Tài liệu Luận văn nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã, phường trên địa bàn thành phố hà tĩnh

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- NGUYỄN MẠNH QUỲNH NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ, PHƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ TĨNH LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH Hà Nội – 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- NGUYỄN MẠNH QUỲNH NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ, PHƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ TĨNH Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 01 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TẠ ĐỨC KHÁNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG CHẤM KHOA HỌC LUẬN VĂN Hà Nội – 2015 LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện luận văn này tôi đã nhận đƣợc sự quan tâm giúp đỡ của quý thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp, Sở Nội vụ tỉnh Hà Tĩnh, Phòng Nội vụ Ủy ban nhân dân thành phố, Ban Tổ chức Thành ủy Hà Tĩnh và một số ngành, cơ quan chức năng thành phố Hà Tĩnh và của tỉnh Hà Tĩnh. Trƣớc hết, xin trân trọng cảm ơn Thầy giáo hƣớng dẫn TS. Tạ Đức Khánh, Giảng viên Trƣờng Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội đã hƣớng dẫn tận tình, chu đáo và có những ý kiến đóng góp quý báu để luận văn đƣợc hoàn thành tốt hơn. Xin trân trọng cảm ơn Phó Giáo sƣ Tiến sĩ Phan Huy Đƣờng và các quý thầy, cô khoa Kinh tế chính trị, trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã hƣớng dẫn và giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện luận văn. Xin trân trọng cảm ơn quý thầy cô trong Hội đồng chấm luận văn đã có những góp ý, bổ sung những thiếu sót của luận văn này để luận văn ngày càng hoàn thiện hơn. Trân trọng cảm ơn các bạn bè và đồng nghiệp, Sở Nội vụ tỉnh Hà Tĩnh, Ban Tổ chức Thành ủy, Phòng Nội vụ Ủy ban nhân dân thành phố và một số ngành, cơ quan chức năng, UBND các phƣờng xã đã tạo điều kiện, cung cấp thông tin, tài liệu và hợp tác trong quá trình tôi thực hiện luận văn. Cuối cùng, xin chân thành cảm ơn tới gia đình, ngƣời thân đã động viên tôi, giúp đỡ và chia sẻ với tôi trong suốt thời gian học tập và hoàn thành luận văn. MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................. i DANH MỤC BẢNG BIỂU .............................................................................. ii DANH MỤC HÌNH VẼ ................................................................................... iii MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ, PHƢỜNG .............................. 18 1.1. Chất lƣợng và nâng cao chất lƣợng cán bộ, công chức cấp xã, phƣờng.. 18 1.1.1. Cán bộ cấp xã, phường - khái niệm và đặc điểm ............................ 18 1.1.2. Chất lượng và nâng cao chất lượng cán bộ cấp xã, phường ........... 22 1.2. Đặc điểm tổ chức bộ máy chính quyền cấp xã, phƣờng. ......................... 41 1.3. Tình hình thực tiễn chung của đội ngũ cán bộ công chức cấp xã, phƣờng, thị trấn. ............................................................................................................ 45 1.4. Một số kinh nghiệm về nâng cao chất lƣợng CBCC xã, phƣờng tại một số tỉnh, thành phố. ................................................................................................ 49 1.4.3 . Bài học kinh nghiệm cho thành phố Hà Tĩnh. ................................ 53 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ, PHƢỜNG Ở THÀNH PHỐ HÀ TĨNH ................. 55 2.1. Một số đặc điểm về tự nhiên, kinh tế xã hội ảnh hƣởng đến quá trình nâng cao chất lƣợng cán bộ công chức cấp xã, phƣờng ở thành phố Hà Tĩnh. ....... 55 2.1.1. Đặc điểm về điều kiện tự nhiên ....................................................... 55 2.1.2. Đặc điểm về kinh tế, xã hội ............................................................. 56 2.2 Thực trạng chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức chính quyền cấp xã phƣờng Thành phố Hà Tĩnh thời gian gần đây ............................................... 59 2.2.1. Tình hình của đội ngũ cán bộ công chức cấp xã phường thành phố Hà Tĩnh .................................................................................................... 59 2.2.2. Đánh giá tình hình nâng cao chất lượng cán bộ, công chức ................ 60 2.3. Đánh giá chung về chất lƣợng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã, phƣờng thành phố Hà Tĩnh. .......................................................................................... 87 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY VIỆC NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ, PHƢỜNG Ở THÀNH PHỐ HÀ TĨNH . 92 3.1. Bối cảnh quốc tế và trong nước tác động đến việc nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã, phường. ........................................................... 92 3.2.Tiến trình thực hiện về chuẩn hóa chức danh và chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức cấp xã, phường. .......................................................... 95 3.3. Quan điểm định hướng nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã, phường. .................................................................................................... 96 3.4. Các giải pháp nâng cao chất lƣợng CBCC cấp xã, phƣờng ở thành phố Hà Tĩnh ................................................................................................................. 99 3.4.1. Hoàn chỉnh chuẩn hóa chức danh, cơ cấu, số lượng đối với cán bộ, công chức cấp xã, phường ........................................................................ 99 3.4.2. Các giải pháp về lựa chọn, tuyển dụng cán bộ công chức cấp xã, phường theo các đề án Trung ương và địa phương ................................ 101 3.4.3. Củng cố và hoàn thiện công tác quy hoạch và đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã, phường ......................................................... 107 3.4.4. Đổi mới chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức cấp xã, phường . 112 3.4.5. Thực hiện chế độ thường xuyên đánh giá và kiểm soát đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, phường ................................................................ 115 3.5. Kiến nghị ................................................................................................ 116 3.5.1. Kiến nghị đối với Thành phố, Tỉnh ............................................... 116 3.5.2 Kiến nghị đối với Trung ương ....................................................... 118 KẾT LUẬN ................................................................................................... 120 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Ký hiệu STT Nguyên nghĩa 1 CC-ĐH Cao cấp, đại học 2 CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa 3 CNXH Chủ nghĩa xã hội 4 ĐH Đại học 5 ĐT, BD Đào tạo, bồi dƣỡng 6 HĐND, UBND Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân 7 HCNN Hành chính nhà nƣớc 8 HTCT Hệ thống chính trị 9 QLNN Quản lý nhà nƣớc 10 TH Tiểu học 11 THCS Trung học cơ sở 12 THPT Trung học phổ thông 13 TDTT Thể dục thể thao 14 XHCN Xã hội chủ nghĩa i DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Bảng 1 Bảng 2.1 2 Bảng 2.2 3 Bảng 2.3 4 Bảng 2.4 Nội dung Đánh giá chất lƣợng hoạt động của chính quyền xã, phƣờng Chất lƣợng cán bộ công chức cấp xã Chất lƣợng một số chức danh cán bộ trong các tổ chức ở hệ thống chính trị cơ sở xã, phƣờng Đánh giá chất lƣợng sinh viên tốt nghiệp đại học, cao đẳng đƣa về công tác tại xã, phƣờng Trang 50 66 67 69 Tổng hợp một số chức danh cán bộ công chức 5 Bảng 3.1 xã, phƣờng cần đƣợc đào tạo, chuẩn hóa trong thời gian tới ii 81 DANH MỤC HÌNH VẼ STT Hình Nội dung Trang 1 Hình 2.1 Thống kê trình độ học vấn của CBCC cấp xã trong giai đoạn 2010-2013 56 2 Hình 2.2 Thống kê trình độ chuyên môn của các CBCC cấp xã giai đoạn 2010-2013 58 3 Hình 2.3 Thống kê trình độ lý luận chính trị của CBCC cấp xã trong giai đoạn 2010-2013 59 4 Hình 2.4 Thống kê trình độ quản lý hành chính của CBCC cấp xã trong giai đoạn 2010-2013 61 5 Hình 2.5 Thống kê trình độ quản lý kinh tế của CBCC cấp xã trong giai đoạn 2010-2013 61 6 Hình 2.6 Đánh giá mức độ đảm nhận công việc của CBCC trong giai đoạn 2010-2013 63 7 Hình 2.7 Cơ cấu của đội ngũ CBCC chính quyền cấp xã theo độ tuổi 63 8 Hình 2.8 9 Hình 2.9 Cơ cấu của đội ngũ CBCC chính quyền cấp xã 64 theo giới tính Cơ cấu của đội ngũ CBCC chính quyền cấp xã theo thời gian công tác iii 65 MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết nghiên cứu đề tài. Xây dựng, nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức nhà nƣớc (sau đây gọi chung là cán bộ, công chức) là một trong những nội dung quan trọng của công tác cải cách hành chính ở nƣớc ta. Vì vậy, trong Chƣơng trình tổng thể cải cách hành chính nhà nƣớc giai đoạn 2011 - 2020, vấn đề xây dựng, nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức tiếp tục là một trong những nội dung trọng tâm của chƣơng trình và có ý nghĩa quan trọng góp phần xây dựng một hệ thống các cơ quan hành chính nhà nƣớc từ Trung ƣơng tới cơ sở thông suốt, trong sạch, vững mạnh, tăng tính dân chủ và pháp quyền. Bảo đảm thực hiện trên thực tế quyền dân chủ của nhân dân, bảo vệ quyền con ngƣời, xây dựng đội ngũ cán bộ công chức, viên chức có đủ phẩm chất, năng lực và trình độ, đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân và sự phát triển của đất nƣớc. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: "Cán bộ là cái gốc của công việc", "Muôn việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém". Thực hiện lời dạy của Ngƣời, Đảng và Nhà nƣớc ta luôn quan tâm chăm lo đến công tác cán bộ. Thực tiễn đã chỉ ra rằng, cách mạng là sự nghiệp của quần chúng nhân dân, để giữ vững ổn định xã hội và khai thác tốt mọi nguồn lực nhằm phát triển kinh tế thì phải luôn chú trọng tới xây dựng chính quyền cơ sở. Cấp cơ sở bao gồm xã, phƣờng, thị trấn (gọi chung là cấp xã) là nơi nhân dân cƣ trú sinh sống, là cầu nối trực tiếp toàn bộ hệ thống chính trị với dân, là nơi tổ chức, vận động quần chúng nhân dân thực hiện đƣờng lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nƣớc; tăng cƣờng đại đoàn kết toàn dân; phát huy quyền làm chủ tập thể của nhân dân, khai thác mọi tiềm năng, lợi thế ở địa 1 phƣơng để phát triển kinh tế - xã hội, tổ chức cuộc sống của cộng đồng dân cƣ. Vì vậy, việc chăm lo xây dựng cán bộ, công chức, đảng viên ở xã, phƣờng, thị trấn có đủ phẩm chất, năng lực là nhiệm vụ thƣờng xuyên, có ý nghĩa hết sức quan trọng cả trƣớc mắt cũng nhƣ lâu dài trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và Nhà nƣớc ta. Nhận thức đƣợc vai trò quan trọng của cán bộ, công chức cấp xã, Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng khóa IX đã ra Nghị quyết số 17-NQ/TƢ, ngày 18/3/2002 về đổi mới và nâng cao chất lƣợng hoạt động hệ thống chính trị ở cơ sở. Nghị quyết Trung ƣơng 6 khoá X, Nghị quyết Trung ƣơng 7 khóa XI tiếp tục khẳng định sự quan tâm của Đảng đối với đội ngũ CB-CC cơ sở. Thời gian qua, mặc dù đã đƣợc Đảng, Nhà nƣớc hết sức quan tâm nhƣng chất lƣợng cán bộ, công chức cấp xã vẫn chƣa thực sự đáp ứng đƣợc đòi hỏi của thực tiễn vì nhiều nguyên nhân cả chủ quan và khách quan. Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, với xu thế của quá trình toàn cầu hóa diễn ra mạnh mẽ, đất nƣớc ta cũng không nằm ngoài xu thế đó, hiện đã, đang và ngày càng tham gia hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới. Với chủ trƣơng lớn của Đảng và Nhà nƣớc ta về việc đẩy mạnh sự nghiệp CNH-HĐH đất nƣớc, phấn đấu đến năm 2020 đƣa nƣớc ta trở thành một nƣớc CNH-HĐH. Đặc biệt, thành phố Hà Tĩnh đơn vị trung tâm của tỉnh lỵ Hà Tĩnh, là trung tâm kinh tế, chính trị văn hóa xã hội của tỉnh. Hà Tĩnh hiện đang là một trong những trung tâm phát triển công nghiệp lớn của cả nƣớc nằm ở vùng ƣu tiên phát triển kinh tế xã hội, bảo đảm an ninh quốc phòng của các tỉnh Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung theo Nghị quyết 39 và Kết luận 25 của Bộ chính trị. Để đáp ứng sự phát triển đi lên của tỉnh nhà trong quá trình CNHHĐH, một trong những yêu cầu đặt ra là cần phải tiếp tục có sự cải cách hành chính một cách mạnh mẽ, toàn diện mà trƣớc hết là có sự đổi mới về chất 2 lƣợng của những cán bộ công chức trực tiếp thực thi nhiệm vụ. Do vậy, vấn đề nâng cao chất lƣợng cán bộ, công chức cấp xã đƣợc coi là một nhiệm vụ quan trọng của Đảng, Nhà nƣớc và chính quyền địa phƣơng trong quá trình cải cách nền hành chính Nhà nƣớc để phục vụ sự nghiệp CNH-HĐH của đất nƣớc ta nói chung cũng nhƣ địa phƣơng Hà Tĩnh nói riêng hiện nay. Đối với CBCC xã, phƣờng hiện nay ở địa bàn Thành phố Hà Tĩnh nhìn chung đều có bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành với mục tiêu lý tƣởng của Đảng, tận tụy phục vụ nhân dân, nhiệt tình trong công tác, có ý thức phấn đấu vƣơn lên và cơ bản đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ đƣợc giao. Tuy nhiên, qua nghiên cứu, xem xét tình hình chất lƣợng CBCC hiện nay của thành phố Hà Tĩnh cho thấy một số vấn đề sau: + Thứ nhất: Còn nhiều bất cập về chất lƣợng và chƣa thực sự phát huy hết tiềm năng, thế mạnh của CBCC cấp xã. (Do công tác tổ chức, kế hoạch, bố trí, sử dụng, quy hoạch, đào tạo, bồi dƣỡng….) + Thứ hai: Chƣa ngang tầm với yêu cầu đòi hỏi ngày càng cao của nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội Thành phố Hà Tĩnh - là đô thị trung tâm của tỉnh lỵ Hà Tĩnh trong tiến trình đẩy mạnh CNH-HĐH của tỉnh hiện nay. (Xuất phát từ yêu cầu của địa phƣơng và trong bối cảnh chung của thành phố, của Tỉnh) Nhận thức đƣợc ý nghĩa, tầm quan trọng của vấn đề trên nên tôi đã lựa chọn đề tài “Nâng cao chất lượng cán bộ, công chức cấp xã, phường tại thành phố Hà Tĩnh” làm Luận văn Thạc sỹ của mình. Quản lý CBCC là một trong những nội dung của công tác quản lý nhà nƣớc. Để bộ máy nhà nƣớc hoạt động vận hành có hiệu quả, góp phần vào sự phát triển kinh tế xã hội của đất nƣớc, địa phƣơng thì việc nâng cao chất lƣợng CBCC để góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền các cấp là một việc làm hết sức cấp thiết. Cấp xã là một cấp trong bộ 3 máy hành chính bốn cấp hiện nay của Nhà nƣớc ta, là cấp cơ sở và là cấp cuối cùng và có ý nghĩa quan trọng trong đảm bảo hiệu quả việc triển khai các chủ trƣơng, chính sách, yêu cầu của cấp trên, giữ vững sự ổn định và khai thác tốt mọi nguồn lực nhằm phát triển KTXH của mỗi địa phƣơng đóng góp vào sự phát triển của toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Đánh giá, nghiên cứu hoạt động của CBCC cấp xã dƣới góc độ của quản lý kinh tế, thực chất là việc nghiên cứu quản lý hoạt động CB-CC cấp xã trên cơ sở thích ứng với sự biến đổi của tình hình thực tiễn thông qua cơ chế, cơ cấu, bộ máy, về hoạch định, về bố trí nhân lực…để kiến nghị những thay đổi trong chế độ chính sách mới đối với các cấp có liên quan cho phù hợp tình hình yêu cầu thực tiễn của cơ sở. Đây chính là một trong những nội dung của chuyên ngành Quản lý nhà nƣớc về kinh tế - phù hợp với chuyên ngành đào tạo theo chƣơng trình định hƣớng thực hành mà hiện nay học viên đang học Việc nghiên cứu đề tài này nhằm mục đích trả lời cho câu hỏi đặt ra của đề tài đối với vấn đề nghiên cứu: Tại sao chất lƣợng CB-CC cấp xã phƣờng của thành phố Hà Tĩnh vẫn còn nhiều bất cập và chƣa thực sự phát huy hết tiềm năng, thế mạnh so với yêu cầu của sự phát triển KTXH đặt ra cho cấp xã phƣờng thành phố Hà Tĩnh trong tình hình mới hiện nay. Trên cơ sở đó đề tài đƣa ra các quan điểm, định hƣớng và các giải pháp về chuẩn hóa các chức danh, cơ cấu, số lƣợng; giải pháp về tuyển dụng, bố trí, sử dụng, luân chuyển; giải pháp về củng cố, hoàn thiện công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dƣỡng; giải pháp về kiểm soát, đánh giá và giải pháp về chế độ chính sách đãi ngộ đối với CBCC xã phƣờng. 2. Tình hình nghiên cứu. 2.1. Các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài Trong những năm gần đây đã có nhiều công trình, đề tài nghiên cứu của 4 các cấp liên quan đến đội ngũ cán bộ, công chức hành chính nhà nƣớc ở nƣớc ta nhƣ: 1. "Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp, hóa hiện đại hóa đất nước" của PGS.TS Nguyễn Phú Trọng và PGS.TS Trần Xuân Sầm, Nxb Chính trị quốc gia, 2003; các tác giả của công trình nghiên cứu này nghiên cứu lịch sử phát triển của các khái niệm về cán bộ, công chức, viên chức; góp phần lý giải, hệ thống hóa các căn cứ khoa học của việc nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức nói chung. Từ đó đƣa ra những kiến nghị về phƣơng hƣớng, giải pháp nhằm củng cố, phát triển đội ngũ này cả về chất lƣợng, số lƣợng và cơ cấu. 2. "Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng đòi hỏi của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân" của TS. Thang Văn Phúc và TS. Nguyễn Minh Phƣơng, năm 2004. Trên cơ sở nghiên cứu các quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lê nin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và của Đảng Cộng sản Việt Nam về vai trò, vị trí ngƣời cán bộ cách mạng, cũng nhƣ yêu cầu đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức; tìm hiểu những bài học kinh nghiệm về việc tuyển chọn và sử dụng nhân tài trong suốt quá trình lịch sử dựng nƣớc và giữ nƣớc của dân tộc ta, cũng nhƣ kinh nghiệm xây dựng nền công vụ chính quy hiện đại của các nƣớc trong khu vực và trên thế giới. Từ đó xác định hệ thống các yêu cầu, tiêu chuẩn của cán bộ, công chức đáp ứng đòi hỏi của Nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân. 3. "Hệ thống công vụ và xu hướng cải cách của một số nước trên thế giới" của các tác giả TS. Thang Văn Phúc, TS. Nguyễn Minh Phƣơng, Nguyễn Thu Huyền, Nxb Chính trị quốc gia, năm 2004. Đây là công trình nghiên cứu về tổ chức nhà nƣớc, bộ máy hành chính, lịch sử nền công vụ, chế độ quản lý công chức ở tám nƣớc có nền kinh tế phát triển trên thế giới: Trung Quốc, Thái Lan, Nhật Bản, Liên bang Nga, Cộng hòa Pháp, Cộng hòa 5 Liên bang Đức, Vƣơng quốc Anh, Mỹ. Công trình giới thiệu chế độ, chính sách của mỗi nƣớc nhằm cải cách nền công vụ nhƣ: chế độ tuyển chọn, đào tạo, đánh giá, lƣơng bổng, phụ cấp, sử dụng nhân tài, công tác chống tham nhũng... 4. "Về chế độ công vụ Việt Nam" do PGS.TS Nguyễn Trọng Điều chủ biên, Nxb Chính trị quốc gia, 2007; đây là công trình nghiên cứu sâu về công chức, công vụ và các cơ sở khoa học để hoàn thiện chế độ công vụ ở Việt Nam hiện nay; đề tài phân tích một cách toàn diện và có hệ thống về lý luận và thực tiễn của chế độ công vụ và cải cách công vụ Việt Nam qua từng thời kỳ, có tham chiếu các mô hình công vụ của các nhà nƣớc tiêu biểu cho các thể chế chính trị khác. Qua đó, luận giải và đƣa ra lộ trình thích hợp cho việc hoàn thiện chế độ công vụ Việt Nam trong điều kiện xây dựng Nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa, Nhà nƣớc của dân, do dân, vì dân dƣới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. 5. Nhà xuất bản Tƣ pháp đã xuất bản cuốn sách: Tổ chức bộ máy và xây dựng chính quyền cấp xã năm 2007. Những cuốn sách trên có một số bài của một số tác giả viết về tổ chức, hoạt động của các cơ quan chính quyền nhà nƣớc ở địa phƣơng, trong đó có chính quyền cấp xã. Một số đề tài nghiên cứu tiêu biểu có liên quan nhƣ: - Luật văn Thạc sĩ Luật của Nguyễn Thị Hậu (năm 2004): Nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC chính quyền cấp xã ở tỉnh Phú Thọ hiện nay. - Luận văn Thạc sĩ của Trần Ánh Dƣơng (năm 2006): "Nâng cao năng lực quản lý nhà nước của cán bộ, công chức chính quyền cấp xã ở tỉnh Hà Tĩnh hiện nay" (Học viện hành chính chính trị quốc gia Hồ Chí Minh). 6 - Luận án Tiến sĩ Luật của Mạc Minh Sản (năm 2007): Hoàn thiện pháp luật về cán bộ chính quyền cấp cơ sở theo yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền ở nước ta hiện nay, Hà Nội. - Luận văn Thạc sỹ kinh tế của Hà Trung Thắng (năm 2012): “ Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã tại huyện Mai Sơn, tỉnh Hòa Bình”. ( Đại học Kinh tế quốc dân). 6. Theo tác giả Nguyễn Thị Hậu (năm 2004) chất lƣợng của đội ngũ cán bộ đƣợc xác định trên cơ sở tiêu chí về phẩm chất đạo đức, trình độ năng lực phù hợp với vị trí, vai trò, chức năng nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ, công chức nói chung và của đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã nói riêng về khả năng hoàn thành nhiệm vụ đƣợc giao. Tiêu chí năng lực của cán bộ ở đây bao gồm những tố chất cơ bản về đạo đức cách mạng, về tinh thần phục vụ nhân dân, về trình độ kiến thức pháp luật, kinh tế, văn hóa, xã hội... Sự am hiểu và nắm vững đƣờng lối, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc; thành thạo nghiệp vụ chuyên môn, kỹ thuật xử lý thông tin... để giải quyết các vấn đề đặt ra trong quản lý nhà nƣớc một cách khôn khéo, minh bạch, dứt khoát, hợp lòng dân và không trái pháp luật. Ngƣời cán bộ quản lý phải đƣợc đào tạo sâu về nghề mình phụ trách, phải am hiểu công việc chuyên môn do mình phụ trách, phải có kinh nghiệm hoạt động thực tiễn. Đồng thời, ngƣời cán bộ phải có sự ham mê, yêu nghề, chịu khó học hỏi, tích lũy kinh nghiệm. Ngƣời cán bộ phải có khả năng thu thập thông tin, chọn lọc thông tin, khả năng quyết định đúng đắn, kịp thời. Vì vậy, việc nâng cao nhận thức, trình độ hiểu biết và năng lực tổ chức thực hiện cho cán bộ chính quyền cấp xã là vấn đề quan trọng và bức xúc trong mục tiêu nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã. Tác giả cũng chỉ ra rằng sự hạn chế về trình độ văn hóa, trình độ nghiệp vụ quản lý nhà nƣớc, quản lý kinh tế... đã dẫn tới hạn chế trong năng lực quản lý điều hành công việc, lúng túng trong việc lập kế hoạch, trong việc xử lý tình 7 huống khi kế hoạch đƣa ra không phù hợp thực tiễn. Tác giả đã tập trung phân tích đánh giá thực trạng chất lƣợng của từng chức danh cán bộ, công chức chính quyền cấp xã chỉ ra những ƣu điểm, hạn chế và nguyên nhân của các hạn chế. Từ thực trạng đó đƣa ra các giải pháp cụ thể để nâng cao chất lƣợng cán bộ, công chức chính quyền cấp xã. Tuy nhiên, khi đánh giá chất lƣợng của cán bộ, công chức chính quyền cấp xã, tác giả chƣa bám sát các tiêu chuẩn đối với cán bộ, công chức cấp xã theo Quyết định số 04/2004/QĐ-BNV ngày 16/01/2004 của Bộ trƣởng Bộ Nội vụ. 7. Theo tác giả Trần Ánh Dƣơng (2006), năng lực quản lý nhà nƣớc của cán bộ, công chức chính quyền cấp xã đƣợc đánh giá dựa trên các tiêu chí sau: Phẩm chất chính trị, đạo đức, trình độ, kỹ năng và phƣơng pháp quản lý nhà nƣớc. Trong đó, phẩm chất chính trị là tiêu chí quan trọng nhất, quyết định đến năng lực quản lý nhà nƣớc của cán bộ, công chức. Phẩm chất chính trị là động lực tinh thần thúc đẩy cán bộ các cấp vƣơn lên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đƣợc giao hay nói cách khác là hoàn thành nhiệm vụ với hiệu quả cao nhất. Phẩm chất chính trị cũng chính là yêu cầu cơ bản nhất đối với ngƣời cán bộ. Tuy nhiên, khi đánh giá về thực trạng năng lực quản lý nhà nƣớc của cán bộ, công chức chính quyền cấp xã ở tỉnh Hà Tĩnh, tác giả chủ yếu tập trung đánh giá năng lực quản lý nhà nƣớc của cán bộ, công chức trên tiêu chí về trình độ: trình độ học vấn, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, trình độ chính trị, trình độ quản lý nhà nƣớc, kỹ năng và phƣơng pháp quản lý nhà nƣớc. Và các yếu tố có ảnh hƣởng đến năng lực quản lý nhà nƣớc khác nhƣ cơ cấu về độ tuổi, giới tính,... Nhƣ vậy năng lực quản lý nhà nƣớc mới chỉ đánh giá dựa trên góc độ các tiêu chí cơ bản thuộc về đội ngũ cán bộ, công chức. Trên thực tế năng lực quản lý nhà nƣớc của cán bộ, công chức chính quyền cấp xã còn đƣợc đánh giá từ các tiêu chí khác nhƣ: đánh giá từ năng lực thực tiễn và hiệu quả thực tế của công việc đƣợc giao đối với mỗi CBCC. Đây chính là điểm 8 hạn chế của tác giả khi đánh giá năng lực quản lý nhà nƣớc của cán bộ, công chức chính quyền cấp xã. 8. Theo tác giả Mạc Minh Sản (năm 2007), những hạn chế, bất cập của pháp luật về cán bộ chính quyền cơ sở là một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc đội ngũ cán bộ chính quyền cơ sở trong hoạt động quản lý, điều hành hành chính còn nhiều yếu kém, tùy tiện. Ở một số địa phƣơng đã và đang xuất hiện một số vấn đề đáng lo ngại. Quyền làm chủ của nhân dân ở những mức độ khác nhau đang bị vi phạm, có những nơi khá nghiêm trọng; trật tự xã hội, kỷ cƣơng, pháp luật bị buông lỏng; tình trạng bất lực của chính quyền cơ sở, sự tha hóa, tham ô, lãng phí, quan liêu của một số cán bộ chính quyền cơ sở ở một số địa phƣơng chậm đƣợc khắc phục. Để khắc phục những tình trạng trên, cần thiết phải hoàn thiện pháp luật về cán bộ chính quyền cơ sở. Do vậy, tác giả đã tập trung nghiên cứu làm rõ về mặt lý luận và thực tiễn của pháp luật về cán bộ chính quyền cơ sở; từ đó đƣa ra những đề xuất kiến nghị mang tính giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện pháp luật về cán bộ chính quyền cơ sở theo yêu cầu xây dựng Nhà nƣớc pháp quyền ở nƣớc ta hiện nay. Tuy nhiên, trong phạm vi đề tài tác giả chỉ chủ yếu đề cập đến vai trò của việc hoàn thiện pháp luật về cán bộ chính quyền cơ sở đối với chất lƣợng của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trong điều kiện xây dựng nhà nƣớc pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa và đây cùng là hạn chế của đề tài. 9. Theo tác giả Hà Trung Thắng (năm 2012) thì việc nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ công chức chính quyền cấp xã, ngoài các đánh giá theo các tiêu chí quy định thì việc lấy ý kiến đánh giá chất lƣợng của cán bộ, công chức cấp xã từ phía Nhà nƣớc thông qua các phòng, ban của huyện và từ phía ngƣời dân qua việc lấy phiếu thăm dò dƣ luận về đánh giá kết quả thực hiện công việc ở bộ phận Một cửa, kết quả ban hành các quyết định quản lý hành 9 chính Nhà nƣớc của UBND xã… sẽ có ý nghĩa đánh giá toàn diện hơn đối với chất lƣợng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã. Tuy nhiên, theo cách tiếp cận nghiên cứu tác giả chỉ mới tập trung nghiên cứu đối với đội ngũ CBCC thuộc khối chính quyền cấp xã (gồm HĐND-UBND) chƣa nghiên cứu toàn diện đối với cả đội ngũ CBCC cấp xã theo quy định của Luật CBCC (năm 2008). Mặt khác tác giả vẫn chƣa thực sự đánh giá đƣợc việc phát huy hết các tiềm năng, thế mạnh của đội ngũ CBCC cấp xã ở địa phƣơng dƣới góc độ nghiên cứu về quản lý kinh tế, đây chính cũng là những hạn chế của tác giả khi nghiên cứu về đề tài này. Trên đây là tóm lƣợc các đề tài nghiên cứu trƣớc đó có liên quan đến chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức chính quyền cấp xã. Mỗi công trình nghiên cứu đều có những đóng góp nhất định về mặt lý luận và thực tiễn đối với việc nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức chính quyền cấp xã hiện nay. Ngoài ra, một số bài viết, nghiên cứu đƣợc đăng trên các Tạp chí Thông tin Chính trị học, Tạp chí Quản lý nhà nƣớc, Tổ chức Nhà nƣớc, Nhà nƣớc pháp luật nhƣ: 10. TS. Nguyễn Hữu Đức: “Bàn về chế độ, chính sách đối với cán bộ cơ sở xã, phường, thị trấn”, Tạp chí Tổ chức Nhà nƣớc số tháng 1+2/2008; Trên cơ sở những hạn chế về thực trạng số lƣợng, chất lƣợng cán bộ công chức cấp xã hiện nay. Những bất cập về chế độ, chính sách đối với đội ngũ cán bộ chuyên trách ở cơ sở xã, phƣờng, thị trấn. Tác giả đƣa ra một số phƣơng hƣớng hoàn thiện chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức xã trong giai đoạn hiên nay. 11. Nguyễn Văn Đức: “Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn đáp ứng yêu cầu của Luật cán bộ, công chức”,Tạp chí Tổ chức Nhà nƣớc số tháng 3/2011; tác giả tập trung phân tích những bất cập, 10 vƣớng mắc của các chính sách về quản lý nhà nƣớc đối với cán bộ cấp xã qua các giai đoạn từ năm 1975 đến nay. Đƣa ra các đề xuất, kiến nghị góp phần xây dựng chính sách quản lý nhà nƣớc đối với đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng yêu cầu của giai đoạn hiện nay. 12. Th.s Trịnh Văn Khánh: “Nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã”, Tạp chí Tổ chức Nhà nƣớc số tháng 3/2011; Bên cạnh đó để tìm các giải pháp nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã qua công tác đào tạo, bồi dƣỡng. Bộ Nội vụ đã chủ trì và tổ chức một số cuộc Hội thảo nhằm đánh giá công tác đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ, công chức trong thời gian qua; Trao đổi, thảo luận về những khó khăn, vƣớng mắc trong quá trình thực hiện các Nghị định, Thông tƣ của Chính phủ, các Bộ, ngành về việc đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ, công chức; Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lƣợng đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ, công chức nhƣ: Hội thảo "Nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức xã", Hội thảo “Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức” do Bộ Nội vụ chủ trì tổ chức. Nhƣ vậy, các công trình nghiên cứu trên đã đề cập đến nhiều khía cạnh khác nhau và có những đóng góp nhất định trong việc hoạch định chủ trƣơng, chính sách, tìm ra giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức hành chính nhà nƣớc ở nƣớc ta. Từ các nghiên cứu trên cho thấy: - Các công trình nghiên cứu về công chức hành chính nhà nƣớc và chất lƣợng công chức hành chính nhà nƣớc thƣờng nghiêng về cách tiếp cận theo hƣớng từ nền hành chính nhà nƣớc, dựa trên quan điểm của quản lý hành chính nhà nƣớc hay quản trị nhân sự; chƣa thấy nhiều công trình tiếp cận trực tiếp và rõ ràng theo cách tiếp cận của khoa học quản lý nhà nƣớc về kinh tế. 11 - Các công trình nghiên cứu chủ yếu bàn luận về khái niệm cán bộ, công chức; công chức hành chính, viên chức...và thƣờng tập trung phân tích đánh giá về công chức nhà nƣớc nói chung ít đi sâu vào một nhóm công chức hoặc công chức hành chính nhà nƣớc ở một địa phƣơng cụ thể. - Các công trình nghiên cứu mới chỉ dừng lại ở mặt phƣơng pháp luận là chủ yếu, hoặc chỉ tập trung nghiên cứu trên phạm vi khá rộng (toàn bộ đội ngũ cán bộ, công chức; đội ngũ công chức hành chính nhà nƣớc nói chung,…); hoặc chỉ nghiên cứu một số khâu của công tác xây dựng đội ngũ công chức hành chính nhà nƣớc. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu trên đã góp phần: Cung cấp cơ sở lý luận cơ bản nhất cho việc xây dựng, nâng cao chất lƣợng cán bộ, công chức hành chính trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc và đáp ứng đòi hỏi của của Nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân; hƣớng tới xây dựng nền công vụ hành chính nƣớc ta “Chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động, minh bạch, hiệu quả” Ngoài ra, một số ngƣời làm công tác quản lý giữ cƣơng vị chủ chốt ở địa phƣơng cũng bàn về chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã từ thực tế hoạt động của địa phƣơng mình thông qua các bài viết đăng trên Tạp chí Tổ chức nhà nƣớc, Tạp chí Nhà nƣớc pháp luật,... Những công trình khoa học này cung cấp nhiều tƣ liệu quý báu về cơ sở lý luận, về kiến thức, kinh nghiệm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức nhà nƣớc nói chung và công chức hành chính nói riêng để tác giả tham khảo trong quá trình nghiên cứu đề tài của mình. 2.2. Các vấn đề còn tồn tại và hƣớng nghiên cứu Từ các nghiên cứu trên cho thấy: - Các công trình nghiên cứu mới dừng lại ở mặt phƣơng pháp luận là chủ yếu hoặc chỉ tập trung nghiên cứu trên phạm vi khá rộng (toàn bộ đội ngũ cán 12