Tài liệu Luận văn quản lý chi đầu tư xây dựng từ ngân sách nhà nước tại huyện thanh oai hà nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TRỊNH THỊ HOÀNG HẠNH QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƢ XÂY DỰNG TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI HUYỆN THANH OAI HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH HÀ NỘI - 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TRỊNH THỊ HOÀNG HẠNH QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƢ XÂY DỰNG TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI HUYỆN THANH OAI HÀ NỘI Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 04 10 ' LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:TS. LƢU QUỐC ĐẠT XÁC NHẬN CỦA CTHĐ XÁC NHẬN CỦA GVHD PGS.TS LÊ DANH TỐN TS. LƢU QUỐC ĐẠT HÀ NỘI - 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của trường Đại học kinh tế- Đại học Quốc gia Hà Nội. Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị trường Đại học kinh tế xem xét để tôi có thể bảo vệ Luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn! NGƢỜI CAM ĐOAN Trịnh Thị Hoàng Hạnh LỜI CẢM ƠN Luận văn đƣợc thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn tận tình của TS Lƣu Quốc Đạt. Tôi xin đƣợc trân trọng cảm ơn thầy đã nhiệt tình chỉ bảo, hƣớng dẫn trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Tôi xin gửi lời cảm ơn đến các thầy, các cô trong trƣờng Đại học kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã tạo điều kiện thuận lợi nhất để tôi hoàn thành tốt luận văn của mình. Tôi xin cảm ơn các thầy, các cô trong Hội đồng đã chia sẻ và đóng góp những ý kiến thiết thực để luận văn từng bƣớc đƣợc hoàn thiện hơn. Xin gửi lời cảm ơn đến Ban Lãnh đạo Văn phòng HĐND - UBND huyện Thanh Oai, Phòng Tài chính kế hoạch, phòng Quản lý đô thị, Ban quản lý dự án đầu tƣ xây dựng, UBND các xã trên địa bàn huyện Thanh Oai đã nhiệt tình cung cấp thông tin để tôi hoàn thành đƣợc luận văn này. Mặc dù đã có nhiều cố gắng để hoàn thiện luận văn với sự nhiệt tình và năng lực của mình, tuy nhiên không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận đƣợc những đóng góp, nhận xét từ phía các thầy cô giúp luận văn thêm hoàn thiện. Xin trân trọng cảm ơn! MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................. i DANH MỤC BANG BIỂU .............................................................................. ii DANH MỤC BIỂU ĐỒ ................................................................................... iii LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƢ XÂY DỰNG TỪ VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC .................................................................................................... 4 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu .............................................................. 4 1.2. Khái quát chung về chi đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc ........... 7 1.2.1. Các khái niệm liên quan đến chi đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc ................................................................................................................. 7 1.2.2 Đặc điểm chung của đầu tƣ xây dựng ..................................................... 8 1.2.3 Đặc điểm của chi đầu tƣ xây dựng ....................................................... 11 1.3. Cơ sở lý luận về quản lý chi đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc ... 12 1.3.1. Khái niệm quản lý chi đầu tƣ đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc ... ............................................................................................................... 12 1.3.2. Nguyên tắc quản lý chi đầu tƣ xây dƣng từ ngân sách của chính quyền cấp huyện......................................................................................................... 12 1.3.3. Bộ máy quản lý chi đầu tƣ đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc ở địa phƣơng ....................................................................................................... 15 1.3.4. Nội dung quản lý chi đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc............ 17 1.3.5. Mục tiêu và các tiêu chí đánh giá đối với quản lý chi đầu tƣ xây dựng của chính quyền cấp quận, huyện. .................................................................. 28 1.3.6. Các nhân tố ảnh hƣởng đến công tác quản lý chi đầu tƣ xây dựng ...... 31 CHƢƠNG 2: THIẾT KẾ VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................... 35 2.1. Nguồn tài liệu ........................................................................................... 35 2.1.1. Xây dựng khung lý thuyết ..................................................................... 35 2.1.2. Phƣơng pháp thu thập thông tin ............................................................ 35 2.2. Các phƣơng pháp nghiên cứu................................................................... 36 2.2.1. Phƣơng pháp tổng hợp xử lý thông tin ................................................. 36 2.2.2. Phƣơng pháp phân tích thông tin .......................................................... 36 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƢ XÂY DỰNG TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI HUYỆN THANH OAI................................. 39 3.1. Khái quát hoạt động chi đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc tại huyện Thanh Oai ............................................................................................. 39 3.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế xã hội của huyện Thanh Oai...................... 39 3.2. Tình hình thực hiện chi đầu tƣ XD từ NSNN trên địa bàn huyện Thanh Oai ................................................................................................................... 41 3.2.1. Cơ cấu chi đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Thanh Oai. ....................................................................................................... 42 3.2.2. Cơ cấu chi đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Thanh Oai theo ngành kinh tế. ........................................................................ 43 3.3. Thực trạng quản lý chi đầu tƣ xây dựng tại huyện thanh oai giai đoạn 2010-2014........................................................................................................ 45 3.3.1. Chính sách nguồn vốn, phân bổ vốn ..................................................... 45 3.3.2. Về chấp hành chi đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Thanh Oai ............................................................................................. 48 3.3.3. Công tác quyết toán chi đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc ....... 50 3.3.4. Công tác thanh tra, kiểm tra .................................................................. 52 3.4. Đánh giá thực trạng quản lý chi đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc tại huyện thanh oai .......................................................................................... 54 3.4.1. Những kết quả đạt đƣợc ........................................................................ 54 3.4.2. Hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế ........................................ 58 Kết luận chƣơng 3 ............................................................................................ 63 CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƢ XÂY DỰNG TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI HUYỆN THANH OAI ............. 64 4.1. Mục tiêu phát triển kinh tế xã hội huyện thanh oai giai đoạn 2015 - 2020 và định hƣớng đến năm 2025. ......................................................................... 64 4.1.1. Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội huyện Thanh Oai đến năm 2020. ............................................................................................................... 64 4.1.2. Định hƣớng phân bổ chi đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Thanh Oai. ............................................................................... 78 4.1.3. Quan điểm tăng cƣờng quản lý chi đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Thanh Oai ................................................................ 80 4.2. Giải pháp tăng cƣờng quản lý chi đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện thanh oai ........................................................................... 81 4.2.1. Hoàn thiện công tác lập, giao kế hoạch đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc đảm bảo tính công bằng, minh bạch................................................ 81 4.2.2. Nâng cao chất lƣợng công tác tƣ vấn lập báo cáo đầu tƣ, lập dự án và thẩm định dự án. .............................................................................................. 82 4.2.3. Quản lý, thực hiện tốt các giai đoạn đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc. ............................................................................................................... 83 Công tác đấu thầu ............................................................................................ 83 4.2.4. Nâng cao chất lƣợng công tác kiểm tra, thanh tra sử dụng vốn đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc .................................................................... 86 4.2.5. Nâng cao năng lực và trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ quản lý chi đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Thanh Oai .. 87 Kết luận chƣơng 4 ............................................................................................ 89 KẾT LUẬN ...................................................................................................... 90 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................... 92 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 BQL 2 CBĐT Chuẩn bị đầu tƣ 3 ĐTXD Đầu tƣ xây dựng 4 HĐND Hội đồng nhân dân 5 HTKT Hạ tầng kỹ thuật 6 NSNN Ngân sách nhà nƣớc 7 TMĐT Tổng mức đầu tƣ 8 TSCĐ Tài sản cố định 9 XD 10 UBND 11 VĐT 12 XDDD Ban quản lý Xây dựng Uỷ ban nhân dân Vốn đầu tƣ Xây dựng dân dụng i DANH MỤC BANG BIỂU STT Tên bảng 1 Bảng 2.1 2 Bảng 2.2 3 Bảng 3.1 4 Bảng 3.2 5 Bảng 3.3 Nội dung Bảng so sánh tình hình thực hiện chi NSNN trong đầu tƣ XD Bảng cơ cấu chi NSNN trong đầu tƣ XD theo ngành Giá trị, cơ cấu kinh tế huyện Thanh Oai qua một số năm (theo giá hiện hành) Chuyển dịch cơ cấu kinh tế huyện Thanh Oai qua một số năm Tình hình chi ngân sách địa phƣơng, ngân sách thành phố từ năm 2010-2014 Trang 37 38 40 41 43 Tình hình chi đầu tƣ XD từ NSNN theo ngành kinh 6 Bảng 3.4 tế trên địa bàn huyện Thanh Oai giai đoạn 2010 - 45 2014 7 Bảng 3.5 8 Bảng 3.6 9 Bảng 3.7 10 Bảng 4.1 Kế hoạch VĐT XD từ NSNN trong các năm 2010 2014 trên địa bàn huyện Thanh Oai Tổng hợp nợ đầu tƣ XD bằng vốn NSNN trên địa bàn huyện Thanh Oai giai đoạn 2010 - 2014 Giá trị TSCĐ huy động bằng vốn NSNN trên địa bàn huyện Thanh Oai giai đoạn 2010-2014 Biểu dự kiến kế hoạch thực hiện dự án đầu tƣ công năm 2016 - 2020(Thành phố trực tiếp đầu tƣ) 46 49 50 78 Biểu dự kiến kế hoạch thực hiện dự án đầu tƣ công 11 Bảng 4.2 năm 2016 - 2020 (Thuộc nhiệm vụ chi ngân sách huyện) ii 78 DANH MỤC BIỂU ĐỒ STT Tên bảng 1 2 3 Biểu đồ 3.1 Biểu đồ Nội dung Tình hình phát triển KT- XH huyện Thanh Oai Tình hình thực hiện đầu tƣ XD bằng vốn NSNN 3.2 phân theo cấu thành trên địa bàn huyện Thanh Oai Biểu đồ Tình hình huy động TSCĐ trong đầu tƣ XD bằng 3.3 vốn NSNN trên địa bàn huyện Thanh Oai iii Trang 40 47 51 LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Thanh Oai là một huyện đồng bằng nằm ở phía Tây Nam của thành phố Hà Nội, có vị trí địa lý thuận lợi trong giao lƣu kinh tế xã hội và có vai trò quan trọng trong bảo vệ an ninh quốc phòng. Đồng thời, Thanh Oai có vị trí trung tâm trên các tuyến giao lƣu kinh tế liên vùng nhƣ tuyến đƣờng 21B đi đƣờng trục phát triển phía Nam tỉnh Hà Tây cũ, tuyến đƣờng liên huyện Thanh Oai - Phú Xuyên. Tốc độ tăng trƣởng bình quân trong giai đoạn 2010 2014 đạt 12,96%. Trong những năm qua kinh tế xã hội của huyện Thanh Oai phát triển khá toàn diện, duy trì đƣợc mức tăng trƣởng kinh tế ngang với mức bình quân chung của cả nƣớc góp phần quan trọng vào việc phát triển kinh tế xã hội đẩy mạnh CNH, HĐH. Tuy nhiên cơ cấu chuyển dịch còn chậm, thiếu bền vững, chất lƣợng và hiệu quả chƣa cao. Việc ĐTXD cơ sở còn chậm chƣa đồng bộ và còn nhiều vƣớng mắc. Trong những năm qua đầu tƣ XD trên địa bàn huyện Thanh Oai cũng gặp một số khó khăn nhất định trong việc thực hiện nhiệm vụ mà Đảng và nhà nƣớc đã giao cho. Chi đầu tƣ XD từ NSNN là một khoản chi chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi NSNN, tuy nhiên thực trạng hiệu quả chi đầu tƣ XD từ NSNN thấp, thất thoát chi đầu tƣ lớn làm cho mục tiêu tăng trƣởng và phát triển kinh tế của huyện Thanh Oai ngày càng khó khăn. Bên cạnh đó còn nhiều vấn đề tồn đọng trong công tác quản lý chi đầu tƣ XD từ NSNN làm cho nguồn VĐT chƣa đạt hiệu quả cao, chƣa đƣợc nhƣ kỳ vọng, hiện tƣợng tham ô, lãng phí, thất thoát VĐT xảy ra khá phổ biến ở các dự án. Mặc dù chƣa có một cơ quan, tổ chức nào đƣa ra đƣợc tỷ lệ và số liệu chính xác về thất thoát, lãng phí trong đầu tƣ XD từ NSNN là bao nhiêu nhƣng thất thoát, lãng phí là có thật và nó xảy ra ở tất cả các khâu của dự án. Vì vậy để thực hành tiết kiệm chống lãng phí thất thoát trong đầu tƣ và nâng cao hiệu quả chi đầu tƣ XD từ NSNN 1 thì việc tăng cƣờng quản lý chi đầu tƣ XD từ NSNN trên địa bàn huyện Thanh Oai là việc làm cấp thiết. Thực trạng trên đặt ra cho các nhà nghiên cứu cần phải hệ thống đƣợc những cơ sở lý luận và phân tích đƣợc những thực trạng quản lý chi đầu tƣ XD từ NSNN trên địa bàn huyện Thanh Oai xuất phát từ những đặc thù riêng của huyện Thanh Oai, từ đó rút ra đƣợc nguyên nhân của những tồn tại để có giải pháp quản lý hiệu quả hơn. Vì vậy tôi đã chọn đề tài với tên gọi”Quản lý chi đầu tư xây dựng từ ngân sách nhà nước tại huyện Thanh Oai” làm luận văn tốt nghiệp. Nhƣ vậy, luận văn nhằm trả lời câu hỏi sau: Cần có các giải pháp gì để hoàn thiện công tác quản lý chi đầu tƣ XD từ NSNN huyện Thanh Oai? 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài a. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài Dựa trên những cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý chi đầu tƣ XD, thực trạng hoạt động quản lý chi đầu tƣ XD từ NSNN của huyện Thanh Oai trong giai đoạn 2010-2014, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi đầu tƣ XD từ NSNN tại huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội. b. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài Để đạt đƣợc mục tiêu đề ra, luận văn cần thực hiện một số nhiệm vụ sau:  Hệ thống hóa đƣợc các cơ sở lý luận về chi đầu tƣ XD từ NSNN cấp địa phƣơng.  Phân tích thực trạng quản lý chi đầu tƣ XD từ NSNN trên địa bàn huyện Thanh Oai, từ các số liệu đã đƣợc khảo sát, thống kê để phân tích thực trạng chi đầu tƣ XD từ NSNN.  Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi đầu tƣ XD từ NSNN của huyện Thanh Oai, Hà Nội. 2 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài a. Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là công tác quản lý chi đầu tƣ XD từ NSNN. b. Phạm vi nghiên cứu của đề tài Phạm vi không gian: Luận văn đƣợc nghiên cứu ở huyện Thanh Oai, Hà Nội. Phạm vi thời gian: Luận văn sử dụng các dữ liệu liên quan tới thực trạng quản lý vốn XD từ NSNN trong giai đoạn 2009-2014. Phạm vi nội dung: Luận văn nghiên cứu công tác quản lý chi đầu tƣ XD sử dụng vốn NSNN do UBND huyện Thanh Oai quản lý để làm căn cứ đề xuất các giải pháp tăng cƣờng công tác này trong thời gian tới. 4. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn gồm 4 chƣơng: Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về quản lý chi đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc Chƣơng 2: Thiết kế và phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 3: Thực trạng quản lý chi đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc tại huyện Thanh Oai. Chƣơng 4: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc tại huyện Thanh Oai. 3 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƢ XÂY DỰNG TỪ VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu Đã có một số nghiên cứu liên quan tới quản lý vốn đầu tƣ XD từ NSNN. Luận văn tập trung phân tích một số nghiên cứu chính nhƣ sau:  Luận án tiến sĩ của Mai Công Quyền (2014): "Quản lý nhà nước đối với vốn nhà nước tại các tổng công ty xây dựng nhà nước". Luận án đã làm rõ đƣợc cơ sở lý luận về vốn nhà nƣớc và quản lý vốn nhà nƣớc trong các doanh nghiệp nhà nƣớc, thực trạng quản lý vốn nhà nƣớc hiện nay trong các doanh nghiệp nhà nƣớc, luận án đã nêu ra các thành tựu của việc quản lý vốn của nhà nƣớc tuy nhiên luận án chƣa làm rõ đƣợc các nguyên nhân gây ra thất thoát và lãng phí của hoạt động này, mà đây lại là vấn đề nổi cộm hiện nay.  Luận án tiến sĩ của tác giả Phan Thanh Mão (2003): "Giải pháp tài chính nhằm nâng cao hiệu quả VĐT XD từ NSNN trên địa bàn tỉnh Nghệ An". Ngoài phần lý luận cơ bản về quản lý nguồn vốn NSNN trong đầu tƣ XD, các nhân tố ảnh hƣởng đến công tác quản lý vốn NSNN trong đầu tƣ XD, tác giả nghiên cứu thêm kinh nghiệm của các quốc gia khác về vấn đề này, đây là điểm mới của luận án. Tuy nhiên, tác giả cũng chỉ dừng lại ở phân tích thực trạng theo phƣơng pháp thống kê mô tả mà chƣa phân tích đƣợc các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả vốn NSNN trong đầu XD nhƣ thế nào, mức độ bao nhiêu và các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng vốn NSNN chƣa đƣợc so sánh với một mức độ nào đó hoặc lƣợng hóa nó một cách rõ ràng.  Luận án tiến sĩ của tác giả Tạ Văn Khoái (2009):" Quản lý nhà nước đối với dự án ĐTXD công trình sử dụng vốn nhà nước tại Việt Nam" 4 Luận án đã bổ sung thêm các nguyên tắc vai trò và nội dung Quản lý nhà nƣớc đối với dự án ĐTXD công trình sử dụng vốn nhà nƣớc, ngoài ra luận án còn đề xuất một số cơ chế chính sách để đƣa công tác quản lý nhà nƣớc đối với dự án ĐTXD công trình sử dụng vốn nhà nƣớc vào nề nếp có quy củ, và nhƣ vậy luận án phát triển vấn đề theo một hƣớng hoàn toàn khác vấn đề mà luận văn này đề ra  Luận án tiến sĩ của tác giả Trịnh Thị Thúy Hồng (2012):" Quản lý chi NSNN trong đầu tư XD trên địa bàn tỉnh Bình Định". Luận án đã phân tích chi tiết các nhân tố ảnh hƣởng đến chi NSNN cho đầu tƣ XD và đánh giá đƣợc những kết quả đã đạt đƣợc trong công tác quản lý chi NSNN cho đầu tƣ XD trên địa bàn tỉnh Bình Định.  Luận văn thạc sĩ của tác giả Nguyễn Duy Hùng (2014):"Giải pháp tăng cường công tác quản lý vốn các dự án ĐTXD công trình tại trung tâm quản lý dự án và giám sát công trình nông nghiệp nông thôn Lào Cai". Với đề tài này tác giả đã nghiên cứu cơ sở lý luận quản lý nhà nƣớc đối với dự án ĐTXD công trình sử dụng vốn nhà nƣớc, xuất phát từ thực trạng và kinh nghiệm về quản lý nhà nƣớc đối với dự án ĐTXD công trình sử dụng vốn nhà nƣớc của một số tỉnh khác rút ra các bài học từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm để đƣa công tác quản lý nhà nƣớc đối với dự án ĐTXD công trình sử dụng vốn nhà nƣớc vào đúng quy trình quy phạm. Ngoài ra, trên các tạp chí chuyên ngành có rất nhiều bài viết, công trình đề cập đến quản lý chi đầu tƣ XD từ NSNN. Có thể kể ra một số bài viết quan trọng nhƣ: "Tăng cƣờng quản lý chi NSNN theo kết quả đầu ra ở Việt Nam"của ThS. Nguyễn Xuân Thu trên tạp chí thị trƣờng tài chính tiền tệ số 14(311) ngày 15/10/2010, "Giải pháp nào góp phần hạn chế nợ đọng công ở khu vực công" của PGS.TS Lê Hùng Sơn, Tạp chí quản lý ngân quỹ quốc gia số 108(06/2011). 5 Trong tình hình nợ công xảy ra phổ biến và ngày càng nghiêm trọng ở các nƣớc trên thế giới thì việc tăng cƣờng quản lý chi đầu tƣ XD, tái cơ cấu đầu tƣ công ngày càng trở nên cấp thiết và đƣợc các nhà khoa học quan tâm nghiên cứu cả về lý thuyết lẫn thực tiễn. "Tăng cƣờng quản lý nhằm nâng cao hiệu quả quản lý đầu tƣ công ở Việt Nam thực trạng và giải pháp" của tác giả Hoàng Thúy Nguyệt, Tạp chí nghiên cứu Tài chính Kế toán số 3(102) năm 2012. " Tái cấu trúc đầu tƣ công ở Việt Nam thực trạng và giải pháp"của tác giả Bùi Quang Bình Tạp chí phát triển kinh tế số 258 tháng 4 năm 2012. " Xây dựng hệ thống giám sát và đánh giá chi tiêu công dựa trên kết quả ở Việt Nam " của tác giả Sử Đình Thành, Bùi Thị Mai Hoa, Tạp chí phát triển kinh tế số 258 tháng 4 năm 2012. Tuy nhiên, trong khuôn khổ bài viết thì chƣa thể phân tích sâu về thực trạng cũng nhƣ đƣa ra các giải pháp sát đáng cho vấn đề. Hơn nữa từ sau các nghị định mới ban hành: Nghị định số 12/2009/NĐ - CP ngày 10/02/2009 về quản lý dự án ĐTXD công trình; Nghị định số 83/2009/NĐ - CP ngày 15/10/2009 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 12/2009/NĐ - CP ngày 10/02/2009 về quản lý dự án ĐTXD công trình; Nghị định số 112/2009 NĐ - CP ngày 14/12/2009 về quản lý chi phí ĐTXD công trình; Nghị định 48/2010/NĐ - CP ngày 07/5/2010 về hợp đồng trong hoạt động xây dựng; Quyết định số 56/2008/QĐ - BTC của Bộ tài chính ngày 17/7/2008 về ban hành quy trình thẩm tra quyết toán dự án hoàn thành đối với các dự án sử dụng vốn NSNN, Thông tƣ số 04/2010/TT - BXD ngày 26/01/2010 hƣớng dẫn lập và quản lý chi phí ĐTXD công trình, Thông tƣ số 10/2011/TT - BTC ngày 26/01/2011 quy định về quản lý, sử dụng chi phí quản lý dự án của các dự án ĐTXD sử dụng vốn NSNN,... thì các cơ chế, quy trình quản lý chi đầu tƣ XD từ NSNN đã hoàn thiện hơn rất nhiều. Các công trình nghiên cứu trên đã nghiên cứu khá phong phú và đa 6 dạng lĩnh vực công tác quản lý chi đầu tƣ XD từ NSNN. Tuy nhiên, các nghiên cứu này cũng chƣa thể chứng minh đƣợc các mối quan hệ giữa các nhân tố ảnh hƣởng đến công tác quản lý chi đầu tƣ XD từ NSNN tại một địa bàn cụ thể nhƣ huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội, nhân tố nào ảnh hƣởng nhiều nhất, nhân tố nào ảnh hƣởng ít nhất và chƣa định lƣợng đƣợc mức độ tác động của từng nhân tố đến quản lý chi đầu tƣ XD từ NSNN để từ đó giảip pháp đề ra sẽ tập trung vào giải pháp cho nhân tố có ảnh hƣởng nhiều nhất đến quản lý chi đầu tƣ XD từ NSNN và đây chính là chỗ để luận văn này mổ xẻ. 1.2. Khái quát chung về chi đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc 1.2.1. Các khái niệm liên quan đến chi đầu tƣ xây dựng từ ngân sách nhà nƣớc Theo Luật đầu tƣ của Việt Nam (2005): Đầu tƣ là việc nhà đầu tƣ bỏ vốn bằng các loại tài sản hữu hình hoặc vô hình để hình thành tài sản tiến hành các hoạt động đầu tƣ theo quy định của Luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan. Theo bách khoa toàn thƣ của Việt Nam: Đầu tƣ trong kinh tế học vĩ mô chỉ việc gia tăng tƣ bản nhằm tăng cƣờng năng lực sản xuất trong tƣơng lai. Đầu tƣ vì thế còn đƣợc gọi là hình thành tƣ bản hoặc tích lũy tƣ bản. Tuy nhiên, chỉ có tăng tƣ bản làm tăng năng lực sản xuất vật chất mới đƣợc tính. Còn tăng tƣ bản trong lĩnh vực tài chính tiền tệ và kinh doanh bất động sản sẽ bị loại trừ. Việc gia tăng tƣ bản tƣ nhân (tăng thiết bị sản xuất) đƣợc gọi là đầu tƣ tƣ nhân. Việc gia tăng tƣ bản xã hội đƣợc gọi là đầu tƣ công cộng. Mặc dù đầu tƣ làm tăng năng lực sản xuất (phía cung của nền kinh tế) song việc xuất tƣ bản để đầu tƣ lại đƣợc tính vào tổng cầu. Mặc dù các khái niệm trên còn diễn giải khác nhau nhƣng chúng cùng thống nhất một nghĩa: Đầu tƣ là việc bỏ vốn để tiến hành các hoạt động nhất định, hy vọng thu đƣợc những kết quả và đạt đƣợc những mục tiêu nhất định 7 trong tƣơng lai. XD là hoạt động cụ thể tạo ra các TSCĐ (khảo sát, thiết kế, xây dựng, lắp đặt máy móc thiết bị) kết quả của các hoạt động XD là các TSCĐ, với năng lực sản xuất phục vụ nhất định. Đầu tƣ XD là một bộ phận của hoạt động đầu tƣ, đó là việc bỏ vốn để tiến hành các hoạt động XD nhằm tái sản xuất giản đơn và tái sản xuất mở rộng các TSCĐ nhằm phát triển cơ sở vật chất kỹ thuật cho nền kinh tế quốc dân. Về mặt pháp lý, chi NSNN là các khoản chi tiêu do Chính phủ hay các pháp nhân hành chính thực hiện để đạt đƣợc những mục tiêu công ích. Về mặt bản chất, chi NSNN là hệ thống những quan hệ phân phối lại những khoản thu nhập phát sinh trong quá trình sử dụng có kế hoạch quỹ tiền tệ tập trung của Nhà nƣớc nhằm thực hiện tăng trƣởng kinh tế, từng bƣớc mở mang các sự nghiệp văn hóa xã hội, duy trì hoạt động quản lý của bộ máy nhà nƣớc và đảm bảo an ninh quốc phòng. Đầu tƣ XD là hoạt động đầu tƣ để tạo ra các TSCĐ đƣa vào hoạt động trong các lĩnh vực nhằm thu đƣợc lợi ích dƣới các hình thức khác nhau. Xét một cách tổng thể, không một hoạt động đầu tƣ nào mà không cần phải có các TSCĐ. TSCĐ bao gồm toàn bộ các cơ sở vật chất, kỹ thuật đủ các tiêu chuẩn theo quy định của Nhà nƣớc. Để có đƣợc TSCĐ chủ đầu tƣ có thể thực hiện bằng nhiều cách tiến hành xây dựng mới các TSCĐ. Nhƣ vậy, chi NSNN về đầu tƣ XD là khoản chi tài chính nhà nƣớc đƣợc đầu tƣ cho các công trình thuộc kết cấu hạ tầng (cầu cống, bến cảng, sân bay, hệ thống thủy lợi, năng lƣợng, viễn thông...) các công trình kinh tế có tính chất chiến lƣợc, các công trình và dự án phát triển văn hóa xã hội trọng điểm, phúc lợi công cộng nhằm hình thành thế cân đối cho nền kinh tế. 1.2.2 Đặc điểm chung của đầu tƣ xây dựng Hoạt động đầu tƣ XD là một bộ phận của đầu tƣ phát triển do vậy nó 8 cũng mang những đặc điểm của đầu tƣ phát triển. Đầu tƣ XD có những đặc điểm riêng biệt đòi hỏi nhà quản lý phải nắm vững để đƣa ra các quyết định quản lý phù hợp nhất bao gồm những đặc điểm sau: Đòi hỏi vốn lớn, ứ đọng trong thời gian dài Hoạt động đầu tƣ XD đòi hỏi một số lƣợng vốn và nằm đọng lại trong suốt quá trình đầu tƣ thực hiện. Vì vậy quản lý và cấp VĐT XD phải thiết lập các biện pháp nhằm đảm bảo tiền vốn đƣợc sử dụng đúng mục đích tránh ứ đọng và thất thoát VĐT đảm bảo cho quá trình ĐTXD các công trình đƣợc thực hiện đúng theo kế hoạch và tiến độ đã đƣợc xác định đảm bảo cho công trình hoàn thành trong thời gian ngắn chống lãng phí nguồn lực. Quá trình thực hiện dự án ĐTXD công trình từ NSNN phải tuân thủ các nguyên tắc trong quản lý và sử dụng NSNN. Nguồn vốn cho ĐTXD đƣợc cấp phát từ NSNN nên trong quá trình quản lý và sử dụng NSNN phải tuân theo các văn bản pháp luật về quản lý NSNN từ việc bố trí kế hoạch vốn hàng năm, thanh toán và quyết toán vốn ĐTXD. Đây chính là yếu tố khác biệt giữa quản lý dự án ĐTXD công trình từ vốn NSNN với quản lý các dự án sử dụng các nguồn khác. Thời kỳ đầu tư kéo dài Thời kỳ đầu tƣ tính từ khi lên kế hoạch lập chủ trƣơng đầu tƣ, khảo sát, thiết kế lập dự án bản vẽ thi công tổng dự toán, đấu thầu để lựa chọn nhà thầu trúng thầu, khởi công thực hiện dự án đến khi dự án hoàn thành và đƣa vào hoạt động. Nhiều công trình đầu tƣ có thời gian đầu tƣ kéo dài hàng chục năm và nguồn VĐT vào rất lớn không có khả năng thu hồi trực tiếp. Do quy mô của sản phẩm xây dựng lớn, kết cấu phức tạp nên chu kỳ sản xuất kéo dài, VĐT xây dựng công trình thƣờng rất lớn, dễ bị ứ đọng, gây lãng phí hoặc ngƣợc lại nếu thiếu vốn sẽ làm công tác thi công bị gián đoạn, kéo dài thời gian xây dựng. Vì thế trong quản lý dự án ĐTXD phải làm tốt công tác kế 9 hoạch hóa vốn ĐTXD, đầu tƣ có trọng tâm, trọng điểm, bố trí vốn tập trung, tránh dàn trải, quản lý tốt tiến độ thi công, có biện pháp thi công hợp lý nhằm rút ngắn thời gian thi công, tiết kiệm vật tƣ, lao động, chi phí quản lý để hạ giá thành sản phẩm xây dựng. Để nâng cao hiệu quả VĐT, cần tiến hành phân kỳ đầu tƣ, bố trí vốn và các nguồn lực tập trung hoàn thành dứt điểm từng hạng mục công trình, quản lý chặt chẽ tiến độ kế hoạch đầu tƣ, khắc phục tình trạng thiếu vốn, nợ đọng VĐT XD. Thời gian vận hành các kết quả đầu tư kéo dài Thời gian vận hành các kết quả đầu tƣ tính từ khi đƣa công trình vào hoạt động cho đến khi hết thời hạn sử dụng và đào thải công trình. Các thành quả của đầu tƣ XD có giá trị sử dụng lâu dài, có khi hàng trăm, hàng nghìn năm, thậm chí tồn tại vĩnh viễn nhƣ các công trình nổi tiếng thế giới nhƣ vƣờn Babylon ở Iraq, tƣợng nữ thần tự do ở Mỹ, kim tự tháp cổ Ai Cập, nhà thờ La Mã ở Roma, vạn lý trƣờng thành ở Trung Quốc, tháp Angcovat ở Campuchia,… Trong suốt quá trình vận hành, các thành quả đầu tƣ chịu tác động hai mặt, cả tích cực và tiêu cực của nhiều yếu tố tự nhiên, chính trị, kinh tế, xã hội... Liên quan đến nhiều ngành Hoạt động đầu tƣ XD rất phức tạp liên quan đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực. Diễn ra không những ở phạm vi một địa phƣơng mà còn nhiều địa phƣơng với nhau. Vì vậy, khi tiến hành hoạt động này, cần phải có sự liên kết chặt chẽ giữa các ngành, các cấp trong quản lý quá trình đầu tƣ, bên cạnh đó phải quy định rõ phạm vi trách nhiệm của các chủ thể tham gia đầu tƣ, tuy nhiên vẫn phải đảm bảo đựơc tính tập trung dân chủ trong quá trình thực hiện đầu tƣ. Chi đầu tƣ XD từ NSNN trên địa bàn địa phƣơng là quá trình phân phối và sử dụng một phần vốn tiền tệ từ quỹ NSNN để đầu tƣ tái sản xuất TSCĐ nhằm từng bƣớc tăng cƣờng, hoàn thiện và hiện đại hóa cơ sở vật chất kỹ 10