Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
A - Lêi më ®Çu
“ Con h·y nghe – Nçi buån – Cña hµnh tinh hÐo kh« - Cña rõng c©y
l¹nh ng¾t – Cña chim mu«ng quÌ quÆt”... Thi sÜ næi tiÕng Thæ NhÜ Kú Nadun
Hikmet ®· viÕt nh vËy. Nhng rÊt tiÕc lµ kh«ng ph¶i ai trong sè chóng ta còng biÕt
l¾ng nghe nçi buån ®ã... M«i trêng ®ang tõng ngµy, tõng giê giãng lªn nh÷ng håi
chu«ng b¸o ®éng mµ chóng ta kh«ng thÓ lµm ng¬.
Loµi ngêi thêng chØ biÕt hèi h¶ khai th¸c thÕ giíi tù nhiªn xung quanh mµ
kh«ng ®Õm xØa ®Õn giíi h¹n chÞu ®ùng cuèi cïng cña nã. Ngµy nay, vÊn ®Ò «
nhiÔm m«i trêng kh«ng cßn n»m trong ph¹m vi mét quèc gia, mét l·nh thæ mµ nã
®· lan réng trªn toµn thÕ giíi, t¸c ®éng cña nã ®Õn cuéc sèng cña loµi ngêi thËt lín
lao. VËy con ngêi nãi chung vµ nguyªn §¶ng vµ Nhµ níc ta nã riªng ®· cã nh÷ng
gi¶i ph¸p g× ®Ó kh¾c phôc? §Êy lµ nh÷ng c©u hái ®îc ®Æt ra trong bµi viÕt nµy vµ
t×m hiÓu nh÷ng c©u tr¶ lêi x¸c ®¸ng nhÊt.
V× tÇm hiÓu biÕt cã h¹n, cã thÓ em kh«ng ph©n tÝch triÖt ®Ó ®îc vÊn ®Ò nªn
ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu xãt. RÊt mong cã nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp
quý b¸u tõ c¸c thÇy c«. Em xin tr©n thµnh c¶m ¬n.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
B – PhÇn néi dung
I.
C¬ së lý luËn chung:
X· héi lµ mét hÖ thèng tù ®iÒu khiÓn b»ng nh÷ng quy luËt ®Æc thï cña m×nh.
Song ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ x· héi ph¸t triÓn mét c¸ch biÖt lËp víi tù nhiªn.
Bëi v× tù nhiªn lµ m«i trêng sèng cña con ngêi hîp thµnh x· héi vµ x· héi, trong
®ã cã con ngêi lµ s¶n phÈm ph¸t triÓn cña tù nhiªn.
Gi÷a x· héi vµ tù nhiªn thêng xuyªn diÔn ra trao ®æi vËt chÊt t¹o nªn sù thèng
nhÊt h÷u c¬. Sù trao ®æi ®ã – nh M¸c ®· chØ râ - ®îc thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh
lao ®éng s¶n xuÊt. §iÒu kiÖn tù nhiªn lµ yÕu tè thêng xuyªn tÊt yÕu cña sù tån t¹i
vµ ph¸t triÓn cña x· héi, nhng kh«ng gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña x·
héi.
Vai trß cña tù nhiªn tríc hÕt ®îc thÓ hiÖn ë chç: tõ trong thÕ giíi thùc vËt vµ
®éng vËt, con ngêi khai th¸c vµ chÕ biÕn ra t liÖu tiªu dïng; tõ nh÷ng tµi nguyªn tù
nhiªn, con ngêi chÕ t¹o ra t liÖu s¶n xuÊt; tõ nh÷ng nguån n¨ng lîng tù nhiªn, con
ngêi sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh: søc cña gia sóc thu»n dìng, søc giã, søc níc, sau lµ søc h¬i níc, ®iÖn, n¨ng lîng cña c¸c qu¸ tr×nh hãa häc vµ c¸c qu¸ tr×nh
bªn trong nguyªn tö... ë nh÷ng tr×nh ®é kh¸c nhau cña x· héi, møc ®é ¶nh hëng
cña tù nhiªn ®èi víi x· héi còng kh¸c nhau.
Tù nhiªn t¸c ®éng vµo x· héi hoµn toµn mang tÝnh chÊt tù ph¸t, cßn x· héi t¸c
®éng vµo tù nhiªn lµ sù t¸c ®éng cã ý thøc cña con ngêi. Mµ nh C.Mac ®· nãi:
“ tÊt c¶ nh÷ng g× thóc ®Èy con ngêi hµnh ®éng ®Òu tÊt nhiªn ph¶i th«ng qua ®Çu ãc
hä”. Do vËy, quy luËt x· héi ch¼ng qua chØ lµ quy luËt ho¹t ®éng cña con ngêi theo
®uæi môc ®Ých cña m×nh.
Sù t¸c ®éng cña con ngêi cã thÓ lµm cho tù nhiªn biÕn ®æi theo hai híng: NÕu
con ngêi t¸c ®éng vµo tù nhiªn theo ®óng quy luËt cña nã th× lµm cho tù nhiªn
ngµy cµng phong phó, t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng cña con ngêi; ngîc
l¹i, nÕu con ngêi chØ biÕt khai th¸c nh÷ng c¸i s½n cã trong tù nhiªn, kh«ng biÕt t¸i
t¹o l¹i tù nhiªn, kh«ng t¸c ®éng theo ®óng quy luËt cña tù nhiªn th× sÏ lµm cho tù
nhiªn ngµy cµng nghÌo nµn ®i, sù c©n b»ng sinh th¸i cña tù nhiªn sÏ bÞ ph¸ vì vµ
tù nhiªn sÏ “ tr¶ thï” l¹i con ngêi ( hËu qu¶ cña n¹n ph¸ rõng lµ mét vÝ dô).
Mµ sù t¸c ®éng cña con ngêi vµo tù nhiªn nh thÕ nµo ®iÒu ®ã tïy thuéc vµo tr×nh
®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, vµ vµo chÕ ®é x· héi. Lùc lîng s¶n xuÊt quyÕt
®Þnh c¸ch thøc vµ tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ngêi.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi, n¨ng lùc chinh phôc vµ c¶i t¹o tù
nhiªn cña con ngêi ngµy cµng lín m¹nh, ®ång thêi nã còng g©y ra hËu qu¶ xÊu vÒ
m«i trêng do con ngêi ®· ph¸ ho¹i sù c©n b»ng sinh th¸i. VÊn ®Ò m«i trêng ®· n¶y
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
sinh tõ thêi kú xa xa, tõ lóc con ngêi sèng b»ng h¸i lîm vµ s¨n b¾n. Ngêi nguyªn
thñy do h¸i lîm vµ s¨n b¾n qu¸ møc ®· ph¸ ho¹i nguån thøc ¨n trong vïng c tró
cña m×nh nªn ph¶i di chuyÓn ®Õn n¬i kh¸c. §ã lµ vÊn ®Ò m«i trêng sím nhÊt mµ
con ngêi gÆp ph¶i vµ còng lµ bÞªn ph¸p gi¶i quyÕt vÊn ®Ò m«i trêng ®Çu tiªn trong
lÞch sö loµi ngêi.
Ngµy nay, vÊn ®Ò b¶o vÖ thiªn nhiªn ®ang ®îc ®Æt ra mét c¸ch cÊp b¸ch ®Ó b¶o
vÖ con ngêi tho¸t khái nh÷ng hËu qu¶ do chÝnh m×nh g©y ra.
ViÖc khai th¸c rõng bõa b·i ®· g©y lôt léi, h¹n h¸n, diÖn tÝch ®Êt ®ai bÞ x©m thùc
vµ trë thµnh v« dông ®èi víi n«ng nghiÖp. ViÖc dïng chÊt hãa häc diÖt cá vµ c«n
trïng còng g©y ®éc h¹i cho sinh vËt vµ c¶ cho con ngêi; chÊt th¶i c«ng nghiÖp,
chÊt phãng x¹,... lµm vÈn ®ôc bÇu khÝ quyÓn vµ níc. TÊt c¶ lµm cho thÕ c©n b»ng
sinh th¸i bÞ ph¸ vì g©y hiÓm häa cho cuéc sèng cña con ngêi.
C.Mac ®· chØ ra r»ng: “NÕu v¨n minh ®îc ph¸t triÓn mét c¸ch tù ph¸t kh«ng cã
híng dÉn mét c¸ch khoa häc th× sÏ ®Ó l¹i sau ®ã mét b·i hoang m¹c”.
ViÖc sö dông vµ b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn mét c¸ch hîp lý, th«ng minh ®ßi
hái ph¶i tiÕn hµnh cã kÕ ho¹ch trong ph¹m vi toµn quèc, tõng lôc ®Þa vµ toµn
thÕgiíi nh»m t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó khai th¸c, b¶o vÖ m«i trêng tù
nhiªn nh»m phôc vô tèt nhÊt cho cuéc sèng con ngêi.
nh»m t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó khai th¸c, b¶o vÖ m«i trêng tù nhiªn
nh»m phôc vô tèt nhÊt cho cuéc sèng con ngêi.
II. ¤ nhiÔm m«i trêng ë ViÖt Nam nãi riªng vµ trªn thÕ giíi nãi chung–
thùc tr¹ng, nguyªn nh©n vµ gi¶i ph¸p:
1.Thùc tr¹ng:
Cuéc khñng ho¶ng sinh th¸i ®ang diÔn ra ë mét sè n¬i trªn hµnh tinh cña chóng
ta lµ hËu qu¶ cña nh÷ng hµnh ®éng thiÕu suy nghÜ vµ “bãc lét” qu¸ ®¸ng tù nhiªn
cña con ngêi. Nh÷ng hµnh ®éng ®ã kh«ng chØ hñy ho¹i c¸c sinh vËt, mµ cßn lµm
tæn h¹i ®Õn kh¶ n¨ng tù ®iÒu chØnh cña c¸c hÖ thèng tù nhiªn hay hÖ thèng tù ®iÒu
chØnh cña sinh quyÓn. §Æc biÖt ®Ó l¹i lµ n¹n « nhiÔm nÆng vÒ m«i trêng. C¸c hiÖn
tîng nh “hiÖu øng nhµ kÝnh”, “lç thñng «z«n”, ma axit,sù t¨ng lªn nhiÖt ®é toµn
cÇu,sa m¹c hãa, sù biÕn khái tr¸i ®Êt nhiÒu lo¹i ®éng thùc vËt,...vv. VËy ta h·y xÐt
cô thÓ thùc tr¹ng « nhiÔm m«i trêng ë trªn thÕ giíi còng nh ë ViÖt Nam nh thÕ
nµo?
a. Trªn thÕ giíi:
Tr¸i ®Êt lµ c¸i n«i vµ ng«i nhµ cña thËp lo¹i chóng sinh vµ c©y cá. Suèt cuéc
hµnh tr×nh tõ hang ®éng ®Õn nhµ chäc trêi, con ngêi thêng xuyªn cã tham väng c¶i
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
thiÖn cuéc sèng cña m×nh. Nhng chÝnh tham väng ®ã ®· tµn ph¸ mét c¸ch khñng
khiÕp ng«i nhµ chung cña nh©n lo¹i.
H¬n s¸u triÖu km2 rõng réng b»ng mét nöa diÖn tÝch Ch©u ¢u bÞ ®èn trôi trong
20 n¨m qua. §Êt ®ai trång trät bÞ xãi mßn, bïn c¸t lÊp c¸c con s«ng trªn thÕ giíi
gÊp ba lÇn thÕ kû tríc. Ngay tõ ®Çu thÕ kû XVIII, nång ®é khÝ cacbonic ®· t¨ng
27% vµ ®ang nhanh chãng t¨ng lªn. TÇng b¶o vÖ «-z«n – tÊm ¸o gi¸p cña con tµu
vò trô tr¸i ®Êt ®· vµ ®ang bÞ chäc thñng ë nhiÒu n¬i. D©n sè thÕ giíi cã thÓ tõ 6 tØ
lªn tíi 10 tØ n¨m 2050 vµ ngay sau ®ã lµ 11 tØ hoÆc 12 tØ. Lîng níc mµ loµi ngêi sö
dông ®· t¨ng tõ 100km3 ®Õn 3600km3 hµng n¨m. TÝnh ®a d¹ng cña sù sèng trªn
tr¸i ®Êt ®ang bÞ suy gi¶m . MÆt ®Êt bÞ nung nãng thêng xuyªn sÏ mÊt ®i chÊt mµu
mì . Sau cïng nhiÒu loµi ®éng vËt , thùc vËt sÏ bÞ biÕn mÊt . Theo sè liÖu thèng kª,
mçi n¨m trung b×nh cã kho¶ng 100.000 gièng loµi bÞ tuyÖt chñng , gÊp ®«i sè loµi
bÞ tuyÖt chñng c¸ch ®©y 400 n¨m ; sè lîng loµi bÞ tuyÖt chñng bao giê còng cao
h¬n c¸c loµi míi ®îc ph¸t hiÖn .
Kh«ng dõng l¹i ë ®Êy con tµu vò trô Tr¸i ®Êt ®ang tiÕp tôc cuéc hµnh tr×nh trong
vò trô víi bao hiÓm häa r×nh ®ãn. Ngµy 24-2-1987, ng«i sao khæng lå lµ
Sanduleak 69-202 næ, ph¸t ra n¨ng lîng ¸nh s¸ng t¬ng ®¬ng n¨ng lîng cña
100.000 mÆt trêi. Ng«i sao c¸ch xa tr¸i ®Êt 180.000 n¨m ¸nh s¸ng (mét n¨m ¸nh
s¸ng b»ng 9.461 tØ km). NÕu vô næ x¶y ra c¸ch tr¸i ®Êt 30 n¨m ¸nh s¸ng th× tÇng
ozone cña tr¸i ®Êt sÏ bÞ r¸ch, hÖ ®éng vËt, thùc vËt sÏ bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ. NÕu vô
næ x¶y ra c¸ch tr¸i ®Êt 10 n¨m ¸nh s¸ng th× sù sèng sÏ biÕn mÊt trªn tr¸i ®Êt. Nhng
hiÖn tîng sao næ tríc khi chÕt chØ x¶y ra mét lÇn trong 570 triÖu n¨m.
C¸c chuyªn gia cña ñy ban khoa häc v× c¸c vÊn ®Ò m«i trêng ®· lªn tiÕng c¶nh
tØnh: “ NÕu con ngêi ®èi sö th« b¹o víi tr¸i ®Êt , tr¸i ®Êt sÏ tr¶ thï”.
b. ë ViÖt Nam:
ViÖt Nam chóng ta cã thÓ nhËn thÊy r»ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y tèc ®é ®« thÞ
hãa ®· diÔn ra mét c¸ch chãng mÆt . Hµng lo¹t nh÷ng nhµ m¸y, xÝ nghiÖp, khu
c«ng nghiÖp ®îc x©y dùng, c¸c lo¹i ph¬ng tiÖn giao th«ng gia t¨ng mét c¸ch
nhanh chãng. ChÝnh v× thÕ n¹n « nhiÔm m«i trêng ®· vµ ®ang x¶y ra mét c¸ch
nghiªm träng .Nh÷ng nguån tµi nguyªn v« gi¸ nh rõng, biÓn, nguån níc ngÇm....
®ang ë trong t×nh tr¹ng kh«ng thÓ phôc håi ®îc .
Theo thèng kª cha ®Çy ®ñ n¨m 1945, tÝnh b×nh qu©n trªn c¶ níc tØ lÖ rõng che
phñ lµ 45%. Nhng theo thêi gian rõng l¹i thu hÑp dÇn, trung b×nh mçi n¨m mÊt ®i
kho¶ng 100.000 ha. N¨m 1992, ®é che phñ chØ cßn 26% ®Õn nay lµ 23%.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Æc biÖt trong n¨m 2002 võa qua hÇu nh toµn bé khu rõng nguyªn sinh duy nhÊt
cña níc ta – Uminh ®· bÞ ch¸y. Giê ®©y tuy nh÷ng c¸nh rõng trång ®ang lµm
xanh l¹i ®Êt níc lµ mét thµnh tùu lín lao nhng b¹ch ®µn kh«ng thÓ thay thÕ ®inh,
lim, sÕn , tróc . Rõng thiªng ®· tÝch tô hµng triÖu n¨m mµ con ngêi kh«ng thÓ lµm
ra thêi gian ®îc .
Do vËy mµ khÝ hËu thêi tiÕt thay ®æi , hiÖu øng nhµ kÝnh t¨ng, lò lôt x¶y ra m¹nh
h¬n, mét sè s«ng ë miÒn Trung l¹i kh« c¹n vÒ mïa kh« vµ “giËn d÷” vÒ mïa ma,
båi l¾ng c¸c lßng hå TrÞ An, DÇu TiÕng, §¬n D¬ng....Tõ ®Êt níc cña voi,tª
gi¸c,bÇy hæ b¸o , h¬u nai, hiÖn nay chóng ta chØ cã kho¶ng 500 con voi, d¨m b¶y
con tª gi¸c vµ vµi chôc con bß rõng. Chóng ta vèn dÜ tù hµo víi b¹n bÌ n¨m Ch©u
lµ cã “ rõng vµng ,biÓn b¹c” . Nhng niÒm tù hµo ®ã nay cßn ®©u khi bê biÓn cña
chóng ta ®ang bÞ biÕn d¹ng mét c¸ch trÇm träng. HiÖn tîng « nhiÔm dÇu do sù cè
m«i trêng vµ chÊt th¶i cã dÇu ®· lµm « nhiÔm c¸c b·i t¾m miÒn §«ng vµ BÕn Tre.
Lîng dÇu ®· t¨ng qu¸ 2 - 5 lÇn cho phÐp vµ cã hiÖn tîng kÕt dÝnh pasafine næi ,
nöa næi nöa ch×m hoÆc næi trªn mÆt níc gÇn bê.
HiÖn tîng khai th¸c tµi nguyªn biÓn kh«ng cã sù kiÓm so¸t kÞp thêi ®¨ dÉn ®Õn
sù c¹n kiÖt vÒ tµi nguyªn. Bê biÓn miÒn Trung, Kiªn Giang tríc ®©y hµng n¨m
khai th¸c trªn 200.000 tÊn h¶i s¶n nay ®· ®Õn møc b¸o ®éng. C¸ch ®©y 5-7 n¨m
tµu 50 m· lùc ®i biÓn 20-22 ngµy thu ®îc 5-10 tÊn c¸ thu Êy vËy mµ nay chØ cßn lµ
huyÒn tho¹i.
Cha dõng l¹i ë ®Êy do hiÖn tîng chÆt ph¸ rõng, ph¸ hñy m«i trêng sinh th¸i ,
canh t¸c b÷a b·i ®· dÉn ®Õn ®Êt ®ai bÞ xãi mßn, nhÊt lµ trªn vïng ®Êt ®åi phï sa cæ
hoÆc ®Êt bazan. §iÓn h×nh t¹i mét ®iÓm nghiªn cøu, n¬i th¶m thùc vËt che phñ bÞ
ph¸ hñy víi tèc ®é 7-8 ®é, lîng ma 1900mm/n¨m th× mçi n¨m l¹i tr«i ®i mét líp
®Êt mµu 1,6 – 1,7cm. VËy lµ sau 6 – 7 n¨m tõ khi m«i trêng bÞ ph¸ hñy , ®Êt sÏ
trë thµnh sái ®¸ .
Rõng lµ thÕ , biÓn lµ thÕ, ®Êt ®ai lµ thÕ. Nhng ®©u ®· hÕt, hµng ngµy hµng giê
chóng ta cßn ph¶i høng chÞu mét lîng r¸c th¶i v« cïng lín. ë c¸c ®« thÞ lín nh TP.
Hå ChÝ Minh, Hµ Néi , H¶i Phßng nång ®é SO 2 , CO2 ®¨ vît 2 – 10 lÇn cho phÐp.
Riªng c¸c khu vùc nh nhµ m¸y xi m¨ng hoÆc trôc giao th«ng cha ®îc tr¸ng nhùa,
« nhiÔm bôi ®· gÊp 50 – 60 lÇn cho phÐp.
MÆc dï ®· cã nhiÒu chiÕn dÞch “kh«ng x¶ r¸c” , “s¹ch vµ xanh” nhng kÕt qu¶
cßn ë møc qu¸ khiªm tèn. Theo quy ®Þnh vÖ sinh m«i trêng th× cßn kh¸ l©u n÷a
míi ®¹t ®îc.VËy nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng trªn lµ do ®©u? Con ngêi cã vai trß
nh thÕ nµo ®èi víi thùc tr¹ng ®ã? §©y lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc bøc xóc ®Æt ra trong
giai ®o¹n hiÖn nay.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
2. Nguyªn nh©n:
Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn hiÖn tr¹ng m«i trêng nh hiÖn nay. Tríc hÕt ph¶i
kÓ ®Õn sù t¸c ®éng v« ý thøc do sù h¹n chÕ vÒ mÆt tri thøc khoa häc vµ céng nghÖ
cña con ngêi trong viÖc t¸c ®éng vµo m«i trêng tù nhiªn. Trong nh÷ng giai ®o¹n
ph¸t triÓn võa qua, con ngêi cha cã ®îc nh÷ng tri thøc cÇn thiÕt ®Ó hoµn thiÖn c¸c
trang thiÕt bÞ kÜ thuËt vµ c«ng nghÖ cho nÒn s¶n xuÊt x· héi. Con ngêi cho ®Õn nay,
mét mÆt vÉn cha n¾m b¾t ®îc mét c¸ch ®Çy ®ñ nh÷ng quy luËt ho¹t ®éng cña tù
nhiªn, mÆt kh¸c cha tù gi¸c vËn dông nh÷ng quy luËt ®· ®îc nhËn thøc vµo ho¹t
®éng thùc tiÔn, tríc tiªn lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt x· héi.
ë ViÖt Nam cã thÓ thÊy r»ng nguyªn nh©n trùc tiÕp cña n¹n « nhiÔm m«i trêng
chÝnh lµ do ý thøc cña ngêi d©n. H·y trë l¹i víi nh÷ng t tëng cña Blend¬ Paxcan:
”Con ngêi lµ c©y sËy biÕt suy nghÜ. Con ngêi tµng tr÷ ch©n lÝ mµ còng lµ mét c¸i æ
bÈn thØu, ®Çy mê ¸m vµ sai lÇm. Vinh quang, cao c¶ mµ còng lµ cÆn b·”.
ë ®©y chóng ta cã thÓ thÊy r»ng ®Ó phôc vô lîi Ých c¸ nh©n cña m×nh mµ con ngêi ®· nhÉn t©m tµn ph¸ tù nhiªn mét c¸ch khñng khiÕp. Hµng tr¨m km rõng bÞ tµn
ph¸, hµng ngµn loµi thó quý hiÕm bÞ b¾t giÕt nh»m mu lîi léc.
TËp tôc du canh du c cña ngêi d©n téc thiÓu sè còng lµ mét nguyªn nh©n lµm cho
rõng bÞ thu hÑp l¹i. HoÆc do nhËn thøc cña ngêi d©n cßn kÐm; sù chØ ®¹o cña Nhµ
níc cha ®îc triÓn khai kÞp thêi còng ®· g©y nªn nh÷ng hËu qu¶ ®¸ng tiÕc. §iÓn
h×nh nh qu¸ tr×nh ph¸ rõng ngËp mÆn , nu«i t«m ë Minh H¶i (®iÓm nghiªn cøu
®Çm d¬i) .Vµo nh÷ng n¨m 1992 - 1994 , mÆc dï ®· cã lÖnh cÊm cña Nhµ níc , nhng thÊy nu«i t«m qu¸ l·i nhiÒu ngêi vÉn t×m c¸ch ph¸ rõng ngËp mÆn nu«i t«m.
N¨m ®Çu, n¨m thø hai thêng tróng lín, nhng ®Õn n¨m thø ba, thø t n¨ng su¾t sôt
gi¶m. §Õn n¨m 1995 th× thÊt b¹i lín , lÝ do: chÆt rõng nu«i t«m v« téi v¹ ®· lµm
thay ®æi hoµn toµn ®iÒu kiÖn m«i trêng. MÊy ai hiÓu ®îc r»ng chÝnh rõng ngËp
mÆn míi cã ®iÒu kiÖn sinh th¸i m«i trêng phï hîp cho phï du, thøc ¨n cña t«m
ph¸t triÓn vµ cho t«m sinh s¶n?.NÕu ph¸ rõng, tøc lµ ph¸ hñy ®iÒu kiÖn m«i trêng
cña chóng, tøc lµ diÖt t«m...
Qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa, sù gia t¨ng qu¸ nhanh vÒ d©n sè, khu d©n c míi mäc lªn
nhiÒu còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho m«i trêng bÞ « nhiÔm. D©n
sè ®«ng lµm cho vÊn ®Ò cung cÊp níc s¹ch kh«ng ®îc ®¶m b¶o. Víi c«ng cô khai
th¸c kh«ng ®¶m b¶o, vÞ trÝ khoan giÕng kh«ng ®óng ®· lµm cho nguån níc ngÇm
bÞ « nhiÔm. Mét thùc tÕ ®¸ng buån lµ lîng d©n di c tõ n«ng th«n ra c¸c thµnh phè
lín (Hµ Néi, TP.Hå ChÝ Minh) ngµy cµng ®«ng. Tõ ®ã lµm xuÊt hiÖn rÊt nhiÒu
nh÷ng khu nhµ æ chuét c¹nh nh÷ng con s«ng níc ch¶y ®en ngßm. Ngêi ta s½n
sµng th¶i bÊt cø thø g× xuèng s«ng hay n¬i c«ng céng mµ kh«ng c¶m thÊy mét
chót bËn t©m.
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§iÒu kh«ng thÓ chÊp nhËn ®îc lµ gÇn nh 100% nhµ m¸y, c«ng xëng ®Òu tèng níc
th¶i cha hÒ xö lÝ ra kªnh r¹ch; níc th¶i bÖnh viÖn vµ bÖnh phÈm còng cha ®îc xö lÝ
tèt,...
HiÖn tr¹ng m«i trêng cña níc ta hiÖn nay mét phÇn lµ do hËu qu¶ cña chiÕn tranh
®Ó l¹i . Trong gÇn 80 n¨m ®« hé cña thùc d©n Ph¸p vµ tr¶i qua 30 n¨m chiÕn tranh
chèng ®Õ quèc MÜ x©m lîc, m«i trêng tù nhiªn ë níc ta bÞ ph¸ ho¹i nghiªm träng.
Hµng tr¨m km2 rõng tù nhiªn vµ ®Êt canh t¸c bÞ chÊt ®éc hãa häc hñy diÖt vµ bom
®¹n cµy xíi. Nhng ®iÒu ®¸ng nãi ë ®©y lµ bom ®¹n cña chiÕn tranh kh«ng tµn ph¸
thiªn nhiªn nhanh vµ d÷ déi b»ng sù khai th¸c thiÕu hiÓu biÕt cña con ngêi. Con
ngêi lµm tæn th¬ng ®Õn tù nhiªn, lµm cho tù nhiªn næi giËn vµ còng chÝnh con ngêi
l¹i ph¶i høng chÞu c¬n giËn d÷ ®ã. Lò lôt, h¹n h¸n, ch¸y rõng ...liªn tiÕp x¶y ra vµ
lµm cho con ngêi ph¶i ®iªu ®øng khæ së.
Buån thay, cho dï ®· ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng hËu qu¶ nÆng nÒ ®ã, Êy vËy mµ vÉn cã
nh÷ng ngêi t¸ng tËn l¬ng t©m tiÕp tôc cÇm dao ph¸ hñy rõng ®Çu nguån, tiÕp tôc
®¸nh b¾t h¶i s¶n mét c¸ch phi khoa häc,... nh»m mu lîi léc ®Ó råi ®Õn mïa ma
kh«ng thÓ c¶n ph¸ næi dßng níc lò, ®Õn mïa thu ho¹ch sau kh«ng cßn thu ®îc
n¨ng suÊt, hµng tr¨m loµi thó quý hiÕm chØ cßn trong s¸ch vë v× lßng tham v« ®¸y
cña con ngêi... VËy chóng ta cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p gi¶i quyÕt nh thÕ nµo
®Ó lÊy l¹i sù c©n b»ng sinh th¸i cho m«i trêng?
3. Gi¶i ph¸p:
V©ng, cã thÓ nãi r»ng tù nhiªn ®ang “tr¶ thï” chóng ta, ®ang chèng l¹i chÝnh con
ngêi, ®iÒu mµ c¸ch ®©y h¬n 100 n¨m Ph.¡ngghen ®· tõng c¶nh b¸o.
Kh«ng thÓ tiÕp tôc ph¹m sai lÇm, ph¶i t×m c¸ch sèng hµi hßa víi thiªn nhiªn,
ph¶i ®iÒu khiÓn cã ý thøc mèi quan hÖ gi÷a con ngêi vµ tù nhiªn. §ã lµ c¸ch gi¶i
quyÕt ®óng ®¾n cho c¸c vÊn ®Ò sinh th¸i toµn cÇu hiÖn nay. Bëi v×, “chóng ta hoµn
toµn kh«ng thèng trÞ ®îc giíi tù nhiªn nh mét kÎ x©m lîc thèng trÞ mét d©n téc
kh¸c, nh mét ngêi sèng bªn ngoµi tù nhiªn, mµ tr¸i l¹i, b¶n th©n chóng ta víi c¶ x¬ng thÞt, m¸u mñ, vµ ®Çu ãc chóng ta lµ thuéc vÒ giíi tù nhiªn, n»m trong lßng
giíi tù nhiªn, vµ tÊt c¶ sù thèng trÞ cña chóng ta ®èi víi tù nhiªn lµ ë chç chóng ta,
kh¸c víi tÊt c¶ c¸c sinh vËt kh¸c lµ chóng ta nhËn thøc ®îc quy luËt cña giíi tù
nhiªn vµ cã thÓ sö dông nh÷ng quy luËt ®ã mét c¸ch chÝnh x¸c”(C.Mac vµ
¡ngghen: Toµn tËp).
ChÝnh v× thÕ b¶o vÖ m«i trêng b»ng tæ chøc nh: “Hßa B×nh Xanh” ra ®êi nh»m
kªu gäi, tuyªn truúªn mäi ngêi cïng nhau b¶o vÖ m«i trêng; nhiÒu nguyªn thñ cña
c¸c quèc gia ®· cho tiÕn hµnh nh÷ng héi nghÞ bµn trßn ®Ó t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p
thÝch hîp nhÊt cho t×nh h×nh m«i trêng hiÖn nay... lµ nh÷ng viÖc lµm cÊp b¸ch cho
sù sèng cña tr¸i ®Êt nµy.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
C¬ së h¹ tÇng quyÕt ®Þnh kiÕn tróc thîng tÇng vµ kiÕn tróc thîng tÇng l¹i t¸c
®éng ngîc trë l¹i ®èi víi c¬ së h¹ tÇng. ë ViÖt Nam nÕu nh viÖc khai th¸c m«i trêng cña ngêi d©n lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh tíi t×nh tr¹ng m«i trêng th× chñ tr¬ng,
chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc ta lµ nh©n tè cã t¸c ®éng m¹nh mÏ vµo ý thøc
cña nh©n d©n. Nh ë níc ta, n¨m 1994 míi cã LuËt B¶o vÖ m«i trêng, lµ mét níc
thiÕu luËt ph¸p vÒ m«i trêng nªn kh«ng cã rµng buéc ph¸p lý ®èi víi hµnh ®éng vi
ph¹m x©m lîc lîi Ých quèc gia. Vµ h¬n n÷a, Nhµ níc ta cha cã mét sù ®Çu t thÝch
®¸ng cho c¸c c¬ quan nghiªn cøu vÒ m«i trêng vµ ch¨m lo b¶o vÖ m«i trêng...
“§Êt cã lµnh th× chim míi ®Ëu”, rõng cã b×nh yªn th× chim míi hãt , ®ång lóa
kh«ng cã thuèc trõ s©u th× chim ngãi míi bay....vµ gi¸o s Vâ Quý – trung t©m
nghiªn cøu tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ gi¸o dôc m«i trêng §¹i häc Quèc gia Hµ Néi
®· tõng nãi r»ng: “Mong sao thiªn nhiªn cña chóng ta sÏ vÉn m·i t¬i ®Ñp nh ®·
tõng t¬i ®Ñp. Mong sao ®Êt níc nµy cã thËt nhiÒu tiÕng chim ....”
V©ng, mét m«i trêng sèng ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ mét nhu cÇu kh«ng ph¶i cña
riªng ai .
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
C. KÕt luËn.
C.M¸c ®· chØ ra r»ng: “NÕu v¨n minh ®îc ph¸t triÓn mét c¸ch tù ph¸t, kh«ng cã
híng dÉn mét c¸ch khoa häc th× sÏ ®Ó l¹i sau ®ã mét b·i hoang m¹c”
V©ng, h·y b¾t ®Çu khi cha qu¸ muén. H·y lµm cho tÊt c¶ mäi ngêi hiÓu ®îc
r»ng: HiÓm häa sinh th¸i ®ang ®e däa toµn bé sù sèng trªn tr¸i ®Êt, kÓ c¶ con ngêi
vµ x· héi loµi ngêi. HiÓm häa nµy cã ng¨n chÆn vµ gi¶i quyÕt ®îc hay kh«ng, ®iÒu
®ã hoµn toµn phô thuéc vµo nh÷ng ho¹t ®éng tù gi¸c cña con ngõ¬i trong bíc ph¸t
triÓn tiÕp tôc, v× chØ cã con ngêi lµ nh©n tè duy nhÊt cã ý thøc trong hÖ thèng Tù
nhiªn – X· héi. Thùc hiÖn sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ môc tiªu chiÕn lîc cña toµn
nh©n lo¹i. Chóng ta kh«ng thÓ kh«ng nghÜ ®Õn nh÷ng thÕ hÖ tiÕp nèi. H·y ®Ó l¹i
cho thÕ hÖ mai sau giang s¬n cÈm tó mµ «ng cha ®· ®Ó l¹i cho chóng ta. H·y ®Ó l¹i
cho con ch¸u chóng ta kh«ng ph¶i lµ hoang m¹c mµ lµ nh÷ng c¸nh ®ång mµu mì,
nh÷ng th¶o nguyªn vµ rõng nói xanh rên, nh÷ng tiÕng gÇm triªng liªng cña mu«ng
thó, nh÷ng tiÕng gï ªm ¸i cña chim mu«ng...§Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®ã, cÇn ph¶i cã
sù nç lùc hîp t¸c cña tÊt c¸c níc, c¸c d©n téc, cña mäi ngêi vµ cña tÊt c¶ c¸c
ngµnh khoa häc vµ c«ng nghÖ trªn toµn thÕ giíi. M«i trêng sèng bÒn v÷ng sÏ gióp
chóng ta cã mét t¬ng lai tèt ®Ñp h¬n , t¬i s¸ng h¬n.
9