Tài liệu Luận văn Nghiên cứu biện pháp chống tái nhiễm bệnh Greening trên cam Trưng vương, quýt Hà Trì tại Cao Bằng

p d…n, ch>t lưt lưt lOn. TrưOc tình hình ñó, ñT hZn ch4 s: lây lan c,a b1nh d…n ñ4n s: suy thoái c,a các vưCn cây có múi chúng tôi ti4n hành nghiên c*u ñP tài. “Nghiên c u bi n pháp ch ng tái nhi m b nh Greening trên cam brưng Vương, quýt Hà brì t!i Cao B%ng” 2. Mrc tiêu và yêu csu coa ñq tài 2.1. M*c tiêu c+a ñ- tài Xác ñSnh m0i quan h1 giGa b1nh Greening vOi rXy ch_ng cánh Diaphorina citri Kuwayama môi giOi truyPn b1nh và mVt s0 bi1n pháp hZn ch4 kh6 năng lây lan ngugn b1nh. Trên cơ sK ñó xây d:ng h1 th0ng bi1n pháp ch0ng tái nhi^m b1nh trên ñgng ruVng nh]m nâng cao hi1u qu6 s6n xu>t, an toàn cho môi trưCng góp phXn phát triTn cây cam, quýt ñuc s6n bPn vGng cho tknh Cao B]ng. 2.2. Yêu c/u c+a ñ- tài Tìm hiTu ñưt, nguyên nhân d…n ñ4n suy thoái các vưCn trgng cam, quýt tZi Hòa An, Cao B]ng. Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………… Xác ñSnh ñưt bi1n pháp phòng ch0ng tái nhi^m b1nh trên ñgng ruVng. 3. Ý nghĩa khoa hLc và thp s0 li1u, thông tin vP thành phXn sâu b1nh hZi trên cây cam, quýt tZi Hoà An góp phXn làm phong phú thêm nhGng hiTu bi4t vP dSch hZi trên cây có múi K Vi1t Nam. Cung c>p các d…n li1u khoa hLc vP m0i quan h1 giGa b1nh Greening và môi giOi truyPn b1nh góp phXn hZn ch4 s: lây lan b1nh trên ñgng ruVng. K4t qu6 nghiên c*u c,a ñP tài góp thêm tài li1u khoa hLc làm cơ sK xây d:ng quy trình h1 th0ng bi1n pháp ch0ng tái nhi^m b1nh trên cam, quýt tZi Hoà An, Cao B]ng. 4. ðAi tưung và phSm vi nghiên cfu coa ñq tài 4.1. ð i tư2ng nghiên c u: B1nh vàng lá Greening trên cam, quýt tZi Hoà An, Cao B]ng, rXy ch_ng cánh Diaphorina citri Kuwayama. 4.2. Ph!m vi nghiên c u: Nghiên c*u m0i quan h1 giGa b1nh Greening vOi rXy ch_ng cánh Diaphorina citri Kuwayama môi giOi truyPn b1nh và mVt s0 bi1n pháp ch0ng tái nhi^m b1nh trên cam, quýt tZi Hoà An, Cao B]ng. Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………… CHƯƠNG 1 T^NG QUAN TÀI LI U 1.1. Cơ sv khoa hLc coa vi:c nghiên cfu Cam Trưng Vương và quýt Hà Trì là nhGng cây ăn qu6 có múi ñuc s6n c,a huy1n Hòa An, tknh Cao B]ng, vOi năng su>t và hương vS ñuc bi1t cam, quýt ñã mang lZi ngugn thu nh7p ñáng kT cho ngưCi nông dân. NhGng năm gXn ñây di1n tích, s6n lưt lưu cây trgng, tknh Cao B]ng ñã chLn cam Trưng Vương và quýt Hà Trì làm cây ch, l:c ñT xây d:ng vùng trgng cam, quýt s6n xu>t hàng hóa c,a tknh nh]m thúc ñay kinh t4 ñSa phương phát triTn mVt cách toàn di1n, ñuc bi1t K các huy1n nghèo có ñiPu ki1n t: nhiên phù h

t ñã không gup ít khó khăn do t7p quán canh tác qu6ng canh c,a ngưCi dân trong vùng, chk bi4t khai thác tiPm năng c,a ñ>t và các ñiPu ki1n t: nhiên có sˆn. T7p quán canh tác này ñã làm cho năng su>t, ch>t lưt và ch>t lưn ñP khó khăn trong qu6n lý b1nh Greening trên cây ăn qu6 có múi hi1n nay. 1.2. Kit qu7 nghiên cfu trong và ngoài nưGc liên quan ñin ñq tài 1.2.1. bình hình nghiên c u 5 nư6c ngoài 1.2.1.1. Tình hình s+n xuJt cây có múi trên thL gi7i Có nhiPu quan ñiTm khác nhau vP ngugn g0c cây ăn qu6 có múi, tuy nhiên nhiPu nhà khoa hLc tin r]ng các loài cây này xu>t hi1n K vùng Áông Nam Châu Á kho6ng 4000 năm trưOc công nguyên. Sau ñó theo con ñưCng di cư và các hoZt ñVng thương mZi, các loài cây ăn qu6 có múi ñã lan truyPn ñ4n châu Phi ti4p theo là châu Âu và châu M‹ (John, 1967)[46]. Tác gi6 Beattie et al.(2008)[27] lZi cho r]ng cây ăn qu6 có múi có ngugn g0c K Australia và lan truyPn theo hưOng tây c,a ñưCng xích ñZo, ñ4n vùng Áông Nam Châu Á, và các vùng khác trên th4 giOi. Cây ăn qu6 có múi chi4m vS trí s0 mVt trong 10 loZi cây ăn qu6 có s6n lưt th4 giOi do có giá trS dinh dưzng cao, có thT vla ăn tươi và ch4 bi4n, lZi d^ b6o qu6n và chuyên chK. Nhu cXu tiêu thA s6n pham c,a cây ăn qu6 có múi phát triTn mZnh m‰ trong nhGng năm 1980. Tl năm 1985 ñ4n năm 1995 nhu cXu vP cam, quýt, bưKi trên th4 giOi ñã tăng vLt tl 48 tri1u t>n lên ñ4n 80 tri1u t>n vOi t0c ñV tăng hàng năm là 8,7%. Trong ñó nhu cXu vP cam chi4m phXn lOn, do cam ñưp cho thS trưCng tiêu thA qu6 tươi. S6n pham c,a cây ăn qu6 có múi trgng K Florida Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………… thưCng ñưy, tính ñ4n năm 2007 t_ng di1n tích cây ăn qu6 có múi trên th4 giOi kho6ng 8,322,605 ha. Trong ñó Trung Qu0c là nưOc có di1n tích trgng cây ăn qu6 có múi lOn nh>t ñZt 2,008,700 ha, ti4p ñ4n là Brazil có 915,056 ha, Nigeria là qu0c gia ñi ñXu trong s6n xu>t cây ăn qu6 có múi K Châu Phi 732,000 ha, ‘n ÁV 690,100 ha, Mexico là 524,000 ha, M‹ 376,050 ha. (Food And Agricultural Organization of United Nations, 2008)[38]. S6n lưn trong ñó mVt nma là cam. Ba nưOc ñ*ng ñXu th4 giOi vP s6n xu>t cây ăn qu6 có múi là Braxin (20,68 tri1u t>n), Trung Qu0c (19,617 tri1u t>n), M‹ (10,7 tri1u t>n). Trong ñó M‹ ñ*ng ñXu vP s6n xu>t bưKi, Braxin ñúng ñXu vP s6n xu>t cam quýt và ‘n ÁV là nưOc ñ*ng ñXu vP s6n xu>t chanh (Food And Agricultural Organization of United Nations, 2008)[38]. Theo k4t qu6 ñiPu tra năm 1995 c,a FFTC, dân s0 K các nưOc Châu Á và Áông Nam Á b]ng ½ dân s0 c,a th4 giOi nhưng s6n xu>t cây ăn qu6 có múi K các nưOc này chk chi4m 10% s6n lưt c,a cây ăn qu6 có múi K Áông Nam Á th>p so vOi các nưOc Phương Tây, trong khi giá thành s6n xu>t lZi tương ñ0i cao (Chang, 1995)[33]. 1.2.1.2. NhQng nghiên c&u vH b nh Greening B1nh vàng lá Greeing hay còn gLi là HuangLongbing (HLB) ñưt trên cây ăn qu6 có múi, b1nh làm hZn ch4 vi1c s6n xu>t cây ăn qu6 có múi K các nưOc Châu Á và Châu Phi (da Graca, 1991)[36]. B1nh HuangLongbing ñưt cây ăn qu6 có múi K ñây (Matsumoto et al., 1961)[55]. B1nh trK nên ph_ bi4n K nhiPu vùng s6n xu>t cây ăn qu6 có múi K các nưOc Châu Á và Châu Phi tl 1960 (Su, 2003)[69]. B1nh Greening lXn ñXu tiên ñưt c6 các gi0ng cây có múi, trong ñó cam m7t, quýt, và các dòng lai c,a quýt nhi^m nung nh>t, cam chua, chanh, bưKi chùm, chanh Rangpus nhi^m nh– hơn, chanh gi>y và cam ba lá có xu hưOng ch0ng chSu t0t hơn. Tuy nhiên chưa có gi0ng nào kháng ñưt hi1n trên các bV ph7n khác nhau c,a cây, nhưng nhìn chung khi cây bS nhi^m b1nh thưCng còi cLc, lá vàng, cành khô, và qu6 rAng sOm (Khan và Borle, 1989)[47]. Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………… Tri u ch&ng trên lá: Khi cây mOi bS b1nh trên lá ñôi khi hình thành nhGng ñ0m màu vàng, nhGng lá ra sau ñó nh€ hơn bình thưCng và mLc th—ng ñ*ng, gân lá n_i rõ, lá bS vàng như hi1n tưy hàm lưp (da Graca, 1991; Koen và Langenegger, 1970; Su, 2008)[36],[50],[70]. Tri u ch&ng trên qu+: Qu6 trên cây bS nhi^m b1nh có kích thưOc nh€ và thưCng bS l1ch tâm, qu6 bi4n dZng và có vS ñHng hZt bS lép và có màu ñen u6 thưCng ra trái vA và rAng sOm, nhGng qu6 còn lZi thưCng v…n giG màu xanh McClean và Schwarz Su, 2008 [58],[70] Cây bS nhi^m b1nh Greening có thT biTu hi1n tri1u ch*ng sau 2 P 3 tháng nhưng cũng có thT sau mVt, ñ4n vài năm, s: thT hi1n c,a tri1u ch*ng b1nh phA thuVc vào tu_i cây, kh6 năng sinh trưKng phát triTn c,a cây, ch4 ñV chăm sóc, s: phân b0 ngugn b1nh trong cây, cũng như ñiPu ki1n môi trưCng và m7t ñV rXy ch_ng cánh Diaphorina citri Kuwayama. Tri1u ch*ng b1nh Greening biTu hi1n rõ ràng hơn khi thCi ti4t mát mš (Bové, 2006)[28]. NhGng nghiên c*u c,a da Graca (1991)[36] cho th>y cây bS b1nh Greening có bV r^ kém phát triTn, r^ bS h€ng bHt ñXu tl các r^ con. | Châu Á, tZi các vùng có b1nh Greening phát triTn mZnh, chu kỳ sinh trưKng, phát triTn c,a cây rút ngHn còn 5 P 8 năm. Khi bS nhi^m b1nh Greening cây thưCng phát triTn kém, s*c ñP kháng c,a cây bS gi6m, do ñó tZo ñiPu ki1n cho n>m Phytopthora, virus Tristeza và các tác nhân khác xâm nhi^m và gây b1nh. B1nh Greening do vi khuan gây ra, Bové et al.(1980)[29] ñã xác ñSnh có 2 loZi vi khuan gây b1nh cho cây ăn qu6 có múi ñó là Candidatus Liberibacter asiaticus (dòng châu Á) và Candidatus Liberibacter africanus (dòng châu Phi). Trong nhGng năm gXn ñây dòng vi khuan châu M‹ có tên gLi là Candidatus Liberobacter americanus mOi ñưy K Brazil và Florida Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p …………………… (Texeira, 2005)[76]. Dòng vi khuan châu Á, có v€ dày kho6ng 25 ›m vOi 3 lOp c,a 1 vi khuan gram th:c s:. Vi khuan có 2 dZng: dZng dài, chiPu dài ño ñưt ch>t lưt lưt k‹ thu7t quan sát tr:c ti4p vi khuan gây b1nh Greening như sau: CHt nh€ gân lá bS b1nh có tri1u ch*ng l0m ñ0m thành tlng m6nh nh€ kho6ng 1mm, c0 ñSnh vOi 4% glutaldehyde trong ch>t ñ1m 0,1M caccodylate (Phosphate), pH 7,5% trong 6 giC. VOi cùng loZi ch>t ñ1m trên nhúng 3 lXn, sau ñó c0 ñSnh vOi 1% osmium tetroxide SO4 trong cùng ch>t ñ1m rgi dùng máy cHt vi m…u nh€ ñT cHt m…u nhuVm vOi citrate và quan sát dưOi kính hiTn vi ñi1n tm. Các nghiên c*u gXn ñây ñã phát triTn ñưt ñư - Xem thêm -