Tài liệu Luận văn phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh trung học phổ thông quận hoàn kiếm, hà nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI HÀ TRỌNG HOAN PHỐI HỢP CÁC LỰC LƯỢNG XÃ HỘI TRONG GIÁO DỤC PHÁP LUẬT AN TOÀN GIAO THÔNG CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUẬN HOÀN KIẾM THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI HÀ TRỌNG HOAN PHỐI HỢP CÁC LỰC LƯỢNG XÃ HỘI TRONG GIÁO DỤC PHÁP LUẬT AN TOÀN GIAO THÔNG CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUẬN HOÀN KIẾM THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Giáo dục và phát triển cộng đồng Mã số: Thí điểm LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. DƯƠNG THỊ HOÀNG YẾN HÀ NỘI - 2017 LỜI CẢM ƠN Tác giả xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo, các giảng viên cán bộ nhân viên các phòng, khoa trường Đại học Sư phạm Hà Nội, khoa Tâm lý - Giáo dục đã tận tình giảng dạy, hướng dẫn và giúp đỡ tác giả trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu. Đặc biệt tác giả bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với PGS.TS. Dương Thị Hoàng Yến người đã trực tiếp hướng dẫn, tận tình chỉ bảo, giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình thực hiện đề tài và hoàn thành luận văn. Xin chân thành cảm ơn lãnh đạo cán bộ, chiến sỹ Phòng Cánh sát Giao thông đường bộ, đường sắt Công an thành phố Hà Nội, các Trường PTTH trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, các bạn lớp K25 Giáo dục & Phát triển cộng đồng và gia đình đã động viên, khích lệ, giúp đỡ và tạo điều kiện cho tác giả trong quá trình nghiên cứu, học tập và hoàn thành luận văn. Mặc dù đã có rất nhiều cố gắng nhưng luận văn không tránh khỏi những thiết sót. Kính mong nhận được những ý kiến đóng góp, chỉ bảo của các thầy giáo, cô giáo và các bạn để luận văn được hoàn thiện hơn. Tác giả xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, tháng 6 năm 2017 Tác giả luận văn Hà Trọng Hoan MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................. 2 4. Giả thuyết nghiên cứu ................................................................................... 3 5. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 3 6. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 4 8. Cấu trúc luận văn .......................................................................................... 5 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHỐI HỢP CÁC LỰC LƯỢNG XÃ HỘI TRONG GIÁO DỤC PHÁP LUẬT AN TOÀN GIAO THÔNG CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ......................... 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................. 6 1.1.1. Các công trình nghiên cứu về giáo dục pháp luật an toàn giao thông ........ 6 1.1.2. Các công trình nghiên cứu về phối hợp các lực lượng giáo dục ......... 8 1.1.3. Các công trình nghiên cứu về phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật cho học sinh THPT .................................................. 10 1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài ........................................................... 11 1.2.1. Giáo dục pháp luật an toàn giao thông ........................................ 11 1.2.2. Phối hợp các lực lượng giáo dục .................................................. 14 1.2.3. Phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh .......................................................................... 16 1.3. Phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh Trung học phổ thông.................................................... 17 1.3.1. Học sinh Trung học phổ thông...................................................... 17 1.3.2. Học sinh trường Trung học phổ thông và vấn đề chấp hành pháp luật khi tham gia giao thông .......................................................... 22 1.3.3. Vai trò của các chủ thể tham gia vào phối hợp lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh trung học phổ thông ................................................................................................. 23 1.3.4. Mối quan hệ giữa các chủ thể tham gia vào phối hợp lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT .............. 28 1.3.5. Nguyên tắc phối hợp các lực lượng trong giáo dục an toàn giao thông cho học sinh THPT ............................................................... 29 1.4. Nội dung phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh trường Trung học phổ thông ...................... 30 1.4.1. Thông qua hoạt động tuyên truyền và phổ biến ........................... 30 1.4.2. Thông qua hoạt động dạy và học kiến thức pháp luật an toàn giao thông................................................................................................ 31 1.4.3. Thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo .................................. 32 1.4.4. Thông qua các hoạt động của Đoàn Thanh niên .......................... 33 1.4.5. Thông qua các cuộc thi tìm hiểu pháp luật an toàn giao thông ... 34 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh Trung học phổ thông ............ 35 1.5.1. Các yếu tố chủ quan ...................................................................... 35 1.5.2. Các yếu tố khách quan .................................................................. 35 Kết luận chương 1 ......................................................................................... 36 Chương 2: THỰC TRẠNG PHỐI HỢP CÁC LỰC LƯỢNG TRONG GIÁO DỤC PHÁP LUẬT AN TOÀN GIAO THÔNG CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUẬN HOÀN KIẾM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ............................................................................................................. 38 2.1. Khái quát về địa bàn nghiên cứu .......................................................... 38 2.1.1. Khái quát về quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ....................... 38 2.1.2. Khái quát về các trường Trung học phổ thông quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ......................................................................... 39 2.1.3. Khái quát về tình hình tham gia giao thông của các em học sinh trường THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ........................ 41 2.2. Tổ chức và phương pháp nghiên cứu ................................................... 42 2.2.1 Mẫu nghiên cứu ............................................................................. 42 2.2.2. Quy trình tổ chức khảo sát ............................................................ 43 2.3. Thực trạng giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội của các lực lượng giáo dục ...... 44 2.3.1. Thực trạng giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội của lực lượng Cảnh sát giao thông ................................................................................................ 44 2.3.2. Thực trạng giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội của các Nhà trường ............... 46 2.3.3. Thực trạng giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội của Đoàn Thanh niên ............ 49 2.4. Thực trạng phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật ATGT cho học sinh trường THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ................ 52 2.4.1. Thực trạng phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật ATGT cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội thông qua hoạt động tuyên truyền và phổ biến pháp luật an toàn giao thông................................................................................................ 52 2.4.2. Thực trạng phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật ATGT cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội thông qua hoạt động dạy và học kiến thức pháp luật an toàn giao thông ........... 54 2.4.3. Thực trạng phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật ATGT cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo ............................................. 56 2.4.4. Thực trạng phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật ATGT cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội thông qua các hoạt động của Đoàn Thanh niên ..................................... 57 2.4.5. Thực trạng phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật ATGT cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội thông qua các cuộc thi tìm hiểu pháp luật an toàn giao thông .............. 59 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng tới phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh trường THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ............................................... 63 Kết luận chương 2 ......................................................................................... 65 Chương 3: BIỆN PHÁP PHỐI HỢP CÁC LỰC LƯỢNG TRONG GIÁO DỤC PHÁP LUẬT AN TOÀN GIAO THÔNG CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUẬN HOÀN KIẾM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI................................................................................................. 66 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ........................................................ 66 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ............................................... 66 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi .................................................. 66 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ toàn diện ................................ 67 3.2. Đề xuất biện pháp phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh trung học phổ thông quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ............................................................................... 68 3.2.1. Xác định quy chế phối hợp giữa các lực lượng Cảnh sát giao thông – Nhà trường – Đoàn Thanh niên trong giáo dục pháp luật ATGT .... 68 3.2.2. Xây dựng kế hoạch phối hợp giữa các lực lượng Cảnh sát giao thông – Nhà trường – Đoàn Thanh niên trong giáo dục pháp luật ATGT ................................................................................................ 70 3.2.3. Nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của cán bộ lực lượng Cảnh sát giao thông, Cán bộ quản lý, Giáo viên và các cán bộ Đoàn Thanh niên các Nhà trường về giáo dục pháp luật ATGT cho học sinh THPT .................................................................................. 72 3.2.4. Bồi dưỡng năng lực, kỹ năng tuyên truyền, phổ biến pháp luật ATGT cho đội ngũ cán bộ CSGT, giáo viên và cán bộ Đoàn Thanh niên ............................................................................................... 75 3.2.5. Thường xuyên đổi mới và sáng tạo các hình thức phối hợp lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông ......................... 78 3.2.6. Xây dựng các mô hình điểm và tăng cường đầu tư kinh phí về phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông......... 80 3.2.7. Định kỳ sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm về phối hợp giữa các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông .................. 82 3.3. Mối liên hệ giữa các biện pháp ............................................................. 85 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp được đề xuất ................................................................................................... 86 3.4.1. Quy trình khảo nghiệm.................................................................. 86 3.4.2. Kết quả khảo nghiệm..................................................................... 87 Kết luận chương 3 ......................................................................................... 94 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 95 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 99 PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Đối tượng khảo sát thực trạng phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ............................... 42 Bảng 2.2. Thực trạng giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội của lực lượng Cảnh sát giao thông............................................................ 44 Bảng 2.3. Thực trạng giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội của các Nhà trường .................................................................................. 46 Bảng 2.4. Thực trạng giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội của Đoàn Thanh niên .................................................................................. 49 Bảng 2.5. Thực trạng giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội của các lực lượng giáo dục ...................................................................... 51 Bảng 2.6. Thực trạng phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật ATGT cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội thông qua hoạt động tuyên truyền và phổ biến pháp luật an toàn giao thông ....................................................... 52 Bảng 2.7. Thực trạng phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật ATGT cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội thông qua hoạt động dạy và học kiến thức pháp luật an toàn giao thông ....................................................... 54 Bảng 2.8. Thực trạng phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật ATGT cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo .............. 56 Bảng 2.9. Thực trạng phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật ATGT cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội thông qua các hoạt động của Đoàn Thanh niên ...... 57 Bảng 2.10. Thực trạng phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật ATGT cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội thông qua các cuộc thi tìm hiểu pháp luật an toàn giao thông ............................................................................ 59 Bảng 2.11. Thực trạng phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật ATGT cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội .................................................................................. 61 Bảng 2.12. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng tới phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh trường THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ............ 63 Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp phối hợp lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội .......... 88 Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp phối hợp lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội .......... 90 Bảng 3.3. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp phối hợp lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ........................................................................ 92 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Thực trạng giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội của các lực lượng giáo dục ............................................................. 52 Biểu đồ 2.2. Thực trạng phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật ATGT cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ............................................................................... 61 Biểu đồ 3.1. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp phối hợp lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ..................................................................... 93 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Để giải quyết vấn đề ATGT quốc gia thì giáo dục ATGT cho học sinh ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường là công tác đang được ngành giáo dục coi trọng. Từ đó sẽ sớm hình thành cho các em có ý thức hơn khi tham gia giao thông, góp phần hình thành văn hóa giao thông. Đây là một nhiệm vụ trọng tâm đòi hỏi phải có sự phối hợp của nhiều lực lượng xã hội như nhà trường, gia đình, Công an, Đoàn thanh niên, Hội sinh viên và các lực lượng giáo dục khác. Với mục đích nâng cao hiểu biết về các quy định đảm bảo ATGT, từ năm học 2014 - 2015, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đã bắt đầu ban hành văn bản chỉ đạo Sở GD&ĐT các địa phương triển khai lồng ghép, tích hợp việc giáo dục ATGT trong môn Giáo dục công dân, các giờ ngoại khóa. Nghị quyết số 88/NQ-CP của Chính phủ đề ra với mục đích nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác giáo dục an toàn giao thông trong các cơ sở giáo dục, cụ thể như sau: (1) Nâng cao nhận thức, ý thức khi tham gia giao thông trong học sinh, sinh viên; (2) Phấn đấu giảm các vụ tai nạn giao thông liên quan tới học sinh, sinh viên; (3) Đồng bộ hóa các phương pháp giảng dạy, truyền đạt về ATGT sao cho phù hợp với từng lứa tuổi và bậc học, hướng dẫn xây dựng các tiêu chí “Văn hóa giao thông” trong trường học; (4) Góp phần giảm thiểu vi phạm an toàn giao thông, tai nạn giao thông trong phạm vi cả nước [21]. Đối với học sinh THPT - lứa tuổi mới bắt đầu sử dụng và điều khiển phương tiện khi tham gia giao thông, với nhiều đặc điểm tâm lý khó kiểm soát, cần phải có ý thức tuân thủ pháp luật an toàn giao thông và hành vi tham gia giao thông nghiêm túc. Đặc biệt, ở lứa tuổi thích thể hiện mình vượt quá năng lực bản thân, các em dễ mắc lỗi vi phạm an toàn giao thông, gây nguy hiểm cho bản thân, những người xung quanh, mất trật tự an ninh xã hội, và có thể dẫn tới những hậu quả đáng tiếc. 1 Hiện nay, một bộ phận các em học sinh THPT nói chung và ở quận Hoàn Kiếm - thành phố Hà Nội nói riêng đã và đang có những biểu hiện về việc chưa chấp hành tốt quy định pháp luật an toàn giao thông. Một số nguyên nhân khách quan dẫn đến thực trạng này là do tác động tiêu cực diễn ra hàng ngày từ phía xã hội, do các lực lượng chức năng hướng dẫn chưa hiệu quả, thiếu những hoạt động phù hợp với lứa tuổi học sinh THPT và thiếu sự quan tâm đúng mức của gia đình, xã hội về vấn đề này… Trong đó, nguyên nhân về thiếu sự phối hợp giữa các lực lượng giáo dục và thiếu sự nêu gương, giám sát của người tham gia giao thông trong xã hội là những nguyên nhân cơ bản nhất. Việc nghiên cứu biện pháp phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội hiện nay là một vấn đề cấp thiết, nhưng chưa được nghiên cứu. Xuất phát từ những lý do trên, đề tài “Phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh trường trung học phổ thông quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội” cần được đặt ra và triển khai nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, khảo sát thực trạng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng, đề tài đề xuất hệ thống biện pháp phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho nhà trường, cùng với các lực lượng chức năng giáo dục nâng cao ý thức tham gia giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT. 2 3.2. Đối tượng nghiên cứu Phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. 4. Giả thuyết nghiên cứu Hiện nay, giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh trường THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội đã đạt được một số kết quả nhất định, song vẫn tồn tại những hạn chế do các nguyên nhân sau: sự phối hợp giữa các lực lượng chức năng và gia đình, nhà trường chưa đồng bộ; thiếu sự giám sát chặt chẽ của xã hội; các hình thức và phương pháp giáo dục chưa phù hợp; ảnh hưởng tiêu cực của môi trường xã hội; ý thức tự rèn luyện của học sinh còn thấp… Vì vậy, nếu đề xuất được hệ thống biện pháp phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội một cách hợp lý và khả thi thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho nhà trường, cùng với các lực lượng chức năng giáo dục nâng cao ý thức tham gia giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. 5. Phạm vi nghiên cứu - Do điều kiện thời gian có hạn, luận văn chỉ tiến hành nghiên cứu số liệu thực trạng tham gia giao thông và thực trạng phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội từ năm 2013 đến 2017. - Trong luận văn này tác giả chỉ nghiên cứu về các biện pháp phối hợp lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT của Hiệu trưởng trường THPT và của Lãnh đạo phòng CSGT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội mà không đề cập đến vấn đề khác. Cụ thể: + Chủ thể phối hợp: Hiệu trưởng trường THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội và Lãnh đạo phòng CSGT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. 3 + Đối tượng khảo sát: Cán bộ quản lý, Giáo viên, Học sinh, Phụ huynh học sinh các trường THPT, Cán bộ quản lý phòng CSGT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu 6.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh trường trung học phổ thông. 6.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh trung học phổ thông quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng. 6.3. Đề xuất các biện pháp phối hợp lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh Trung học phổ thông quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận Tiến hành phân tích – tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa, mô hình hóa, cụ thể hóa… các tài liệu lý luận về phối hợp các lực lượng trong giáo dục – đào tạo; văn bản pháp luật, các chính sách, nghị quyết, chỉ thị của Đảng và Nhà nước về phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT, các báo cáo về phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội… nhằm xây dựng khung lý luận của đề tài và đề xuất biện pháp. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra viết: Nhằm khảo sát thực trạng phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. - Phương pháp phỏng vấn: Nhằm xin ý kiến đánh giá của các CBQL, đội ngũ giáo viên, học sinh, cán bộ quản lý phòng CSGT quận 4 Hoàn Kiếm về thực trạng, những vấn đề cần giải quyết và nguyên nhân của thực trạng phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội, lấy đó làm cơ sở khoa học đề xuất biện pháp. - Phương pháp khảo nghiệm: Nhằm khẳng định tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp phối hợp các lực lượng trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh THPT quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. 7.3. Phương pháp toán thống kê Sử dụng công thức toán học thống kê để xử lý số liệu thu được từ điều tra, khảo sát; báo cáo các kết quả nghiên cứu dưới dạng các sơ đồ, biểu đồ. 8. Cấu trúc luận văn MỞ ĐẦU CHƯƠNG 1. Cơ sở lý luận về phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh trung học phổ thông. CHƯƠNG 2. Thực trạng phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh trung học phổ thông quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. CHƯƠNG 3. Biện pháp phối hợp các lực lượng xã hội trong giáo dục pháp luật an toàn giao thông cho học sinh trung học phổ thông quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC 5 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHỐI HỢP CÁC LỰC LƯỢNG XÃ HỘI TRONG GIÁO DỤC PHÁP LUẬT AN TOÀN GIAO THÔNG CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các công trình nghiên cứu về giáo dục pháp luật an toàn giao thông Thời gian qua có nhiều công trình nghiên cứu, chủ trương, nghị quyết, chính sách, kế hoạch của Đảng và Nhà nước về giáo dục pháp luật an toàn giao thông, nâng cao ý thức chấp hành luật giao thông trong nhà trường. Nghị quyết 32/2007/NQ-CP về một số giải pháp cấp bách nhằm kiềm chế tai nạn giao thông và ùn tắc giao thông, Bộ Giáo dục và đào tạo có trách nhiệm: “Ban hành chương trình giáo dục trật tự an toàn giao thông phù hợp trong nhà trường, tăng thời lượng giảng dạy chính khóa, các hoạt động ngoại khóa về trật tự an toàn giao thông. Thực hiện chương trình giảng dạy trật tự an toàn giao thông mới từ niên học 2008 – 2009 ở tất cả các cấp học” [18]. Năm 2007, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Chỉ thị số 52/2007/CTBGDĐT về việc tăng cường công tác giáo dục về an toàn giao thông bằng cách đưa giáo dục Luật Giao thông về an toàn giao thông vào giảng dạy chính trong nhà trường. Đồng thời sẽ trở thành môn học chính khoá cho học sinh từ mẫu giáo cho tới học sinh trung học phổ thông. “Chỉ đạo hiệu trưởng các trường phổ thông, các trường cao đẳng, đại học, trung học chuyên nghiệp quản lý chặt chẽ học sinh, sinh viên về chấp hành pháp luật trật tự an toàn giao thông; thường xuyên nhắc nhở, đưa thông tin liên quan đến trật tự an toàn giao thông vào nội dung sinh hoạt đầu tuần, lễ chào cờ, sinh hoạt lớp, sinh hoạt Đoàn, Đội; quy định việc đánh giá đạo đức đối với học sinh, sinh viên vi pháp pháp luật trật tự an toàn giao thông. Từ ngày 01 tháng 09 năm 6 2007 kiên quyết xử lý nghiêm đối với học sinh, sinh viên chưa đủ tuổi, không có giấy phép lái xe điều khiển mô tô, xe gắn máy; Bộ Giáo dục và đào tạo quy định trách nhiệm của hiệu trưởng các trường không tổ chức thực hiện nghiêm túc những quy định trên” [7]. Điều 6 Luật Giao thông đường bộ (2008), văn bản có giá trị pháp lý cao nhất trong việc đảm bảo trật tự an toàn giao thông đường bộ “Các cơ quan quản lý Nhà nước về giáo dục và đào tạo có trách nhiệm đưa pháp luật GTĐT vào chương trình giảng dạy trong nhà trường và các cơ sở giáo dục khác phù hợp với từng ngành học, cấp học” [35]. Quyết định 3442/QĐ-BGDĐT ngày 15/05/2009 của Bộ Giáo dục và đào tạo ban hành Đề cương tuyên truyền, phổ biến luật GTĐB cho học sinh, sinh viên theo chủ đề năm học [11]. Tìm hiểu tình hình nghiên cứu liên quan đến giáo dục pháp luật an toàn giao thông, có nhiều nhà khoa học đã tiếp cận vấn đề này theo nhiều cách, với nhiều cấp độ khác nhau. Có thể kể đến các công trình nghiên cứu sau: - Nguyễn Như Chiến, “Nghiên cứu hành vi chấp hành Luật giao thông đường bộ của học sinh THCS khi tham gia giao thông”, Luận án tiến sĩ, năm 2008, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam [14]. - Nguyễn Đình Đuân, “Vai trò của lực lượng cảnh sát giao thông trong phổ biến, giáo dục pháp luật về bảo đảm trật tự an toàn giao thông đường bộ ở Việt Nam hiện nay”, Luận văn thạc sỹ Quản lý Hành chính công, năm 2010 [26]. - Đặng Quang Tâm, “Phổ biến, giáo dục pháp luật về an toàn giao thông qua thực tiễn tỉnh Quảng Bình”, Luận văn thạc sĩ ngành Lý luận về lịch sử nhà nước và pháp luật, năm 2012 [36]. - Nguyễn Thị Thanh Thảo, “Giáo dục ý thức chấp hành luật giao thông đường bộ cho học sinh Trung học phổ thông trong giai đoạn hiện nay 7 (Qua khảo sát tại một số trường THPT ở quận 7, thành phố Hồ Chí Minh)”, Luận văn thạc sĩ Khoa học giáo dục, năm 2012 [37]. - Trần Sơn Hà, “Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ Việt Nam”, Luận án tiến sĩ Quản lý Công, năm 2015 [27]. - Nguyễn Thị Bích Phượng, “Tuyên truyền, phổ biến pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ của lực lượng Cảnh sát giao thông thành phố Hà Nội”, Luận văn thạc sĩ ngành Quản lý công, năm 2017 [34]. Việc ra đời chương trình giáo dục Luật Giao thông về an toàn giao thông và tìm những biện pháp có hiệu quả, khả thi để chương trình này đi vào cuộc sống là một việc làm cấp bách và cần thiết. Tuy nhiên nghiên cứu về vấn đề này còn khá mới mẻ, nhất là việc nghiên cứu cho khối các nhà trường nói chung, khối các trường THPT nói riêng. 1.1.2. Các công trình nghiên cứu về phối hợp các lực lượng giáo dục Trách nhiệm của nhà trường trong việc tổ chức, phối hợp với gia đình và cộng đồng xã hội để giáo dục học sinh là vấn đề từ lâu đã được các nhà nghiên cứu khoa học giáo dục coi trọng. Trong nền giáo dục cận đại, J.A.Komenxki (1592-1670) là người đầu tiên nêu ra một hệ thống lý luận chặt chẽ về tầm quan trọng của mối quan hệ thống nhất giữa gia đình, nhà trường và xã hội đối với kết quả giáo dục trẻ. Nhiều nhà giáo dục lỗi lạc của Liên Xô đã nhấn mạnh đến tầm quan trọng của sự phối hợp, hợp tác giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng trong việc thực hiện mục đích giáo dục những người công dân chân chính trong tương lai đối với nhà nước xã hội chủ nghĩa. V.A.Xukhomlinxki (19181970) đã khẳng định gia đình, nhà trường và cộng đồng xã hội phải có sự hợp tác để thống nhất mục đích, nội dung giáo dục cho con trẻ. Năm 1991 ở Trung Quốc đã có Hội nghị quốc gia về sự phối hợp các ban ngành trong việc giáo dục học sinh ngoài nhà trường. Các lực lượng tham gia có: Bộ Giáo dục, ngành Văn hóa, Thể dục thể thao, Công đoàn, Đoàn thanh niên, Ủy ban Phụ nữ và nhiều ban ngành liên quan khác [13]. 8 Ở Singapore những năm gần đây, việc nghiên cứu đưa các hoạt động các Hoạt động hợp tác ngoại khóa (Co-currcular activity) của học sinh trung học vào thực tiễn ngày càng phong phú thì sự phối hợp các lực lượng tham gia giáo dục học sinh cũng ngày càng thêm đa dạng. Đó là các tổ chức nhóm Chữ thập đỏ (Red Cross), nhóm Quân sự (Military Band), Hiệp hội Hướng đạo Singapore (The Singapore Scout Asociation), Nữ hướng dẫn viên Singapore, các Câu lạc bộ Thể thao, Văn nghệ, Khiêu vũ, Nhiếp ảnh… Các hoạt động này đều có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và các lực lượng xã hội để giúp đỡ cho các hoạt động của học sinh đạt kết quả tốt, hiệu quả giáo dục được nâng cao (ISSS International School (Singapore)) [33]. Ở Nhật Bản, các hoạt động ngoại khóa (extracurricular activities) cũng được tổ chức phối hợp giữa nhà trường và các lực lượng xã hội rất phong phú, hình thành nên các câu lạc bộ khoa học, nghệ thuật cho học sinh. (Daily life in Japanese High School, Eric Digest 2000) [32]. Ở Việt Nam, Đảng và Nhà nước ta cũng rất quan tâm đến việc phối hợp giáo dục giữa nhà trường, gia đình và xã hội; coi đó là nguyên tắc cơ bản để đảm bảo kết quả giáo dục trong các loại hình trường. Các nhà giáo dục đã quan tâm nghiên cứu và từng bước giải quyết vấn đề này ở nhiều góc độ khác nhau. Các công trình nghiên cứu về vấn đề này như sau: - Nâng cao tính thống nhất giữa giáo dục nhà trường, gia đình và xã hội trong điều kiện mới, tập thể tác giả ở Trung tâm Giáo dục học, Viện Khoa học Giáo dục, (1993). - Những quan điểm, phương pháp luận của việc liên kết giáo dục giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong quá trình giáo dục học sinh hiện nay, tác giả Nguyễn Thị Kỳ, Viện Khoa học Giáo dục, (1996). - Phối hợp việc giáo dục gia đình với nhà trường và các thể chế xã hội khác, tác giả Phạm Khắc Chương (chủ biên), NXB Giáo dục, (1998). 9