Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Lợi nhuận - các biện pháp nâng cao lợi nhuận trong doanh nghiệp...

Tài liệu Lợi nhuận - các biện pháp nâng cao lợi nhuận trong doanh nghiệp

.DOC
59
82
88

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 lêi më ®Çu Lµ mét níc ®ang ph¸t triÓn, xuÊt ph¸t ®iÓm víi mét nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp l¹c hËu. §¶ng vµ nhµ níc ta ®· ®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch ®Ó tõng bíc c¶i thiÖn nÒn kinh tÕ níc nhµ vµ tiÕn tíi mét x· héi v¨n minh phån thÞnh h¬n- x· héi XHCN. Gi÷ vai trß v« cïng quan träng, quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ cña c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ®ã lµ: "Nguån vèn". Mçi n¨m chóng ta cÇn hµng chôc tû ®ång vèn dµi h¹n phôc vô ®Çu t x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, ®æi míi c«ng nghÖ, ph¸t triÓn nguån lùc s¶n xuÊt, hµng tr¨m tû ®ång vèn ng¾n h¹n phôc vô s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸. Thùc tÕ chøng minh r»ng, hÖ thèng c¸c NHTM vµ c¸c tæ chøc trung gian tµi chÝnh ®·, ®ang vµ sÏ gi÷ vai trß nh mét "Bµ ®ì" ®èi víi nÒn kinh tÕ. Víi ph¬ng tr©m: "®i vay ®Ó cho vay", c¸c NHTM vµ c¸c tæ chøc trung gian tµi chÝnh ®· vµ ®ang ra søc huy ®éng mäi nguån vèn ®Çu t trong vµ ngoµi níc ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ. MÆc dï ho¹t ®éng cña c¸c NHTM rÊt phong phó, ®a d¹ng vµ ch¾c ch¾n sÏ cßn ph¸t triÓn h¬n n÷a, nhng chóng ta kh«ng thÓ phñ nhËn vai trß nßng cèt cña ho¹t ®éng tÝn dông- mét trong nh÷ng ho¹t ®éng truyÒn thèng cña c¸c NHTM. Tuy nhiªn, mÆt tr¸i cña nã, lu«n tån t¹i song hµnh víi ho¹t ®éng tÝn dông ®ã lµ: "rñi ro". V©ng lu«n tiÒm Èn mét tû lÖ rñi ro rÊt cao, lµ ®Æc trng c¬ b¶n nhÊt cña ho¹t ®éng kinh doanh tÝn dông. NhËn biÕt ®îc sù nguy hiÓm cña rñi ro tÝn dông, nªn phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông lu«n ®îc c¸c NHTM vµ c¸c tæ chøc trung gian tµi chÝnh quan t©m, thËm chÝ ®Çu t cho viÖc hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch nµy cßn ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu. Qua thêi gian thùc tÕ, ®îc sù gióp ®ì cña NHNo HuyÖn Tiªn Du, em xin m¹nh d¹n nghiªn cøu ®Ò tµi: "Gi¶i ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông t¹i NHNo&PTNT HuyÖn Tiªn Du - TØnh B¾c Ninh ". Chuyªn ®Ò nghiªn cøu gåm 3 ch¬ng: Ch¬ng 1. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ TDNH vµ rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh tÝn dông t¹i NHTM. Ch¬ng 2. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông vµ rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông t¹i NHNo&PTNT huyÖn Tiªn du - tØnh B¾c ninh. Ch¬ng 3. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông t¹i NHNo&PTNT huyÖn Tiªn du - tØnh B¾c ninh. Tuy nhiªn, do tr×nh ®é nhËn thøc, thêi gian thùc tËp vµ ®iÒu kiÖn h¹n chÕ. Ch¾c h¼n bµi viÕt cßn nhiÒu thiÕu xãt, kÝnh mong nhËn ®îc sù gãp ý cña c« gi¸o §ç Kim H¶o vµ c¸c c« chó c«ng t¸c t¹i NHNo&PTNT HuyÖn Tiªn Du, ®Ó gióp em hoµn thµnh tèt nhiÖm vô häc tËp cña m×nh. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Ch¬ng 1. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ TDNH vµ rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh t¹i NHTM. 1.1. TDNH trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. 1.1.1. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ trêng. Ngay tõ nh÷ng ngµy s¬ khai cña nÓn kinh tÕ hµng ho¸ th× sù xuÊt hiÖn liÒn kÌm víi nã lµ quan hÖ tÝn dông, ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng ë ®©u cã s¶n xuÊt hµng ho¸ th× ë ®ã cã quan hÖ tÝn dông. Quan hÖ ®ã ®·, ®ang vµ sÏ cßn tån t¹i, kh«ng ph¶i díi mét h×nh thøc duy nhÊt mµ ë nhiÒu, rÊt nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. ë c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ th× c¸c h×nh thøc tÝn dông còng thÓ hiÖn kh¸c nhau. H×nh thøc tÝn dông ®Çu tiªn ®ã lµ cho vay nÆng l·i, ®Æc ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ l·i xuÊt cho vay rÊt cao, chiÕm gÇn hÕt gi¸ trÞ 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 s¶n phÈm thÆng d, cã khi cßn sang c¶ phÇn gi¸ trÞ s¶n phÈm cÇn thiÕt, vµ tÝnh rñi ro rÊt lín trong qu¸ tr×nh sö dông vèn vay còng nh trong quan hÖ tÝn dông. X· héi vµ nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ cµng ph¸t triÓn víi quy luËt tuyÖt ®èi vµ gi¸ trÞ thÆng d, do ®ã tÝn dông nÆng l·i kh«ng cßn phï hîp, nã dÇn mÊt ®i ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho tÝn dông th¬ng m¹i (TDTM) ra ®êi. Tuy nhiªn TDTM còng chØ ®¸p øng ®îc phÇn nµo nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng.Trong khi ®ã cã mét lo¹i h×nh tÝn dông u viÖt h¬n c¶ ®· ®¸p øng tèt nhÊt yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn x· héi, ®ã lµ tÝn dông th¬ng m¹i (TDNH). Tõ khi ra ®êi, TDNH ®· kh¼ng ®Þnh vai trß v« cïng quan träng cña m×nh, vµ ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ, vµ trë thµnh mét h×nh thøc tÝn dông chñ yÕu trong nÒn kinh tÕ. Ngµy nay, ho¹t ®éng ng©n hµng kh«ng ngõng ph¸t triÓn, sù ph¸t triÓn ®ã cã thÓ nhËn thÊy trªn tÊt c¶ c¸c ph¬ng diÖn, tõ sù ra ®êi cña c¸c s¶n phÈm dÞch vô míi cho tíi sù xuÊt hiÖn cña c¸c tËp ®oµn ng©n hµng cã quy m« toµn cÇu ®îc t¹o ra tõ lµn sãng s¸p nhËp, hîp nhÊt...Vµ tÊt nhiªn ho¹t ®éng TDNH còng kh«ng ngõng ph¸t triÓn, c¸c môc tiªu lu«n ®îc ®Ò ra, c¸c chÝnh s¸ch ngµy cµng hoµn thiÖn ®Ó ho¹t ®éng TDNH ®¹t kÕt qu¶ tèt nhÊt. 1.1.2. B¶n chÊt cña TDNH. §Ó hiÓu vÒ b¶n chÊt cña TDNH, tríc tiªn ta ®i t×m hiÓu TÝn dông lµ g×? TÝn Dông lµ mét giao dÞch vÒ tµi s¶n (tiÒn hoÆc hµng ho¸) gi÷a bªn cho vay (Ng©n hµng vµ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh kh¸c) vµ bªn ®i vay (c¸ nh©n, doanh nghiÖp vµ c¸c chñ thÓ kh¸c), trong ®ã bªn cho vay chuyÓn giao tµi s¶n cho bªn ®i vay sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh theo tho¶ thuËn, bªn ®i vay cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ v« ®iÒu kiÖn vèn gèc vµ l·i cho bªn cho vay khi ®Õn h¹n thanh to¸n. Nh vËy tõ ®©y ta cã thÓ thÊy vÒ b¶n chÊt cña TDNH ®ã lµ mét giao dÞch vÒ tµi s¶n trªn c¬ së hoµn tr¶ vµ cã c¸c ®Æc trng sau: a/ Tµi s¶n giao dÞch trong quan hÖ TDNH bao gåm 2 h×nh thøc lµ cho vay (b»ng tiÒn) vµ cho thuª (bÊt ®éng s¶n vµ ®éng s¶n). Trong nh÷ng n¨m 1960 trë vÒ tríc, ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng chØ cã cho vay b»ng tiÒn mÆt, xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc thï ®ã mµ ®«i khi TÝn dông vµ cho vay ®îc coi lµ ®ång nghÜa. Tuy nhiªn tõ nh÷ng n¨m 70 trë l¹i ®©y, dÞch vô cho thuª tµi chÝnh ®· ®îc c¸c ng©n hµng vµ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh kh¸c cung cÊp cho kh¸ch hµng. b/ Trªn nguyªn t¾c hoµn tr¶, vËy nªn khi chuyÓn giao tµi s¶n cho ngêi ®i vay sö dông, ngêi cho vay ph¶i cã c¬ së ®Ó tin r»ng m×nh sÏ ®îc hoµn tr¶ ®óng h¹n. §©y lµ yÕu tè c¬ b¶n trong quan hÖ tÝn dông. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 c/ Gi¸ trÞ hoµn tr¶ th«ng thêng sÏ ph¶i lín h¬n gi¸ trÞ khi cho vay, ®Ó thùc hiÖn ®îc nguyªn t¾c nµy, ph¶i x¸c ®Þnh ®¬c l·i xuÊt danh nghÜa lín h¬n tû lÖ l¹m ph¸t. 1.1.3. Chøc n¨ng cña TDNH. BÊt kú nÒn s¶n xuÊt nµo, chÕ ®é kinh tÕ nµo th× trong x· héi còng lu«n cã nh÷ng nguån vèn t¹m thêi nhµn dçi vµ ë nh÷ng chñ thÓ kh¸c l¹i cã nhu cÇu vÒ vèn. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i lóc nµo hä còng t×m ®Õn ®îc víi nhau, vµ kh«ng ai kh¸c ®ã chÝnh lµ c¸c ng©n hµng. Lóc nµy c¸c NHTM sÏ gi÷ vai trß lµm trung gian ®iÒu hoµ vèn. Do cã uy tÝn ®Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ, cho nªn viÖc huy ®éng vèn c¸c NHTM diÔn ra cã hiÖu qu¶, nhiÒu chñ thÓ ®· tin tëng vµ giao cho ng©n hµng tµi s¶n cña m×nh dùa trªn quan hÖ tÝn dông. C¸c ng©n hµng sÏ kinh doanh trªn tµi s¶n nµy b»ng nhiÒu con ®êng: cÊp tÝn dông, b¶o l·nh, cho thuª tµi chÝnh. ThËm chÝ c¸c NHTM víi uy tÝn cña m×nh cßn tËn dông ®îc c¶ nh÷ng nguån vèn huy ®éng tõ c¸c tæ chøc níc ngoµi. §iÒu nµy lµ mét lîi thÕ mµ kh«ng ph¶i tæ chøc tµi chÝnh nµo còng cã thÓ cã. 1.1.4. C¸c lo¹i TDNH. Ph©n lo¹i tÝn dông lµ viÖc s¾p xÕp c¸c kho¶n tÝn dông theo tõng nhãm dùa trªn mét sè tiªu thøc nhÊt ®Þnh. ViÖc ph©n lo¹i tÝn dông cã c¬ së khoa häc lµ tiÒn ®Ò ®Ó thiÕt lËp c¸c quy tr×nh cÊp tÝn dông thÝch hîp ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông. Ph©n lo¹i tÝn dông dùa trªn c¸c tiªu thøc sau ®©y: * C¨n cø vµo môc ®Ých sö dông vèn. - TÝn dông s¶n xuÊt (tÝn dông cho s¶n xuÊt) lµ h×nh thøc cÊp tÝn dông mµ ng©n hµng lÊy ®èi tîng ®îc phôc vô trong qu¸ tr×nh tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng lµm c¬ së cÊp tÝn dông. §©y lµ lo¹i h×nh tÝn dông kh¸ phæ biÕn v× c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - TÝn dông tiªu dïng: Lµ h×nh thøc tÝn dông ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña c¸ nh©n vµ hé gia ®×nh. Nguån ®Ó tr¶ nî kh«ng ph¶i trùc tiÕp tõ hiÖu qu¶ sö dông vèn vay. - TÝn dông ®Çu t: lµ lo¹i h×nh tÝn dông ®¸p øng nhu cÇu cho lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n, c¬ së vËt chÊt,c¬ së h¹ tÇng, ngoµi ra cßn cã trêng hîp chuyÓn nhîng c¸c kho¶n vèn gãp, chuyÓn nhîng quyÒn së h÷u. - TÝn dông xuÊt nhËp khÈu: lµ lo¹i h×nh tÝn dông ®¸p øng nhu cÇu cña nh÷ng doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu, phôc vô cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, kü thuËt trong cho vay kh«ng cã g× kh¸c so víi c¸c lo¹i h×nh kh¸c mµ chØ kh¸c vÒ ®èi tîng vµ biÖn ph¸p qu¶n lý. 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 *C¨n cø vµo ®èi tîng cÊp tÝn dông: - TÝn dông vèn cè ®Þnh: lµ lo¹i h×nh tÝn dông mµ chi phÝ cho viÖc ®Çu t g¾n liÒn víi tµi s¶n cè ®Þnh. CÊp tÝn dông diÔn ra trªn c¬ së x¸c ®Þnh ®îc tµi s¶n ®ã råi míi ®Çu t. - TÝn dông vèn lu ®éng: lµ lo¹i h×nh tÝn dông ng¾n h¹n (< 12 th¸ng), ®¸p øng nhu cÇu vÒ tµi s¶n lu ®éng cho c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh. * C¨n cø vµo thêi h¹n cho vay: - TÝn dông ng¾n h¹n: lµ lo¹i h×nh tÝn dông cã thêi h¹n ®îc x¸c ®Þnh tõ mét n¨m trë xuèng, ®îc thùc hiÖn chñ yÕu díi h×nh thøc b»ng tiÒn (chiÕt khÊu, thÊu chi, øng tríc). - TÝn dông trung h¹n: lµ h×nh thøc cÊp tÝn dông tõ 1®Õn 5 n¨m. Vèn mµ ng©n hµng ®a ra ®îc cÊu t¹o vµo tµi s¶n, cho vay trung h¹n nh»m khai th¸c nh÷ng n¨ng lùc tµi s¶n cè ®Þnh hiÖn cã vµ cã phÇn mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh. - TÝn dông dµi h¹n: lµ h×nh thøc cÊp tÝn dông cã thêi h¹n trªn 5 n¨m. * C¨n cø vµo nguån gèc tÝn dông: TÝn dông ®îc chia thµnh tÝn dông trùc tiÕp vµ tÝn dông gi¸n tiÕp. Trong tÝn dông ng¾n h¹n th× tÝn dông gi¸n tiÕp chiÕm ®a phÇn. * C¨n cø vµo ph¬ng thøc thanh to¸n: TÝn dông ®îc chia thµnh tÝn dông tr¶ mét lÇn vµ tÝn dông tr¶ gãp. TÝn dông tr¶ mét lÇn lµ lo¹i h×nh tÝn dông mµ kh¸ch hµng mang tr¶ sè tiÒn vay cña ng©n hµng mét lÇn trong thêi gian ®· tho¶ thuËn, cßn tÝn dông tr¶ gãp lµ h×nh thøc mµ kh¸ch hµng tr¶ phÇn vèn gèc ®· vay cña ng©n hµng cho ng©n hµng lµm nhiÒu lÇn. 1.1.5. Vai trß cña TDNH. Trong c¸c tæ chøc trung gian tµi chÝnh, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i gi÷ vÞ trÝ quan träng nhÊt c¶ vÒ quy m« lÉn tÝnh ®a d¹ng trong ho¹t ®éng. §iÒu ®ã ®îc thÓ hiÖn râ nÐt ë vai trß v« cïng to lín cña TDNH: - TDNH lµ c«ng cô tµi trî vèn cã hiÖu qu¶ nhÊt. XuÊt ph¸t tõ c¬ chÕ qu¶n lý tÝn dông chÆt chÏ, tõ kh©u thÈm ®Þnh cho vay ®Õn gi¸m s¸t, qu¶n lý tÝn dông. - TDNH lµ c«ng cô cña nhµ níc ®iÒu tiÕt khèi lîng tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ, kiÓm so¸t tiÒn vµo lu th«ng qua kªnh tÝn dông. TDNH tho¶ m·n nhu cÇu tiÕt kiÖm vµ më réng ®Çu t cña nÒn kinh tÕ. Khi thùc hiÖn ho¹t ®éng nµy, ng©n hµng ®øng ra lµm cÇu nèi gi÷a tiÕt kiÖm vµ ®Çu t. - TDNH lµ ho¹t ®éng chñ yÕu m¹ng l¹i lîi nhuËn cho b¶n th©n c¸c ng©n hµng. Vèn cña ng©n hµng ®îc sö dông vµo hai môc ®Ých: 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 + kh«ng sinh lêi nh: dù tr÷, mua s¾m tµi s¶n phôc vô tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. + sinh lêi nh: tÝn dông, cho thuª tµi chÝnh… MÆt kh¸c ta thÊy cho thuª tµi chÝnh cã møc rñi ro cao vµ bÞ giíi h¹n bëi nguån vèn sö dông, nªn nhu cÇu ®Çu t vµo nã kh«ng lín. VËy nªn ®a sè nguån vèn cña ng©n hµng lµ ®Çu t cho ho¹t ®éng tÝn dông. 1.1.6. Ho¹t ®éng TDNH. Ho¹t ®éng TDNH lµ ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ vµ cung øng c¸c dÞch vô ng©n hµng víi néi dungthêng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi, sö dông sè tiÒn nµy ®Ó cÊp tÝn dông vµ cung øng c¸c dÞch vô thanh to¸n kh¸c. Nh vËy, ho¹t ®éng tÝn dông nãi chung vµ ho¹t ®éng TDNH nãi riªng lµ ho¹t ®éng t¹o lËp nguån vèn ®Ó cho vay, chuyÓn nhîng quyÒn së h÷u vèn cho c¸c tæ chøc, c¸ nh©n víi ®iÒu kiÖn hoµn tr¶ l¹i mét lîng gi¸ trÞ lín h¬n sau mét thêi gian ®îc tho¶ thuËn tríc. Ho¹t ®éng tÝn dông chØ kh¸c so víi c¸c ho¹t ®éng tÝn dông kh¸c ë chç quan hÖ tÝn dông ®îc diÔn ra qua mét trung gian lµ c¸c NHTM.ChÝnh v× vËy trong ho¹t ®éng TDNH cã mét sè ®iÓm kh¸c biÖt so víi c¸c ho¹t ®éng tÝn dông kh¸c. Nã bao gåm c¸c ho¹t ®éng chñ yÕu sau: - Ho¹t ®éng cho vay (cÊp tÝn dông) - Ho¹t ®éng huy ®éng vèn - ChiÕt khÊu th¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n. - B¶o l·nh. - Cho thuª tµi chÝnh. Trong ®ã ho¹t ®éng cho vay vµ huy ®éng vèn vÉn lu«n ®ãng vai trß chñ ®¹o. Tuy nhiªn, song hµnh víi ho¹t ®éng tÝn dông lµ mét tû lÖ rñi ro tiÒm Èn rÊt cao. ChÝnh v× vËy, viÖc phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro trong ho¹t ®éng TDNH lµ mét vÊn ®Ò rÊt ®îc quan t©m. 1.2. Rñi ro trong ho¹t ®éng cña NHTM. 1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ rñi ro tÝn dông: Ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ mét ho¹t ®éng rÊt nh¹y c¶m, mäi biÕn ®éng trong nÒn kinh tÕ-x· héi ®Òu nhanh chãng t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng cña ng©n hµng, nã cã thÓ g©y x¸o chén bÊt ngê vµ dÉn ®Õn sù gi¶m xót trÇm träng vÒ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. Do vËy ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM lu«n chøa ®ùng nh÷ng rñi ro "tiÒm Èn", nã cã thÓ x¶y ra bÊt cø lóc nµo. VËy rñi ro lµ g×? Rñi ro lµ nh÷ng thiÖt h¹i tiÒm tµng ngoµi ý muèn cña c¸c ng©n hµng. 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Rñi ro mµ c¸c NHTM thêng ®Ò cËp ®Õn bao gåm: -Rñi ro tÝn dông: lµ rñi ro cÇn ®îc ®Ò cËp tríc tiªn ®èi víi ng©n hµng, Ng©n hµng cho vay vµ ®Çu t chøng kho¸n. Khi ngêi vay kh«ng thÓ thanh to¸n ®îc vèn vµ l·i, nh÷ng kho¶n cho vay, ®Çu t kh«ng thÓ thu håi nµy sÏ dÇn dÇn ¨n mßn hÕt vèn cña ng©n hµng. Bëi v× vèn tù cã cña ng©n hµngthêng thÊp h¬n 10% c¸c kho¶n cho vay vµ ®Çu t chøng kho¸n nªn chØ cÇn mét lîng nhá c¸c kho¶n vay vµ ®Çu t kh«ng thÓ thu håi ®îc th× vèn cña ng©n hµng sÏ r¬i vµo t×nh tr¹ng nguy hiÓm kh«ng ®ñ ®Ó g¸nh chÞu thªm bÊt kú kho¶n lç nµo kh¸c. - Rñi ro l·i suÊt: lµ rñi ro lµm gi¶m lîi nhuËn cña Ng©n hµng do biÕn ®éng vÒ l·i suÊt trªn thi trêng. Ng©n hµng sÏ ph¶i ®¬ng ®Çu víi rñi ro trong møc chªnh lÖch l·i suÊt, ®ã lµ do sù kh«ng c©n xøng vÒ th«ng tin. - Rñi ro hèi ®o¸i: lµ nh÷ng kho¶n thiÖt h¹i mµ c¸c ng©n hµng ph¶i g¸nh chÞu do sù thay ®æi vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i. C¸c ng©n hµng thêng ph¶i ®èi mÆt víi rñi ro vÒ hèi ®o¸i trong c¸c giao dÞch ngo¹i tÖ. Nh÷ng ®ång tiÒn ®îc giao dÞch nhiÒu nhÊt lu«n thay ®æi theo ®iÒu kiÖn, t×nh h×nh trªn thÞ trêng. Ng©n hµng kinh doanh trªn c¬ së ®ång tiÒn nµy cho m×nh vµ cho kh¸ch hµng lu«n ph¶i ®èi mÆt víi c¸c rñi ro vÒ thay ®æi bÊt lîi trong tû gi¸. - Rñi ro thanh kho¶n: lµ rñi ro x¶y ra khi nguån vèn (b»ng tiÒn) cña Ng©n hµng bÞ thiÕu hôt nghiªm träng kh«ng ®ñ ®¸p øng nhu cÇu thanh to¸n, chi tr¶ vµ Ng©n hµng rÊt khã kh¨n trong viÖc t×m kiÕm hay huy ®éng nguån vèn bï ®¾p víi chi phÝ hîp lý. NÕu ng©n hµng kh«ng thÓ t¨ng nguån vèn kÞp thêi, sÏ cã thÓ mÊt nhiÒu kh¸ch hµng vµ dÉn tíi sù gi¶m sót vÒ lîi nhuËn. Khi kh«ng gi¶i quyÕt kÞp thêi t×nh tr¹ng thiÕu hôt tiÒn dÉn ®Õn viÖc ngêi göi tiÒn kh«ng ngõng rót vèn vµ cuèi cïng lµ ng©n hµng l©m vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n cã thÓ sôp ®æ. (theoTµi liÖu híng dÉn nghiÖp vô cho c¸n bé tÝn dông cña NHNo&PTNT trang 130,131,144) - Tuy nhiªn trong ®ã cã thÓ nãi rñi ro tÝn dông lµ rñi ro lín nhÊt vµ phøc t¹p nhÊt. §ã lµ rñi ro vÒ sù tæn thÊt tµi chÝnh (trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp) xuÊt ph¸t tõ ngêi ®i vay kh«ng thùc hiÖn ®îc nghÜa vô tr¶ nî ®óng h¹n theo hîp ®ång cam kÕt hoÆc mÊt ®i kh¶ n¨ng thanh to¸n, hoÆc do tõ phÝa ng©n hµng kh«ng tu©n thñ ®óng c¸c bíc trong quy tr×nh cÊp tÝn dông.(theo gi¸o tr×nh TÝn dông ng©n hµng). Rñi ro tÝn dông cã thÓ lµ rñi ro ®äng vèn hoÆc rñi ro mÊt vèn. ChÝnh v× thÕ mµ ®©y ®îc coi lµ lo¹i rñi ro nguy hiÓm nhÊt ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c NHTM. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ th× kh«ng cã mét tæ chøc tÝn dông nµo l¹i kh«ng gÆp ph¶i rñi ro nµy, cã ®iÒu møc ®é thiÖt h¹i nh thÕ nµo, vµ c¸c ng©n hµng cã biÖn ph¸p g× ®Ó kh¶ n¨ng x¶y ra rñi ro lµ thÊp nhÊt. 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 1.2.2. C¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn RRTD: a/ Nguyªn nh©n kh¸ch quan. * C¬ chÕ chÝnh trÞ, ph¸p luËt: - Sù bÊt æn vÒ chÝnh trÞ lµ mét nguyªn nh©n cùc kú quan träng dÉn ®Õn rñi ro tÝn dông. Tuy nhiªn nÒn chÝnh trÞ ViÖt Nam t¬ng ®èi æn ®Þnh, mÆt kh¸c ho¹t ®éng díi sù gi¸m s¸t cña nhµ níc, nhiÒu kho¶n cÊp tÝn dông ®îc nhµ níc can thiÖp, ®iÒu ®ã t¹o ®iÒu kiÖn h¹n chÕ bít rñi ro cho ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c NHTM ViÖt Nam. - Sù ¶nh hëng cña ph¸p luËt ®èi víi ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c NHTM thÓ hiÖn ë c¸c luËt, v¨n b¶n luËt, c¸c th«ng t híng dÉn… viÖc thùc thi luËt, sù tu©n thñ cña c¸c chñ thÓ kinh doanh. ë níc ta viÖc cã mét sè bé luËt cßn trång chÐo, kh«ng nhÊt qu¸n, hay thay ®æi lµm cho c¸c chñ thÓ trong nÒn kinh tÕ cã phÇn khã kh¨n, cã thÓ gÆp rñi ro. * T¸c ®éng tõ nÒn kinh tÕ. - Chu kú kinh tÕ: khi chu kú kinh tÕ diÔn ra ®Òu ®Æn ë mét møc nhÊt ®Þnh sÏ gióp ng©n hµng ho¹t ®éng æn ®Þnh, tû lÖ rñi ro thÊp. Khi chu kú kinh tÕ ë møc qu¸ cao hay qu¸ thÊp th× sÏ lµm cho ho¹t ®éng cña ng©n hµng gÆp khã kh¨n.§Æc biÖt nÕu chu kú kinh tÕ kh«ng æn ®Þnh, ®ét ngét t¨ng hoÆc ®ét ngét gi¶m sÏ lµm cho c¸c NHTM gÆp rñi ro cao trong ho¹t ®éng kinh doanh cu¶ m×nh. - L·i suÊt cña ng©n hµng: khi l·i suÊt cña thÞ trêng t¨ng lµm cho gia trÞ cña d nî vµ nguån ®Òu gi¶m vµ ngîc l¹i, l·i suÊt thÞ trêng gi¶m lµm cho d nî vµ nguån ®Òu t¨ng. §èi víi mét ng©n hµng cã c¬ cÊu d nî vµ c¸c kho¶n vay dµi h¹n cã tµi s¶n thÕ chÊp víi l·i suÊt cè ®Þnh trong khi vèn huy ®éng l¹i cã kú h¹n ng¾n th× ng©n hµng cã thÓ bÞ tæn thÊt nÆng nÒ vÒ tµi s¶n khi l·i suÊt thÞ trêng t¨ng lªn. - Tû gi¸ hèi ®o¸i: Ngµy nay nh÷ng ng©n hµng lín ph¶i ®èi mÆt víi rñi ro hèi ®o¸i trong c¸c giao dÞch ngo¹i tÖ, nh÷ng ®ång tiÒn ®îc giao dÞch nhiÒu nhÊt lu«n thay ®æi theo ®iÒu kiÖn, t×nh h×nh trªn thÞ trêng. Ng©n hµng kinh doanh trªn c¬ së nh÷ng ®ång tiÒn nµy ph¶i ®èi mÆt víi c¸c rñi ro vÒ sù thay ®æi bÊt lîi trong tû gi¸. - Tû lÖ l¹m ph¸t: NÒn kinh tÕ lu«n cã mét tû lÖ l¹m ph¸t nhÊt ®Þnh, ®iªu ®ã sÏ lµ ®éng lùc cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn nÕu tû lÖ l¹m ph¸t t¨ng qu¸ cao hoÆc gi¶m qu¸ thÊp ®Òu lµm cho gi¸ trÞ tiÒn tÖ bÞ ¶nh hëng, ch¾c ch¾n sÏ t¸c ®éng m¹nh ®Õn ho¹t ®éng cña ng©n hµng. - Nguyªn nh©n x· héi: do nèi sèng, së thÝch tiªu dïng, t©m lý sèng, phong tôc tËp qu¸n, th¸p d©n sè... tÊt c¶ ®Òu t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ng©n hµng. NÕu kh«ng t×m hiÓu kü tÊt c¶ nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy, th× ng©n hµng còng dÔ bÞ thÊt b¹i trong kinh doanh. - yÕu tè c«ng nghÖ: §©y lµ mét yÕu tè còng rÊt quan träng ®èi víi hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cuat mçi ng©n hµng. NÕu c«ng nghÖ cao th× nã sÏ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ lµm viÖc. Ngîc l¹i nÕu ë mét ®¬n vÞ nµo c«ng nghÖ cßn l¹c hËu th× cã thÓ bÞ h¹n chÕ vÒ viÖc tiÕp cËn kh¸ch hµng, ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng, kiÓm tra gi¸m s¸t tÝn dông sÏ thiÕu chÝnh x¸c. b/Nguyªn nh©n chñ quan: nguyªn nh©n chñ quan cã thÓ xuÊt ph¸t tõ phÝa kh¸ch hµng, vµ còng cã thÓ tõ phÝa ng©n hµng. * Tõ kh¸ch hµng. - Kh¸ch hµng lµ c¸ nh©n: Rñi ro cã thÓ lµ do ®¹o ®øc cña kh¸ch h¹ng (lõa ®¶o sau khi vay), cã thÓ do tr×nh ®é kÐm dÉn ®Õn ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch kh«ng hîp lý, chÝnh x¸c, hay do nh÷ng rñi ro x¶y ®Õn víi con ngêi (bÖnh tËt, tai n¹n...). NÕu kh¸ch hµng lµ doanh nghiÖp th× cã thÓ lµ rñi ro tµi chÝnh, cã thÓ lµ rñi ro ho¹t ®éng. Chu kú s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp kh«ng thuËn lîi ®Ó tr¶ nî ®óng h¹n, hoÆc doanh nghiÖp bÞ rñi ro trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh.TÊt c¶ nh÷ng lÝ do nµy ®Òu cã thÓ dÉn ®Õn rñi ro cho ng©n hµng. * Tõ phÝa ng©n hµng: Thêng th× khi nh¾c ®Õn rñi ro tÝn dông, ngêi ta thêng chØ nghÜ ®Õn ®ã lµ do kh¸ch hµng kh«ng chÊp hµnh ®óng nh÷ng tho¶ thuËn víi ng©n hµng, nhng trªn thùc tÕ th× rñi ro l¹i cã thÓ x¶y ra do chÝnh c¸c ng©n hµng nh: chÝnh s¸ch tÝn dông kh«ng phï hîp víi m«i trêng, kh«ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng cña m×nh. HoÆc do kh«ng chÊp hµnh ®óng quy tr×nh cÊp tÝn dông. Mét nguyªn nh©n n÷a còng cã thÓ x¶y ra lµ tõ phÝa c¸c c¸n bé ng©n hµng: do tr×nh ®é kÐm hoÆc cè t×nh lµm sai chÕ ®é... §iÒu nµy mét lÇn n÷a nh¾c nhë c¸c ng©n hµng ph¶i lu«n t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p tèt nhÊt cho ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. ** Nguyªn nh©n bÊt kh¶ kh¸ng: §©y lµ mét nguyªn nh©n kh«ng lêng tríc ®îc, nã x¶y ra ngoµi dù ®o¸n cña con ngêi, nh thiªn tai, ®Þch ho¹, dÞch bÖnh...ë ViÖt Nam chóng ta lµ mét ®iÓn h×nh vÒ thiªn tai nh b·o lôt, h¹n h¸n. Vµ mét nÐt rÊt ®Æc trng cña ViÖt Nam lµ vÊn ®Ò ®Þch ho¹, chóng ®· tµn ph¸ nÒn kinh tÕ rÊt nÆng nÒ,mµ kinh doanh ng©n hµng lµ mét ho¹t ®éng rÊt nh¹y c¶m, nã ®· bÞ ¶nh hëng rÊt nhiÒu, thËm chÝ cã lóc cßn bÞ khñng ho¶ng. GÇn ®©y hai dÞch bÖnh lín ®· cíp ®i rÊt nhiÒu tiÒn cña cña chóng ta. Cã thÓ ng©n hµng ph¶i gia h¹n nî cho kh¸ch hµng hoÆc ph¶i xo¸ nî cho mét sè kh¸ch hµng kh«ng cßn kh¶ n¨ng tr¶ nî, sau ®ã rÊt cã thÓ sÏ tiÕp tôc ®Çu t cho hä n÷a. Nh vËy, ng©n hµng ®· gi¸n tiÕp ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng rñi ro do thiªn tai g©y ra. 1.2.3. HËu qu¶ cña rñi ro tÝn dông. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Nh ta ®· biÕt ng©n hµng chiÕm vÞ trÝ rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ, chØ cÇn mét biÕn ®éng nhá trong nÒn kinh tÕ còng ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng, vµ ngîc l¹i khi c¸c ng©n hµng cã vÊn ®Ò nhá sÏ ngay lËp tøc t¸c ®éng ®Õn c¸c chñ thÓ kh¸c trong nÒn kinh tÕ, nh vô viÖc cña ng©n hµng ¸ ch©u ch¼ng h¹n, chØ v× mét th«ng tin thÊt thiÖt nµo ®ã mµ lµm cho ng©n hµng chót n÷a th× mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, cßn ngêi d©n th× bÊt an khi cã quan hÖ víi ng©n hµng vµ ®ång lo¹t ®Õn rót tiÒn. §Æc biÖt víi vai trß quyÕt ®Þnh sù sèng cßn cña c¸c NHTM, nÕu TDNH gÆp rñi ro th× nã sÏ ®Ó l¹i hËu qu¶ kh«n lêng. * §èi víi b¶n th©n ng©n hµng: - Tríc tiªn ®ã lµ thu nhËp vµ lîi nhuËn cña ng©n hµng sÏ bÞ gi¶m sót, thËm trÝ thua lç. Sau ®Õn lµ vÊn ®Ò uy tÝn, khi mét ng©n hµng ho¹t ®éng kh«ng cã hiÖu qu¶, uy tÝn sÏ bÞ suy gi¶m trÇm träng, kh¸ch hµng å ¹t ®Õn rót tiÒn, hoÆc kh«ng ®Çu t tiÕp n÷a. Ng©n hµng sÏ kh«ng cã nguån ®Ó kinh doanh, hoÆc thiÕu nguån lµm cho ho¹t ®éng bÞ gi¸n ®o¹n, cã khi cßn bÞ ngõng l¹i dÉn ®Õn thua lç, thu nhËp cña nh©n viªn bÞ gi¶m sót, hä sÏ kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn c«ng t¸c tèt, kh«ng thÓ cèng hiÕn hÕt m×nh cho c¬ quan ®îc, ®©y l¹i cµng lµ nguyªn nh©n lµm cho ho¹t ®éng cña ng©n hµng ®i hÕt khã kh¨n nµy ®Õn khã kh¨n kh¸c. NÕu kh«ng cã mét quyÕt ®Þnh b×nh tÜnh, ®óng ®¾n sÏ lµm cho ng©n hµng rÊt dÔ ®i vµo thÕ bÕ t¾c. * §èi víi nÒn kinh tÕ: Cã nhµ kinh tÕ ®· tõng nãi nÕu nÒn kinh tÕ lµ mét c¬ thÓ sèng th× hÖ thèng ng©n hµng ®îc coi lµ m¹ch m¸u. Khi rñi ro tÝn dông x¶y ra nã kh«ng chØ thiÖt h¹i cho b¶n th©n, mµ cßn ®Ó l¹i hËu qu¶ v« cïng to lín ®èi víi nÒn kinh tÕ. Cã thÓ chu kú kinh tÕ sÏ bÞ biÕn ®æi, l¹m ph¸t gia t¨ng, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh bÞ ®×nh trÖ do kh«ng cã ®ñ nguån vèn, hoÆc n÷a lµ cã thÓ do kh«ng tin t ëng vµo ng©n hµng mµ ngêi d©n gi÷ tiÒn trong nhµ mµ bÞ mÊt c¾p, hay dïng vµo nh÷ng môc ®Ých kh«ng hîp ph¸p... Ngoµi ra do thu nhËp cña chÝnh nh÷ng c¸n bé ng©n hµng bÞ gi¶m nªn nhu cÇu tiªu dïng còng gi¶m theo lµm cho hµng ho¸ mét phÇn bÞ ø ®äng ch¼ng h¹n. Trªn ®©y chØ lµ ®iÓn h×nh mét sè thiÖt h¹i do rñi ro tÝn dông g©y ra, cßn mu«n vµn nh÷ng vÊn ®Ò mµ chóng ta kh«ng thÓ liÖt kª hÕt ®îc, nh ¶nh hëng ®Õn sù an nguy cña nÒn chÝnh trÞ x· héi, nÒn gi¸o dôc, y tÕ quèc phßng...Cã nh÷ng thiÖt h¹i chóng ta cã thÓ c©n ®o ®îc, nhng còng cã nh÷ng thiÖt h¹i mµ chóng ta kh«ng thÓ ®ong ®Õm ®îc. Nhng chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng hËu qu¶ cña rñi ro tÝn dông lµ v« cïng nguy hiÓm. VËy nªn c¸c NHTM, c¸c chñ thÓ cña nÒn kinh tÕ, tÊt c¶ h·y n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, chÊp hµnh ®óng c¸c quy ®Þnh cña 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ph¸p luËt ®Ó h¹n chÕ tèi ®a nhÊt nh÷ng rñi ro nãi chung vµ rñi ro tÝn dông nãi riªng. 1.2.4. C¸c dÊu hiÖu nhËn biÕt RRTD: * DÊu hiÖu nhËn biÕt kho¶n vay cã vÊn ®Ò: - Ngêi vay kh«ng thanh to¸n kho¶n vay ®óng h¹n. - Kú h¹n cña kho¶n vay thay ®æi liªn tôc (chuyÓn gia h¹n kú h¹n cho vay ng¾n h¹n sang cho vay trung h¹n). Yªu cÇu gia h¹n nî kÐm hiÖu qu¶ (kh«ng tr¶ nî c¸c kú h¹n). - Sù tÝch tô bÊt thêng c¸c kho¶n ph¶i thu (hµng ®a ®i kh«ng thu ®îc tiÒn tån kho cao)... - ThÊt l¹c c¸c tµi liÖu (kh¸ch hµng b¸o c¸o thÊt l¹c c¸c tµi liÖu). - Tµi s¶n thÕ chÊp kh«ng ®ñ tiªu chuÈn. - Kh«ng cã b¸o c¸o hay dù kiÕn vÒ dßng tiÒn (thu nhËp). - Kh¸ch hµng tr«ng chê ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n ®Ó cã vèn lín h¬n. - Tr«ng chê cña kh¸ch hµng vµo nh÷ng nguån vèn bÊt thêng ®Ó tr¶ nî. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 * DÊu hiÖu nhËn biÕt chÝnh s¸ch cho vay kÐm hiÖu qu¶: - Sù ®¸nh gi¸ kh«ng chÝnh x¸c vÒ rñi ro cña kh¸ch hang. - Cho vay dùa trªn sù thay ®åi bÊt thêng x¶y ra trong t¬ng lai (vÝ dô sù s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp). - Cho vay kh¸ch hµng høa duy tr× kho¶n tiÒn göi lín trong t¬ng lai. - Kh«ng x¸c ®Þnh râ kÕ ho¹ch hoµn tr¶ ®èi víi tõng khoµn vay. - Cung cÊp tÝn dung lín cho kh¸ch hµng kh«ng thuéc khu vùc thÞ trêng cña m×nh. - Hå s¬ tÝn dông kh«ng ®Çy ®ñ. - Cã khuynh híng c¹nh tranh th¸i qu¸. - Cho vay tµi trî c¸c ho¹t ®éng ®Çu c¬. - ThiÕu nh¹y c¶m ®èi víi m«i trêng kinh tÕ thay ®æi. Trªn ®©y chØ lµ mét sè dÊu hiÖu c¬ b¶n ®Ó nhËn biÕt mét kho¶n vay cã vÊn ®Ò. Ngoµi ra cßn cã mu«n vµn nh÷ng dÊu hiÖu kh¸c n÷a, cã nhËn biÕt ®îc hay kh«ng, ®iÒu ®ã phô thuéc vµo sù nh¹y bÐn cña mçi ng©n hµng, cña mçi nh©n viªn ng©n hµng. 1.2.5. C¸c biÖn ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro trong ho¹t ®éng TDNH. Thùc tÕ ®· chøng minh, ho¹t ®éng TDNH lµ mét ho¹t ®éng mang tÝnh rñi ro rÊt cao. Nã cã thÓ lµ rñi ro trong lÜnh vùc huy ®éng vèn hay còng cã thÓ tõ ho¹t ®éng cho vay, hay bÊt cø mét ho¹t ®éng nµo.Tuy nhiªn kh«ng ph¶i v× thÕ mµ c¸c ng©n hµng thu hÑp hay bá nã, bëi nã lµ sù sèng cña bÊt cø tæ chøc tÝn dông nµo. VËy hä ®·, ®ang vµ sÏ lµm g×, lµm nh thÕ nµo ®Ó h¹n chÕ rñi ro ë møc thÊp nhÊt. a/ X©y dùng chÝnh s¸ch tÝn dông. - Mçi ng©n hµng ®Òu ph¶i x¸c ®Þnh cho m×nh mét chÝnh s¸ch tÝn dông hîp lý, phï hîp víi m«i trêng kinh doanh, víi kh¶ n¨ng cña m×nh. Thùc tÕ c¸c kho¶n vay lµ lo¹i tµi s¶n lín nhÊt cña c¸c ng©n hµng. V× vËy sù lµnh m¹nh cña danh môc cho vay quyÕt ®Þnh thu nhËp cña ng©n hµng. - ChÝnh s¸ch tÝn dông lµ c¸c quy t¾c c¬ b¶n chi phèi sù më réng tÝn dông. Nã cung cÊp c¬ së cho viÖc ®iÒu hµnh kinh doanh, gióp ng©n hµng thiÕt lËp kÕ ho¹ch kinh doanh dµi h¹n ®Ó ho¹t ®éng mét c¸ch chñ ®éng, thay v× ph¶n øng thô ®éng ®èi víi chÝnh s¸ch cña ®èi thñ c¹nh tranh. Nã ph¶i xem xÐt t×nh h×nh kinh tÕ vµ nh÷ng yªu cÇu cña khu vùc giao dÞch mµ ng©n hµng phôc vô. - Mét trong nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n cña chÝnh s¸ch tÝn dông lµ cung cÊp tèi ®a c¸c dÞch vô tÝn dông cho cac khu vùc phôc vô theo nguyªn t¾c thËn träng, an toµn vµ thanh kho¶n. V× vËy, mét chÝnh s¸ch tÝn dông ®îc c«ng bè b»ng v¨n b¶n 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 lµ thËt sù cÇn thiÕt nh»m thèng nhÊt viÖc xö sù ®èi víi kh¸ch hµng. Nã ph¶i ®îc x©y dùng mét c¸ch cô thÓ vµ cËp nhËt. Ngoµi ra, chÝnh s¸ch tÝn dông cßn ph¶i chØ râ nh÷ng ngo¹i lÖ vµ h¹n chÕ. Nªn linh ®éng, chØ xö lý nh÷ng vÊn ®Ò lín. Mét chÝnh s¸ch tÝn dông cÇn bao gåm nh÷ng yÕu tè sau: + yÕu tè ph¸p luËt: Ng©n hµng cÇn ®a ra giíi h¹n cho vay hîp ph¸p mét c¸ch râ rµng ®Ó tr¸nh viÖc vi ph¹m nh÷ng quy ®Þnh cña ng©n hµng vÒ vÊn ®Ò nµy. + Quy m« tèi ®a trong danh môc cho vay: Ng©n hµng ph¶i x¸c ®Þnh râ quy m« tèi ®a cña danh môc. Nã ph¶i ®îc xem xÐt trong c¸c mèi quan hÖ víi kho¶n tiÒn göi, víi nguån vèn hay c¸c tiªu chuÈn ®îc ph©n biÖt râ rµng kh¸c. + C¬ cÊu danh môc cho vay: Mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt cña chÝnh s¸ch tÝn dông lµ c¸c lo¹i cho vay mµ ng©n hµng sÏ kh«ng thùc hiÖn, còng nh sè lîng mçi lo¹i lµ bao nhiªu trong danh môc cho vay. + Uû quyÒn cho vay: Mçi thµnh viªn ®îc uû nhiÖm cho vay ph¶i biÕt chÝnh x¸c møc tÝn dông, còng nh c¸c trêng hîp ®îc phÐp quyÕt ®Þnh cho vay. Sù uû quyÒn còng bao gåm c¶ thÊu chi trªn tµi kho¶n tiÒn göi cña ngêi ®i vay, bëi v× mét kho¶n thÊu chi chÝnh lµ sù më réng tÝn dông. Sù uû quyÒn ph¶i ®îc xem xÐt bëi c¸c nhµ qu¶n lý cÊp cao vµ ®îc héi ®ång qu¶n trÞ duyÖt Ýt nhÊt mçi n¨m mét lÇn. + §Þnh gi¸: PhÝ tµi trî cho viÖc cho vay ph¶i bï ®¾p ®îc chi phÝ huy ®éng, chi phÝ më réng vµ qu¶n lý tÝn dông, chi phÝ rñi ro thêi h¹n vµ rñi ro tÝn dông. + §Þa bµn ho¹t ®éng: ViÖc x¸c ®Þnh ph¹m vi ho¹t ®éng cña ng©n hµng chÞu ¶nh hëng trùc tiÕp bëi vèn cña ng©n hµng, ®Æc ®iÓm ®Þa lý mµ ng©n hµng ®Æt t¹i ®ã, qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña ng©n hµng, sè lîng nh©n viªn vµ kh¶ n¨ng cña hä. + Nh÷ng tiªu chuÈn chÊt lîng tÝn dông: Ng©n hµng cÇn ph¶i quyÕt ®Þnh nh÷ng tiªu chuÈn ®Þnh tÝnh cña nh÷ng kho¶n tÝn dông ®îc phÐp thùc hiÖn. Ng©n hµng cã thÓ chän danh môc c¸c kho¶n cho vay cã chÊt lîng cao, l·i suÊt thÊp, møc tæn thÊt do kh«ng thu håi thÊp hay c¸c kho¶n vay víi l·i suÊt cao h¬n, rñi ro cao h¬n, ®Þnh híng t¨ng trëng nhanh h¬n. Nh÷ng tiªu chuÈn chÊt lîng nµy sÏ ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ng©n hµng. + TÝnh thanh kho¶n: ChÝnh s¸ch tÝn dông cÇn ph¶i chØ ra tÝnh chÊt, còng nh tÝnh thanh kho¶n cña danh môc cho vay. Cã rÊt nhiÒu yÕu tè t¸c ®éng ®Õn møc thanh kho¶n cÇn thiÕt cña danh môc cho vay, nhng yÕu tè ®Çu tiªn lµ c¬ cÊu c¸c kho¶n tiÒn göi vµ møc ®é thanh kho¶n cña c¸c tµi s¶n ng¾n h¹n kh¸c. Bëi v× tÝnh kh«ng æn ®Þnh còng nh nh÷ng biÕn ®éng thêi vô cña tiÒn göi. + Gi¸m s¸t tÝn dông: Kh«ng kÓ nã ®îc ®Æt tªn hay g¾n cho chøc danh g× trong mét tæ chøc, viÖc kiÓm so¸t ®îc thiÕt lËp thËt tèt nhÊt thiÕt ph¶i g¾n víi 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 chÝnh s¸ch tÝn dông còng nh c¸c thñ tôc hîp lý vµ quy tr×nh cho vay ph¶i quy ®Þnh cô thÓ. Ngîc l¹i, nÕu thiÕu c¸c quy ®Þnh vÒ gi¸m s¸t sÏ khã lßng thùc hiÖn ®îc c¸c chÝnh s¸ch còng nh c¸c tiªu chuÈn ®· ®îc ®Ò ra. (theo Gi¸o tr×nh TÝn dông ng©n hµng trang 72,73,74,75). ViÖc x©y dùng ®îc mét chÝnh s¸ch tÝn dông phï hîp sÏ gióp cho ng©n hµng cã híng ®i ®óng ®¾n vµ ®¹t ®îc kÕt qu¶ cao nhÊt, h¹n chÕ rñi ro ë møc thÊp nhÊt. b/ Ph©n tÝch kh¸ch hµng tríc vµ trong khi cho vay. - ViÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng lµ mét vÊn ®Ò v« cïng quan träng ®èi víi ho¹t ®éng tÝn dông, ®ã lµ biÖn ph¸p tÝch cùc nhÊt nh»m h¹n chÕ vµ phßng chèng rñi ro. Bëi cã biÕt ®îc ®iÒu kiÖn cña kh¸ch hµng, môc ®Ých sö dông vèn cña kh¸ch hµng, kh¶ n¨ng hoµn tr¶ cña kh¸ch hµng… th× míi quyÕt ®Þnh ® îc cã thiÕt lËp quan hÖ tÝn dông hay kh«ng. Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng thêng trªn c¸c khÝa c¹nh sau: + N¨ng lùc ph¸p lý: Ph©n tÝch xem kh¸ch hµng cã ®ñ n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù, n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, n¨ng lùc tr¸ch nhiÖm d©n sù hay kh«ng, ph©n tÝch vÒ tÝnh ph¸p nh©n, thÓ nh©n. Xem xÐt ®iÒu kiÖn cña kh¸ch hµng, ph¹m vi giíi h¹n cã thÓ cho vay, vèn tù cã. + §¸nh gi¸ vÒ n¨ng lùc chuyªn m«n chuyªn m«n, n¨ng lùc qu¶n lý vµ uy tÝn cña ngêi ®iÒu hµnh. V× ®©y lµ ngêi ®¹i diÖn cho ®èi t¸c cña ng©n hµng. §ång vèn cña ng©n hµng cã ®îc an toµn, sö dông ®óng môc ®Ých hay kh«ng, phô thuéc rÊt lín vµo ngêi l·nh ®¹o cña kh¸ch hµng vay. + §¸nh gi¸ vÒ n¨ng lùc tµi chÝnh cña kh¸ch hµng vay, Th«ng qua ®ã ng©n hµng biÕt ®îc kh¶ n¨ng thanh to¸n cña kh¸ch hµng, hay møc ®é an toµn cña ®ång vèn ®Çu t, vµ kh¶ n¨ng tù chñ vÒ tµi chÝnh cña kh¸ch hµng. + §¸nh gi¸ vÒ c¬ cÊu vèn trong kinh doanh cña kh¸ch hµng, xem xÐt tû lÖ gi÷a vèn cña doanh nghiÖp víi vèn tõ bªn ngoµi, gi÷a vèn trong kh©u dù tr÷ vµ vèn trong kh©u lu©n chuyÓn, gi÷a vèn lu ®éng víi vèn cè ®Þnh… cã hîp lÝ kh«ng. Ph©n tÝch c¸c kho¶n nî xem c¸c nguån lùc tµi chÝnh cña doanh nghiÖp dù ®Þnh sö dông trong kinh doanh. + Kh¶ n¨ng thanh to¸n, xem xÐt c¸c nguån mµ kh¸ch hµng cã thÓ sö dông trong thanh to¸n víi c¸c kho¶n nî cña kh¸ch hµng. . vèn b»ng tiÒn . Nî ph¶i thu . Hµng ho¸ mµ hä cã thÓ ®a vµo thÞ trêng. . C¸c giÊy tê cã gi¸ mµ hä n¾m gi÷. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 . C¸c kho¶n nî cña tæ chøc tÝn dông, d nî b¹n hµng, nî c¬ quan thuÕ vô, nî néi bé (l¬ng). . N¨ng lùc thanh to¸n ë thêi ®iÓm thanh to¸n, thu thËp th«ng tin vÒ t×nh h×nh kinh doanh trªn th¬ng trêng. . Ph©n tÝch b¸o c¸o lu chuyÓn tiÒn tÖ . Kh¶ n¨ng sinh lêi: ®Ó biÕt ®îc ®Çu t vµo mét ®ång vèn th× kh¶ n¨ng sinh lêi sÏ lµ bao nhiªu, qua ®ã quyÕt ®Þnh cã nªn ®Çu t hay kh«ng. + Ph©n tÝch vÒ n¨ng lùc kinh doanh cña kh¸ch hµng: tõ ®ã x¸c ®Þnh ®îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña kh¸ch hµng, vÞ thÕ trªn th¬ng trêng. Nã thÓ hiÖn ë: thÞ phÇn, chiÕn lîc kinh doanh, c«ng nghÖ mµ kh¸ch hµng sö dông. + Ph©n tÝch vÒ m«i trêng kinh doanh, bëi m«i trêng kinh doanh lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng. Xem m«i trêng cã møc ®é c¹nh tranh cao hay thÊp, cã lîi cho kh¸ch hµng hay kh«ng, m«i trêng nµy cã rñi ro vÒ ngµnh nghÒ hay kh«ng. VÝ dô: Nhµ níc cÊm hót thuèc l¸, nÕu cho vay nhµ m¸y s¶n xuÊt thuèc l¸ th× sÏ bÞ ®¸nh thuÕ cao. Xem xem c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch c¶ ë tÇm vÜ m« vµ vi m« cã thuËn lîi cho viÖc kinh doanh cña kh¸ch hµng kh«ng…Nh vËy ý nghÜa cña viÖc ph©n tÝch kh¸ch hµng lµ v« cïng to lín, nã lµ c¬ së ®Ó rµng buéc tr¸ch nhiÖm cña kh¸ch hµng víi ng©n hµng, ®iÒu nµy mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh c¸c ng©n hµng cÇn ph¶i lµm tèt c«ng t¸c ph©n tÝch kh¸ch hµng. c/ Thùc hiÖn ®¶m b¶o tiÒn vay. MÆc dï cã thùc hiÖn ®óng chÝnh s¸ch tÝn dông, ph©n tÝch kü kh¸ch hµng, nhng rñi ro th× kh«ng ai cã thÓ lêng tríc ®îc, chÝnh v× vËy ®Ó gióp ng©n hµng b¶o ®¶m an toµn vèn vµ g¾n tr¸ch nhiÖm cña kh¸ch hµng trong viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn vay cã hiÖu qu¶ th× ng©n hµng cÇn ph¶i thùc hiÖn b¶o ®¶m tÝn dông. B¶o ®¶m tÝn dông lµ viÖc kh¸ch hµng dïng tµi s¶n cña m×nh hoÆc cã mét ngêi thø ba ®øng ra b¶o l·nh, ®Ó lµm ®¶m b¶o cho viÖc vay tiÒn. B¶o ®¶m tiÒn vay cã thÓ thùc hiÖn díi c¸c h×nh thøc sau: * B¶o ®¶m b»ng tµi s¶n. Lµ h×nh thøc b¶o ®¶m tiÒn vay mµ ë ®ã kh¸ch hµng cã chuyÓn giao tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u cña m×nh cho ng©n hµng ®Ó lµm ®¶m b¶o cho viÖc vay tiÒn. Cã thÓ chuyÓn giao trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp (mang tµi s¶n ®ã ®Õn ng©n hµng) hoÆc gi¸n tiÕp (mang c¸c giÊy tê chøng nhËn quyÒn së h÷u tµi s¶n ®ã ®Õn ng©n hµng). 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 + §iÒu kiÖn ®Ó b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n: - VÒ mÆt tµi s¶n: Tµi s¶n ®ã ph¶i thuéc së h÷u cña kh¸ch hµng, cã giÊy tê chøng minh quyÒn së h÷u cña kh¸ch hµng th× míi ®îc chuyÓn giao vµ dÔ ph¸t m¹i khi cÇn thiÕt. . MÆt kh¸c tµi s¶n ®ã ph¶i ®îc phÐp lu th«ng vµ cã tÝnh lu th«ng cao. Cã mét sè tµi s¶n quý hiÕm ®Æc biÖt, hoÆc mét sè kh«ng cã tÝnh th«ng dông hoÆc gi¸ trÞ thÊp, th× sÏ kh«ng ®îc phÐp sö dông lµm ®¶m b¶o. - ViÖc sö dông tµi s¶n lµm ®¶m b¶o ph¶i ®îc cam kÕt b»ng hîp ®ång, nã sÏ rµng buéc vÒ mÆt ph¸p lÝ cña kh¸ch hµng. Trong ®ã thÓ hiÖn quyÒn vµ nghÜa vô cña mçi bªn ®èi víi viÖc qu¶n lÝ vµ chuyÓn giao tµi s¶n. B¶o ®¶m b»ng tµi s¶n thÓ hiÖn díi hai h×nh thøc: Thø nhÊt lµ: CÇm cè tµi s¶n, ®ã lµ viÖc bªn ®i vay giao tµi s¶n lµ ®éng s¶n thuéc së h÷u cña m×nh cho bªn cho vay ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô ®· tho¶ thuËn tríc. NÕu tµi s¶n nµy cã ®¨ng ký quyÒn së h÷u th× cã thÓ ®îc giao cho bªn thø ba n¾m gi÷. Tµi s¶n ®îc dïng ®Ó cÇm cè thêng cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: . §a d¹ng ho¸ vÒ chñng lo¹i, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kh¸ch hµng trong viÖc sö dông tµi s¶n lµm ®¶m b¶o tiÒn vay. ThuËn lîi cho c¸c ng©n hµng trong viÖc ®Çu t. . HÇu hÕt c¸c tµi s¶n ®îc chuyÓn giao trùc tiÕp cho ng©n hµng, dÔ b¶o qu¶n. . Thêng nã g¾n víi tÝn dông ng¾n h¹n. . Gi¸ trÞ cña nh÷ng tµi s¶n nµy thêng nhá vµ thÞ trêng tiªu thô ë ViÖt Nam cßn míi mÎ. C¸c tµi s¶n thêng ®îc dïng ®Ó cÇm cè bao gåm: . C¸c giÊy tê cã gi¸: cæ phiÕu, tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu, chøng chØ tiÒn göi, sæ tiÕt kiÖm, th¬ng phiÕu… Thêng th× møc tiÒn vay Ên ®Þnh trªn c¸c giÊy tê cã gi¸ nµy rÊt cao (sæ tiÕt kiÖm lµ 100%), cßn l¹i kho¶ng 80% ®Õn 90% gi¸ trÞ cña c¸c giÊy tê cã gi¸. Nã phô thuéc vµo tÝnh láng, tÝnh chuyÓn nhîng, møc rñi ro cña c¸c giÊy tê cã gi¸ nµy. . Hµng ho¸: kh¸ch hµng sÏ dïng hµng ho¸ cña m×nh ®Ó ®¶m b¶o cho kho¶n tiÒn vay, hµng ho¸ cã thÓ ®îc chuyÓn giao cho ng©n hµng n¾m gi÷, hoÆc ®Ó t¹i kho cña kh¸ch hµng, hay cã thÓ göi t¹i kho cña ngêi thø ba. Tuy nhiªn do ë ViÖt Nam, hÖ thèng kho cña ng©n hµng kh«ng ®ñ ®¸p øng cho viÖc cÊt gi÷ hµng ho¸ cña kh¸ch hµng, còng nh cha cã mét tæ chøc hay c¸ nh©n nµo gi¸m ®øng ra nhËn tr«ng gi÷ hµng ho¸ ®¶m b¶o nµy c¶, vËy nªn h×nh thøc phæ biÕn lµ qu¶n lÝ hµng 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ho¸ t¹i kho cña kh¸ch hµng. KiÓm kª sè lîng, chñng lo¹i hµng ho¸ ®Ó riªng mét kho kh«ng ®îc sö dông ®Õn. . Kim lo¹i quý: C¸c tµi s¶n lo¹i nµy t¬ng ®èi æn ®Þnh, møc ®é an toµn cao, ng©n hµng cã thÓ cho vay ®Õn 80% gi¸ trÞ cña tµi s¶n ®¶m b¶o. . CÇm cè b»ng hîp ®ång thÇu kho¸n: Khi nhËn lo¹i nµy ng©n hµng cÇn quan t©m kh¶ n¨ng thanh to¸n cña bªn chñ ®Çu t, n¨ng lùc thùc hiÖn cña bªn nhËn thÇu. . CÇm cè b»ng chøng chØ tiÒn göi: lo¹i tµi s¶n nµy do chÝnh c¸c ng©n hµng ph¸t hµnh nªn ®é an toµn tuyÖt ®èi. . Tµu biÓn theo quy ®Þnh cña bé luËt hµng h¶i ViÖt nam, tµu bay theo quy ®Þnh cña luËt hµng kh«ng d©n dông ViÖt nam. . Ngo¹i tÖ b»ng tiÒn mÆt, sè d trªn tµi kho¶n tiÒn göi t¹i c¸c tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n b»ng tiÒn ViÖt nam vµ ngo¹i tÖ. . QuyÒn tµi s¶n ph¸t sinh tõ quyÒn t¸c gi¶, quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, quyÒn ®ßi nî, quyÒn ®îc nhËn sè tiÒn b¶o hiÓm, c¸c quyÒn tµi s¶n kh¸c ph¸t sinh tõ hîp ®ång hoÆc c¸c c¨n cø ph¸p lý kh¸c. . QuyÒn ®èi víi phÇn vèn gãp trong doanh nghiÖp, kÓ c¶ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi. . QuyÒn khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. . Hoa lîi, lîi tøc, tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay, c¸c ®éng s¶n kh¸c mµ bªn cÇm cè cã quyÒn nhËn. Thø hai lµ: ThÕ chÊp tµi s¶n, lµ viÖc kh¸ch hµng sö dông bÊt ®éng s¶n ®Ó b¶o ®¶m nghÜa vô tr¶ nî. C¸c tµi s¶n ®îc phÐp dïng lµm tµi s¶n thÕ chÊp bao gåm: . Nhµ ë, c«ng tr×nh x©y dùng g¾n liÒn víi ®Êt, kÓ c¶ c¸c tµi s¶n g¾n liÒn víi nhµ ë, c«ng tr×nh x©y dùng vµ c¸c tµi s¶n kh¸c g¾n liÒn víi ®Êt. . Gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt theo quy ®Þnh t¹i nghÞ ®Þnh 79/N§-CP ngµy 1/11/2001 cña chÝnh phñ. - Hé gia ®×nh, c¸ nh©n sö dông ®Êt n«ng nghiÖp, ®Êt l©m nghiÖp, ®îc nhµ níc giao hoÆc do nhËn quyÒn sö dông ®Êt hîp ph¸p ®îc thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt, tµi s¶n thuéc së h÷u cña m×nh g¾n liÒn víi ®Êt ®Ó vay vèn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - Hé gia ®×nh, c¸ nh©n sö dông ®Êt ®îc thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt nh nªu ë trªn th× còng ®îc b¶o l·nh b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt. . Tµu biÓn theo quy ®Þnh cña bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam, tµu bay theo quy ®Þnh cña luËt hµng kh«ng d©n dông ViÖt Nam. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 . Tµi s¶n h×nh thµnh trong t¬ng lai lµ bÊt ®éng s¶n h×nh thµnh sau thêi ®iÓm kÝ kÕt giao dÞch thÕ chÊp vµ sÏ thuéc quyÒn së h÷u cña bªn thÕ chÊp nh hoa lîi, lîi tøc, tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay, c«ng tr×nh x©y dùng, c¸c bÊt ®éng s¶n kh¸c mµ bªn thÕ chÊp cã quyÒn nhËn. . C¸c tµi s¶n kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt trêng hîp thÕ chÊp tµi s¶n cã vËt phô th× vËt phô ®ã còng thuéc tµi s¶n thÕ chÊp. Trêng hîp thÕ chÊp mét phÇn bÊt ®éng s¶n cã vËt phô, th× vËt phô ®ã chØ thuéc tµi s¶n thÕ chÊp nÕu c¸c bªn cã tho¶ thuËn. Hoa lîi, lîi tøc vµ c¸c quyÒn ph¸t sinh tõ tµi s¶n thÕ chÊp còng thuéc tµi s¶n thÕ chÊp nÕu c¸c bªn cã tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh. Trêng hîp tµi s¶n thÕ chÊp ®îc b¶o hiÓm th× kho¶n tiÒn b¶o hiÓm còng thuéc tµi s¶n thÕ chÊp. C¸c h×nh thøc thÕ chÊp: - C¨n cø vµo tÝnh chÊt ph¸p lý th× thÕ chÊp ®îc chia thµnh hai lo¹i: + ThÕ chÊp ph¸p lý: lµ h×nh thøc thÕ chÊp mµ kh¸ch hµng chuyÓn nhîng quyÒn së h÷u cho ng©n hµng trong thêi gian cÊp tÝn dông. Khi ngêi vay tr¶ hÕt nî cho ng©n hµng hä sÏ ®îc nhËn l¹i quyÒn së h÷u tµi s¶n cña m×nh. ë h×nh thøc nµy ng©n hµng sÏ chñ ®éng sö lý tµi s¶n kh«ng cÇn sù can thiÖp cña c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn vµ kh«ng bÞ chia sÎ quyÒn lîi. Tuy nhiªn thñ tôc rêm rµ vµ chi phÝ cao. + ThÕ chÊp c«ng b»ng: h×nh thøc nµy kh¸ch hµng chØ giao giÊy tê vÒ tµi s¶n thÕ chÊp cho ng©n hµng cßn nã vÉn mang tªn cña kh¸ch hµng. ë h×nh thøc nµy cã u ®iÓm lµ gi¶n tiÖn vÒ mÆt thñ tôc vµ tiÕt kiÖm chi phÝ cho kh¸ch hµng, nhng ng©n hµng gÆp khã kh¨n trong viÖc sö lý tµi s¶n khi cÇn thiÕt. ë ViÖt Nam hiÖn nay chóng ta chØ sö dông thÕ chÊp c«ng b»ng. - C¨n cø sè lÇn thùc hiÖn thÕ chÊp: + ThÕ chÊp thø nhÊt: lµh×nh thøc thÕ chÊp b¶o ®¶m cho kho¶n vay thø nhÊt. + ThÕ chÊp thø hai: kh¸ch hµng sö dông phÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ tµi s¶n b¶o ®¶m vµ gi¸ trÞ kho¶n vay thø nhÊt ®Ó b¶o ®¶m cho kho¶n vay thø hai. Kho¶n chªnh lÖch b»ng gi¸ trÞ tµi s¶n ®¸nh gi¸ l¹i t¹i thêi ®iÓm cho vay trõ ®i gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña kho¶n vay thø nhÊt. ViÖc x¸c ®Þnh thø tù u tiªn gi÷a c¸c kho¶n nî c¨n cø vµo ngµy giao dÞch ®¶m b¶o (nghÞ ®Þnh 08/2000). - C¨n cø vµo tÝnh chÊt cña tµi s¶n thÕ chÊp: + ThÕ chÊp mét phÇn: lµ h×nh thøc kh¸ch hµng chØ thÕ chÊp mét phÇn tµi s¶n cña m×nh ®Ó lµm ®¶m b¶o cho kho¶n vay. 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 + ThÕ chÊp toµn bé: lµ viÖc kh¸ch hµng dïng nguyªn vÑn tµi s¶n cña m×nh lµm ®¶m b¶o cho kho¶n vay. VÝ dô: ThÕ chÊp ng«i nhµ vµ nh÷ng dông cô liªn quan. - C¨n cø vµo xuÊt xø cña tµi s¶n thÕ chÊp: + ThÕ chÊp trùc tiÕp: lµ h×nh thøc mµ tµi s¶n thÕ chÊp ®îc h×nh thµnh tõ vèn vay. + ThÕ chÊp gi¸n tiÕp: tµi s¶n thÕ chÊp kh«ng h×nh thµnh tõ vèn vay. Thø ba lµ: B¶o ®¶m b»ng b¶o l·nh: Lµ h×nh thøc b¶o ®¶m tiÒn vay mµ ë ®ã kh¸ch hµng ®îc ngêi thø ba ®øng ra cam kÕt thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî thay cho kh¸ch hµng nÕu kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn ®îc nh ®· cam kÕt. Trong quan hÖ b¶o l·nh kh«ng hÒ xuÊt hiÖn chuyÓn giao tµi s¶n gi÷a ngêi b¶o l·nh vµ ngêi ®îc b¶o l·nh, hÇu nh hä chØ lÊy nh÷ng cam kÕt ®Ó x¸c ®Þnh vÒ tr¸ch nhiÖm hay nghÜa vô ph¶i thùc hiÖn. Cam kÕt ®ã cã thÓ b»ng uy tÝn hoÆc b»ng tµi s¶n. phÝ ë ho¹t ®éng nµy rÊt thÊp, do vËy ngêi b¶o l·nh dÔ chñ quan xem nhÑ ®iªu kiÖn liªn quan ®Õn hµnh vi b¶o l·nh. B¶o l·nh cã thÓ thùc hiÖn díi c¸c h×nh thøc sau: - C¨n cø vµo sè thµnh viªn tham gia b¶o l·nh: + B¶o l·nh chung hay cßn gäi lµ ®ång b¶o l·nh: Lµ viÖc cïng mét lóc cã nhiÒu chñ thÓ cïng ®øng ra cam kÕt vÒ viÖc thùc hiÖn thay nghÜa vô cña kh¸ch hµng víi ng©n hµng. + B¶o l·nh sau: Lµ h×nh thøc b¶o l·nh ®îc thùc hiÖn khi ngêi b¶o l·nh chÝnh kh«ng thùc hiÖn ®îc nghÜa vô th× ngêi b¶o l·nh sau ®øng ra g¸nh tr¸ch nhiÖm. + B¶o l·nh l¹i: Lµ hinh thøc b¶o l·nh mµ ë ®ã ngêi b¶o l·nh l¹i chØ xuÊt hiÖn víi t c¸ch nhËn l¹i thiÖt h¹i cña ngêi b¶o l·nh chÝnh, hä chØ cã quan hÖ víi ngêi b¶o l·nh chÝnh. - C¨n cø møc ®é tr¸ch nhiÖm cña b¶o l·nh: + B¶o l·nh ngõng: Ngêi b¶o l·nh chØ thùc hiÖn sau khi ®· xem xÐt mét c¸ch ®Çy ®ñ lÝ do mµ ngêi b¶o l·nh kh«ng thùc hiÖn ®îc nghÜa vô theo hîp ®ång víi ngêi thô hëng. + B¶o l·nh th«ng dông: Lµ h×nh thøc b¶o l·nh mµ ë ®ã ngêi b¶o l·nh chØ xuÊt hiÖn ngoµi viÖc x¸c minh vÒ nh÷ng lÝ do kh«ng thùc hiÖn ®îc nghÜa vô cña ngêi ®îc b¶o l·nh mµ hä cßn cã thÓ xem xÐt ®Õn viÖc thùc hiÖn xö lÝ tµi s¶n cña ngêi vay ®Ó tr¶ nî. + B¶o l·nh chÝnh con nî: Ngêi b¶o l·nh xuÊt hiÖn ngay lËp tøc sau khi ngêi ®îc b¶o l·nh kh«ng thùc hiÖn ®îc nghÜa vô theo hîp ®ång. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - C¨n cø vµo tÝnh chÊt b¶o ®¶m: + B¶o l·nh kh«ng b»ng tµi s¶n: Lµ h×nh thøc b¶o ®¶m mµ ë ®ã kh¸ch hµng ®îc b¶o l·nh kh¼ng ®Þnh vÒ uy tÝn, kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña m×nh tríc ngêi nhËn b¶o l·nh. + B¶o l·nh b»ng tµi s¶n: Lµ h×nh thøc mµ ë ®ã ngëi b¶o l·nh cã sö dông tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u cña m×nh ®Ó lµm ®¶m b¶o cho kho¶n vay. ë ViÖt Nam th× chñ yÕu lµ b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n, cßn b¶o l·nh b»ng tÝn chÊp chØ cã ë mét sè Ýt, chñ yÕu lµ c¸c tæ chøc chÝnh trÞ, ®oµn thÓ ®øng ra cam kÕt b¶o l·nh cho c¸c ®èi tîng chÝnh s¸ch. Qua ®©y ta thÊy tuú tõng møc ®é b¶o ®¶m tÝn dông mµ chóng ta sÏ lùa chän c¸c h×nh thøc b¶o ®¶m tÝn dông sao cho phï hîp nhÊt, ®iÒu ®ã sÏ gãp phÇn h¹n chÕ rñi ro cho ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng. d/Gi¸m s¸t tÝn dông: Kh«ng ph¶i khi ký xong hîp ®ång tÝn dông, ph¸t tiÒn vay cho kh¸ch hµng xong lµ ng©n hµng gi¶nh tay thu nî. Mµ khi ®ã c«ng viÖc cña hä lµ ph¶i kiÓm tra gi¸m s¸t viÖc sö dông vèn cña kh¸ch hµng nh»m kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c ®iÒu kho¶n ®· cam kÕt trong hîp ®ång. Xem hä cã sö dông vèn ®óng môc ®Ých kh«ng? Møc ®é rñi ro tÝn dông ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh sö dông vèn lµ nh thÕ nµo? Theo dâi viÖc thùc hiÖn c¸c ®iÒu kho¶n cô thÓ ®· tho¶ thuËn, kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng vi ph¹m ®Ó cã biÖn ph¸p xö lÝ. ViÖc gi¸m s¸t tÝn dông diÔn ra rÊt ®a d¹ng phong phó, th«ng thêng ng©n hµng ¸p dông mét sè biÖn ph¸p sau: - Gi¸m s¸t ho¹t ®éng tµi kho¶n t¹i ng©n hµng cña c¸c kh¸ch hµng, qua ®ã biÕt ®îc t×nh h×nh kinh doanh cña kh¸ch hµng, t×nh h×nh lu chuyÓn tiÒn tÖ, tuú theo c¸c dÊu hiÖu ®ã mµ ng©n hµng cã híng kiÓm so¸t träng t©m. - Ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh theo ®Þnh kú: qua ®ã ng©n hµng biÕt ®îc t×nh h×nh thùc tÕ ®ang diÔn ra víi kh¸ch hµng, kÕt qu¶ cã thÓ cho thÊy c¸c dÊu hiÖu kh¶ quan hay kh¶ n¨ng hoµn tr¶ cã vÊn ®Ò, tuú thuéc vµo møc ®é ®Ó cïng víi kh¸ch hµng ®a ra biÖn ph¸p phßng ngõa. - ViÕng th¨m vµ kh¶o s¸t ®Þa bµn ho¹t ®éng kinh doanh vµ n¬i c tró cña kh¸ch hµng. Cã thÓ thêng xuyªn hoÆc bÊt thêng, tuú theo hoµn c¶nh vµ yªu cÇu cña mçi kho¶n tÝn dông. Th«ng qua c¸c cuéc viÕng th¨m ng©n hµng sÏ thu thËp ®îc th«ng tin bæ Ých nh ý chÝ quyÕt t©m tr¶ nî cña kh¸ch hµng, thùc tr¹ng t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng. - KiÓm tra b¶o ®¶m tiÒn vay: NÕu lµ tµi s¶n thÕ chÊp th× ng©n hµng sÏ ph¶i kiÓm tra viÖc sö dông tµi s¶n cã ®óng nh trong hîp ®ång hay kh«ng. NÕu do 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan