Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Chuyên ngành kinh tế Luận văn một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo tại trường trung học kinh ...

Tài liệu Luận văn một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo tại trường trung học kinh tế kỹ thuật hòa bình

.PDF
151
387
58

Mô tả:

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI BẠCH THỊ HỒNG LIÊN MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC KINH TẾ KỸ THUẬT HÒA BÌNH Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN ÁI ĐOÀN HÀ NỘI – 2012 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH LỜI CẢM ƠN Luận văn này là kết quả của một thời gian dài nghiên cứu và làm việc để áp dụng những kiến thức đã học vào thực tiễn dưới sự hướng dẫn tận tình của PGS.TS. Nguyễn Ái Đoàn, sự giúp đỡ nhiệt tình của các thầy cô giáo Viện Kinh tế và Quản lý -Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, sự hỗ trợ chân tình của Ban giám hiệu, các anh chị và các bạn đồng nghiệp đang công tác tại trường Trung học Kinh tế - Kỹ thuật Hòa Bình cùng các cơ quan hữu quan. Với tình cảm chân thành, người viết xin gửi lời cảm ơn đến: - PGS.TS. Nguyễn Ái Đoàn là người Thầy hướng dẫn khoa học đã rất tận tình hướng dẫn và cho những lời khuyên sâu sắc không những giúp tôi hoàn thành luận văn mà còn truyền đạt cho tôi những kiến thức quý báu về nghề nghiệp. - Các thầy cô giáo của trường Đại học Bách khoa Hà Nội đã tận tình giảng dạy, hướng dẫn, giúp đỡ trong suốt hai năm học để tôi có được những kiến thức ứng dụng trong công tác và là cơ sở thực hiện luận văn này. - Quý thầy cô đã dành thời gian quý báu để đọc và phản biện luận văn này, xin cảm ơn những ý kiến nhận xét sâu sắc của quý thầy cô. - Ban giám hiệu cùng các anh chị, các bạn đồng nghiệp tại trường Trung học Kinh tế - Kỹ thuật Hòa Bình đã đóng góp ý kiến quý báu cho việc hoàn thành luận văn này. - Các đơn vị doanh nghiệp đã cung cấp số liệu điều tra phục vụ cho quá trình nghiên cứu và viết luận văn. Mặc dù đã rất cố gắng nhưng do thời gian có hạn, kinh nghiệm và trình độ bản thân còn nhiều hạn chế nên chắc chắn luận văn không tránh khỏi những sai sót, tác giả rất mong nhận được những ý kiến góp ý của các thầy cô và các bạn đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cám ơn! Hà Nội, ngày 30 tháng 07 năm 2012 Học viên Bạch Thị Hồng Liên i LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan những kết quả trình bày trong luận văn là kết quả tự nghiên cứu của bản thân, không sao chép từ bất kỳ tài liệu nào có trước của những người khác. Tác giả luận văn BẠCH THỊ HỒNG LIÊN ii LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................. i LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................. iii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, TỪ VIẾT TẮT ..........................................................v DANH MỤC HÌNH VẼ ............................................................................................ vi DANH MỤC BẢNG ................................................................................................ vii PHẦN MỞ ĐẦU .........................................................................................................1 CHƯƠNG 1: ...............................................................................................................5 CỞ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO ..................................................5 TRUNG HỌC CHUYÊN NGHIỆP ............................................................................5 1.1. Một số khái niệm cơ bản về chất lượng và chất lượng đào tạo. ......................5 1.1.1. Chất lượng sản phẩm.................................................................................5 1.1.2. Đào tạo và chất lượng đào tạo. .............................................................5 1.1.2.1 Đào tạo: ...............................................................................................5 1.1.2.2 Chất lượng đào tạo: .............................................................................6 1.1.2.3 Sự cần thiết khách quan phải đánh giá chất lượng đào tạo nghề. .......7 1.1.2.4. Hệ thống quản lý chất lượng đào tạo. ................................................7 1.1.2.5. Kiểm định chất lượng đào tạo ............................................................8 1.1.2.6. Đánh giá, đo lường chất lượng đào tạo ..............................................9 1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo và quản lý chất lượng. ..........10 1.2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo ........................................10 1.2.2. Các mô hình quản lý chất lượng đào tạo.................................................13 1.2.2.1. Mô hình BS 5750/ISO 9000.............................................................13 1.2.2.2. Quản lý chất lượng tổng thể (TQM – Total Quality Management) .14 1.2.2.3. Mô hình các yếu tố tổ chức. .............................................................15 1.3. Đánh giá chất lượng đào tạo ..........................................................................15 1.3.1. Mục đích của đánh giá chất lượng ..........................................................15 1.3.2. Các quan điểm đánh giá chất lượng đào tạo ...........................................16 1.4. Phương pháp đánh giá. ...................................................................................17 1.4.1. Đánh giá điều kiện đảm bảo chất lượng..................................................17 1.4.2. Khảo sát sự hài lòng của người học. .......................................................17 1.4.3. Đánh giá chất lượng đào tạo thông qua người sử dụng lao động ...........18 Kết luận chương 1 .................................................................................................20 CHƯƠNG 2 ..............................................................................................................21 PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO THCN TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC KINH TẾ -KỸ THUẬT HÒA BÌNH ...............................................21 2.1. Giới thiệu khái quát về Trường Trung học Kinh tế - Kỹ thuật Hòa Bình......21 2.1.1 Qúa trình hình thành và phát triển Trường Trung học Kinh tế - Kỹ thuật Hòa Bình. ..........................................................................................................21 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức bộ máy của trường ..................23 2.1.2.1. Về chức năng, nhiệm vụ của trường ................................................23 iii LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH 2.1.2.2. Về cơ cấu tổ chức bộ máy của trường: ............................................24 2.1.3. Những thuận lợi, khó khăn của Nhà trường............................................24 2.1.4. Hoạt động đào tạo của Trường................................................................26 2.2. Phân tích thực trạng chất lượng đào tạo tại Trường Trung học Kinh tế - Kỹ thuật Hòa Bình. .....................................................................................................28 2.2.1. Đánh giá chung về chất lượng đào tạo tại trường ...................................28 2.2.2. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo trường Trung học Kinh tế - Kỹ thuật Hòa Bình. ............................................................................32 2.2.2.1. Các yếu tố bên ngoài ........................................................................32 2.2.2.2. Phân tích các điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo của Nhà trường. .......................................................................................................................35 Kết luận chương 2: ................................................................................................84 CHƯƠNG 3 ..............................................................................................................85 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO THCN TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC KINH TẾ - KỸ THUẬT HÒA BÌNH .....................85 3.1. Đinh hướng phát triển của trường Trung học Kinh tế Kỹ thuật Hòa Bình trong giai đoạn.......................................................................................................85 3.2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tào tại trường Trung học Kinh tế Kỹ thuật Hòa Bình ................................................................................................86 3.2.1. Giải pháp thứ 1: Đổi mới xây dựng mục tiêu, chương trình đào tạo và phương pháp giảng dạy. ....................................................................................86 3.2.2.Giải pháp thứ 2: Đẩy mạnh công tác đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ....................................................................................................................91 3.2.3. Giải pháp đổi mới công tác tuyển sinh và nâng cao chất lượng đầu vào của người học. ...................................................................................................98 3.2.4.Giải pháp thứ tư: Nâng cao công tác quản lý hoạt động giảng dạy giáo viên ..................................................................................................................101 3.2.5. Giải pháp thứ năm: Nâng cao công tác quản lý người học ...................104 3.2.6. Giải pháp thứ sáu: Tăng cường đầu tư và nâng cao hiệu quả sử dụng cơ sở vật chất phục vụ hoạt động dạy và học của Nhà trường. ...........................108 3.2.7. Giải pháp thứ bảy: Xây dựng và nâng cao mối quan hệ giữa Nhà trường và các đơn vị, doanh nghiệp sử dụng lao động ( người học sau khi tốt nghiệp ra trường) .............................................................................................................113 3.3.8. Giải pháp 8: Áp dụng mô hình quản lý chất lượng tổng thể (TQM) ....114 Kết luận chương 3 ...............................................................................................116 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.................................................................................118 PHỤ LỤC ...................................................................................................................... iv LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, TỪ VIẾT TẮT CĐ Cao đẳng ĐH Đại học THCN Trung học chuyên nghiệp GD&ĐT Giáo dục và đào tạo GV Giáo viên HC – TC Hành chính – Tổ chức KH –TC Kế hoạch – Tài chính KT – XH Kinh tế - Xã hội NCKH Nghiên cứu khoa học QTNL Quản trị nhân lực VLVH Vừa làm vừa học v LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 1.1: Sơ đồ chu trình đào tạo ..............................................................................6  Hình 1.2: Sơ đồ mối qua hệ mục tiêu đào tạo với chất lượng đào tạo .......................7  Hình 1.3: Giản đồ nhân quả của ISHIKAWA ..........................................................8  Hình 1.4: Sơ đồ đánh giá trong giáo dục đào tạo ......................................................10  Hình 1.5: Các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng đào tạo .........................................12  Biểu đồ 2.1: Biểu đồ số lượng giáo viên các khoa từ năm 2008 đến năm 2012.......41  Biểu đồ 2.2: Biểu đồ trình độ chuyên môn giáo viên ...............................................44  Hình 3.1: Lưu đồ quy trình công tác quản lý học sinh............................................107  vi LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1: Các yêu cầu đối với học sinh tốt nghiệp giáo dục chuyên nghiệp ...........18  Bảng 2.1: Bảng thống kê số lượng người học tuyển vào các chuyên ngành từ năm 2008 - 2012 ...............................................................................................................28  Bảng 2.2: Kết quả tốt nghiệp hệ TCCN chính quy khoá 2008-2012 ........................29  Bảng 2.3: Đánh giá tình hình việc làm của người học sau khi tốt nghiệp ................30  Bảng 2.4: Thống kê về kiến thức chuyên môn, ngoại ngữ, tin học phục vụ và đáp ứng yêu cầu của công việc: .......................................................................................31  Bảng 2.5: Bảng kết quả đánh giá mục tiêu, chương trình đào tạo ............................37  Bảng 2.6: Thống kê số lượng giáo viên giảng dạy qua các năm. .............................41  Bảng 2.7: Bảng thống kê về tuổi đời và thâm niên giảng dạy giáo viên năm học 2011 – 2012. ..............................................................................................................42  Bảng 2.8: Trình độ chuyên môn của đội ngũ giáo viên năm học 2011 - 2012 .........43  Bảng biểu 2.9: Trình độ sư phạm của giáo viên .......................................................44  Bảng 2.10: Kết quả đánh giá năng lực sư phạm của giáo viên .................................45  Bảng 2.11: Kết quả đánh giá phương pháp giảng dạy của giáo viên ........................46  Bảng 2.12: Bảng thống kê về số lượng, chất lượng SKKN, NCKH giáo viên qua các năm. ...........................................................................................................................49  Bảng 2.13: Bảng tổng hợp số lượng học sinh nhập học THCN hệ chính quy đào tạo tại trường Trung học Kinh tế - Kỹ thuật Hòa Bình từ năm 2008-2012 ...................51  Bảng 2.14: Bảng tổng hợp thống kê số lượng người học tuyển vào các chuyên ngành qua các năm học. ............................................................................................53  Bảng 2.15: Kết quả đánh giá công tác quản lý hoạt động đào tạo ............................54  Bảng 2.16: Kết quả đánh giá công tác quản lý hoạt động học tập người học ...........58  Bảng 2.17: Kết quả đánh giá của giáo viên về công tác quản lý hoạt động giảng dạy ...................................................................................................................................60  Bảng 2.18: Tổng hợp kết quả rèn luyện của học sinh các năm 2009-2012 ..............66  Bảng 2.19: Bảng thống kê số lượng phòng học, thực hành, thí nghiệm năm 2011. 68  Bảng 2.20: Bảng thống kê đầu sách và tài liệu tham khảo, số lượng bản cho các chương trình đào tạo và nghiên cứu khoa học ..........................................................70  Bảng 2.21: Kết quả điều tra đánh giá về hiệu quả của việc quản lý và sử dụng các trang thiết bị trong trường .........................................................................................71  Bảng 2.22: Tình hình kinh phí sử dụng từ năm 2009 đến 2011 ...............................76  Bảng 2.23: Bảng xếp loại và hệ số xét thưởng tháng..............................................78  Bảng 2.24:Theo thống kê về thu nhập bình quân hàng năm của giáo viên. .............79  Bảng 2.25: Kết quả đánh giá của giáo viên, người học về quan hệ giữa cơ sở sử dụng lao động với nhà trường ...................................................................................82  Bảng 3.1: Dự kiến kinh phí nâng cao trình độ đội ngũ giáo viên đến năm 2015 .....95  Bảng 3.1: Dự kiến một số trang thiết bị, máy móc trang bị cho một phòng lớp học lý thuyết. ..................................................................................................................111  Bảng 3.2: Dự kiến chi phí đầu tư xây dựng cơ sở vật chất đến năm 2013. ............112  vii LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Xu thế “xã hội hóa” giáo dục, mở rộng số lượng đầu vào để tăng lợi nhuận, đang là xu thế chủ đạo.Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, giáo dục nước ta bộc lộ những điểm yếu kém lớn nhất là sự bất cập về khả năng đáp ứng của hệ thống giáo dục đối với yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực cho nền kinh tế, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Một trong những biểu hiện đó là “ chất lượng, hiệu quả đào tạo thấp, học chưa gắn với hành, nhân lực được đào tạo yếu về năng lực và phẩm chất, chưa bình đẳng về cơ hội tiếp cận” [4,17]. Chính vì vậy, mục tiêu phát triển giáo dục, đào tạo nhằm đáp ứng nhu cầu nhân lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội Hướng cạnh tranh trong giáo dục sẽ hình thành nên con người VN có trí tuệ, có kỹ năng, sáng tạo, năng động, có kỷ luật lao động, biết hợp tác và biết dấn thân, đón nhận cái mới và thử thách. Đồng thời cạnh tranh sẽ khiến các trường ĐH, CĐ và THCN nâng cao chất lượng đào tạo khẳng định uy tín và thương hiệu của nhà trường. Chính vì vậy, để tồn tại và phát triển trên thị trường, như các ngành kinh tế thì giáo dục VN cần phải nâng cao chất lượng đào tạo. Trong tình hình mới hiện nay, trường Trung học Kinh tế - Kỹ thuật Hòa Bình đang đứng trước vận hội mới và trách nhiệm hết sức nặng nề, cần phải phát huy vai trò, vị trí đã và đang có nhằm góp phần tích cực, hiệu quả vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Với những yêu cầu cấp bách trên đòi hỏi trường Trung học Kinh tế - Kỹ thuật Hòa Bình không những phải năng động trong việc phát huy tiềm lực hiện có mà còn phải nâng cao chất lượng đào tạ để cung cấp cho thị trường lao động những đội ngũ cán bộ, nhân viên kinh tế, kỹ thuật và công nhân có tay nghề cao có khả năng đáp ứng yêu cầu công việc ở các doanh nghiệp trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế như hiện nay. 1 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH Là một giáo viên giảng dạy tại trường Trung học Kinh tế - Kỹ thuật Hòa Bình với mong muốn được đóng góp một phần sức lực nhỏ bé của mình vào sự phát triển của nhà trường, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo trường Trung học Kinh tế - Kỹ thuật Hòa Bình ” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn của mình. 2. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn Cụ thể: - Giúp Nhà trường nghiên cứu, đánh giá về thực trạng chất lượng đào tạo của mình, từ đó xây dựng các chiến lược phát triển, kế hoạch đào tạo,...nhằm nâng cao chất lượng đạo tạo. - Từ công tác đánh giá thực trạng, đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo của Nhà trường trong thời gian tới với mục đích góp sức chung cùng với Nhà trường phát triển chất lượng đào tạo, chuẩn bị các nội lực để nâng cấp thành trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Hòa Bình trong tương lai. 3. Mục đích nghiên cứu Phân tích đánh giá chất lượng đào tạo của Trường trong những năm gần đây, qua đó đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng đạo tạo giúp nhà trường nâng cao năng lực cạnh tranh và có những bước phát triển vững chắc trong giai đoạn tới, nhằm nâng cao uy tín và vị thế của nhà trường với thị trường sức lao động và trong bước xây dựng để nâng cấp trường: - Nghiên cứu cơ sở lý luận về chất lượng đào tạo - Phân tích thực trạng chất lượng đào tạo hệ trung học chuyên nghiệp của Trường Trung học Kinh tế - Kỹ thuật Hòa Bình. - Đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo tại trường Trung học Kinh tế - Kỹ thuật Hòa Bình. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đề tài chủ yếu nghiên cứu các vấn đề có liên quan tới chất lượng đào tạo của Trung học Kinh tế - Kỹ thuật Hòa Bình, nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng tới chất 2 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH lượng đào tạo của Nhà trường trong thời gian từ năm 2008 đến 2012. Trên cơ sở các lý luận liên quan được trang bị trong quá trình học tập tại trường với việc phân tích thực trạng chất lượng đào tạo trong giáo dục của nhà trường để đề ra một số giải pháp kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng của Nhà trường. Với phạm vi nghiên cứu cụ thể: - Phạm vi về không gian: Nghiên cứu tại Trường Trung học Kinh tế - Kỹ thuật Hòa Bình - Phạm vi về thời gian: số liệu phân tích chủ yếu trong các năm 2008 đến năm 2012. 5. Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình phân tích những vấn đề lý luận và thực tiễn về tình hình nâng cao chất lượng đào tạo, tác giả đã vận dụng các phương pháp sau: - Phương pháp so sánh: là phương pháp được sử dụng phổ biến trong phân tích để xác định xu hướng, mức độ biến động của chỉ tiêu phân tích (chủ yếu trong luận văn áp dụng so sánh mức biến động tương đối và mức biến động tuyệt đối). - Phương pháp thống kê: áp dụng trong việc thống kê số liệu từ bảng biểu của nhà trường liên quan đến nội dung của đề tài. - Phương pháp phân tích tỷ lệ: áp dụng trong việc tính toán tỷ trọng của các chỉ tiêu phân tích để thấy được kết cấu và quy mô của các chỉ tiêu trong đối tượng phân tích. - Phương pháp phân tích khái quát những tài liệu lý luận và thực tế có liên quan đến đối tượng nghiên cứu. - Phương pháp điều tra, khảo sát thông qua các phiếu điều tra, thăm dò các đối tượng liên quan trực tiếp và gián tiếp. - Phương pháp phân tích tổng hợp số liệu, xử lý và phân tích, từ đó đưa ra những đánh giá về vấn đề nghiên cứu. - Phương pháp chuyên gia: tham khảo ý kiến của các nhà quản lý, lãnh đạo trong ngành giáo dục – đào tạo. 3 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH 6. Nội dung kết cấu của đề tài Nội dung kết cấu của đề tài gồm có: Chương 1: Cơ sở lý luận về chất lượng giáo dục đào tạo Chương 2: Thực trạng chất lượng đào tạo tại trường Trung học Kinh tế - Kỹ thuật Hòa Bình. Chương 3: Một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo tại trường Trung học Kinh tế - Kỹ thuật Hòa Bình. 4 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH CHƯƠNG 1: CỞ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO TRUNG HỌC CHUYÊN NGHIỆP 1.1. Một số khái niệm cơ bản về chất lượng và chất lượng đào tạo. 1.1.1. Chất lượng sản phẩm Chất lượng sản phẩm là một phạm trù rất rộng và rất phức tạp, nó phản ánh tổng hợp các nội dung kinh tế, kỹ thuật và xã hội. Do đó, mặc dù đã được sử dụng từ lâu và khá phổ biến nhưng hiện nay khi bàn đến chất lượng sản phẩm có rất nhiều quan niệm khác nhau: Quan niệm về chất lượng sản phẩm trong nền kinh tế thị trường gắn bó chặt chẽ với các yếu tố như nhu cầu, cạnh tranh, giá cả. Đại diện cho quan niệm này là các chuyên gia quan lý chất lượng hàng đầu thế giới như: W. Edwards Deming: “chất lượng là mức độ dự báo được về độ đồng đều và độ tin cậy với chi phí thấp và phù hợp với thị trường”. Trong những quan niệm trên, quan niệm về chất lượng hướng theo thị trường được các nhà nghiên cứu và các doanh nghiệp tán thành vì chúng ta đều biết rằng một sản phẩm có đạt chất lượng hay không phải do người tiêu dùng, người trực tiếp sử dụng nó đánh giá, chứ không phải nhà sản xuất hay nhà nghiên cứu đánh giá và thông thường khách hàng sẽ đánh giá chất lượng thông qua việc sản phẩm đó có thoả mãn nhu cầu, mong muốn của họ hay không. Cũng chính vì vậy mà tổ chức quốc tế về tiêu chuẩn hoá (ISO) trong bộ tiêu chuẩn ISO 9000 đã đưa ra định nghĩa chất lượng: “chất lượng là mức độ thoả mãn của một tập hợp các thuộc tính đối với các yêu cầu”. Do tác dụng thực tế của định nghĩa này mà nó được sử dụng rộng rãi trong hoạt động kinh doanh ngày nay. 1.1.2. Đào tạo và chất lượng đào tạo. 1.1.2.1 Đào tạo: “ Đào tạo là một quá trình hoạt động có mục đích, có tổ chức nhằm hình thành một cách có hệ thống các tri thức, kỹ năng, thái độ để hoàn thiện nhân cách 5 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH cho mỗi cá nhân, tạo tiền đề cho họ có thể vào đời hành nghề, có năng suất và hiệu quả”. 1.1.2.2 Chất lượng đào tạo: Trong lĩnh vực đào tạo chất lượng được đảm bảo và đánh giá theo cả quá trình, từ đầu vào – đến quá trình dạy học – đầu ra theo sơ đồ (hình 1.1): Hình 1.1: Sơ đồ chu trình đào tạo Khách hàng (Các yêu cầu) Đầu vào Quá trình dạy - học Đầu ra (Sản phẩm) Khách hàng (Sự thỏa mãn) Chất lượng đào tạo luôn là vấn đề quan trọng nhất của tất cả các nhà trường. Việc phấn đấu nâng cao chất lượng đào tạo bây giờ cũng được xem như nhiệm vụ quan trọng nhất của tất cả các cơ sở đào tạo nói chung và cơ sở có đào tạo nghề nói riêng. Trong giáo dục đào tạo nói chung và đào tạo nghề nói riêng chất lượng là một khái niệm khó định nghĩa, khó xác định, khó đo lường. Dưới đây là một số quan điểm khác nhau về chất lượng đào tạo. - “ Chất lượng đào tạo được đánh giá qua mức độ đạt được mục tiêu đào tạo đã đề ra đối với chương trình đào tạo”. (Lê Đức Ngọc, Lâm Quang Thiệp – Đại học Quốc gia Hà Nội). -“ Chất lượng đào tạo là kết quả của quá trình đào tạo được phản ánh ở các đặc trưng về phẩm chất, giá trị nhân cách và giá trị sức lao động hay năng lực hành nghề của người tốt nghiệp tương ứng với mục tiêu, chương trình đào tạo theo các ngành nghề cụ thể.” [37, 105] - “Chất lượng giáo dục là chất lượng thực hiện các mục tiêu giáo dục”. [37, 105]. Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng: chất lượng đào tạo trước hết phải là kết quả của quá trình đào tạo và được thể hiện trong hoạt động nghề nghiệp của người tốt nghiệp. Quá trình thích ứng với thị trường người lao động không chỉ phụ thuộc vào chất lượng đào tạo mà còn phụ thuộc vào yếu tố thị trường, như quan hệ cung - cầu 6 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH giá cả sức lao động, chính sách sử dụng và bố trí công việc của Nhà nước và người sử dụng lao động … do đó khả năng thích ứng còn phản ánh cả hiệu quả lao động đào tạo ngoài xã hội và thị trường lao động được thể hiện: [37, 34]. Hình 1.2: Sơ đồ mối qua hệ mục tiêu đào tạo với chất lượng đào tạo Mục tiêu đào tạo Quá trình đào tạo Chất lượng đào tạo 1.1.2.3 Sự cần thiết khách quan phải đánh giá chất lượng đào tạo nghề. Tuy đã có những cố gắng đáng ghi nhận trên đà khôi phục lại vai trò vị trí của mình nhằm cung cấp cho đất nước những người lao động vừa có tri thức kỹ thuật vừa có kỹ năng lao động ở trình độ trung cấp – một trong ba thành phần cơ bản của cơ cấu trình độ lao động trong mọi quốc gia đó là công nhân – kỹ thuật viên – đại học nhưng hiện nay giáo dục nghề Việt Nam đang còn có nhứng yếu kém, bất cập cần khắc phục. - Hệ thống giáo dục THCN và dạy nghề chưa ổn định. - Việc liên kết đào tạo với nghiên cứu khoa học, ứng dụng chuyển giao công nghệ chưa gắn với thị trường và nhu cầu thực tiễn. - Chưa giải quyết tốt mối quan hệ giữa yêu cầu lớn về mở rộng quy mô, bảo đảm chất lượng với khả năng hẹp về nguồn lực và hạn chế về việc làm cho người tốt nghiệp. - Chất lượng đào tạo chưa đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về nguồn nhân lực trong giai đoạn hiên nay. - Nhiều giải pháp mới tuy đã triển khai nhưng thiếu tính đồng bộ, ở một số giải pháp còn những lúng túng nhất định về quan điểm, chưa sát về nội dung và chưa cương quyết trong thực hành cũng như tiếp thu và xử lý tốt các ý kiến đóng góp. Tiến trình đổi mới chậm so với tốc độ dự kiến. 1.1.2.4. Hệ thống quản lý chất lượng đào tạo. 7 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH Hệ thống chất lượng được xem như là một phương tiện cần thiết để thực hiện chức năng quản lý chất lượng. Theo tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 5814 – 94, hệ thống chất lượng là cơ cấu tổ chức trách nhiệm, thủ tục, quá trình và nguồn lực cần thiết để quản lý chất lượng . Trong đào tạo, hệ thống chất lượng là cơ cấu tổ chức, quản lý chất lượng đào tạo ở phạm vi toàn ngành hoặc ở từng cơ sở đào tạo. Dưới đây là giản đồ nhân quả của Ishikawa về quản lý chất lượng đào tạo. Hình 1.3: Giản đồ nhân quả của ISHIKAWA [24, 49] Tuyển sinh Thiết bị kĩ thuật, công nghệ Tổ chức quản lý Chỉ tiêu chất lượng ………………… sản phẩm Con người Cơ chế quản lý Kết quả Yếu tố nguyên nhân Trong đào tạo, quản lý chất lượng đào tạo là quá trình tổ chức thực hiện các biện pháp quản lý toàn bộ quá trình đào tạo nhằm đảm bảo không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng nhu cầu người sử dụng lao động (từ khâu tìm hiểu thị trường lao động, đánh giá kết quả đào tạo). 1.1.2.5. Kiểm định chất lượng đào tạo Chất lượng đào tạo có thể đánh giá trực tiếp qua sản phẩm đào tạo, qua chất lượng học sinh tốt nghiệp, tuy nhiên cũng có thể đánh giá gián tiếp qua các điều kiện đảm bảo chất lượng. 8 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH Kiểm định chất lượng là một hệ thống tổ chức và giải pháp để đánh giá chất lượng đào tạo (đầu ra) và các điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo theo các chuẩn mực được quy định. Những chương trình đào tạo và cơ sở đào tạo đạt chuẩn sau khi kiểm định được thông báo công khai cho người học, người sử dụng lao động và toàn xã hội như một bằng chứng đảm bảo cho chất lượng đào tạo của các cơ sở và các chương trình đào tạo đó. Công tác kiểm định có hai mục đích cơ bản sau: - Đánh giá, xác nhận hệ thống đảm bảo chất lượng đào tạo của một trường hoặc một chương trình đào tạo theo bộ tiêu chuẩn do cơ quan kiểm định đề ra được nhà trường thừa nhận và cam kết thực hiện. - Giúp nhà trường cải thiện, nâng cao chất lượng đào tạo của mình để đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu xã hội, đảm bảo lợi ích chung của xã hội, của người sử dụng lao động và của cả người học. Tóm lại, Quản lý nhà nước về giáo dục nói chung và chất lượng đào tạo nói riêng là một vấn đề mới mẻ cũng nhiều khó khăn do tính đa dạng và phạm vi rộng lớn của các hoạt động đào tạo ở phạm vi quốc gia cũng như ở các ngành/địa phương và cơ sở đào tạo. Cùng với quá trình chuẩn hóa giáo dục, việc triển khai hệ thống đảm bảo và kiểm định chất lượng ở các bậc học, ngành học là một giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước về chất lượng đào tạo ở nước ta trong những thập niên đầu thế kỷ 21. 1.1.2.6. Đánh giá, đo lường chất lượng đào tạo Ngày nay, chất lượng đào tạo không chỉ bó hẹp trong phạm vi quốc gia mà là chất lượng so sánh khu vực và thế giới. Nhân lực kỹ thuật được đào tạo phải đáp ứng thị trường lao động quốc tế. Các chuẩn mực quốc tế đang cần được hình thành là bộ công cụ chuẩn (ISO) để đánh giá đo lường chất lượng đào tạo. Việc đánh giá, đo lường chất lượng cũng có thể được tiến hành từ bên ngoài do các cơ quan quản lý và cộng đồng đào tạo thực hiện với các mục đích khác nhau (khen thưởng, phê bình, xếp hạng, khuyến khích tài chính, kiểm định công nhận). 9 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH Việc đầu tiên, quan trọng nhất vẫn là xác định mục đích của việc đo lường, đánh giá. Từ đó mới xác định được việc sử dụng phương pháp cũng như các công cụ đo lường tương ứng. Trong đào tạo có 6 loại đánh giá chính và dưới đây là sơ đồ đánh giá trong giáo dục đào tạo. 1 Hình 1.4: Sơ đồ đánh giá trong giáo dục đào tạo 5 Yêu cầu của kinh tế - xã hội 2 Mục tiêu đào tạo 3 Quá trình đào tạo Sản phẩm đào tạo 4 (Quản lý và kiểm định chất lượng đào tạo nhân lực, NXB Giáo dục, 1. Đánh giá mục tiêu đào tạo đáp ứng với yêu cầu của kinh tế - xã hội. 2. Đánh giá chương trình, nội dung đào tạo. 3. Đánh giá sản phẩm đào tạo đáp ứng mục tiêu đào tạo. 4. Đánh giá quá trình đào tạo. 5. Đánh giá tuyển dụng. 6. Đánh giá kiểm định công nhận cơ sở đào tạo. 1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo và quản lý chất lượng. 1.2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo * Nhóm các yếu tố bên ngoài + Các yếu tố về cơ chế, chính sách của nhà nước: Cơ chế, chính sách của nhà nước ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của giáo dục đại học, cao đẳng cả về quy mô, cơ cấu và chất lượng đào tạo. Sự tác động của 10 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH cơ chế, chính sách của nhà nước đến chất lượng đào tạo cao đẳng thể hiện ở các khía cạnh sau: - Khuyến khích hay kìm hãm mức độ cạnh tranh trong đào tạo, tạo ra môi trường bình đẳng cho các cơ sở đào tạo cùng phát triển nâng cao chất lượng. Khuyến khích hay kìm hãm việc huy động các nguồn lực để cải tiến nâng cao chất lượng cũng như mở rộng liên kết, hợp tác quốc tế trong công tác đào tạo. - Các chính sách về đầu tư, về tài chính đối với các cơ sở đào tạo, hệ thống đánh giá, kiểm định, các chuẩn mực đánh giá chất lượng đào tạo, quy định về quản lý chất lượng đào tạo và cơ quan chịu trách nhiệm giám sát việc kiểm định chất lượng đào tạo. - Các chính sách về lao động, việc làm và tiền lương lao động, chính sách đối với giáo viên và học sinh bậc cao đẳng, đại học. - Các quy định trách nhiệm và mối quan hệ giữa cơ sở đào tạo và người sử dụng lao động, quan hệ giữa nhà trường và các cơ sở sản xuất. Tóm lại: cơ chế chính sách tác động đến tất cả các khâu từ đầu vào đến quá trình đào tạo và đầu ra của các trường cao đẳng, đại học. + Các yếu tố về môi trường - Xu thế toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế tác động đến tất cả các mặt đòi sống xã hội của đất nước, đòi hỏi chất lượng đào tạo chuyên nghiệp của Việt Nam phải được nâng lên để sản phẩm tạo ra đáp ứng yêu cầu của xã hội. Đồng thời cũng tạo cơ hội cho giáo dục chuyên nghiệp Việt Nam nhanh chóng tiếp cận trình độ tiên tiến. - Phát triển khoa học, công nghệ yêu cầu người lao động phải nắm bắt kịp thời và thường xuyên học tập để làm chủ công nghệ mới, đòi hỏi các trường phải đổi mới trang thiết bị phục vụ cho học tập và giảng dạy. - Kinh tế xã hội phát triển làm cho nhận thức xã hội và công chúng về giáo dục chuyên nghiệp được nâng lên, người học ngày càng khẳng định được vị thế, vai trò của mình trong sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Từ đó cơ hội thu hút đầu tư cho giáo dục nghề nghiệp ngày càng tăng lên, các nhà trường có điều 11 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH kiện hoàn thiện cơ sở vật chất để cải thiện chất lượng đào tạo. Thị trường lao động phát triển và hoàn thiện tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh cho các cơ sở đào tạo nâng cao chất lượng. * Nhóm các yếu tố bên trong: + Nhóm các yếu tố về điều kiện đảm bảo: - Đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý (Manpower – m1) - Đầu vào, học sinh sinh viên tham gia học các chương trình đào tạo nghề nghiệp (Material – m2) - Cơ sở vật chất, trang thiết bị (m3) - Nguồn tài chính (Money – m4) - Gắn đào tạo với sử dụng và khuyến khích học sinh theo học giáo dục nghề nghiệp (marketing – m5) - Các nhân tố trên được gắn kết bởi nhân tố quản lý (Managerment – M) Hình 1.5: Các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng đào tạo m1 m3 m2 M m4 m5 (Quản lý chất lượng theo ISO 9000, NXB Khoa học và kỹ thuật 1999) Nhân tố quản lý M vừa gắn kết với 5m vừa đảm bảo cho 5m vận động đồng bộ. Nhân tố M bao gồm cả quản lý chất lượng. Để đảm bảo chất lượng dịch vụ cung cấo cho người học, các cơ sở đào tạo phải xây dựng hệ thống quản lý chất lượng và áp dụng các phương pháp, công cụ kiểm soát chất lượng phù hợp. Hiện nay hệ 12
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan