Tài liệu Luận văn phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học ở huyện ứng hòa, thành phố hà nội theo định hướng đổi mới giáo dục

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI NGUYỄN THANH SƠN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TIỂU HỌC HUYỆN ỨNG HÒA, THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn : GS.TS. Đinh Quang Báo HÀ NỘI, 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu khoa học này là kết quả nghiên cứu của cá nhân tôi. Các số liệu và tài liệu được trích dẫn trong công trình này là trung thực. Kết quả nghiên cứu này không trùng với bất cứ công trình nào đã được công bố trước đó. Tôi chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình. Hà Nội, ngày 15 tháng 5 năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Thanh Sơn Lời cảm ơn Tôi xin trân trọng gửi đến Phòng sau đại học, Khoa Quản lý giáo dục Trường Đại học sư phạm Hà Nội; các Thầy giáo, Cô giáo đã tham gia quản lý, giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và đóng góp ý kiến cho luận văn lời cảm ơn chân thành và lòng biết ơn sâu sắc. Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới Giáo sư, Tiến sĩ Đinh Quang Báo người trực tiếp hướng dẫn khoa học, đã tận tình chỉ dẫn về phương pháp luận và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn các đồng chí đại diện lãnh đạo huyện Uỷ, UBND, các cơ quan chuyên môn của huyện; Lãnh đạo, chuyên viên Phòng GD&ĐT huyện Ứng Hòa; Cán bộ quản lý, giáo viên các trường Tiểu học thuộc huyện; Gia đình, bạn bè và các đồng nghiệp đã cung cấp tài liệu, số liệu, đóng góp ý kiến, động viên, khích lệ và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu đến khi hoàn thành bản luận văn. Trong quá trình nghiên cứu, hoàn thành luận văn, chúng tôi đã hết sức cố gắng nhưng chắc chắn cũng không thể tránh khỏi những tồn tại, hạn chế. Tác giả rất mong nhận được sự góp ý trân thành của quý Thầy, Cô, Đồng nghiệp và độc giả quan tâm đến luận văn. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, tháng 6 năm 2016 Tác giả Nguyễn Thanh Sơn DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CBQL : Cán bộ quản lý QLGD : Quản lý giáo dục UBND : Uỷ ban nhân dân HĐND : Hội đồng nhân dân GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo VH – XH : Văn hóa - xã hội ĐHSP : Đại học sư phạm CĐSP : Cao đẳng sư phạm CNH - HĐH : Công nghiệp hoá, hiện đại hoá KT-XH : Kinh tế - xã hội GVTH : Giáo viên tiểu học CTTH : Chương trình tiểu học PCGDTH : Phổ cập giáo dục tiểu học PCGDTHĐĐT : Phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi PCGDTH - XMC : Phổ cập giáo dục tiểu học - xoá mù chữ THCS : Trung học cơ sở THSP : Trung học sư phạm THPT : Trung học phổ thông MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1 1. Lý do chọn đề tài 1 2. Mục đích nghiên cứu 3 3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu 4 4. Giả thuyết khoa học 4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 4 6. Phạm vi nghiên cứu 5 7. Phương pháp nghiên cứu 5 8. Đóng góp mới của luận văn………………………………………………...6 9. Cấu trúc luận văn…………………………………………………………...7 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TIỂU HỌC 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu 7 1.1.1. Những công trình nghiên cứu ngoài nước 7 1.1.2. Những công trình nghiên cứu trong nước 8 1.2. Một số khái niệm 9 1.2.1. Quản lý 9 1.2.2. Quản lý Giáo dục………………………………………………………12 1.2.3. Phát triển 13 1.2.4. Bồi dưỡng giáo viên………………………………………………………….14 1.2.5. Giáo viên và đội ngũ giáo viên tiểu học 15 1.3. Phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học 16 1.3.1. Vị trí, vai trò của đội ngũ giáo viên nói chung và giáo viên tiểu học nói riêng 16 1.3.2. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học 19 1.3.3. Phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học 21 1.3.4. Phát triển giáo viên tiểu học là yêu cầu tất yếu, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục tiểu học hiện nay 24 1.4. Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học 25 1.4.1. Nội dung quản lý phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học 27 1.4.2. Dự báo nhu cầu giáo viên là cơ sở để quản lý phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học 30 1.4.3. Một số yêu cầu đối với công tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Ứng Hòa 31 Kết luận chương 1 33 Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TIỂU HỌC HUYỆN ỨNG HÒA 34 2.1. Vài nét về địa bàn huyện Ứng Hòa 35 2.1.1. Địa lý, hành chính 35 2.1.2. Kinh tế - xã hội 35 2.1.3. Vài nét về giáo dục huyện Ứng Hòa 35 2.2. Thực trạng giáo dục tiểu học huyệnỨng Hòa giai đoạn 2011 - 2016 38 2.2.1. Mạng lưới trường, lớp tiểu học 38 2.2.2. Quy mô học sinh 39 2.2.3. Chất lượng giáo dục: 41 2.3. Thực trạng đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Ứng Hòa 47 2.3.1. Số lượng 47 2.3.2. Cơ cấu 48 2.3.3. Chất lượng 51 2.3.4. Đánh giá chung về đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Ứng Hòa 56 hiện nay 2.4. Thực trạng quản lí phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyệnỨng Hòa 59 2.4.1. Xây dựng kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học 59 2.4.2. Công tác tuyển giáo viên tiểu học 61 2.4.3. Công tác sử dụng giáo viên tiểu học 62 2.4.4. Công tác bồi dưỡng giáo viên tiểu học. 64 2.4.5. Thực hiện một số chế độ, chính sách đối với GVTH 66 Kết luận chương 2 67 Chương 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TIỂU HỌC HUYỆN ỨNG HÒA THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC 68 3.1. Định hướng phát triển đội ngũ giáo viên Tiểu học huyện Ứng Hòa theo định hướng đổi mới giáo dục 68 3.1.1. Mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của huyện Ứng Hòa 69 3.1.2. Định hướng phát triển giáo dục huyện Ứng Hòa 70 3.1.3. Định hướng phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học 73 3.1.4. Quy hoạch giáo viên tiểu học huyện Ứng Hòa theo định hướng đổi mới giáo dục 73 3.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp 74 3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp lí 74 3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn 74 3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ 75 3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi 75 3.2.5. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa 75 3.3. Một số biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Ứng Hòa 76 3.3.1. Xây dựng kế hoạch chiến lược phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Ứng Hòa theo định hướng đổi mới giáo dục 76 3.3.2. Tuyển dụng giáo viên tiểu học chất lượng cao 80 3.3.3. Sử dụng hiệu quả đội ngũ giáo viên tiểu học 81 85 3.3.4. Bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên tiểu học 3.3.5. Thực hiện tốt chính sách, chế độ đãi ngộ đối với giáo viên tiểu học trên địa bàn huyện 89 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp 90 3.5. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp 91 3.5.1. Kết quả thăm dò 91 3.5.2. Đánh giá kết quả thăm dò 93 Kết luận chương 3 95 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 96 TÀI LIỆU THAM KHẢO 100 PHỤ LỤC 1013 DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Mạng lưới trường lớp cấp tiểu học giai đoạn 2011 -2016……………. 38 Bảng 2.2: Quy mô trường lớp cấp tiểu học huyện Ứng Hòa năm học 2015-2016 ………………………………………………………………………………….39 Bảng 2.3: Quy mô học sinh tiểu học huyện Ứng Hòa giai đoạn từ năm học 2011-2012 đến năm học 2015-2016 ………………………………………….40 Bảng 2.4: Kết quả xếp loại giáo dục của học sinh tiểu học huyện Ứng Hòa từ năm học 2011-2012 đến năm học 2013-2014 444 Bảng 2.5: Kết quả xếp loại giáo dục của học sinh tiểu học huyện Ứng Hòa từ năm học 2014-2015 đến năm học 2015-2016………………………………………44 Bảng 2. 6: Thống kê học sinh đoạt giải trong các kỳ thi cấp huyện, cấp thành phố từ năm học 2011-2012 đến 2015-2016 46 Bảng 2.7: Tỷ lệ học sinh hoàn thành chương trình tiểu học, lên lớp, lưu ban, bỏ học của huyện Ứng Hòa từ năm học 2011-2012 đến 2015-2016 47 Bảng 2.8: Tỷ lệ giáo viên/lớp của huyện Ứng Hòa từ năm học 2011-2012 đến 2015-2016 48 Bảng 2.9: Tổng hợp số lượng giáo viên theo chuyên ngành đào tạo giai đoạn 2011-2016 của huyện Ứng Hòa 49 Bảng 2.10: Tổng hợp số lượng, tỷ lệ giáo viên theo trường, theo chuyên ngành đào tạo của huyện Ứng Hòa năm học 2015-2016 50 Bảng 2.11: Cơ cấu giáo viên huyện Ứng Hòa chia theo trình độ đào tạo năm học 2015-2016 52+53 Bảng 2.12.: Tổng hợp trình độ năng lực đội ngũ giáo viên Tiếng Anh huyện Ứng Hòa giai đoạn 2011-2016 54 Bảng 2.13.: Tổng hợp xếp loại giáo viên huyện Ứng Hòa theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học giai đoạn 2011-2016 55 Bảng 2.14: Kết quả điều tra CBQL giáo dục Ứng Hòa về công tác xây dựng kế hoạch phát triển GVTH 59 Bảng 2.15: Kết quả điều tra CBQL giáo dục và giáo viên tiểu học Ứng Hòa về công tác tuyển giáo viên tiểu học 61 Bảng 2.16: Kết quả điều tra CBQL giáo dục và giáo viên tiểu học Ứng Hòa về công tác sử dụng giáo viên tiểu học 63 Bảng 2.17: Kết quả điều tra CBQL giáo dục và giáo viên tiểu học Ứng Hòa về công tác bồi dưỡng giáo viên tiểu học 64 Bảng 2.18: Kết quả khảo sát 210 giáo viên tiểu học Ứng Hòa về tính cần thiết của một số nội dung bồi dưỡng giáo viên tiểu học 65 Bảng 2.19: Kết quả khảo sát 30 CBQL giáo dục và 210 giáo viên tiểu học huyện Ứng Hòa về tính hiệu quả của một số chế độ chính sách đối với giáo viên tiểu học 66 Bảng 3.1: Dự báo số học sinh, số lớp, số giáo viên tiểu học huyện Ứng Hòa giai đoạn 2017- 2020 74 Bảng 3.2: Kết quả phiếu trưng cầu ý kiếnvề tính cần thiết của các biện pháp 92 Bảng 3.3: Kết quả phiếu trưng cầu ý kiến về tính khả thi của các biện pháp 93 DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Mô hình về quản lý 12 Sơ đồ 1.2: Mô hình quản lý nguồn nhân lực 26 Sơ đồ 3.1: Sơ đồ mối quan hệ giữa các biện pháp...........................................91 BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: So sánh số học sinh, học sinh nữ huyện Ứng Hòa giai đoạn 20112016..................................................................................................................................41 Biểu đồ 2.2: Kết quả xếp loại học lực môn Tiếng Việt của học sinh tiểu học huyện Ứng Hòa từ năm học 2011-2012 đến năm học 2013-2014 ..42 Biểu đồ 2.3: Kết quả xếp loại học lực môn Toán của học sinh tiểu học huyện Ứng Hòa từ năm học 2011-2012 đến năm học 2013-2014 43 Biểu đồ 2.4: Kết quả đánh giá hai môn Toán và Tiếng Việt của học sinh tiểu học huyện Ứng Hòa năm học 2014-2015 và năm học 2015-2016 43 Biểu đồ 2.5: Kết quả xếp loại giáo dục học sinh tiểu học từ năm học 2011-2012 đến năm học 2013-2014 453 Biểu đồ 2.6: Kết quả xếp loại giáo dục học sinh tiểu học từ năm học 2014-2015 đến năm học 2015-2016...................................................................................45 Biểu đồ 2.7: Cơ cấu giáo viên theo trình độ đào tạo.........................................53 Biểu đồ 2.8: Tỷ lệ % giáo viên xếp loại Tốt của từng lĩnh vực theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học giai đoạn 2011 - 2016..............................................56 Biểu đồ 3.1: Kết quả trưng cầu ý kiến về tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp………………………………….............… 93 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Cùng với sự phát triển của các nước trong khu vực và thế giới, sự phát triển như vũ bão về khoa học và công nghệ, xu thế toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế với nền kinh tế tri thức, Nguồn nhân lực đóng một vai trò quan trọng quyết định tới sự phát triển của kinh tế xã hội. Đại hội Đảng toàn quốc lần thư XI đã xác định con người, nhân tố con người là một trong năm quan điểm phát triển, là một trong ba khâu đột phá chiến lược đồng thời cũng là 1 trong 12 định hướng phát triển kinh tế - xã hội: “Phát huy tối đa nhân tố con người; coi con người là chủ thể, nguồn lực chủ yếu và là mục tiêu của sự phát triển”, “Phát triển nhanh nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một đột phá chiến lược…”, “Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đổi mới toàn diện và phát triển nhanh giáo dục và đào tạo”. Đầu tư cho nguồn nhân lực là đầu tư mang lại hiệu quả lâu dài và bền vững nhất. Trong Giáo dục và Đào tạo, giáo viên là lực lượng rất quan trọng trong các trường học. Bởi theo tác giả Nguyễn Lân Dũng, không có phần thưởng nào có thể khơi gợi tinh thần ham học thực sự, không có chế tài nào có thể bắt ép người ta ham học yêu học. Mà chính những người thầy, bằng chính tấm gương sáng về lòng ham học, tinh thần tự học, đam mê nghiên cứu khoa học... là nguồn cảm hứng tuyệt vời và sâu sắc nhất, bền bỉ nhất trong học trò. Một người thầy giỏi sẽ biết cách chọn lọc những kiến thức nào thực sự cần thiết phù hợp với trình độ, năng lực tiếp thu của học trò, truyền cho các em lòng đam mê nghiên cứu khoa học và tinh thần học tập suốt đời. Và trong thời đại khoa học phát triển hiện nay, kiến thức của nhân loại ngày càng nhiều, nếu thiếu vai trò định hướng của người thầy, học trò sẽ hoang mang, mất phương hướng và dẫn đến những lựa chọn sai lầm. 11 Để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, đội ngũ giáo viên cần phải đáp ứng được những yêu cầu cao về phẩm chất, năng lực chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm. Chính vì vậy, cần phải có nghiên cứu một cách nghiêm túc để xây dựng một hệ thống lý luận, tập hợp được các kinh nghiệm nhằm cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên ngày càng giỏi về chuyên môn, tinh thông về nghiệp vụ. Trong hệ thống giáo dục quốc dân, tiểu học là bậc học có ý nghĩa quan trọng, là bậc học nền tảng đạt cơ sở ban đầu cho việc hình thành phát triển toàn diện nhân cách của con người, đặt nền móng vững chắc cho giáo dục phổ thông và cho toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân. Đội ngũ giáo viên tiểu học phải hội tụ được một cách đầy đủ những yêu cầu về phẩm chất đạo đức, năng lực, kỹ năng sư phạm, trình độ chuyên môn… để thực hiện tốt mục tiêu giáo dục tiểu học nói riêng và mục tiêu giáo dục phổ thông nói chung. Thực tiễn quản lý giáo dục tiểu học ở huyện Ứng Hòa cho thấy đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Ứng Hòa trong những năm qua tuy đã đáp ứng yêu cầu về số lượng và bước đầu có sự tiến bộ về chất lượng, nhưng trước yêu cầu phát triển của đất nước trong thời kỳ đổi mới, đặc biệt trước yêu cầu của việc thực hiện Nghị Quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo thì vấn đề của giáo dục cả nước nói chung và huyện Ứng Hòa nói riêng vẫn còn một số bất cập: - Sự bố trí, sắp xếp giáo viên tiểu học trên địa bàn huyện chưa hợp lý. Vẫn còn tình trạng thừa thiếu cục bộ. - Công tác đào tạo giáo viên còn có bất cập. Các trường sư phạm chưa đón đầu được xu thế phát triển của giáo dục phổ thông nói chung và giáo dục tiểu học nói riêng. Tình trạng thiếu giáo viên dạy môn chuyên biệt như Âm nhạc, Mĩ thuật, Thể dục là vấn đề đáng được quan tâm. Trong bối cảnh đó 12 buộc Ban giám hiệu phải bố trí giáo viên cơ bản dạy kiêm nhiệm (trừ môn ngoại ngữ). Điều này đã ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học, chưa đáp ứng được yêu cầu của đổi mới giáo dục theo hướng phát huy năng lực, tư duy sáng tạo của học sinh. - Số lượng và chất lượng của giáo viên Ngoại ngữ (tiếng Anh) chưa đáp ứng yêu cầu đối với việc triển khai thực hiện Đề án Quốc gia “Dạy và học Ngoại ngữ cho học sinh phổ thông giai đoạn 2008-2020”. - Một vấn nữa là tình trạng “già hoá” đội ngũ giáo viên tiểu học trong tương lai 5 đên 10 năm tới. Nguyên nhân là do đội ngũ giáo viên tiểu học để ôn định nhiều năm, những năm gần đây (5 năm gần đây) tỷ lệ học sinh giảm tự nhiên khoảng 50%, do vậy không tuyển thêm giáo viên tiểu học trẻ, được đào tạo bài bản chính quy do đã đủ giáo viên. Để khắc phục những tồn tại nêu trên, cần thiết phải có những giải pháp quản lý mang tính chiến lược và các biện pháp cụ thể để phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học của huyện Ứng Hòa. Mục tiêu cuối cùng của việc làm trên là tạo ra được một đội ngũ giáo viên tiểu học phát triển đủ về số lượng, chuẩn hoá và đồng bộ về trình độ chuyên môn, cân đối giữa các loại hình, các phân môn có sự kế thừa để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp đổi mới giáo dục, góp phần nâng cao hiệu quả và chất lượng giáo dục tiểu học của huyện Ứng Hòa theo định hướng đổi mới giáo dục. Từ những nguyên nhân khách quan và chủ quan nói trên, tác giả chọn đề tài nghiên cứu: “Phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội theo định hướng đổi mới giáo dục” 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng vấn đề có liên quan, đề tài đề xuất một số giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Ứng 13 Hòa. Trên cơ sở đó, góp phần tham mưu cho các cấp quản lý trong công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên tiểu học đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng, hợp lý về cơ cấu, nâng cao hiệu quả công tác dạy học tại các trường tiểu học thuộc huyện Ứng Hòa. 3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Ứng Hòa. 3.2. Khách thể nghiên cứu Quản lý đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Ứng Hòa. 4. Giả thuyết khoa học Công tác phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học của huyện Ứng Hòa nhưng năm gần đây còn nhiều bất cập, hạn chế. Nếu đánh giá đúng thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học của huyện Ứng Hòa để dựa vào đó sẽ đưa ra được các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học theo hướng phát triển nguồn nhân lực phù hợp, khả thi với tình hình thực tế của huyện thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, yếu tố quyết định để nâng cao chất lượng giáo dục cấp tiểu học nói riêng và chất lượng giáo dục của Ứng Hòa nói chung. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Lựa chọn, hệ thống một số vấn đề lý luận về quản lý phát triển đội ngũ giáo viên nói chung và giáo viên tiểu học nói riêng làm cơ sở lý luận cho đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Ứng Hòa. 5.2. Đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên tiểu học và công tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học ở huyện Ứng Hòa. 5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Ứng Hòa và khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đó. 14 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Nội dung nghiên cứu và địa bàn nghiên cứu Phạm vi đề tài chỉ tập trung nghiên cứu một số biện pháp quản lý nhằm phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện, trên cơ sở thực trạng và định hướng phát triển giáo dục tiểu học huyện Ứng Hòa theo định hướng đổi mới giáo dục. 6.2. Khách thể nghiên cứu - Lãnh đạo, chuyên viên phòng Nội Vụ, phòng Tài chính - Kế hoạch huyện: 10 người. - Lãnh đạo, chuyên viên Ban tổ chức huyện Ủy: 05 người. - Lãnh đạo, chuyên viên phòng GD&ĐT huyện: 10 người. - Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng các trường tiểu học thuộc huyện: 67 người. - 30/30 trường tiểu học thuộc huyện (bao gồm các trường ở các khu vực Đông - Tây - Nam - Bắc của huyện). - Giáo viên dạy văn hoá tiểu học: 210 người; - Giáo viên dạy các môn chuyên biệt như: Tin học, Ngoại ngữ (Tiếng Anh), Âm nhạc, Mỹ thuật, Thể dục: 75 người. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1 Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Mục đích nghiên cứu là để phân tích, tổng hợp những vấn đề lý luận có liên quan đến phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học. Từ đó tiến hành khai thác một cách có chọn lọc những công trình đi trước, làm tiền đề cho việc xây dựng một số khái niệm công cụ phục vụ cho đề tài, làm cơ sở lý luận cho việc nghiên cứu thực tiễn của đề tài. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp toạ đàm; 15 - Phương pháp quan sát; - Phương pháp chuyên gia; - Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động; - Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi. Phương pháp này nhằm: + Hỗ trợ cho phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi, đồng thời kiểm tra độ tin cậy của kết quả nghiên cứu + Thu thập số liệu để làm rõ thực trạng đội ngũ giáo viên, quản lý phát triển đội ngũ giáo viên và thu thập ý kiến đánh giá của các chuyên gia về phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học hiện tại cũng như phương hướng phát triển của đội ngũ giáo viên tiểu học, kiểm chứng tính khả thi, tính cấp thiết của các biện pháp một cách khách quan. 7.3. Các phương pháp bổ trợ khác: Phương pháp xử lý số liệu bằng toán thống kê. 8. Đóng góp mới của luận văn 8.1. Giá trị lý luận: Hệ thống hóa, bổ sung và cụ thề hóa một số vấn đề lý luận cơ bản về quản lý giáo dục nói chung và quản lý phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học nói riêng; chỉ ra những đặc trưng cơ bản, tính cần thiết của việc phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học theo định hướng đổi mới giáo dục. - Đề xuất được 05 biện pháp quản lí nhằm phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội theo định hướng đổi mới giáo dục. 8.2. Giá trị thực tiễn: - Kết quả điều tra, khảo sát đã phát hiện và đánh giá đúng thực trạng đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Ứng Hòa giai đoạn 2011 - 2016. 16 - Các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học không chỉ áp dụng cho huyện Ưng hòa mà còn có thể đươc tham khảo vận dụng trong thưc tiễn ờ nhiêu địa phương khác. - Các biên pháp đã được khảo sát bằng phương pháp chuyên gia đã khẳng tính cần thiết và khả thi trong thực tiễn. 9. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, các phụ lục, danh mục bảng, danh mục biểu đồ, sơ đồ, tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn được trình bày trong ba chương: Chương 1: Cở sở lý luận về quản lí phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học. Chương 2: Thực trang phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Ứng Hòa. Chương 3: Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Ứng Hòa theo định hướng đổi mới giáo dục. Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TIỂU HỌC 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu 1.1.1. Những công trình nghiên cứu ngoài nước Trong những công trình nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên dưới góc độ nghiên cứu phát triển nguồn nhân lực; chú trọng tới chất lượng đội ngũ giáo viên; đề cao khía cạnh phát triển bền vững và thích ứng nhanh của từng giáo viên và cả đội ngũ trước tiến trình phát triển kinh tế-xã hội và 17 hội nhập quốc tế trên thế giới. Trong những số đó, chúng ta phải đề cập đến các công trình nghiên cứu của: David C.B (1979 “Teachers”); Harry Kwa (2004 “Information Technology Training Program for Student and Teachers”); Fumiko Shinohara (2004 “ICTs in Teachers Training, UNESCO”); … 1.1.2. Những công trình nghiên cứu trong nước Trong những công trình về đổi mới giáo dục và công trình nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên đã để lại những bài học quý giá như các công trình của GS. Đinh Quang Báo (2005, Giải pháp đổi mới phương thức đào tạo nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên); Đặng Quốc Bảo, Đỗ Quốc Anh, Đinh Thị Kim Thoa (2007, Cẩm nang nâng cao năng lực và phẩm chất đội ngũ giáo viên); Bùi Văn Quân, Nguyễn Ngọc Cầu (Một số cách tiếp cận trong nghiên cứu và phát triển đội ngũ giảng viên) ... Các công trình này nghiên cứu phát triển đội ngũ giáo viên theo 3 hướng: a) Nghiên cứu đề xuất hệ thống các giải pháp xây dựng phát triển đội ngũ giáo viên trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Các công trình kể trên hầu hết vẫn còn để lại khoảng trống nghiên cứu về quản lý đội ngũ giáo viên trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, về chính sách tuyển dụng, sử dụng và về vai trò mới, vị trí mới của đội ngũ giáo viên trong tiến trình phát triển nhà trường Việt Nam trong hội nhập quốc tế và xu thế toàn cầu hoá. c) Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục; b) Nghiên cứu phát triển đội ngũ giáo viên dưới góc độ phát triển nguồn nhân lực; Về đường lối của Đảng luôn nhất quán coi giáo dục và đào tạo là Quốc sách hàng đầu, luôn đặt đội ngũ giáo viên vào vị trí trung tâm, được xã hội tôn 18 vinh và có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của đất lướng. Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều Nghị quyết, Đề án, Chiến lược phát triển giáo dục; Luật giáo dục và nhiều giải pháp nhằm xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên ở các cấp học, bậc học đáp ứng thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Từ đó đã có nhiều đề tài, luận văn thạc sỹ, tiến sỹ chuyên ngành QLGD như: luận văn thạc sỹ của tác giả Lưu Văn Hiệu (2014, Biện pháp xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ đến năm 2020); Nguyễn Tấn Phát (2008, Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học thị xã Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long đến năm 2015); Nguyễn Hữu Thiên (2008, Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học tỉnh Hải Dương giai đoạn 2010- 2015); Lê Huy Chính (2012, Quản lý hoạt động bồi dưỡng phát triển năng lực giáo viên THPT theo chhuẩn nghề nghiệp); … Trên địa bàn thành phố Hà Nội đến thời điểm hiện tại theo những tài liệu mà tác giả bao quát được vẫn chưa có tác giả nào đề cập đến công tác phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học ở cấp quận, huyện một cách đầy đủ và có hệ thống. Việc tìm hiểu, phân tích đánh giá và xây dựng các biện pháp cho việc phát triển đội ngũ giáo viên chưa được nghiên cứu với tư cách như một đề tài khoa học. Các đánh giá chủ yếu dựa trên thực tiễn và kinh nghiệm, chưa được xây dựng hoàn chỉnh trên cơ sở lý luận khoa học nên hiệu quả chưa cao. Đặc biệt ở huyện Ứng Hòa chưa có tác giả nào đề cập đến công tác phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học. Do vậy, trong luận văn này tác giả mong muốn sẽ đưa ra một số biện pháp phù hợp với đặc điểm tình hình của huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội trong công tác phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Ứng Hòa theo định hướng đổi mới giáo dục. 1.2. Một số khái niệm 1.2.1. Quản lý 19 Theo từ điển Anh Việt, Viện Ngôn ngữ học định nghĩa : Quản lý (management) có nghĩa là điều hành, điều khiển, tổ chức một công việc, một tổ chức, một dơn vị, một tập thể... theo yêu cầu nhất định; Theo từ điển Tiếng Việt ( 2001 )Viện Ngôn ngữ học định nghĩa: “Quản lý là trông coi, giữ gìn theo những yêu cầu nhất định; là tổ chức và điều khiển các hoạt động theo những yêu cầu nhất định” [ 27, 800 ]. “Quản lý” là từ Hán Việt được ghép giữa từ “quản” và từ “lý”. Trong đó “quản” là sự trông coi, chăm sóc, giữ gìn, duy trì ở trạng thái ổn định, còn “lý” là sự sửa sang, sắp xếp, làm cho nó phát triển. Như vậy, “quản lý” là trông coi, chăm sóc, sửa sang làm cho nó ổn định và phát triển. Cùng với sự phát triển của nhân loại, hoạt động của con người ngày càng đa dạng, phức tạp nên vấn đề quản lý, chức năng quản lý, đặc trưng quản lý cũng đa dạng, phức tạp và phong phú hơn. Chính sự đa dạng, phức tạp và phong phú đó cho nên có nhiều quan niệm khác nhau về khái niệm quản lý. Dưới đây là một số quan niệm trong nước và nước ngoài về quản lý: Quan niệm của các tác giả trong nước về quản lý Tác giả Dương Hải Hưng- Trần Quốc Thành : "Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quan lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu của tổ chức đã đề ra" [ 11 ]. Theo tác giả Trần Kiểm: “Quản lý là các hoạt động được thực hiện nhằm đảm bảo sự hình thành công việc qua nỗ lực của người khác. Hoặc: Quản lý là công tác phối hợp có hiệu quả các hoạt động của những người cộng sự khác cùng chung một tổ chức” [ 20 trang 12,13] Các tác giả của Học viện chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng: “Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu đã đề ra”. [ 15 trang 15] 20