xin trân trọng cảm ơn! TÓM TẮT Luận văn thạc sỹ “Quản lý dịch vụ chữ kí số tại Công ty Điện toán và Truyền số liệu - Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam” là bản nghiên cứu các vấn đề về quản lý dịch vụ nói chung và dịch vụ chứng thực chữ ký số nói riêng. Dịch vụ chứng thực chữ ký số bắt đầu tham gia vào thị trường kinh doanh Việt Nam từ cuối năm 2009 và đã có bước phát triển vượt bậc từ năm 2012. Mặc dù là dịch vụ mới được nhận biết tại Việt Nam nhưng dịch vụ chứng thực chữ ký số đã có những thành công bước đầu, đã tạo được vị trí của mình trong các giao dịch điện tử, nhờ ứng dụng của dịch vụ chứng thực chữ kí số đã giúp người dùng rút ngắn thời gian giao dịch bảo mật thông tin. Để tạo ra một vị trí đứng vững trên thị trường chữ kí số đòi hỏi Công ty Điện toán và Truyền số liệu phải có xây dựng hệ thống quản lý dịch vụ hoàn chỉnh, một quy trình riêng biệt. Dựa trên quá trình tìm hiểu các vấn đề lý luận về quản lý và quản lý dịch vụ nói riêng, bằng phương pháp phân tích phân tích tổng hợp, thống kê mô tả so sánh và phương pháp chuyên gia, luận văn đã nêu lên những đánh giá và đánh giá được tình hình quản lý dịch vụ chứng thực chữ ký số trên thị trường Việt Nam trong giai đoạn phát triển gần bốn năm vừa qua. Bằng các nghiên cứu quy trình quản lý dịch vụ nói chung và dịch vụ chứng thực chữ kí số nói riêng, luận văn đã nghiên cứu phương pháp quản lý dịch vụ chữ kí số để nâng cao chất lượng quản lý dịch vụ tại Công ty Điện toán và truyền số liệu VDC. Từ các điểm đã phân tích, luận văn đưa ra các giải pháp về quản lý có thể góp phần tăng cường khẳng định vị thế trong tương lai đối với dịch vụ chứng thực chữ kí số. Đó là quản lý việc cung cấp dịch vụ chứng thực chữ kí số, quản lý con người, khách hàng, sản phẩm có tác động trực tiếp đến dịch vụ cho dịch của Công ty Điện toán và Truyền số liệu. Hy vọng các đóng góp này có thể giúp công ty Điện toán và Truyền số liệu cũng như Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam đưa dịch vụ chứng thực chữ kí số vươn lên mạnh mẽ trên thị trường kinh doanh dịch vụ chứng thực chữ ký số đang ngày càng lớn mạnh tại Việt Nam. MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................ i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................. ii TÓM TẮT ......................................................................................................iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................................ i DANH MỤC HÌNH ........................................................................................ ii LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................. 1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DỊCH VỤ CHỨNG THỰC CHỮ KÍ SỐ .................... 5 1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu ............................................................... 5 1.1.1 Các công trình nghiên cứu về quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số .. 5 1.1.2 Những vấn đề đặt ra luận văn cần tiếp tục nghiên cứu ....................... 7 1.2 Cơ sở lý luận về quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số ............................. 8 1.2.1 Khái niệm nội dung dịch vụ ............................................................... 8 1.2.2 Quản lý dịch vụ ............................................................................... 13 1.2.3 Những vấn đề chung, nội dung, và các yếu tố ảnh hưởng đến dịch vụ chứng thực chữ kí số .................................................................................... 15 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ................................................................................ 31 CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................ 32 2.1. Nguồn tài liệu ........................................................................................ 32 2.1.1 Nguồn tài liệu sơ cấp ....................................................................... 32 2.1.2 Nguồn tài liệu thứ cấp...................................................................... 32 2.2 Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 33 2.2.1 Phương pháp thu nhập, xử lý và phân tích dữ liệu ........................... 33 2.2.2 Phương pháp thống kê mô tả, so sánh .............................................. 34 2.2.3 Phương pháp phân tích tổng hợp ..................................................... 35 2.3 Các công cụ được sử dụng ...................................................................... 36 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ................................................................................ 37 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DỊCH VỤ CHỮ KÍ SỐ CỦA CÔNG TY ĐIỆN TOÁN VÀ TRUYỀN SỐ LIỆU (VDC) ............................ 38 3.1 Quá trình hình thành và phát triển, chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của Công ty Điện toán và truyền số liệu VDC - Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam ............................................................................................ 38 3.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty Điện toán và truyền số liệu VDC ...................................................................................................... 38 3.1.2 Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của công ty Điện toán và truyền số liệu VDC....................................................................................... 40 3.1.3 Các lĩnh vực kinh doanh chủ yếu của Công ty Điện toán và truyền số liệu VDC ...................................................................................................... 42 3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số........... 43 3.2.1 Yếu tố về đội ngũ quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số .................. 43 3.2.2 Yếu tố quản lý dịch vụ, quy trình cung cấp dịch vụ ......................... 45 3.2.3 Yếu tố quản lý khách hàng, thị phần của dịch vụ ............................. 46 3.3 Thực trạng công tác quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số của Công ty Điện toán và Truyền số liệu (VDC) .............................................................. 47 3.3.1 Công tác quản lý tổ chức, nguồn nhân lực của dịch vụ .................... 47 3.3.2 Công tác đầu tư cơ sở vật chất kí thuật của dịch vụ ......................... 48 3.3.3 Công tác quản lý chất lượng của dịch vụ ......................................... 49 3.3.4 Công tác chiếm lĩnh thị trường, cạnh tranh với các đối thủ cùng lĩnh vực ............................................................................................................... 53 3.4 Đánh giá về công tác quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số tại Công ty Điện toán và truyền số liệu VDC .................................................................. 54 3.4.1 Những thành tựu cơ bản trong quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số của Công ty Điện toán và truyền số liệu VDC .............................................. 54 3.4.2 Hạn chế và nguyên nhân .................................................................. 57 CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ DỊCH VỤ CHỮ KÍ SỐ TẠI CÔNG TY ĐIỆN TOÁN VÀ TRUYỀN SỐ LIỆU ................................ 64 4.1. Bối cảnh mới ảnh hưởng đến quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số ...... 64 4.1.1 Bối cảnh chung của nền kinh tế ....................................................... 64 4.1.2 Bối cảnh cạnh tranh của các đơn vị cung cấp dịch vụ chữ ký số trên thị trường ..................................................................................................... 65 4.2. Định hướng quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số trong bối cảnh tái cơ cấu của tập đoàn ........................................................................................... 67 4.3. Các giải pháp hoàn thiện quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số tại Công ty Điện toán và truyền số liệu VDC .............................................................. 69 4.3.1 Giải pháp về công tác đào tạo cán bộ quản lý và nguồn nhân lực..... 69 4.3.2 Giải pháp về đầu tư cơ sở vật chất kĩ thuật ...................................... 71 4.3.3 Giải pháp về nâng cao chất lượng dịch vụ ....................................... 73 4.3.4 Giải pháp thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động thị trường, khai thác dịch vụ chứng thực chữ kí số VNPT-CA .................................................................. 76 4.4 Một số kiến nghị ..................................................................................... 81 4.4.1 Đối với VNPT ................................................................................. 81 4.4.2 Đối với chính phủ ............................................................................ 82 KẾT LUẬN................................................................................................... 85 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 86 PHỤ LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TT Ký hiệu CA NIST Nghĩa tiếng Anh Certification Authority National Institute of Standards and Technology Nghĩa tiếng Việt Quyền chứng thực Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ quốc gia Mỹ Hệ thống hạ tầng khóa PKI Public Key Infrastructure USD United States Dollar Đồng đô la Mỹ Vietnam Datacommunication Công ty Điện toán và Company Truyền số liệu Vietnam Posts and Tập đoàn Bưu chính Telecommunications Group Viễn thông Việt Nam VDC VNPT i công khai DANH MỤC HÌNH STT Hình Hình 1.1 Hình 3.1 Hình 3.2 Hình 3.3 Hình 3.4 Hình 3.5 Hình 3.6 Hình 3.7 Hình 3.8 Hình 0 1 2 3.9 Nội dung Trang Quy trình ứng dụng chữ ký số 18 Sơ đồ tổ chức Công ty VDC năm 2014 40 Thị phần dịch vụ chữ ký số tại Việt Nam năm 2012 50 Thị phần dịch vụ chữ ký số tại Việt Nam năm 2013 50 Thị phần dịch vụ chữ ký số tại Việt Nam quý 1 năm 2014 Số lượng thuê bao VNPT CA phát triển mới trong tháng11 năm 2014 Giá dịch vụ CA dành cho doanh nghiệp sử dụng thời hạn 1 năm Giá dịch vụ CA dành cho doanh nghiệp sử dụng thời hạn 2 năm Giá dịch vụ CA dành cho doanh nghiệp sử dụng thời hạn 3 năm Giá dịch vụ CA dành cho cá nhân sử dụng thời hạn 1 năm Hình Giá dịch vụ CA dành cho cá nhân sử dụng thời hạn 3.10 2 năm Hình Giá dịch vụ CA dành cho cá nhân sử dụng thời hạn 3.11 3 năm ii 51 53 57 58 58 60 60 61 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin và truyền thông, giao dịch điện tử đã và đang phát triển mạnh mẽ trên thế giới thay thế dần các giao dịch truyền thống. Rất nhiều nước có chủ trương vừa phát triển các hoạt động cung ứng dịch vụ điện tử, vừa xây dựng hệ thống pháp luật đầy đủ, minh bạch để đảm bảo giá trị pháp lý của các thông điệp điện tử và giao dịch điện tử. Tại Việt Nam, giao dịch điện tử đã được áp dụng tại các lĩnh vực thuế, hải quan, thương mại điện tử, ... Giao dịch điện tử là một lĩnh vực tương đối mới tại Việt Nam, xuất hiện cùng với sự phổ cập mạng Internet và máy tính từ cuối những năm 1990 đầu những năm 2000. Qua quá trình hình thành và phát triển, lĩnh vực giao dịch điện tử tại Việt Nam đã được đặc biệt quan tâm phát triển. Khung pháp lý cho lĩnh vực này đã từng bước được hoàn thiện, Quốc hội đã thông qua Luật thương mại, Luật giao dịch điện tử, Luật công nghệ thông tin. Thủ tướng chính phủ đã ban hành Quyết định số 1073/QĐ-TTg ngày 12/7/2010 Phê duyệt kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử giai đoạn 2011 - 2015... Việc ban hành các văn bản pháp lý này đã thể hiện rõ sự quyết tâm của Nhà nước trong việc thúc đẩy nhanh, mạnh các giao dịch điện tử, tạo động lực cho sự phát triển của nền kinh tế. Trong các hoạt động của giao dịch điện tử thì việc đảm bảo an toàn, an ninh thông tin, dữ liệu cho người dùng là rất cần thiết và là ưu tiên hàng đầu. Theo kết quả khảo sát thương mại điện tử Việt Nam 2010 của Bộ Công thương, trong 7 trở ngại khiến thương mại điện tử chưa phát triển thì vấn đề an ninh, an toàn thông tin chiếm vị trí gần cao nhất (chỉ sau trở ngại về môi trường xã hội và tập quán kinh doanh). Các phương pháp mã hóa, chữ ký số, chứng chỉ số, cơ sở hạ tầng khóa công khai và các ứng dụng của chữ ký số, chứng chỉ số trong các giao dịch điện tử là một trong những giải pháp giải quyết vấn đề này. 1 Trong cuộc sống hàng ngày, ta cần dùng chữ ký để xác nhận các văn bản tài liệu và có thể dùng con dấu với giá trị pháp lý cao hơn đi kèm với chữ ký. Cùng với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin, các văn bản tài liệu được lưu dưới dạng số, dễ dàng được sao chép, sửa đổi. Nếu ta sử dụng hình thức chữ ký truyền thống như trên sẽ rất dễ dàng bị giả mạo chữ ký. Việc đảm bảo an toàn thông tin, tránh nguy cơ bị thay đổi, sao chép hoặc mất mát dữ liệu trong các ứng dụng trên mạng luôn là vấn đề cấp thiết, được nhiều người quan tâm. Chữ ký điện tử ra đời nhằm giải quyết vấn đề trên. Dịch vụ VNPT-CA là một hình thức dịch vụ cung cấp và chứng thực chữ ký số, đã phổ biến từ lâu trên thế giới nhưng mới chỉ đang bước đầu phát triển tại Việt Nam những năm gần đây. Bên cạnh việc đáp ứng sự tiện lợi cho các giao dịch kinh tế thông thường, Cục thuế các tỉnh và một số cơ quan nhà nước cũng đã yêu cầu các thành phần kinh tế sử dụng dịch vụ chữ ký số để giảm thiểu chi phí cho các doanh nghiệp, cũng như giảm thiểu chi phí hành chính cho bộ máy nhà nước. Mặc dù có cơ sở nhân lực, vật lực, tài chính vững mạnh, được sự hỗ trợ đầy đủ của Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt nam, nhưng đến nay Công ty Điện toán và Truyền số liệu vẫn chưa xây dựng được một quy trình quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số hoàn chỉnh. Để đưa được dịch vụ trở thành một lĩnh vực kinh doanh mũi nhọn đem lại doanh thu, mở rộng thị phần trong lĩnh vực này là điều tiên quyết đầu tiên cần thực hiện. Xuất phát từ thực tế trên, cùng với quá trình học tập nghiên cứu trong chương trình đào tạo thạc sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế tại Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà nội, tôi đã lựa chọn đề tài "Quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số của Công ty điện toán và truyền số liệu - Tập đoàn Bưu chính viễn thông Việt nam", làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp thạc sĩ của mình. Đề tài được hướng dẫn bởi GS.TS Đinh Văn Tiến - Học viện Hành chính Quốc gia. 2 Với đề tài đề xuất, tôi đặt ra một số câu hỏi đối với vấn đề nghiên cứu là: (1) Các yếu tố nào tác động đến công tác quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số? (2) Năng lực quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số của công ty hiện tại? (3) Các giải pháp cần làm để nâng cao việc quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số của công ty điện toán và truyền số liệu trong thời gian tới? 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu - Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở những vấn đề lý luận về quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số nói chung để phân tích thực tiễn tại công ty điện toán và truyền số liệu. Qua đó đánh giá được những mặt làm tốt, những mặt còn tồn tại trong hoạt động quản lý để đưa ra những giải pháp khắc phục nhằm đẩy mạnh dịch vụ chứng thực chữ kí số của Công ty. - Nhiệm vụ nghiên cứu: +) Đánh giá quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số của công ty điện toán và truyền số liệu trên thị trường công nghệ thông tin. +) Phân tích, đánh giá thực trạng các yếu tố ảnh hưởng của dịch vụ chứng thực chữ kí số của công ty điện toán và truyền số liệu; làm rõ những kết quả đạt được, những nguyên nhân và hạn chế chủ yếu. +) Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số của Công ty điện toán và truyền số liệu. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số tại công ty điện toán và truyền số liệu - Chủ thể quản lý là Công ty Điện toán và Truyền số liệu VDC - Phạm vi nghiên cứu: +) Phạm vi không gian: Công ty điện toán và truyền số liệu - Tập đoàn Bưu chính Viễn thông việt nam 3 +) Phạm vi thời gian: phạm vi nghiên cứu của đề tài từ năm 2010 đến năm 2014. +) Phạm vi nội dung: Được xác định là quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số. - 4. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 4 chương: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số. Chương 2: Phương pháp nghiên cứu. Chương 3: Thực trạng quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số của công ty điện toán và truyền số liệu - Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam Chương 4: Giải pháp hoàn thiện quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số của công ty điện toán và truyền số liệu. 4 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DỊCH VỤ CHỨNG THỰC CHỮ KÍ SỐ 1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu 1.1.1 Các công trình nghiên cứu về quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số Có nhiều nghiên cứu trước đây đã tập trung vào việc phân tích và đánh giá về ứng dụng của dịch vụ chứng thực chữ kí số hay đưa ra những giải pháp nhằm quản lý dịch vụ bưu chính viễn thông nói chung hoặc dịch vụ phần mềm và những tiện ích mà internet mang lại cho người sử dụng, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống trong thời đại công nghệ thông tin như hiện nay. Đề tài nghiên cứu khoa học “ Nghiên cứu một số mô hình thương mại điện tử thành công trên thế giới và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam” luận văn thạc sĩ kinh tế của Nguyễn Phương Chi – Đại học Ngoại Thương, theo tác giả ứng dụng công nghệ thông tin vào đời sống kinh tế là vô cùng quan trọng. Luận văn đã chỉ ra một ứng dụng cụ thể đó là hoạt động mua bán qua mạng, đây là một ứng dụng mới, internet đã được đưa vào thương mại hóa, góp phần tạo nên một lĩnh vực thương mại mới đó là thương mại điện tử. Lợi ích thương mại điện tử mang lại là tăng hiệu suất, nâng cao năng lực cạnh tranh, giảm chi phí, giúp cho người dùng có nhiều sự lựa chọn khi mua hàng. Đề tài nghiên cứu ở một lĩnh vực cụ thể mà áp dụng internet vào đời sống xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống, mang lại tiện ích cho người dùng. Đề tài nghiên cứu khoa học “Nghiên cứu về chữ kí số và ứng dụng trong hóa đơn điện tử tại VNPT Hà Nội” luận văn thạc sĩ của Nguyễn Huy Thắng - Học viện Công nghệ bưu chính viễn thông đã nghiên cứu cụ thể về dịch vụ chữ kí số nói chung và ứng dụng của chữ kí số trong một dịch vụ cụ thể, đó là ứng dụng trong hóa đơn điện tử tại một đơn vị có tính ứng dụng cao 5 là VNPT Hà Nội. Theo tác giả, việc ứng dụng chữ kí số trong sử dụng hóa đơn điện tử là một thành công to lớn của việc ra đời chữ kí số, nó giúp rút ngắn thời gian giao dịch, tiết kiệm chi phí, và tăng cường tính bảo mật cho công tác bảo quản, lưu trữ hóa đơn, và đảm bảo độ chính xác cao. Tuy nhiên đề tài nghiên cứu này mới chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu một ứng dụng cụ thể mà chữ kí số được sử dụng, đây mới là một ứng dụng rất nhỏ cho thấy được ứng dụng của dịch vụ này. Hay đề tài nghiên cứu khoa học “Giải pháp nhằm đẩy mạnh hoạt động kinh doanh phần mềm và truyền thông VASC trực thuộc tập đoàn Bưu chính Viễn thông VNPT trong bối cảnh hội nhập” luận văn thạc sĩ của Trần Thị Hòa - Đại học Ngoại thương đã chỉ ra hạn chế và giải pháp trong lĩnh vực kinh doanh và quản lý phần mềm và công nghệ thông tin tại một đơn vị trực thuộc tập đoàn Bưu chính Viễn thông. Theo tác giả việc kinh doanh và quản lý một lĩnh vực mới này vấp phải rất nhiều khó khăn và rào cản từ ngay bản thân doanh nghiệp, ngành, lĩnh vực kinh doanh và còn từ chế độ chính sách, sự hội nhập của kinh tế thế giới. Đề tài này mới chỉ dùng lại ở việc phân tích nhằm đẩy mạnh việc kinh doanh sản phẩm phần mềm nói chung, một lĩnh vực kinh doanh của tập đoàn Bưu chính Viễn thông. Một trong những ứng dụng của chữ kí điện tử phổ biến hiện nay là việc sử dụng nó làm chữ kí trong các văn bản, giấy tờ. Chữ kí điện tử là công cụ có giá trị pháp lý tương đương chữ kí vào giấy và con dấu, nó giúp cho người dùng dễ lưu trữ, bảo quản, tiết kiệm chi phí, thời gian, giảm bớt các thủ tục hành chính. Chính các mặt tiện ích này đã được đưa vào đề tài nghiên cứu trong luận văn “ Nghiên cứu và ứng dụng chữ ký điện tử vào công tác quản lý văn bản tại trường Đại học Trà Vinh” tác giả Lê Văn Phol, đại học Đà Nẵng, luận văn đã nêu lên lợi ích của việc sử dụng chữ kí điện tử trong công tác điều hành, quản lý văn bản của nhà trường, tiết kiệm chi phí chuyển phát. 6 Về mặt kĩ thuật cũng có một số đề tài nghiên cứu về chữ kí điện tử và chữ kí số như đề tài “ Nghiên cứu, tìm hiểu chữ kí số và ứng dụng của nó để kiểm soát, xác thực và bảo vệ thông tin trong hộ chiếu điện tử” luận văn của Bùi Đức Tuấn, Đại học dân lập Hải Phòng, đề tài này đã chỉ ra nguyên lý, cơ sở hình thành nên chữ kí số và việc ứng dụng những đặc điểm cơ bản của chữ kí số như tính xác thực và bảo mật vào một công việc cụ thể là hộ chiếu điện tử, đây là một trong những ứng dụng của đời sống thực tiễn, góp phần giảm thiểu thủ tục hành chính, hạn chế việc sử dụng hộ chiếu giả, giúp cho nhân viên an ninh tại các cửa khẩu trong việc kiểm tra, kiểm soát khách hàng làm thủ tục xuất nhập cảnh. 1.1.2 Những vấn đề đặt ra luận văn cần tiếp tục nghiên cứu Quản lý dịch vụ là một trong những đề tài đã được nghiên cứu, phân tích nhiều trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Tuy nhiên có ít các đề tài nghiên cứu về quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số nói chung và đặc biệt là quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số trong doanh nghiệp nhà nước nói riêng. Các công trình nghiên cứu trước đó chủ yếu nghiên cứu về bản chất, khái niệm và những nội dung cơ bản của quản lý dịch vụ chữ kí số trong thị trường chữ kí số ở Việt Nam. Hoặc các công trình nghiên cứu trước đó mới chỉ dùng lại nghiên cứu một ứng dụng của dịch vụ chứng thực chữ kí số như một dịch vụ ứng dụng trên nền tảng chữ kí số là hóa đơn điện tử hay chữ kí số ứng dụng trong công tác kê khai hải quan, nộp báo cáo thuế, đây là những ứng dụng thực tiễn đã áp dụng được tính năng của chữ kí số vào thực tiễn.Song trong bối cảnh công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước, và đặc biệt trong tình hình tái cơ cấu tập đoàn Bưu chính Viễn thông như hiện nay, thì còn rất nhiều vấn đề cần nghiên cứu được đặt ra đối với quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số. 7 Các đề tài nghiên cứu, công trình nghiên cứu trước đây nghiên cứu về quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số mới chỉ tiếp cận theo quản điểm quản lý chung, cơ bản, chỉ nghiên cứu một khâu, một khía cạnh của quản lý dịch vụ mà chưa thấy tiếp cận theo hướng khoa học về quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số. Chính vì những lý do trên, đề tài nghiên cứu này của tác giả đã đưa ra những nghiên cứu dựa trên cơ sở khoa học về quản lý. Qua đề tài nghiên cứu này cho chúng ta cái nhìn tổng quát về quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số. Đề tài nghiên cứu này đã chỉ ra nội dung quản lý dịch vụ chứng thực số nói chung và quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số tại Công ty Điện toán và Truyền số liệu (VDC) nói riêng. Qua nghiên cứu, tìm tòi tài liệu và bằng những kiến thức đã được trang bị về chuyên ngành quản lý kinh tế và kinh nghiệm trong công tác tại Công ty Điện toán và truyền số liệu (VDC), tác giả của luận văn đã tập trung đi sâu vào nghiên cứu đánh giá thực trạng đang tồn tại tại Công ty Điện toán và Truyền số liệu và đề ra những giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số tại Công ty Điện toán và Truyền số liệu (VDC). 1.2 Cơ sở lý luận về quản lý dịch vụ chứng thực chữ kí số 1.2.1 Khái niệm nội dung dịch vụ 1.2.1.1 Khái niệm về dịch vụ Theo tài liệu của MUTRAP Dự án hỗ trợ thương mại đa biên (2006), cho đến nay chưa có một định nghĩa chính thống nào về dịch vụ. Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực marketing và kinh doanh đưa rất nhiều khái niệm về dịch vụ, nhưng khái niệm được trích dẫn phổ biến nhất là của 3 nhà nghiên cứu Valarie A. Zeithaml và Mary J. Bitner (2000): “Dịch vụ là những hành vi, quá trình và cách thức thực hiện một công việc nào đó nhằm tạo ra giá trị sử dụng cho khách hàng, làm thỏa mãn nhu cầu và mong đợi của khách hàng”. James Fitzsimmons “Một dịch vụ là một trải nghiệm bị giới hạn bởi thời gian, 8 vô hình được thực hiện cho một khách hàng hành động trong vai trò của một người cùng sản xuất “. Dịch vụ là mọi hành động và kết quả mà một bên có thể cung cấp cho bên kia và chủ yếu là vô hình và không dẫn đến quyền sở hữu một cái gì đó. Sản phẩm của nó có thể có hay không gắn liền với một sản phẩm vật chất. Dịch vụ là một loại hình hoạt động kinh tế, tuy không đem lại một sản phẩm cụ thể như hàng hóa, nhưng vì là một loại hình hoạt động kinh tế nên cũng có người bán (người cung cấp dịch vụ) và người mua (khách hàng sử dụng dịch vụ). Bên cạnh các hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp và công nghiệp, toàn thể những người/nhà cung cấp dịch vụ hợp thành khu vực thứ ba của nền kinh tế: dịch vụ. Lĩnh vực dịch vụ ngày càng đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế toàn cầu. Có hơn 75% công việc tại Mỹ hiện tại là thuộc các ngành dịch vụ. Các ngành dịch vụ tạo ra 85% công việc mới và đóng góp 66% vào tổng sản phẩm quốc dân (GNP) của nước Mỹ. Ở những nước đang phát triển như Brazil, các ngành dịch vụ cũng chiếm đến 54.5% GNP (Cauchick Miguel & Salomi, 2004). Có nhiều ngành dịch vụ khác nhau: - Thương mại - Tài chính - Giao thông, vận tải - Thông tin, tư vấn - Chăm sóc sức khỏe - Giáo dục - Dịch vụ hành chính công 1.2.1.2 Đặc tính của dịch vụ Dịch vụ là những công việc, quá trình và những hoạt động nhằm tạo ra giá trị sử dụng cho khách hàng, làm thỏa mãn nhu cầu sản xuất, kinh doanh và 9