LỜI MỞ ĐẦU
1. T Ýnh cÊp thiÕt cña ®ª tµi.
Ngµy nay xu híng quèc tÕ ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ ®ang diÔn ra m¹nh mÏ.
Cïng víi xu thÕ chung níc ta ®ang trong qu¸ tr×nh thóc ®Èy viÖc tham gia s©u
h¬n vµo nÒn kinh tÕ trong khu vùc vµ thÕ giíi. XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng hÕt søc
cÇn thiÕt ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh héi nhËp. Bªn c¹nh ®ã, ho¹t ®éng thóc ®Èy xuÊt
khÈu cßn cã vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét
quèc gia. Th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu ViÖt Nam cã thÓ tËn dông ®îc c¸c
tiÒm n¨ng s½n cã ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c lo¹i hµng ho¸ phôc vô cho viÖc trao ®æi
bu«n b¸n víi c¸c Quèc gia kh¸c ®Ó t¨ng thu ngo¹i tÖ.
ViÖt Nam lµ mét Quèc gia giµu tµi nguyªn thiªn nhiªn, cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó s¶n xuÊt vµ khai
th¸c c¸c s¶n phÈm n«ng s¶n. V× thÕ n«ng s¶n lµ mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam trong thêi gian
qua. Tuy nhiªn, ViÖt Nam vÉn cha khai th¸c ®îc triÖt ®Ó tiÒm n¨ng lín vÒ xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n, gi¸ trÞ
kim ng¹ch xuÊt khÈu cßn thÊp. §Ó ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n th× vÊn ®Ò
nghiªn cøu ho¹t ®éng thóc ®Èy xuÊt khÈu cña c¸c c«ng ty, doanh nghiÖp lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Tõ ®ã, cã thÓ
®a ra nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp nh»m hoµn thiÖn ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh vµ chó träng ®Õn viÖc
lµm thÕ nµo ®Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña C«ng ty sao cho t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu h¬n n÷a vµ
®¹t ®îc lîi nhuËn cao nhÊt. Nh÷ng ph©n tÝch trªn ®· cho thÊy râ tÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi nghiªn cøu.
Sau mét thêi gian thùc tËp ë C«ng ty XNK vµ kü thuËt Bao B× vµ ®îc sù híng dÉn tËn t×nh cña C« gi¸o PGS. TS NguyÔn ThÞ Hêng, ThÇy gi¸o Th.S Mai
ThÕ Cêng vµ sù gióp ®ì cña c¸c c¸n bé nh©n viªn trong C«ng ty, em ®· chän ®Ò
tµi “ Mét sè biÖn ph¸p nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n
cña C«ng ty xuÊt nhËp khÈu vµ kü thuËt bao b× (PACKEXPORT)“ lµm ®Ò tµi
nghiªn cøu cho luËn v¨n cña m×nh.
2. M ôc ®Ých vµ nhiÖm vô nghiªn cøu cña ®Ò tµi: LuËn v¨n sÏ tr×nh bµy
nh÷ng lý luËn chung vÒ xuÊt khÈu vµ thóc ®Èy xuÊt khÈu, sau ®ã ®i s©u vµo
ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng xuÊt khÈu vµ thóc ®Èy xuÊt khÈu n«ng s¶n cña
C«ng ty PACKEXPORT. Tõ ®ã ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p phï hîp nh»m thóc
®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu n«ng s¶n cña C«ng ty PACKEXPORT.
3. § èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi: chÝnh lµ c¸c ho¹t ®éng
xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n vµ c¸c biÖn ph¸p ®îc ¸p dông nh»m thóc ®Èy xuÊt
khÈu n«ng s¶n cña C«ng ty PACKEXPORT còng nh c¸c nh©n tè cã ¶nh hëng
®Õn chóng.
4. K Õt cÊu cña ®Ò tµi: LuËn v¨n gåm cã 3 ch¬ng.
Ch¬ng I : Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ xuÊt khÈu vµ thóc ®Èy xuÊt khÈu
cña doanh nghiÖp.
Ch¬ng II : Thùc tr¹ng thóc ®Èy xuÊt khÈu n«ng s¶n t¹i C«ng ty xuÊt nhËp khÈu vµ kü thuËt bao b×
(PACKEXPORT).
1
Ch¬ng III : Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu
hµng n«ng s¶n cña c«ng ty PACKEXPORT.
Do cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ kiÕn thøc, thêi gian vµ kinh nghiÖm nªn bµi viÕt
cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®îc sù gãp ý cña
c¸c ThÇy, C« gi¸o cïng c¸c b¹n ®Ó luËn v¨n cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n C« gi¸o PGS. TS NguyÔn ThÞ Hêng, ThÇy gi¸o
Th.S Mai ThÕ Cêng vµ c¸c c« chó trong C«ng ty ®· t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp ®ì em
hoµn thµnh luËn v¨n nµy.
2
Ch¬ng I
Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ xuÊt khÈu vµ thóc ®Èy
xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp
I. mét sè vÊn ®Ò chung vÒ xuÊt khÈu.
1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
1.1 Kh¸i niÖm.
Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ mét mÆt quan träng cña ho¹t ®éng kinh doanh
quèc tÕ cña mét quèc gia víi mét phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi. Nã lµ qu¸ tr×nh b¸n
nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô cña quèc gia ®ã cho mét hay nhiÒu quèc gia kh¸c
trªn thÕ giíi trªn c¬ së dïng tiÒn tÖ lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n víi nguyªn t¾c
ngang gi¸. TiÒn tÖ ë ®©y cã thÓ lµ ngo¹i tÖ ®èi víi mét quèc gia hay ®èi víi c¶
hai quèc gia. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®îc diÔn ra trªn mäi lÜnh vùc, trong mäi ®iÒu
kiÖn kinh tÕ, tõ xuÊt khÈu hµng ho¸ tiªu dïng ®Õn hµng ho¸ s¶n xuÊt, tõ m¸y
mãc thiÕt bÞ cho ®Õn c¸c c«ng nghÖ kü thuËt cao, tõ hµng ho¸ h÷u h×nh cho ®Õn
hµng ho¸ v« h×nh. TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trao ®æi nµy ®Òu nh»m môc ®Ých ®em l¹i
lîi Ých cho c¸c quèc gia tham gia.
Môc ®Ých cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ khai th¸c ®îc lîi thÕ cña tõng quèc gia trong ph©n c«ng lao
®éng quèc tÕ. ViÖc trao ®æi hµng ho¸ mang l¹i lîi Ých cho c¸c quèc gia, do ®ã c¸c quèc gia ®Òu tÝch cùc
tham gia më réng ho¹t ®éng nµy. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ h×nh thøc c¬ b¶n cña ngo¹i th¬ng ®· xuÊt hiÖn tõ
rÊt l©u vµ ngµy cµng ph¸t triÓn. NÕu xem xÐt díi gãc ®é c¸c h×nh thøc kinh doanh quèc tÕ th× xuÊt khÈu
lµ h×nh thøc c¬ b¶n ®Çu tiªn mµ c¸c doanh nghiÖp thêng ¸p dông khi bíc vµo lÜnh vùc kinh doanh quèc tÕ.
Ho¹t ®éng xuÊt khÈu diÔn ra trªn ph¹m vi rÊt réng, c¶ vÒ kh«ng gian lÉn
thêi gian. Nã cã thÓ chØ diÔn ra trong thêi gian ng¾n song còng cã thÓ kÐo dµi
hµng n¨m. Nã cã thÓ ®îc tiÕn hµnh trªn ph¹m vi l·nh thæ cña mét quèc gia hay
nhiÒu quèc gia kh¸c nhau.
1.2 §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
Nh vËy, vÒ b¶n chÊt ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ ho¹t ®éng bu«n b¸n trong níc
®Òu lµ mét qu¸ tr×nh mua b¸n, trao ®æi hµng ho¸. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã
nh÷ng ®Æc ®iÓm sau:
- XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng mua b¸n hµng ho¸ vît ra ngoµi l·nh thæ mét quèc
gia, ®ång tiÒn thanh to¸n lµ ngo¹i tÖ ®èi víi mét hoÆc c¶ hai bªn. Nh vËy, ho¹t
®éng nµy cã yÕu tè níc ngoµi tham gia vµo do ®ã nã chÞu sù ®iÒu chØnh cña
nhiÒu hÖ thèng luËt nh luËt quèc tÕ, luËt quèc gia. XuÊt khÈu diÔn ra trong m«i
trêng kinh doanh míi vµ xa l¹, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong m«i trêng nµy
3
thêng gÆp ph¶i nhiÒu rñi ro h¬n lµ kinh doanh néi ®Þa. v× vËy c¸c doanh nghiÖp
ph¶i thÝch øng ®Ó ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ë níc ngoµi.
- T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp gia t¨ng lîi nhuËn b»ng c¸ch më
réng ph¹m vi thÞ trêng, t¨ng doanh sè b¸n hµng. §iÒu nµy khã cã thÓ ®¹t ®îc
nÕu doanh nghiÖp chØ thùc hiÖn kinh doanh trong níc.
- Sö dông c¸c ph¬ng ph¸p trao ®æi th«ng tin vµ ý ®Þnh víi kh¸ch hµng b»ng
c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin hiÖn ®¹i, ®iÖn b¸o th¬ng nghiÖp, telex, ®iÖn tho¹i quèc
tÕ, hoÆc sö dông ®êng d©y cña c¸c phßng ®¹i diÖn chi nh¸nh…
- Ph¬ng tiÖn vµ c¸c ph¬ng ph¸p trao ®æi hµng ho¸ trong kinh doanh xuÊt
nhËp khÈu : Bu«n b¸n víi níc ngoµi cã nghÜa lµ göi hµng ho¸ ra níc ngoµi vµ
ngîc l¹i b»ng c¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i nh: vËn t¶i ®êng biÓn, ®êng s¾t, m¸y bay,
hoÆc ®êng bé. Trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn ®êng dµi hµng ho¸ cÇn ®îc b¶o qu¶n
tèt ®Ó ®¸p øng yªu cÇu víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu kh¸c nhau hoÆc khi ph¶i chuyÓn
®æi ph¬ng tiÖn vËn t¶i. Do ®ã hµng ho¸ ph¶i ®îc ®ãng gãi trong bao b× b¶o ®¶m
®Ó tr¸nh h hao, mÊt m¸t vÒ chÊt lîng, sè lîng vµ träng lîng.
- Ph¬ng ph¸p thanh to¸n vµ di chuyÓn tiÒn trong kinh doanh xuÊt nhËp
khÈu: sö dông ph¬ng ph¸p chuyÓn tiÒn qua ng©n hµng ®¹i diÖn cña hai bªn võa
®¶m b¶o göi nhanh, an toµn vµ rÎ.
- §Æc biÖt ho¹t ®éng xuÊt khÈu cßn cã ®Æc ®iÓm n÷a ®ã lµ: ho¹t ®éng nµy thêng
diÔn ra gi÷a c¸c doanh nghiÖp ë c¸c quèc gia kh¸c nhau nªn ng«n ng÷, t«n gi¸o, tËp
qu¸n, chÝnh trÞ, luËt ph¸p kh¸c nhau v× vËy khi ®µm ph¸n vµ ký kÕt hîp ®ång mua b¸n
víi c¸c doanh nghiÖp thuéc quèc gia kh¸c ph¶i chó ý mét sè ®iÓm sau:
-Thø nhÊt: Thèng nhÊt ng«n ng÷ lµm hîp ®ång: chän ng«n ng÷ nµo mµ hai
bªn ®Òu hiÓu vµ ®ång ý.
- Thø hai: Mäi giao dÞch bu«n b¸n ph¶i cã v¨n b¶n vµ hai bªn ký tªn ®Çy ®ñ.
- Thø ba: C¸c ®iÒu kiÖn vµ ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång xuÊt khÈu mang
tÝnh quèc tÕ vµ cã sù kh¸c biÖt râ nÐt víi hîp ®ång néi ®Þa.
2.
C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu.
XuÊt khÈu cã rÊt nhiÒu h×nh thøc giao dÞch. C¨n cø vµo tõng lo¹i h×nh kinh
doanh vµ ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp lùa chän mét h×nh thøc xuÊt
khÈu cho phï hîp. Mét sè h×nh thøc xuÊt khÈu thêng ®îc sö dông nh:
2.1
XuÊt khÈu trùc tiÕp.
H×nh thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp xuÊt hiÖn khi doanh nghiÖp xuÊt khÈu trùc
tiÕp cho ngêi mua hay ngêi nhËp khÈu ë c¸c thÞ trêng níc ngoµi c¸c lo¹i hµng
4
hãa hoÆc dÞch vô do doanh nghiÖp tù s¶n xuÊt ra hoÆc thu mua tõ c¸c ®¬n vÞ s¶n
xuÊt trong níc.
Trong ph¬ng thøc nµy c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu trùc
tiÕp ký hîp ®ång ngo¹i th¬ng, víi t c¸ch lµ mét bªn ph¶i tæ chøc thùc hiÖn hîp
®ång ®ã. Hîp ®ång ký kÕt gi÷a hai bªn ph¶i phï hîp víi c¸c luËt lÖ quèc gia vµ
quèc tÕ, ®ång thêi ph¶i b¶o ®¶m ®îc lîi Ých quèc gia vµ b¶o ®¶m uy tÝn kinh
doanh cña doanh nghiÖp.
C¸c bíc tiÕn hµnh:
- Ký hîp ®ång néi mua hµng hoÆc tù tæ chøc s¶n xuÊt.
- Ký hîp ®ång ngo¹i, giao hµng, thanh to¸n tiÒn víi bªn níc ngoµi.
¦u ®iÓm: Lîi nhuËn mµ doanh nghiÖp thu ®îc thêng cao h¬n c¸c h×nh
thøc kh¸c do gi¶m ®îc c¸c chi phÝ trung gian. Quy c¸ch, phÈm chÊt cña hµng
ho¸ xuÊt khÈu cã ¶nh hëng lín ®Õn uy tÝn cña doanh nghiÖp.
Nhîc ®iÓm: Nã ®ßi hái doanh nghiÖp xuÊt khÈu ph¶i cã lîng vèn kh¸ lín øng
tríc ®Ó mua hµng hoÆc s¶n xuÊt. Bªn c¹nh ®ã h×nh thøc nµy cã møc ®é rñi ro lín.
2.2
XuÊt khÈu gi¸n tiÕp.
XuÊt khÈu gi¸n tiÕp lµ h×nh thøc khi doanh nghiÖp xuÊt khÈu s¶n phÈm ra
thÞ trêng níc ngoµi th«ng qua c¸c tæ chøc ®éc lËp trong níc. §ã lµ c¸c trung
gian b¸n bu«n trong níc, c¸c c«ng ty th¬ng m¹i, c¸c ®¹i lý ®Æt trong níc, ngêi
mua thêng tró, ngêi m«i giíi xuÊt nhËp khÈu, ®¹i lý xuÊt khÈu cña ngêi s¶n
xuÊt, c«ng ty qu¶n lý xuÊt khÈu.
C¸c bíc tiÕn hµnh:
- Tæ chøc tù s¶n xuÊt hay ký kÕt hîp ®ång néi mua hµng.
- Ký kÕt hîp ®ång víi c¸c tæ chøc xuÊt khÈu trung gian trong níc.
¦u ®iÓm: Møc ®é rñi ro thÊp, chi phÝ cho viÖc b¸n hµng ë thÞ trêng níc
ngoµi thÊp, tÝnh linh ho¹t cao.
Nhîc ®iÓm: Kh¶ n¨ng chíp c¬ héi kh«ng cao, khã kiÓm so¸t kªnh ph©n
phèi, Ýt tiÕp xóc víi kh¸ch hµng vµ thÞ trêng.
2.3 XuÊt khÈu uû th¸c.
Trong h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp xuÊt khÈu (bªn nhËn ñy th¸c) nhËn xuÊt
khÈu mét l« hµng nhÊt ®Þnh víi danh nghÜa cña m×nh vµ nhËn ®îc mét kho¶n thï
lao theo tháa thuËn víi doanh nghiÖp cã hµng xuÊt khÈu (bªn ñy th¸c). XuÊt
khÈu uû th¸c ®îc ¸p dông trong trêng hîp mét doanh nghiÖp cã hµng ho¸ muèn
xuÊt khÈu, nhng v× doanh nghiÖp kh«ng ®îc phÐp tham gia trùc tiÕp vµo ho¹t
®éng xuÊt khÈu hoÆc kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó tham gia. Theo h×nh thøc nµy, quan
5
hÖ gi÷a ngêi b¸n vµ ngêi mua ®îc th«ng qua ngêi thø ba gäi lµ trung gian (ngêi
trung gian phæ biÕn trªn thÞ trêng lµ ®¹i lý vµ m«i giíi).
C¸c bíc tiÕn hµnh:
- Ký hîp ®ång nhËn uû th¸c víi doanh nghiÖp cã hµng xuÊt khÈu trong níc.
- Ký hîp ®ång xuÊt khÈu víi níc ngoµi, giao hµng vµ nhËn tiÒn hµng.
- Thanh to¸n tiÒn hµng vµ nhËn giÊy uû th¸c cña doanh nghiÖp cã hµng xuÊt khÈu.
¦u ®iÓm: Doanh nghiÖp thùc hiÖn xuÊt khÈu kh«ng ph¶i bá ra mét kho¶n
vèn lín ®Ó mua hµng hay ®Çu t s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ra níc ngoµi do ®ã rñi
ro trong kinh doanh lµ kh«ng cao. Bªn c¹nh ®ã doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lµ chÞu
tr¸ch nhiÖm cuèi cïng vÒ hµng ho¸.
Nhîc ®iÓm: Doanh nghiÖp xuÊt khÈu l¹i kh«ng trùc tiÕp liªn hÖ víi kh¸ch
hµng vµ thÞ trêng níc ngoµi nªn kh«ng chñ ®éng trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n
phÈm cña doanh nghiÖp m×nh. PhÝ uû th¸c mµ doanh nghiÖp nhËn ®îc thêng
nhá h¬n nhng ®îc thanh to¸n nhanh.
2.4 Bu«n b¸n ®èi lu.
§©y lµ ph¬ng thøc giao dÞch mµ trong ®ã xuÊt khÈu kÕt hîp chÆt chÏ víi
nhËp khÈu, ngêi b¸n hµng ®ång thêi lµ ngêi mua, lîng hµng ho¸ mang trao ®æi
cã gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng. Môc ®Ých cña h×nh thøc nµy kh«ng nh»m thu vÒ mét kho¶n
ngo¹i tÖ mµ nh»m thu vÒ mét lîng hµng ho¸ cã gi¸ trÞ b»ng gi¸ trÞ l« hµng xuÊt
khÈu. H×nh thøc nµy ®îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c:
- C©n b»ng vÒ mÆt hµng: hµng quý ®æi lÊy hµng quý vµ ngîc l¹i.
- C©n b»ng vÒ gi¸ c¶: so víi gi¸ quèc tÕ nÕu gi¸ hµng nhËp cao th× khi xuÊt
cho ®èi ph¬ng th× gi¸ hµng xuÊt còng ph¶i tÝnh cao t¬ng øng vµ ngîc l¹i.
- C©n b»ng vÒ mÆt tæng gi¸ trÞ hµng giao cho nhau: do kh«ng cã sù di
chuyÓn b»ng tiÒn tÖ nªn tæng gi¸ trÞ hµng ho¸ vµ dÞch vô giao cho nhau ph¶i t¬ng ®èi c©n b»ng nhau.
- C©n b»ng vÒ ®iÒu kiÖn giao hµng: nÕu xuÊt khÈu CIF th× ph¶i nhËp khÈu
CIF vµ nÕu xuÊt khÈu FOB th× nhËp khÈu FOB.
H×nh thøc xuÊt khÈu nµy gióp doanh nghiÖp tr¸nh ®îc sù biÕn ®éng cña tØ gi¸
hèi ®o¸i trªn thÞ trêng ngo¹i hèi ®ång thêi cã lîi khi c¸c bªn kh«ng cã ®ñ ngo¹i
tÖ ®Ó thanh to¸n cho l« hµng nhËp khÈu cña m×nh. Doanh nghiÖp ngo¹i th¬ng cã
thÓ sö dông h×nh thøc xuÊt khÈu nµy ®Ó nhËp nh÷ng lo¹i hµng ho¸ mµ thÞ trêng
trong níc ®ang rÊt cÇn hoÆc cã thÓ xuÊt khÈu sang mét níc thø ba.
C¸c bíc tiÕn hµnh:
- Tæ chøc s¶n xuÊt hay ký kÕt hîp ®ång néi mua hµng.
- Ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu ®ång thêi ký kÕt hîp ®ång nhËp khÈu.
- TiÕn hµnh thùc hiÖn c¸c thñ tôc giao nhËn hµng ho¸.
6
Cã nhiÒu h×nh thøc bu«n b¸n ®èi lu nh : Hµng ®æi hµng ®îc ¸p dông phæ biÕn nhÊt, trao ®æi bï trõ,
giao dÞch båi hoµn, mua ®èi lu, chuyÓn nî...
2.5 XuÊt khÈu theo nghÞ ®Þnh th.
§©y lµ h×nh thøc mµ doanh nghiÖp xuÊt khÈu theo chØ tiªu mµ nhµ níc giao cho ®Ó tiÕn hµnh xuÊt
khÈu mét hoÆc mét sè lo¹i hµng hãa nhÊt ®Þnh cho chÝnh phñ níc ngoµi trªn c¬ së nghÞ ®Þnh th ®· ®îc ký
gi÷a hai chÝnh phñ.
C¸c bíc tiÕn hµnh:
- Ký kÕt hîp ®ång néi mua hµng hay tæ chøc tù s¶n xuÊt.
- Thùc hiÖn c¸c thñ tôc ®Ó xuÊt khÈu.
¦u ®iÓm: Kh¶ n¨ng thanh to¸n ch¾c ch¾n (v× nhµ níc thanh to¸n cho doanh
nghiÖp), gi¸ c¶ hµng ho¸ dÔ chÊp nhËn, tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ trong nghiªn cøu
thÞ trêng, t×m kiÕm b¹n hµng.
2.6 Gia c«ng xuÊt khÈu.
Lµ h×nh thøc xuÊt khÈu, trong ®ã mét bªn (gäi lµ bªn nhËn gia c«ng) nhËp
khÈu nguyªn liÖu hoÆc b¸n thµnh phÈm cña bªn kh¸c (gäi lµ bªn ®Æt gia c«ng)
®Ó chÕ t¹o ra thµnh phÈm giao l¹i cho bªn ®Æt gia c«ng vµ qua ®ã thu ®îc mét
kho¶n phÝ nh tháa thuËn cña c¶ hai bªn.
C¸c bíc tiÕn hµnh:
- Ký hîp ®ång gia c«ng uû th¸c víi ®¬n vÞ trong níc.
- Ký hîp ®ång gia c«ng víi níc ngoµi vµ nhËp nguyªn liÖu.
- Giao nguyªn liÖu cho ®¬n vÞ gia c«ng.
- NhËn thµnh phÈm vµ giao cho bªn níc ngoµi.
- Thanh to¸n phÝ gia c«ng cho ®¬n vÞ s¶n xuÊt (bªn níc ngoµi tr¶) vµ ®¬n vÞ
hëng phÝ gia c«ng uû th¸c.
Doanh nghiÖp nhËn gia c«ng kh«ng ph¶i bá vèn vµo kinh doanh nhng thu ®îc hiÖu qu¶ còng kh¸ cao, rñi ro thÊp vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n ®¶m b¶o. Tuy
nhiªn ®Ó thùc hiÖn theo h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp ph¶i cã mèi quan hÖ víi
c¸c kh¸ch hµng ®Æt gia c«ng cã uy tÝn. §©y lµ mét h×nh thøc rÊt phøc t¹p nhÊt lµ
trong qu¸ tr×nh tho¶ thuËn víi bªn gia c«ng vÒ sè lîng, chÊt lîng, nguyªn vËt
liÖu vµ tû lÖ thu håi thµnh phÈm, gi¸m s¸t qu¸ tr×nh gia c«ng. Do ®ã, c¸c c¸n bé
kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i am hiÓu têng tËn vÒ c¸c nghiÖp vô vµ qu¸
tr×nh gia c«ng s¶n phÈm.
2.7 XuÊt khÈu t¹i chç.
Lµ h×nh thøc kinh doanh mµ hµng xuÊt khÈu kh«ng cÇn vît qua biªn giíi
quèc gia nhng kh¸ch hµng vÉn cã thÓ mua ®îc. ë h×nh thøc nµy doanh nghiÖp
kh«ng cÇn ph¶i ®Ých th©n ra níc ngoµi ®µm ph¸n trùc tiÕp víi ngêi mua mµ
7
chÝnh ngêi mua l¹i t×m ®Õn víi doanh nghiÖp do vËy doanh nghiÖp tr¸nh ®îc
nh÷ng thñ tôc r¾c rèi cña h¶i quan, kh«ng ph¶i thuª ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn,
kh«ng ph¶i mua b¶o hiÓm hµng hãa. H×nh thøc nµy thêng ®îc ¸p dông ®èi víi
quèc gia cã thÕ m¹nh vÒ du lÞch vµ cã nhiÒu tæ chøc níc ngoµi ®ãng t¹i quèc
gia ®ã.
3.
Néi dung c¬ b¶n cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®îc tæ chøc thùc hiÖn víi nhiÒu nghiÖp vô, nhiÒu
kh©u tõ ®iÒu tra nghiªn cøu thÞ trêng níc ngoµi, lùa chän hµng ho¸ xuÊt khÈu,
®èi t¸c giao dÞch, tiÕn hµnh giao dÞch ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu, tæ
chøc thùc hiÖn hîp ®ång cho ®Õn khi hµng ho¸ ®Õn c¶ng, chuyÓn giao quyÒn së
h÷u cho ngêi mua vµ hoµn thµnh c¸c thñ tôc thanh to¸n...
Bíc 1
Nghiªn cøu
thÞ trêng.
Bíc 2
LËp kÕ
ho¹ch
xuÊt khÈu
Bíc 3
§µm ph¸n
vµ ký kÕt
hîp ®ång
xuÊt khÈu
Bíc 4
Thùc hiÖn
hîp ®ång
xuÊt khÈu
H×nh 1 : S¬ ®å c¸c bíc thùc hiÖn xuÊt khÈu hµng ho¸
Mçi kh©u cÇn ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo nh÷ng c¸ch thøc nhÊt ®Þnh, ph¶i tiÕn
hµnh mét c¸ch cÈn thËn, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi trªn c¬ së t«n träng quyÒn
lîi c¶ hai bªn, tranh thñ n¾m b¾t ®îc nh÷ng lîi thÕ nh»m ®¶m b¶o ho¹t ®éng
xuÊt nhËp khÈu ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt, phôc vô ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi cho nhu cÇu
thÞ trêng trong níc vµ trªn thÕ giíi. Sau ®©y lµ c¸c bíc mµ mét doanh nghiÖp
thùc hiÖn trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
3.1 Nghiªn cøu thÞ trêng xuÊt khÈu.
ThÞ trêng lµ mét ph¹m trï kh¸ch quan g¾n liÒn s¶n xuÊt víi lu th«ng hµng
hãa. ë ®©u cã s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng hãa th× ë ®ã cã thÞ trêng. §©y lµ vÊn ®Ò
®Æc biÖt quan träng trong kinh doanh xuÊt khÈu. Nghiªn cøu thÞ trêng tèt sÏ t¹o
kh¶ n¨ng cho c¸c nhµ kinh doanh nhËn ra ®îc quy luËt vËn ®éng cña tõng lo¹i
hµng ho¸ cô thÓ th«ng qua sù biÕn ®æi nhu cÇu, cung øng, gi¸ c¶ trªn thÞ tr êng,
gióp cho hä gi¶i quyÕt ®îc c¸c vÊn ®Ò cña thùc tiÔn kinh doanh nh: Nhu cÇu cña
thÞ trêng, kh¶ n¨ng tiªu thô, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸… Nh÷ng th«ng
tin nµy quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i trong kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. §©y
®ang lµ mét vÊn ®Ò ®Æt ra vµ cÇn ph¶i ®îc c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu cña
ViÖt Nam ý thøc vµ nghiªn cøu tiÕp cËn mét c¸ch ®Çy ®ñ h¬n n÷a, nh»m tr¸nh
8
t×nh tr¹ng kinh doanh thua lç chØ v× thiÕu th«ng tin.
C«ng viÖc nµy bao gåm:
3.1.1 Lùa chän mÆt hµng xuÊt khÈu (b¸n c¸i g×).
§©y lµ mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n vµ cÇn thiÕt ®Çu tiªn, c¸c doanh
nghiÖp cã ý ®Þnh gia nhËp vµo thÞ trêng kinh doanh quèc tÕ th× tríc tiªn ph¶i
tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ trêng hµng ho¸ thÕ giíi. Môc ®Ých cña viÖc nghiªn cøu
thÞ trêng hµng ho¸ lµ n¾m ®ù¬c quy luËt vËn ®éng cña chóng. Mçi thÞ trêng
hµng ho¸ cô thÓ cã quy luËt vËn ®éng riªng. Quy luËt ®ã ®îc thÓ hiÖn qua
nh÷ng biÕn ®æi vÒ nhu cÇu, cung cÊp, gi¸ c¶ hµng ho¸ ®ã trªn thÞ trêng. Cã n¾m
v÷ng c¸c quy luËt cña thÞ trêng hµng ho¸ th× míi cã thÓ vËn dông, gi¶i quyÕt
c¸c vÊn ®Ò cô thÓ cña thùc tiÔn kinh doanh liªn quan ®Õn vÊn ®Ò thÞ trêng nh:
Th¸i ®é tiÕp thu cña ngêi tiªu dïng, nhu cÇu cña thÞ trêng ®èi víi hµng ho¸, c¸c
ngµnh tiªu thô míi, kh¶ n¨ng tiªu thô tiÒm n¨ng, n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng
ho¸, c¸c h×nh thøc vµ biÖn ph¸p th©m nhËp vµo thÞ trêng.
Th«ng qua nghiªn cøu thÞ trêng hµng ho¸ thÕ giíi ta lùa chän ®îc mÆt hµng
xuÊt khÈu. Môc ®Ých cña viÖc lùa chän mÆt hµng xuÊt khÈu lµ ®Ó lùa chän ®îc
nh÷ng mÆt hµng kinh doanh phï hîp n¨ng lùc vµ kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp
®ång thêi ®¸p øng ®îc nhu cÇu thÞ trêng. MÆt hµng ®îc lùa chän ngoµi yªu cÇu
ph¶i ®¹t tiªu chuÈn phï hîp víi thÞ trêng quèc tÕ cßn ph¶i phï hîp víi kh¶ n¨ng
cung øng cña doanh nghiÖp... §Ó lùa chän ®îc mÆt hµng xuÊt khÈu ®¹t hiÖu qu¶
cao th× c¸c nhµ kinh doanh xuÊt khÈu ph¶i chó ý nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò sau:
MÆt hµng thÞ trêng ®ang cÇn lµ g× ? §iÒu nµy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i
b¸n c¸i mµ thÞ trêng cÇn chø kh«ng ph¶i b¸n c¸i mµ doanh nghiÖp cã. NghÜa lµ
doanh nghiÖp ph¶i t×m hiÓu thÞ trêng xem thÞ trêng ®ang cÇn mÆt hµng g×, nhu cÇu
®ã nh thÕ nµo vÒ quy c¸ch, chñng lo¹i, phÈm chÊt, mÉu m·, sè lîng… Trªn c¬ së nµy
cïng víi kh¶ n¨ng cho phÐp cña m×nh mµ t×m c¸ch cung øng mÆt hµng ®ã.
T×nh h×nh tiªu thô mÆt hµng ®ã nh thÕ nµo? Trong kinh doanh t×nh h×nh
tiªu dïng lu«n biÕn ®éng, tuú thuéc vµo thÞ hiÕu tiªu dïng, thêi gian tiªu dïng,
tËp qu¸n cña mçi ®Þa ph¬ng, mçi quèc gia, quy luËt biÕn ®éng cña quan hÖ cung
cÇu…Cã n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh nµy th× doanh nghiÖp sÏ dÔ dµng tho¶ m·n nhu
cÇu thÞ trêng, tiÕn hµnh xuÊt khÈu h¬n.
MÆt hµng ®ã ®ang ë giai ®o¹n nµo cña chu kú sèng? Mçi mÆt hµng ®Òu
cã mét kho¶ng thêi gian tån t¹i nhÊt ®Þnh, mçi kho¶ng thêi gian nµy ®îc thÓ
hiÖn qua bèn giai ®o¹n cña chu kú sèng cña s¶n phÈm bao gåm: Pha triÓn khai,
Pha t¨ng trëng, Pha b·o hoµ, Pha suy tho¸i.
9
Së dÜ ph¶i xem xÐt hµng ho¸ ®ã ®ang ë giai ®o¹n nµo cña chu kú sèng v× ë
mçi giai ®o¹n kh¸c nhau th× hµng ho¸ ®Òu cã ®Æc ®iÓm riªng, c¸ch thøc b¸n
hµng riªng... Dùa vµo ®ã c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®a ra quyÕt ®Þnh kh¸c nhau,
nh»m kÐo dµi chu kú sèng, t¨ng doanh sè, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh.
T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ cung øng mÆt hµng ®ã ra sao? C¸c doanh nghiÖp
xuÊt khÈu ph¶i ®Æc biÖt quan t©m ®Õn ®èi thñ c¹nh tranh ngay c¶ trong níc vµ
níc ngoµi. Doanh nghiÖp ph¶i n¾m v÷ng t×nh h×nh cung cÇu mÆt hµng hä ®ang
quan t©m. §Æc biÖt doanh nghiÖp ph¶i tËp trung vµo yÕu tè cung hµng hãa, c¸c
yÕu tè ®ã bao gåm: kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, tËp qu¸n s¶n xuÊt, viÖc ¸p dông tiÕn bé
khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt mÆt hµng ®ã. Tõ ®ã ph¸t hiÖn ra mÆt m¹nh lÉn
mÆt yÕu kÐm ®Ó t×m ra c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc c¸c ®iÓm yÕu vµ ph¸t huy nh÷ng
thÕ m¹nh nh»m chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh.
Tû gi¸ hèi ®o¸i hiÖn hµnh cña thÞ trêng? §iÒu nµy rÊt quan träng, v×
trong kinh doanh xuÊt khÈu viÖc tÝnh gi¸, thanh to¸n b»ng mét lo¹i ngo¹i tÖ cho
nªn nÕu kh«ng n¾m ®îc tû gi¸ hèi ®o¸i vµ xu híng biÕn ®éng cña nã th× sÏ dÉn
®Õn bÞ thua lç, ®©y lµ vÊn ®Ò mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thêng vÊp ph¶i
trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu.
3.1.2 Lùa chän thÞ trêng xuÊt khÈu (b¸n ë ®©u).
ViÖc lùa chän thÞ trêng ®Ó xuÊt khÈu phøc t¹p h¬n nhiÒu so víi viÖc nghiªn
cøu thÞ trêng trong níc, bëi ngoµi viÖc nghiªn cøu vÒ quy luËt vËn ®éng cña thÞ
trêng... cßn ph¶i nghiªn cøu mét sè vÊn ®Ò kh¸c nh: ®iÒu kiÖn tiÒn tÖ, tÝn dông
®iÒu kiÖn vËn t¶i cña thÞ trêng níc ngoµi mµ m×nh híng tíi...ViÖc lùa chän thÞ
trêng ph¶i chó ý mét sè vÊn ®Ò sau:
Dung lîng thÞ trêng vµ c¸c yÕu tè ¶nh hëng: Dung lîng thÞ trêng lµ khèi
lîng hµng ho¸ ®îc giao dÞch trªn mét ph¹m vi thÞ trêng nhÊt ®Þnh trong mét thêi
gian nhÊt ®Þnh. Dung lîng thÞ trêng lu«n biÕn ®éng theo thêi gian tuú thuéc vµo
c¸c t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè. C¸c nh©n tè lµm cho dung lîng thÞ trêng thay
®æi th× rÊt nhiÒu nhng c¨n cø vµo thêi gian ¶nh hëng cña chóng cã thÓ chia lµm
ba nhãm.
Nhãm 1: Nhãm c¸c nh©n tè lµm dung lîng thÞ trêng thay ®æi cã tÝnh chu
kú bao gåm sù vËn ®éng cña t×nh h×nh kinh tÕ c¸c níc xuÊt khÈu, tÝnh thêi vô
trong s¶n xuÊt, lu th«ng vµ ph©n phèi hµng hãa. Do ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt lu
th«ng vµ tiªu dïng lµ kh¸c nhau nªn ¶nh hëng cña nh©n tè thêi vô ®Õn thÞ trêng
hµng hãa còng rÊt ®a d¹ng vÒ ph¹m vi vµ møc ®é.
10
Nhãm 2: C¸c nh©n tè ¶nh hëng l©u dµi ®Õn dung lîng thÞ trêng bao gåm
nh÷ng thµnh tùu cña tiÕn bé khoa häc kü thuËt, c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ níc vµ
c¸c tËp ®oµn t b¶n lòng ®o¹n, thÞ hiÕu tËp qu¸n cña ngêi tiªu thô, ¶nh hëng cña
kh¶ n¨ng s¶n xuÊt hµng ho¸ thay thÕ.
Nhãm 3: Nhãm c¸c nh©n tè ¶nh hëng cã tÝnh t¹m thêi ®Õn dung lîng thÞ trêng bao gåm sù ®Çu c¬ trªn thÞ trêng, sù biÕn ®éng cña c¸c chÝnh s¸ch chÝnh trÞ x· héi, t×nh h×nh chÝnh trÞ - x· héi, sù biÕn ®éng cña thiªn nhiªn còng cã thÓ g©y
ra nh÷ng ®ét biÕn vÒ cung cÇu ®èi víi nh÷ng hµng ho¸ nhÊt ®Þnh.
Tuú thuéc vµo tõng lo¹i hµng ho¸ mµ x¸c ®Þnh, ®¸nh gi¸ møc ®é cña c¸c
nh©n tè ¶nh hëng. X¸c ®Þnh nh©n tè t¸c ®éng chñ yÕu nh»m dù b¸o ®îc xu híng
biÕn ®éng cña dung lîng thÞ trêng trong hiÖn t¹i vµ t¬ng lai.
Ngoµi ra, doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu ph¶i n¾m ®îc c¸c th«ng tin
kh¸c vÒ thÞ trêng xuÊt khÈu nh: T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña mét
níc hay khu vùc vÒ thÞ trêng xuÊt khÈu; LuËt ph¸p, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ - x·
héi; TËp qu¸n th¬ng m¹i quèc tÕ cña níc ®ã; HÖ thèng tµi chÝnh tiÒn tÖ; T×nh
h×nh vËn t¶i vµ gi¸ cíc; Th«ng tin vÒ ®èi thñ c¹nh tranh…
VÊn ®Ò biÕn ®éng gi¸ c¶ trªn thÞ trêng hµng ho¸ thÕ giíi: Gi¸ c¶ trªn thÞ
trêng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ hµng ho¸ ®ång thêi nã sÏ ph¶n ¸nh quan
hÖ cung cÇu hµng hãa ®ã trªn thÞ trêng thÕ giíi. X¸c ®Þnh ®óng gi¸ c¶ hµng hãa
cã ý nghÜa to lín ®èi víi kinh doanh xuÊt khÈu. Trong kinh doanh quèc tÕ viÖc
x¸c ®Þnh gi¸ c¶ hµng hãa rÊt phøc t¹p do viÖc bu«n b¸n diÔn ra trong mét thêi
gian dµi, hµng hãa vËn chuyÓn qua nhiÒu níc kh¸c nhau víi chÝnh s¸ch thuÕ
kh¸c nhau. §Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao trªn th¬ng trêng quèc tÕ ®ßi hái c¸c doanh
nghiÖp ph¶i theo dâi, nghiªn cøu sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ ®ång thêi ph¶i cã biÖn
ph¸p tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c, khoa häc ®Ó gi¸ c¶ thùc sù trë
thµnh mét c«ng cô trong kinh doanh quèc tÕ. Th«ng thêng c¸c doanh nghiÖp
xuÊt khÈu x¸c ®Þnh gi¸ c¶ hµng hãa dùa trªn ba c¨n cø:
- C¨n cø vµo gi¸ thµnh vµ c¸c chi phÝ kh¸c nh vËn chuyÓn, mua b¶o hiÓm...
- C¨n cø vµo søc mua vµ nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng.
- C¨n cø vµ gi¸ c¶ cña hµng hãa c¹nh tranh.
11
Bíc 1
Ph©n
tÝch chi
phÝ
Bíc 2
Ph©n
tÝch dù
®o¸n
thÞ trêng
Bíc 3
Vïng
gi¸ vµ
c¸c
møc
gi¸
Bíc 4
Lùa
chän
møc
gi¸ tèi
®a
Bíc 5
Bíc 6
X¸c
®Þnh c¬
cÊu gi¸
B¸o gi¸
cho
kh¸ch
H×nh 2: S¬ ®å c¸c bíc x¸c ®Þnh gi¸ c¶ hµng ho¸.
Xu híng biÕn ®éng cña gi¸ c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ trªn thÞ trêng thÕ giíi rÊt
phøc t¹p. Trong cïng mét thêi gian, gi¸ c¶ hµng ho¸ cã thÓ cã nh÷ng biÕn ®éng
theo xu híng tr¸i ngîc nhau víi nh÷ng møc ®é nhiÒu Ýt kh¸c nhau. H¬n n÷a thÞ
trêng thÕ giíi cã ph¹m vi réng víi nhiÒu vïng, nhiÒu khu vùc kh¸c nhau nªn viÖc
n¾m b¾t t×nh h×nh, xu híng biÕn ®éng cña gi¸ c¶ thÞ trêng thÕ giíi lµ hÕt søc khã
kh¨n ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu th«ng tin chÝnh x¸c vµ kÞp thêi. §Ó cã thÓ dù ®o¸n xu
híng biÕn ®éng cña gi¸ c¶ mçi lo¹i hµng ho¸ trªn thÞ trêng thÕ giíi th× ph¶i dùa
vµo kÕt qu¶ nghiªn cøu thÞ trêng lo¹i hµng ho¸ ®ã, ®¸nh gi¸ ®óng ¶nh hëng cña
c¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn xu híng vËn ®éng cña gi¸ c¶ hµng ho¸.
Cã rÊt nhiÒu nh©n tè t¸c ®éng ®Õn gi¸ c¶ hµng ho¸ trªn thÞ trêng thÕ giíi,
cã thÓ ph©n lo¹i theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu. Mét
sè nh©n tè ¶nh hëng ®Õn gi¸ c¶ thÞ trêng hµng ho¸ thÕ giíi: nh©n tè cung - cÇu,
nh©n tè chu kú, nh©n tè lòng ®o¹n cña c¸c c«ng ty siªu quèc gia, nh©n tè c¹nh
tranh, nh©n tè thêi vô, nh©n tè l¹m ph¸t... Khi nghiªn cøu vÒ gi¸ c¶ thÞ trêng,
ph¶i ph©n tÝch ®îc sù ¶nh hëng cña c¸c nh©n tè ®Õn xu híng biÕn ®éng gi¸ c¶
trong tõng giai ®o¹n, tõng t×nh h×nh cô thÓ.
ViÖc nghiªn cøu, tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh gi¸ c¶ hµng ho¸ trªn thÕ giíi lµ mét
vÊn ®Ò u tiªn hµng ®Çu, bëi nã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi søc tiªu thô vµ lîi nhuËn
cña doanh nghiÖp. X¸c ®Þnh gi¸ c¶ trong hîp ®ång xuÊt khÈu lµ vÊn ®Ò hÕt søc
khã kh¨n vµ phøc t¹p ®ßi hái ph¶i ®îc xem xÐt trªn nhiÒu khÝa c¹nh. §Þnh gi¸
®óng b¶o ®¶m cho c¸c nhµ xuÊt khÈu th¾ng lîi trong kinh doanh, ®ång thêi lµ
biÖn ph¸p quan träng b¶o ®¶m trong kinh doanh tr¸nh ®îc rñi ro vµ thua lç.
3.1.3 Lùa chän ®èi t¸c giao dÞch (b¸n cho ai).
Lùa chän ®èi t¸c giao dÞch bao gåm c¸c vÊn ®Ò lùa chän níc ®Ó giao dÞch
vµ lùa chän th¬ng nh©n ®Ó giao dÞch.
Khi lùa chän níc ®Ó lµm ®èi tîng xuÊt khÈu hµng hãa doanh nghiÖp ph¶i
t×m hiÓu t×nh h×nh s¶n xuÊt tiªu thô hµng hãa cña níc ®ã, nhu cÇu nhËp khÈu,
t×nh h×nh dù tr÷ ngo¹i tÖ ®Ó biÕt ®îc kh¶ n¨ng nhËp khÈu, ph¬ng híng nhËp
12
khÈu cña níc nµy vµ cã thÓ dù ®o¸n ®èi thñ c¹nh tranh. Doanh nghiÖp ph¶i ®a
ra chÝnh s¸ch th¬ng m¹i ®èi víi tõng níc nhËp khÈu.
Lùa chän th¬ng nh©n ®Ó giao dÞch: §Ó th©m nhËp vµo thÞ trêng níc ngoµi
mét c¸ch thuËn lîi, h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt rñi ro, doanh nghiÖp ph¶i hîp t¸c
víi c¸c ®èi t¸c ®ang ho¹t ®éng t¹i thÞ trêng ®ã. Trong ®iÒu kiÖn cho phÐp th× lùa
chän nh÷ng ngêi nhËp khÈu trùc tiÕp sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ cao cho doanh nghiÖp
do h¹n chÕ ®îc c¸c chi phÝ trung gian nh»m h¹ gi¸ thµnh t¹o ra lîi thÕ c¹nh tranh.
Trong trêng hîp muèn th©m nhËp vµo thÞ trêng míi th× viÖc giao dÞch qua trung
gian (víi t c¸ch lµ ®¹i lý hay m«i giíi) l¹i cã hiÖu qu¶ h¬n. ViÖc lùa chän th¬ng
nh©n ®Ó giao dÞch ph¶i dùa trªn c¬ së c¸c nghiªn cøu sau:
- Quan ®iÓm kinh doanh cña ®èi t¸c.
- T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ lÜnh vùc kinh doanh cña ®èi t¸c.
- Kh¶ n¨ng vÒ vèn vµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt.
- Kh¶ n¨ng thanh to¸n.
- Uy tÝn vµ mèi quan hÖ cña ®èi t¸c kinh doanh.
- Nh÷ng ngêi ®¹i diÖn cho C«ng ty kinh doanh vµ ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña hä ®èi víi C«ng ty nÕu ngêi giao dÞch trùc tiÕp lµ ®¹i diÖn cña C«ng ty.
ViÖc lùa chän ®èi t¸c kinh doanh ph¶i cã c¨n cø khoa häc, s¸ng suèt,
chÝnh x¸c lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó thùc hiÖn th¾ng lîi c¸c ho¹t ®éng xuÊt
khÈu. Song viÖc lùa chän ®èi t¸c kinh doanh còng tuú thuéc mét phÇn vµo kinh
nghiÖm cña ngêi nghiªn cøu thÞ trêng vµ truyÒn thèng kinh doanh cña m×nh.
3.2
LËp kÕ ho¹ch xuÊt khÈu.
Dùa vµo kÕt qu¶ cña viÖc nghiªn cøu thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp cÇn x©y dùng mét kÕ ho¹ch xuÊt
khÈu cô thÓ. §©y lµ bíc chuÈn bÞ trªn giÊy tê, dù ®o¸n vÒ diÔn biÕn cña qu¸ tr×nh xuÊt khÈu hµng ho¸ còng
nh môc tiªu sÏ ®¹t ®îc khi thùc hiÖn qu¸ tr×nh nµy. KÕ ho¹ch kinh doanh lµ ph¬ng ¸n ho¹t ®éng cô thÓ cña
doanh nghiÖp nh»m ®¹t ®îc c¸c môc tiªu x¸c ®Þnh trong kinh doanh.
3.2.1 Néi dung cña c«ng viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch kinh doanh xuÊt khÈu gåm:
- §¸nh gi¸ t×nh h×nh thÞ trêng vµ th¬ng nh©n, ph¸c häa bøc tranh tæng qu¸t
vÒ ho¹t ®éng kinh doanh, nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n.
- Lùa chän mÆt hµng, thêi c¬ ®iÒu kiÖn vµ ph¬ng thøc kinh doanh. Sù lùa
chän nµy ph¶i mang tÝnh thuyÕt phôc trªn c¬ së ph©n tÝch t×nh h×nh cã liªn quan.
- §Ò ra môc tiªu cô thÓ nh sÏ b¸n ®îc bao nhiªu hµng, gi¸ lµ bao nhiªu,
th©m nhËp vµo thÞ trêng nµo.
- §Ò ra biÖn ph¸p vµ c«ng cô thùc tiÔn nh»m ®¹t ®îc môc tiªu. Nh÷ng biÖn
ph¸p nµy gåm ®Çu t vµo s¶n xuÊt, c¶i tiÕn mÉu m·, ký hîp ®ång kinh tÕ, tham gia
héi chî quèc tÕ, lËp chi nh¸nh níc ngoµi, t¨ng cêng quan hÖ víi b¹n hµng..
13
- §¸nh gi¸ s¬ bé hiÖu qu¶ kinh tÕ cña kÕ ho¹ch nµy th«ng qua c¸c chØ tiªu
chñ yÕu: tû suÊt ngo¹i tÖ, thêi gian hoµ vèn, tû suÊt doanh lîi, ®iÓm hoµ vèn…
Mét kÕ ho¹ch xuÊt khÈu cã khoa häc dùa trªn sù ph©n tÝch chuÈn x¸c vµ
®óng ®¾n vÒ thÞ trêng, b¹n hµng còng nh néi lùc cña doanh nghiÖp sÏ quyÕt ®Þnh
nhiÒu ®Õn thµnh c«ng trong kinh doanh xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp.
3.2.2 Tæ chøc thu mua t¹o nguån hµng xuÊt khÈu.
Nguån hµng xuÊt khÈu lµ toµn bé hµng ho¸ cña mét c«ng ty, mét ®Þa ph¬ng, mét vïng hoÆc toµn bé ®Êt níc cã kh¶ n¨ng vµ ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn xuÊt
khÈu ®îc, nghÜa lµ nguån hµng cho xuÊt khÈu ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng yªu cÇu vÒ
chÊt lîng quèc tÕ. §Ó t¹o nguån hµng cho xuÊt khÈu ®¹t hiÖu qu¶ cao th× tríc
tiªn chóng ta cÇn ph¶i nghiªn cøu nguån hµng cho xuÊt khÈu. Th«ng qua viÖc
nghiªn cøu nguån hµng, doanh nghiÖp cã thÓ n¾m b¾t ®îc kh¶ n¨ng cung cÊp
hµng xuÊt khÈu cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c. Tõ ®ã doanh nghiÖp cã thÓ khai th¸c thu
mua vµ t¹o nguån hµng cho xuÊt khÈu.
C¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu nguån hµng xuÊt khÈu.
Ph¬ng ph¸p lÊy mÆt hµng lµm ®¬n vÞ nghiªn cøu: Theo ph¬ng ph¸p nµy ngêi ta thùc hiÖn viÖc nghiªn cøu kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ tiªu thô cña tõng mÆt hµng.
Sau ®ã lµm phiÕu theo dâi ®èi víi tõng mÆt hµng vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ víi nh÷ng
kho¶n môc nh: Yªu cÇu cña kh¸ch hµng, tªn c¸c nguån hµng ®· cã quan hÖ, tªn
c¸c nguån hµng cha cã quan hÖ. Th«ng qua ®ã chóng ta cã thÓ biÕt ®îc kh¶ n¨ng
s¶n xuÊt, nhu cÇu xuÊt khÈu, lîng thõa thiÕu ®èi víi tõng mÆt hµng.
Ph¬ng ph¸p lÊy c¬ së s¶n xuÊt lµm ®¬n vÞ nghiªn cøu: Theo ph¬ng ph¸p
nµy ngêi ta sÏ tiÕn hµnh theo dâi n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ cung øng s¶n phÈm cña
tõng c¬ së s¶n xuÊt. N¨ng lùc s¶n xuÊt ®îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c chi tiªu nh: sè
lîng, chÊt lîng hµng cung øng hµng n¨m, gi¸ thµnh hµng xuÊt khÈu, t×nh h×nh
trang thiÕt bÞ, sè lîng vµ tr×nh ®é kü thuËt cña c«ng nh©n, tr×nh ®é tæ chøc vµ
qu¶n lý cña doanh nghiÖp... Ph¬ng ph¸p nµy gióp ta n¾m ®îc t×nh h×nh cña tõng
xÝ nghiÖp, cña tõng ®Þa ph¬ng, nhng l¹i kh«ng n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ
tiªu thô cña tõng mÆt hµng. Do vËy, trong kinh doanh xuÊt khÈu, ngêi ta thêng
dïng kÕt hîp c¶ hai ph¬ng ph¸p ®Ó bæ xung cho nhau.
Doanh nghiÖp cã thÓ c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm cña tõng mÆt hµng, nguån hµng ®Ó
chia c«ng t¸c t¹o nguån hµng xuÊt khÈu thµnh hai lo¹i ho¹t ®éng chÝnh :
+ Nh÷ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt hµng ho¸ cho xuÊt khÈu. §èi víi doanh
nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu th× ®©y lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n vµ quan träng nhÊt.
14
+ Nh÷ng ho¹t ®éng thu mua t¹o ra nguån hµng cho xuÊt khÈu, thêng do
c¸c doanh nghiÖp lµm chøc n¨ng trung gian cho xuÊt khÈu hµng ho¸ thùc hiÖn.
C¸c h×nh thøc thu mua t¹o nguån hµng xuÊt khÈu.
- Thu mua t¹o nguån hµng theo ®¬n ®Æt hµng kÕt hîp víi ký kÕt hîp ®ång.
- Thu mua t¹o nguån hµng xuÊt khÈu theo hîp ®ång.
- Thu mua t¹o nguån hµng xuÊt khÈu kh«ng theo hîp ®ång
- Thu mua t¹o nguån hµng xuÊt khÈu th«ng qua hµng ®æi hµng.
Néi dung cña c«ng t¸c thu mua t¹o nguån hµng cho xuÊt khÈu lµ mét hÖ
thèng c¸c c«ng viÖc, c¸c nghiÖp vô ®îc thÓ hiÖn qua c¸c néi dung sau:
- Nghiªn cøu nguån hµng xuÊt khÈu.
- Tæ chøc hÖ thèng thu mua hµng cho xuÊt khÈu.
- Ký kÕt hîp ®ång thu mua t¹o nguån hµng xuÊt khÈu.
- Xóc tiÕn khai th¸c nguån hµng cho xuÊt khÈu.
- TiÕp nhËn, b¶o qu¶n vµ xuÊt kho giao hµng xuÊt khÈu.
3.3 §µm ph¸n vµ ký kÕt hîp ®ång.
§µm ph¸n lµ mét qu¸ tr×nh trao ®æi, bµn b¹c gi÷a doanh nghiÖp ngo¹i th¬ng
vµ kh¸ch hµng níc ngoµi vÒ c¸c ®iÒu kiÖn mua b¸n mét lo¹i hµng ho¸ nh»m ®i
®Õn sù tho¶ thuËn, nhÊt trÝ vµ thèng nhÊt ký kÕt hîp ®ång gi÷a hai bªn.
3.3.1 V× sao ph¶i ®µm ph¸n vµ ký kÕt hîp ®ång.
Sau khi tiÕn hµnh ®µm ph¸n thµnh c«ng hai bªn sÏ chÝnh thøc ®i ®Õn ký kÕt
hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu. Hîp ®ång ®îc thÓ hiÖn b»ng v¨n b¶n còng lµ mét
h×nh thøc b¾t buéc trong kinh doanh quèc tÕ, nh»m x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ b¶o
vÖ quyÒn lîi cña c¸c bªn tham gia. ViÖc ký kÕt hîp ®ång trong kinh doanh quèc
tÕ cµng trë nªn quan träng, bëi v× gi÷a c¸c bªn tham gia cã sù kh¸c nhau vÒ
ng«n ng÷, luËt ph¸p, tËp qu¸n kinh doanh… do ®ã nÕu kh«ng cã sù tho¶ thuËn
®îc x¸c nhËn b»ng v¨n b¶n (hîp ®ång) th× sÏ dÔ g©y ra nh÷ng hiÓu nhÇm dÉn
®Õn n¶y sinh sù tranh chÊp khã gi¶i quyÕt.
3.3.2 Néi dung cña ®µm ph¸n vµ ký kÕt hîp ®ång.
Néi dung cña ®µm ph¸n trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
Trong bu«n b¸n quèc tÕ, ngêi ta thêng ¸p dông c¸c h×nh thøc ®µm ph¸n giao
dÞch nh ®µm ph¸n b»ng c¸ch gÆp gì trùc tiÕp, ®µm ph¸n qua ®iÖn tho¹i, ®µm
ph¸n qua th tÝn... Tuú theo tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ cã thÓ ¸p dông nh÷ng h×nh thøc
kh¸c nhau hay cã thÓ dïng kÕt hîp. Nhng dï b»ng h×nh thøc nµo th× quy tr×nh
®µm ph¸n còng ®îc tiÕn hµnh theo s¬ ®å sau:
15
Bíc 1
Chµo hµng
(Hái hµng)
Bíc 2
Bíc 3
Bíc 4
Hoµn gi¸
ChÊp nhËn
X¸c nhËn
H×nh 3: S¬ ®å quy tr×nh ®µm ph¸n.
Néi dung cña viÖc ký kÕt hîp ®ång.
Sau khi ®· ký kÕt hîp ®ång th× cã sù rµng buéc gi÷a doanh nghiÖp vµ ®èi
t¸c th«ng qua c¸c ®iÒu kho¶n quy ®Þnh trong hîp ®ång. NÕu bªn nµo vi ph¹m sÏ
bÞ xö lý. ChÝnh v× vËy khi ký kÕt hîp ®ång víi ®èi t¸c cÇn ph¶i c¨n cø vµo:
- C¸c ®Þnh híng kÕ ho¹ch cña nhµ níc, c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é vµ c¸c chuÈn
mùc kinh tÕ hiÖn hµnh.
- Kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt kinh doanh, chøc n¨ng hîp ®ång kinh tÕ
cña mçi bªn.
- Nhu cÇu cña thÞ trêng, ®¬n ®Æt hµng, chµo hµng cña b¹n hµng.
- TÝnh hîp ph¸p cña hîp ®ång kinh tÕ vµ kh¶ n¨ng ®¶m b¶o vÒ tµi s¶n cña
mçi bªn khi ký kÕt.
Mét hîp ®ång xuÊt khÈu hµng hãa ph¶i bao gåm c¸c néi dung sau:
- Sè hîp ®ång.
- Ngµy, th¸ng, n¨m vµ n¬i ký hîp ®ång.
- C¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång trong ®ã cã nh÷ng ®iÒu kiÖn b¾t buéc.
§iÒu 1: Tªn hµng, quy c¸ch, phÈm chÊt, sè lîng, bao b×, ký m· hiÖu.
§iÒu 2: Gi¸ c¶, tªn gi¸, tæng gi¸ trÞ.
§iÒu 3: Thêi gian, ®Þa ®iÓm vµ ph¬ng tiÖn giao hµng.
§iÒu 4: §iÒu kiÖn xÕp hµng, c¬ chÕ thëng ph¹t.
§iÒu 5: Gi¸m ®Þnh hµng hãa.
§iÒu 6: Nh÷ng chøng tõ cÇn thiÕt cho l« hµng xuÊt khÈu.
§iÒu 7: §iÒu kiÖn thanh to¸n.
§iÒu 8: Tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn khi vi ph¹m hîp ®ång.
§iÒu 9: Thñ tôc gi¶i quyÕt tranh chÊp.
§iÒu 10: Thêi gian hiÖu lùc cña hîp ®ång.
3.3.3 Mét sè lu ý khÝ ký kÕt hîp ®ång.
- Hîp ®ång ph¶i ®îc tr×nh bµy râ rµng, s¸ng sña, néi dung ph¶n ¸nh ®óng vµ
®Çy ®ñ c¸c vÊn ®Ò ®· tháa thuËn.
- Ng«n ng÷ dïng trong hîp ®ång nªn lµ thø ng«n ng÷ phæ biÕn mµ c¶ hai
bªn cïng th«ng th¹o.
16
- C¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång ph¶i tu©n thñ ®óng ph¸p luËt quèc tÕ còng
nh ph¸p luËt quèc gia cña c¸c bªn tham gia ký hîp ®ång.
- Ngêi ký kÕt hîp ®ång ph¶i cã ®ñ thÈm quyÒn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ néi dung ®· ký.
3.4 Tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång.
Sau khi hîp ®ång xuÊt khÈu ®îc ký kÕt th× doanh nghiÖp xuÊt khÈu ph¶i thùc
hiÖn hîp ®ång ®· ký, tiÕn hµnh s¾p xÕp nh÷ng phÇn viÖc ®· lµm ghi thµnh b¶ng
biÓu theo dâi tiÕn ®é thùc hiÖn hîp ®ång, kÞp thêi ghi l¹i nh÷ng diÔn biÕn, nh÷ng
v¨n b¶n ph¸t ®i vµ nhËn ®îc ®Ó xö lý vµ gi¶i quyÕt cô thÓ. Cã thÓ nãi, ®©y lµ mét
c«ng viÖc phøc t¹p ®ßi hái ph¶i lu«n tu©n thñ luËt lÖ quèc gia vµ quèc tÕ, ®ång thêi
ph¶i ®¶m b¶o ®îc quyÒn lîi quèc gia vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña ®¬n vÞ.
Bíc 1
ChuÈn
bÞ hµng
hãa
Bíc 2
Xin giÊy
phÐp xuÊt
khÈu
Bíc 9
Gi¶i quyÕt
khiÕu n¹i
Bíc 3
Thuª
tµu
Bíc 8
Hoµn thµnh
bé CTTT
Bíc 4
KiÓm
ngiÖm
hµng hãa
Bíc 5
Lµm thñ
tôc h¶i
quan
Bíc 7
Mua b¶o
hiÓm
Bíc 6
Giao hµng
lªn tµu
H×nh 4: S¬ ®å c¸c bíc tiÕn hµnh vµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu.
§©y lµ tr×nh tù c«ng viÖc chung nhÊt cÇn tiÕn hµnh ®Ó thùc hiÖn hîp ®ång.
Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ tuú theo tho¶ thuËn gi÷a hai bªn trong hîp ®ång cã thÓ
bá qua mét vµi c«ng ®o¹n.
3.4.1 ChuÈn bÞ hµng ho¸ xuÊt khÈu.
Ngêi xuÊt khÈu ph¶i tiÕn hµnh chuÈn bÞ hµng ho¸ ®Ó xuÊt khÈu. C«ng viÖc
chuÈn bÞ hµng ho¸ xuÊt khÈu gåm 3 c«ng ®o¹n sau:
- Thu gom tËp trung thµnh l« hµng xuÊt khÈu: ë ®©y doanh nghiÖp xuÊt khÈu
tæ chøc thu gom hµng b»ng nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c nhau nh mua nguyªn vËt liÖu
vÒ gia c«ng, s¶n xuÊt, thu mua...
- §ãng gãi bao b× hµng xuÊt nhËp khÈu: ViÖc ®ãng gãi bao b× lµ c¨n cø theo
yªu cÇu trong hîp ®ång ®· ký kÕt. Bªn c¹nh ®ã, c«ng viÖc nµy cßn cã ý nghÜa võa
ph¶i ®¶m b¶o ®îc chÊt lîng cña hµng ho¸, võa thuËn tiÖn cho qu¸ tr×nh vËn
chuyÓn bèc xÕp hµng ho¸, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc nhËn biÕt hµng ho¸, g©y Ên tîng
vµ lµm cho ngêi mua cã c¶m t×nh víi hµng ho¸, víi doanh nghiÖp.
- KÎ ký m· hiÖu hµng xuÊt khÈu: Ký hiÖu b»ng sè hay ch÷, h×nh vÏ ®îc ghi ë
mÆt ngoµi bao b× ®Ó th«ng b¸o nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc nhËn biÕt, giao
17
nhËn, bèc dì vµ b¸o qu¶n hµng ho¸. Khi kÎ ký m· hiÖu hµng ho¸, ph¶i ®¶m b¶o
nh÷ng néi dung b¶o qu¶n hµng ho¸, ®ång thêi ph¶i tho¶ m·n yªu cÇu s¸ng sña,
râ rµng, dÔ hiÓu kh«ng g©y khã kh¨n cho viÖc nhËn biÕt hµng ho¸.
3.4.2 Xin giÊy phÐp xuÊt khÈu.
Muèn thùc hiÖn c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu hµng ho¸, doanh nghiÖp ph¶i cã giÊy
phÐp xuÊt khÈu hµng ho¸. GiÊy phÐp xuÊt khÈu hµng ho¸ lµ mét c«ng cô qu¶n lý
cu¶ nhµ níc vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp. Tríc ®©y, khi muèn
xuÊt khÈu mét l« hµng nµo ®ã, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã giÊy phÐp kinh doanh
xuÊt nhËp khÈu vµ xin giÊy phÐp xuÊt khÈu tõng chuyÕn. §Ó gi¶m g¸nh nÆng vÒ
thñ tôc hµnh chÝnh cho c¸c doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu, ngµy 03/03/1998,
Thñ tíng ChÝnh phñ ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 55/1998/Q§/TTg, kÓ tõ ngµy
18/03/1998 tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu ®îc quyÒn
xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ phï hîp víi néi dung ®¨ng ký kinh doanh trong níc
cña doanh nghiÖp, kh«ng cÇn ph¶i xin phÐp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu t¹i bé th¬ng m¹i n÷a. Quy ®Þnh nµy kh«ng ¸p dông víi mét sè mÆt hµng ®ang ®îc qu¶n
lý theo c¬ chÕ riªng, cô thÓ lµ nh÷ng mÆt hµng sau: g¹o, s¸ch, chÊt næ, ngäc trai,
®¸ quý, kim lo¹i, t¸c phÈm nghÖ thuËt, ®å su tÇm vµ ®å cæ...
3.4.3 Thuª tµu.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu, viÖc thuª tµu chë hµng dùa
vµo c¸c c¨n cø nh nh÷ng ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång xuÊt khÈu hµng ho¸, ®Æc
®iÓm cña hµng ho¸ xuÊt khÈu, ®iÒu kiÖn vËn t¶i. Th«ng thêng trong nhiÒu trêng
hîp, ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt khÈu thêng uû th¸c viÖc thuª tµu cho mét c«ng ty
vËn t¶i thuª tµu.
3.4.4 KiÓm nghiÖm hµng ho¸.
KiÓm nghiÖm hµng ho¸ xuÊt khÈu lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt vµ quan träng, nhê
nã mµ quyÒn lîi cña kh¸ch hµng ®îc ®¶m b¶o, ng¨n chÆn kÞp thêi nh÷ng hËu
qu¶ xÊu, ph©n ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh
qu¸ tr×nh t¹o nguån hµng, ®¶m b¶o uy tÝn cña hµng xuÊt khÈu vµ nhµ s¶n xuÊt
trong quan hÖ bu«n b¸n. Tríc khi tiÕn hµnh xuÊt khÈu mét l« hµng nµo ®ã,
doanh nghiÖp ph¶i cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra phÈm chÊt, khèi lîng, bao b×... cña
hµng ho¸ xuÊt khÈu. Qu¸ tr×nh kiÓm tra nµy gäi lµ kiÓm nghiÖm hµng ho¸. NÕu
hµng ho¸ lµ ®éng vËt th× ph¶i kiÓm tra kh¶ n¨ng l©y lan bÖnh tËt.
ViÖc kiÓm tra vµ kiÓm dÞch ph¶i ®îc tiÕn hµnh ë hai cÊp: KiÓm tra ë c¬ së
do phßng KCS tiÕn hµnh, kiÓm tra ë cöa khÈu cã t¸c dông kiÓm tra l¹i kÕt qu¶
kiÓm tra lÇn tríc ®îc thùc hiÖn tríc ®ã.
18
3.4.5 Lµm thñ tôc h¶i quan.
Hµng ho¸ muèn vËn chuyÓn qua biªn giíi quèc gia th× ph¶i lµm c¸c thñ tôc
h¶i quan. Thñ tôc h¶i quan lµ c«ng cô cña Nhµ níc vÒ qu¶n lý c¸c hµnh vi bu«n
b¸n xuÊt nhËp khÈu theo ph¸p luËt. Khi lµm thñ tôc h¶i quan doanh nghiÖp cÇn
tu©n thñ c¸c bíc sau:
- Khai b¸o H¶i quan: Chñ hµng ph¶i kª khai ®Çy ®ñ c¸c chi tiÕt vÒ hµng
ho¸ mét c¸ch trung thùc vµ chÝnh x¸c lªn tê khai ®Ó c¬ quan kiÓm tra thuËn tiÖn
theo dâi. Néi dung tê khai h¶i quan gåm lo¹i hµng, tªn hµng, sè lîng, gi¸ trÞ, níc xuÊt khÈu... Tê khai h¶i quan ®îc xuÊt tr×nh cïng víi mét sè giÊy tê nh hîp
®ång, giÊy phÐp, ho¸ ®¬n ®ãng gãi...
- XuÊt tr×nh hµng ho¸ vµ nép thuÕ: Hµng ho¸ xuÊt khÈu ph¶i ®îc s¾p xÕp
mét c¸ch trËt tù, thuËn tiÖn cho viÖc kiÓm so¸t.
- Thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh cña H¶i quan: §©y lµ c«ng viÖc cuèi cïng
trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh thñ tôc h¶i quan. §¬n vÞ xuÊt khÈu cã nghÜa vô thùc
hiÖn mét c¸ch nghiªm tóc nhÊt c¸c quyÕt ®Þnh cña H¶i quan ®èi víi l« hµng cho
phÐp xuÊt khÈu hoÆc kh«ng cho phÐp xuÊt khÈu.
3.4.6 Giao hµng lªn tµu.
§Õn thêi gian giao hµng, doanh nghiÖp ph¶i lµm thñ tôc giao nhËn hµng.
HiÖn nay, phÇn lín hµng xuÊt khÈu cña níc ta lµ vËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn vµ
®êng s¾t. NÕu hµng ho¸ ®îc vËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn, doanh nghiÖp ph¶i tiÕn
hµnh c¸c c«ng viÖc nh lËp b¶ng ®¨ng ký hµng chuyªn chë c¨n cø vµo c¸c chi
tiÕt hµng xuÊt khÈu, xuÊt tr×nh b¶ng ®¨ng ký chuyªn chë cho ngêi vËn t¶i ®Ó
nhËn hå s¬ xÕp hµng. trao ®æi víi c¸c c¬ quan ®iÒu ®é c¶ng ®Ó n¾m v÷ng ngµy
giê giao hµng.
3.4.7 Mua b¶o hiÓm cho hµng ho¸ xuÊt khÈu.
Chuyªn chë hµng ho¸ b»ng ®êng biÓn thêng gÆp nhiÒu rñi ro, tæn thÊt. V×
vËy, viÖc mua b¶o hiÓm cho hµng ho¸ xuÊt khÈu lµ c¸ch tèt nhÊt ®Ó ®¶m b¶o
hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. Doanh nghiÖp mua b¶o hiÓm cho hµng
ho¸ th«ng qua hîp ®ång b¶o hiÓm. Cã hai lo¹i hîp ®ång b¶o hiÓm lµ hîp ®ång
b¶o hiÓm bao vµ hîp ®ång b¶o hiÓm chuyÕn. Khi ký hîp ®ång b¶o hiÓm cÇn
n¾m v÷ng c¸c ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm:
§iÒu kiÖn b¶o hiÓm A: B¶o hiÓm mäi rñi ro.
§iÒu kiÖn b¶o hiÓm B: B¶o hiÓm cã båi thêng tæn thÊt riªng.
§iÒu kiÖn b¶o hiÓm C: B¶o hiÓm kh«ng båi thêng tæn thÊt riªng.
19
Ngoµi ra, cßn cã mét sè ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm ®Æc biÖt nh: B¶o hiÓm chiÕn
tranh, ®×nh c«ng b¹o lo¹n...
3.4.8 Hoµn thµnh bé chøng tõ thanh to¸n (CTTT).
Thanh to¸n lµ khÈu quan träng vµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña tÊt c¶ c¸c giao
dÞch kinh doanh xuÊt khÈu. HiÖn nay, thanh to¸n trong xuÊt khÈu ph¶i chó ý ®Õn
c¸c vÊn ®Ò sau: TiÒn tÖ trong thanh to¸n, tû gi¸ hèi ®o¸i, thêi h¹n thanh to¸n,
ph¬ng thøc thanh to¸n, ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o hèi ®o¸i.
Cã nhiÒu ph¬ng thøc thanh to¸n sö dông, nhng hiÖn nay ngêi ta thêng sö
dông réng r·i hai ph¬ng thøc thanh to¸n sau:
- Thanh to¸n b»ng th tÝn dông- chøng tõ (L/C).
- Thanh to¸n b»ng ph¬ng thøc nhê thu.
3.4.9 Gi¶i quyÕt khiÕu n¹i (nÕu cã).
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt, nÕu phÝa kh¸ch hµng vi ph¹m
hîp ®ång th× doanh nghiÖp cã thÓ khiÕu n¹i víi träng tµi vÒ sù vi ph¹m ®ã trong
trêng hîp thËt cÇn thiÕt. ViÖc khiÕu n¹i ph¶i thËn träng, kÞp thêi, tû mØ... dùa
trªn c¸c c¨n cø cña chøng tõ kÌm theo.
Nh×n chung, doanh nghiÖp h¹n chÕ tíi møc tèi ®a viÖc vi ph¹m hîp ®ång
cña c¸c kh¸ch hµng níc ngoµi. Bëi v× ®a ra kiÖn ë träng tµi quèc tÕ Ýt khi ®îc
gi¶i quyÕt cã lîi cho phÝa doanh nghiÖp.
ii. mét sè vÊn ®Ò chung vÒ thóc ®Èy xuÊt khÈu.
1. ThÕ nµo lµ thóc ®Èy xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp.
Thóc ®Èy xuÊt khÈu lµ tËp hîp c¸c biÖn ph¸p, c¸ch thøc mµ doanh nghiÖp sö
dông nh»m lµm gia t¨ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu c¶ vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu, gi¸ trÞ
xuÊt khÈu, thÞ trêng xuÊt khÈu vµ lîi nhuËn thu ®îc tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®ã,
dùa trªn kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp (tµi chÝnh, c¬ së vËt chÊt, tr×nh ®é c«ng
nghÖ, tr×nh ®é lao ®éng...).
Thóc ®Èy xuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng quan träng kh«ng thÓ thiÕu
®îc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn kinh doanh xuÊt khÈu, nã gióp cho c¸c
doanh nghiÖp n©ng cao lîi nhuËn kinh doanh vµ më réng quy m« ho¹t ®éng.
2. Néi dung cña thóc ®Èy xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp.
Thóc ®Èy xuÊt khÈu thùc chÊt lµ ho¹t ®éng lµm cho xuÊt khÈu ®îc ®Èy m¹nh
h¬n so víi t×nh tr¹ng tríc ®ã. Tuú thuéc vµo môc tiªu, chøc n¨ng, nhiÖm vô còng
nh kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña m×nh mµ mçi doanh nghiÖp cã nh÷ng môc tiªu riªng cho
ho¹t ®éng thóc ®Èy xuÊt khÈu. Mçi mét môc tiªu ®ã doanh nghiÖp sÏ lËp ra c¸c ph-
20
- Xem thêm -
.DOC 
89 
259 
62 
