Tài liệu Luận văn phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng chống học sinh thcs bỏ học ở huyện đầm hà, tỉnh quảng ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI ĐẶNG THU HIỀN PHỐI HỢP CÁC LỰC LƢỢNG XÃ HỘI TRONG GIÁO DỤC PHÒNG, CHỐNG TÌNH TRẠNG HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ BỎ HỌC Ở HUYỆN ĐẦM HÀ, TỈNH QUẢNG NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI ĐẶNG THU HIỀN PHỐI HỢP CÁC LỰC LƢỢNG XÃ HỘI TRONG GIÁO DỤC PHÒNG, CHỐNG TÌNH TRẠNG HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ BỎ HỌC Ở HUYỆN ĐẦM HÀ, TỈNH QUẢNG NINH Chuyên ngành: Giáo dục và phát triển cộng đồng Mã số: Thí điểm LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học:PGS.TS. Trịnh Thúy Giang HÀ NỘI - 2017 LỜI CẢM ƠN Với tất cả sự thành kính và tình cảm chân thành của người học trò, tác giả xin bày tỏ sự kính trọng và biết ơn sâu sắc tới các thầy giáo, cô giáo trường Khoa Tâm lí - Giáo dục học, trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Đặc biệt tác giả xin trân trọng cảm ơn sự quan tâm chỉ dạy, sự giúp đỡ tận tình, thân thiện của PGS. TS Trịnh Thúy Giang, người thầy đã tận tình giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Tác giả xin được trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo UBND huyện Đầm Hà; phòng GD&ĐT huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh; cán bộ,giáo viên, các em học sinh tại cáctrường Trunghọccơsở; các bậc phụ huynh có con trong độ tuổi THCStrên địa bàn huyện Đầm Hà, tỉnhQuảng Ninhcùnggia đình,bạnbè,ngườithân,đãtạo điềukiệnchoviệc họctập,nghiên cứuvà giúptácgiảhoànthànhluậnvănnày. Do thời gian nghiên cứu chưa nhiều, mặc dù bản thân đã có nhiều cố gắng, song không tránh khỏi những thiếu sót trong nội dung trình bày luận văn. Tác giả rất mong nhận được sự chỉ dẫn và góp ý chân thành của các nhà nghiên cứu khoa học, các thầy giáo, cô giáo và bạn bè đồng nghiệp. Xintrântrọngcảmơn! Hà Nội, ngày … tháng …. năm 2017 Tác giả luận văn Đặng Thu Hiền LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn Đặng Thu Hiền DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CBQL : Cán bộ quản lí CP : Chính phủ CNH – HDH : Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa GD : Giáo dục GD&ĐT : Giáo dục và đào tạo HĐGD : Hoạt động giáo dục LLXH : Lực lượng xã hội NQ : Nghị quyết NT-GD-XH : Nhà trường - Gia đình - Xã hội Nxb : Nhà xuất bản THCS : Trung học cơ sở UBND : Ủy ban nhân dân HS : Học sinh MỤC LỤC .......................................................................................................... 1 ......................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu .......................................................... 3 4. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 4 5. Giả thuyết khoa học .................................................................................... 4 7. Phƣơng pháp nghiên cứu............................................................................ 4 8. Cấu trúc luận văn ........................................................................................ 6 Chương 1: LÍ LUẬN VỀ PHỐI HỢP CÁC LỰC LƢỢNG XÃ HỘI TRONG GIÁO DỤC PHÒNG CHỐNG TÌNH TRẠNG HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ BỎ HỌC .................................................................... 7 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ................................................................. 7 1.1.1. Khái quát các công trình nghiên cứu trên thế giới .............................. 7 1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam ................................................................ 10 1.2. Giáo dục phòng chống tình trạng học sinh Trung học cơ sở bỏ học . 15 1.2.1. Khái niệm giáo dục .............................................................................. 15 1.2.2. Giáo dục Trung học cơ sở trong hệ thống giáo dục quốc dân .......... 16 1.2.3. Đặc điểm Tâm- sinh lí của học sinh Trung học cơ sở ....................... 18 1.2.4. Bản chất của tình trạng học sinh Trung học cơ sở bỏ học ................ 22 1.2.5. Đặc điểm của giáo dục phòng chống tình trạng học sinh Trung học cơ sở bỏ học .................................................................................................... 29 1.2.6. Nội dung giáo dục phòng chống tình trạng học sinh Trung học cơ sở bỏ học .............................................................................................................. 32 1.2.7. Biện pháp giáo dục phòng chống tình trạng học sinh Trung học cơ sở bỏ học ......................................................................................................... 34 1.2.8. Điều kiện giáo dục phòng chống tình trạng học sinh Trung học cơ sở bỏ học .............................................................................................................. 37 1.3. Phối hợp các lực lƣợng xã hội trong giáo dục phòng chống tình trạng học sinh THCS bỏ học................................................................................... 39 1.3.1. Khái niệm phối hợp .............................................................................. 39 1.3.2. Các lực lượng trong giáo dục phòng chống tình trạng học sinh THCS bỏ học .............................................................................................................. 39 1.3.3. Bản chất của sự phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng chống tình trạng học sinh THCS bỏ học ...................................................... 42 1.3.4. Nguyên tắc phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng chống tình trạng học sinh THCS bỏ học ...................................................... 42 1.3.5. Mục tiêu phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng chống tình trạng học sinh THCS bỏ học.................................................................. 43 1.3.6. Nội dung phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng chống tình trạng học sinh Trung học cơ sở bỏ học ................................................. 43 1.3.7. Biện pháp phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng chống tình trạng học sinh Trung học cơ sở bỏ học ................................................. 44 1.3.8. Hình thức phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng chống tình trạng học sinh THCS bỏ học ...................................................... 44 1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến công tác phối hợp các lực lƣợng xã hội trong giáo dục phòng chống tình trạng học sinh Trung học cơ sở bỏ học ......................................................................................................................... 46 Kết luận chƣơng 1 ......................................................................................... 48 Chương 2: THỰC TRẠNG PHỐI HỢP CÁC LỰC LƢỢNG XÃ HỘI TRONG GIÁO DỤC .......... 49 2.1. Vài nét khái quát về huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ..................... 49 2.2. Khái quát về quá trình khảo sát thực trạng ........................................ 52 2.2.1. Mục tiêu khảo sát ................................................................................. 52 2.2.2. Đối tượng khảo sát .............................................................................. 52 2.2.3. Nội dung khảo sát ................................................................................ 53 2.2.4. Phương pháp khảo sát ......................................................................... 53 2.2.5. Địa bàn khảo sát ................................................................................... 54 2.2.6. Thời gian khảo sát................................................................................ 54 2.2.7. Xử lý kết quả khảo sát .......................................................................... 54 2.3. .................................................................................................... 54 2.3.1. Thực trạng về hiện tượng học sinh Trung học cơ s ............................................................................ 54 ................................................................. 55 .................................................................................................... 56 2.3.4. Những việc làm sau khi bỏ học của học sinh Trung học cơ sở ở ở hu ................................................................. 57 ............................................................. 58 2.4.1. Nhận thức về tầm quan trọng của công tác phòng, chống học sinh Trung học cơ sở bỏ học .................................................................................. 58 2.4.2. Các lực lƣợng tham gia công tác phòng, chống tình trạng học sinh Trung học cơ sở bỏ học ................................................................................. 58 2.4.3. Thực trạng thực hiện các biện pháp phòng, chống tình trạng học sinh Trung học cơ sở bỏ học ......................................................................... 59 2.5. .................................................................................................... 60 2.5.1. Nhận thức về mức độ cần thiết của công tác phối hợp giữa nhà trường với các lực lượng xã hội khác trong giáo dục phòng, chống học sinh Trung học cơ sở bỏ học .................................................................................. 60 2.5.2. Mục tiêu phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng, chống tình trạng học sinh bỏ học ............................................................................. 61 2.5.3. Nội dung phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng, chống tình trạng học sinh bỏ học ............................................................................. 62 2.5.4. Thực trạng thực hiện các nguyên tắc phối hợp giữa các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng, chống tình trạng học sinh bỏ học ...................... 63 2.5.6. Đánh giá về tầm quan trọng của các lực lượng giáo dục trong giáo dục phòng, chống học sinh Trung học cơ sở bỏ học .................................... 64 2.5.7. Thực trạng các biện pháp phối hợp giữa các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng, chống tình trạng học sinh bỏ học ...................................... 65 2.5.8. Hiệu quả giáo dục, phòng chống tình trạng học sinh Trung học cơ sở bỏ học ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh .................................................. 67 2.5.9. Những yếu tố ảnh hưởng đến kết quả giáo dục phòng, chống tình trạng học sinh Trung học cơ sở bỏ học ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ............. 68 2.6. Đánh giá chung về thực trạng ............................................................... 69 2.6.1. Những kết quả đạt được ...................................................................... 69 2.6.2. Những vấn đề còn tồn tại ..................................................................... 69 2.6.3. Nguyên nhân ........................................................................................ 70 Tổng kết chương 2 ......................................................................................... 71 Chương 3: BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ PHỐI HỢP CÁC LỰC LƢỢNG XÃ HỘI TRONG GIÁO DỤC PHÒNG CHỐNG TÌNH TRẠNG HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ BỎ HỌC Ở HUYỆN ĐẦM HÀ, TỈNH QUẢNG NINH VÀ THỬ NGHIỆM KHOA HỌC .................................... 72 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ............................................................... 72 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo đảm bảo tính thực tiễn ...................................... 72 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ........................................................ 72 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ..................................................... 72 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học ..................................................... 73 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển.................................. 73 3.1.6. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ, hệ thống. ..................................... 73 3.2. Các biện pháp nâng cao hiệu quả phối hợp các lực lƣợng xã hội trong giáo dục phòng, chống tình trạng học sinh Trung học cơ sở bỏ học ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ............................................................. 74 3.2.1. Bồi dưỡng, nâng cao nhận thức cho học sinh Trung học cơ sở, cho phụ huynh về sự cần thiết phải đến trường học ........................................... 74 3.2.2. Phát huy vai trò chủ đạo của giáo viên , đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm, phụ huynh học sinh và các đoàn thể trong nhà trường tham gia vào công tác tuyên truyền, vận động, thuyết phục học sinh Trung học cơ sở đến trường học. ..................................................................................................... 75 3.2.3. Phát huy vai trò của các phòng, ban chức năng của Huyện trong tuyên truyền, vận động đến các học sinh THCS và gia đình học sinh đến trường học ...................................................................................................... 75 3.2.4. Thống nhất giữa nhà trường Trung học cơ sở và các phòng, ban chức năng, các tổ chức xã hội, các tổ chức chính trị- xã hội về mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức giáo dục phòng chống tình trạng học sinh THCS của Huyện bỏ học ...................................................................... 76 3.2.5. Huy động các cá nhân, tổ chức của Huyện tham gia giúp đỡ các gia đình phát triển kinh tế .................................................................................... 77 3.2.6. Phát huy vai trò, hiệu quả của các Trung tâm học tập cộng đồng của các xã, thị trấn trên địa bàn huyện................................................................ 77 3.2.7. Xây dựng và phát huy vai trò của Hội khuyến học ở từng xã trên địa bàn Huyện. ..................................................................................................... 78 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................... 79 3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp nâng cao hiệu quả phối hợp các lực lƣợng xã hội trong giáo dục phòng, chống tình trạng học sinh Trung học cơ sở bỏ học ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh .................................................................................................... 81 3.4.1. Khái quát chung về khảo nghiệm ........................................................ 81 3.4.2. Kết quả khảo nghiệm ........................................................................... 82 Tổng kết chương 3 ......................................................................................... 89 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 91 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 94 PHỤ LỤC DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Tình trạng học sinh THCS bỏ học giai đoạn 2012 - 2017 ............. 54 Bảng 2.2 ................................................ 55 Bảng 2.3. Nhữ .................................................................... 56 Bảng 2.4: Đánh giá về những việc là .................................................... 57 Bảng 2.5: Nhận thức về tầm quan trọng của công tác phòng, chống học sinh Trung học cơ sở bỏ học ................................................................................... 58 Bảng 2.6: Thực trạng thực hiện các biện pháp phòng, chống tình trạng học sinh Trung học cơ sở bỏ học ........................................................................... 59 Bảng 2.7. Nhận thức về mức độ cần thiết của công tác phối hợp giữa nhà trường với các lực lượng xã hội khác trong giáo dục phòng, chống học sinh Trung học cơ sở bỏ học ................................................................................... 60 Bảng 2.8.Mục tiêu phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng, chống tình trạng học sinh bỏ học .................................................................... 61 Bảng 2.9. Nội dung phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng, chống tình trạng học sinh bỏ học .................................................................... 62 Bảng 2.10 .Đánh giá về thực trạng thực hiện các nguyên tắc phối hợp giữa các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng, chống tình trạng học sinh bỏ học ......................................................................................................................... 63 Bảng 2.11.Đánh giá về mức độ phối hợp giữa các lực lượng tham gia vào việc phối hợp với nhà trường trong giáo dục phòng, chống học sinh Trung học cơ sở bỏ học..................................................................................................... 63 Bảng 2.12: Đánh giá về tầm quan trọng của các lực lượng giáo dục trong giáo dục phòng, chống học sinh Trung học cơ sở bỏ học ....................................... 64 Bảng 2.13. .Thực trạng các biện pháp phối hợp giữa các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng, chống tình trạng học sinh bỏ học ................................ 65 Bảng 2.14. Hiệu quả giáo dục, phòng chống tình trạng học sinh Trung học cơ sở bỏ học ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ................................................ 67 Bảng 2.15: Những yếu tố ảnh hưởng đến kết quả giáo dục phòng, chống tình trạng học sinh Trung học cơ sở bỏ học ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh.. 68 Sơ đồ 3.1: Mối quan hệ giữa các biện pháp nâng cao hiệu quả phối hợp các LLXH trong giáo dục phòng chống tình trạng học sinh THCS bỏ học ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh .............................................................................. 79 Bảng 3.1.Mức độ cần thiết của các biện pháp nâng cao hiệu quả phối hợp các LLXH trong GD phòng chống tình trạng học sinh THCS bỏ học ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ....................................................................................... 83 Biểu đồ 3.1. Mức độ cần thiết của các biện pháp nâng cao hiệu quả phối hợp các LLXH trong GD phòng chống tình trạng học sinh THCS bỏ học ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ........................................................... 85 Bảng 3.2. 2. Tính khả thi của các biện pháp nâng cao hiệu quả phối hợp các LLXH trong GD phòng chống tình trạng học sinh THCSbỏ học ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ....................................................................................... 85 Biểu đồ 3.2.Tính khả thi của các biện pháp nâng cao hiệu quả phối hợp các LLXH trong GD phòng chống tình trạng học sinh THCS bỏ học ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ..................................................................... 88 i GD&ĐT là quốc sách hàng đầu; là một trong những giải pháp chiến lược chủ yếu để thực hiện mục tiêu phát triển giáo dục, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá (CNH - HĐH) đất nước trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế hiện nay. Nghị quyết số 05/2005/NQ-CP của Chính phủ nêu rõ: “Huy động nguồn lực của các ngành, các cấp, các tổ chức kinh tế - xã hội và cá nhân để phát triển GD&ĐT. Tăng cường quan hệ của nhà trường, gia đình và xã hội (NT-GĐ-XH); huy động trí tuệ, nguồn lực của toàn ngành, toàn xã hội vào việc đổi mới nội dung, chương trình, thực hiện giáo dục toàn diện. Ban hành cơ chế chính sách cụ thể khuyến khích và quy định trách nhiệm các ngành, địa phương, các tổ chức kinh tế - xã hội và người sử dụng lao động tham gia xây dựng trường, hỗ trợ kinh phí cho người học, thu hút nhân lực đã được đào tạo và giám sát các hoạt động giáo dục (HĐGD)” [Chính phủ (1997), Nghị quyết số 05/2005/NQ – CP về ñẩy mạnh XHHGD, y tế, văn hóa, thể thao]. Nghị quyết Đại hội Đảng khoá XI có ghi: “Huy động toàn xã hội làm giáo dục, động viên các tầng lớp nhân dân góp sức xây dựng nền giáo dục quốc dân dưới sự quản lý của Nhà nước”; đồng thời “Hoàn thiện cơ chế chính sách XHHGD, đào tạo trên cả ba phương diện: động viên các nguồn lực trong xã hội; phát huy vai trò giám sát của cộng đồng; khuyến khích các hoạt động khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập,…” [Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện ðại hội ñại biểu toàn quốc lần thứ IX, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội] cho thấy: để thực hiện tốt chủ trương XHHGD, cán bộ quản lý (CBQL) nói riêng và nhà trường nói chung cần phát huy vai trò chủ đạo trong quản lý và huy động, khuyến khích, tạo mọi điều kiện để các tổ chức, cá nhân và toàn xã hội không chỉ tham gia đầu tư về tài 1 chính mà còn tham gia về nhiều mặt để xây dựng và phát triển sự nghiệp GD&ĐT nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Nội dung cơ bản của XHHGD bao gồm hai khía cạnh song hành quan hệ mật thiết và tác động lẫn nhau một cách biện chứng, đó là: Thứ nhất, mọi tổ chức, mọi tập thể, mọi cá nhân theo khả năng của mình đều có thể cung ứng cơ hội học tập cho cộng đồng. Thứ hai, mọi người dân trong cộng đồng đều có thể tận dụng cơ hội để có cơ hội học tập v Xã hội hoá giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng để thúc đẩy sự nghiệp CNH - HĐH đất nước, là điều kiện để tạo ra và phát huy lợi thế cạnh tranh về nguồn lực con người trong quá trình toàn cầu hoá và phát triển nền kinh tế tri thức. kiện kinh tế - xã hội khách quan, đáp ứng nhu cầu nhận thức, mà còn có ý nghĩa thực tiễn quan trọng:Cung cấp cơ sở cho dự đoán và định hướng sự phát triển XHHGD và tăng cường qu dưới nhiều hình thức phong phú, cùng với cuộc vận động xã hội đóng góp những thành tựu đáng tự hào về sự phát triển quy mô, số lượng và chất lượng giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT). 2 của gia đình, của các LLXH đến trẻ em lứa tuổi học sinh THCS. Việc xiết chặt kỷ cương, chống bệnh thành tích, đồng thời sự phân luồng lao động xã hội đã làm cho một số gia đình, các em học sinh có tư tưởng chán nản, không chú trọng việc học tập, hoặc bỏ học để tham gia vào kiếm sống ngay ở lứa tuổi học sinh; hơn nữa không ít quan niệm khác nhau cho rằng nội dung chính của công tác xã hội hoá giáo dục chỉ là huy động kinh phí trong nhân dân, hoặc có nơi cho rằng XHHGD là để dân lo là chính dẫn đến việc đầu tư nguồn lực cho phát triển giáo dục chưa được quan tâm đúng mức. Mặt khác,việc quản lý nhà nước về công tác XHHGD còn thiếu một số biện pháp phù hợp, hiệu quả. Chính từ thực trạng trên, tác giả chọn đề tài: ''Phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng ”. 2. Mục đích nghiên cứu Đề tài nhằm đề xuất những biện pháp p , góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của Huyện. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quá trình giáo dục inh 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng chống tình trạng 3 4. Nhiệm vụ nghiên cứu 4.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận của việc phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng chống tình trạng học sinh trung học cơ sở bỏ học 4.2. Phân tích và đánh giá thực trạng phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng chống tình trạng học sinh trung học cơ sở bỏ học ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh 4.3. Đề xuất biện và thử nghiệm pháp phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng chống tình trạng học sinh trung học cơ sở bỏ học ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh. 5. Giả thuyết khoa học Tình trạng học sinh trung học cơ sở ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh bỏ học hiện nay đang có chiều hướng gia tăng do nhiều nguyên nhân, trong đó do chưa đươc các lực lượng xã hội quan tâm đúng mức. Nếu có sự phối hợp đồng bộ, thống nhất giữa các lực lượng xã hội trong việc tuyên truyền, phổ biến kiến thức đối với học sinh trung học cơ sở và phụ huynh học sinh về sự cần thiết phải đến trường, có sự huy động các nguồn lực xã hội khác thì sẽ nâng cao được hiệu quả phòng chống tình trạng học sinh trung học cơ sở bỏ học ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh. 6. Phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu các biện pháp phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng chống tình trạng học sinh trung học cơ sở bỏ học ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh. Các thông tin về tình trạng bỏ học của học sinh THCS huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh được nghiên cứu trong giai đoạn 2013-2015. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận. bản, thông tư, nghị quyết của Đảng, của ngành giáo dục có liên quan đến xã hội hóa giáo dục, những công trình nghiên cứu liên quan đến xã hội hóa công 4 tác giáo dục trong khắc phục tình trạng bỏ học ở trong và ngoài nước, từ đó rút ra những kết luận khái quát, làm cơ sở lý luận cho đề tài nghiên cứu. 7.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2 .1 Phương pháp quan sát sư phạm Quan sát các hoạt động, nề nếp, chuyên cần của học sinh tại các trường THCS, quan sát các biểu hiện của học sinh trong các giờ học thông qua dự giờ, nhằm thu thập các thông tin cần thiết liên quan đến ý thức, thái độ và sự chuyên cần trong học tập của học sinh. 7.2.2. Phương pháp đàm thoại Trò chuyện, phỏng vấn sâu các cán bộ quản lý, các giáo viên ở 5 trường THCS trong huyện, các bậc phụ huynh, các học sinh nhằm thu thập các thông tin cần thiết liên quan đến việc bỏ học của học sinh và những thông tin cần thiết khác cho đề tài nghiên cứu. Trò chuyện với các cán bộ thuộc các phòng, ban chức năng thuộc khối cơ quan hành chính sự nghiệp, các tổ chức xã hội, các tổ chức chính trị- xã hội có liên quan đến việc giáo dục phòng chống tình trạng bỏ học của học sinh THCS ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh. 7.2.3. Phương pháp điều tra giáo dục Điều tra bằng phiếu hỏi thông qua việc xây dựng các câu hỏi đóng, mở đối với các cán bộ quản lý và đội ngũ giáo viên, phụ huynh học sinh, học sinh, các cán bộ thuộc các phòng, ban chức năng thuộc khối cơ quan hành chính sự nghiệp, các tổ chức xã hội, các tổ chức chính trị- xã hội có liên quan đến việc giáo dục phòng chống tình trạng bỏ học của học sinh THCS ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh nhằm thu thập các thông tin cần thiết cho việc nghiên cứu đề tài. 7.2.4. Phương pháp chuyên gia Xin ý kiến của các chuyên gia Tâm lý - giáo dục học, Xã hội học, các cán bộ quản lý quản lý giáo dục về nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh 5 THCS bỏ học cũng như về các biện pháp giáo dục phòng, chống tình trạng học sinh THCS bỏ học dựa vào xã hội hóa giáo dục. 7.2.5 Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục Nghiên cứu các kinh nghiệm xã hội hóa giáo dục THCS, kinh nghiệm giáo dục phòng chống tình trạng bỏ học và kinh nghiệm phòng chống tình trạng bỏ học của các nhà quản lý giáo dục, cán bộ thuộc các phòng, ban chức năng thuộc khối cơ quan hành chính sự nghiệp, các tổ chức xã hội, các tổ chức chính trị- xã hội có liên quan đến việc giáo dục phòng chống tình trạng bỏ học của học sinh THCS ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh nhằm thu thập những thông tin cần thiết liên quan đến đề tài nghiên cứu. 7.2.6 Phương pháp khảo nghiệm Xin ý kiến của các chuyên gia, các nhà quản lý giáo dục về tính khả thi của các biện pháp phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng, chống tình trạng học sinh THCS bỏ học và những thông tin khác cần thiết cho đề tài nghiên cứu. 7.2.7 Phương pháp thống kê toán học Sử dụng các công thức toán học để xử lý thông tin thu được về định lượng và định tính thông qua sử dụng các tham số toán học như: Giá trị trung bình, hệ số biến thiên, độ lệch chuẩn, phương sai, hệ số tương quan. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, Luận văn dự kiến cấu trúc thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận của việc phối hợp các lực lượng xã hội trong phòng chống tình trạng học sinh trung học cơ sở bỏ học. Chương 2: Thực trạng phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng chống tình trạng học sinh THCS bỏ học ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh. Chương 3: Biện pháp nâng cao hiệu quả phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng chống tình trạng học sinh THCS bỏ học ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh. 6 Chương 1 LÍ LUẬN VỀ PHỐI HỢP CÁC LỰC LƢỢNG XÃ HỘI TRONG GIÁO DỤC PHÒNG CHỐNG TÌNH TRẠNG HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ BỎ HỌC 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu 1.1.1. Khái quát các công trình nghiên cứu trên thế giới Giáo dục là con đường giúp cho hầu hết các quốc gia đang phát triển thoát khỏi đói nghèo, là việc chuẩn bị nguồn nhân lực có chất lượng của mỗi đất nước. Cùng với xu thế quốc tế hóa và hội nhập toàn cầu thì nhân tố con người ngày càng được coi trọng và đóng vai trò quyết định đối với sự phát triển của quốc gia. Không chỉ riêng đối với Việt Nam mà đối với tất cả các nước trên thế giới đều coi giáo dục là quốc sách hàng đầu. Giáo dục quan trọng là vậy, tuy nhiên tình trạng bỏ học của trẻ em vẫn diễn ra ở nhiều nơi, nhiều nước trên thế giới. Cho đến nay, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này dưới nhiều góc độ khác nhau, tiêu biểu là: Nghiên cứu của UNESCO (1980), trên tạp chí A Statislical study of Trendsand Patterns in Repetiuon and Dropout có bài “Wastage in Primary and General Secondary Education”, đã chỉ ra rằng ở cấp độ quốc gia, tỷ lệ nhập học của trẻ em được coi là chỉ số để đánh giá sự phát triển của quốc gia và có tỷ lệ thuận với tăng trưởng kinh tế. Từ năm 1990, tỷ lệ học hết tiểu học trên thế giới đã có sự cải thiện đáng kể. Các nước có mức thu nhập trung bình như Malaysia, Mehico có tỷ lệ nhập học ở cấp tiểu học đạt gần 100%, còn các nước có thu nhập thấp như Kenya và Yemen chỉ đạt dưới 70% [43]. Nghiên cứu của UNICEF (2010) được trình bày trong “Báo cáo phân tích tình hình trẻ em tỉnh Điện Biên”, chỉ ra rằng khi tỷ lệ nhập học ngày càng cải thiện thì việc học sinh bỏ học đang là một trong những vấn đề mà hầu như tất cả các nước đang phát triển phải đối mặt. Điều này không những có ảnh 7 hưởng trực tiếp đến kết quả của việc phổ cập hóa giáo dục cấp tiểu học mà còn là một sự lãng phí nguồn lực và tăng số người mù chữ. Trong các nước đông dân số, tỷ lệ nhập học cao đồng thời tỷ lệ bỏ học ở các nước này cũng cao [38]. Như vậy, do điều kiện và chính sách kinh tế - xã hội khác nhau, một số nước cũng đã đạt được những mục tiêu đề ra đối với giáo dục. Song bên cạnh đó, nhiều nước cũng đã không đạt được mục tiêu đó. Các quốc gia sẽ phải đương đầu với các vấn đề về bỏ học của học sinh ở các cấp học trong từng giai đoạn phát triển của mình. Điều này được các nhà nghiên cứu quan tâm, tùy theo cách tiếp cận và từng lĩnh vực nghiên cứu mà có những lý giải về nguyên nhân bỏ học của học sinh. Năm 2008, trong bài báo “Socioeconomic determinants of primary school dropout”,Okumu, Ibrahim M.; Nakajjo; Alex and Isoke, Doreen đã phân tích các yếu tố kinh tế - xã hội tác động đến tình trạng bỏ học của học sinh tại Uganda. Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng các yếu tố như giới tính, mức học phí, giới tính của chủ hộ không có ý nghĩa tác động đến tỷ lệ bỏ học của học sinh, mà cho ra rằng các biến số như: quy mô gia đình, trình độ học vấn của cha mẹ, địa vị kinh tế của gia đình... là những nhân tố quan trọng tác động đến cơ hội tiếp tục học tập của trẻ em. Ngoài ra còn các yếu tố liên quan đến văn hóa, niềm tin, thái độ cha mẹ cũng đóng vai trò quan trọng đối với việc học tập của trẻ em. Đặc biệt, hoàn cảnh bất lợi về kinh tế - xã hội vừa là nguyên nhân, vừa là hậu quả của tình trạng bỏ học di truyền [40]. Nghiên cứu của N. K. Mohanty thông qua mối quan hệ giữa nhân khẩu học với việc lập kế hoạch giáo dục đã cho thấy, việc xây dựng và thực hiện mục tiêu nâng cao tỷ lệ nhập học và chất lượng giáo dục trong phát triển giáo dục cần phải tính đến các yếu tố nhân khẩu như cấu trúc giới tính và độ tuổi của dân cư. Giữa nhân khẩu học và kế hoạch giáo dục có liên quan mật thiết với nhau và là hai yếu tố quan trọng để nâng cao tỷ lệ nhập học của trẻ em 8