ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------o0o---------
ĐOÀN THỊ THANH
PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY
TNHH MTV ĐÓNG TÀU BẾN THỦY
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH
HÀ NỘI – 2015
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------o0o---------
ĐOÀN THỊ THANH
PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY
TNHH MTV ĐÓNG TÀU BẾN THỦY
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ
MÃ SỐ: 60 34 04 10
LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN VIỆT KHÔI
HÀ NỘI – 2015
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi với sự cố
vấn của Ngƣời hƣớng dẫn khoa hoc PGS.TS. Nguyễn Việt Khôi. Kết quả luận
văn là trung thực. Các tài liệu, trích dẫn đều có nguồn gốc rõ ràng.
LỜI CẢM ƠN
Luận văn tốt nghiệp cao học đƣợc hoàn thành tại Đại học Kinh tế - Đại
học Quốc gia Hà Nội. Tác giả xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc tới PGS.TS
Nguyễn Việt Khôi đã trực tiếp hƣớng dẫn, dìu dắt, giúp đỡ tác giả với những
chỉ dẫn khoa học quý giá trong suốt quá trình triển khai, nghiên cứu và hoàn
thành đề tài "Phát triển nguồn nhân lực tại công ty TNHH MTV đóng tàu
Bến Thủy".
Xin chân thành cảm ơn các Thầy Cô giáo, đặc biệt là PGS.TS Phạm Thị
Hồng Điệp đã giúp đỡ tác giả rất nhiều trong quá trình tác giả thực hiện
nghiên cứu. Đồng thời xin cảm ơn các quý Thầy cô giáo - Các nhà khoa học
đã trực tiếp giảng dạy truyền đạt những kiến thức khoa học chuyên ngành
quản lý kinh tế cho bản thân tác giả trong những năm vừa qua.
Xin gửi tới Ban lãnh đạo Công ty TNHH MTV đóng tàu Bến Thủy, các
phòng ban có liên quan lời cảm ơn sâu sắc vì đã tạo mọi điều kiện thuận lợi
giúp tác giả thu thập số liệu, tài liệu, báo cáo cũng nhƣ những tài liệu nghiên
cứu cần thiết khác liên quan tới đề tài tốt nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn!
MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................................... i
DANH MỤC BẢNG .................................................................................................. ii
DANH MỤC SƠ ĐỒ HÌNH VẼ ................................................................................ ii
PHẦN MỞ ĐẦU .........................................................................................................1
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ
THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TRONG DOANH NGHIỆP ..5
1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu ...........................................................................5
1.1.1. Các công trình nghiên cứu ................................................................................5
1.1.2 Đánh giá chung về các công trình đã nghiên cứu ............................................10
1.2. Lý luận cơ bản về phát triển nguồn nhân lực .....................................................11
1.2.1. Khái niệm và vai trò của Nguồn nhân lực trong Doanh nghiệp .....................11
1.2.2. Sự cần thiết phải phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp ...................14
1.3. Kinh nghiệm phát triển nguồn nhân lực tại một số doanh nghiệp và bài học kinh
nghiệm cho công tác phát triển nguồn nhân lực tại Công ty TNHH MTV Đóng tàu
Bến Thủy ...................................................................................................................18
1.3.1. Kinh nghiệm phát triển nguồn nhân lực tại một số doanh nghiệp ..................18
1.3.2. Bài học kinh nghiệm cho công tác phát triển nguồn nhân lực tại Công ty
TNHH MTV Đóng tàu Bến Thủy .............................................................................22
1.4. Nội dung phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp ..................................22
1.4.1. Tuyển dụng nguồn nhân lực ............................................................................22
1.4.2. Đào tạo nguồn nhân lực để phát triển nghề nghiệp.........................................24
1.4.2. Quản lý nguồn nhân lực ..................................................................................28
1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quá trình phát triển nguồn nhân lực ........................29
1.5.1. Các yếu tố bên trong doanh nghiệp .................................................................29
1.5.2. Các yếu tố bên ngoài có ảnh hƣởng đến sự phát triển của nguồn nhân lực ....32
1.6. Các tiêu chí đánh giá phát triển nguồn nhân lực ................................................33
1.6.1. Sự gia tăng về số lƣợng và chất lƣợng nguồn nhân lực ..................................33
1.6.2. Sự điều chỉnh về cơ cấu nguồn nhân lực ........................................................34
1.6.3. Khả năng đáp ứng công việc và sáng tạo ........................................................35
1.6.4. Đánh giá kết quả thực hiện công việc .............................................................37
1.7. Đặc thù nguồn nhân lực ngành CNTT Việt Nam và ảnh hƣởng của nó đến phát
triển nguồn nhân lực tại Công ty TNHH MTV đóng tàu Bến Thủy .........................38
CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .....................................................40
2.1. Phƣơng pháp thu thập tài liệu, số liệu ................................................................40
2.2. Phƣơng pháp xử lý tài liệu, số liệu.....................................................................41
2.2.1. Phƣơng pháp phân tích tổng hợp ....................................................................41
2.2.2. Phƣơng pháp thống kê.....................................................................................42
2.2.3. Phƣơng pháp so sánh đối chiếu .......................................................................43
CHƢƠNG 3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÔNG
TY TNHH MTV ĐÓNG TÀU BẾN THỦY ............................................................44
3.1. Các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển nguồn nhân lực tại công ty TNHH MTV
đóng tàu Bến Thủy ....................................................................................................44
3.1.1. Sơ lƣợc về Công ty TNHH MTV đóng tàu Bến Thủy ....................................44
3.1.2. Các yếu tố bên trong ảnh hƣởng tới sự phát triển nguồn nhân lực của công ty
...................................................................................................................................45
3.2. Tình hình phát triển nguồn nhân lực tại công ty TNHH MTV Đóng tàu Bến
Thủy ..........................................................................................................................57
3.2.1. Tuyển dụng nhân lực tại Công ty TNHH MTV Đóng tàu Bến Thủy .............57
3.2.2. Đào tạo nhân lực tại Công ty TNHH MTV Đóng tàu Bến Thủy ....................61
3.2.3. Quản lý nhân lực tại Công ty TNHH MTV Đóng tàu Bến Thủy ...................65
3.3. Đánh giá chung về công tác phát triển nguồn nhân lực tại Công ty TNHH MTV
Đóng tàu Bến Thủy ...................................................................................................69
3.3.1. Ƣu điểm ...........................................................................................................69
3.3.2. Hạn chế và những nguyên nhân dẫn đến hạn chế ...........................................75
CHƢƠNG 4. ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN
LỰC TẠI CÔNG TY TNHH MTV ĐÓNG TÀU BẾN THỦY ...............................84
4.1. Định hƣớng phát triển nguồn nhân lực tại Công ty TNHH MTV Đóng tàu Bến
Thủy giai đoạn 2015 - 2020 ......................................................................................84
4.1.1. Định hƣớng phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty THHH
MTV đóng tàu Bến Thủy 2015 – 2020 .....................................................................84
4.1.2. Kế hoạch phát triển nguồn nhân lực tại Công ty TNHH MTV đóng tàu Bến
Thủy 2015 - 2020 ......................................................................................................85
4.2. Giải pháp phát triển nguồn nhân lực tại Công ty TNHH MTV Đóng tàu Bến
Thủy giai đoạn 2015 - 2020 ......................................................................................88
4.2.1. Tuyển dụng nguồn nhân lực ............................................................................88
4.2.2. Đào tạo nguồn nhân lực ..................................................................................91
4.2.3. Quản lý nguồn nhân lực ..................................................................................97
4.3. Một số kiến nghị...............................................................................................101
KẾT LUẬN .............................................................................................................103
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................105
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT
Ký hiệu
Nguyên nghĩa
1
TNHH
Trách nhiệm hữu hạn
2
MTV
Một thành viên
3
CNTT
Công nghiệp tàu thủy
4
KR
Đăng kiểm Hàn Quốc
5
DNV
Đăng kiểm Nauy
6
BV
Đăng kiểm Pháp
7
NK
Đăng kiểm Nhật Bản
8
VR
Đăng kiểm Việt Nam
9
BGTVT
Bộ giao thông vận tải
10
TC-CNTT
Tài chính - Công nghiệp tàu thủy
11
CBCNV
Cán bộ công nhân viên
12
Trđ
Triệu đồng
13
Q
Doanh thu
14
NV
Nhân viên
15
W
Năng suất lao động
i
DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1: Báo cáo tình hình lao động chuyên môn ..................................................46
Bảng 3.2. Chi phí hoạt động đào tạo phát triển nguồn nhân lực ...............................65
Bảng 3.3. Bảng hệ số lƣơng ......................................................................................67
Bảng 3.4: Báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh 2010 - 2014 ...................................72
Bảng 3.5: Năng suất lao động bình quân giai đoạn 2010 – 2014 .............................73
Bảng 3.6: Đánh giá hoạt động của CBCNV theo năm..............................................74
Bảng 3.7: Cơ cấu lao động tại công ty TNHH MTV đóng tàu Bến Thủy ................78
Bảng 4.1 : Kế hoạch sản xuất kinh doanh giai đoạn 2015-2020 ...............................87
Bảng 4.2: Kế hoạch nhân lực giai đoạn 2015 – 2020 ...............................................88
DANH MỤC SƠ ĐỒ HÌNH VẼ
Sơ đồ 3.1: Quy trình các bƣớc tuyển dụng................................................................60
Biểu đồ 3.1: Biểu đồ sự phát triển nguồn nhân lực từ 2010 đến 2014......................70
ii
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nguồn nhân lực là nhân tố trung tâm của mọi hoạt động, là yếu tố quan
trọng duy trì và đẩy mạnh các hoạt động sản xuất tạo ra của cải phục vụ tiêu
dùng và phục vụ cho nhu cầu phát triển của toàn xã hội.
Nhận định đƣợc vai trò và tầm quan trọng của phát triển nhân lực đối với
công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc. Trong đại hội IX (2001),
Đảng ta đã khẳng định “đáp ứng yêu cầu về con ngƣời và nguồn nhân lực là
nhân tố quyết định sự phát triển đất nƣớc thời kỳ Công nghiệp hóa, hiện đại
hóa”. Kế thừa và phát triển quan điểm về phát triển nguồn nhân lực từ các kỳ
đại hội trƣớc tại đại hội Đảng lần thứ XI (2011), Đảng ta lại một lần nữa khẳng
định “phát triển nguồn nhân lực gắn liền với phát triển khoa học công nghệ”,
coi con ngƣời là nhân tố trung tâm của chiến lƣợc phát triển đồng thời là chủ
thể phát triển, Đại hội đã xác định phát triển nguồn nhân lực là một trong ba
khâu đột phá chiến lƣợc cho sự phát triển kinh tế.
Cùng với quá trình hội nhập vào nền kinh tế thế giới, ở Việt Nam yêu cầu
phát triển nguồn nhân lực về số lƣợng, chất lƣợng và phát triển theo chiều sâu
đang là vấn đề cấp bách đòi hỏi các nhà quản lý phải đƣa ra đƣợc những định
hƣớng, những chính sách cụ thể có tính hiệu quả cao, đem lại những tác động
hợp lý nhằm tạo động lực thúc đẩy sự phát triển của toàn xã hội, bắt kịp với xu
thế toàn cầu hóa. Nền tảng căn bản cho sự phát triển của nền kinh tế hiện đại
chính là tập hợp các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp đặc biệt là các doanh
nghiệp đặc thù mũi nhọn của quốc gia - những tế bào căn bản tạo nên một tổng
thể hoàn chỉnh. Từ cuối 2010 đến 2014, Nhà máy đóng tàu Bến Thủy (nay là
Công ty TNHH MTV Đóng tàu Bến Thủy) một đơn vị thành viên của Tập đoàn
CNTT Việt Nam – Vinashin (nay là Tổng Công ty CNTT SBIC) với 100% vốn
đầu tƣ của nhà nƣớc rơi vào tình trạng khó khăn thiếu việc làm, nợ lƣơng nợ
1
bảo hiểm, ngƣời lao động bỏ việc, các dự án mở rộng và nâng cao hoạt động
của nhà máy phải dừng toàn bộ vì không còn nguồn vốn để tiếp tục đầu tƣ…
Nguyên nhân chính gây nên những khó khăn cho nhà máy là do ảnh hƣởng của
cuộc khủng hoảng toàn diện từ đơn vị mẹ - Tập đoàn CNTT Việt Nam
Vinashin. Những yếu kém trong công tác quản lý, điều hành đã đẩy tập đoàn
công nghiệp tàu thủy Việt Nam Vinashin, một tập đoàn kinh tế lớn mạnh rơi
vào vòng xoáy khủng hoảng và nhà máy đóng tàu Bến Thủy nói riêng đứng
trƣớc hàng vạn khó khăn thách thức. Đứng trƣớc thực trạng khó khăn về kinh
tế nói chung của Vinashin và một số đơn vị kinh tế của Nhà nƣớc hoạt động
không hiệu quả, Đảng và Nhà nƣớc đã nhận định chỉ có tiến hành tái cơ cấu
mới có thể tạo ra những bƣớc ngoặt mới, mới mong có thể thay đổi diện mạo
của nền kinh tế đất nƣớc. Công cuộc tái cơ cấu đƣợc thực hiện toàn diện về
mọi lĩnh vực, tái cơ cấu về kinh tế, tái cơ cấu nền sản xuất và trƣớc hết phải
thực hiện tái cơ cấu nguồn nhân lực.
Xuất phát từ tầm quan trọng đã đề cập ở trên và để giúp các nhà quản lý
nhìn rõ hơn những khó khăn, vƣớng mắc nhằm đƣa ra các định hƣớng chiến
lƣợc để hỗ trợ cho các chủ thể kinh tế, tôi xin mạnh dạn lựa chọn đề tài “Phát
triển nguồn nhân lực tại công ty TNHH MTV Đóng tàu Bến Thủy” làm đề
tài luận văn tốt nghiệp thạc sỹ chuyên ngành quản lý kinh tế.
2. Câu hỏi nghiên cứu
Làm thế nào đế phát triển nguồn nhân lực tại Công ty TNHH MTV đóng
tàu Bến Thủy?
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
- Phát triển nguồn nhân lực đối với doanh nghiệp
3.2. Phạm vi nghiên cứu
2
- Không gian: công ty TNHH MTV Đóng tàu Bến Thủy
- Thời gian: từ năm 2010 đến 2014
4. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Mục tiêu
+Đƣa ra các giải pháp nhằm phát triển nguồn nhân lực tại Công ty TNHH
MTV Đóng tàu Bến Thủy giai đoạn 2015 - 2020.
4.2. Nhiệm vụ
+ Hệ thống hóa những vấn đề cơ bản, cơ sở lý luận quan trọng về phát
triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp.
+ Phân tích và đánh giá thực trạng phát triển nguồn nhân lực tại công ty
TNHH MTV Đóng tàu Bến Thủy để nêu rõ thế mạnh, ƣu điểm của nguồn nhân
lực đồng thời chỉ ra những hạn chế, yếu kém còn tồn tại để tìm hƣớng khắc
phục.
+ Đề xuất phƣơng hƣớng và giải pháp để phát triển nguồn nhân lực của
công ty trong giai đoan 2015 - 2020 cho phù hợp với nhu cầu và tình hình phát
triển chung.
5. Những đóng góp của đề tài
- Về cơ sở lý luận: Luận văn hệ thống hóa đƣợc các nhân tố có tác động
thúc đẩy quá trình phát triển nguồn nhân lực và các tiêu chí để đánh giá toàn
diện về công tác phát triển nguồn nhân lực tại các doanh nghiệp.
- Về cơ sở thực tiễn: Luận văn phân tích, đánh giá thực trạng phát triển
nguồn nhân lực tại Công ty TNHH MTV Đóng tàu Bến Thủy. Trên cơ sở đó,
rút ra các ƣu điểm và hạn chế đồng thời xem xét các nguyên nhân chủ quan và
khách quan của những hạn chế và tồn tại. Từ đó luận văn đƣa ra đƣợc những
định hƣớng, giải pháp nhằm hoàn thiện công tác phát triển nguồn nhân lực tại
Công ty TNHH MTV Đóng tàu Bến Thủy.
3
6. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung nghiên cứu đƣợc chia thành 04
chƣơng nhƣ sau:
Chƣơng 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn về
phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp
Chƣơng 2. Phƣơng pháp nghiên cứu
Chƣơng 3. Thực trạng phát triển nguồn nhân lực tại Công ty TNHH MTV
Đóng tàu Bến Thủy giai đoạn từ 2010 đến 2014
Chƣơng 4. Định hƣớng và Giải pháp phát triển nguồn nhân lực tại công ty
TNHH MTV Đóng tàu Bến Thủy giai đoạn 2015 - 2020.
4
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ
LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TRONG
DOANH NGHIỆP
1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu
1.1.1. Các công trình nghiên cứu
Phát triển nguồn nhân lực trong các doanh nghiệp là hoạt động có ý nghĩa
to lớn đối với sự phát triển của doanh nghiệp trong tổng thể mô hình kinh tế
chung của toàn xã hội. Đánh giá đƣợc vai trò to lớn có ý nghĩa chiến lƣợc đó,
đã có nhiều công trình nghiên cứu, xuất bản tiêu biểu liên quan đến phát triển
nguồn nhân lực phải kể đến nhƣ:
Tạp chí tài chính số 9 – 2014: Bài toán phát triển nguồn nhân lực cho các
doanh nghiệp vừa và nhỏ (Nguyễn Thị Duyên, 2014). Trong bài viết tác giả đã
nhấn mạnh vai trò của Doanh nghiệp vừa và nhỏ đối với nền kinh tế quốc dân,
ngân sách nhà nƣớc, an sinh xã hội tuy nhiên bên cạnh vai trò to lớn đó đang
còn tồn tại không ít bất cập về nguồn nhân lực làm việc tại các các doanh
nghiệp này.
Khảo sát Doanh nghiệp vừa và nhỏ trên phạm vi tỉnh Nghệ An, tác giả đã
chỉ ra nhiều bất cập trong công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực dẫn tới
tình trạng nguồn nhân lực yếu kém về chất lƣợng, hiệu quả và hiệu suất công
việc chƣa cao. Để khắc phục những hạn chế đó, theo tác giả Nguyễn Thị
Duyên đó là nhiệm vụ chung của các cấp, các cơ quan ban ngành, các đơn vị
cung cấp dịch và bản thân những ngƣời quản lý, những ngƣời chủ của doanh
nghiệp.
Bài viết ngắn gọn súc tích nhƣng cũng đã khái quát hóa đƣợc nhiều vấn đề
của công tác phát triển nguồn nhân lực trong các doanh nghiệp hiện nay, là
5
nguồn tài liệu quan trọng cho các doanh nghiệp trong hoạt động đào tạo và phát
triển nguồn nhân lực.
Tạp chí khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội, Kinh tế và kinh doanh 25
(2009) 150-158: Phát triển nguồn vốn nhân lực – Chiến lƣợc tối ƣu của nhà
lãnh đạo (Đinh Việt Hòa, 2009). Trong bài viết, tác giả đã gọi “nguồn vốn nhân
lực” để thể hiện tính chất trọng tâm của nhân tố nhân lực và phát triển nguồn
nhân lực đặc biệt đƣợc coi là một chiến lƣợc bắt nguồn từ cách xác định mục
tiêu, sứ mệnh, tầm nhìn của chính doanh nghiệp. Để thực hiện chiến lƣợc phát
triển nguồn nhân lực, việc đề ra các nội dung cơ bản cần phải đƣợc chú trọng,
bắt đầu từ khâu tuyển dụng, đào tạo và bồi dƣỡng, chia sẻ quyền lực, làm việc
tập thể.
Yếu tố đầu tiên là tuyển dụng, đó là việc lựa chọn nhân sự phù hợp với
công việc, ngành nghề đào tạo chuyên môn, khả năng thích nghi thích ứng với
môi trƣờng làm việc, với công việc…; Thực hiện đào tạo và bồi dƣỡng tác giả
lấy dẫn chứng về các nghiên cứu của một số tác giả nƣớc ngoài cho rằng việc
đào tạo và bồi dƣỡng là cần thiết nhằm tăng sự hiểu biết và kỹ năng cho các cá
nhân để họ thực hiện công việc trong điều kiện của họ; Chia sẻ quyền lực là
một phƣơng pháp nhằm khơi dậy lòng nhiệt tình, lòng tin yêu của ngƣời lao
động đối với ngƣời chủ, doanh nghiệp mà họ làm việc, nó thể hiện niềm tin
mạnh mẽ từ hai phía ngƣời quản lý và ngƣời lao động; làm việc tập thể thực
chất là hoạt động theo nhóm, nhiều ngƣời cùng thực hiện một công việc, nó
buộc các thành viên phải hợp tác với nhau, cùng nhau làm việc. Nhiều ngƣời
cùng hƣớng tới một mục tiêu và quyết tâm thực hiện mục tiêu đó thì kết quả
đạt đƣợc sẽ cao hơn đó là chìa khóa thành công, chìa khóa đoàn kết.
Trong bài viết “Quan điểm của Đại hội XI về phát triển nguồn nhân lực
trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với kinh tế tri thức” của tác giả
Lê Thị Chiên trong tạp chí Phát triển nhân lực số 4(25)-2011. Tác giả đã trình
6
bày nội dung phát triển nhân lực đƣợc Đảng đề cập đến trong đại hội đại biểu
lần thứ IX, X, XI và so sánh các quan điểm đƣợc phát triển theo từng thời kỳ
cho phù hợp với tốc độ phát triển và xu thế toàn cầu hóa. Tác giả đƣa ra nhận
định “Quan điểm của Đảng về phát triển nguồn nhân lực trong Đại hội Đảng
lần thứ XI là một quan điểm đúng đắn, không chỉ kế thừa về mặt lí luận quan
điểm của các nhà triết học Macxit về con ngƣời, về ngƣời lao động mà còn là
kết quả của quá trình tổng kết thực tiễn, đúc rút kinh nghiệm và nắm bắt xu thế
phát triển tất yếu của thời đại”.
Cuốn “Phát triển nguồn nhân lực trong các công ty Nhật Bản hiện nay” do
T.S Trần Thị Nhung và PGS.TS Nguyễn Duy Dũng đồng chủ biên xuất bản
năm 2005. Nội dung xuyên suốt tác phẩm là phân tích thực trạng phát triển
nguồn nhân lực tại một số công ty của Nhật Bản, những phƣơng thức đào tạo
nguồn lao động chủ yếu mà các công ty của Nhật Bản đã sử dụng. Các phƣơng
thức đào tạo của các công ty Nhật Bản đã tạo ra những biến đổi trong hệ thống
quản lý lao động tại các công ty Nhật Bản. Các nghiên cứu trong cuốn sách này
là thực tiễn phát triển nguồn nhân lực tại các công ty Nhật Bản. Những nghiên
cứu này là bài học kinh nghiệm quý báu mà các tác giả đã gửi tới các nhà quản
lý, các doanh nghiệp tại Việt Nam trong công tác phát triển nguồn nhân lực.
Luận án tiến sỹ “Phát triển nguồn nhân lực trong các doanh nghiệp vừa và
nhỏ ở Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế” của tác giả Lê Thị Mỹ Linh,
năm 2009, Đại học kinh tế quốc dân. Luận án đã xem xét và đánh giá tổng thể
các vấn đề phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam, những nhân tố tác
động đến phát triển nguồn nhân lực và những cơ hội và thách thức cho phát
triển nguồn nhân lực của doanh nghiệp vừa và nhỏ trong quá trình hội nhập
kinh tế. Luận văn cũng chỉ ra ƣu nhƣợc điểm của quá trình đào tạo và phát triển
nguồn nhân lực, tìm ra nguyên nhân và đề xuất kiến nghị trong phát triển
nguồn nhân lực ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ bằng các hình thức đào tạo và
7
quản lý đào tạo, các chính sách hợp lý để thu hút nhân tài, các hoạt động phát
triển nghề nghiệp cho ngƣời lao động, xây dựng văn hóa doanh nghiệp để
khuyến khích học tập và nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực trong các doanh
nghiệp vừa và nhỏ.
Trong “Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong các trƣờng đại học
khối kinh tế Việt Nam thông qua chƣơng trình đào tạo quốc tế” của tác giả
Phan Thủy Chi, năm 2008, đại học Kinh tế quốc dân, nghiên cứu đã vẽ ra đƣợc
bức tranh tổng quát về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong các trƣờng
đại học khối kinh tế ở Việt Nam thông qua các chƣơng trình hợp tác đào tạo
quốc tế cũng nhƣ những nguyên nhân và các vấn đề đặt ra với thực trạng đó.
Nghiên cứu này là tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà quản lý trong việc
xây dựng những chính sách đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lƣợng
cao.
“Phát triển nguồn nhân lực – kinh nghiệm thế giới và thực tiễn nƣớc ta” do
Trần Văn Tùng và Lê Ái Lâm chủ biên (1996), nội dung của nghiên cứu là tập
trung vào phân tích chủ đề phát triển nguồn nhân lực ở phạm vi quốc gia và
chính sách phát triển nguồn nhân lực ở một số nƣớc trên thế giới.
“Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực ở một số nƣớc và bài học kinh
nghiệm cho Việt Nam” của Th.s Cảnh Chí Hoàng và Th.s Trần Vĩnh Hoàng,
Tạp chí Phát triển và hội nhập. Bài viết đã nêu ra kinh nghiệm phát triển nguồn
nhân lực của một số quốc gia và rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
trong phát triển nguồn nhân lực.
Luận án tiến sỹ “Nghiên cứu phát triển nguồn nhân lực chất lƣợng cao của
tỉnh Phú Thọ” của tác giả Nguyễn Quang Hậu, đại học Nông nghiệp Hà Nội,
năm 2012. Nghiên cứu đã đề cập đến vấn đề phát triển nguồn nhân lực chất
lƣợng cao và đƣa ra những kiến nghị hợp lý cho các nhà quản lý trong công tác
phát triển nguồn nhân lực trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.
8
“Phát triển nguồn nhân lực thông qua giáo dục và đào tạo – kinh nghiệm
Đông Á” của viện Kinh tế thế giới, xuất bản năm 2003. Nội dung của nghiên
cứu là giới thiệu thành công của nhóm nƣớc Đông Á trong phát triển nguồn
nhân lực thông qua giáo dục và đào tạo. Sự thành công trong phát triển nguồn
nhân lực thông qua giáo dục và đào tạo ở nhóm nƣớc này góp phần không nhỏ
cho việc cung cấp nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa ở các quốc
gia Đông Á.
Các nghiên cứu trong nƣớc đã đề cập ở trên hầu hết đi sâu vào nghiên cứu
tìm hiểu về phát triển nguồn nhân lực tại các doanh nghiệp, các đơn vị, tổ chức
nhƣng hầu hết đều mang tính chung chung theo tổng thể bối cảnh và quy mô
đơn vị mà chƣa đi vào nghiên cứu thực tế tình hình của các chủ thể xác định,
cụ thể hóa nghiên cứu.
Trong quá trình nghiên cứu tìm hiểu, tác giả cũng đã tìm đƣợc một số
nghiên cứu của các học giả, tác giả nƣớc ngoài về phát triển nguồn nhân lực
trong các doanh nghiệp, cụ thể nhƣ là:
“Phát triển nguồn nhân lực trong các tổ chức quy mô nhỏ - Nghiên cứu và
thực tiễn” của các tác giả Jim Steward và Graham Beaver chủ biên, xuất bản
năm 2004, tại nhà xuất bản. Cuốn sách đƣợc chia thành 3 phần: phần 1 các tác
giả đề cập đến đặc điểm của các tổ chức quy mô nhỏ và những gợi ý trong việc
thiết kế nghiên cứu về phát triển nguồn nhân lực; Phần 2 là những trình bày
nghiên cứu về các cách thức tiếp cận để phát triển nguồn nhân lực trong các tổ
chức quy mô nhỏ; Phần 3 đề cập đến các phƣơng pháp phát triển nguồn nhân
lực mà các tổ chức quy mô nhỏ thƣờng áp dụng và thực hành để đạt đƣợc hiệu
quả tối ƣu.
“Hoạt động đào tạo và phát triển trong Doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Anh”
của tác giả David Devins và Steven Johnson năm 2003. Bài luận chỉ đề cập đến
các khía cạnh của hoạt động đào tạo và phát triển nhƣng cũng là bài học kinh
9
nghiệm đắt giá cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên thế giới nói chung và các
doanh nghiệp ở Việt Nam trong công tác phát triển nguồn nhân lực.
Tóm lại, đã có nhiều nghiên cứu trong nƣớc và nƣớc ngoài đề cập đến vấn
đề phát triển nguồn nhân lực vừa và nhỏ ở các Doanh nghiệp, làm rõ đƣợc vai
trò của phát triển nguồn nhân lực đối với doanh nghiệp nói chung nhƣng hầu
hết các nghiên cứu mới chỉ dừng ở mức tổng thể. Tuy nhiên, đây là những lý
luận căn bản làm nền tảng để tiến tới áp dụng vào thực tế tình hình của mỗi
doanh nghiệp nói riêng, thực sự đƣa các nghiên cứu đi sâu vào hoàn cảnh của
mỗi doanh nghiệp trên cơ sở chọn lọc dựa vào nền tảng khoa học và bối cảnh
cụ thể của từng đơn vị.
1.1.2 Đánh giá chung về các công trình đã nghiên cứu
Từ các công trình nghiên cứu khoa học liên quan đến đề tài phát triển
nguồn nhân lực đã đƣợc tác giả nêu ở trên có thể thấy rõ tầm quan trọng của
công tác phát triển nguồn nhân lực đối với các đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp
trong các giai đoạn phát triển và trong tất cả ngành nghề sản xuất kinh doanh
đƣợc đánh giá cao và đƣợc quan tâm chú trọng. Các công trình nghiên cứu
khoa học nêu trên đã đề cập đến cơ sở lý luận về công tác phát triển nguồn
nhân lực tại các doanh nghiệp, đồng thời phân tích, đánh giá thực trạng phát
triển nguồn nhân lực trên cơ sở từng loại hình doanh nghiệp cụ thể để từ đó đƣa
ra các giải pháp hoàn thiện công tác phát triển nguồn nhân lực tại doanh nghiệp
cho phù hợp với tình hình cụ thể.
Ngoài ra, các công trình nghiên cứu đã đƣa ra đƣợc những cái nhìn tổng
quát về thực trạng quản lý, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực tại các doanh
nghiệp. Từ đó chỉ ra đƣợc những điểm ƣu điểm, hạn chế và yếu kém trong cơ
chế quản lý cũng nhƣ trong thực trạng phát triển nguồn nhân lực tại doanh
nghiệp để từ đó có những giải pháp và kiến nghị hợp lý. Các công trình nghiên
cứu trên đã đƣa ra tƣơng đối đầy đủ và khách quan về thực trạng phát triển
10
nguồn nhân lực tại doanh nghiệp ở nƣớc ta hiện nay. Cùng với đó, các tác giả
đã đƣa ra giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế phát triển nguồn nhân lực. Các giải
pháp gắn liền với thực trạng hoạt động của mỗi doanh nghiệp nên có thể sử
dụng làm cơ sở để nghiên cứu thực hiện và áp dụng cho các doanh nghiệp có
cùng ngành nghề và quy mô hoạt động.
Trên thực tế, đã có nhiều đề tài, nhiều công trình nghiên cứu khoa học đi
sâu vào nghiên cứu về nguồn nhân lực và phát triển nguồn nhân lực trong các
tổ chức, các loại hình doanh nghiệp nhƣ: phát triển nguồn nhân lực trong các
doanh nghiệp nhỏ và vừa, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực ở một số quốc
gia, phát triển nguồn nhân lực trong công cuộc công nghiệp hóa hiện đại hóa,
sử dụng hiệu quả nguồn lực con ngƣời ở Việt Nam, tác động của thực tiễn quản
trị nhân lực.... Tuy nhiên, cho đến nay chƣa có công trình nghiên cứu nào đề
cập đến những vấn đề về phát triển nguồn nhân lực tại Công ty TNHH MTV
Đóng tàu Bến Thủy. Việc đƣa ra các giải pháp cụ thể cho công tác phát triển
nguồn nhân lực, quản lý nguồn nhân lực, đào tạo nguồn nhân lực.
Vì vậy, đề tài luận văn này sẽ tiếp tục nghiên cứu những vấn đề về phát
triền nguồn nhân lực đặt trong bối cảnh cụ thể của Công ty TNHH MTV Đóng
tàu Bến Thủy, chỉ ra những vấn đề còn hạn chế trong quá trình tuyển dụng, đào
tạo và quản lý…nguồn nhân lực và đề xuất giải pháp để khắc phục các hạn chế
đồng thời hoàn thiện công tác phát triển nguồn nhân lực tại doanh nghiệp.
1.2. Lý luận cơ bản về phát triển nguồn nhân lực
1.2.1. Khái niệm và vai trò của Nguồn nhân lực trong Doanh nghiệp
1.2.1.1. Các khái niệm cơ bản
Nguồn nhân lực
Cùng với sự phát triển của tiến trình lịch sử, yếu tố con ngƣời trong lao
động ngày càng đƣợc đặc biệt đƣợc quan tâm đề cao, ở mỗi góc nhìn khía cạnh
của sự phát triển đó có nhiều quan điểm khác nhau về nguồn nhân lực.
11
- Xem thêm -