Tài liệu Luận văn một số giải pháp nâng cao hiệu quả tài chính của công ty cổ phần công nghiệp điện tân kỳ.

LƯU THỊ THÚY QUỲNH BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI ------------------------------------- CHUYÊN NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH LƯU THỊ THÚY QUỲNH MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN CÔNG NGHIỆP ĐIỆN TÂN KỲ LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH KHOÁ 2011A HÀ NỘI - 2013 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI ------------------------------------- LƯU THỊ THÚY QUỲNH MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN CÔNG NGHIỆP ĐIỆN TÂN KỲ LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. TRẦN TRỌNG PHÚC HÀ NỘI - 2013 LUẬN VĂN THẠC SỸ LỜI CẢM ƠN Trong thời gian học tập tại lớp Cao học Quản trị kinh doanh khóa 2011-2013, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, tác giả đã được đào tạo và tích lũy nhiều kiến thức cho bản thân cũng như phục vụ công việc. Đặc biệt là khoảng thời gian thực hiện đề tài: “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả tài chính của Công ty Cổ phần Công nghiệp Điện Tân Kỳ”. Tác giả xin bày tỏ lòng tri ân tới các Thầy, Cô Viện Kinh tế & Quản lý – Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, Ban Giám đốc cùng đồng nghiệp tại Công ty Cổ phần Công nghiệp Điện Tân Kỳ đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tác giả trong học tập, nghiên cứu và làm luận văn. Đặc biệt xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Thầy giáo PGS.TS.Trần Trọng Phúc, đã dành nhiều thời gian và công sức hướng dẫn tác giả thực hiện và hoàn thành luận văn này. Mặc dù bản thân cũng đã cố gắng, song với kiến thức còn hạn chế và thời gian có hạn, luận văn chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được sự chỉ bảo của Quý Thầy, Cô, sự góp ý của bạn bè và đồng nghiệp nhằm bổ sung hoàn thiện luận văn. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2013 Tác giả luận văn Lưu Thị Thúy Quỳnh Lưu Thị Thúy Quỳnh-11AQTKD1-PTTT 1 LUẬN VĂN THẠC SỸ MỤC LỤC MỤC LỤC...............................................................................................................................2  DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT....................................................................................5  DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ DANH MỤC BẢNG BIỂU.................................................6  LỜI MỞ ĐẦU.........................................................................................................................8  1.  Sự cần thiết của đề tài .....................................................................................................8  2.  Mục tiêu nghiên cứu của đề tài .......................................................................................8  3.  Đối tượng, phạm vi, phương pháp nghiên cứu ...............................................................9  4.  Kết cấu của đề tài ............................................................................................................9  CHƯƠNG 1  CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ...........................11  1.1  Tổng quan về tài chính doanh nghiệp .............................................................................11  1.1.1  Khái niệm, vai trò của tài chính doanh nghiệp .....................................................11  1.1.2  Vai trò của tài chính doanh nghiệp .......................................................................12  1.1.3  Phân tích tài chính trong doanh nghiệp ................................................................13  1.1.4  Nguồn dữ liệu phân tích tài chính trong doanh nghiệp ........................................15  1.1.5  Phương pháp phân tích tài chính doanh nghiệp....................................................18  1.1.5.1  Phương pháp so sánh................................................................................... 18  1.1.5.2  Phương pháp tỷ số........................................................................................ 19  1.1.5.3  Phương pháp thay thế liên hoàn .................................................................. 20  1.1.5.4  Phương pháp Dupont ................................................................................... 20  1.2  Nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp ....................................................................20  1.2.1  Phân tích khái quát các báo cáo tài chính .............................................................21  1.2.1.1  Phân tích Bảng cân đối kế toán ................................................................... 21  1.2.1.2  Phân tích Báo cáo kết quả kinh doanh......................................................... 24  1.2.1.3  Phân tích Báo cáo lưu chuyển tiền tệ........................................................... 25  1.2.2  Phân tích các chỉ số tài chính................................................................................26  1.2.2.1  Phân tích hiệu quả tài chính ........................................................................ 27  1.2.2.2  Phân tích rủi ro tài chính ............................................................................. 30  1.2.2.3  Phân tích tổng hợp tài chính doanh nghiệp bằng phương pháp Dupont..... 33  1.3  Một số nhân tố cơ bản ảnh hưởng đến tình hình tài chính doanh nghiệp .......................35  1.3.1  Các nhân tố vi mô .................................................................................................35  1.3.2  Các nhân tố vĩ mô .................................................................................................36  1.3.3  Nhân tố nội lực .....................................................................................................37  1.4  Các giải pháp nâng cao hiệu quả tài chính của doanh nghiệp.........................................38  1.5  Tóm tắt chương 1 ............................................................................................................39  Lưu Thị Thúy Quỳnh-11AQTKD1-PTTT 2 LUẬN VĂN THẠC SỸ CHƯƠNG 2  PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN CÔNG NGHIỆP ĐIỆN TÂN KỲ .........................................................................................41  2.1  Giới thiệu chung về Công ty Cổ phần Công nghiệp Điện Tân Kỳ .................................41  2.1.1  Quá trình hình thành và phát triển Công ty ..........................................................41  2.1.2  Đặc điểm hoạt động kinh doanh của Công ty.......................................................42  2.1.2.1  Các lĩnh vực kinh doanh .............................................................................. 42  2.1.2.1  Thiết kế, lắp đặt, sản xuất tại nhà máy ........................................................ 42  2.1.2.2  Xây lắp ......................................................................................................... 43  2.1.3  Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Công ty ........................................................43  2.1.4  Cơ cấu bộ phận của Phòng Tài chính Kế toán......................................................45  2.2  Phân tích khái quát tình hình tài chính của Công ty Cổ phần Công nghiệp Điện Tân Kỳ .........................................................................................................................................46  2.2.1  Phân tích Bảng cân đối kế toán ............................................................................46  2.2.1.1  Phân tích khái quát sự biến động tài sản và nguồn vốn năm 2011, 2012 ... 49  2.2.1.2  Phân tích cơ cấu và sự biến động của tài sản trong năm 2011, 2012 ......... 50  2.2.1.3  Phân tích cơ cấu và sự biến động của nguồn vốn trong năm 2011, 2012 ... 53  2.2.2  Phân tích Báo cáo kết quả kinh doanh..................................................................56  2.2.2.1  Phân tích sự biến động tình hình doanh thu ............................................... 58  2.2.2.2  Phân tích sự biến động chi phí và lợi nhuận................................................ 58  2.2.3  Phân tích Báo cáo lưu chuyển tiền tệ....................................................................59  2.3  Phân tích các chỉ số tài chính của Công ty Cổ phần Công nghiệp Điện Tân Kỳ............62  2.3.1  Phân tích hiệu quả tài chính..................................................................................62  2.3.1.1  Phân tích khả năng sinh lợi ......................................................................... 62  2.3.1.2  Phân tích khả năng quản lý tài sản.............................................................. 64  2.3.2  Phân tích rủi ro tài chính.......................................................................................67  2.3.2.1  Phân tích khả năng thanh toán .................................................................... 67  2.3.2.2  Phân tích khả năng quản lý vốn vay ............................................................ 69  2.4  Phân tích tổng hợp tài chính công ty bằng phương pháp Dupont...................................70  2.4.1  Vận dụng sơ đồ Dupont để đánh giá tình hình tài chính công ty .........................70  2.4.2  Sơ đồ Dupont của công ty trong hai năm 2011, 2012 ..........................................76  2.5  Đánh giá chung về tình hình tài chính của công ty .........................................................78  2.6  Tóm tắt chương 2 ............................................................................................................82  Lưu Thị Thúy Quỳnh-11AQTKD1-PTTT 3 LUẬN VĂN THẠC SỸ CHƯƠNG 3  MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN CÔNG NGHIỆP ĐIỆN TÂN KỲ................................................................84  3.1  Chiến lược phát triển trong thời gian tới của công ty .....................................................84  3.1.1  Nhận định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của công ty....................84  3.1.1.1  Điểm mạnh ................................................................................................... 84  3.1.1.2  Điểm yếu ...................................................................................................... 85  3.1.1.3  Cơ hội........................................................................................................... 85  3.1.1.4  Thách thức.................................................................................................... 86  3.1.2  Chiến lược phát triển của công ty.........................................................................86  3.1.2.1  Mục tiêu của công ty .................................................................................... 86  3.1.2.2  Chiến lược phát triển của công ty................................................................ 87  3.2  Một số giải pháp nâng cao hiệu quả tài chính của công ty Tân Kỳ ................................88  3.2.1  Giải pháp 1: Đẩy mạnh tốc độ bán hàng tăng doanh thu......................................88  3.2.1.1  Cơ sở khoa học thực hiện giải pháp............................................................. 88  3.2.1.2  Nội dung của giải pháp ................................................................................ 90  3.2.1.3  Hiệu quả thu được khi thực hiện giải pháp.................................................. 92  3.2.2  Giải pháp 2: Giải pháp đầu tư đổi mới công nghệ................................................94  3.2.2.1  Cơ sở khoa học thực hiện giải pháp............................................................. 94  3.2.2.2  Nội dung của giải pháp ................................................................................ 95  3.2.2.3  Hiệu quả thu được khi thực hiện giải pháp.................................................. 97  3.2.3  Giải pháp 3: Tiết kiệm chi phí để tăng khả năng sinh lời.....................................98  3.2.3.1  Cơ sở khoa học thực hiện giải pháp............................................................. 98  3.2.3.2  Nội dung của giải pháp ................................................................................ 99  3.2.3.3  Hiệu quả thu được khi thực hiện giải pháp................................................ 100  3.3  Tóm tắt chương 3 ............................................................................................................102  KẾT LUẬN .............................................................................................................................104  TÀI LIỆU THAM KHẢO .....................................................................................................105  PHỤ LỤC................................................................................................................................106  Phụ lục 01- Bảng cân đối kế toán ...................................................................................107  Phụ lục 02- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh........................................................110  Phụ lục 03- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ...........................................................................111  Lưu Thị Thúy Quỳnh-11AQTKD1-PTTT 4 LUẬN VĂN THẠC SỸ DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CĐKT Cân đối kế toán KQHĐKD Kết quả hoạt động kinh doanh VCSH Vốn chủ sở hữu TSLĐ Tài sản lưu động TSCĐ Tài sản cố định TSNH Tài sản ngắn hạn TSDH Tài sản dài hạn TTS Tổng tài sản VQTTS Vòng quay tổng tài sản DT Doanh thu DTT Doanh thu thuần CP Chi phí CPK Chi phí khác LNST Lợi nhuận sau thuế LNTT Lợi nhuận trước thuế HTK Hàng tồn kho VQHTK Vòng quay hàng tồn kho KTN Kỳ thu nợ TT Thanh toán TNDN Thu nhập doanh nghiệp Lưu Thị Thúy Quỳnh-11AQTKD1-PTTT 5 LUẬN VĂN THẠC SỸ DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ DANH MỤC BẢNG BIỂU Thứ tự Hình 2.1 Hình 2.2 Hình 2.3 Bảng 2.1 Bảng 2.2 Bảng 2.3 Bảng 2.4 Bảng 2.5 Bảng 2.6 Bảng 2.7 Bảng 2.8 Bảng 2.9 Bảng 2.10 Bảng 2.11 Bảng 3.1 Nội dung Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ máy của Công ty Cổ phần Công nghiệp Điện Tân Kỳ Mô hình tổ chức bộ máy kế toán của Công ty Sơ đồ Dupont áp dụng cho Công ty Cổ phần Công nghiệp Điện Tân Kỳ trong năm 2011-2012 Phân tích cơ cấu và sự biến động cơ cấu tài sản trong năm 2011, 2012 Phân tích cơ cấu và sự biến động cơ cấu nguồn vốn trong năm 2011, 2012 Tổng hợp so sánh tỷ trọng về cơ cấu tài sản, nguồn vốn năm 2011, 2012 Phân tích sự biến động của doanh thu, chi phí, lợi nhuận trong năm 2011, 2012 Phân tích lưu chuyển tiền tệ trong năm 2011, 2012 Bảng tổng hợp khả năng sinh lợi của công ty trong năm 2011, 2012 Bảng tổng hợp khả năng quản lý tài sản của công ty năm 2011, 2012 Bảng tổng hợp khả năng thanh toán của công ty năm 2011, 2012 Bảng tổng hợp khả năng quản lý vốn vay của công ty Phân tích các chỉ tiêu tài chính theo đẳng thức Dupont Bảng đánh giá các chỉ tiêu tài chính cơ bản của Công ty Cổ phần Công nghiệp Điện Tân Kỳ Bảng chỉ tiêu KQSXKD năm 2011, 2012 Lưu Thị Thúy Quỳnh-11AQTKD1-PTTT 6 Trang 44 45 77 47 48 49 57 60 63 65 67 69 71 80 89 LUẬN VĂN THẠC SỸ Bảng chỉ tiêu KQSXKD thực hiện giải pháp Bảng 3.2 “Đẩy mạnh tốc độ bán hàng tăng doanh thu” năm 92 2013 Bảng 3.3 Bảng 3.4 Bảng 3.5 Bảng so sánh hiệu quả khi áp dụng “Đẩy mạnh tốc độ bán hàng tăng doanh thu” Bảng chỉ tiêu KQSXKD thực hiện giải pháp “Tiết kiệm chi phí tăng khả năng sinh lợi” năm 2013 Bảng so sánh hiệu quả khi áp dụng giải pháp “Tiết kiệm chi phí tăng khả năng sinh lợi” Lưu Thị Thúy Quỳnh-11AQTKD1-PTTT 7 93 101 102 LUẬN VĂN THẠC SỸ LỜI MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài Như chúng ta đã biết,Việt Nam đã là thành viên chính thức của tổ chức thương mại thế giới. Đất nước ta nói chung, các doanh nghiệp Việt Nam nói riêng đang đứng trước nhiều cơ hội cũng như thách thức trong quá trình hội nhập với nền kinh tế thế giới. Bước vào giai đoạn mới, giai đoạn phát triển kinh tế theo hướng công nghiệp hoá và hiện đại hoá với những yêu cầu mới, thì vấn đề tài chính tiền tệ không chỉ là mối quan tâm của các nhà hoạch định chính sách mà còn là mối quan tâm của các doanh nghiệp, các nhà đầu tư, các nhà tín dụng... Một thực tế cho thấy trong điều kiện hiện nay có rất nhiều nhà quản lý kinh tế, chủ doanh nghiệp giỏi đạt được nhiều thành công thông qua sự hiểu biết, phân tích hoạt động kinh tế và đặc biệt là phân tích, đánh giá tình hình tài chính. Bên cạnh đó không ít các nhà đầu tư, các chủ doanh nghiệp bị phá sản, các ngân hàng, các tổ chức tín dụng bị thua lỗ bởi không hiểu sâu sắc tình hình tài chính của doanh nghiệp, nói khác đi là không nhận thức đầy đủ công tác phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp. Xuất phát từ lý luận và thực tiễn đó ta có thể thấy rằng phân tích đánh giá tình hình tài chính và từ đó tìm các biện pháp nâng cao hiệu quả tài chính trong điều kiện hiện nay là một yêu cầu, một đòi hỏi của các nhà quản lý kinh tế, các nhà đầu tư, chủ doanh nghiệp và những người quan tâm. Với ý nghĩa đó tác giả đã chọn đề tài “ Một số giải pháp nâng cao hiệu quả tài chính của Công ty Cổ phần Công nghiệp Điện Tân Kỳ” làm luận văn Thạc sĩ kinh tế của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài Mục tiêu nghiên cứu của đề tài nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tài chính của Công ty Cổ phần Công nghiệp Điện Tân Kỳ trong nền kinh tế thị trường, và tiến trình hội nhập với khu vực và thế giới. Đề tài tập trung vào các vấn đề chủ yếu sau: Ö Nghiên cứu cơ sở lý luận về tài chính trong một doanh nghiệp. Ö Tìm hiểu và vận dụng cơ sở lý luận phân tích đánh giá tình hình tài chính của Công ty Cổ phần Công nghiệp Điện Tân Kỳ trong 2 năm gần đây, chỉ Lưu Thị Thúy Quỳnh-11AQTKD1-PTTT 8 LUẬN VĂN THẠC SỸ ra những kết quả đạt được và những hạn chế của tình tình tài chính của Công ty. Ö Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tài chính của Công ty Cổ phần Công nghiệp Điện Tân Kỳ. 3. Đối tượng, phạm vi, phương pháp nghiên cứu Phân tích hoạt động tài chính là một công việc quan trọng trong khâu quản lý tài chính của doanh nghiệp, có liên quan tới nhiều lĩnh vực như: đầu tư mở rộng sản xuất, kế toán, tài chính, luật pháp và các chính sách quản lý tài chính của Nhà nước. Phạm vi nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu để nhằm cải thiện tình hình tài chính của Công ty Cổ phần Công nghiệp Điện Tân Kỳ. Đề tài tập trung xem xét, phân tích đánh giá các chỉ tiêu hoạt động tài chính doanh nghiệp thông qua các số liệu, tài liệu báo cáo tài chính của Công ty Cổ phần Công nghiệp Điện Tân Kỳ. Các phương pháp nghiên cứu đã sử dụng trong đề tài *Phương pháp quan sát: Phương pháp này được sử dụng để nắm vững được tình hình quản lý tài chính của Công ty Cổ phần Công nghiệp Điện Tân Kỳ. Thông qua trao đổi, phỏng vấn các chuyên viên tài chính của Công ty để nắm bắt cơ chế tài chính, phương pháp kê khai tài chính mà Công ty áp dụng. *Phương pháp điều tra Theo mục tiêu nghiên cứu của đề tài tiến hành điều tra thu thập số liệu, tài liệu liên quan đến tình hình hoạt động tài chính của Công ty. *Phương pháp so sánh Được sử dụng để xác định xu hướng và mức độ biến động của các chỉ tiêu tài chính của Công ty. *Phương pháp phân tích Được sử dụng để xử lý và phân tích các chi tiết các các số liệu thu thập được và tính toán so sánh. 4. Kết cấu của đề tài Tên đề tài: “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả tài chính của Công ty Cổ phần Công nghiệp Điện Tân Kỳ”. Lưu Thị Thúy Quỳnh-11AQTKD1-PTTT 9 LUẬN VĂN THẠC SỸ Ngoài lời mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung đề tài được chia thành 3 chương: ƒ Chương I: Cơ sở lý luận về tài chính doanh nghiệp ƒ Chương II: Phân tích tình hình tài chính của Công ty Cổ phần Công nghiệp Điện Tân Kỳ ƒ Chương III: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả tài chính của Công ty Cổ phần Công nghiệp Điện Tân Kỳ. Qua đây tác giả xin được tỏ lòng biết ơn đến các thầy giáo, cô giáo, các anh, chị và bạn bè, đồng nghiệp đã giúp đỡ tác giả trong suốt khoá học và giúp tác giả hoàn thành luận văn này. Đặc biệt xin được gửi lời cám ơn chân thành đến PGS.TS Trần Trọng Phúc, người thầy đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn. Lưu Thị Thúy Quỳnh-11AQTKD1-PTTT 10 LUẬN VĂN THẠC SỸ CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 1.1 Tổng quan về tài chính doanh nghiệp 1.1.1 Khái niệm, vai trò của tài chính doanh nghiệp Tài chính doanh nghiệp là tổng hòa, các mối quan hệ kinh tế, tiền tệ gắn liền với việc tạo lập, phân phối và sử dụng các nguồn lực tài chính trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Các quan hệ tài chính doanh nghiệp chủ yếu bao gồm: Quan hệ giữa doanh nghiệp với nhà nước: Đây là mối quan hệ phát sinh khi doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ thuế đối với nhà nước, khi nhà nước góp vốn vào doanh nghiệp. Quan hệ giữa doanh nghiệp với thị trường tài chính: Quan hệ này được thể hiện thông qua việc doanh nghiệp tìm kiếm các nguồn tài trợ. Trên thị trường tài chính, doanh nghiệp có thể vay ngắn hạn để đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn, có thể phát hành cổ phiếu và trái phiếu để đáp ứng nhu cầu vốn dài hạn. Ngược lại, doanh nghiệp phải trả lãi vay và vốn vay, trả lãi cổ phần cho các nhà tài trợ. Doanh nghiệp cũng có thể gửi tiền vào ngân hàng, đầu tư chứng khoán bằng số tiền tạm thời chưa sử dụng. Quan hệ giữa doanh nghiệp với các thị trường khác: Trong nền kinh tế doanh nghiệp có quan hệ chặt chẽ với các doanh nghiệp khác trên thị trường hàng hoá và dịch vụ, thị trường sức lao động. Đây là những thị trường mà tại đó doanh nghiệp tiến hành mua sắm máy móc thiết bị, nhà xưởng, tìm kiếm lao động... Điều quan trọng là thông qua thị trường, doanh nghiệp có thể xác định được nhu cầu hàng hoá và dịch vụ cần thiết cung ứng. Trên cơ sở đó, doanh nghiệp hoạch định ngân sách đầu tư, kế hoạch sản xuất, tiếp thị nhằm thoả mãn nhu cầu thị trường. Quan hệ trong nội bộ doanh nghiệp: Đây là quan hệ giữa các bộ phận sản xuất – kinh doanh, giữa cổ đông và người quản lý, giữa cổ đông và chủ nợ, giữa quyền sử dụng vốn và quyền sở hữu vốn. Các mối quan hệ này được thể hiện thông qua hàng loạt chính sách của doanh nghiệp như: chính sách cổ tức (phân phối thu nhập), chính sách đầu tư, chính sách về cơ cấu vốn, chi phí... Lưu Thị Thúy Quỳnh-11AQTKD1-PTTT 11 LUẬN VĂN THẠC SỸ Tài chính doanh nghiệp là một phần không thể tách rời của hoạt động kinh doanh. Vì mục tiêu cuối cùng của hoạt động kinh doanh chính là tối đa hóa giá trị của doanh nghiệp nên đây cũng là mục tiêu của quản lý tài chính. Một doanh nghiệp tồn tại và phát triển vì nhiều mục tiêu khác nhau như: tối đa hoá lợi nhuận, tối đa hoá doanh thu trong ràng buộc tối đa hoá lợi nhuận, tối đa hoá hoạt động hữu ích của các nhà lãnh đạo doanh nghiệp v.v…song tất cả các mục tiêu cụ thể đó đều nhằm mục tiêu bao trùm nhất là tối đa hoá giá trị tài sản cho các chủ sở hữu. Bởi lẽ, một doanh nghiệp phải thuộc về các chủ sở hữu nhất định: chính họ phải nhận thấy giá trị đầu tư của họ tăng lên; khi doanh nghiệp đặt ra mục tiêu là tăng giá trị tài sản cho các chủ sở hữu, doanh nghiệp đã tính tới sự biến động của thị trường, các rủi ro trong hoạt động kinh doanh. Quản lý tài chính doanh nghiệp chính là nhằm thực hiện mục tiêu đó. 1.1.2 Vai trò của tài chính doanh nghiệp Với bản chất, chức năng kể trên, tài chính doanh nghiệp thể hiện vai trò hết sức quan trọng thông qua các mặt chủ yếu sau: -Vai trò huy động và khai thác mọi nguồn lực tài chính nhằm đảm bảo yêu cầu kinh doanh của doanh nghiệp và tổ chức sử dụng vốn một cách có hiệu quả. Doanh nghiệp cần vốn để hoạt động kinh doanh. Khi nền kinh tế đã có nhu cầu về vốn thì tất yếu nảy sinh việc cung ứng vốn, thị trường vốn được hình thành và các quy luật cung, cầu về vốn có môi trường hoạt động. Trong điều kiện này các doanh nghiệp chủ động trong việc khai thác, thu hút các nguồn vốn trên thị trường đảm bảo cho các hoạt động kinh doanh. Do vậy, các nhà quản lý cần phải xác định chính xác nhu cầu vốn, lựa chọn các phương án đầu tư hiệu quả cao, sử dụng các đòn bẩy kinh tế như lợi tức cổ phần, lãi suất tiền vay, ưu tiên đầu tư… như vậy mới huy động vốn một cách tối đa. Mặt khác doanh nghiệp phải tìm mọi biện pháp tăng nhanh vòng quay của vốn, nâng cao khả năng sinh lời của vốn, tiết kiệm các khoản chi phí, bảo đảm vốn sử dụng có hiệu quả. Đó chính là vai trò của tài chính doanh nghiệp trong việc huy động và sử dụng vốn. -Vai trò là đòn bẩy kích thích và điều tiết hoạt động sản xuất kinh doanh. Để điều hòa lợi ích kinh tế giữa các chủ thể trong tổng thể môi trường kinh doanh phải có vai trò điều tiết của tài chính doanh nghiệp. Thông qua các kế hoạch tài chính, thực lực về vốn để tạo ra sức mua hợp lý các yếu tố sản xuất, thua hút nguồn lao động Lưu Thị Thúy Quỳnh-11AQTKD1-PTTT 12 LUẬN VĂN THẠC SỸ đáp ứng nhu cầu hoạt động kinh doanh. Căn cứ vào giá thành sản xuất và các yếu tố khác về tài chính để xây dựng giá bán hợp lý, góp phần thúc đẩy quá trình tiêu thụ, tăng nhanh vòng quay của vốn. Chính sách phân phối lợi nhuận, chế độ tiền lương, tiền thưởng góp phần tăng năng suất lao động. Vai trò kích thích hoặc điều tiết hoạt động kinh doanh của tài chính phát huy ngay trong từng quyết định tác nghiệp của chủ thể quản lý. Như vậy vai trò của tài chính doanh nghiệp sẽ trở nên tích cực hay thụ động đối với hoạt động kinh doanh là do tác động của nhiều nhân tố khách quan và chủ quan. Nhân tố chủ quan phụ thuộc vào khả năng, trình độ điều hành của người quản lý đối với chất lượng của các quyết định. Nhân tố khách quan phụ thuộc vào môi trường kinh doanh, lĩnh vực kinh doanh và mức độ can thiệp của Nhà nước vào nền kinh tế. 1.1.3 Phân tích tài chính trong doanh nghiệp a) Khái niệm của phân tích tài chính doanh nghiệp Phân tích tài chính là sử dụng một tập hợp các khái niệm, phương pháp và các công cụ cho phép xử lý các thông tin kế toán và các thông tin khác về quản lý nhằm đánh giá tình hình tài chính của một doanh nghiệp, đánh giá rủi ro, mức độ và chất lượng hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp đó. Hay nói cách khác, phân tích tài chính là việc thu thập, phân tích các thông tin kế toán và các thông tin khác để đánh giá thực trạng và xu hướng tài chính, khả năng tiềm lực của doanh nghiệp nhằm mục đích đảm bảo an toàn vốn tín dụng. Yêu cầu của phân tích tài chính là đánh giá những điểm mạnh và điểm yếu về tình hình tài chính và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp qua đó đánh giá tổng quát tình hình hoạt động của doanh nghiệp, dự báo những bất ổn trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. b) Mục tiêu của phân tích tài chính doanh nghiệp Mục tiêu của phân tích tài chính doanh nghiệp là nhận dạng những điểm mạnh, điểm yếu, thuận lợi, khóa khăn về mặt tài chính của doanh nghiệp bao gồm các tiêu chí: + Hiệu quả tài chính (Khả năng sinh lời và khả năng quản lý tài sản) + Rủi ro tài chính (Khả năng thanh toán, khả năng quản lý nợ) + Tổng hợp hiệu quả và rủi ro tài chính (Cân đối tài chính, các đòn bẩy và đẳng thức Dupont) - Tìm hiểu nguồn gốc, nguyên nhân của thực trạng đó Lưu Thị Thúy Quỳnh-11AQTKD1-PTTT 13 LUẬN VĂN THẠC SỸ Sau khi nhận dạng, tìm hiểu tiêu chí của doanh nghiệp để có thể giải thích các nguyên nhân đứng sau thực trạng đó, từ đó đưa ra đề xuất các giải pháp tận dụng điểm mạnh và thuận lợi, khắc phục điểm yếu và khó khăn nhằm cải thiện tình hình tài chính của doanh nghiệp nhằm giúp các doanh nghiệp lựa chọn phương án kinh doanh tốt nhất. c) Vai trò của phân tích tài chính trong doanh nghiệp Phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp hay cụ thể hóa là việc phân tích các báo cáo tài chính của doanh nghiệp là quá trình kiểm tra đối chiếu so sánh các số liệu tài liệu về tình hình tài chính hiện tại và trong quá khứ nhằm mục đích đánh giá tiềm năng hiệu quả kinh doanh cũng như những rủi ro trong tương lai. Phân tích tài chính có vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác quản lý tài chính doanh nghiệp. Trong mọi hoạt động kinh doanh theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước các doanh nghiệp thuộc các loại hình sở hữu khác nhau đều bình đẳng trước pháp luật trong việc lựa chọn ngành nghề lĩnh vực kinh doanh. Do vậy sẽ có nhiều đối tượng quan tâm đến tình hình tài chính như: chủ doanh nghiệp, nhà tài trợ, nhà cung cấp, khách hàng . . . kể cả các cơ quan nhà nước và những người làm công. Mỗi đối tượng quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp trên các góc độ khác nhau. d) Ý nghĩa của phân tích tài chính doanh nghiệp Phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp là việc xem xét và phân tích một cách toàn diện, sâu sắc tất cả các hoạt động tài chính của doanh nghiệp để thấy được tình hình tài chính của doanh nghiệp là tốt hay xấu, xác định được nguyên nhân và mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến tình hình tài chính của doanh nghiệp, qua đó các nhà quản lý doanh nghiệp có cơ sở lựa chọn và đưa ra những quyết định thích hợp với thực trạng của doanh nghiệp. - Đối với nhà quản lý doanh nghiệp: phân tích báo cáo tài chính nhằm tìm những giải pháp tài chính để xây dựng kết cấu tài sản, nguồn vốn thích hợp đảm bảo quá trình sản xuất kinh doanh có hiệu quả cao từ đó hoàn thành tốt trách nhiệm tài chính với cổ đông, khai thác tốt tiềm lực tài chính doanh nghiệp. - Đối với các nhà cung cấp hàng hóa và dịch vụ: Họ phải biết được khả năng thanh toán hiện tại và thời gian sắp tới của doanh nghiệp để quyết định xem có cho phép doanh nghiệp được mua chịu hàng hóa, thanh toán chậm hay không, đánh giá hiệu Lưu Thị Thúy Quỳnh-11AQTKD1-PTTT 14 LUẬN VĂN THẠC SỸ quả của những nhà quản lý; đánh giá hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu, đánh giá sự an toàn, tiềm lực tài chính của đồng vốn đầu tư vào doanh nghiệp. - Đối với cơ quan quản lý Nhà nước: Phân tích tài chính giúp cho việc kiểm tra, giám sát, kiểm toán và hướng dẫn, tư vấn cho doanh nghiệp thực hiện các chính sách, chế độ, thể lệ về tài chính, kế toán, thuế và kỷ luật tài chính tín dụng, ngân hàng… - Đối với các ngân hàng và nhà cho vay tính dụng: Mối quan tâm của họ hướng chủ yếu vào khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Vì vậy họ đặc biệt chú ý tới lượng tiền và các tài sản khác có thể chuyển đổi thành tiền nhanh, từ đó so sánh với số nợ ngắn hạn để biết được khả năng thanh toán tức thời của doanh nghiệp. Ngoài ra các chủ ngân hàng và các nhà cho vay tín dụng cũng rất quan tâm đến số lượng vốn chủ sở hữu, bởi vì số vốn chủ sở hữu này là khoản bảo hiểm cho họ trong trường hợp Công ty gặp rủi ro. Người cho vay cũng quan tâm đến khả năng sinh lợi của doanh nghiệp vì nó là cơ sở của việc hoàn trả vốn và lãi vay dài hạn. - Đối với nhà đầu tư: Mối quan tâm của họ hướng vào các yếu tố như sự rủi ro, thời gian hoàn vốn, mức sinh lời, khả năng thanh toán…Vì vậy họ cần những thông tin về điều kiện tài chính, tình hình hoạt động và kết quả sản xuất kinh doanh, các tiềm năng tăng trưởng của doanh nghiệp. Đồng thời các nhà đầu tư cũng rất quan tấm đến việc điều hành hoạt động và tính hiệu quả của công tác quản lý. Điều đó nhằm đảm bảo sự an toàn và tính hiệu quả cao cho các nhà đầu tư. Bên cạnh các chủ doanh nghiệp (chủ sở hữu) các nhà quản lý, các nhà đầu tư, ngân hàng có nhiều nhóm người khác quan tâm tới tình hình tài chính của doanh nghiệp. Đó là cơ quan tài chính, thuế chủ quản, các nhà phân tích tài chính, những người lao động.. Từ những vấn đề nêu trên cho thấy: Phân tích tài chính là cơ sở để dự đoán tài chính, nó có thể cho ứng dụng theo nhiều chiều hướng khác nhau, nhằm nhiều mục đích khác nhau. Chính vì vậy phân tích tài chính chứng tỏ thực sự có ích và cần thiết cho nhiều đối tượng. 1.1.4 Nguồn dữ liệu phân tích tài chính trong doanh nghiệp Phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp nhằm mục đích đánh giá tình hình tài chính và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp, phân tích và lượng hóa tác động của các nhân tố đối với tình hình và kết quả tài chính nhằm đưa ra kế hoạch và biện pháp quản lý phù hợp. Vì vậy, cơ sở phân tích là thông tin, số liệu, các chỉ tiêu, các chỉ tiêu Lưu Thị Thúy Quỳnh-11AQTKD1-PTTT 15 LUẬN VĂN THẠC SỸ thể hiện kết quả tình hình tài chính của doanh nghiệp được tổng hợp trên báo cáo tài chính cũng như số liệu được tập hợp trong hệ thống kế toán quản trị của doanh nghiệp. Báo cáo tài chính là nguồn thông tin chủ yếu sử dụng trong phân tích tài chính doanh nghiệp. Báo cáo tài chính phản ánh một cách tổng quát, toàn diện tình hình tài sản, nguồn vốn và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Để tiến hành phân tích tình hình tài chính người phân tích phải sử dụng rất nhiều tài liệu khác nhau, trong đó chủ yếu là các báo cáo tài chính bao gồm: - Bảng cân đối kế toán - Báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh - Báo cáo lưu chuyển tiền tệ - Bản thuyết minh báo cáo tài chính. Ngoài các báo cáo tài chính kể trên, khi phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp cũng cần phải quan tâm đến các thông tin bên ngoài doanh nghiệp như: thông tin về tình hình phát triển kinh tế trong nước, ngành kinh tế mà doanh nghiệp đang hoạt động và các ngành khác liên quan, các thông tin liên quan đến chính sách kinh tế tài chính của Chính phủ; thông tin về các đối thủ cạnh tranh... Các báo cáo trên cung cấp thông tin đầu vào cơ bản và hữu ích cho nhà phân tích nhằm đánh giá chính xác tình hình tài chính của doanh nghiệp. a) Bảng cân đối kế toán (Bảng cân đối tài sản ) Bảng cân đối kế toán là một báo cáo tài chính mô tả tình trạng tài chính của một doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định nào đó. Đây là một báo cáo tài chính có ý nghĩa quan trọng đối với mọi đối tượng có quan hệ sở hữu, quan hệ kinh doanh và quan hệ quản lý với doanh nghiệp. Thông thường, Bảng cân đối kế toán được trình bày dưới dạng bảng cân đối số dư các tài khoản kế toán: một bên phản ánh tài sản và một bên phản ánh nguồn vốn của doanh nghiệp. Bên tài sản phản ánh giá trị của toàn bộ tài sản hiện có đến thời điểm lập báo cáo thuộc quyền quản lý và sử dụng của doanh nghiệp: Tài sản cố định, Tài sản lưu động. Bên nguồn vốn phản ánh số vốn để hình thành các loại tài sản có của doanh nghiệp đến thời điểm lập báo cáo: Vốn của chủ và các khoản nợ. Các khoản mục trên Bảng cân đối kế toán được sắp xếp theo khả năng chuyển hoá thành tiền – tính thanh khoản – giảm dần từ trên xuống. Lưu Thị Thúy Quỳnh-11AQTKD1-PTTT 16 LUẬN VĂN THẠC SỸ Về mặt kinh tế, bên tài sản phản ánh quy mô và kết cấu các loại tài sản; bên nguồn vốn phản ánh cơ cấu tài trợ, cơ cấu vốn cũng như khả năng độc lập về tài chính của doanh nghiệp. Nhìn vào Bảng cân đối kế toán, nhà phân tích có thể nhận biết được loại hình doanh nghiệp, quy mô, mức độ tự chủ của doanh nghiệp. Bảng cân đối tài sản là một tài liệu quan trọng nhất giúp cho các nhà phân tích đánh giá được khả năng cân bằng tài chính, khả năng thanh toán và khả năng cân đối vốn của doanh nghiệp. b) Báo cáo kết quả kinh doanh (Báo cáo thu nhập) Báo cáo kết quả kinh doanh cũng là một trong những tài liệu quan trọng trong phân tích tài chính. Báo cáo kết quả kinh doanh cho biết sự dịch chuyển của tiền trong quá trình sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp và cho phép dự tính khả năng hoạt động của doanh nghiệp trong tương lai. Báo cáo kết quả kinh doanh giúp các nhà phân tích so sánh doanh thu với số tiền thực nhập quỹ khi bán hàng hoá, dịch vụ; so sánh tổng chi phí phát sinh với số tiền thực xuất quỹ để vận hành doanh nghiệp. Trên cơ sở doanh thu và chi phí, có thể xác định được kết quả hoạt động kinh doanh là lỗ hay lãi trong một thời kỳ. Như vậy, Báo cáo kết quả kinh doanh phản ánh kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, phản ánh tình hình tài chính của doanh nghiệp trong thời kỳ nhất định. Nó cung cấp những thông tin tổng hợp về tình hình tài chính và kết quả sử dụng các tiềm năng về vốn, lao động kỹ thuật và trình độ quản lý sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp, có các khoản mục chủ yếu: doanh thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh; doanh thu từ hoạt động tài chính; doanh thu tư hoạt động bất thường và các chi phí tương ứng. c) Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Báo cáo ngân quỹ) Để đánh giá về khả năng chi trả của một doanh nghiệp cần tìm hiểu về tình hình ngân quỹ của doanh nghiệp, bao gồm: - Xác định hoặc dự báo dòng tiền thực nhập quỹ (thu ngân quỹ): dòng tiền nhập quỹ từ hoạt động kinh doanh; dòng tiền nhập quỹ từ hoạt động đầu tư tài chính; dòng tiền nhập quỹ từ hoạt động bất thường. - Xác định hoặc dự báo dòng tiền thực xuất quỹ (chi ngân quỹ) : dòng tiền xuất quỹ thực hiện sản xuất kinh doanh; dòng tiền xuất quỹ thực hiện hoạt động đầu tư, tài chính; dòng tiền xuất quỹ thực hiện hoạt động bất thường. Lưu Thị Thúy Quỳnh-11AQTKD1-PTTT 17 LUẬN VĂN THẠC SỸ Trên cơ sở dòng tiền nhập và xuất quỹ, nhà phân tích thực hiện cân đối ngân quỹ để xác định số dư ngân quỹ cuối kỳ. Từ đó, thiết lập mức dự phòng tối thiểu cho doanh nghiệp nhằm mục tiêu đảm bảo chi trả. d) Các nguồn tài liệu phân tích khác - Các tài liệu có liên quan khác như đường lối, chủ trương và chính sách của Nhà nước, các văn bản pháp lý có liên quan đến hoạt động kinh doanh. - Dữ liệu về nền kinh tế và ngành kinh doanh - Định hướng pháp triển của bản thân doanh nghiệp do ban lãnh đạo và những người quản lý vạch ra. Bằng việc xem xét thông tin tài chính của doanh nghiệp thông qua các chỉ số tài chính trong sự đối chiếu với các chỉ số chuẩn người ta sẽ đưa ra được những đánh giá cần thiết. Các chỉ số chuẩn thường được sử dụng bao gồm: chỉ số kỳ trước, chỉ số kế hoạch hoặc mong muốn. 1.1.5 Phương pháp phân tích tài chính doanh nghiệp Phương pháp phân tích tài chính doanh nghiệp, bao gồm hệ thống các công cụ và biện pháp nhằm tiếp cận nghiên cứu các sự kiện, hiện tượng, các mối quan hệ bên trong và bên ngoài, các luồng dịch chuyển và biến đổi tình hình hoạt động tài chính doanh nghiệp, các chỉ tiêu tổng hợp, các chỉ tiêu chi tiết, các chỉ tiêu tổng quát chung, các chỉ tiêu có tính chất đặc thù nhằm đánh giá toàn diện thực trạng hoạt động tài chính của doanh nghiệp. Về mặt lý thuyết, có nhiều phương pháp phân tích tài chính doanh nghiệp, như: phương pháp chi tiết, phương pháp so sánh, phương pháp tỷ lệ, phương pháp loại trừ, phương pháp liên hệ, phương pháp tương quan và hồi quy bội… Nhưng ở đây, chỉ giới thiệu những phương pháp cơ bản, thường được vận dụng trong phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp. 1.1.5.1 Phương pháp so sánh So sánh là một phương pháp nhằm nghiên cứu sự biến động và xác định mức độ biến động của chỉ tiêu phân tích. Để áp dụng phương pháp so sánh vào phân tích các báo cáo tài chính của doanh nghiệp, trước hết phải xác định số gốc để so sánh. Việc xác định số gốc để so sánh là tuỳ thuộc vào mục đích cụ thể của phân tích. Gốc để so sánh được chọn là gốc về mặt Lưu Thị Thúy Quỳnh-11AQTKD1-PTTT 18