Tài liệu Luận văn huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở huyện đầm hà, tỉnh quảng ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI ----    ---- VŨ VĂN TRƢỞNG HUY ĐỘNG CỘNG ĐỒNG THAM GIA XÂY DỰNG TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA HUYỆN ĐẦM HÀ, TỈNH QUẢNG NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI ----    ---- VŨ VĂN TRƢỞNG HUY ĐỘNG CỘNG ĐỒNG THAM GIA XÂY DỰNG TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA HUYỆN ĐẦM HÀ, TỈNH QUẢNG NINH Chuyên ngành: Giáo dục và phát triển cộng đồng Mã số: Thí điểm LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. TRƢƠNG THỊ BÍCH HÀ NỘI - 2017 LỜI CẢM ƠN Luận văn thạc sĩ Giáo dục và phát triển cộng đồng với đề tài “Huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia, huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh” là kết quả của quá trình cố gắng không ngừng của bản thân và được sự giúp đỡ, động viên khích lệ của các thầy, các cô, của bạn bè đồng nghiệp và người thân. Qua trang viết này xin được gửi lời cảm ơn tới những người đã giúp đỡ tận tình tác giả trong thời gian học tập nghiên cứu vừa qua. Xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo khoa Tâm lí - Giáo dục học, phòng Sau đại học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, đã giảng dạy, tạo điều kiện giúp đỡ để tôi hoàn thành khóa học của mình. Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến cô giáo PGS.TS. Trƣơng Thị Bích đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn tác giả trong thời gian nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp, cùng gia đình đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ và động viên để tôi có thể hoàn thành được luận văn tốt nghiệp này. Do điều kiện thời gian và khả năng có hạn, luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong thầy cô chỉ dẫn, các anh chị đồng nghiệp đóng góp ý kiến để luận văn được hoàn thiện hơn. Hà Nội, ngày 01 tháng 6 năm 2017 Tác giả luận văn Vũ Văn Trƣởng i DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CB : Cán bộ CBQL : Cán bộ quản lí GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo GV : Giáo viên HS : Học sinh HĐCĐ : Huy động cộng đồng NXB : Nhà xuất bản TH : Tiểu học GDTH : Giáo dục Tiểu học ii MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 4 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 4 7. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 4 8. Đóng góp mới của đề tài ............................................................................... 5 9. Cấu trúc của luận văn .................................................................................... 6 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ HUY ĐỘNG CỘNG ĐỒNG THAM GIA XÂY DỰNG TRƢỜNG TIỂU HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA...... 1 1.1. Sơ lƣợc tổng quan nghiên cứu vấn đề .................................................... 1 1.2. Một số khái niệm cơ bản.......................................................................... 5 1.2.1. Cộng đồng ............................................................................................... 5 1.2.2. Huy động cộng đồng ............................................................................... 9 1.2.3. Huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia ........................................................................................................... 11 1.2.4. Chuẩn, chuẩn hóa, chuẩn quốc gia........................................................ 11 1.3. Tiêu chuẩn của trƣờng Tiểu học đạt Chuẩn quốc gia ........................ 13 1.3.1. Trường Tiểu học trong hệ thống giáo dục quốc dân ............................. 13 1.3.2. Tiêu chuẩn trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia ................................... 15 1.4. Huy động cộng đồng tham gia xây dựng trƣờng Tiểu học đạt chuẩn quốc gia........................................................................................................... 23 1.4.1. Mục đích, ý nghĩa của huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia............................................................................ 23 iii 1.4.2. Nội dung của huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia............................................................................ 24 1.4.3. Hình thức huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường TH đạt chuẩn quốc gia ........................................................................................... 25 1.4.4. Các lực lượng cộng đồng tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia ........................................................................................... 27 1.4.5. Đánh giá kết quả huy động cộng đồng.................................................. 29 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia ................................................................ 29 Kết luận chƣơng 1 ......................................................................................... 31 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG CỘNG ĐỒNG THAM GIA XÂY DỰNG TRƢỜNG TIỂU HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA Ở HUYỆN ĐẦM HÀ, TỈNH QUẢNG NINH ................................................. 32 2.1. Khái quát về huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh .................................. 32 2.1.1. Kinh tế - chính trị .................................................................................. 32 2.1.2. Dân cư ................................................................................................... 33 2.1.3. Tình hình giáo dục nói chung và giáo dục Tiểu học nói riêng ............. 33 2.2. Khái quát về quá trình khảo sát ........................................................... 35 ................................................................................. 35 2.2.2. Đối tượng khảo sát ................................................................................ 35 .................................................................................. 36 2.2.4. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................... 36 2.2.5. Cách xử lí số liệu ..................................................................................... 36 2.3. Thực trạng các trƣờng Tiểu học huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ..... 36 2.4. Thực trạng huy động cộng đồng tham gia xây dựng trƣờng Tiểu học đạt Chuẩn quốc gia huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ............................. 38 2.4.1. Thực trạng nhận thức về công tác huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt Chuẩn quốc gia...................................................... 38 iv 2.4.2. Thực trạng thực hiện nội dung huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt Chuẩn quốc gia huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ............ 40 2.4.3. Thực trạng các lực lượng cộng đồng tham gia xây dựng trường TH đạt Chuẩn quốc gia huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ................................... 42 2.5. Đánh giá chung về thực trạng ............................................................... 51 2.5.1. Kết quả đạt được ................................................................................... 51 2.5.2. Hạn chế.................................................................................................. 51 2.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế .......................................................... 52 Kết luận chƣơng 2 ......................................................................................... 53 Chƣơng 3: BIỆN PHÁP HUY ĐỘNG CỘNG ĐỒNG THAM GIA XÂY DỰNG TRƢỜNG TIỂU HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA Ở HUYỆN ĐẦM HÀ, TỈNH QUẢNG NINH................................................................. 54 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ............................................................... 54 3.1.1. Đảm bảo tính khả thi ............................................................................. 54 3.1.2. Đảm bảo tính hiệu quả .......................................................................... 55 3.1.3. Đảm bảo tính hệ thống .......................................................................... 55 3.1.4. Đảm bảo tính khoa học ......................................................................... 55 3.2. Một số biện pháp huy động cộng đồng tham gia xây dựng trƣờng Tiểu học đạt Chuẩn quốc gia .......................................................................... 56 3.2.1. Tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho các lực lượng xã hội về tầm quan trọng của việc xây dựng trường Tiểu học đạt Chuẩn quốc gia ............................................................................................... 56 3.2.2. Tăng cường thể chế hoá công tác huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt Chuẩn quốc gia ............................................... 61 3.2.3. Tăng cường vai trò chủ động trong công tác huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt Chuẩn Quốc gia .................................. 64 3.2.4. Công tác bồi dưỡng, nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên, nhân viên trường Tiểu học đáp ứng yêu cầu trường Chuẩn quốc gia .................. 66 v 3.2.5. Huy động cộng đồng tham gia đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm thiết bị, tạo ra môi trường tốt cho việc tiến hành các hoạt động dạy học, giáo dục ........................................................................................................... 69 3.2.6. Sử dụng và quản lí sử dụng các nguồn lực đã được huy động một cách hiệu quả ................................................................................................... 71 3.2.7. Đẩy mạnh xã hội hóa công tác xây dựng trường Tiểu học đạt Chuẩn quốc gia .......................................................................................... 72 3.2.8. Kiểm tra, đánh giá kết quả huy động cộng đồng xây dựng trường Tiểu học đạt Chuẩn quốc gia một cách thường xuyên .................................... 85 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................... 87 3.4. Khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp huy động cộng đồng tham gia xây dựng trƣờng Tiểu học đạt Chuẩn quốc gia ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ............................................. 88 3.4.1. Những vấn đề chung về khảo nghiệm ................................................... 88 3.4.2. Phân tích kết quả khảo nghiệm ............................................................. 89 Kết luận chƣơng 3 ......................................................................................... 96 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 97 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 101 PHỤ LỤC vi DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Thực trạng các trường Tiểu học huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ..... 37 Bảng 2.2. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của công tác huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường TH đạt Chuẩn quốc gia............. 38 Bảng 2.3. Thực trạng nhận thức về mục tiêu của công tác huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường TH đạt Chuẩn quốc gia............. 39 Bảng 2.4. Đánh giá về thực trạng thực hiện nội dung HĐCĐ tham gia xây dựng trường TH đạt CQG huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh............... 40 Bảng 2.5. Đánh giá về thực trạng các lực lượng cộng đồng tham gia xây dựng trường TH đạt CQG huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ........ 42 Bảng 2.6. Thực trạng đánh giá về tầm quan trọng của các lực lượng cộng đồng tham gia xây dựng trường TH đạt Chuẩn quốc gia huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh .................................................................... 43 Bảng 2.7. Đánh giá về thực trạng mức độ thực hiện của các lực lượng cộng đồng trong công tác xây dựng trường TH đạt CQG huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh .................................................................................... 44 Bảng 2.8. Mức độ phối hợp giữa trường TH với các lực lượng trong công tác HĐCĐ tham gia xây dựng trường TH đạt CQG huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh .................................................................................... 45 Bảng 2.9. Thực trạng biện pháp HĐCĐ tham gia xây dựng trường TH đạt CQG huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ................................................ 46 Bảng 2.10. Thực trạng hình thức HĐCĐ tham gia xây dựng trường TH đạt CQG huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ................................................ 48 Bảng 3.1. Đánh giá về tính cần thiết của các biện pháp HĐCĐ tham gia xây dựng trường TH đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ...... 90 Bảng 3.2. Đánh giá về tính khả thi của các biện pháp nâng cao hiệu quả HĐCĐ tham gia xây dựng trường TH đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ....................................................................................................... 93 vi DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Thực trạng biện pháp HĐCĐ tham gia xây dựng trường TH đạt CQG huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh .................................. 47 Biểu đồ 2.2: Thực trạng hình thức HĐCĐ tham gia xây dựng trường TH đạt CQG huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh .................................. 49 Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt Chuẩn quốc gia ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh............................................................................ 88 Biểu đồ 3.1. Đánh giá về tính cần thiết của các biện pháp nâng cao hiệu quả HĐCĐ tham gia xây dựng trường TH đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ............................................................................. 92 Biểu đồ 3.2. Đánh giá về tính khả thi của các biện pháp nâng cao hiệu quả HĐCĐ tham gia xây dựng trường TH đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh ............................................................................................... 95 vii MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Giáo dục (GD) từ lâu đã trở thành một nhu cầu không thể thiếu được của xã hội loài người. GD cũng như khoa học, đang trở thành một nhân tố thiết yếu và trực tiếp của nền sản xuất công nghiệp dựa trên tri thức. GD trở thành nhân tố quyết định đối với sự phát triển nhanh và bền vững của mỗi quốc gia, mỗi dân tộc. GD là sự nghiệp của toàn Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Chỉ có sự tham gia của toàn xã hội làm công tác GD thì mới đảm bảo cho GD phát triển có chất lượng và hiệu quả cao. Nói cách khác, cần làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục thì mới huy động được sức mạnh tổng hợp của toàn dân cùng tham gia làm GD. Nghị quyết số 05/2005/NQ-CP của Chính phủ ngày 18/4/2005 nêu “Giáo dục cũng như các mặt công tác cách mạng khác, phải huy động bằng được sự tham gia của nhân dân. Nhà trường phải gắn bó với cha mẹ học sinh, phải gắn bó với cộng đồng, với xã hội, phải thể hiện được tư tưởng của dân, do dân, vì dân. Chỉ có như vậy, nhân dân mới chăm lo cho nhà trường và mới huy động được nhân dân đóng góp là trí tuệ, công sức, tiền của để phát triển Giáo dục”[8]. Đảng, Nhà nước và nhân dân ta ngày càng coi trọng vai trò của GD và đòi hỏi GD phải đổi mới và phát triển đáp ứng với nhu cầu ngày càng lớn của mọi tầng lớp nhân dân về học tập và tiếp thu những kiến thức kỹ năng, rèn luyện phẩm chất, năng lực cần thiết cho phát triển kinh tế, xã hội trong thời kỳ công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Do vậy, hệ thống giáo dục hiện nay cần vượt qua những thách thức, tranh thủ thời cơ để đổi mới, xây dựng một nền GD tiên tiến, hiện đại. Để có thể phát triển giáo dục Việt Nam đi lên tầm cao mới, các cơ sở GD Mầm non, Tiểu học, Trung học, các đơn vị trường phải được xây dựng chuẩn theo quy định, tạo điều kiện tốt nhất để các em học sinh, những chủ nhân tương lai của đất nước ngày một được phát triển toàn diện, trở thành những con người Việt Nam trong thời đại mới, thúc đẩy tiến 1 bộ xã hội. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Ban chấp hành TW Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá trong điều kiện kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đã xác định rõ “Đổi mới hệ thống giáo dục theo hướng mở, linh hoạt, liên thông giữa các bậc học, trình độ và giữa các phương thức giáo dục, đào tạo. Chuẩn hoá, hiện đại hoá giáo dục và đào tạo”[2]. Giáo dục tiểu học (GDTH) là một bộ phận của giáo dục phổ thông nói riêng và của hệ thống giáo dục quốc dân. Tại Khoản 2, Điều 27 của Luật Giáo dục đã nêu rõ “Giáo dục tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học Trung học” [39]. Nhận thức rõ về vai trò và tầm quan trọng của GDTH, trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước có nhiều chủ trương, chính sách nhấn mạnh vai trò quốc sách hàng đầu của giáo dục và trong đó đặc biệt quan tâm đến GDTH, cần huy động mọi nguồn lực xã hội phát triển GDTH. Xây dựng hệ thống trường đạt chuẩn quốc gia ở các cấp học, bậc học là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành GD&ĐT, là việc làm có ý nghĩa nhằm tạo điều kiện giáo dục toàn diện cho các thế hệ học sinh, tạo điều kiện nâng cao dân trí và bồi dưỡng nhân tài cho địa phương và cho đất nước. Với sự chỉ đạo sâu sát, kịp thời của các cấp uỷ Đảng, chính quyền từ tỉnh Quảng Ninh, huyện Đầm Hà đến các trường Tiểu học, sự phối hợp của các ban ngành, đoàn thể và sự cố gắng của các trường Tiểu học trên địa bàn huyện, đến nay toàn huyện có 5/11 trường TH đạt chuẩn quốc gia. Tuy nhiên, so với yêu cầu, thì số trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh vẫn ỉ ệc xây dựng trường Tiểu học đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh còn gặp những khó khăn, hạn chế đáng kể là: tiêu chuẩn về quy mô trường lớp, cơ sở vật chất và trang thiết bị chưa đạt yêu cầu so với quy định; đội ngũ giáo viên (GV) về 2 trình độ đào tạo đã đạt chuẩn và trên chuẩn song năng lực dạy học, GD vẫn chưa tương xứng. Bên cạnh đ ức quản lý ở các trường TH chưa đáp ứng yêu cầu; Công tác xã hội hóa giáo dục chưa được quan tâm đúng mức. Việc nghiên cứu bổ sung lí luận, đánh giá thực trạng và đề xuất các biện pháp huy động cộng đồng (HĐCĐ) tham gia xây dựng trường TH đạt chuẩn quốc gia (CQG) là vấn đề có ý nghĩa cấp thiết. Đặc biệt, cho đến nay, ở Việt Nam còn ít công trình nghiên cứu về vấn đề này. Xuất phát từ các lí do nêu trên, tác giả chọn đề tài: “Huy động cộng đồng tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh” để tiến hành nghiên cứu với mong muốn đẩy mạnh công tác xây dựng các trường Tiểu học ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh trở thành trường Tiểu học đạt CQG nhằm góp phần phát triển sự nghiệp GD&ĐT của tỉnh Quảng Ninh nói chung và huyện Đầm Hà nói riêng. 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lí luận về HĐCĐ tham gia xây dựng trường TH đạt CQG và khảo sát thực trạng HĐCĐ tham gia xây dựng trường TH đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh, trên cơ sở đó đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động này trên địa bàn nghiên cứu. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Xây dựng trường Tiểu học đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh. 3.2. Đối tượng nghiên cứu HĐCĐ tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh. 4. Giả thuyết khoa học Việc HĐCĐ tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh chưa thực sự đạt được kết quả như mong muốn. Nếu đánh giá một cách toàn diện về thực trạng của hoạt động này, trên cơ sở đó đề ra những biện pháp mang tính khoa học và hợp lý thì sẽ góp phần nâng cao hiệu quả của công tác này tại địa bàn nghiên cứu. 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận về HĐCĐ tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt CQG. 5.2. Khảo sát thực trạng HĐCĐ tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh. 5.3. Đề xuất biện pháp HĐCĐ tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu về HĐCĐ tham gia xây dựng trường TH đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh. 6.2. Khách thể khảo sát Khảo sát trên 50 cán bộ quản lí, GV tại các trường TH; 50 cán bộ các cơ quan, Ban, Ngành, Đoàn thể tại ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh, 100 phụ huynh học sinh trường Tiểu học. Xin ý kiến chuyên gia về giáo dục cộng đồng. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Các phương pháp nghiên cứu lí luận Nhóm phương pháp này dùng để phân tích, tổng hợp các tài liệu có liên quan, trên cơ sở đó xây dựng cơ sở lí luận của đề tài nghiên cứu. 7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn Nhóm phương pháp này dùng để nghiên cứu về thực trạng HĐCĐ tham gia xây dựng trường TH đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh. Các phương pháp được sử dụng bao gồm: 7.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Xây dựng và sử dụng phiếu trưng cầu ý kiến để thu thập ý kiến của các chuyên gia, cán bộ quản lí, giáo viên (GV), phụ huynh về thực trạng HĐCĐ tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh. 4 7.2.2. Phương pháp phỏng vấn Trò chuyện, phỏng vấn sâu để thu thập những ý kiến đánh giá của các chuyên gia, cán bộ quản lí, GV, phụ huynh về vấn đề HĐCĐ tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh. 7.2.3. Phương pháp chuyên gia Trực tiếp (với một số chuyên gia) hoặc gián tiếp (bằng phiếu hỏi) trao đổi những vấn đề liên quan đến đề tài nghiên cứu với các chuyên gia trong các lĩnh vực: Tâm lí học và Giáo dục học. Đặc biệt xin ý kiến về các biện pháp HĐCĐ tham gia xây dựng trường TH đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh. 7.3. Phương pháp thống kê toán học Sử dụng các phương pháp nghiên cứu hỗ trợ nhằm xử lí những số liệu thu được từ thực trạng HĐCĐ tham gia xây dựng trường TH đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh, trên cơ sở đó, đưa ra những nhận xét, đánh giá, lí giải nguyên nhân, đồng thời đề xuất các biện pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả của công tác này. Các phương pháp nghiên cứu được sử dụng bao gồm: Phương pháp sử dụng toán thống kê, phương pháp sử dụng phần mềm xử lí số liệu. 8. Đóng góp mới của đề tài Kế thừa và phát triển khung lí luận về HĐCĐ tham gia xây dựng trường TH đạt CQG. Phân tích, đánh giá thực trạng HĐCĐ tham gia xây dựng trường TH đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh. Đề xuất các biện pháp HĐCĐ tham gia xây dựng trường TH đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh. 5 9. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung chính của luận văn được thể hiện ở 3 chương: Chương 1. Cơ sở lí luận về HĐCĐ tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt CQG. Chương 2. Thực trạng HĐCĐ tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh. Chương 3. Biện pháp HĐCĐ tham gia xây dựng trường Tiểu học đạt CQG ở huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh. 6 Chương 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ HUY ĐỘNG CỘNG ĐỒNG THAM GIA XÂY DỰNG TRƢỜNG TIỂU HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA 1.1. Sơ lƣợc tổng quan nghiên cứu vấn đề Giáo dục là một hiện tượng đặc biệt của xã hội loài người. Nó đảm bảo sự tồn tại, phát triển bền vững của loài người qua các thế hệ. Chăm lo cho sự tồn tại và phát triển của GD luôn là vấn đề được tất cả các nước trên thế giới quan tâm, đầu tư. Đối với nhiều nước trên thế giới và ở Việt Nam, chất lượng giáo dục luôn là vấn đề được quan tâm hàng đầu. Cải cách giáo dục và quản lý giáo dục thường có khuynh hướng chuẩn hóa hoặc dựa vào chuẩn. Vấn đề cải cách giáo dục không phải bây giờ mới được đặt ra. Trong lịch sử có nhiều nhân sĩ đã từng đưa ra những cuộc cải cách giáo dục, trong đó phải kể đến Nguyễn Trường Tộ. Ông đã có những bản điều trần gửi lên triều đình yêu cầu cải cách giáo dục, coi đó là điều kiện cần thiết để đưa đất nước khỏi nạn ngoại xâm. Đến đầu thế kỷ XX, một phong trào cải cách giáo dục rầm rộ khắp cả nước do các chí sĩ duy tân tiến hành mà đỉnh cao là Đông Kinh nghĩa thục. Có thể nói đó là một cuộc cải cách tận gốc về giáo dục từ mục đích, chương trình giảng dạy, tài liệu giảng dạy và đội ngũ giáo viên. Tuy nhiên thực dân Pháp đã sớm thấy nguy cơ phát triển của Đông Kinh nghĩa thục và những mầm mống cách mạng của nó nên đã thẳng tay đàn áp. Trường học bị đóng cửa, những người sáng lập hầu hết bị đày ra Côn Đảo. Kể từ sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ban hành sắc lệnh 146/SL ngày 10/8/1946, trong đó chỉ rõ: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu” và xác định các nguyên tắc cơ bản của nền giáo dục nước ta là “Đại chúng hóa, dân tộc hóa, khoa học hóa và tôn chỉ phụng sự lý tưởng quốc gia và dân chủ”[20]. Vì vậy, ngay từ khi mới giành độc lập, Đảng và Nhà nước ta đã bắt tay ngay vào cải tạo và xây dựng nền giáo dục quốc dân. Vào tháng 9 năm 1946, Ban Bí thư Trung ương Đảng ra Chỉ thị về nhiệm vụ công tác giáo dục ở miền núi: “Thầy tìm trò, trường gần dân, quy mô nhỏ, nhà nước và nhân dân cùng phối hợp quyết tâm mở rộng cánh cửa của nhà trường xã hội chủ nghĩa cho các dân tộc”[20]. Vào tháng 7 năm 1950, Hội đồng Chính phủ thông qua đề án cải cách giáo dục lần thứ nhất, trong đó nêu rõ “Tính chất của nền giáo dục mới của ta là một nền giáo dục của dân, do dân và vì dân, được xây dựng trên nguyên tắc khoa học và đại chúng”[20]. Vào tháng 1 năm 1979, Bộ Chính trị Ban hành Nghị quyết số 14NQ/TW về cải cách giáo dục và xác định phương châm: “Phối hợp những cố gắng đầu tư của nhà nước với sự đóng góp của nhân dân, của các ngành, các cơ sở sản xuất và sức lao động của thầy trò trong việc xây dựng trường sở, phòng thí nghiệm, xưởng trường, vườn trường”[20]. Nghị quyết Hội nghị lần 2 Ban chấp hành TW khoá VIII đã khẳng định: “Giáo dục là sự nghiệp của toàn Đảng, của Nhà nước và của toàn dân. Mọi người đi học, học thường xuyên, học suốt đời. Phê phán thói lười học. Mọi người chăm lo giáo dục”[13]. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đã chỉ rõ: “Tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học, hệ thống trường lớp và hệ thống quản lý giáo dục; thực hiện chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa”[15]. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X đã khẳng định: “Giáo dục và Đào tạo cùng với khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu, là nền tảng và động lực thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”, đồng thời chỉ rõ: “Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện; đổi mới cơ cấu tổ chức, cơ 2 chế quản lý, nội dung, phương pháp dạy và học; thực hiện chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa”[27]. Báo cáo chính trị tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI cũng đã xác định phương hướng phát triển GD&ĐT trong giai đoạn 2011 - 2015 là: “Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa; đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học; đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục, đào tạo”, đồng thời chỉ rõ: “Xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường với gia đình và xã hội; xây dựng xã hội học tập, tạo cơ hội và điều kiện cho mọi công dân được học tập suốt đời”[42]. Hệ thống quan điểm của Đảng và các chính sách của Nhà nước ta về thực hiện “Chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa” thực chất là khẳng định tư tưởng chiến lược của Đảng trong quá trình phát triển giáo dục nhằm chấn hưng nền giáo dục Việt Nam. Trong những năm gần đây, việc xây dựng trường TH đạt CQG đã được tiến hành và đã đạt được những kết quả khả quan. Có rất nhiều nghiên cứu về giáo dục, tuy nhiên nghiên cứu về vấn đề xây dựng trường chuẩn Quốc gia là đề tài còn chưa được quan tâm nhiều. Chúng ta có thể đề cập đến một số công trình như: - Công trình nghiên cứu khoa học: “Xây dựng trường Trung học cơ sở đạt chuẩn quốc gia giai đoạn 2001-2010” của tác giả Hà Thế Truyền trên Tạp chí Giáo dục (Học viện Quản lý Giáo dục), đã tập trung làm rõ mục tiêu, một số kết quả xây dựng trường chuẩn quốc gia và giải pháp thực hiện. Theo tác giả, đây là một chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước nhằm từng bước xây dựng nhà trường theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa; từng bước đưa các hoạt động giáo dục toàn diện của nhà trường đi vào kỷ cương, nền nếp, nâng cao chất lượng dạy và học. Để thực hiện mục tiêu trên, ngoài việc làm tốt công tác tuyên truyền phổ biến sâu rộng trong toàn ngành và xã hội về công tác xây dựng trường chuẩn Quốc gia, mỗi địa phương phải xây dựng đề án cụ thể trình cấp ủy Đảng, chính quyền; làm 3 cho công tác này trở thành nhiệm vụ chính trị của các cấp chính quyền; mặt khác làm tốt khâu quy hoạch đất đai và huy động các nguồn lực của xã hội đầu tư cho giáo dục; mỗi địa phương cần có kế hoạch chỉ đạo cụ thể, tập trung xây dựng một số trường chuẩn Quốc gia làm mẫu và tạo đà chung, kết hợp với chương trình kiên cố hóa trường lớp để xây dựng trường chuẩn Quốc gia, phấn đấu các trường xây mới đều theo tiêu chuẩn trường chuẩn Quốc gia. - Chuẩn Quốc gia về giáo dục phổ thông - thách thức lớn trong lí luận chương trình dạy học của giáo dục hiện đại. Kỷ yếu Hội thảo chuẩn và chuẩn hoá trong giáo dục, đăng trên Thế giới ngày nay của tác giả Hồ Viết Lương. - Trường Tiểu học Chuẩn Quốc gia - Một khái niệm mới trong giáo dục của tác giả Trịnh Quốc Thái đăng trên Tạp chí Giáo dục. - “Thực trạng và những giải pháp xây dựng trường Tiểu học đạt chuẩn Quốc gia ở Tây Ninh”, luận án Tiến sĩ của tác giả Nguyễn Ngọc Dũng. - “Những biện pháp cơ bản xây dựng đội ngũ giáo viên trường chuẩn Quốc gia THPT Xuân Đỉnh-Hà Nội”, luận văn Thạc sĩ của tác giả Nguyễn Viết Cẩn, năm 2004 (Hà Nội). - “Biện pháp quản lý việc xây dựng trường chuẩn Quốc gia của Hiệu trưởng trường THPT tỉnh Tuyên Quang”, luận văn Thạc sĩ của tác giả Đoàn Văn Ninh, năm 2006 (Tuyên Quang). - “Các biện pháp chỉ đạo của Trưởng phòng giáo dục đối với công tác xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn Quốc gia ở huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh trong giai đoạn hiện nay”, luận văn Thạc sĩ của tác giả Nguyễn Thành Nguyện, năm 2006 (Trà Vinh). - “Một số biện pháp chỉ đạo của Phòng GD&ĐT trong việc xây dựng trường TH đạt chuẩn Quốc gia ở huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên”, luận văn Thạc sĩ của tác giả Vũ Thế Duy, năm 2008 (Điện Biên). Qua nghiên cứu tổng quan của đề tài chúng ta có thể nhận thấy: Vấn đề xây dựng và phát triển các nhà trường theo CQG đã được quan tâm nghiên cứu. Tuy 4