Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Luận văn nâng cao hiệu quả sử dụng lao động tại công ty khách sạn du lịch kim li...

Tài liệu Luận văn nâng cao hiệu quả sử dụng lao động tại công ty khách sạn du lịch kim liên

.DOC
72
245
67

Mô tả:

Lêi nãi ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi Trong m«i trêng c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t, muèn tån t¹i v÷ng, ph¸t triÓn vµ cñng cè uy tÝn cña m×nh, mçi doanh nghiÖp ph¶i vËn ®éng tÝch cùc, ph¸t huy t×m tßi mäi biÖn ph¸p gi¶m thiÓu chi phÝ vµ kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Bëi ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh nh hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ph¶i n¾m b¾t ®îc th«ng tin vÒ thÞ trêng vÒ nguån kh¸ch trªn c¬ së c¸c th«ng tin vÒ cung, cÇu vµ gi¸ c¶ trªn thÞ trêng gióp cho doanh nghiÖp t×m ra c¬ cÊu s¶n phÈm tèi u, x¸c ®Þnh ®îc gi¸ b¸n hîp lý ®¶m b¶o võa tËn dông ®îc nguån lùc hiÖn cã, võa mang l¹i lîi nhuËn cao. §Ó thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c ®iÒu nãi trªn yÕu tè con ngêi ®ãng vai trß quan träng h¬n c¶, vÊn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng lu«n ®îc c¸c doanh nghiÖp quan t©m thÝch ®¸ng. V× vËy ®Ò tµi "N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng t¹i C«ng ty kh¸ch s¹n du lÞch Kim Liªn" lµ ®Ò tµi em lùa chän cho kho¸ luËn v¨n tèt nghiÖp". 2. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô cña ®Ò tµi. * Môc ®Ých: §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu kü h¬n ®Æc ®iÓm cña lao ®éng trong kh¸ch s¹n, hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng t¹i kh¸ch s¹n cña Kh¸ch s¹n du lÞch Kim Liªn, tõ ®ã ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng t¹i C«ng ty kh¸ch s¹n du lÞch Kim Liªn. * NhiÖm vô: 1. Nghiªn cøu vÊn ®Ò lý luËn vÒ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong kinh doanh kh¸ch s¹n. 2. Ph©n tÝch vÊn ®Ò vÒ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng t¹i C«ng ty kh¸ch s¹n du lÞch Kim Liªn. 3. §a ra nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng t¹i C«ng ty kh¸ch s¹n du lÞch Kim Liªn. 1 3. §èi tîng ph¹m vi vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu. * §èi tîng nghiªn cøu cña chuyªn ®Ò lµ: vÊn ®Ò lao ®éng vµ sö dông lao ®éng trong kinh doanh kh¸ch s¹n, víi c¸c ®Æc ®iÓm vµ gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng. * Ph¹m vi: ChØ nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò lao ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng ë ph¹m vi vi m« tøc lµ ë mét doanh nghiÖp cô thÓ ë ®©y lµ C«ng ty kh¸ch s¹n du lÞch Kim Liªn. VÒ t×nh h×nh sè liÖu kh¸ch s¹n chuyªn ®Ò còng chØ giíi h¹n trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh n¨m 1999, 2000 vµ 1 vµi n¨m tíi. * Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu: + Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch: Nghiªn cøu s¸ch b¸o, t¹p chÝ chuyªn ngµnh, c¸c b¸o c¸o vÒ thùc tr¹ng sö dông lao ®éng trong t×nh h×nh ph¸t triÓn ho¹t ®éng du lÞch tõ ®ã rót ra c¸c híng ®Ò xuÊt. + Ph¬ng ph¸p thèng kª: Tõ viÖc nghiªn cøu chØ tiªu gi÷a c¸c n¨m em sö dông ph¬ng ph¸p thèng kª ®Ó so s¸nh vÒ sè t¬ng ®èi vµ sè tuyÖt ®èi tõ ®ã ®a ra kÕt luËn t×nh h×nh sö dông lao ®éng t¹i C«ng ty. Ngoµi c¸c ph¬ng ph¸p trªn ®Ò tµi cßn ¸p dông ph¬ng ph¸p ®èi chiÕu so s¸nh hÖ thèng c¸c th«ng tin ®iÒu tra thùc tÕ kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu sÏ lµm t¨ng thªm tÝnh chÝnh x¸c vµ thuyÕt phôc cho ®Ò tµi. 4. KÕt cÊu cña chuyªn ®Ò: Ch¬ng I: C¬ së lý luËn vÒ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong kinh doanh kh¸ch s¹n. Ch¬ng II: §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng t¹i C«ng ty kh¸ch s¹n du lÞch Kim Liªn. Ch¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng. 2 Ch¬ng I C¬ së lý luËn vÒ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong kinh doanh kh¸ch s¹n 1. §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng kinh doanh kh¸ch s¹n. 1.1. Kinh doanh kh¸ch s¹n. Nhu cÇu cña con ngêi lµ v« tËn khi mét nhu cÇu nµo ®ã cña hä ®îc tho¶ m·n th× trong hä l¹i n¶y sØnh ra mét nhu cÇu kh¸c ë møc ®é cao h¬n. V× vËy "§¼ng cÊp nhu cÇu" cña Maslon lµ mét trong nh÷ng häc thuyÕt nhËn thøc vÒ ®éng c¬ thóc ®Èy con ngêi. Nã cho r»ng kh¸ch hµng suy nghÜ tríc khi hµnh ®éng, th«ng qua qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh hîp lý. Maslow ®Ò cËp tíi n¨m ph¹m trï vÒ nhu cÇu: 1. Sinh lý 2. An toµn 3. Quan hÖ x· héi 4. Sù kÝnh träng 5. Tù thÓ hiÖn. Trong c¸c nhu cÇu trªn nhu cÇu sinh lý lµ nhu cÇu thiÕt yÕu v× con ngêi muèn tånt ¹i vµ ph¸t triÓn th× ph¶i cÇn nhu cÇu ¨n uèng, ë, mÆc, th gi·n vÒ thÓ dôc. Do ®ã con ngêi dï cã cã ®i du lÞch hay kh«ng th× hä ®Òu ph¶i ¨n uèng vµ nghØ ng¬i. V× vËy kinh doanh kh¸ch s¹n theo nghÜa hÑp lµ kinh doanh dÞch vô lu tró bao gåm dÞch vô buång ngñ vµ mét sè dÞch vô bæ sung kÌm theo cßn theo nghÜa réng th× kinh doanh kh¸ch s¹n lµ mét h×nh thøc kinh doanh dÞch vô lu tró bao gåm dÞch vô buång ngñ, dÞch vô ¨n uèng vµ dÞch vô bæ sung. Quan niÖm mét c¸ch ®Çy ®ñ nhÊt th× kinh doanh kh¸ch s¹n lµ mét h×nh thøc kinh doanh dÞch vô nh»m ®¸p øng c¸c nhu cÇu vÒ nghØ ng¬i, ¨n uèng, vui ch¬i, gi¶i trÝ vµ c¸c nhu cÇu kh¸c cña kh¸ch du lÞch trong thêi gian lu l¹i t¹m thêi ngoµi n¬i ë thêng xuyªn cña hä t¹i c¸c ®iÓm du lÞch vµ mang l¹i lîi Ých kinh tÕ cho c¬ së kinh doanh. Tõ ®Þnh nghÜa trªn ta thÊy kinh doanh kh¸ch s¹n cã ba chøc n¨ng c¬ b¶n: 3 Chøc n¨ng s¶n xuÊt: Trùc tiÕp t¹o ra s¶n phÈm díi d¹ng vËt chÊt. Chøc n¨ng lu th«ng: B¸n s¶n phÈm cã ®îc cña m×nh hoÆc cña ngêi kh¸c. Chøc n¨ng tiªu thô s¶n phÈm: T¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó tæ chøc tiªu dïng s¶n phÈm ngay t¹i kh¸ch s¹n. 1.2. §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng kinh doanh kh¸ch s¹n. Ho¹t ®éng kinh doanh kh¸ch s¹n chÞu phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn tµi nguyªn du lÞch ë c¸c vïng du lÞch. Tµi nguyªn du lÞch lµ mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ së ®Ó t¹o nªn vïng du lÞch. V× kh¸ch du lÞch víi môc ®Ých sö dông "tµi nguyªn" du lÞch mµ n¬i ë thêng xuyªn kh«ng cã. Sè lîng tµi nguyªn vèn cã, chÊt lîng cña chóng vµ møc ®é kÕt hîp víi lo¹i tµi nguyªn trªn l·nh thæ cã ý nghÜa \ ®Æc biÖt trong viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn du lÞch cña mét vïng hay mét quèc gia. V× vËy, kinh doanh kh¸ch s¹n muèn cã kh¸ch ®Ó mµ phôc vô tõ ®ã thu lîi nhuËn th× b¶n th©n kh¸ch s¹n ph¶i "g¾n liÒn" víi tµi nguyªn du lÞch. Nãi c¸ch kh¸ tµi nguyªn du lÞch lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Çu tiªn mµ c¸c nhµ kinh doanh kh¸ch s¹n cÇn chó ý ®Õn. VÝ dô nh quy m« cña kh¸ch s¹n t¹i mét thêi ®iÓm phô thuéc vµo søc hÊp dÉn cña tµi nguyªn, thø h¹ng kh¸ch s¹n chÞu sù t¸c ®éng cña gi¸ trÞ tµi nguyªn, lo¹i kh¸ch s¹n phô thuéc vµo lo¹i tµi nguyªn. Nh ng nh vËy "g¾n liÒn" kh«ng cã nghÜa lµ ë ®©u cã tµi nguyªn th× ë ®ã mäc lªn nh÷ng kh¸ch s¹n víi nh÷ng kiÕn tróc hiÖn ®¹i, mµ nã cßn phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña tµi nguyªn du lÞch ®ã ®Ó thiÕt kÕ, x©y dùng kh¸ch s¹n cho phï hîp, nã kh«ng chØ phï hîp víi tµi nguyªn du lÞch, mµ nã cßn ph¶i phï hîp víi nhu cÇu cña kh¸ch khi hä ®Õn ®iÓm du lÞch ®ã. - Ho¹t ®éng kinh doanh kh¸ch s¹n ®ßi hái dung lîng vèn ®Çu t ban ®Çu vµ ®Çu t c¬ b¶n t¬ng ®èi cao. §Æc ®iÓm nµy xuÊt ph¸t tõ tÝnh cao cÊp cña nhu cÇu vÒ du lÞch vµ tÝnh ®ång bé cña nhu cÇu du lÞch. Cïng víi nh÷ng nhu cÇu ®Æc trng cña du lÞch nh nghØ ng¬i, ch÷a bÖnh, héi häp, gi¶i trÝ... ®îc ®¸p øng chñ yÕu bëi tµi nguyªn du lÞch, kh¸ch du lÞch hµng ngµy cßn cÇn tho¶ m·n c¸c nhu cÇu b×nh thêng thiÕt yÕu cho cuéc sèng cña m×nh. Ngoµi ra trong thêi gian ®i du lÞch kh¸ch du lÞch cßn tiªu dïng nh÷ng dÞch vô bæ sung nh»m lµm phong phó cho chuyÕn ®i vµ g©y høng thó cho hä. V× vËy ®Ó ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cÇn ph¶i x©y dùng mét hÖ thèng ®ång bé c¸c c«ng t×nh, c¬ së phôc vô, c¸c trang thiÕt 4 bÞ cã chÊt lîng cao. Ph¶i ®Çu t kh¸ch s¹n ngay tõ ®Çu ®Ó kh¸ch s¹n kh«ng l¹c hËu theo thêi gian, tho¶ m·n ®îc nhu cÇu cña kh¸ch. Lµm ®îc ®iÒu ®ã th× kh¸ch s¹n ph¶i ®Çu t mét dung lîng vèn lín. Ngoµi lîng vèn trªn, kh¸ch s¹n cßn cÇn mét lîng vèn cho chi phÝ tiÒn ®Êt, gi¶i phãng mÆt b»ng, chi phÝ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, cÊp tho¸t níc, bu chÝnh viÔn th«ng, ®êng x¸, kh¾c phôc tÝnh thêi vô (®èi víi c¸c kh¸ch s¹n cã tÝnh thêi vô), råi vèn ®Ó duy tr× ho¹t ®éng ban ®Çu cho tíi khi thu ®îc l·i... §Çu t c¬ b¶n thuéc chi phÝ cè ®Þnh gåm söa ch÷a lín, söa ch÷a nhá. Tû träng chi phÝ c¬ b¶n cao. Chi phÝ biÕn ®æi trong mét ®ªm kh«ng lín nhng chi phÝ cè ®Þnh ë mäi lóc, mäi n¬i nã chÞu søc Ðp cña c¹nh tranh. V× ®iÒu kiÖn vËt chÊt tham gia vµo qu¸ tr×nh kinh doanh kh«ng ®îc sai sãt mµ nã ph¶i tuyÖt vêi ngay tõ ®Çu. VËy kinh doanh kh¸ch s¹n ®ßi hái chi phÝ ®Çu t c¬ b¶n liªn tôc do ®©y lµ lo¹i chi phÝ cho chÊt lîng. Ngµnh kinh doanh kh¸ch s¹n ph¶i lµm cho c¸i ¸o lu«n lu«n hîp mèt trong mäi trêng hîp. - Ho¹t ®éng kinh doanh kh¸ch s¹n ®ßi hái dung lîng lao ®éng trùc tiÕp t¬ng ®èi cao. Do nhu cÇu cña con ngêi rÊt phong phó, ®a d¹ng vµ cã tÝnh cao cÊp, hay nãi mét c¸ch kh¸c s¶n phÈm kh¸ch s¹n kh«ng cã tÝnh khu«n mÉu. Cho nªn kh«ng thÓ dïng ngêi m¸y ®Ó thay thÕ con ngêi ®îc mµ ph¶i sö dông chÝnh con ngêi ®Ó tho¶ m·n tèi ®a nhu cÇu cña kh¸ch vµ møc ®é phôc vô ph¶i cao. Mµ dÞch vô th× chñ yÕu dïng lao ®éng sèng ®ã lµ con ngêi. DO yªu cÇu cao cÊp cña kh¸ch cho nªn c¸c nhµ kinh doanh kh¸ch s¹n ph¶i n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm ®Æc biÖt lµ th¸i ®é cña nh©n viªn phôc vô. V× sù tho¶ m·n b»ng sù c¶m nhËn, sù mong chê. Hay ta cã c«ng thøc t¬ng ®¬ng: S=P-E Trong ®ã E lµ mét ®¹i lîng t¬ng ®èi æn ®Þnh chÞu ¶nh hëng cña nh©n tè kh¸ch quan vµ chØ phô thuéc vµo nh©n tè chñ quan. VËy muèn t¨ng S th× ph¶i ®Èy P lªn. Mµ P lµ sù c¶m nhËn. §ã lµ sù c¶m nhËn b»ng c¬ quan gi¸c quan cña kh¸ch khi b¾t ®Çu ®Õn kh¸ch s¹n. Muèn t¨ng P th× c¸c nhµ kinh doanh kh¸ch s¹n tËp trung vµo 2 yÕu tè: con ngêi vµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt. Cho nªn con ngêi lµ mét trong nh÷ng nh©n tè ®Ó n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm cô thÓ 5 lµ th¸i ®é phôc vô cña nh©n viªn trong qu¸ tr×nh kÓ tõ khi kh¸ch ®Õn kh¸ch s¹n cho ®Õn khi kh¸ch rêi khái kh¸ch s¹n. §Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch th× cÇn cã sù chuyªn m«n ho¸ trong ph©n c«ng lao ®éng dÉn ®Õn ®ßi hái nhiÒu lao ®éng trùc tiÕp h¬n. H¬n n÷a thêi gian kinh doanh phô thuéc vµo tiªu dïng cña kh¸ch do ®ã lao ®éng ph¶i lµm viÖc 24/24 giê t¹o thµnh nh÷ng ca kÝp lµm viÖc vµ do thiªn híng lµ n©ng cao tÝnh ®a d¹ng cña s¶n phÈm nªn cã xu híng sè lao ®éng ngµy cµng t¨ng. - Ho¹t ®éng kinh doanh kh¸ch s¹n chÞu sù t¸c ®éng cña tÝnh quy luËt. Do kh¸ch s¹n x©y dùng thêng g¾n víi tµi nguyªn du lÞch, mµ tµi nguyªn du lÞch phô thuéc vµo thêi tiÕt, khÝ hËu nªn viÖc kinh doanh diÔn ra theo mïa. VÝ dô ®èi víi kh¸ch s¹n x©y dùng ë vïng ven biÓn th× c«ng viÖc kinh doanh diÔn ra chñ yÕu vµo mïa hÌ. Do quy luËt t©m sinh lý cña con ngêi nh: ¨n ngñ chØ diÔn ra ë mét sè thêi ®iÓm trong ngµy, do ®ã yªu cÇu vÒ c¸c dÞch vô còng diÔn ra ë mét sè thêi ®iÓm do ®ã yªu cÇu c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i chÊp nhËn quy luËt mµ cã c¸ch ®èi øng cho phï hîp. 2. §Æc ®iÓm lao ®éng trong kinh doanh kh¸ch s¹n. 2.1. §Æc ®iÓm cña b¶n th©n lao ®éng trong kinh doanh kh¸ch s¹n. - Lao ®éng trong kh¸ch s¹n thêng lµ qu¸ tr×nh sö dông lao ®éng thñ c«ng, chñ yÕu lµ lao ®éng ch©n tay, trùc tiÕp phôc vô kh¸ch. C¸c kh©u trong qu¸ tr×nh phôc vô rÊt khã ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt nh c¬ giíi ho¸, tù ®éng ho¸. Nãi nh vËy, cã nghÜa lµ ngoµi lao ®éng s¶n xuÊt chÕ biÕn mãn ¨n lµ lao ®éng s¶n xuÊt vËt chÊt, lao ®éng s¶n xuÊt trong kh¸ch s¹n chñ yÕu lµ thùc hiÖn c¸c dÞch vô. C¸c dÞch vô nµy ®îc t¹o ra nh»m tho¶ m·n nhu cÇu thiÕt yÕu còng nh nhu cÇu ®Æc trng cña kh¸ch du lÞch. §Æc trng cña dÞch vô ®îc biÓu hiÖn râ nÐt ë s¶n phÈm lao ®éng trong kh¸ch s¹n. §Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng phôc vô cßn phô thuéc vµo ngêi tiªu dïng. S¶n phÈm díi d¹ng dÞch vô kh«ng ph¶i lµ s¶n phÈm ®îc thiÕt kÕ tõ tríc vµ kh«ng cã tÝnh lÆp l¹i. Do ®ã khã kh¨n trong ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ lµm viÖc, ngêi ta kh«ng thÓ ®Õm ®îc sè lîng kh¸ch hµng trong mét ca lµm viÖc cña mét nh©n viªn ®Ó ®¸nh gi¸ mµ ph¶i xem trong sè kh¸ch hµng mµ nh©n viªn phôc vô cã bao nhiªu ngêi hµi lßng. 6 - Lao ®éng trong kh¸ch s¹n ®ßi hái ®é chuyªn m«n ho¸ t¬ng ®èi cao. TÝnh chuyªn m«n ho¸ hiÓu theo c¸ch 1: §ã lµ tÝnh chuyªn m«n ho¸ theo c¸c bé phËn. Trong kh¸ch s¹n cã nhiÒu bé phËn mçi bé phËn cã chøc n¨ng, nhiÖm vô kh¸c nhau. Cho nªn khi tuyÓn dông nh©n viªn ph¶i theo chuyªn ngµnh vµ ®îc ®µo t¹o chuyªn s©u. §iÒu nµy dÉn ®Õn khã kh¨n trong viÖc thay thÕ lÉn nhau gi÷a c¸c nh©n viªn trong c¸c bé phËn. VËy cã nghÜa lµ ®Þnh møc lao ®éng trong kh¸ch s¹n cao. Do vÊn ®Ò chñ quan kh¸c mµ g©y ra thiÕu hôt ®ét xuÊt cña kh¸ch s¹n. Mµ c¸c nhµ kinh doanh kh¸ch s¹n mong muèn chi phÝ lao ®éng gi¶m. VËy kh¸ch s¹n cÇn ®¶m b¶o mét sè lîng nh©n viªn hîp lý vµ cã kh¶ n¨ng lÊp chç trèng khi kh¸ch s¹n ho¹t ®éng vµo thêi ®iÓm ®«ng kh¸ch. + TÝnh chuyªn m«n ho¸ theo c¸ch 2: Theo thao t¸c kü thuËt: Tøc lµ ngêi ta cã xu híng chuyªn m«n ho¸ theo cung ®o¹n phôc vô. V× muèn chÊt lîng phôc vô cao th× kh¶ n¨ng m¾c lçi ph¶i gi¶m. Cho nªn ngêi nh©n viªn ph¶i lµm quen víi mét c«ng viÖc. §iÒu nµy g©y khã kh¨n cho nhµ kinh doanh kh¸ch s¹n khi mµ nh©n viªn cø ph¶i lµm 1 c«ng viÖc sÏ rÊt nhµm ch¸n. Khi tÝnh chuyªn m«n ho¸ cµng cao th× ®Þnh møc lao ®éng cµng cao. §iÒu nµy ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh. Muèn t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh th× gi¶m chi phÝ lao ®éng. - Thêi gian lao ®éng trong kh¸ch s¹n phô thuéc vµo thêi gian tiªu dïng cña kh¸ch. Thêi gian lµm viÖc trong kh¸ch s¹n thêng t¬ng øng víi viÖc ®Õn vµ ®i cña kh¸ch. Kh¸ch s¹n dêng nh lµm viÖc 365 ngµy trªn 1 n¨m, 24h trªn 1 ngµy vµ kh«ng cã thêi gian ®ãng cöa. §Æc ®iÓm nµy g©y khã kh¨n trong qu¶n trÞ nh©n sù: ®ßi hái ngèn lîng lao ®éng lín cho nªn khã kh¨n trong c«ng t¸c ph©n c«ng lao ®éng, ¶nh hëng tíi viÖc tÝnh l¬ng, giê c«ng mét c¸ch chÝnh x¸c, c«ng b»ng. Ngoµi ra cßn ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn ®êi sèng riªng cña ngêi lao ®éng khiÕn hä kh«ng cã ®iÒu kiÖn tham gia nhiÒu vµo c¸c ho¹t ®éng x· héi. Do ®ã, kh¸ch s¹n ph¶i cã chÕ ®é l¬ng thëng hîp lý ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ngêi lao ®éng, gióp hä hoµn thµnh tèt c«ng viÖc ®îc giao. - Cêng ®é lao ®éng cao ®ång thêi ph¶i chÞu m«i trêng t©m lý phøc t¹p. 7 §¹i ®a sè lao ®éng trong kh¸ch s¹n ®Òu cã quan hÖ trùc tiÕp víi kh¸ch, tõ lÔ t©n cho ®Õn c¸c bé phËn buång, bµn, bar, hä ph¶i thêng xuyªn tiÕp xóc víi nhiÒu ®èi tîng kh¸ch víi c¸c ®Æc ®iÓm kh¸c nhau vÒ d©n téc, së thÝch, c¬ cÊu x· héi (giíi tÝnh, tuæi, vÞ trÝ x· héi), nhËn thøc phong tôc tËp qu¸n vµ lèi sèng. Khi tiÕp xóc víi nhiÒu d¹ng kh¸ch kh¸c nhau, kh¸ch khã tÝnh còng cã, kh¸ch dÔ tÝnh còng cã, h¬n n÷a kh«ng ph¶i lóc nµo ngêi lao ®éng còng ë trong tr¹ng th¸i tho¶i m¸i. Do vËy ®Ó phôc vô ®¹t chÊt lîng cao ngêi lao ®éng ph¶i cã søc chÞu ®ùng vÒ t©m lý ®Ó lu«n lµm võa lßng kh¸ch. Ngoµi ra ë mét sè nghiÖp vô ®iÒu kiÖn lao ®éng t¬ng ®èi khã kh¨n hä ph¶i lµm viÖc trong nh÷ng m«i trêng c¸m dç vÒ mÆt vËt chÊt vµ cã kh¶ n¨ng m¾c bÖnh truyÒn nhiÔm vao vÝ dô nh massage, t¾m h¬i. TÝnh phøc t¹p ®ã ®ßi hái ngêi lao ®éng ph¶i rÌn luyÖn phÈm chÊt t©m lý x· héi cÇn thiÕt vµ cã lßng yªu nghÒ ®Ó ®iÒu chØnh t×nh c¶m cña m×nh trong qu¸ tr×nh phôc vô kh¸ch. NhËn thøc ®îc ®iÒu nµy c¸c nhµ qu¶n lý cÇn cã chÝnh s¸ch u ®·i vÒ l¬ng thëng ®èi víi nh÷ng ngêi lao ®éng lµm viÖc trong m«i trêng lao ®éng phøc t¹p ®Ó gióp hä yªn t©m lµm viÖc. Tãm l¹i yªu cÇu cña kh¸ch ®èi víi c¸c dÞch vô kh¸ch s¹n còng rÊt kh¸c nhau. Do vËy ®ßi hái kh¸ch s¹n ph¶i nghiªn cøu n¾m b¾t ®îc yªu cÇu cña kh¸ch ®Ó lµm tho¶ m·n tèi ®a nhu cÇu cña hä. NÕu kh«ng coi träng vÊn ®Ò nµy sÏ dÉn tíi viÖc sö dông l·ng phÝ søc lao ®éng vµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt, gi¶m sót chÊt lîng phôc vô vµ còng chÝnh lµ nguyªn nh©n lµm gi¶m hiÖu qu¶ kinh doanh. 2.2. §Æc ®iÓm vÒ c¬ cÊu lao ®éng trong kh¸ch s¹n. C¬ cÊu lao ®éng trong kh¸ch s¹n lµ tËp hîp nh÷ng nhãm x· héi cña ngêi lao ®éng trong tËp thÓ còng nh c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c nhãm ®ã. Cã hai lo¹i c¬ cÊu c¬ b¶n trong tËp thÓ ngêi lao ®éng, ®ã lµ: C¬ cÊu d©n c C¬ cÊu vÒ tr×nh ®é nghiÖp vô. - §Æc ®iÓm vÒ c¬ cÊu d©n c: C¬ cÊu d©n c lµ tËp hîp nhãm ngêi lao ®éng theo tuæi t¸c, giíi tÝnh, d©n téc vµ thµnh phÇn x· héi. + C¬ cÊu lao ®éng theo ®é tuæi: Trong kh¸ch s¹n ®é tuæi trung b×nh cña ngêi lao ®éng t¬ng ®èi thÊp. Lao ®éng n÷ thêng ë tÇm tuæi tõ 20-30 tuæi, tËp 8 trung chñ yÕu ë c¸c bé phËn lÔ t©n, bµn, bar. Nam giíi ë ®é tuæi 20-40 tuæi thêng ®îc bè trÝ ë c¸c bé phËn l¸i xe, b¶o vÖ, bÕp. Tuy nhiªn ®é tuæi lao ®éng cßn phô thuéc vµo tõng nghiÖp vô vµ tõng chøc vô lao ®éng cã ®é tuæi trung b×nh cao thêng ®îc bè trÝ ë bé phËn qu¶n lý v× cã sù ®ßi hái nhiÒu kinh nghiÖm trong nghÒ, cßn ë nh÷ng khu vùc cÇn giao tiÕp trùc tiÕp víi kh¸ch ngêi ta sö dông lao ®éng cã ®é tuæi t¬ng ®èi thÊp. Tuy nhiªn khi lùa chän lao ®éng ngêi ta thêng tuyÓn chän lao ®éng cã ®é tuæi kh¸ chªnh lÖch ®Ó cã kh¶ n¨ng xÕp xen kÏ trong qu¸ tr×nh lµm viÖc ch¼ng h¹n nh÷ng ngêi cã kinh nghiÖm l©u n¨m trong nghÒ khi lµm viÖc víi nh÷ng ngêi trÎ tuæi sÏ truyÒn ®¹t kinh nghiÖm cho nh÷ng ngêi trÎ. + C¬ cÊu lao ®éng theo giíi tÝnh: Trong kinh doanh kh¸ch s¹n lao ®éng n÷ thêng chiÕm tû lÖ cao h¬n lao ®éng nam nhng xu híng hiÖn nay viÖc tuyÓn cã chiÒu híng ngîc l¹i. Còng nh c¬ cÊu lao ®éng vÒ ®é tuæi, c¬ cÊu giíi tÝnh cña lao ®éng trong kh¸ch s¹n còng thay ®æi theo tõng nghiÖp vô vµ tõng chøc vô. ë bé phËn ngo¹i c¶nh th× thêng 100% lµ n÷, ë tæ b¶o vÖ, b¶o dìng th× thêng 100% lµ nam. Nãi chung tuú theo tÝnh chÊt kinh doanh cña kh¸ch s¹n mµ cã sù ph©n chia lao ®éng theo giíi tÝnh kh¸c nhau. Xu híng c¬ cÊu lao ®éng hiÖn nay còng cã nhiÒu thay ®æi lµ sù trÎ ho¸ lùc lîng lao ®éng trong kh¸ch s¹n, còng nh tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ ngo¹i ng÷ ngµy cµng ®îc n©ng cao. - C¬ cÊu vÒ tr×nh ®é nghiÖp vô: lµ tËp hîp nh÷ng nhãm ngêi lao ®éng theo tr×nh ®é nghiÖp vô, theo nghÒ nghiÖp, theo th©m niªn c«ng t¸c. XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch, kinh doanh kh¸ch s¹n sö dông nhiÒu ngµnh nghÒ, do ®ã mµ c¬ cÊu nghiÖp vô trong kh¸ch s¹n cã thÓ chia thµnh 2 nhãm: + NghiÖp vô ®Æc trng cho ho¹t ®éng kinh doanh kh¸ch s¹n vµ du lÞch nh lÔ t©n, buång, bµn, bÕp, bar. + NghiÖp vô chuyªn m«n cña mét sè ngµnh kh¸c cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch: kÕ to¸n, ng©n hµng, bu ®iÖn, b¸c sÜ vµ mét sè ngµnh nghÒ chuyªn m«n kü thuËt: l¸i xe, söa ch÷a ®iÖn níc. So víi c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c, c¬ cÊu x· héi theo tr×nh ®é nghiÖp vô trong kinh doanh kh¸ch s¹n cã mét sè nÐt c¬ b¶n. Trong kinh doanh kh¸ch s¹n cã hai nhãm x· héi lín nhÊt ®ã lµ trÝ thøc vµ c«ng nh©n, trong ®ã c«ng nh©n chiÕm tû träng lín h¬n. 9 Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña ngêi lao ®éng trong kh¸ch s¹n kh«ng ®ßi hái cao l¾m v× kh¸ch s¹n sö dông nhiÒu lao ®éng ch©n tay lµ chñ yÕu. Lao ®éng cã tr×nh ®é ®¹i häc thêng bè trÝ ë bé phËn lÔ t©n vµ qu¶n lý. Riªng vÒ tr×nh ®é nghiÖp vô lu«n ®ßi hái ngêi lao ®éng ë møc ®é thuÇn thôc cã phong c¸ch øng xö vµ giao tiÕp tèt. Tãm l¹i, nghiªn cøu kü nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy sÏ cho phÐp kh¸ch s¹n x©y dùng ®îc c¬ cÊu lao ®éng hîp lý trong toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh còng nh trong toµn kh©u, tõng bé phËn vµ ®ã còng lµ ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng ®¹t hiÖu qu¶ cao. 2.3. §Æc ®iÓm cña qu¸ tr×nh tæ chøc vµ qu¶n lý. - TÝnh chu kú TÝnh chu kú cña qu¸ tr×nh tæ chøc vµ qu¶n lý lao ®éng thÓ hiÖn ë chç lµ viÖc ph©n c«ng bè trÝ lao ®éng kh«ng ph¶i lóc nµo còng nh nhau, mµ nã thêng diÔn ra ë mét sè thêi ®iÓm du lÞch khi ®ã kh¸ch s¹n sÏ ph¶i tuyÓn thªm nh©n viªn hoÆc còng cã thÓ cho nh©n viªn nghØ viÖc nÕu ®ã kh«ng ph¶i lµ thêi vô du lÞch, ®iÒu nµy ®Æc biÖt thÊy râ ë nh÷ng kh¸ch s¹n ven biÓn. H¬n n÷a tÝnh thêi vô cßn bÞ ¶nh hëng t©m lý cña con ngêi ®ã lµ con ngêi ta chØ cã thÓ ¨n, ngñ, vui, ch¬i gi¶i trÝ ë mét sè thêi ®iÓm trong ngµy, th¸ng, n¨m... do ®ã viÖc qu¶n lý lao ®éng ph¶i hÕt søc ®îc chó träng vµ ®¸ng quan t©m. - TÝnh lu©n chuyÓn: TÝnh lu©n chuyÓn lao ®éng trong kh¸ch s¹n thÓ hiÖn ë chç, mét nh©n viªn ®îc tuyÓn vµo mét bé phËn nµo ®ã vµ sau mét sè n¨m c«ng t¸c, hay øng víi mét sè tuæi nhÊt ®Þnh th× hä sÏ ph¶i chuyÓn sang bé phËn kh¸c. VÝ dô nh mét nh©n viªn lµm ë bµn, bÕp ®Õn mét ®é tuæi nµo ®ã (30 tuæi trë lªn) th× hä sÏ chuyÓn lµm nh©n viªn buång hoÆc bÕp. Tuy nhiªn, øng víi mçi lÇn lu©n chuyÓn nh vËy hä ph¶i ®îc ®µo t¹o nghiÖp vô mét c¸ch khoa häc ®Ó cã thÓ ®¶m b¶o ®îc chÊt lîng s¶n phÈm. 10 3. Ph©n lo¹i lao ®éng trong kh¸ch s¹n. Nh ta ®· biÕt xuÊt ph¸t ®iÓm ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng lµ chi phÝ vµ kÕt qu¶ lao ®éng. Qua nghiªn cøu ®Æc ®iÓm lao ®éng ë kh¸ch s¹n ta thÊy ®îc víi tõng bé phËn, tõng ho¹t ®éng kinh doanh cô thÓ th× c¸c chi phÝ lao ®éng bá ra vµ kÕt qu¶ ®¹t ®îc lµ kh¸c nhau. VËy ®Ó cã biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng chung ë kh¸ch s¹n, ta ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng ë tõng bé phËn. C¸c bé phËn nµy ®îc ph©n chia theo c¸c tiªu thøc sau: - C¨n cø vµo ho¹t ®éng kinh doanh, lao ®éng trong kh¸ch s¹n ®îc ph©n chia thµnh c¸c bé phËn. + Lao ®éng thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh lu tró: bao gåm c¸c lao ®éng thùc hiÖn c¸c dÞch vô vÒ lu tró. + Lao ®éng thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ¨n uèng: bao gåm lao ®éng ë c¸c bé phËn bÕp, bµn, bar... + Lao ®éng thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô kh¸c bao gåm massage, karaoke... - C¨n cø vµo møc ®é t¸c ®éng vµo qu¸ tr×nh kinh doanh cña kh¸ch s¹n. + Lao ®éng gi¸n tiÕp: Gåm nh÷ng lao ®éng hç trî cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh c¸n bé qu¶n lý: ban gi¸m ®èc nh©n viªn hµnh chÝnh, thèng kª, tµi vô, kÕ ho¹ch kÕ to¸n... + Lao ®éng trùc tiÕp: gåm nh÷ng lao ®éng thuéc bé phËn nghiÖp vô trong kh¸ch s¹n, bao gåm lao ®éng trong c¸c tæ. Tæ lÔ t©n: bao gåm nh©n viªn tiÕp t©n, nh©n viªn qu¶n lý hµnh lý, nh©n viªn chØ dÉn... Tæ buång: nh©n viªn phôc vô phßng Tæ bµn: nh©n viªn phôc vô bµn Tæ chÕ biÕn: nh©n viªn chÕ biÕn mãn ¨n, gi¶i kh¸t Tæ söa ch÷a: nh©n viªn ®iÖn níc Tæ dÞch vô: nh©n viªn phôc vô c¸c dÞch vô kh¸c - C¨n cø vµo yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng trong kh¸ch s¹n. 11 + Lao ®éng trong biªn chÕ + Lao ®éng ngoµi biªn chÕ. 4. HiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong kinh doanh kh¸ch s¹n. 4.1. Kh¸i niÖm: HiÖu qu¶ sö dông lao ®éng lµ mét chØ tiªu chÊt lîng quan träng trong ho¹t ®éng kinh tÕ cña mäi ngµnh kinh tÕ quèc d©n nãi chung vµ ngµnh kinh doanh kh¸ch s¹n nãi riªng. Nã ph¶n ¸nh kÕt qu¶ vµ tr×nh ®é sö dông lao ®éng cña tõng ®¬n vÞ, qua ®ã mµ thÊy ®îc hiÖu qu¶ lao ®éng chung cña tõng ngµnh vµ cña toµn x· héi. HiÖu qu¶ sö dông lao ®éng ®îc hiÓu lµ chØ tiªu biÓu hiÖn tr×nh ®é sö dông lao ®éng th«ng qua quan hÖ so s¸nh gi÷a kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh víi chi phÝ lao ®éng ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ ®ã chØ tiªu nay cã thÓ ®îc m« t¶ b»ng c«ng thøc sau: KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh H= Trong ®ã: H lµ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng. KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh biÓu hiÖn ë c¸c chØ tiªu vÒ sè lîng s¶n phÈm, møc doanh thu, lîi nhuËn. Chi phÝ lao ®éng biÓu hiÖn ë thêi gian lao ®éng, tiÒn l¬ng... VËy b¶n chÊt cña viÖc sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶ trong kinh doanh kh¸ch s¹n lµ cïng víi mét chi phÝ lao ®éng bá ra lµm sao t¹o ra ® îc nhiÒu lîi nhuËn t¨ng doanh thu vµ ®¶m b¶o ®îc chÊt lîng phôc vô. Hay nãi mét c¸ch kh¸c lµ ph¶i tiÕt kiÖm vµ mäi sù tiÕt kiÖm suy cho cïng lµ tiÕt kiÖm thêi gian. Thêi gian lao ®éng ë ®©y kh«ng chØ lµ thêi gian lao ®éng trong doanh nghiÖp mµ cßn tiÕt kiÖm thêi gian lao ®éng cho toµn x· héi. N©ng cao hiÖu qu¶ lao ®éng trong ngµnh kinh doanh kh¸ch s¹n, kh«ng thÓ phôc vô kÐm ngêi tiªu dïng kh«ng ®Ó kh¸ch mÊt nhiÒu thêi gian chê ®îi víi ý nghÜa toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong ngµnh ph¶i ®¶m b¶o tiÕt kiÖm chi phÝ tiªu dïng cña kh¸ch, tiÕt kiÖm thêi gian cho ngêi tiªu dïng ph¶i phï hîp víi lîi Ých cña x· héi, nhng còng ph¶i ®¶m b¶o lîi Ých cho doanh nghiÖp tøc lµ doanh thu ph¶i bï ®¾p chi phÝ vµ doanh nghiÖp cã l·i. 12 M©u thuÉn nµy thÓ hiÖn mét c¸ch kh¸ch quan, ®ßi hái ph¶i cã ph¬ng híng gi¶i quyÕt nhÊt lµ trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay. 4.2. C¸c chØ tiªu cô thÓ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng * Yªu cÇu ®èi víi c¸c chØ tiªu: ViÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông trong mçi doanh nghiÖp lµ cÇn thiÕt, th«ng qua chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ lao ®éng cña doanh nghiÖp m×nh so s¸nh víi kú tríc, so s¸nh víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong ngµnh c¸c doanh nghiÖp trong cïng ®Þa bµn, ®Ó thÊy râ viÖc sö dông lao ®éng cña doanh nghiÖp m×nh ®· tèt hay cha, tõ ®ã ph¸t huy nh÷ng ®iÓm m¹nh kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm yÕu trong viÖc tæ chøc, qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cao h¬n. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong tõng doanh nghiÖp kh«ng thÓ nãi mét c¸ch chung chung mµ ph¶i th«ng qua mét hÖ thèng c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n, lîi nhuËn b×nh qu©n trªn mét nh©n viªn, hiÖu qu¶ sö dông thêi gian lao ®éng ngoµi c¸c chØ tiªu trªn, dùa trªn c¬ së chi phÝ lao ®éng ta cßn cã hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng qua c¸c chØ tiªu doanh thu trªn 1000® tiÒn l¬ng, lîi nhuËn thu ®îc trªn 1000 ® tiÒn l¬ng. Tuy nhiªn c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau: + C¸c chØ tiªu ph¶i ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së nguyªn t¾c chung cña ph¹m trï hiÖu qu¶ kinh tÕ. Nã ph¶i ph¶n ¸nh ®îc t×nh h×nh sö dông lao ®éng sèng th«ng qua quan hÖ so s¸nh vÒ kÕt qu¶ kinh doanh víi chi phÝ vÒ lao ®éng sèng. + C¸c chØ tiªu ph¶i cho phÐp ®¸nh gi¸ mét c¸ch chung nhÊt toµn diÖn nhÊt, bao qu¸t nhÊt, hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong kh¸ch s¹n. V× vËy ph¶i cã chØ tiªu tæng hîp trong hÖ thèng. MÆt kh¸c nh»m ®¸nh gi¸ mét c¸ch cô thÓ h¬n s©u s¾c h¬n ®ßi hái trong hÖ thèng chØ tiªu ph¶i cã c¸c chØ tiªu bé phËn qua nh÷ng chØ tiªu nµy cã thÓ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trªn tõng bé phËn. Tõ ®ã rót ra ®îc nh÷ng biÖn ph¸p ®óng ®¾n ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng ë toµn doanh nghiÖp. + HÖ thèng c¸c chØ tiªu ph¶i cã mèi quan hÖ kh¨ng khÝt ®Ó th«ng qua hÖ thèng chØ tiªu ®ã, doanh nghiÖp cã thÓ rót ra nh÷ng kÕt luËn ®óng ®¾n vÒ t×nh h×nh sö dông lao ®éng. 13 + HÖ thèng c¸c chØ tiªu nµy ph¶i thèng nhÊt víi nhau ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chÊt so s¸nh ®îc hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng gi÷a c¸c bé phËn trong mét doanh nghiÖp hoÆc gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh víi nhau. * C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng. - C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chung. + ChØ tiªu vÒ n¨ng suÊt lao ®éng (W) W= (1) Trong ®ã: W: N¨ng suÊt lao ®éng TR: Tæng doanh thu T: Tæng sè lao ®éng N¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n lµ mét chØ tiªu tæng hîp, cho phÐp ®¸nh gi¸ mét c¸ch chung nhÊt cña hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cña toµn bé doanh nghiÖp. Qua n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n ta cã thÓ so s¸nh gi÷a c¸c kú kinh doanh víi nhau. ChØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n cho ta thÊy, trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m) th× trung b×nh mét lao ®éng t¹o ra doanh thu lµ bao nhiªu. + ChØ tiªu vÒ lîi nhuËn b×nh qu©n (N): N= (2) Trong ®ã: N: Lîi nhuËn b×nh qu©n 1 lao ®éng LN: Tæng lîi nhuËn T: Tæng sè lao ®éng §©y lµ mét chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng ë kh¸ch s¹n, nã cho ta thÊy mét lao ®éng cña doanh nghiÖp t¹o ra ®îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn (th¸ng, quý, n¨m) nã ph¶n ¸nh møc ®é cèng hiÕn cña mçi ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp trong viÖc t¹o ra lîi nhuËn ®Ó tÝch luü t¸i s¶n xuÊt më réng trong ®¬n vÞ vµ ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch nhµ níc. ChØ tiªu nµy cã thÓ tÝnh cho toµn bé doanh nghiÖp hoÆc lµ tõng bé phËn ®Ó cã thÓ ®¸nh gi¸, so s¸nh hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng ë tõng bé phËn, tõ ®ã cã biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng ë tõng bé phËn. 14 - Ngoµi ba chØ tiªu c¬ b¶n trªn, cßn mét sè chØ tiªu bæ sung nh»m ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng. = (3) ý nghÜa chØ tiªu nµy cho biÕt cø 1® chi phÝ l¬ng bá ra ®em l¹i bao nhiªu ®ång doanh thu = (4) ý nghÜa cña chØ tiªu nµy: cho biÕt cø 1® chi phÝ l¬ng trong kú mang l¹i bao nhiªu ®ång lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. ChØ tiªu nµy cµng lín nã ph¶n ¸nh doanh nghiÖp sö dông quü l¬ng cµng hiÖu qu¶. = (5) ý nghÜa chØ tiªu nµy cho biÕt øng víi mét ®ång doanh thu th× sÏ cÇn bao nhiªu chi phÝ l¬ng cho lao ®éng sèng. - C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ ë tõng bé phËn: §Ó viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng ®îc cô thÓ s©u s¾c cÇn ph¶i cã c¸c chi tiÕt mang tÝnh ®Æc thï cho tõng bé phËn lao ®éng: + Bé phËn qu¶n lý: §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông ë bé phËn nµy rÊt khã kh¨n vµ phøc t¹p v× kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng nµy phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c¸c nh©n tè kh¸c, vµ sù biÓu hiÖn cña nã ph¶i qua mét thêi gian dµi, chi phÝ lao ®éng ë bé phËn nµy mang tÝnh trÝ ãc. Do ®ã hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng ®îc ®¸nh gi¸ tríc tiªn ë kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. + §èi víi tæ kÕ to¸n: HiÖu qu¶ lao ®éng ®îc ®¸nh gi¸ qua viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ ho¹ch thèng kª, ph©n tÝch kÕt qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo ®óng nguyªn t¾c, chÕ ®é thÓ lÖ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tµi vô cña nhµ níc. + Tæ lÔ t©n: ChÊt lîng lao ®éng ë tæ nµy ®îc ®¸nh gi¸ th«ng qua tr×nh ®é sö dông ngo¹i ng÷, th¸i ®é phôc vô vµ kh¶ n¨ng am hiÓu t©m lý kh¸ch, n¨ng suÊt lao ®éng C«ng thøc: = (6) 15 + Tæ buång, Tæ giÆt lµ: §îc ®¸nh gi¸ th«ng qua chØ tiªu vÒ sè phßng trªn mét nh©n viªn phôc vô, møc ®é vÖ sinh s¹ch sÏ cña phßng vµ n¨ng suÊt lao ®éng. + Tæ bµn, ba bÕp: ChÊt lîng phôc vô ngêi tiªu dïng lµ chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cña tæ, cô thÓ thÓ hiÖn ë nh÷ng viÖc nh sau: Cung cÊp cho kh¸ch hµng nh÷ng s¶n phÈm ¨n uèng ®ñ vÒ sè lîng, ®¶m b¶o vÒ chÊt lîng víi gi¸ c¶ hîp lý. H×nh thøc phôc vô nhanh chãng kÞp thêi, tiÕt kiÖm thêi gian, th¸i ®é t c¸ch nh©n viªn ph¶i lÞch sö, vui vÎ, nhiÖt t×nh, trang thiÕt bÞ ph¶i ®¶m b¶o s¹ch sÏ. + Tæ tu söa: ChÊt lîng cña c«ng viÖc ®îc ®¸nh gi¸ qua c¸c chØ tiªu vÒ sè giê m¸y mãc ch¹y an toµn trong ngµnh, sè ngµy an toµn trong n¨m vµ tr×nh ®é kü thuËt cña nh©n viªn trong tæ. + Tæ dÞch vô kh¸c: HiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cña tæ chøc ®¸nh gi¸ th«ng qua c¸c chØ tiªu. = = (7) (8) 5. Mét sè nh©n tè t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cña mét doanh nghiÖp kh¸ch s¹n. a. Nh©n tè bªn trong: - Tæ chøc qu¶n lý trong kh¸ch s¹n. + Ph©n c«ng lao ®éng hîp lý tõng bé phËn ®ång thêi ®i cïng víi chÊt lîng cña mçi nh©n viªn phï hîp víi ®ßi há chÊt lîng cña mçi c«ng viÖc, mçi chøc danh. V× vËy ®Ó sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶ c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i biÕt bè trÝ ®óng ngêi ®óng viÖc vµ ®óng thêi ®iÓm cÇn thiÕt. Ph©n c«ng lao ®éng hîp lý tøc lµ ®èi víi c«ng viÖc phøc t¹p, nh÷ng c«ng viÖc hay ¸p dông m¸y mãc hiÖn ®¹i th× cÇn nh÷ng lao ®éng cã tr×nh ®é cao, cßn nh÷ng lao ®éng ch©n tay ®¬n gi¶n kh«ng cÇn sù trî gióp cña m¸y mãc th× chØ cÇn nh÷ng lao ®éng cã tr×nh ®é thÊp vµ trung b×nh. VËy ph©n c«ng lao ®éng hîp lý sÏ gióp kh¸ch s¹n tr¸nh ®îc t×nh tr¹ng l·ng phÝ nh©n lùc, tiÕt kiÖm chi phÝ søc lao ®éng vµ ngîc l¹i nÕu kh«ng th× 16 dÉn ®Õn l·ng phÝ søc lao ®éng, sö dông lao ®éng kh«ng hiÖu qu¶ dÉn ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng gi¶m. + §Þnh møc lao ®éng ph¶i lµ ®Þnh møc lao ®éng trung b×nh tiªn tiÕn cã nghÜa lµ møc c«ng viÖc mµ muèn thùc hiÖn ®îc ph¶i cã chót Ýt s¸ng t¹o, cè g¾ng phÊn ®Êu tuy nhiªn kh«ng qu¸ khã nhng còng kh«ng ph¶i ai còng lµm ®îc, nh vËy sÏ dÉn ®Õn ch¸n n¶n hoÆc tr©y lêi dÉn ®Õn hiÖu qu¶ sö dông kh«ng cao. Tuy nhiªn ®Ó x©y dùng mét ®Þnh møc lao ®éng hîp lý kh«ng ph¶i lµ dÔ mµ cßn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè. + Qu¶n lý lao ®éng b»ng c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng khuyÕn khÝch lao ®éng lµm viÖc b»ng c¸c chÕ ®é thëng ph¹t. Qu¶n lý lao ®éng theo h×nh thøc ph©n c«ng lao ®éng theo ca kÝp, theo tæ ®éi. Trong kh¸ch s¹n tæ chøc tr¶ l¬ng thêng theo 2 h×nh thøc: L¬ng theo s¶n phÈm vµ theo cÊp bËc thêi gian. + TuyÓn chän vµ ®µo t¹o lao ®éng. Th«ng thêng th× ®èi víi kh¸ch s¹n míi thµnh lËp viÖc tuyÓn chän lao ®éng tõ bªn ngoµi lµ ®iÒu kh«ng tr¸nh khái. §èi víi c¸c kh¸ch s¹n ®ang ho¹t ®éng th× viÖc tuyÓn chän tõ bªn ngoµi lµ cÇn thiÕt trong trêng hîp kh«ng cã ®ñ ngêi hoÆc kh«ng cã ngêi ®ñ kh¶ n¨ng ®¶m nhiÖm chøc vô hoÆc vÞ trÝ nµo ®ã. NÕu tuyÓn chän kh«ng kü tuyÓn chän sai, tuyÓn theo c¶m tÝnh hoÆc theo mét søc Ðp nµo ®ã sÏ dÉn ®Õn hËu qu¶ vÒ kinh tÕ x· héi. §µo t¹o ®Ó trang bÞ kiÕn thøc hoÆc thªm kiÕn thøc vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô cho ngêi lao ®éng. + Quy tr×nh c«ng nghÖ: Mét c¸i m¸y muèn ch¹y tèt th× c¸c bé phËn cña nã ph¶i ho¹t ®éng ®Òu ®Æn, ¨n khíp víi nhau cã nghÜa r»ng ®Ó chÊt lîng phôc vô kh¸ch s¹n cao th× kh«ng cã nghÜa lµ c¸c bé phËn ho¹t ®éng rêi r¹c, kh«ng ¨n khíp mµ chóng ph¶i phô thuéc vµo nhau, cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, nhËn ®îc mäi th«ng tin kh¸c cña nhau. H¬n n÷a do ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm kh¸ch s¹n mµ mèi quan hÖ mËt thiÕt gi÷a c¸c bé phËn trong kh¸ch s¹n quyÕt ®Þnh ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng. + C¸c c«ng cô ®ßn bÈy kinh tÕ. 17 TiÒn l¬ng lµ sè lîng tiÒn lµ ngêi lao ®éng nhËn ®îc sau mét thêi gian lµm viÖc nhÊt ®Þnh hoÆc sau khi ®· hoµn thµnh mét khèi lîng c«ng viÖc nµo ®ã. TiÒn l¬ng lµ ®ßn bÈy kinh tÕ m¹nh mÏ nhÊt ®èi víi ngêi lao ®éng v× tiÒn l¬ng lµ mét phÇn thu nhËp quèc d©n dµnh cho tiªu dïng c¸ nh©n biÓu hiÖn díi d¹ng tiÒn tÖ ®îc ph©n phèi cho ngêi lao ®éng c¨n cø vµo sè lîng mµ mçi ngêi ®· cèng hiÕn. Nhng ®Ó tiÒn l¬ng thùc sù trë thµnh ®ßn bÈy kinh tÕ th× c«ng t¸c tæ chøc tiÒn l¬ng ph¶i ®îc xÐt trªn 2 khÝa c¹nh: quü l¬ng vµ ph¬ng ¸n ph©n phèi l¬ng.  Quü tiÒn l¬ng: §©y lµ tæng sè tiÒn mµ c¬ së kinh doanh dïng ®Ó tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng sau mét thêi gian lao ®éng nhÊt ®Þnh, quü nµy nhiÒu hay Ýt phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. V× ®îc x¸c ®Þnh theo chÕ ®é l¬ng kho¸n bao gåm 2 h×nh thøc kho¸n lµ kho¸n theo thu nhËp h¹ch to¸n vµ theo tæng thu nhËp. + §èi víi h×nh thøc kho¸n theo thu nhËp. Tæng thu nhËp = Tæng doanh thu - Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu hµng ho¸ - Chi phÝ kh¸c ngoµi l¬ng Sau ®ã tæng thu nhËp ®îc ph©n chia nh sau: Mét phÇn dïng ®Ó tr¶ l¬ng ®ã lµ quü l¬ng. Quü tiÒn l¬ng thùc tÕ = * Tæng thu nhËp thùc tÕ Trong ®ã: §¬n gi¸ l¬ng kho¸n = PhÇn cßn l¹i ®îc ph©n phèi cho c¸c quü: Nép ng©n s¸ch, nép quü tËp trung cña ngµnh, lËp quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt, quü phóc lîi khen thëng. §èi víi h×nh thøc kho¸n theo thu nhËp h¹ch to¸n. Thu nhËp h¹ch to¸n = Tæng thu nhËp trÝch nép ng©n s¸ch - TrÝch nép c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn. Quü tiÒn l¬ng thùc tÕ = Thu nhËp h¹ch to¸n thùc tÕ - Quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt theo §M - Quü phóc lîi x· héi theo §M Thùc hiÖn c¬ chÕ kho¸n tiÒn l¬ng theo hai ph¬ng ph¸p trªn lµ phï hîp víi thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ níc ta. Mçi kh¸ch s¹n tuú theo t×nh h×nh cô thÓ vµ ®Æc ®iÓm cña m×nh mµ ¸p dông chÕ ®é l¬ng kho¸n nµo cho phï hîp.  ChÕ ®é ph©n phèi tiÒn l¬ng 18 Khi thùc hiÖn viÖc ph©n phèi tiÒn l¬ng ®Ó ®¶m b¶o sù c«ng b»ng vµ khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng cÇn dùa trªn c¸c yÕu tè c¬ b¶n: * Tr×nh ®é tay nghÒ * HÖ sè thµnh tÝch Trong ®ã thêng tÝnh 8 giêi lµm viÖc b»ng mét ngµy c«ng. Nh÷ng thêi gian lµm viÖc cña ngêi lao ®éng lín h¬n 8 giê th× ph¶i quy ®æi sè thêi gian lµm viÖc ngoµi giê ra ngµy c«ng theo hÖ sè thÝch hîp. Cßn yÕu tè bËc thî, chøc vô lµ c¨n cø ®Ó x©y dùng møc l¬ng c¬ b¶n, møc l¬ng c¬ b¶n nµy kh¸c nhau ®èi víi c¸c cÊp bËc chøc vô kh¸c nhau. HÖ sè thµnh tÝch lµ yÕu tè ®¸nh gi¸ chÊt lîng c«ng viÖc cña ngêi lao ®éng. §iÒu nµy quan träng trong c¸ch tÝnh vµ x¸c ®Þnh hÖ sè thµnh tÝch vµ sù chªnh lÖch gi÷a c¸c hÖ sè nµy kh«ng nªn qu¸ nhá ®Ó tr¸nh sù b×nh qu©n trong ph©n phèi l¬ng vµ còng kh«ng qu¸ lín g©y ra møc chªnh lÖch nhiÒu vÒ thu nhËp cña ngêi lao ®éng. Ngoµi ra cÇn chó ý: §èi víi mét sè chøc danh cã vai trß quan träng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh gi¸m ®èc kh¸ch s¹n, kÕ to¸n trëng, ®ãn tiÕp viªn trëng, qu¶n ®èc buång, bÕp trëng th× ph¶i ®îc céng thªm mét sè u ®·i. §èi víi nh©n viªn lµm viÖc trong m«i trêng ®éc h¹i nh nh©n viªn buång, bÕp, th× céng thªm mét sè u ®·i trong khi lµm viÖc. + Néi quy quy ®Þnh cña doanh nghiÖp ®èi víi ngêi lao ®éng: Mäi doanh nghiÖp ®Ò ra nh÷ng néi quy quy ®Þnh ®Òu ph¶i ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ngêi lao ®éng, c«ng t¸c tæ chøc lao ®éng trong kinh doanh kh¸ch s¹n du lÞch còng ph¶i ®¶m b¶o lîi Ých cho ngêi lao ®éng. - Ph©n lo¹i lao ®éng trong kh¸ch s¹n. §ã lµ nh÷ng nhãm ngêi trong tËp thÓ lao ®éng cña ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc ph©n ®Þnh vµ theo nh÷ng tiªu thøc cô thÓ vµ mèi quan hÖ gi÷a nh÷ng nhãm ®ã, nÕu ph©n theo ®é tuæi th× ®èi víi nh÷ng ngµnh thuéc lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt th× ®é tuæi trung b×nh cña ngêi lao ®éng cµng cao ®ã lµ mét u thÕ, bëi v× ngêi lao ®éng cao tuæi thêng cã nhiÒu kinh nghiÖm s¶n xuÊt. Nhng ®èi víi ngµnh kinh doanh du lÞch nãi chung vµ c¸c ngµnh kinh doanh kh¸ch s¹n nãi riªng th× ®ã cha h¼n lµ u thÕ. NÕu ®é tuæi trung b×nh cña ngêi lao ®éng qu¸ trÎ th× thÝch hîp víi tÝnh chÊt 19 c«ng viÖc phôc vô nhng l¹i Ýt kinh nghiÖm nghÒ nghiÖp, cßn nÕu ®é tuæi trung b×nh qu¸ cao th× nhiÒu kinh nghiÖm nghÒ nghiÖp nhng l¹i kh«ng phï hîp víi tÝnh chÊt c«ng viÖc phôc vô, nãi chung trong kinh doanh kh¸ch s¹n th× ®é tuæi trung b×nh hîp lý lµ tõ 20-30 tuæi ®ã lµ ®é tuæi trung b×nh chung cña toµn bé kh¸ch s¹n, cßn ®èi víi tõng bé phËn bµn, lÔ t©n, ®é tuæi trung b×nh thÊp h¬n so víi c¸c bé phËn buång, bÕp, qu¶n lý, b¶o vÖ. NÕu ph©n theo giíi tÝnh ®ã lµ nh÷ng nhãm ngêi tËp thÓ lao ®éng ®îc ph©n ®Þnh theo tiªu thøc giíi tÝnh. Bëi tÝnh chÊt cña ho¹t ®éng kinh doanh kh¸ch s¹n thuéc lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt vµ phi vËt chÊt s¶n phÈm chñ yÕu lµ dÞch vô vµ n÷ giíi chiÕm tû lÖ lín trong tæng sè lao ®éng, ë trong tõng bé phËn tû lÖ nam giíi vµ n÷ giíi lµ kh¸c nhau. Th«ng thêng n÷ giíi chiÕm tû lÖ cao ë bé phËn b¶o vÖ, qu¶n lý, b¶o dìng nhng kh«ng nªn v× thÕ mµ tuyÖt ®èi ho¸ mét bé phËn th× toµn n÷ giíi cßn bé phËn kh¸c th× toµn nam giíi mµ nªn x¸c ®Þnh tû lÖ nam vµ n÷ thÝch hîp víi tÝnh chÊt c«ng viÖc ë tõng bé phËn ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. - §éi ngò lao ®éng lµ mét trong nh÷ng nh©n tè tiÒn ®Ò cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ lµ mét trong nh÷ng nh©n tè cã t¸c ®éng tÝch cùc nhÊt ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Do vËy x©y dùng mét ®éi ngò lao ®éng hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ lµ môc tiªu quan träng cña c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý lao ®éng. Víi mét ®éi ngò lao ®éng nh thÕ nµo lµ hîp lý vµ cã hiÖu qu¶. Mét ®éi ngò lao ®éng bao giê còng cÇn hai mÆt lµ sè lîng vµ chÊt lîng. + VÒ sè lîng lao ®éng: Mét vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i c¨n cø vµo ®©u ®Ó tÝnh to¸n sè lîng lao ®éng hîp lý. Mét ®éi ngò lao ®éng cã sè lîng lao ®éng hîp lý tøc lµ sè lîng lao ®éng ®ã võa ®ñ so víi khèi lîng c«ng viÖc kh«ng thõa kh«ng thiÕu, chØ cã ®¶m b¶o ®îc møc lao ®éng nh vËy th× vÊn ®Ò sö dông lao ®éng míi ®¹t hiÖu qu¶ cao. + ChÊt lîng lao ®éng thÓ hiÖn kh¶ n¨ng cña ngêi lao ®éng vÒ tr×nh ®é häc vÊn tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô tay nghÒ, tr×nh ®é ngo¹i ng÷, ngo¹i h×nh, kh¶ n¨ng giao tiÕp mµ cßn phô thuéc vµo tÝnh chÊt cña tõng c«ng viÖc mµ hä cã thÓ ph¸t huy mét c¸ch tèi ®a kh¶ n¨ng cña hä. §Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ c«ng viÖc cao th× ngêi lao ®éng ph¶i ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu cña c«ng viÖc ®èi víi ngêi lao ®éng vÒ tr×nh ®é häc vÊn, chuyªn m«n nghiÖp vô, ngo¹i ng÷, ngo¹i h×nh, kh¶ n¨ng giao tiÕp. Tuy nhiªn ë mçi kh¸ch s¹n c¸c yªu cÇu nµy lµ kh¸c nhau. 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan