LỜI MỞ ĐẦU
chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp lµ mét trong
nh÷ng m«n häc chuyªn ngµnh cña ngµnh QTKD- TH do vËy nã cã vÞ trÝ
rÊt quan träng ®èi víi sinh viªn trong ngµnh. M«n häc ®· cung cÊp nh÷ng
kiÕn thøc cÇn thiÕt vÒ kinh doanh, vÒ viÖc ho¹ch ®Þnh, viÖc v¹ch híng ®i
trong t¬ng lai cho mét doanh nghiÖp. ChiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn
lµ c«ng cô ®Þnh híng vµ ®iÒu khiÓn c¸c ho¹t ®éng cña mét nÒn kinh tÕ,
cña ngµnh, cña doanh ngiÖp theo c¸c môc tiªu phï hîp víi hoµn c¶nh cña
m«i trêng trong níc, khu vùc vµ quèc tÕ nã lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh thµnh
c«ng hay thÊt b¹i cña doanh nghiÖp trong kinh doanh, cña ngµnh vµ nã lµ
nh©n tè thóc ®Èy hay k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét ®Êt níc.
Trong c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lÝ vµ ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc mäi
doanh nghiÖp hoµn toµn tù chñ trong s¶n xuÊt- kinh doanh tù quyÕt ®Þnh,
tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt- kinh doanh cña doanh
nghiÖp m×nh. MÆt kh¸c mçi mét doanh nghiÖp lµ mét tÕ bµo cña nÒn kinh
tÕ Quèc d©n vµ ®ang tõng bíc héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ Quèc
tÕ. §iÒu ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp, c¸c ngµnh vµ c¶ Nhµ níc, kh«ng chØ
chó träng ®Õn thùc tr¹ng vµ xu thÕ biÕn ®éng cña m«i trêng kinh doanh
trong níc mµ cßn ph¶i tÝnh ®Õn nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc còng nh tiªu cùc
cña m«i trêng kinh doanh khu vùc vµ thÕ giíi. Dùa vµo ®ã §¶ng vµ Nh¸
níc ta x©y dùng lªn chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi ®øng ®¾n vµ phï
hîp víi xu thÕ cña thêi ®¹i ngµy nay, trªn c¬ së ®ã c¸c ngµnh x©y dùng
lªn chiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh phï hîp víi ®êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ- x·
héi mµ §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· v¹ch ra, tõ ®ã c¸c doanh nghiÖp x©y dùng
chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp m×nh phï víi chÝnh
s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña §¶ng vµ Nhµ níc, phï hîp víi chiÕn lîc ph¸t triÓn cña ngµnh ®Æc biÖt chiÕn lîc ®ã cña doanh nghiÖp ph¶i phï
hîp víi m«i tríng kinh doanh, m«i kinh tÕ Quèc d©n vµ tõng bíc héi nhËp
vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Doanh nghiÖp cã chiÕn lùc ®øng ®¾n
vµ phï hîp ®iÒu ®ã kh«ng nh÷ng gióp doanh nghiÖp tån t¹i mµ ngµy cµng
ph¸t triÓn, kh«ng ngõng lín m¹nh cñng cè vÞ thÕ cña doanh nghiÖp trªn
thÞ trêng bªn c¹nh ®ã nã cßn t¹o lËp ®µ ph¸t triÓn chung cho c¶ ngµnh,
thóc ®Èy nÒn kinh tÕ §Êt níc ph¸t triÓn.
Tõ nh÷ng néi dung trªn t¸c gi¶ lµm ®Ò ¸n m«n häc xin ®îc chän ®Ò
tµi “ Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña chiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh Du lÞch ViÖt
nam trong giai ®o¹n 2001- 2010”. §Ó n¾m v÷ng nh÷ng néi dung nh÷ng
néi dung cña m«n häc “chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp”
vµ ®Ó hiÓu biÕt mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ khoa häc vÒ m«n häc tõ ®ã cã nhËn
thøc ®øng ®¾n vÒ chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn.
Néi dung cña ®Ò ¸n ®îc chia lµm hai phÇn.
PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn
doanh nghiÖp.
Ch¬ng I: C¬ së lý luËn cña chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn doanh
nghiÖp.
Ch¬ng II: Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t
triÓn doanh nghiÖp.
PhÇn II: Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t
triÓn ngµnh Du lÞch ViÖt Nam 2001- 2010.
1
Qua viÖc ph©n tÝch, nghiªn cøu néi dung cña m«n häc chiÕn lîc
kinh doanh vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp vµ thùc tiÔn chiÕn lîc ph¸t triÓn
ngµnh Du lÞch ViÖt nam 2001- 2010. C«ng viÖc nµy ®· gióp em cã nh÷ng
nhËn thøc ®Çu tiªn vÒ chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn, ®Ó hoµn thiÖn
thªm kiÕn thøc cña m×nh, em rÊt mong ®îc sù gióp ®ì cña quý Thµy, quý
C«. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
2
phÇn I
nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chiÕn lîc kinh
doanh vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp
ch¬ng I
c¬ së lý luËn cña chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t
triÓn doanh nghiÖp
I: Nguån gèc,kh¸i niÖm, ®Æc trng cña chiÕn lîc kinh doanh
vµ ph¸t triÓn
1. Nguån gèc cña chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn:
1.1. Nguån gèc cña chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn.
Côm tõ chiÕn lîc ®îc sö dông trong qu©n sù ®Ó chØ c¸c kÕ ho¹ch lín
dµi h¹n, kÕ ho¹ch t¸c chiÕn phèi hîp. ChiÕn lîc lµ khoa häc vµ lµ nghÖ
thuËt trong chØ huy qu©n sù ®îc øng dông ®Ó lËp kÕ ho¹ch tæng thÓ, kÕ
hoach cã quy m« lín, quyÕt ®Þnh th¾ng lîi trong chiÕn ®Êu.
ChiÕn lîc tõ lÜnh vùc qu©n sù ®îc ph¸t triÓn vµ øng dông trong ®êi
sèng kinh tÕ-x· héi trong qu¶n lý kinh tÕ ë tÇm vÜ m« vµ tÇm vi m«, ë tÇm
vÜ m« cã chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña c¶ ®Êt níc, ë cÊp doanh
nghiÖp cã chiÕn lîc ph¸t triÓn trong ng¾n h¹n vµ dµi h¹n.
¥ tÇm vi m« cã sù kÕt hîp thuËt ng÷ chiÕn lîc víi c¸c cÆp ph¹m trï
qu¶n trÞ doanh nghiÖp h×nh thµnh lªn c¸c thuËt ng÷ míi nh chiÕn lîc kinh
doanh vµ ph¸t triÓn chiÕn lîc tµi chÝnh, chiÕn l¬c marketing, chiÕn lîc
qu¶n trÞ, chiÕn lîc c¹nh tranh…Sù h×nh thµnh Êy kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn cña
sù ghÐp nèi c¸c thuËt ng÷ mµ lµ sù ®ßi hái cña c«ng viÖc qu¶n trÞ doanh
nghiÖp vµ lµ sù ph¸t triÓn tÊt yÕu cña chiÕn lîc.
1.2. C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn.
Giai ®o¹n tríc n¨m 1965, thÕ giíi chia thµnh hai hÖ thèng kinh tÕ:
kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung , kinh tÕ thÞ trêng. Trong giai ®o¹n nµy, c¸c
ho¹t ®éng kinh doanh ®îc kÕ ho¹ch ho¸ chi tiÕt, ph¬ng ph¸p nµy nhÊn
m¹nh quy tr×nh logic trong viÖc phèi hép toµn bé quyÕt ®Þnh ®a ra gióp
doanh nghiÖp ph¸t triÓn hµi hoµ. KÕ ho¹ch ho¸ tËp trung cã néi dung sau:
kÕ ho¹ch ho¸ khèi lîng, kÕ ho¹ch ho¸ s¶n xuÊt, kÕ ho¹ch ho¸ tµi chÝnh, kÕ
ho¹ch ho¸ ®Çu t. Trong giai ®o¹n nµy, c¸c t tëng chiÕn lîc cßn ®¬n gi¶n
chñ yÕu lµ m« pháng theo chiÕn lîc qu©n sù, giai ®o¹n nµy xuÊt hiÖn c¸c
kÕ ho¹ch dµi h¹n tøc lµ kÕ ho¹ch ®îc x©y dùng trªn c¬ së ph©n tÝch ®iÓm
m¹nh ®iÓm yÕu cña doanh nghiÖp ®Ó ®Ò ra kÕ ho¹ch thêi gian tõ 5 ®Õn 10
n¨m.
Giai ®o¹n kÕ ho¹ch ho¸ chiÕn lîc 1980. Cïng víi thêi gian th× kh¸i
niÖm kÕ ho¹ch ho¸ dµi h¹n ®îc ph¸t triÓn thµnh kÕ ho¹ch ho¸ chiÕn lù¬c,
®i cïng víi nã lµ kh¸i niÖm kÕ hoach ho¸ chiÕn lîc. Giai ®o¹n nµy t duy
chiÕn lîc cßn ®¬n gi¶n song sù xuÊt hiÖn kh¸i niÖm kÕ hoach ho¸ chiÕn lîc ®· chøa ®ùng t tëng míi trong viÖc ho¹nh ®Þnh c¸c kÜ thuËt ph©n tÝch
®iÓm m¹nh ®iÓm yÕu ®· ®îc sö dông trong ho¹ch ®Þnh kÕ ho¹ch. Dï ë
d¹ng nµo th× trong giai ®o¹n nµy t duy chiÕn lîc cßn ®¬n gi¶n, kÜ thuËt
ph©n tÝch cßn ë møc ®é s¬ sµi. §ång thêi, giai ®o¹n nµy còng lµ giai ®o¹n
ph¸t triÓn t duy vÒ t×m kiÕm vµ t¨ng lîi thÕ c¹nh tranh.
3
Giai ®o¹n chiÕn lîc tøc thêi xuÊt hiÖn ë ®Çu nh÷ng n¨m 1990. §©y
lµ thêi k× khñng ho¶ng kÕ ho¹ch ho¸ do có xèc cuéc khñng ho¶ng dÇu má
thÕ giíi vµo n¨m 1973 còng nh sù lín m¹nh cña c¸c doanh nghiÖp NhËt
B¶n trªn thÞ trêng c¸c níc ph¸t triÓn kh¸c lµm cho c¸c c«ng ty doanh
nghiÖp ph¬ng t©y ph¶i t×m hiÓu vµ nghiªn cøu. Giai ®o¹n nµy c¸c nhµ
qu¶n trÞ t×m kiÕm ph¶n øng cña doanh nghiÖp tríc nh÷ng thay ®æi bÊt thêng cña m«i trêng kinh doanh, thùc chÊt lµ sù t×m kiÕm mèi quan hÖ gi÷a
chiÕn lîc c¬ cÊu vµ hiÖu qu¶ qu¶n trÞ doanh nghiÖp.
Giai ®o¹n qu¶n trÞ chiÕn lîc (®Õn nay): vµo thêi k× nµy yªu cÇu ph¶i
tu©n theo quy tr×nh chiÕn lîc chÆt chÏ trë nªn cÊp thiÕt. §Æc trng cña giai
®o¹n nµy lµ chuyÓn tõ kÕ ho¹ch ho¸ chiÕn lîc sang qu¶n trÞ chiÕn lîc, víi
quan ®iÓm cho r»ng g¾n víi ho¹t ®éng x©y dùng chiÕn lîc víi tæ chøc
thùc hiÖn còng nh kiÓm tra ®¸nh gi¸ trong mét quy tr×nh thèng nhÊt. ë
giai ®o¹n nµy chiÕn lîc ®· cã sù chuyÓn biÕn vÒ chÊt tõ kÕ ho¹ch ho¸ sang
qu¶n trÞ chiÕn lîc.
2. Kh¸i niÖm.
Cho ®Õn hiÖn nay cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau, tiªu chuÈn kh¸c
nhau vÒ chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn cho nªn cha cã kh¸i niÖm
chuÈn t¾c vÒ chiÕn lîc kinh doanh.
Kh¸i niÖm chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn tiÕp cËn tõ ph¬ng diÖn
c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ. T rong nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¹nh tranh diÔn
ra mäi n¬i mäi lóc, lîi thÕ c¹nh tranh lµ c¸i mµ mäi doanh nghiÖp ®Òu
theo ®uæi kh«ng cã c¹nh tranh kh«ng cã chiÕn lîc, ®¹i biÓu cho quan
®iÓm nµy lµ: M. Porter; A.thertart; Kohmac. Cßn cho r»ng chiÕn lîc lµ
nghÖ thuËt t¹o ra lîi thÕ c¹nh tranh hay chiÕn lîc chèng l¹i c¹nh tranh vµ
giµnh th¾ng lîi trong c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ kh¸c.
Kh¸i niÖm chiÕn lîc ®îc tiÕp cËn tõ néi dung cña qu¸ tr×nh kÕ ho¹ch
ho¸: Cho r»ng chiÕn lîc lµ kÕ ho¹ch tæng qu¸t dÉn d¾t hoÆc híng doanh
nghiÖp ®i ®Õn nh÷ng môc tiªu mong muèn. C¸c kÕ ho¹ch nµy lµ c¬ së cho
viÖc ®Ò ra chÝnh s¸ch ®Þnh híng cho viÖc th«ng qua c¸c quyÕt ®Þnh c¸c thñ
ph¸p t¸c nghiÖp. ChiÕn lîc kinh doanh cßn lµ b¶n ph¸c th¶o t¬ng lai cña
doanh nghiÖp bao hµm c¸c môc tiªu mµ doanh nghiÖp cÇn ®¹t vµ c¸c ph¬ng tiÖn cÇn thiÕt ®Ó ®¹t ®îc c¸c môc tiªu ®ã.
Tuy cßn cã nhiÒu c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau vÒ kh¸i niÖm chiÕn lîc
kinh doanh vµ ph¸t triÓn song ®iÓm chung cña tÊt c¶ c¸c kh¸i niÖm cã thÓ
kÓ ra ®©y: ChiÕn lîc kinh doanh lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh nhËn thøc vµ
vËn dông cña c¸c nhµ qu¶n trÞ, kÕt hîp ®îc nh÷ng g× ®ang diÔn ra trong
m«i trêng kinh doanh vµ nh÷ng g× doanh nghiÖp cã thÓ mong muèn ®¹t
tíi nh»m c¶i thiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Quan ®iÓm phæ biÕn hiÖn nay ®îc nhiÒu ngêi c«ng nhËn vÒ chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn lµ: ChiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn doanh
nghiÖp lµ mét hÖ thèng c¸c môc tiªu dµi h¹n cña doanh nghiÖp c¸c chÝnh
s¸ch, c¸c gi¶i ph¸p vÒ s¶n xuÊt kinh doanh, vÒ tµi chÝnh, vµ c¸c gi¶i ph¸p
vÒ con ngêi nh»m ®a ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lªn
tr¹ng th¸i míi cao h¬n vÒ chÊt lîng.
3. C¸c ®Æc trng cña chiÕn lîc doanh vµ ph¸t triÓn.
3.1. C¸c ®Æc trng chñ yÕu cña chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn.
ChiÕn lîc kinh doanh mang tÝnh ®Þnh híng: ChiÕn lîc kinh doanh lµ
s¶n phÈm chñ quan cña qu¸ tr×nh nhËn thøc nã ph¸c th¶o quý ®¹o kinh
doanh dµi h¹n cña doanh nghiÖp. C¸c quý ®¹o nµy chØ gi÷ vai trß ®Þnh h4
íng c¸c ho¹t ®éng, cßn c¸c lç lùc cña doanh nghiÖp trªn c¸c mÆt nghiªn
cøu triÓn khai, ph¸t triÓn s¶n phÈm míi, t¹o vÞ thÕ míi trªn thÞ trêng ….
Còng do ®Æc trng ®Þnh híng cña chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn trong
qu¸ tr×nh triÓn khai cÇn ph¶i kÕt hîp gi÷a chiÕn lîc vµ s¸ch lîc ®Þnh híng
cña chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh triÓn khai cÇn ph¶i
kÕt hîp gi÷a chiÕn lîc vµ s¸ch lîc ®Þnh híng cña chiÕn lîc kinh doanh vµ
ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh triÓn khai cÇn ph¶i kÕt hîp gi÷a chiÕn lîc vµ
s¸ch lîc kÕt hîp gi÷a môc tiªu cña chiÕn lîc víi môc tiªu t×nh thÕ trong
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
ChiÕn lîc kinh doanh cã tÝnh liªn tôc vµ kÕ thõa: Mçi mét thêi k×
chiÕn lîc lµ mét m¾t xÝch lµ mét kh©u trong toµn bé cuéc ®êi tån t¹i vµ
ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp lu«n cã c¸c gi¶i ph¸p t×nh thÕ vµ lu«n cã chiÕn lîc ng¾n
h¹n, trung h¹n, dµi h¹n c¸c chiÕn lîc nµy thèng nhÊt hµi hoµ víi nhau bæ
sung cho nhau, gi÷a chóng cã sù kÕt hîp vµ kÕ thõa lÉn nhau. ChÝnh nhê
tÝnh liªn tôc vµ kÕ thõa chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn lu«n ®¶m b¶o
cho doanh nghiÖp vËn dông vµ kÕt hîp ®îc c¸c yÕu tè cña m«i trêng bªn
trong, bªn ngoµi vµ c¸c yÕu tè thuéc doanh nghiÖp, ®¶m b¶o tÝnh ®Þnh híng ®· v¹ch ra võa mang tÝnh tiªn tiÕn võa mang tÝnh kh¶ thi.
ChiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp tríc hÕt vµ chñ yÕu
nh»m tËp trung c¸c lç lùc cña doanh nghiÖp vµo c¸c ho¹t ®éng kinh doanh
trong c¸c lÜnh vùc kinh, ngµnh nghÒ kinh doanh mang tÝnh chuyªn m«n
ho¸ cao, ngµnh nghÒ kinh doanh truyÒn thèng cña doanh nghiÖp vµ tËp
trung vµo c¸c lÜnh vùc mµ doanh nghiÖp cã thÕ m¹nh cã lîi thÕ.
ChiÕn lîc kinh doanh tËp trung cao ®é cho c¸c quyÕt ®Þnh lín c¸c
gi¶i ph¸p lín cã tÇm quan träng, kinh nghiÖp cho thÊy c¸c doanh nghiÖp
thµnh ®¹t chØ cã nh÷ng ngêi chñ së h÷u, ban gi¸m ®èc, héi ®ång qu¶n trÞ
lµ cÊp l·nh ®¹o cao nhÊt cña doanh nghiÖp míi cã quyÒn lùa chän chiÕn lîc, ®iÒu hµnh chiÕn lîc. CÊp díi cã tham gia vµo viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc chØ lµ ®ãng gãp ý kiÕn, bæ sung ë møc ®é rÊt h¹n chÕ vµ lùa chän cuèi
cïng vÉn lµ cÊp l·nh ®¹o cao nhÊt cña doanh nghiÖp.
3.2. So s¸nh chiÕn lîc kinh doanh víi chiÕn lîc quÈn sù.
Do chiÕn lîc kinh doanh cã nguån tõ chiÕn lîc qu©n sù cã nhiÒu
kinh nghiÖm, nhiÒu bµi häc, nhiÒu mu mÑo ®îc sö dông trong chiÕn lîc
qu©n sù ®îc c¸c nhµ kinh doanh vËn dông vµo trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cña doanh nghiÖp ®iÒu ®ã ®· ®em l¹i nh÷ng thµnh c«ng nhÊt
®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp.
ChiÕn lîc kinh doanh vµ chiÕn lîc qu©n sù cã ®iÓm gièng nhau lµ
®Òu dùa trªn thÕ m¹nh cña m×nh ®Ó th¾ng ®èi thñ. Trong qu©n sù còng nh
trong kinh doanh thµnh c«ng kh«ng ph¶i dùa trªn c¸c chiÕn lîc t×nh cê
ngÉu nhiªn mµ ph¶i trªn c¬ së tiÕn hµnh thu thËp th«ng tin tõ ®èi thñ sau
®ã ph©n tÝch ®Ó nhËn ra ®iÓm m¹nh ®iÓm yÕu cña m×nh so víi ®èi thñ,
c«ng viÖc nµy ®îc tiÕn hµnh thêng xuyªn vµ liªn tôc trªn c¬ së ®ã ®Ò ra
gi¶i ph¸p tèi u. ChiÕn lîc kinh doanh vµ chiÕn lîc qu©n sù yÕu tè quyÕt
®Þnh th¾ng lîi cuèi cïng lµ yÕu tè bÝ mËt, bÊt ngê khi hµnh ®éng, ®iÒu ®ã
còng lµ lîi thÕ lín trong c¹nh tranh. ViÖc nghiªn cøu ®èi thñ, ®iÓm m¹nh
®iÓm yÕu, nghiªn cøu c¸c nguån lùc dïng cho chiÕn lîc ®ãng vai trß rÊt
quan träng trong viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc cña doanh nghiÖp. ViÖc x©y
dùng hÖ thèng cung cÊp th«ng tin phôc vô cho qu¸ tr×nh nghiªn cøu, ph©n
tÝch cã vai trß quan träng trong viÖc x©y dùng chiÕn lîc, th«ng tin cã
®óng, cã chÝnh x¸c míi cã chiÕn lîc ®óng, phï hîp víi m«i trêng, phï
5
hîp víi ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh thùc tiÔn. Trong qu©n sù ®Ó cã th«ng tin vÒ
®èi thñ ngêi ta sö dông t×nh b¸o quËn sù, ®iÖp viªn, ®iÖp b¸o cßn trong
kinh doanh sö dông t×nh b¸o kinh tÕ ®Ó thu thËp th«ng tin tõ ®èi thñ cung
cÊp cho c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chiÕn l¬c.
Gi÷a chiÕn lîc kinh doanh vµ chiÕn lîc qu©n sù cã ®iÓm kh¸c nhau
c¨n b¶n lµ: ChiÕn lîc kinh doanh ®îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c gi¶ thiÕt cã
tån t¹i trong c¹nh tranh, c¸c quy luËt cña kinh tÕ thÞ trêng cßn chiÕn lîc
qu©n sù ®îc x©y dùng trªn c¬ së m©u thuÉn ®èi kh¸ng, dùa trªn quy luËt
cña chiÕn trêng.
3.3. So s¸nh chiÕn lîc kinh doanh víi mét sè ph¹m trï kh¸c cña kÕ
ho¹ch ho¸ ho¹t ®éng kinh doanh:
KÕ ho¹ch ho¸ ho¹t ®éng kinh doanh lµ b¶n ph¸c th¶o t¬ng lai cña
doanh nghiÖp bao gåm c¸c môc tiªu mµ doanh nghiÖp cÇn ®¹t ®îc trong
mét thêi ®iÓm cô thÓ x¸c ®Þnh còng nh ph¬ng tiÖn cÇn thiÕt ®Ó ®¹t môc
tiªu ®ã. VÒ h×nh thøc th× kÕ ho¹ch ho¸ ho¹t ®éng kinh doanh lµ sù c©n ®èi
gi÷a c¸c môc tiªu hiÖn vËt víi c¸c gi¸ trÞ kinh doanh theo ®é dµi thêi gian.
Cßn ch¬ng tr×nh kinh doanh, dù ¸n kinh doanh lµ sù c©n ®èi c¸c môc tiªu
víi c¸c ®iÒu kiÖn ®· ®Þnh kh«ng bÞ chia c¾t bëi thêi gian. KÕ ho¹ch ho¸
ho¹t ®éng kinh doanh lµ ph¹m trï ph¶n ¸nh kÕ ho¹ch tõ khi x©y dùng ®Õn
tæ chøc thùc hiÖn, kiÓm tra, ®¸nh gi¸, ®iÒu chØnh c¸c néi dung cña kÕ
ho¹ch ®îc c«ng viÖc nµy ®îc thùc hiÖn mét c¸ch liªn tôc lÆp ®i lÆp l¹i
theo tiÕn tr×nh thêi gian.
TÊt c¶ c¸c quan ®iÓm ®Òu cho r»ng kÕ ho¹ch ho¸ ho¹t ®éng kinh
doanh, ch¬ng tr×nh kinh doanh, dù ¸n kinh doanh, chiÕn lîc kinh doanh
®Òu thuéc ph¹m trï kÕ ho¹ch ho¸ kinh doanh, ®Òu lµ bé phËn cÊu thµnh,
lµ c«ng cô cña kÕ ho¹ch ho¸ kinh doanh. TÊt c¶ ®Òu ®îc x©y dùng, ®Òu ®îc ho¹ch ®Þnh trªn c¬ së chuÈn ®o¸n, tøc lµ ph©n tÝch dù b¸o m«i trêng
kinh doanh, ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng doanh nghiÖp, so¸t xÐt l¹i môc
tiªu, chøc n¨ng cña doanh nghiÖp, xem xÐt nã cã phï hîp víi m«i trêng
kinh doanh hay kh«ng? KÕ ho¹ch kinh doanh, dù ¸n kinh doanh, ch¬ng
tr×nh kinh doanh n»m ë giai ®o¹n triÓn khai cña chiÕn lîc kinh doanh.
KÕ ho¹ch KD
KÕ ho¹ch theo
thêi gian
KÕ ho¹ch KD
KÕ ho¹ch KD
CLKD
KÕ ho¹ch theo
môc tiªu
Ch¬ng tr×nh KD
Dù ¸n KD
H×nh 1: S¬ ®å so s¸nh gi÷a chiÕn lîc kinh doanh víi mét sè ph¹m trï
cña kÕ ho¹ch ho¸ ho¹t ®éng kinh doanh
Sù kh¸c nhau gia chiÕn lîc kinh doanh vµ kÕ ho¹ch ho¸ ho¹t ®éng
kinh doanh dµi h¹n lµ ë ph¬ng ph¸p ho¹ch ®Þnh. Trong khi kÕ ho¹ch kinh
doanh dµi h¹n dùa trªn ph©n tÝch nguån lùc cña doanh nghiÖp ®Ó ®Ò ra
gi¶i ph¸p môc tiªu vµ kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cña c¸c nguån lùc ®ã.
Cßn chiÕn lîc kinh doanh th× ngîc l¹i: ChiÕn lîc kinh doanh tríc hÕt lµ
6
c«ng viÖc x¸c ®Þmh môc tiªu mong muèn cña doanh nghiÖp sau ®ã míi
x¸c ®Þnh c¸c nguån lùc ®îc sö dông cho chiÕn lîc ®ã vµ c¸c biÖn ph¸p
cÇn thiÕt ®Ó ®¹t môc tiªu ®ã. ChÝnh v× vËy ngêi ta thêng nãi kÕ ho¹ch
mang tÝnh (nguån lùc) thÝch øng, tÝnh tÜnh cßn chiÕn lîc kinh doanh mang
tÝnh ®éng, tÝnh tÊn c«ng. Trong ®ã ®Æc tr¬ng næi bËt chiÕn lîc kinh doanh
vµ ph¸t triÓn lµ tÝnh ®Þnh híng, lµ c¸c chÝnh s¸ch, c¸c gi¶i ph¸p lín vµ x¸c
®Þnh môc tiªu dµi h¹n. Trong khi ®ã ®Æc tr¬ng næi bËt kÕ ho¹ch ho¸ ho¹t
®éng kinh doanh, ch¬ng tr×nh kinh doanh, dù ¸n kinh doanh lµ c©n ®èi c¸c
môc tiªu, c©n ®èi c¸c nguån lùc vµ ®Òu ®îc x©y dùng, x¸c lËp trªn c¬ së lîng ho¸ c¸c môc tiªu ®ã vµ kÕt hîp chóng l¹i víi nhau thµnh môc tiªu cña
doanh nghiÖp. C¸c môc tiªu nµy ph¶n ¸nh t¬ng ®èi toµn diÖn c¸c ho¹t
®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp.
4. Ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp.
4.1 C¸c ph¬ng ph¸p ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc.
Ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp lµ qu¸
tr×nh sö dông c¸c ph¬ng ph¸p, c«ng cô kÜ thuËt thÝch hîp nh»m x¸c ®Þnh
chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ tõng bé phËn cña doanh nghiÖp
trong thêi k× chiÕn lîc x¸c ®Þnh.
B¶n chÊt cña ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc lµ x©y dùng b¶n chiÕn lîc cô thÓ
trong thêi k× x¸c ®Þnh nµo ®ã. MÆc dï còng x¸c ®Þnh môc tiªu vµ gi¶i
ph¸p cña doanh nghiÖp (bé phËn) trong mét thíi k× cô thÓ song gi÷a
ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc vµ x©y dùng kÕ ho¹ch kh«ng gièng nhau. §iÓm kh¸c
nhua c¬ b¶n gi÷a chóng lµ ë ph¬ng ph¸p x©y dùng mét b¶n kÕ ho¹ch ®îc
x©y dùng chñ yÕu dùa vµo qu¸ khø vµ kinh nghiÖm ho¹ch ®Þnh cßn chiÕn
lîc kinh doanh l¹i kh«ng chØ dùa vµo c¸c d÷ kiÖn qu¸ khø, hiÖn t¹i, mµ
ph¶i ®Æc biÖt dùa trªn c¬ së dù b¸o trong t¬ng lai. Tõ ®ã dÉn ®Õn sù kh¸c
biÖt vÒ b¶n chÊt gi÷a chiÕn lîc vµ kÕ ho¹ch.
Trong ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc ngêi ta thêng sö dông c¸c biÖn ph¸p sau
®Ó x©y dùng chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.
Ph¬ng ph¸p 1: KÕ ho¹ch ho¸ tõ díi lªn trªn ph¬ng ph¸p ho¹ch ®Þnh
chiÕn lîc nµy xuÊt ph¸t tõ c¸c bé phËn phßng ban tõ ®ã h×nh thµnh lªn
chiÕn lîc cña doanh nghiÖp.
Ph¬ng ph¸p nµy phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp chØ cã mét ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh duy nhÊt. Nh÷ng doanh nghiÖp nµy nguån vèn dïng
®Ó ph©n bæ cho c¸c bé phËn kh«ng ®Æt ra mµ doanh nghiÖp tËp trung c¸c
lç lùc cho c¸c nghiªn cøu nh»m ph¸t triÓn toµn bé doanh nghiÖp.
CL cÊp DN
CL cÊp DN
ChiÕn lîc ë c¸c bé
phËn phßng ban
a: S¬ ®è ho¹ch ®Þnh
ChiÕn lîc c¸c bé phËn
phßng ban
H×nh 2
b: S¬ ®å ho¹ch ®Þnh
chiÕn lîc tõ trªn xuèng
chiÕn lîc tõ díi lªn
7
Ph¬ng ph¸p 2: KÕ ho¹ch ho¸ tõ trªn xuèng ph¬ng ph¸p nµy ngîc l¹i
víi ph¬ng ph¸p trªn. ChiÕn lîc ®îc xuÊt ph¸t tõ cÊp doanh nghiÖp trªn c¬
së ®ã c¸c bé phËn phßng ban trong doanh nghiÖp x©y dùng lªn chiÕn lîc
cho riªng m×nh nhng chiÕn lîc ®ã ph¶i phï hîp vµ kh«ng ®i ngîc l¹i víi
chiÕn lîc ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho c¸c
doanh nghiÖp ho¹t ®éng ®a ngµnh, song ph¬ng ph¸p nµy kh«ng tËn dông
®îc th«ng tin, kiÕn thøc cña cÊp díi trong viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn l¬c cu¶
doanh nghiÖp.
Ph¬ng ph¸p 3: KÕ ho¹ch tõ trªn xuèng tõ díi lªn trªn
X©y dùng chiÕn lîc
cña Doanh nghiÖp
NhiÖm vô môc
tiªu chÝnh s¸ch
chiÕn lîc
Ph©n tÝch chi
tiÕt môc tiªu
theo chiÕn lîc
®Ò ra
ChiÕn lîc
c¸c phßng
ban, bé
phËn
X¸c ®Þnh
thø tù
u tiªn
Xöa ®æi
chiÕn lîc
H×nh 3: S¬ ®å ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc tõ trªn xuèng, tõ díi lªn:
Ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc theo ph¬ng ph¸p nµy cßn thêng gäi lµ ph¬ng
ph¸p ho¹ch ®Þnh theo kiÓu NhËt B¶n, ph¬ng ph¸p nµy ®· huy ®éng ®îc tÊt
c¶ c¸c thµnh viªn cña doanh nghiÖp trong viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc. T×m
kiÕm sù tho¶ thuËn trong khu«n khæ t×nh huèng chung vµ dùa trªn sù hiÓu
biÕt cña tÊt c¶ c¸c thµnh viªn trong doanh nghiÖp. ë ph¬ng ph¸p nµy cã
sù ®èi tho¹i gi÷a cÊp l·nh ®¹o cao nhÊt víi c¸c cÊp trong doanh nghiÖp,
ph¬ng ph¸p nµy cho phÐp tÊt c¶ c¸c tµnh viªn, tÊt c¶ mäi ngêi tham gia
vµo qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc nhng lùa chän cuèi cïng thuéc cÊp
l·nh ®¹o cao nhÊt cña doanh nghiÖp.
4.2 C¸c bíc x©y dùng chiÕn lîc trong doanh nghiÖp.
Bíc 1: Ph©n tÝch dù b¸o m«i trêng bªn ngoµi trong ®ã cèt lâi nhÊt lµ
ph©n tÝch vµ dù b¸o vÒ thÞ trêng. ë bíc nµy ®iÒu quan träng nhÊt lµ ph¶i
dù b¸o c¸c yÕu tè m«i trêng cã ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña
doanh nghiÖp trong thêi kú chiÕn lîc x¸c ®Þnh vµ ph¶i ®o lêng ®îc chiÒu
híng, møc ®é ¶nh hëng cña chóng.
Bíc 2: Tæng hîp kÕt qu¶ ph©n tÝch vµ dù b¸o vÒ m«i trêng bªn
ngoµi. C¸c th«ng tin tæng hîp kÕt qu¶ ph©n tÝch vµ dù b¸o m«i trêng bªn
ngoµi cña doanh nghiÖp cÇn tËp trung ®¸nh gi¸ c¸c thêi c¬, c¬ héi vµ c¸c
th¸ch thøc, rñi ro, c¹m bÉy… cã thÓ xÈy ra trong thêi kú chiÕn lîc.
Bíc 3: Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸, ph¸n ®o¸n ®óng m«i trêng kinh doanh
bªn trong doanh nghiÖp. Néi dung ®¸nh gi¸ ph¸n cÇn ph¶i ®¶m b¶o tÝnh
toµn diÖn cña hÖ thèng. Tuy nhiªn c¸c vÊn ®Ò cèt yÕu cÇn ®îc tËp trung
®¸nh gi¸ vµ ph¸n ®o¸n lµ hÖ thèng marketing, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, tæ
chøc nh©n sù, t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, .v.v..
Bíc 4: Tæng hîp kÕt qu¶ ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ vµ dù bo¸ m«i trêng
bªn trong doanh nghiÖp. VÒ nguyªn t¾c ph¶i ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ dù b¸o
mäi mÆt ho¹t ®éng bªn trong, tuy nhiªn trªn thùc tÕ c¸c doanh nghiÖp thêng tËp trung x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm m¹nh, lîi thÕ còng nh x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm
8
yÕu, bÊt lîi, ®Æc biÖt so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh ë thêi k× chiÕn lîc x¸c
®Þnh.
Bíc 5: Nghiªn cøu c¸c quan ®iÓm, mong muèn, ý kiÕn cña l·nh ®¹o
doanh nghiÖp. §Ó x¸c ®Þnh chiÕn lîc cô thÓ, bíc nµy ph¶i hoµn thµnh
nhiÖm vô ®¸nh gi¸ l¹i c¸c môc tiªu, triÕt lÝ kinh doanh còng nh quan ®iÓm
cña l·nh ®¹o doanh nghiÖp nh vËy chiÕn lîc ®a ra míi cã tÝnh kh¶ thi cao.
Bíc 6: H×nh thµnh mét (hay nhiÒu) ph¬ng ¸n chiÕn lîc. ViÖc h×nh
thµnh mét hay nhiÒu ph¬ng ¸n chiÕn lîc kh«ng phô thuéc vµo ý muèn chñ
quan cña ngêi häach ®Þnh chiÕn lîc mµ phô thuéc vµo ph¬ng ¸n ho¹ch
®Þnh cô thÓ ®· chän.
Bíc 7: QuyÕt ®Þnh chiÕn lîc tèi u cho thíi k× chiÕn lîc. ViÖc quyÕt
®Þnh lùa chän chiÕn lîc tèi u còng phô thuéc vµo ph¬ng ph¸p ho¹ch ®Þnh
chiÕn lîc lµ ph¬ng ph¸p ph¶n biÖn, tranh luËn biÖn chøng hay lùa chän
ph¬ng ¸n tèt nhÊt trong nhiÒu ph¬ng ¸n x©y dùng.
Bíc 8: Ch¬ng tr×nh ho¸ ph¬ng ¸n chiÕn lîc ®· lùa chän víi hai c«ng
viÖc träng t©m. Thø nhÊt cô thÓ ho¸ môc tiªu chiÕn lîc thµnh c¸c ch¬ng
tr×nh, ph¬ng ¸n, dù ¸n kinh doamh. Thø hai x¸c ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch kinh
doanh, c¸c c«ng viÖc qu¶n trÞ cÇn ph¶i lµm ®Ó thùc hiÖn môc tiªu cña
chiÕn lîc.
H×nh 4: S¬ ®å c¸c bíc ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc:
Ph©n tÝch vµ
dù b¸o vÒ
m«i trêng KD
bªn ngoµi
Tæng hîp kÕt
qu¶ ph©n tÝch
dù b¸o vÒ m«i
KD bªn ngoµi
§¸nh gi¸ vµ
ph¸n ®o¸n m«i
trêng bªn trong
cña DN
Tæng hîp kÕt qu¶
®¸nh gi¸, ph¸n
®o¸m m«i trêng
bªn trong DN
H×nh thµnh QuyÕt ®Þnh
X¸c ®Þnh
c¸c ph¬ng CL tèi u
c¸c nhiÖm
¸n chiÕn
phï hîp víi vô nh»m
lîc
ph¬ng ¸n
thùc hiÖn
sö dông
CL
C¸c quan ®iÓm mong muèn kú
väng cña l·nh ®¹o DN
4.3. C¸c giai ®o¹n ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc.
Giai ®o¹n 1: X¸c lËp hÖ thèng th«ng tin, d÷ liÖu. Th«ng tin tõ m«i trêng
kinh doanh vµ th«ng tin bªn trong doanh nghiÖp lµm c¬ së x©y dùng chiÕn
lîc. Cã thÓ sö dông c¸c kÜ thuËt ph©n tÝch ®· ®îc tæng kÕt nh ma trËn ®¸nh
gi¸ c¸c yÕu tè bªn ngoµi, ma trËn ®¸nh gi¸ c¸c yÕu tè bªn trong, ma trËn
h×nh ¶nh c¹nh tranh.v.v..
Giai ®o¹n 2: Ph©n tÝch, x¸c ®Þnh kÕt hîp thêi c¬, c¬ héi, ®e do¹… cña
m«i trêng kinh doanh víi c¸c ®iÓm yÕu, ®iÓm m¹nh… cña doanh nghiÖp
®Ó thiÕt lËp c¸c kÕt hîp cã thÓ lµm c¬ së x©y dùng c¸c ph¬ng ¸n chiÕn lîc
cña doanh nghiÖp. Cã thÓ sö dông c¸c kÜ thuËt ph©n tÝch nh ma trËn
SWOT, BCG.v.v..
Giai ®o¹n 3: X¸c ®Þnh c¸c ph¬ng ¸n, ®¸nh gi¸, lùa chän vµ quyÕt ®Þnh
chiÕn lîc. Tõ c¸c kÕt hîp ë giai ®o¹n 2 cÇn lùa chän h×nh thµnh c¸c ph¬ng
¸n chiÕn lîc. §¸nh gi¸ vµ lùa chän theo c¸c môc tiªu u tiªn.
Giai ®o¹n 1: X¸c lËp hÖ thèng th«ng tin, sè liÖu t×nh h×nh….
phôc vô x©y dùng chiÕn lîc
9
Ma trËn ®¸nh gi¸ c¸c Ma trËn h×nh ¶nh
Ma trËn ®¸nh gi¸ c¸c
yÕu tè bªn ngoµi (EFE)
c¹nh tranh
yÕu tè bªn trong (IFE)
Giai ®o¹n 2: Ph©n tÝch, x¸c ®Þnh c¸c kÕt hîp
Ma trËn
nguy c¬, c¬
héi, ®iÓm
yÕu, ®iÓm
m¹nh
Ma trËnvÞ trÝ
chiÕn lîc vµ
®¸nh gi¸ ho¹t
®éng
Ma trËn
Boston(BCG)
Ma trËn bªn
trong, bªn
ngoµi (IE)
Ma trËn chiÕn
lîc chÝnh
Giai ®o¹n 3: X©y dùng ®¸nh gi¸ vµ quyÕt ®Þnh chiÕn lîc
Ma trËn ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc cã kh¶ n¨ng ®Þnh lîng (QSPM)
S¬ ®å: Quy tr×nh ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc theo ba giai ®o¹n:
II: §èi tîng, néi dung, ph¬ng ph¸p nghiªn cøu chiÕn lîc
kinh doanh vµ ph¸t triÓn:
1. §èi tîng nghiªn cøu.
§Ó cã mét chiÕn lîc kinh doanh ®øng ®¾n vµ phï hîp víi môc tiªu
kinh doanh, ph¶i tiÕn hµnh ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc bíc sau ®ã lµ thùc hiÖn
c¸c néi dung trong chiÕn lîc nh»m ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu ®· ®Ò ra.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn lîc kinh doanh ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra,
®¸nh gi¸ qua ®ã cã nh÷ng ®iÒu chØnh phï hîp víi môc tiªu cña doanh
nghiªp. VËy ®èi tîng nghiªn cøu lµ c«ng t¸c ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc, tæ chøc
thùc hiÖn chiÕn lîc, c«ng t¸c kiÓm tra ®¸nh gi¸ vµ viÖc ®iÒu chØnh l¹i
chiÕn lîc trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn lîc.
ChiÕn lîc nghiªn cøu lµ chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn cÊp
doanh nghiÖp, trong mçi mét thêi k× chiÕn lîc x¸c ®Þnh doanh nghiÖp cã
rÊt nhiÒu chiÕn lîc kinh doanh kh¸c nhau víi c¸c môc tiªu cô thÓ phï hîp
víi tõng giai ®o¹i ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Trong thêi k× chiÕn lîc x¸c
®Þnh doanh nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn c¸c chiÕn lîc ph¸t triÓn trong chiÕn lîc ph¸t triÓn doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c chiÕn lîc sau:
ChiÕn lîc t¨ng trëng, chiÕn lîc æn ®Þnh, chiÕn lîc c¾t gi¶m. ViÖc lùa
chän chiÕn lîc ®Ó thùc hiÖn cßn tuú thuéc vµo môc tiªu t¨ng trëng cña
doanh nghiÖp vµ cßn tuú thuéc vµo vÞ thÕ cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng.
Ngoµi ra víi c¸c doanh nghiÖp ¸p dông chiÕn lîc c¹nh tranh tuú voµ
vÞ trÝ vµ quy m« cña doanh nghiÖp mµ cã thÓ lùa chän c¸c chiÕn lîc kinh
doanh sau: ChiÕn lîc dÉn ®Çu vÒ chi phÝ thÊp, chiÕn lîc kh¸c biÖt ho¸ s¶n
phÈm, chiÕn lîc träng t©m ho¸. §èi víi c¸c doanh nghiÖp cã quy m« kh¸c
nhau th× cã thÓ sö dông c¸c chiÕn lîc kh¸c nhau. Víi c¸c doanh nghiÖp cã
quy m« lín dÉn ®Çu thÞ trêng th× doanh nghiÖp cã thÓ sö dông chiÕn lîc
duy tr× vÞ trÝ thèng trÞ, chiÕn lîc phßng vÖ m¹nh mÏ cßn ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp lín nhng kh«ng gi÷ vÞ trÝ thèng trÞ cã thÓ sö dông chiÕn lîc tÊn
c«ng vµo doanh nghiÖp dÉn ®Çu thÞ trêng, chiÕn lîc më réng thÞ trêng, më
réng thÞ phÇn; ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®i theo sau phÇn lín c¸c doanh
nghiÖp sö dông chiÕn lîc b¾t chiÕc.
Trong thêi k× chiÕn lîc x¸c ®Þnh doanh nghiÖp cã thÓ sö dông chiÕn
lîc chøc n¨ng tuú thuéc vµo ngµnh mµ doanh nghiÖp kinh doanh, tuú
thuéc vµo c¸c lÜnh vùc, chøc n¨ng cña doanh nghiÖp cã c¸c chiÕn lîc chøc
n¨ng nh chiÕn lîc marketing, chiÕn lîc s¶n xuÊt, chiÕn lîc nghiªn cøu vµ
ph¸t triÓn, chiÕn lîc nguån lao ®éng, chiÕn lîc mua s¾m vµ dù tr÷, chiÕn lîc tµi chÝnh.
Víi mçi bé phËn, ®¬n vÞ kinh doanh cña doanh nghiÖp còng cÇn
ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc cho riªng m×nh nh»m thùc hiÖn môc tiªu chiÕn lîc
10
cña riªng m×nh vµ lµm hËu thuÉn cho viÖc thùc hiÖn môc tiªu cu¶ toµn
doanh nghiÖp. Cã thÓ cã c¸c chiÕn lîc bé phËn sau: ChiÕn lîc chi phÝ thÊp
thÞ trêng ng¸ch, chiÕn lîc t¸c nghiÖp ho¸ thÞ trêng ng¸ch, chiÕn lîc chi
phÝ thÊp kh¸c biÖt ho¸ cao vµo thÞ trêng ng¸ch, chiÕn lîc phï hîp víi chu
kú sèng cña s¶n phÈm.
Trong mçi mét thêi kú chiÕn lîc x¸c ®Þnh doanh nghiÖp cã thÓ cïng
mét lóc sö dông nhiÒu chiÕn lîc kh¸c nhau ®Ó phôc vô cho môc tiªu cña
doanh nghiÖp.
2. Néi dung nghiªn cøu.
Nghiªn cøu c«ng t¸c ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc, quy tr×nh lùa chän chiÕn
lîc, xem xÐt c¸c c«ng viÖc liªn quan ®Õn triÓn khai, thùc hiÖn chiÕn lîc,
kiÓm tra ®¸nh gi¸ chiÕn lîc thùc hiÖn vµ c¸c c«ng viÖc liªn quan ®Õn viÖc
®iÒu chØnh l¹i chiÕn lîc.
Xem xÐt mèi quan hÖ cÇn gi¶i quyÕt trong thùc hiÖn chiÕn lîc, mèi
quan hÖ gi÷a môc tiªu tríc m¾t vµ l©u dµi cña doanh nghiÖp, mèi quan hÖ
gi÷a chiÕn lîc vµ chiÕn thuËt. C¸c môc tiªu cña chiÕn lîc chØ mang tÝnh
chÊt ®Þnh híng song nã lµ c¬ së cho viÖc x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch ng¾n h¹n
vµ viÖc thùc hiÖn tèt môc tiªu chiÕn thuËt gióp doanh nghiÖp sÏ thùc hiÖn
tèt c¸c môc tiªu cña chiÕn lîc.
Néi dung cña nghiªn cøu chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn lµ viÖc
xem xÐt c¸c mèi quan hÖ gi÷a chiÕn lîc víi yÕu tè bªn trong vµ bªn ngoµi
doanh nghiÖp ®Ó thùc hiÖn ®îc chiÕn lîc ®· ®Ò ra. C¸c mèi quan hÖ thuéc
bªn trong doanh nghiÖp: mèi quan hÖ gi÷a chiÕn lîc víi c¸c nguån lùc ®Ó
thùc hiÖn chiÕn lîc, mèi quan hÖ gi÷a yÕu tè phi vËt chÊt víi yÕu tè vËt
chÊt ®Ó thùc hiÖn chiÕn lîc. C¸c yÕu tè thuéc vÒ phi vËt chÊt lµ m«i trêng
lµm viÖc, v¨n ho¸ doanh nghiÖp, c¸c yÕu tè thuéc vÒ vËt chÊt lµ lao ®éng,
vèn tiÒm lùc khoa häc kÜ thuËt c«ng nghÖ… C¸c yÕu tè bªn ngoµi doanh
nghiÖp ¶nh hëng ®Õn viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc lµ m«i trêng v¨n ho¸ x· héi,
¶nh hëng cña c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ- x· h«i cña Nhµ níc, yÕu tè ph¸p
luËt, m«i trêng kinh doanh cña doanh nghiÖp. §èi víi mçi chiÕn lîc kinh
doanh vµ ph¸t triÓn cô thÓ cÇn xem xÐt, nghiªn cøu c¸c ¶nh hëng cña m«i
trêng bªn trong vµ bªn ngoµi ®Õn viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc vµ c¸c nguån
lùc cung cÊp ®Ó thùc hiÖn chiÕn lîc ®ã, trong khi thùc hiÖn cÇn xem xÐt
®Õn nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cã thÓ gÆp ph¶i khi thùc hiÖn chiÕn lîc.
3. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu.
Trong c«ng t¸c ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc ngêi ta thêng sö dông hai ph¬ng ph¸p nghiªn cøu lµ: Ph¬ng ph¸p hÖ thèng vµ ph¬ng ph¸p lý luËn kÕt
hîp víi thùc tiÔn.
Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu hÖ thèng lµ ph¬ng ph¸p coi ®èi tîng nghiªn
cøu lµ mét hÖ thèng thèng nhÊt, trong hÖ thèng cã c¸c ph©n hÖ nhá, bé
phËn vµ bÈn th©n hÖ thèng ®ã lµ mét ph©n hÖ, lµ ph©n hÖ cña hÖ thèng lín
h¬n. Khi nghiªn cøu cÇn xem xÐt mèi quan hÖ gi÷a nã vµ c¸c ph©n hÖ
kh¸c díi nã vµ trªn nã. Víi chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn cña doanh
nghiÖp trong ®ã cã rÊt nhiÒu chiÕn lîc kinh doanh kh¸c nhau chiÕn lîc
kinh doanh tæng qu¸t, chiÕn lîc kinh doanh bé phËn, chiÕn lîc kinh doanh
chøc n¨ng vµ b¶n th©n chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ bé phËn
cña chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn chung cña ngµnh, chiÕn lîc kinh
doanh vµ ph¸t triÓn cña ngµnh lµ nh»m thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô cña
ngµnh ®èi víi chiÕn lîc ph¸t triÓn §Êt níc. VËy khi xem xÐt chiÕn lîc
kinh doanh vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp cÇn xem xÐt mèi quan hÖ gi·
chiÕn lîc cña doanh nghiÖp víi chiÕn lîc cña c¸c bé phËn chøc n¨ng còng
11
nh xem xÐt chiÕn lîc cña doanh nghiÖp cã phï hîp víi chiÕn lîc ph¸t
triÓn cña ngµnh, chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña §Êt níc. Do vËy
trong ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓ cña doanh nghiÖp cÇn
xem xÐt mèi quan hÖ gi÷a chiÕn lîc kinh doanh víi c¸c chiÕn lîc kh¸c
trong doanh nghiÖp, víi chiÕn lîc ph¸t triÓn cña ngµnh, cña §Êt níc.
Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu kÕt hîp gi÷a lý thuyÕt vµ thùc tiÔn lµ viÖc
vËn dông c¸c lý thuyÕt víi thùc tiÔn cña doanh nghiÖp. VËy khi ho¹ch
®Þnh chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp cÇn xÐt ®Õn yªu cÇu cña
ngµnh cña §Êt níc víi thùc tiÕn cña doanh nghiÖp. Xem xÐt gi÷a môc tiªu
chiÕn lîc ®Æt ra víi thùc tÕ cña doanh nghiÖp, gi÷a viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc vµ nguån lùc cung cÊp ®Ó thùc hiÖn. Ph¬ng ph¸p nµy cßn gióp doanh
nghiÖp x©y dùng ®îc chiÕn lîc ®øng ®¾n vµ phï hîp víi thùc tiÔn doanh
nghiÖp, gióp doanh nghiÖp tr¸nh dÆt ra c¸c môc tiªu xa vêi ngoµi kh¶
n¨ng thùc hiÖn cña doanh nghiÖp.
12
ch¬ng II:
nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña chiÕn lîc kinh doanh vµ
ph¸t triÓn doanh nghiÖp
ChiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp thêng ®îc x©y
dùng ë cÊp doanh nghiÖp (cã chiÕn lîc tæng qu¸t) vµ ë ®¬i vÞ bé phËn
(chiÕn lîc cho tõng ®¬n vÞ kinh doanh vµ chiÕn lîc chøc n¨ng cña tõng
®¬n vÞ tuú thuéc vµo chøc n¨ng nhiÖm vô cña chóng). Bªn c¹nh ®ã doanh
nghiÖp muèn t¨ng vÞ thÕ vµ quy m« ph¶i theo ®uæi chiÕn lîc c¹nh tranh.
Trong qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn rÊt
nhiÒu chiÕn lîc kh¸c nhau.
Ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc cÊp doanh nghiÖp lµ qu¸ tr×nh dùa trªn c¬ së
ph©n tÝch vµ dù b¸o c¸c nh©n tè m«i trêng kinh doanh còng nh viÖc sö
dông c¸c m« h×nh thÝch hîp ®Ó quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn
ngµnh còng nh thÞ trêng kinh doanh, vµ ph¶i dùa vµo trªn sù vËn ®éng cña
vèn vµ tµi chÝnh, c¸c nguån vËn ®éng kh¸c nh loa ®éng …. Khi ho¹ch ®Þnh
chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn còng cÇn ph¶i xem xÐt ¶nh hëng cña
c¸c ®èi tîng h÷u quan nh kh¸ch hµng, ngêi cung øng, chÝnh s¸ch cña ®èi
thñ c¹nh tranh, c¸c doanh nghiÖp ra nhËp míi vµ c¸ch thøc doanh nghiÖp
sö dông ®Ó ®¹t môc tiªu chiÕn lîc ®Ò ra.
ChiÕn lîc kinh doanh cÊp doanh nghiÖp cßn gäi lµ chiÕn lîc tæng
qu¸t hay chiÕn lîc ph¸t triÓn. ChiÕn lîc nµy nh»m vµo môc tiªu ®Èy m¹nh
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp víi c¸c môc tiªu cô thÓ
nh t¨ng doanh thu, t¨ng lîi nhuËn t¨ng thÞ phÇn. Nhng trong mâi thêi k×
chiÕn lîc cô thÓ x¸c ®Þnh doanh nghiÖp cã nh÷ng môc tiªu kh¸c nhau vµ
¸p dông nhiÒu chiÕn lîc kh¸c nhau nh: chiÕn lîc t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn,
chiÕn lîc æn ®Þnh, chiÕn lîc c¾t gi¶m (chiÕn lîc rót lui).
I: ChiÕn lîc t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn.
Trong qu¸ tr×nh tån t¹i, ph¸t triÓn vµ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt- kinh
doanh doanh nghiÖp cã rÊt nhiÒu h×nh thøc t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kh¸c
nhau øng víi mçi mét h×nh thøc lµ mét chiÕn lîc t¨ng trëng ph¸t triÓn.
1. Qu¸ tr×nh t¨ng trëng cña doanh nghiÖp.
1.1. ChiÕn lîc t¨ng trëng tËp trung.
ChiÕn lîc t¨ng trëng tËp trung lµ chiÕn lîc t¨ng trëng ph¸t triÓn dùa
trªn c¬ së tËp trung vµo nh÷ng ®iÓm chñ yÕu cña doanh nghiÖp trong thêi
k× chiÕn lîc cô thÓ nµo ®ã, nh c¶i thiÖn s¶n phÈm nhng thÞ trêng kh«ng
thay ®æi. Trong chiÕn lîc nµy doanh nghiÖp tËp trung khai th¸c nh÷ng c¬
héi s½n cã vÒ s¶n phÈm ®ang s¶n xuÊt ë thÞ trêng hiÖn t¹i cña doanh
nghiÖp b»ng c¸ch lµm tèt h¬n nh÷ng g× mµ doanh nghiÖp ®ang lµm.
ChiÕn lîc t¨ng trëng tËp trung gióp doanh nghiÖp tËp trung ®Þnh híng tiÕp tôc theo ®uæi ngµnh kinh doanh chñ lùc. ë c¸c doanh nghiÖp cã
cÊp ®¬n vÞ kinh doanh chiÕn lîc trªn c¬ së chiÕn lîc t¨ng trëng tËp trung
h×nh thµnh c¸c chiÕn lîc cô thÓ cho riªng m×nh. §Ó thùc hiÖn tèt chiÕn lîc
t¨ng trëng cã c¸c ph¬ng ph¸p sau.
1.1.1. Ph¬ng ph¸p tËp trung khai th¸c thÞ trêng.
§©y lµ ph¬ng ph¸p mµ doanh nghiÖp t×m c¸ch t¨ng trëng c¸c s¶n
phÈm hiÖn t¹i ®ang s¶n xuÊt tiªu thô t¹i thÞ trêng hiÖn t¹i, chñ yÕu nhê c¸c
13
nç lùc cña c¸c ho¹t ®éng marketing, nhê chiÕn lîc nµy doanh nghiÖp cã
thÓ t¨ng thÞ phÇn th«ng qua c¸c gi¶i ph¸p sau:
* T¨ng søc mua cña kh¸ch hµng ®Ó thùc hiÖn viÖc nµy cã thÓ lùa
chän nhiÒu gi¶i ph¸p thÝch hîp nh kh¸c biÖt ho¸ s¶n phÈm, c¶i tiÕn bao
gãi, t¨ng cêng khuyÕn m¹i tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o, gi¶m thiÓu chi phÝ s¶n
xuÊt- kinh doanh lµm c¬ së cho chÝnh s¸ch gi¸ c¶ t¹o lîi thÕ c¹nh tranh.
*L«i kÐo kh¸ch hµng cña ®èi thñ c¹nh tranh, doanh nghiÖp thùc hiÖn
®îc c«ng viÖc nµy khi ph¸t huy ®îc n¨ng lùc ®Æc biÖt vµ chó träng c¸c
ho¹t ®éng marketing. Nh÷ng còng cã nhiÒu doanh nghiÖp sö dông c¸c
biÖn ph¸p kh¸c ®Ó l«i cuèn kh¸ch hµng cña ®èi thñ c¹nh tranh nh c¸c thñ
®o¹n lµm h¹ thÊp uy tÝn, danh tiÕng, chÊt lîng s¶n phÈm cña ®èi thñ.
*Mua l¹i c¸c doanh nghiÖp ®èi thñ c¹nh tranh. Trong chiÕn lîc kinh
doanh doanh nghiÖp cã thÓ tÝnh ®Õn viÖc t×m c¸ch kiÓm so¸t lín h¬n trªn
thÞ trêng b»ng c¸ch mua l¹i mét hay nhiÒu doanh nghiÖp ®èi thñ c¹nh
tranh lóc ®ã doanh nghiÖp trë thµnh ngêi dÉn ®Çu thÞ thêng nh÷ng thay
®æi dï rÊt nhá cña doanh nghiÖp t¸c ®éng rÊt lín ®Õn thÞ trêng cã thÓ lµm
toµn bé thÞ trêng thay ®æi theo, nh÷ng thay ®æi cña thÞ trêng ®Òu nh»m
phôc vô lîi Ých cña doang nghiÖp vµ viÖc doanh nghiÖp ®¹t ®îc nh÷ng
môc tiªu ®Ò ra lµ kh«ng cã g× khã kh¨n.
1.1.2. Ph¬ng ph¸p më réng thÞ trêng.
Më réng thÞ thrêng lµ viÖc doanh nghiÖp t×m c¸ch t¨ng trëng b»ng
c¸ch th©m nhËp vµo thÞ trêng míi víi nh÷ng s¶n phÈm truyÒn thèng mµ
doanh nghiÖp ®ang s¶n xuÊt. §Ó thùc hiÖn chiÕn lîc nµy doanh nghiÖp cÇn
thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p sau.
*T×m kiÕm thÞ trêng trªn ®Þa bµn míi: ThÞ trêng mµ doanh nghiÖp
cÇn t×m kiÕm tuú thuéc vµo viÖc ph©n tÝch vµ dù b¸o m«i trêng kinh
doanh. Khi quyÕt ®Þnh ph¸t triÓn thÞ trêng míi doanh nghiÖp cÇn ph¶i chó
ý vµ c©n nh¾c vÒ c¸c ®iÒu kiÖn, c¬ héi kinh doanh vµ nh÷ng ®e do¹ còng
nh nh÷ng ®iÓm m¹nh ®iÓm yÕu so víi ®èi thñ c¹nh tranh ë chÝnh trªn thÞ
trêng mµ doanh nghiÖp ®Þnh ph¸t triÓn, më réng. Vµ ph¶i chó ý ®Õn yÕu tè
chi phÝ th©m nhËp, ph¶i ®¸nh gi¸ ®îc kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña thÞ trêng
trong t¬ng lai. MÆt kh¸c ®Ó ph¸t triÓn thÞ trêng míi thµnh c«ng doanh
nghiÖp ph¶i cã chiÕn lîc marketing, qo¶ng c¸o, tiÕp thÞ, khuyÕn m¹i…
trong nhiÒu trêng hîp doang nghiÖp ph¶i t×m ®Õn chiÕn lîc liªn kÕt víi
c¸c doanh nghiÖp ®ang kinh doanh trªn thÞ trêng ®ã.
*T×m kiÕm thÞ trêng môc tiªu míi lµ viÖc t×m kiÕm nh÷ng nhãm
kh¸ch hµng míi ngay ë thÞ trêng hiÖn t¹i vµ trªn thÞ trêng míi mµ doanh
nghiÖp ®Þnh ph¸t triÓn më réng.
*T×m kiÕm nh÷ng gi¸ trÞ sö dông míi cña s¶n phÈm hiÖn t¹i: §©y
còng lµ gi¶ ph¸p cã thÓ dÉn ®Õn viÖc t¹o ra thÞ trêng hoµn toµn míi, cã ®îc nh÷ng nhãm kh¸ch hµng míi cã cÇu vÒ gi¸ trÞ sö dông ®ã cña s¶n
phÈm. C«ng dông míi cña s¶n phÈm cã thÓ lµm thay ®æi chu kú sèng cña
s¶n phÈm do vËy chiÕn lîc ph¸t triÓn thÞ trêng g¾n chÆt víi chiÕn lîc ph¸t
triÓn s¶n phÈm míi cña doanh nghiÖp.
1.2. ChiÕn lîc ph¸t triÓn s¶n phÈm míi.
ChiÕn lîc ph¸t triÓn s¶n phÈm míi còng lµ chiÕn lîc t¨ng trëng ph¸t
triÓn b»ng c¸ch ph¸t triÓn s¶n phÈm míi tiªu thô ë c¸c thÞ trêng hiÖn t¹i
cña doanh nghiÖp. S¶n phÈm míi cã ®îc dùa trªn c¬ së sù ph¸t triÓn cña
b¶n th©n doanh nghiÖp th«ng qua viÖc nghiªn cøu ph¸t triÓn øng dông
nh÷ng tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt voµ s¶n xuÊt, th«ng qua ®æi míi d©y
14
truyÒn c«ng nghÖ, c¶i tiÕn ®æi míi tÝnh n¨ng c«ng dông cña s¶n phÈm. §Ó
viÖc ph¸t triÓn s¶n phÈm míi thµnh c«ng doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn c¸c
gi¶i ph¸p sau.
*Ph¸t triÓn s¶n phÈm míi riªng biÖt ®îc thùc hiÖn qua c¸c con ®¬ng
sau.
+ Thay ®æi tÝnh n¨ng cña s¶n phÈm: Theo c¸ch nµy s¶n phÈm míi
t¹o ra b»ng c¸ch ho¸n c¶i, bæ sung hoÆc thay ®æi tÝnh n¨ng cña s¶n phÈm
cò theo híng b¶o ®¶m an toµn h¬n khi sö dông s¶n phÈm, tiÖn lîi h¬n …
c¸ch nµy thêng ¸p dông cho nh÷ng s¶n phÈm lµ m¸y mãc thiÕt bÞ, ph¬ng
tiÖn vËn t¶i…
+ C¶i tiÕn chÊt lîng s¶n phÈm: Môc ®Ých lµ lµm t¨ng ®é tin cËy, an
toµn, tèc ®é, ®é bÒn, còng nh nh÷ng tÝnh n¨ng kh¸c cña s¶n phÈm ®ang
s¶n xuÊt ®¸p øng ngµy cµng tèt h¬n cÇu cña kh¸ch hµng. §èi víi nhiÒu
lo¹i s¶n phÈm c¶i tiÕn chÊt lîng còng lµ viÖc t¹o ra c¸c s¶n phÈm cã chÊt
lîng kh¸c nhau ®¸p øng mäi nhu cÇu cña kh¸ch hµng vÒ chÊt lîng s¶n
phÈm. Víi cïng mét lo¹i s¶n phÈm nhng ë mçi møc chÊt lîng kh¸c nhau
th× cã møc gi¸ kh¸c nhau ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña c¸c nhãm kh¸ch hµng
kh¸c cã thu nhËp kh¸c nhua.
+ C¶i tiÕn kiÓu d¸ng mÉu m· s¶n phÈm lµ viÖc lµm thay ®æi h×nh
d¸ng, kÝch thíc phï hîp h¬n nhng chÊt lîng cña s¶n phÈm kh«ng thay
®æi. Nh viÖc c¶i tiÕn mÉu m·, thay ®æi kÕt cÊu h×nh d¸ng, thay ®æi kÝch thíc t¹o ra s¶n phÈm cã kÝch thíc kh¸c nhau phï hîp víi mäi ®èi tîng, thay
®æi nh·n hiÖu, bao gãi… t¹o ra sù kh¸c biÖt ho¸ vÒ s¶n phÈm cña doanh
nghiÖp so víi ®èi thñ c¹nh tranh.
*Ph¸t triÓn thªm danh môc s¶n phÈm lµ viÖc bæ sung thªm c¸c mÆt
hµng míi hoÆc c¶i tiÕn c¸c s¶n phÈm hiÖn ®ang s¶n xuÊt viÖc thùc hiÖn ®îc tiÕn hµnh qua nhiÒu c¸ch nhng chñ yÕu ®îc thùc hiÖn qua c¸c c¸ch sau.
+ Bæ sung m©u m· s¶n phÈm cã tÝnh n¨ng, t¸c dông ®Æc trng chÊt lîng kÐm h¬n (KÐo d·n xuèng phÝa díi). Môc tiªu lµ ®¸p øng c¸c nhãm
kh¸ch hµng cã yªu cÇu chÊt lîng s¶n phÈm thÊp h¬n, to¹ ra s¶n phÈm cã
gi¸ thµnh phï hîp víi chÊt lîng, nh»m phôc vô c¸c nhãm kh¸ch hµng cã
thu nhËp thÊp nhng l¹i cã mong muèn tiªu dïng s¶n phÈm cña doanh
nghiÖp.
+ Bæ sung mÉu m· s¶n phÈm cã tÝnh n¨ng t¸c dông, ®Æc trng chÊt lîng cao h¬n (Thùc hiÖn kÐo d·n lªn trªn).Môc ®Ých ®¸p øng c¸c nhãm
kh¸ch hµng cã yªu cÇu vÒ chÊt lîng s¶n phÈm cao h¬n, phôc vô nhãm
kh¸ch hµng cã thu nhËp cao mong muèn ®îc sö dông s¶n phÈm cña doanh
nghiÖp cã chÊt lîng coa h¬n.
+ Bæ sung mÉu m· s¶n phÈm cã tÝnh n¨ng t¸c dông, ®Æc trng chÊt lîng cao h¬n vµ thÊp h¬n (Thùc hiÖn kÐo d·n vÒ hai phÝa). Môc ®Ých lµ ®¸p
øng mäi nhu cÇu cña thÞ trêng vÒ chÊt lîng s¶n phÈm, ®¸p øng mäi nhãm
kh¸ch hµng cã thu nhËp kh¸c nhua.
2. C¸c h×nh thøc cña chiÕn lîc t¨ng trëng ph¸t triÓn.
2.1. ChiÕn lîc t¨ng trëng ph¸t triÓn b»ng con ®êng liªn kÕt.
ChiÕn lîc t¨ng trëng ph¸t triÓn b»ng con ®êng liªn kÕt cßn gäi lµ
chiÕn lîc héi nhËp, thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh trong
nh÷ng ngµnh m¹nh cã thÞ trêng phôc vô réng lín, kh¸ch hµng ë kh¾p trªn
thÕ giíi. ViÖc më réng thÞ trêng lµ tÊt yÕu kh¸ch qua cña sù ph¸t triÓn
doanh nghiÖp. §Ó thuËn lîi cho qu¸ tr×nh t¨ng trëng ph¸t triÓn doanh
nghiÖp cÇn thùc hiÖn chiÕn lîc liªn kÕt t¹o ra sù thèng nhÊt trong ho¹t
15
®éng s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o ra sù thèng nhÊt trong viÖc cung cÊp ®Çu
vµo, ®¶m b¶o ®Çu ra æn ®Þnh cho doanh nghiÖp.
ChiÕn lîc t¨ng trëng ph¸t triÓn b»ng h×nh thøc nµy ®îc c¸c doanh
nghiÖp ¸p dông khi xuÊt hiÖn nh÷ng c¬ héi kinh doanh ë thÞ trêng míi
phï hîp víi môc tiªu ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp nhng kh«ng cã ®ñ ®iÒu
kiÖn ®Ó thùc hiÖn mµ cã tiÕn hµnh th× hiÖu qu¶ kinh doanh ®¹t ®îc kh«ng
nh mong muèn thËp chÝ doanh nghiÖp cã thÓ bÞ ph¸ s¶n khi c¸c doanh
nghiÖp kh¸c trong thÞ trêng ®ã tiÕn hµnh thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch c¹nh
tranh víi c¸c doanh nghiÖp muèn ra nhËp míi. VËy ®Ó qu¸ tr×nh kinh
doanh ®îc diÔn ra liªn tôc vµ ®Ó tËn dông ®îc c¸c c¬ héi kinh doanh trªn
thÞ trêng míi buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp
kh¸c trong thÞ tríng ®ã.
2.2. ChiÕn lîc t¨ng trëng ph¸t triÓn b»ng con ®êng ®a d¹ng ho¸.
ChiÕn lîc t¨ng trëng ph¸t triÓn b»ng con ®êng ®a d¹ng ho¸ lµ chiÕn
lîc mµ c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh ®Çu t më réng s¶n xuÊt kinh doanh
sang nhiÒu ngµnh nghÒ míi, sang nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau. Doanh
nghiÖp chØ thùc hiÖn chiÕn lîc nµy khi cã u thÕ c¹nh tranh, lîi thÕ c¹nh
tranh trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh hiÖn t¹i so víi c¸c ®èi thñ c¹nh
tranh. ChiÕn lîc nµy còng cã thÓ thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng
thÓ hoµn thµnh nhiÖm vô môc tiªu lµ t¨ng trëng ph¸t triÓn trong ngµnh s¶n
xuÊt- kinh doanh hiÖn t¹i víi nh÷ng s¶n phÈm thÞ trêng hiÖn t¹i. C¸c lý do
khiÕn c¸c doanh nghiÖp chän c¸ch t¨ng trëng ph¸t triÓn b»ng h×nh thøc ®a
d¹ng ho¸.
*ThÞ trêng kinh doanh hiÖn t¹i ®ang tiÕn ®Õn ®iÓm b·o hoµ vµ chu kú
sèng cña s¶n phÈm bíc vµo thêi kú suy tho¸i.
*ThÞ trêng kinh doanh hiÖn t¹i ®ang t¹o ra d thõa tiÒn mÆt vµ c¸c doanh
nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh ®Çu t vµo nh÷ng lÜnh vùc kh¸c cã lîi h¬n, cã tû
xuÊt lîi nhuËn cao h¬n.
*Khi tiÕn hµnh chiÕn lîc ®a d¹ng ho¸ cã thÓ cã ®îc t¸c dông céng hëng
tõ nh÷ng lÜnh vùc kinh doanh míi ®em l¹i cho doanh nghiÖp.
*HÖ thèng ph¸p luËt cã luËt chèng bµnh tríng trong kinh doanh.
*Doanh nghiÖp cã c¬ héi héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi
nhanh trãng, thuËn lîi kh«ng cã c¶n trë khi ra nhËp.
*Doanh nghiÖp ®îc kü thuËt s¶n xuÊt míi tiªn tiÕn h¬n.
C¸c doanh nghiÖp theo ®uæi chiÕn lîc ®a d¹ng ho¸ víi môc tiªu chñ
yÕu lµ lµm thay ®æi c¸c ®Æc tÝnh kinh doanh, lµm gi¶m thiÓu rñi ro, ph©n
t¸n rñi ro sang c¸c lÜnh vùc kinh doanh kh¸c nhau. Vµ doanh nghiÖp cã
thÓ ®øng v÷ng khi ngµnh kinh doanh chñ lùc gÆp khã kh¨n, cÇn ®¶m b¶o
c¸c yªu cÇu sau khi thùc hiÖn chiÕn lîc nµy.
+ Doanh nghiÖp ph¶i hiÓu ®îc ý nghÜa cña chiÕn lîc ®a d¹ng ho¸, lùa
chän chiÕn lîc ph¶i dùa trªn c¸c c¨n cø khoa häc chø kh«ng ph¶i lµ sù
mong muèn ®¬n gi¶n chñ quan cña c¸c nhµ qu¶ trÞ cÊp cao.
+ Ph¶i cã nh÷ng nguån lùc vÒ tµi chÝnh, nh©n sù ph¬ng tiÖn kü thuËt ®Ó
ch¾c ch¾n r»ng nh÷ng kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp sÏ b¶o ®¶m thµnh c«ng
trong hoµn c¶nh míi.
+ TiÕn hµnh thùc hiÖn thö nghiÖm tríc khi hµnh ®éng qua ®ã ®¸nh gi¸
c¸c ph¶n øng cña thÞ trêng, ph¶n øng cña kh¸ch hµng tõ ®ã cã c¸c biÖn
ph¸p ®iÒu chØnh l¹i chiÕn lîc sau ®ã míi tiÕn hµnh thù hiÖn cô thÓ.
16
+ TÝnh to¸n c¸c chØ tiªu cña m«i tr¬ng kinh doanh tríc khi ®Çu t.
+ §¸nh gi¸ ®óng nh÷ng khã h¨n tiÒm Èn khi thùc hiÖn chiÕn lîc.
Doanh nghiÖp chän chiÕn lùc t¨ng trëng ph¸t triÓn b»ng con ®êng ®a
d¹ng ho¸ cã thÓ chän mét trong nh÷ng h×nh thøc chiÕn lîc sau ®Ó thùc
hiÖn tuú theo t×nh h×nh cô thÓ cña doanh nghiÖp, tuú thuéc vµo thÞ trêng,
tuú thuéc vµo møc ®é c¹nh tranh trong ngµnh.
*H×nh thøc chiÕn lîc ®a d¹ng ho¸ ®ång t©m lµ sù tham gia cña
doanh nghiÖp vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt- kinh doanh míi, s¶n phÈm míi, thÞ
trêng míi, kh¸ch hµng míi, ngµnh s¶n xuÊt- kinh doanh cã thÓ míi hoÆc
cò, tr×nh ®é s¶n xuÊt hiÖn t¹i, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cã thÓ ®îc ®æi
míi hoÆc cã thÓ ®îc gi÷ nguyªn tuú thuéc vµo s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp
s¶n xuÊt.
*H×nh thøc ®a d¹ng ho¸ hµng ngang lµ chiÕn lîc ph¸t triÓn mét hoÆc
nhiÒu s¶n phÈm míi kh«ng cã liªn hÖ g× víi c¸c s¶n phÈm hiÖn t¹i phôc
vô kh¸ch hµng hiÖn t¹i. §Æc trng cña chiÕn lîc ®a d¹ng ho¸ hµng ngang lµ
s¶n xuÊt s¶n phÈm míi ë thÞ trêng hiÖn t¹i, tr×nh ®é s¶n xuÊt kh«ng thay
®æ, quy tr×nh c«ng nghÖ míi, ngµnh s¶n xuÊt míi hoÆc hiÖn t¹i.
*H×nh thøc chiÕn lîc ®a d¹ng ho¸ tæng hîp lµ h×nh thøc chiÕn lîc
mµ doanh nghiÖp ¸p dông ®Ó t×m kiÕm sù t¨ng trëng ph¸t triÓn b»ng c¸ch
híng vµo thÞ trêng míi, s¶n phÈm míi, tham gia vµo ngµnh s¶n xuÊt míi,
quy tr×nh c«ng nghÖ míi, tr×nh ®é s¶n xuÊt kh«ng ®æi nhng trong nhiÒu trêng hîp vÉn ph¶i ®æi míi l¹i ®Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña ngµnh s¶n xuÊt
míi.
3. C¸c ph¬ng thøc chiÕn lîc t¨ng trëng ph¸t triÓn.
3.1. ChiÕn lîc t¨ng trëng néi bé (Tù t¨ng trëng).
Trong trêng hîp doanh nghiÖp më réng quy m« vµ ph¸t triÓn c¸c
ho¹t ®éng s¶n xuÊt- kinh doanh cña m×nh ¸p dông ph¬ng thøc chiÕn lîc
nµy lµ tù ®Çu t ph¸t triÓn b»ng chÝnh néi lùc cña doanh nghiÖp, tiÒm lùc vÒ
vèn, nh©n lùc, tù nghiªn cøu ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ, quy tr×nh s¶n
xuÊt. Theo ph¬ng thøc nµy th× chiÕn lîc ®îc triÓn khai trong thêi gian kÐo
dµi nhng ®¸p l¹i lµ sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña doanh nghiÖp trong l©u dµi,
t¹o ra b¶n s¾c hay h×nh ¶nh míi vÒ doanh nghiÖp mµ c¸c doanh nghiÖp
kh¸c kh«ng thÓ cã ®îc.
3.2. ChiÕn lîc t¨ng trëng ph¸t triÓn b»ng con ®êng hîp nhÊt.
ChiÕn lîc t¨ng trëng ph¸t triÓn th«ng qua ph¬ng thøc hîp nhÊt hay
s¸t nhËp mét hay nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt l¹i mét c¸ch tù nguyÖn nh»m t¨ng
søc m¹nh cña doanh nghiÖp, t¨ng quy m«, t¨ng vÞ thÕ cña doanh nghiÖp
trªn thÞ trêng.
C¸c doanh nghiÖp ¸p dông chiÕn lîc nµy víi môc ®Ých t¨ng thªm
søc m¹nh ®Ó ®èi mÆt víi c¸c th¸ch thøc, rñi ro cã thÓ xÈy ra trong t¬ng
lai, ngoµi ra cßn tËn dông triÖt ®Ó c¸c c¬ héi kinh doanh trong thêi kú
chiÕn lîc x¸c ®Þnh.
T¨ng trëng th«ng qua con ®êng hîp nhÊt ®îc thùc hiÖn trong c¸c trêng hîp c¸c doanh nghiÖp cã môc ®Ých v¬n lªn trong kinh doanh, cã cïng
nguyÖn väng cïng nhau khai th¸c c¸c c¬ héi kinh doanh, cã mong muèn
chia sÎ rñi ro trong kinh doanh, lîi thÕ c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp
bæ sung cho nhau t¹o lªn søc m¹nh tæng hîp.
3.3. ChiÕn lîc t¨ng trëng ph¸t triÓn qua th«n tÝnh.
17
ChiÕn lîc ®îc h×nh thµnh kh«ng ph¶i tõ ý muèn chñ qua cña c¸c nhµ
qu¶ trÞ trong doanh nghiÖp mµ nã ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thµnh chiÕn
lîc th«ng qua con ®êng c¹nh tranh trªn thÞ trêng. Qua c¹nh tranh c¸c
doanh nghiÖp m¹nh cã tiÒm lùc vèn, khoa häc c«ng nghÖ, nh©n lùc to lín
sÏ giµnh thÕ th¾ng vµ th«n tÝnh c¸c doanh nghiÖp nhá h¬n. Nh»m môc
®Ých ph¸t triÓn thµnh doanh nghiÖp cã quy m« lín vµ cã mong muèn trë
thµnh nhµ ®éc quyÒn trong cung cÊp vµ ph©n phèi.
C¸c doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh th«n tÝnh c¸c doanh nghiÖp kh¸c
cïng ngµnh s¶n xuÊt- kinh doanh nh»m më réng quy m« vµ ph¸t triÓn
chiÕm lÜnh thÞ trêng trong néi bé ngµnh. Ngoµi ra c¸c doanh nghiÖp cßn
cã thÓ tiÕn hµnh th«n tÝnh c¸c lÜnh vùc hç trî cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh nh kh©u cung øng nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo cho s¶n xuÊt, kh©u tiªu
thô…t¹o ra sù thèng nhÊt, ®ång bé cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp. §©y cßn lµ h×nh thøc ph¸t triÓn kinh doanh ®a ngµnh ®a
nghÒ, ®a lÜnh vùc.
Thùc hiÖn chiÕn lîc t¨ng trëng ph¸t triÓn th«ng qua th«n tÝnh ®ßi hái
c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã ®ñ søc m¹nh cã tiÒm lùc vÒ vèn, nh©n lùc tr×nh
®é s¶n xuÊt tiªn tiÕn hiÖn ®¹i, nghiªn cøu khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn cã
nh vËy míi t¹o ra søc m¹nh trong c¹nh tranh, t¹o ra c¸c lîi thÕ c¹nh tranh
so víi ®èi thñ.
3.4. ChiÕn lîc t¨ng trëng ph¸t triÓn qua liªn doanh liªn kÕt.
ChiÕn lîc t¨ng trëng ph¸t triÓn qua liªn doanh liªn kÕt ®îc rÊt nhiÒu
c¸c doanh nghiÖp ¸p dông trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. ChiÕn lîc ®îc ¸p
dông gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau nh»m t¹o ra søc m¹nh c¹nh tranh
trªn c¶ hai thÞ trêng míi vµ hiÖn t¹i, nã cßn cã môc ®Ých chèng l¹i søc Ðp
cña c¸c doanh nghiÖp lín cã vÞ trÝ thèng trÞ trªn thÞ trêng hiÖn t¹i.
ChiÕn lîc nµy thêng ®îc c¸c doanh nghiÖp nhá ¸p dông liªn kÕt l¹i
víi nhua nh»m chèng l¹i sù bµnh tríng cña c¸c doanh nghiÖp lín t¹o ra sù
c©n b»ng trªn thÞ trêng hoÆc ®îc c¸c doanh nghiÖp míi ra nhËp ngµnh
kinh doanh cha cã vÞ thÕ danh tiÕng liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp ®ang
ho¹t ®éng trong ngµnh nh»m t¹o ra sù thuËn lîi cho qu¸ tr×nh ra nhËp
ngµnh kinh doanh. ChiÕn lîc nµy cßn ®îc c¸c doanh nghiÖp trong cïng
ngµnh kinh doanh ¸p dông khi cã môc tiªu s©m nhËp vµo thÞ trêng kinh
doanh míi c¸c doanh nghiÖp míi liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp ®ang ho¹t
®éng trªn thÞ trêng mµ doanh nghiÖp ®Þnh s©m nhËp.
Th«ng thêng c¸c doanh nghiÖp ¸p dông chiÕn lîc nµy khi cung nhau
tham gia vµo ngµnh kinh doanh míi cïng nhau gãp vèn ®Çu t nh»m tËn
dông ®îc c¸c lîi thÕ cña riªng tõng doanh nghiÖp sang lÜnh vùc kinh
doanh míi cã tû xuÊt lîi nhuËn cao h¬n nÕn doanh nghiÖp tiÕn hµnh riªng
mét m×nh th× kh«ng cã ®ñ kh¶ n¨ng.
II: chiÕn lîc æn ®Þnh.
ChiÕn lîc kinh doanh æn ®Þnh còng lµ mét trong nh÷ng chiÕn lîc
Q vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp nhng chØ duy tr× ë quy m« s¶n
kinh doanh
xuÊt kinh doanh ë hiÖn t¹i so víi ngµnh kh«ng cã nghÜa lµ kh«ng ph¸t
triÓn, duy tr× thÕ æn ®Þnh trong ngµnh tøc vÉn gi÷ nguyªn vÞ thÕ cña doanh
nghiÖp trong ngµnh cã nghÜa lµ nªn ngµnh ph¸t triÓn lªn th× doanh nghiÖp
còng ph¶i ph¸t triÓn theo ®óng nhÞp ®iÖu, tèc ®é cña ngµnh.
18
0
T1
T3
T
T2
H×nh 5: S¬ ®å chu kú sèng cña s¶n phÈm.
Gi¶i thÝch: 0Q BiÓu biÔn møc s¶n lîng qua thêi gian.
0t BiÓu diÔn thêi gian
§o¹n 0T1: BiÓu diÔn thêi gian ®Çu ®a s¶n phÈm vµo thö nghiÖp trªn
thÞ trêng mµ doanh nghiÖp dù ®Þnh kinh doanh.
§o¹n T1T2: BiÓu diÔn thêi gian t¨ng trëng ph¸t triÓn cña s¶n phÈm.
§o¹n T2T3: BiÓu diÔn thêi gian s¶n phÈm ®¹t møc s¶n lîng tèi ®a,
b·o hoµ vµ bíc ®Çu vµo thêi kú suy tho¸.
§o¹n T3 vÒ sau: Thêi gian s¶n phÈm bíc vµo thêi kú suy tho¸i.
C¸c doanh nghiÖp ¸p dông chiÕn lîc æn ®Þnh khi s¶n phÈm r¬i vµo
kho¶ng thêi gian gi÷a T2-T3, ®©y lµ kho¶ng thêi gian mµ chu kú sèng cña
s¶n phÈm trong t×nh tr¹ng b·o hoµ t¹i thêi ®iÓm nµy cÇu vÒ s¶n phÈm cã
phÇn suy gi¶m, doanh thu ®¹t ®Ønh ®iÓm vµ ®ang cã phÇn suy gi¶m, s¶n
phÈm ®ang bíc vµo thêi kú suy tho¸i.
Tuy chiÕn lîc æn ®Þnh kh«ng ®em l¹i sù t¨ng trëng ph¸t triÓn cho
doanh nghiÖp nªn nã kh«ng ph¶i chiÕn lîc hÊp dÉn. Nhng khi doanh
nghiÖp ®· chän chiÕn lîc nµy cã nghÜa lµ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp s¶n
xuÊt ra kh«ng cßn ®îc a truéng, kh«ng cßn hÊp dÉn cã thÓ do c¸c nguyªn
nh©n lµ s¶n phÈm kh«ng cßn hîp thêi, chÊt lîng, gi¸ thµnh kh«ng cßn b¶o
®¶m…VËy cÇn cã c¸c biÖn ph¸p kÝch cÇu ®Ó t¨ng søc mua cña kh¸ch hµng
thùc hiÖn chiÕn lîc marketing, qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ, khuyÕn m¹i, gi¶m gi¸
vµ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn b¸n hµng…tuy nhiªn c¸c biÖn ph¸p
nµy ®em l¹i hiÖu qu¶ kh«ng cao. Doanh nghiÖp mµ chän chiÕn lîc æn ®Þnh
khi kh«ng cßn c¬ héi hay ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕp tôc duy tr× ph¸t triÓn bÒn v÷ng
l©u dµi, ®ang cã nguy c¬ suy gi¶m, x¾p r¬i vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n, chiÕn lîc nµy cßn lµm c¬ së cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.
C¸c trêng hîp doanh nghiÖp ph¶i sö dông chiÕn lîc æn ®Þnh khi
ngµnh kinh doanh mµ doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng bÞ tr÷ng l¹i hoÆc
chËm ph¸t triÓn, kh«ng ph¶i lµ ngµnh mµ ®îc x· héi coi träng, kh«ng ph¶i
lµ ngµnh kinh tÕ mòi nhän cña §Êt níc, trªn thÞ tr¬ng xuÊt hiÖn nh÷ng s¶n
phÈm thay thÕ s¶n phÈm cña ngµnh. Ngoµi ra c¸c doanh nghiÖp sö dông
chiÕn lîc æn ®Þnh lµ v× chi phÝ kinh doanh cho viÖc më réng thÞ trêng qu¸
lín vµ kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶, chi phÝ kinh doanh chuyÓn ngµnh sang
ngµnh kinh doanh míi qu¸ lín ngoµi kh¶ n¨ng cña cña doanh nghiÖp, quy
m« s¶n xuÊt kinh doanh hiÖn t¹i nhá bÐ manh muèi, tiÒm lùc vÒ vèn lao
®éng, khoa häc kü thuËt yÕu kÐm kh«ng ®ñ søc chuyÓn sang ngµnh kinh
doanh míi mµ doanh nghiÖp ®i s©u vµo chuyªn m«n ho¸ chñ yÕu phôc vô
thÞ trêng hÑp. C¸c doanh nghiÖp sö dông chiÕn lîc æn ®Þnh cßn do t¸c
®éng cña m«i trêng kinh doanh bªn ngoµi lµm thÞ trêng kinh doanh cña
doanh nghiÖp kh«ng cßn ®îc æn ®Þnh nh t¸c ®éng cña t×nh h×nh chÝnh trÞ
19
khu vùc vµ thÕ giíi (nh xÈy ra chiÕn tranh) lµm cho nÒn kinh tÕ khu vùc vµ
thÕ giíi r¬i vµo t×nh tr¹ng suy tho¸i, l¹m ph¸t, khñng ho¶ng kinh tÕ, c¸c
chÝnh s¸ch x· héi cña Nhµ níc lµm thay ®æi c¬ cÊu nÒn kinh tÕ- x· héi
lµm cho kh¸ch hµng truyÒn thèng cña doanh nghiÖp ph¶i chuyÓn sang tiªu
dïng nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ thay thÕ kh¸c cã gi¸ thµnh rÎ h¬n. Trong
c¸c trêng hîp nµy doanh nghiÖp sö dông chiÕn lîc æn ®Þnh ®Ó tiÕp tôc duy
tr× sù æn ®Þnh cña doanh nghiÖp t×m c¬ héi kinh doanh míi trong t¬ng lai.
C¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn chiÕn lîc æn ®Þnh víi môc ®Ých tiÕp tôc duy
tr× quy m« s¶n xuÊt- kinh doanh ë hiÖn t¹i tiÕp tôc duy tr× vÞ thÕ doanh
nghiÖp trong ngµnh. C¸c gi¶i ph¸p ®îc ¸p dông trong chiÕn lîc æn ®Þnh:
c¶i tiÕn mÉu m¨ chÊt lîng s¶n phÈm, t¨ng tÝnh n¨ng t¸c dông, t¨ng ®é an
toµn trong sö dông cña s¶n phÈm ®ång thêi kÕt hîp víi c¸c chiÕn lîc nh
qu¶ng c¸o maketing, t¨ng cêng khuyÕn m¹i, tiÕp thÞ, nh»m duy tr× møc
doanh thu, lîi nhuËn cña doanh nghiÖp.
III: chiÕn lîc c¾t gi¶m.
T¨ng trëng vµ ph¸t triÓn lu«n lµ môc tiªu cña c¸c doanh nghiÖp song
kh«ng ph¶i thêi kú nµo doanh nghiÖp còng cã ®ñ ®iÒu kiÖn thùc môc tiªu
nµy. ChiÕn lîc c¾t gi¶m sÏ phï hîp khi c¸c doanh nghiÖp s¾p xÕp l¹i ®Ó
t¨ng cêng hiÖu qu¶ sau mét thêi gian t¨ng trëng m¹nh vµ nhanh, khi trong
ngµnh kh«ng cßn c¬ héi t¨ng trëng ph¸t triÓn, khi t×nh h×nh kinh tÕ r¬i vµo
t×nh t¹ng khñng ho¶ng kh«ng cßn æn ®Þnh c¸c c¬ héi kinh doanh míi hÊp
dÉn h¬n ë ngoµi ngµnh. ChiÕn lîc c¾t gi¶m ®îc c¸c doanh nghiÖp ¸p dông
khi s¶n phÈm bíc vµo thêi kú suy tho¸i trong chu kú sèng cña nã ®©y cßn
lµ quy luËt tÊt yÕu kh¸ch quan cña s¶n xuÊt kinh doanh; s¶n phÈm nµy
mÊt ®i s¶n phÈm míi ra ®êi thÕ chç vµ thay thÕ nã. Trong chiÕn lîc c¾t
gi¶m cã c¸c chiÕn lîc cô thÓ.
1. ChiÕn lîc c¾t gi¶m chi phÝ kinh doanh.
ChiÕn lîc c¾t gi¶m chi phÝ kinh doanh lµ gi¶i ph¸p lïi bíc ®Ó tæ
chøc l¹i, lµ chiÕn lîc trong ng¾n h¹n. Thùc hiÖn chiÕn lîc lµ viÖc t¹m thêi
kh«ng tËp trung vµo nh÷ng bé phËn kÐp hoÆc kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶
cho doanh nghiÖp. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc c¾t
gi¶m cã nhiÒu nhng cã nguyªn nh©n quan träng nhÊt vµ hµng ®Çu lµ hiÖu
qu¶ s¶n xuÊt- kinh doanh kh«ng ®¹t hiÖu qu¶.
Doanh nghiÖp sÏ thùc hiÖn chiÕn lîc c¾t gi¶m víi c¸c bé phËn kinh
doanh trong doanh nghiÖp lµ gi¶m bít chi phÝ kinh doanh ®iÒu hµnh qu¶n
lý, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m thuª mín lao ®éng, sa th¶i nh©n viªn
khi kh«ng ®¹t hiÖu qu¶ (nhng cÇn ph¶i chó ý ®Õn viÖc gi¶i quyÕt chÕ ®é
chÝnh s¸ch cho ngêi lao ®éng), lo¹i bá s¶n phÈm sai háng, gi¶m chi phÝ
kinh doanh gi¸n tiÕp…
Nh÷ng c¾t gi¶m cña doanh nghiÖp thêng g¾n chÆt chÏ víi c¸c chiÕn
lîc cñng cè kh¸c, ®Æc biÖt lµ chiÕn lîc thu hÑp vèn ®Çu t nhng cã sù kh¸c
nhau lµ møc ®é vµ tÇm møc ho¹t ®éng cña sù c¾t gi¶m. Thùc hiÖn chiÕn lîc c¾t gi¶m chi phÝ kinh doanh víi môc tiªu t¨ng hiÖu qu¶ c¸c ®ång vèn
bá ra kinh doanh tr¸nh t×nh tr¹ng l·ng phÝ, d thõa trong c¸c ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh. ChiÕn lîc nµy kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®îc ¸p dông mµ
nã chØ ®îc thùc hiÖn khi xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng l·ng phÝ trong ho¹t ®éng s¶n
xuÊt- kinh doanh vµ hiÖu qu¶ cña ®ång vèn bá ra kinh doanh kh«ng ®¹t ®îc hiÖu qu¶ nh mong muèn cña doanh nghiÖp.
2. ChiÕn lîc thu l¹i vèn ®Çu t.
ChiÕn lîc thu l¹i vèn ®Çu t ®Ò cËp ®Õn viÖc doanh nghiÖp b¸n hoÆc
®ãng cöa mét trong nh÷ng ®¬n vÞ kinh doanh cña m×nh ®Ó ®¹t ®îc sù thay
20
- Xem thêm -