Tài liệu Kth[2009] 4053630 truong kim thanh (www.kinhtehoc.net)

www.kinhtehoc.net TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ − QUẢN TRỊ KINH DOANH ________________________ LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CHẾ BIẾN VÀ XUẤT NHẬP KHẨU THỦY SẢN CADOVIMEX Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện: ThS. ĐÀM THỊ PHONG BA TRƯƠNG KIM THÀNH MSSV: 4053630 Lớp: Kế toán tổng hợp K31 Cần Thơ - 2009 http://www.kinhtehoc.net www.kinhtehoc.net Luận văn tốt nghiệp LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập tại Khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh trường Đại học Cần Thơ, em đã được sự hướng dẫn tận tình của Quý thầy cô và đã tiếp thu được rất nhiều kiến thức bổ ích, đặc biệt là trong quá trình thực hiện luận văn tốt nghiệp em đã được sự giúp đỡ của quý thầy cô. Để hoàn thành luận văn tốt nghiệp này, em xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám Hiệu trường Đại Học Cần Thơ đã tạo điều kiện thuận lợi cho chúng em học tập nghiên cứu, cám ơn các thầy cô trường Đại Học Cần Thơ đặc biệt là các thầy cô khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh đã truyền đạt cho chúng em những kiến thức quý báu sẽ trở thành nền tảng vững chắc cho chúng em về sau này. Đặc biệt em chân thành cám ơn cô Đàm Thị Phong Ba đã hướng dẫn tận tình và đóng góp những ý kiến quý báo để em có thể giúp em hoàn thành luận văn này. Em xin chân thành cám ơn Ban Giám Đốc công ty cổ phần chế biến và xuất nhập khẩu thủy sản Cadovimex, em cũng xin cảm ơn các anh, chị Phòng Kinh tế Kế hoạch, anh Dương Ngọc Thới - Kế toán trưởng Công ty đã hướng dẫn, giới thiệu và giúp đỡ em rất nhiều trong việc tìm hiểu, nghiên cứu tài liệu ở Công ty. Tuy nhiên, do thời gian thực tập và kiến thức còn hạn chế nên không thể tránh khỏi những thiếu sót, em rất mong được sự đóng góp chân tình của quý Thầy Cô, cơ quan thực tập và các bạn để đề tài được hoàn chỉnh hơn. Em kính chúc quý Thầy Cô, Ban Giám Đốc và toàn thể nhân viên trong Công ty dồi dào sức khoẻ, gặt hái được nhiều thành công. Xin trân trọng cám ơn! Cần Thơ, ngày 24 tháng 04 năm 2009 Sinh viên thực hiện Trương Kim Thành GVHD: ThS. Đàm Thị Phong Ba http://www.kinhtehoc.net ii SVTH: Trương Kim Thành www.kinhtehoc.net Luận văn tốt nghiệp LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất kỳ đề tài nghiên cứu khoa học nào. Ngày 24 tháng 04 năm 2009 Sinh viên thực hiện Trương Kim Thành GVHD: ThS. Đàm Thị Phong Ba http://www.kinhtehoc.net iii SVTH: Trương Kim Thành www.kinhtehoc.net Luận văn tốt nghiệp NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP ………………………................................................................................................. ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ...................................…………………...................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .............................................................…………………............................................ ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .................................................................................................................................. Ngày…. Tháng….năm…. THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ GVHD: ThS. Đàm Thị Phong Ba http://www.kinhtehoc.net iv SVTH: Trương Kim Thành www.kinhtehoc.net Luận văn tốt nghiệp NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN ……...………………….............................................................................................. ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ......................................…………………................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ................................................................…………………......................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... Ngày…. Tháng….năm…. GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN GVHD: ThS. Đàm Thị Phong Ba http://www.kinhtehoc.net v SVTH: Trương Kim Thành www.kinhtehoc.net Luận văn tốt nghiệp NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN …………………......................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ...........................………………….............................................................................. ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .....................................................………………….................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... Ngày……tháng….năm….. GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN GVHD: ThS. Đàm Thị Phong Ba http://www.kinhtehoc.net vi SVTH: Trương Kim Thành www.kinhtehoc.net Luận văn tốt nghiệp MỤC LỤC Trang CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ..................................................................................... .................................................................................................................................. 1 1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ...................................................................... 1 1.1.1. Sự cần thiết nghiên cứu .......................................................................... 1 1.1.2. Căn cứ thực tiễn ...................................................................................... 2 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU........................................................................... 2 1.2.1. Mục tiêu chung ....................................................................................... 2 1.2.2. Mục tiêu cụ thể ....................................................................................... 3 1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU ............................................................................. 3 1.3.1. Không gian .............................................................................................. 3 1.3.2. Thời gian ................................................................................................. 3 1.3.3. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................. 3 CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................................................................................................. 4 2.1. PHƯƠNG PHÁP LUẬN ............................................................................... 4 2.1.1. Khái quát về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm ............................. 4 2.1.2. Nội dung kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm .............. 7 2.1.3. Phân tích sự biến động .......................................................................... 15 2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................ 21 2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu ............................................................... 21 2.2.2. Phương pháp phân tích số liệu .............................................................. 21 CHƯƠNG 3: KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN CHẾ BIẾN VÀ XUẤT NHẬP KHẨU THỦY SẢN CADOVIMEX ........................................................... ................................................................................................................................ 22 3.1. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA CÔNG TY .................. 22 3.1.1. Giới thiệu Công ty ................................................................................ 22 3.1.2. Quá trình hình thành và phát triển ........................................................ 23 3.1.3. Những thành tựu đã đạt được ............................................................... 24 GVHD: ThS. Đàm Thị Phong Ba http://www.kinhtehoc.net vii SVTH: Trương Kim Thành www.kinhtehoc.net Luận văn tốt nghiệp 3.1.4. Hệ thống quản lý chất lượng Công ty đang áp dụng ............................ 25 3.2. CƠ CẤU TỔ CHỨC TẠI CÔNG TY .......................................................... 27 3.2.1. Sơ đồ tổ chức tại Công ty ..................................................................... 27 3.2.2. Các Phòng, Ban và đơn vị kinh doanh ................................................. 29 3.3. KHÁI QUÁT VỀ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY TRONG 3 NĂM (2005-2007) ........................................................................................... 33 3.3.1. Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty trong 3 năm (2005-2007) 33 3.3.2. Tình hình xuất khẩu của Công ty trong 3 năm (2005-2007) ................ 37 3.4. THUẬN LỢI, KHÓ KHĂN VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA CÔNG TY TRONG NHỮNG NĂM TỚI ....................................................................... 39 3.4.1. Thuận lợi ............................................................................................... 39 3.4.2. Khó khăn ............................................................................................... 41 3.4.3. Định hướng phát triển của Công ty ...................................................... 42 CHƯƠNG 4: TÌNH HÌNH KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CHẾ BIẾN VÀ XUẤT NHẬP KHẨU THỦY SẢN CADOVIMEX........................................................................ ................................................................................................................................ 44 4.1. QUY TRÌNH SẢN XUẤT TẠI CÔNG TY ................................................. 44 4.1.1. Quy trình sản xuất tôm đông lạnh ........................................................ 44 4.1.2. Quy trình sản xuất mực đông lạnh ........................................................ 45 4.2. CÁC NGUYÊN TẮC TẬP HỢP CHI PHÍ VÀ TÍNH GIÁ THÀNH TẠI CÔNG TY........................................................................................................... 46 4.2.1. Nguyên tắc tập hợp các loại chi phí sản xuất ....................................... 46 4.2.4. Nguyên tắc tính giá thành sản phẩm ..................................................... 46 4.3. KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH TẠI CÔNG TY ....................................................................................................................... ….47 4.3.1. Hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp .......................................... 47 4.3.2. Hạch toán chi phí nhân công trực tiếp .................................................. 48 4.3.3. Hạch toán chi phí sản xuất chung ......................................................... 51 4.3.4. Đánh giá sản phẩm dở dang .................................................................. 55 GVHD: ThS. Đàm Thị Phong Ba http://www.kinhtehoc.net viii SVTH: Trương Kim Thành www.kinhtehoc.net Luận văn tốt nghiệp 4.3.5. Tổng hợp chi phí tính giá thành sản phẩm ........................................... 57 4.4. PHÂN TÍCH SỰ BIẾN ĐỘNG CỦA CHI PHÍ SẢN XUẤT ĐẾN GIÁ THÀNH SẢN PHẨM ......................................................................................... 58 4.4.1 Phân tích biến động chung của chi phí sản xuất trong 3 năm 2005, 2006, 2007 ................................................................................................................ 58 4.4.2. Phân tích biến động giữa thực tế và kế hoạch của từng khoản mục chi phí sản xuất trong 3 năm 2005, 2006, 2007 .............................................. 61 CHƯƠNG 5: MỘT SỐ GIẢI PHÁP ...................................................................... ................................................................................................................................ 71 5.1. TỒN TẠI VÀ NGUYÊN NHÂN ................................................................. 71 5.1. GIẢI PHÁP .................................................................................................. 71 5.3.1. Tạo nguồn nguyên liệu bền vững ......................................................... 71 5.3.2. Nâng cao tay nghề của công nhân trực tiếp sản xuất ............................ 72 5.3.3. Tiết kiệm các loại chi phí để hạ giá thành sản phẩm ............................ 73 CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................... ................................................................................................................................ 76 6.1. KẾT LUẬN.................................................................................................. 76 6.2. KIẾN NGHỊ ................................................................................................. 77 6.2.1. Đối với Công ty .................................................................................... 77 6.2.2. Đối với Nhà nước ................................................................................. 78 GVHD: ThS. Đàm Thị Phong Ba http://www.kinhtehoc.net ix SVTH: Trương Kim Thành www.kinhtehoc.net Luận văn tốt nghiệp DANH MỤC BIỂU BẢNG Trang Bảng 1: KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY TRONG 3 NĂM 2005, 2006, 2007...........................................................................................34 Bảng 2: TÌNH HÌNH THỊ TRƯỜNG VÀ SẢN LƯỢNG XUẤT KHẨU.................37 Bảng 3: TỔNG HỢP CHI PHÍ NHÂN CÔNG TRỰC TIẾP TRONG QUÝ 1 NĂM 2008............................................................................................................................50 Bảng 4: TỔNG HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT CHUNG TRONG QUÝ 1 NĂM 2008............................................................................................................................53 Bảng 5: TỔNG HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT TRONG QUÝ 1 NĂM 2008 ..............55 Bảng 6: PHIẾU TÍNH GIÁ THÀNH MẶT HÀNG TÔM ĐÔNG LẠNH................58 Bảng 7:PHIẾU TÍNH GIÁ THÀNH MẶT HÀNG MỰC ĐÔNG LẠNH.................58 Bảng 8: BIẾN ĐỘNG CHI PHÍ SẢN XUẤT CỦA CÔNG TY TRONG 3 NĂM 2005, 2006, 2007........................................................................................................59 Bảng 9: PHÂN TÍCH BIẾN ĐỘNG CHI PHÍ NGUYÊN VẬT LIỆU TRỰC TIẾP CỦA SẢN PHẨM TÔM ĐÔNG LẠNH NĂM 2005, 2006, 2007 ...........................61 Bảng 10: PHÂN TÍCH BIẾN ĐỘNG CHI PHÍ NGUYÊN VẬT LIỆU TRỰC TIẾP CỦA SẢN PHẨM MỰC ĐÔNG LẠNH NĂM 2005, 2006, 2007…........................63 Bảng 11: PHÂN TÍCH BIẾN ĐỘNG CHI PHÍ NHÂN CÔNG TRỰC TIẾP CỦA SẢN PHẨM TÔM ĐÔNG LẠNH NĂM 2005, 2006, 2007......................................65 Bảng 12: PHÂN TÍCH BIẾN ĐỘNG CHI PHÍ NHÂN CÔNG TRỰC TIẾP CỦA SẢN PHẨM MỰC ĐÔNG LẠNH NĂM 2005, 2006, 2007…….............................66 Bảng 13: PHÂN TÍCH BIẾN ĐỘNG CHI PHÍ SẢN XUẤT CHUNG KHẢ BIẾN SẢN PHẨM TÔM ĐÔNG LẠNH NĂM 2005, 2006, 2007......................................67 Bảng 14: PHÂN TÍCH BIẾN ĐỘNG CHI PHÍ SẢN XUẤT CHUNG KHẢ BIẾN SẢN PHẨM MỰC ĐÔNG LẠNH NĂM 2005, 2006, 2007.....................................68 Bảng 15: PHÂN TÍCH BIẾN ĐỘNG ĐỊNH PHÍ SẢN XUẤT CHUNG NĂM 2005, 2006, 2007..................................................................................................................69 GVHD: ThS. Đàm Thị Phong Ba http://www.kinhtehoc.net x SVTH: Trương Kim Thành www.kinhtehoc.net Luận văn tốt nghiệp DANH MỤC HÌNH Trang Sơ đồ 1: Sơ đồ hạch toán chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp................................ 8 Sơ đồ 2: sơ đồ hạch toán chi phí nhân công trực tiếp..................................................9 Sơ đồ 3: Sơ đồ hạch toán chi phí sản xuất chung......................................................10 Sơ đồ 4: Sơ đồ hạch toán tập hợp chi phí sản xuất theo kê khai thường xuyên.........11 Sơ đồ 5: Sơ đồ hạch toán tập hợp chi phí sản xuất theo kiểm kê định kỳ..................12 Sơ đồ 6: Sơ đồ cơ cấu bộ máy quản lý tại Công ty....................................................27 Sơ đồ 7: Sơ đồ luân chuyển chứng từ theo hình thức chứng từ ghi sổ.......................31 Sơ đồ 8: Quy trình sản xuất tôm đông lạnh................................................................44 Sơ đồ 9: Sơ đồ tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiêp quý 1 – CADOVIMEX......48 Sơ đồ 10: Sơ đồ tập hợp chi phí nhân công trực tiếp quý 1 – CADOVIMEX............50 Sơ đồ 11: Sơ đồ tập hợp chi phí sản xuất chung quý 1 – CADOVIMEX…................54 Sơ đồ 12: Sơ đồ tổng hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm quý 1 - CADOVIMEX.................................................................................................57 Biểu đồ 1: Tình hình lợi nhuận sau thuế của Công ty................................................36 Biểu đồ 2:Doanh thu xuất khẩu theo từng thị trường................................................38 Biểu đồ 3: Biến động chi phí sản xuất........................................................................61 GVHD: ThS. Đàm Thị Phong Ba http://www.kinhtehoc.net xi SVTH: Trương Kim Thành www.kinhtehoc.net Luận văn tốt nghiệp DANH SÁCH CÁC TỪ VIẾT TẮT Tiếng Việt NVL: Nguyên vật liệu PX: Phân xưởng TK: Tài khoản BPSX: Bộ phận sản xuất CPSX: Chi phí sản xuất CPSXDD: Chi phí sản xuất dở dang CPNVLTT: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp CPNCTT: Chi phí nhân cong trực tiếp CPSXC: Chi phí sản xuất chung TSCĐ: Tài sản cố định SXDD: Sản xuất dở dang SP: Sản phẩm SPDD: Sản phẩm dở dang Z: Giá thành PS:Phát sinh Đvsp: đơn vị sản phẩm XNK: Xuất nhập khẩu KPCĐ: Kinh phí công đoàn BHXH: Bảo hiểm xã hội BHYT: Bảo hiểm y tế Tiếng Anh: HOSO: Tôm sú nguyên con HLSO: Tôm sú, tôm thẻ, tôm chì, bỏ đầu VASEP: Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam GVHD: ThS. Đàm Thị Phong Ba http://www.kinhtehoc.net xii SVTH: Trương Kim Thành www.kinhtehoc.net Luận văn tốt nghiệp SSOP: Sanitation Standard Operating Procedure - Quy phạm vệ sinh quy định quy trình và các thủ tục kiểm soát vệ sinh tại nhà máy GMP: Good Manufactoring Practices - Quy phạm sản xuất quy định các biện pháp, thao tác thực hành cần tuân thủ đảm bảo sản xuất ra những sản phẩm đạt yêu cầu về chất lượng ISO 9001:2000 – 14001:2004: International Organization for Standardization BRC: British Retail Consortium – Hiệp hội bán lẻ Anh Quốc IFS: International Food Standards – Tổ chức Tiêu chuẩn Thực phẩm Quốc tế US HACCP: US Hazard Analysis and Critical Control Point – Bộ Quy tắc Đánh giá và Kiểm soát điểm tới hạn của Hoa Kỳ SQF 2000: Safe Quality Foods 2000 – Bộ quy tắc Thực phẩm Chất lượng An toàn 2000 SA 8000: Social Accountability 8000 – Bộ Quy tắc An toàn Xã hội 8000 HALAL: Foods Certified as Muslim – Approved – Chứng nhận Thực phẩm phù hợp với Hồi Giáo GVHD: ThS. Đàm Thị Phong Ba http://www.kinhtehoc.net xiii SVTH: Trương Kim Thành www.kinhtehoc.net Luận văn tốt nghiệp CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU 1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1.1. Sự cần thiết nghiên cứu Trong nền kinh tế thị trường, kế toán đóng vai trò quan trọng trong việc phản ánh thực trạng tài chính của doanh nghiệp tại từng thời điểm, đồng thời cung cấp những thông tin kinh tế cho xã hội hữu ích cho các cổ đông cũng như các nhà đầu tư quan tâm đến Công ty và giúp cho Nhà nước trong việc chỉ đạo điều hành các hoạt động kinh tế nhằm phục vụ tốt cho công cuộc định hướng phát triển của đất nước. Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là mối quan tâm hàng đầu của các nhà quản lý doanh nghiệp bởi vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến giá bán của sản phẩm, khi đó nó sẽ ảnh hưởng đến sản lượng tiêu thụ và lợi nhuận của doanh nghiệp, mà mục tiêu của các doanh nghiệp là phải tìm kiếm lợi nhuận do đó việc tổ chức thực hiện tốt công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại doanh nghiệp là hết sức cần thiết. Riêng công tác hạch toán giá thành sản phẩm là khâu phức tạp nhất trong công tác kế toán của doanh nghiệp, nó đòi hỏi người kế toán phải có đầy đủ kinh nghiệm để xác định đúng đắn các loại chi phí , chi phí nào hợp lý được tính vào giá thành của sản phẩm, chi phí nào không được tính vào giá thành sản phẩm. Nếu xác định không đúng đắn chúng ta có thể bỏ sót các hoặc thêm vào các chi phí không hợp lý làm giá thành của sản phẩm bị đội lên và làm mất tính cạnh tranh về giá cả của mặt hàng trên thị trường. Đối các doanh nghiệp sản xuất, đặc biệt là với những doanh nghiệp sản xuất có qui mô lớn, sản xuất những mặt hàng có tính cạnh tranh cao, ngoài các yếu tố nguồn vốn, nguồn nguyên liệu, thị trường,… thì một trong những nội dung có ý nghĩa quan trọng hàng đầu là công việc quản trị chi phí và tính giá thành sản phẩm. Khi chúng ta bước vào nền kinh tế thị trường thì cũng là là lúc chúng ta phải chịu chi phối bởi các tác động của các yếu tố khách quan bên ngoài, cũng như sự cạnh tranh khốc liệt của các doanh nghiệp trong nước nhất là cạnh tranh về giá cả. Do đó bắt buộc doanh nghiệp phải hết sức tỉnh táo trong kinh doanh, phải hạch toán một cách đúng đắn, đầy đủ, và quản lý các khoản chi phí một cách hợp GVHD: ThS. Đàm Thị Phong Ba http://www.kinhtehoc.net 1 SVTH: Trương Kim Thành www.kinhtehoc.net Luận văn tốt nghiệp lý, điều này sẽ giúp cho doanh nghiệp nâng cao sức cạnh tranh và tạo cho mình một chổ đứng vững chắc trên thương trường. Qua một thời gian thực tập tại Công ty và nhận thấy được tầm quan trọng của công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm nên tôi quyết định chọn đề tài “Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty cổ phần chế biến và xuất nhập khẩu thủy sản Cadovimex” làm đề tài nghiên cứu của mình. 1.1.2. Căn cứ thực tiễn Kế toán là một bộ phận không thể thiếu trong mỗi doanh nghiệp, theo quy định của Nhà nước thì doanh nghiệp dù lớn hay nhỏ đều đòi hỏi phải có bộ phận kế toán để hạch toán các loại chi phí , thuế, doanh thu và lợi nhuận... Riêng đối với doanh nghiệp sản xuất hàng hóa thì hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm luôn luôn là mối quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp, đồng thời nó cũng là mối quan tâm của các cơ quan chức năng Nhà nước trong việc thực hiện công tác quản lý các doanh nghiệp. Giá thành sản phẩm với chức năng vốn có của nó đã trở thành chỉ tiêu kinh tế có ý nghĩa rất quan trọng trong quản lý chất lượng và hiệu quả của việc sản xuất kinh doanh. Có thể nói rằng giá thành sản phẩm là tấm gương phản chiếu toàn bộ các biện pháp kinh tế, tổ chức, quản lý và kỹ thuật mà doanh nghiệp đã và đang thực hiện trong quá trình sản xuất kinh doanh. Do đó việc hiểu rõ các yếu tố chi phí cấu thành nên giá thành sản phẩm là hết sức cần thiết để từ đó giúp doanh nghiệp quản lý các loại chi phí của mình tốt hơn nhằm tiết kiệm chi phí hạ giá thành sản phẩm. 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1. Mục tiêu chung Tìm hiểu các yếu tố cấu thành nên giá thành sản phẩm và cách thức hạch toán chi phí của Công ty nhằm xem xét tính hợp lý trong công tác tính giá thành sản phẩm tại Công ty. Đồng thời phân tích sự tác động của các yếu tố chi phí sản xuất đến giá thành sản phẩm. Từ đó đề ra một số biện pháp tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của Công ty. GVHD: ThS. Đàm Thị Phong Ba http://www.kinhtehoc.net 2 SVTH: Trương Kim Thành www.kinhtehoc.net Luận văn tốt nghiệp 1.2.2. Mục tiêu cụ thể - Tìm hiểu khái quát về hoạt động kinh doanh của Công ty cổ phần chế biến và xuất nhập khẩu thủy sản Cadovimex. - Hạch toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm. - Phân tích sự tác động của các yếu tố chi phí sản xuất đến giá thành sản phẩm. - Đánh giá công tác tổ chức hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm của Công ty. - Đề ra các biện pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất v à tính giá thành sản phẩm của Công ty. 1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.3.1. Không gian Đề tài được tiến hành trong Công ty cổ phần chế biến và xuất nhập khẩu thủy sản Cadovimex. 1.3.2. Thời gian Thời gian tiến hành đề tài: Từ 02/02/2009 đến 25/04/2009 1.3.3. Đối tượng nghiên cứu Công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty cổ phần chế biến và xuất nhập khẩu thủy sản Cadovimex trong quý 1 năm 2008, phân tích biến động chung của chi phí sản xuất và phân tích sự biến động của từng khoản mục chi phí sản xuất tại Công ty trong 3 năm 2005, 2006, 2007. GVHD: ThS. Đàm Thị Phong Ba http://www.kinhtehoc.net 3 SVTH: Trương Kim Thành www.kinhtehoc.net Luận văn tốt nghiệp CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. PHƯƠNG PHÁP LUẬN 2.1.1. Khái quát về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm 2.1.1.1. Chi phí sản xuất a. Khái niệm chi phí sản xuất Quá trình sản xuất sản phẩm là quá trình phát sinh thường xuyên, liên tục các khoản chi phí sản xuất với mục đích tạo ra nhiều loại sản phẩm khác nhau. Chi phí sản xuất bao gồm rất nhiều khoản khác nhau như: chi phí về nguyên vật liệu, chi phí về nhân công, chi phí về khấu hao TSCĐ… Nói một cách tổng quát, chi phí sản xuất là toàn bộ các khoản hao phí vật chất mà doanh nghiệp đã bỏ ra để thực hiện quá trình sản xuất sản phẩm. Chi phí sản xuất có các đặc điểm: vận động, thay đổi không ngừng; mang tính đa dạng và phức tạp gắn liền với tính đa dạng, phức tạp của ngành nghề sản xuất, quy trình sản xuất. b. Phân loại chi phí sản xuất Chi phí sản xuất bao gồm nhiều khoản chi phí có nội dung, công dụng và mục đích sử dụng khác nhau. Do đó để phục vụ cho công tác quản lý v à hạch toán cần phải phân loại chi phí sản xuất theo tiêu thức phù hợp. Sau đây là một số tiêu thức phổ biến để phân loại chi phí sản xuất. - Phân loại chi phí theo chức năng hoạt động: Đây là cách phân loại phổ biến nhất vì nó rõ ràng và chi tiết. Cách phân loại này căn cứ vào chức năng hoạt động mà chi phí phát sinh để phân loại, dựa vào cách phân loại này chi phí sản xuất được chia thành 3 loại: + Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: tất cả chi phí gồm nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu được sử dụng trực tiếp cho quá trình sản xuất kinh doanh. Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp được hạch toán trực tiếp vào đối tượng chịu phí. Tuy nhiên, khi nguyên liệu trực tiếp được sử dụng cho nhiều loại sản phẩm mà không thể xác định mức tiêu hao thực tế cho từng loại sản phẩm (hoặc đối tượng chịu chi phí) thì kế toán phải tiến hành phân bổ theo tiêu thức thích hợp. + Chi phí nhân công trực tiếp: tất cả các chi phí có liên quan đến bộ phận lao động trực tiếp sản xuất sản phẩm như tiền lương, tiền công, các khoản phụ GVHD: ThS. Đàm Thị Phong Ba http://www.kinhtehoc.net 4 SVTH: Trương Kim Thành www.kinhtehoc.net Luận văn tốt nghiệp cấp, các khoản trích về BHXH, BHYT, KPCĐ vào chi phí theo quy định. Chi phí nhân công trực tiếp đươc hạch toán trực tiếp vào các đối tượng chịu chi phí. Cũng như chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, khi chi phí nhân công trực tiếp li ên quan đến nhiều đối tượng và không thể xác định trực tiếp mức tiêu hao cho từng đối tượng thì phải tiến hành phân bổ theo những tiêu thức thích hợp. + Chi phí sản xuất chung: là chi phí phục vụ và quản lý sản xuất gắn liền với từng phân xưởng sản xuất, là loại chi phí tổng hợp gồm: chi phí nhân viên phân xưởng, chi phí vật liệu và dụng cụ sản xuất của phân xưởng, chi phí khấu hao TSCĐ ở phân xưởng. Chi phí này được tập hợp theo từng phân xưởng sản xuất hoặc bộ phận sản xuất kinh doanh hàng tháng và cuối mỗi tháng tiến hành phân bổ và kết chuyển cho các đối tượng hạch toán chi phí. Chi phí sản xuất chung có 4 đặc điểm: • Gồm nhiều khoản mục khác nhau. • Các khoản mục chi phí thuộc chi phí sản xuất chung đều có tính chất gián tiếp đối với từng đơn vị sản phẩm nên không thể tính thẳng vào sản phẩm dịch vụ phục vụ. • Chi phí sản xuất chung gồm cả biến phí, định phí và chi phí hỗn hợp. Trong đó định phí chiếm tỷ lệ cao nhất. • Do có nhiều khoản mục chi phí nên chúng được nhiều bộ phận khác nhau quản lý và rất khó kiểm soát. - Phân loại chi phí theo mối quan hệ với thời kỳ: + Chi phí sản phẩm Chi phí sản phẩm là những chi phí gắn liền với sản phẩm được sản xuất ra hoặc được mua vào. Nó phát sinh trong một thời kỳ và ảnh hưởng đến nhiều kỳ sản xuất kinh doanh, kỳ tính kết quả kinh doanh. + Chi phí thời kỳ Chi phí thời kỳ là những chi phí phát sinh và ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận trong một kỳ kế toán. Chi phí thời kỳ trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp tồn tại khá phổ biến như chi phí hoa hồng bán hàng, chi phí quảng cáo, chi phí thuê nhà, chi phí văn phòng… Những chi phí này được tính hết thành phí tổn trong kỳ để xác định kết quả kinh doanh. GVHD: ThS. Đàm Thị Phong Ba http://www.kinhtehoc.net 5 SVTH: Trương Kim Thành www.kinhtehoc.net Luận văn tốt nghiệp Ở những doanh nghiệp sản xuất, chi phí sản phẩm phát sinh trong lĩnh vực sản xuất dưới hình thức chi phí sản xuất. Sau đó, chúng chuyển hóa thành giá trị thành phẩm tồn kho chờ bán. Khi tiêu thụ, chúng chuyển hóa thành giá vốn hàng bán được ghi nhận trên báo cáo kết quả kinh doanh trong kỳ. Ngược lại, chi phí thời kỳ, thời kỳ chúng phát sinh cũng chính là thời kỳ ghi nhận trên báo cáo kết quả kinh doanh. - Phân loại chi phí theo các tiêu thức khác: Ngoài những cách phân loại trên thì chi phí sản xuất còn được phân loại theo các tiêu thức sau: + Theo mối quan hệ với mức độ hoạt động Chi phí được chia thành 3 loại: • Biến phí. • Định phí. • Chi phí hỗn hợp. + Phân loại nhằm ra quyết định • Chi phí trực tiếp và chi phí gián tiếp. • Chi phí kiểm soát được và chi phí không kiểm soát được. • Chi phí chênh lệch. • Chi phí cơ hội. • Chi phí chìm. 2.1.1.2. Giá thành sản phẩm a. Khái niệm Giá thành sản phẩm là chi phí sản xuất tính cho một khối lượng sản phẩm, dịch vụ hoàn thành nhất định. Giá thành là một chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ảnh chất lượng toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh và quản lý kinh tế tài chính tại doanh nghiệp, cụ thể là phản ảnh kết quả sử dụng các loại tài sản, vật tư, lao động, tiền vốn trong quá trình sản xuất cũng như các giải pháp kinh tế kỹ thuật mà doanh nghiệp đã thực hiện nhằm đạt mục đích sản xuất là khối lượng sản phẩm nhiều nhất với chi phí sản xuất tiết kiệm và lợi nhuận cao. b. Phân loại Trong doanh nghiệp sản xuất, giá thành sản phẩm được chia thành 3 loại: GVHD: ThS. Đàm Thị Phong Ba http://www.kinhtehoc.net 6 SVTH: Trương Kim Thành www.kinhtehoc.net Luận văn tốt nghiệp - Giá thành định mức: giá thành sản phẩm được xây dựng dựa trên tiêu chuẩn định mức của chi phí sản xuất (chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung). - Giá thành kế hoạch (giá thành dự toán): giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở tiêu chuẩn chi phí định mức nhưng có điều chỉnh theo năng lực hoạt động trong kỳ kế hoạch. - Giá thành thực tế: giá thành sản phẩm được tính dựa trên cơ sở chi phí thực tế phát sinh. Giá thành định mức và giá thành kế hoạch thường được lập trước khi sản xuất, còn giá thành thực tế thì hẳn nhiên chỉ có được sau quá trình sản xuất. Do đó, doanh nghiệp luôn thực hiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm song song với các kỹ thuật để có được giá thành định mức, giá thành kế hoạch sau đó điều chỉnh về giá thành thực tế. 2.1.2. Nội dung kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm 2.1.2.1. Đối tượng tính giá thành và kỳ tính giá thành Đối tượng tính giá thành sản phẩm là khối lượng sản phẩm, dịch vụ hoàn thành nhất định mà doanh nghiệp cần tính tổng giá thành và giá thành đơn vị sản phẩm. Kỳ tính giá thành là khoảng thời gian cần thiết phải tiến hành tổng hợp chi phí sản xuất để tính tổng giá thành và giá thành đơn vị đại lượng, kết quả hoàn thành (thông thường kỳ tính giá thành được chọn trùng với kỳ báo cáo kế toán: tháng, quý, năm,…). 2.1.2.2. Tập hợp chi phí sản xuất a. Chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp Chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp bao gồm tất cả chi phí về nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ và nhiên liệu được sử dụng trực tiếp cho quá trình sản xuất sản phẩm. Tài khoản sử dụng: TK 621 “chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp” Kết cấu TK 621 được thể hiện trên sơ đồ hạch toán sau: GVHD: ThS. Đàm Thị Phong Ba http://www.kinhtehoc.net 7 SVTH: Trương Kim Thành