1
Lêi nãi ®Çu
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt lµ trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn
nay, ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i t×m mäi biÖn
ph¸p ®Ó kh«ng ngõng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng tÝnh c¹nh tranh, t¨ng tÝch
luü. Do ®ã, c¸c doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn môc tiªu s¶n xuÊt kinh doanh
nh»m ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng, c¬ chÕ h¹ch to¸n kinh doanh ®ßi hái c¸c
doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng bï ®¾p ®îc chi phÝ s¶n xuÊt mµ ph¶i cã l·i. V× vËy,
vÊn ®Ò ®Æt ra lµ c¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i tÝnh ®îc chi
phÝ s¶n xuÊt bá ra mét c¸ch chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp thêi. H¹ch to¸n chÝnh x¸c
chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ thµnh. Tõ ®ã gióp c¸c doanh
nghiÖp t×m mäi c¸ch ®Ó h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt ë møc tèi ®a h¹ thÊp vµ tiÕt
kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt còng chÝnh lµ biÖn ph¸p ®Ó h¹ thÊp tõng yÕu tè cña qu¸
tr×nh s¶n xuÊt nh: Chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ tiÒn l¬ng, chi phÝ qu¶n
lý....®Ó tõ ®ã h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu
chiÕm mét tû träng lín trong toµn bé chi phÝ cña doanh nghiÖp. Mäi sù biÕn
®éng vÒ chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®Òu lµm ¶nh hëng ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm tõ
®ã ¶nh hëng ®Õn thu nhËp cña doanh nghiÖp. Do vËy, h¹ thÊp vµ tiÕt kiÖm chi
phÝ nguyªn vËt liÖu lµ gi¶m mét phÇn ®¸ng kÓ chi phÝ s¶n xuÊt. MÆt kh¸c,
trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vËt chÊt nguyªn vËt liÖu gåm nhiÒu chñng
lo¹i, ®îc cung cÊp tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau thêng xuyªn biÕn ®éng vÒ sè lîng còng nh gi¸ c¶. Do ®ã, cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p theo dâi qu¶n lý tõ kh©u thu
mua vËt liÖu ®Õn kh©u xuÊt sö dông cho s¶n xuÊt vÒ c¶ chØ tiªu sè lîng còng
nh gi¸ trÞ, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra b×nh thêng. Th«ng qua c«ng
t¸c h¹ch to¸n vËt liÖu sÏ lµm cho doanh nghiÖp sö dông vËt liÖu mét c¸ch tèt
nhÊt, tr¸nh l·ng phÝ tõ ®ã gi¶m chi phÝ nguyªn vËt liÖu, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
V× vËy, bªn c¹nh vÊn ®Ò träng t©m lµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm th× tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu còng lµ vÊn
®Ò ®¸ng ®îc c¸c doanh nghiÖp quan t©m hiÖn nay.
T¹i C«ng ty cæ phÇn S¬n T©y lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt thuéc ngµnh
c¬ khÝ víi ®Æc ®iÓm nguyªn vËt liÖu chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n
phÈm th× viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu lµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó
gi¶m gi¸ thµnh, t¨ng lîi nhuËn cho c«ng ty, v× vËy ®iÒu tÊt yÕu lµ c«ng ty ph¶i
quan t©m ®Õn kh©u h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu.
NhËn thøc vÒ tÇm quan träng cña vËt liÖu ®èi víi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ ®ång thêi qua nghiªn cøu thùc tÕ c«ng t¸c kÕ
1
2
to¸n t¹i C«ng ty cæ phÇn S¬n T©y, ®îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña Ban gi¸m ®èc
C«ng ty, c¸c c¸n bé phßng kÕ to¸n C«ng ty, em nhËn thÊy kÕ to¸n vËt liÖu ë
C«ng ty gi÷ mét vai trß rÊt quan träng. ChÝnh v× vËy em ®· chän vµ ®i s©u vµo
nghiªn cøu ®Ò tµi “ Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty
cæ phÇn S¬n T©y - TØnh Hµ T©y” .
Néi dung cña chuyªn ®Ò bao gåm: Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn,
môc lôc vµ danh môc tµi liÖu tham kh¶o, chuyªn ®Ò bao gåm c¸c néi dung
chÝnh sau:
Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu
trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty cæ
phÇn S¬n T©y.
Ch¬ng 3: Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n
nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty cæ phÇn S¬n T©y.
Do thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn luËn v¨n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng
thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c
c¸n bé nghiÖp vô ë C«ng ty ®Ó luËn v¨n ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o NguyÔn Minh Ph¬ng, c¸c thÇy c«
trong khoa kinh tÕ vµ c¸c c¸n bé nghiÖp vô cña C«ng ty cæ phÇn S¬n T©y ®·
gióp em hoµn thµnh luËn v¨n nµy.
S¬n T©y, th¸ng 8 n¨m 2005
Sinh viªn: Hoµng ThÞ Mai
2
3
Ch¬ng 1
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n
nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
1.1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, vÞ trÝ vµ yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
1.1.1. Kh¸i niÖm.
Kal Max gäi t¾t mäi vËt trong thiªn nhiªn ë xung quanh ta mµ lao ®éng
cã Ých cña con ngêi cã thÓ t¸c ®éng vµo lµ ®èi tîng lao ®éng. Nguyªn vËt liÖu lµ
®èi tîng lao ®éng nhng kh«ng ph¶i bÊt cø ®èi tîng lao ®éng nµo còng lµ
nguyªn vËt liÖu. ChØ trong ®iÒu kiÖn ®èi tîng lao ®éng cã thÓ phôc vô cho qu¸
tr×nh s¶n xuÊt hay t¸i t¹o ra s¶n phÈm vµ ®èi tîng ®ã do lao ®éng t¹o ra míi trë
thµnh vËt liÖu.
VËy nguyªn vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng thÓ hiÖn díi d¹ng vËt ho¸, vËt
liÖu chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt ®Þnh vµ toµn bé gi¸
trÞ vËt liÖu ®îc chuyÓn hÕt mét lÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.
Hay còng cã thÓ ph¸t biÓu nguyªn vËt liÖu lµ tµi s¶n lu ®éng ®îc mua s¾m, dù tr÷
®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh b»ng nguån vèn lu ®éng.
1.1.2. §Æc ®iÓm.
- Nguyªn vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng, lµ mét trong 3 yÕu tè c¬ b¶n cña
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm. §Æc
®iÓm næi bËt cña nguyªn vËt liÖu lµ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh, nguyªn vËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh vµ bÞ
tiªu hao toµn bé vµo trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kh«ng gi÷ l¹i nguyªn h×nh th¸c
vËt chÊt ban ®Çu, gi¸ trÞ cña chóng ®îc chuyÓn toµn bé mét lÇn vµo chi phÝ s¶n
xuÊt kinh doanh.
1.1.3. VÞ trÝ.
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, nguyªn vËt liÖu lµ tµi s¶n dù tr÷ s¶n
xuÊt thuéc tµi s¶n lao ®éng. Nã lµ c¬ së vËt chÊt h×nh thµnh nªn s¶n phÈm
míi, lµ 1 trong 3 yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®îc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm.
V× vËy viÖc cung cÊp nguyªn vËt liÖu cã kÞp thêi hay kh«ng ®Òu cã ¶nh hëng
trùc tiÕp ®Õn t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt. MÆt kh¸c chÊt lîng s¶n
phÈm cao hay thÊp phô thuéc rÊt nhiÒu vµo chÊt lîng nguyªn vËt liÖu sö dông.
Qua ®ã, ta thÊy nguyªn vËt liÖu cã vÞ trÝ quan träng nh thÕ nµo ®èi víi c¸c
doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh, gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chiÕm tû träng lín
trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp chóng lµ ®èi tîng lao ®éng trùc tiÕp cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm. ThiÕu nguyªn
3
4
vËt liÖu s¶n xuÊt sÏ bÞ ®×nh trÖ, gi¸ trÞ s¶n phÈm cña Doanh nghiÖp phô thuéc
rÊt nhiÒu vµo t×nh h×nh biÕn ®éng chi phÝ nguyªn vËt liÖu v× chóng thêng
chiÕm 60-80% gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tõ ®ã cho thÊy chi phÝ nguyªn vËt liÖu cã
¶nh hëng kh«ng nhá tíi lîi nhuËn cña Doanh nghiÖp v× vËy ®ßi hái c¸c Doanh
nghiÖp ph¶i chó träng tíi c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu, ®Ó sö dông nguyªn
vËt liÖu mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt sao cho víi cïng mét khèi lîng vËt liÖu nhÊt
®Þnh cã thÓ lµm ra ®îc nhiÒu s¶n phÈm h¬n, chÊt lîng tèt h¬n...
§iÒu ®ã gióp Doanh nghiÖp cã thÓ ®øng v÷ng vµ c¹nh tranh trong c¬
chÕ thÞ trêng hiÖn nay. Muèn vËy Doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ vËt liÖu
ë tÊt c¶ c¸c kh©u: Thu mua, b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông vËt liÖu nh»m h¹n
thÊp chi phÝ vËt liÖu, gi¶m møc tiªu hao vËt liÖu cã ý nghÜa quan träng trong
viÖc h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng tÝch luü cho Doanh
nghiÖp.
1.1.4. Yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu.
- XuÊt ph¸t tõ vÞ trÝ, ®Æc ®iÓm cña vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh. §Ó qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh diÔn ra mét c¸ch liªn tôc th× ph¶i
®¶m b¶o cung cÊp nguyªn vËt liÖu kÞp thêi vÒ mÆt sè lîng, chÊt lîng còng nh
chñng lo¹i vËt liÖu do nhu cÇu s¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn ®ßi hái v©t liªô
ngµy cµng nhiÒu ®Ó ®¸p øng cho nhu cÇu s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ kinh doanh cã
l·i lµ môc tiªu mµ c¸c Doanh nghiÖp híng tíi. V× vËy, qu¶n lý tèt ë kh©u thu
mua, dù tr÷ vµ sö dông nguyªn vËt liÖu lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o chÊt
lîng s¶n phÈm, tiÕt kiÖm chi phÝ, gi¶m gi¸ thµnh, t¨ng lîi nhuËn cña Doanh
nghiÖp.
- Nguyªn vËt liÖu lµ tµi s¶n dù tr÷ cho s¶n xuÊt thêng xuyªn biÕn ®éng.
Do vËy, c¸c Doanh nghiÖp cÇn gi¸m s¸t chÆt chÏ qu¸ tr×nh thu mua, b¶o qu¶n
vµ sö dông vËt liÖu 1 c¸ch cã hiÖu qu¶.
+ ë kh©u thu mua: §¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ kÞp thêi nguyªn vËt liÖu
cho s¶n xuÊt s¶n phÈm vÒ mÆt sè lîng, chñng lo¹i, chÊt lîng, gi¸ c¶ hîp lý
ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ chÝnh x¸c gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu ( gi¸ mua, chi phÝ thu mua).
+ Kh©u b¶o qu¶n: Doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc hÖ thèng kho tµng hîp lý,
®óng chÕ ®é b¶o qu¶n víi tõng lo¹i vËt liÖu ®Ó tr¸nh h háng, thÊt tho¸t, hao
hôt, mÊt phÈm chÊt ¶nh híng ®Ên chÊt lîng s¶n phÈm.
+ Kh©u dù tr÷: §Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiÕn hµnh, kh«ng bÞ
ngõng trÖ, gi¸n ®o¹n. Doanh nghiÖp ph¶i dù tr÷ vËt liÖu ®óng ®Þnh møc tèi ®a,
tèi thiÓu ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt liªn tôc b×nh thêng kh«ng g©y ø ®äng (do kh©u
dù tr÷ qu¸ lín) t¨ng nhanh vßng quay vèn.
4
5
+ Trong kh©u sö dông vËt liÖu: Sö dông vËt liÖu theo ®óng ®Þnh møc
tiªu hao, ®óng chñng lo¹i vËt liÖu, nh»m ph¸t huy hiÖu qu¶ sö dông vËt liÖu
n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, chi phÝ vËt liÖu trong gi¸ thµnh s¶n phÈm v× vËy
®ßi hái tæ chøc tèt viÖc ghi chÐp, theo dâi ph¶n ¸nh t×nh h×nh xuÊt vËt liÖu.
TÝnh to¸n ph©n bæ chÝnh x¸c vËt liÖu cho tõng ®èi tîng sö dông theo ph¬ng
ph¸p thÝch hîp, cung cÊp sè liÖu kÞp thêi chÝnh x¸c cho c«ng t¸c tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm. §ång thêi thêng xuyªn hoÆc ®Þnh kú ph©n tÝch t×nh h×nh thu
mua, b¶o qu¶n dù tr÷ vµ sö dông vËt liÖu, trªn c¬ së ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p cÇn
thiÕt cho viÖc qu¶n lý ë tõng kh©u, nh»m gi¶m møc tiªu hao vËt liÖu trong s¶n
xuÊt s¶n phÈm, lµ c¬ së ®Ó t¨ng thªm s¶n phÈm cho x· héi.
1.2. Vai trß vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu.
1.2.1. Vai trß cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu.
KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong Doanh nghiÖp lµ viÖc ghi chÐp, ph¸n ¸nh
®Çy ®ñ t×nh h×nh thu mua, dù tr÷ nhËp xuÊt nguyªn vËt liÖu. MÆt kh¸c th«ng
qua tµi liÖu kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu cßn biÕt ®îc chÊt lîng, chñng lo¹i cã ®¶m
b¶o hay kh«ng? sè lîng thõa hay thiÕu ®èi víi s¶n xuÊt ®Ó tõ ®ã ngêi qu¶n lý
®Ò ra c¸c biÖn ph¸p thiÕt thùc nh»m kiÓm so¸t gi¸ c¶, chÊt lîng nguyªn vËt
liÖu.
- Th«ng qua tµi liÖu kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu cßn gióp cho viÖc kiÓm tra
chÆt chÏ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch sö dông, cung cÊp nguyªn vËt liÖu, tõ ®ã
cã c¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt mét c¸ch cã hiÖu qu¶
nhÊt. Bªn c¹nh ®ã, kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu cßn ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn kÕ to¸n
gi¸ thµnh.
- Lµm tèt c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong Doanh nghiÖp sÏ cung
cÊp th«ng tin chÝnh x¸c kÞp thêi vÒ t×nh h×nh nguyªn vËt liÖu, gióp l·nh ®¹o
n¾m b¾t t×nh h×nh qu¶n lý, sö dông nguyªn vËt liÖu ®Ó cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh
phï hîp.
1.2.2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu.
XuÊt ph¸t tõ vÞ trÝ yªu cÇu qu¶n lý vËt liÖu còng nh vai trß cña kÕ to¸n
trong qu¶n lý kinh tÕ nãi chung vµ qu¶n lý doanh nghiÖp nãi riªng th× kÕ to¸n
vËt liÖu trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt cÇn thùc hiÖn tèt nh÷ng nhiÖm vô sau
®©y:
- Ghi chÐp ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ kÞp thêi sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh lu©n chuyÓn
cña nguyªn vËt liÖu vÒ gi¸ c¶ vµ hiÖn vËt. TÝnh to¸n ®óng ®¾n trÞ gi¸ vèn (hoÆc
gi¸ thµnh) thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu nhËp kho, xuÊt kho nh»m cung cÊp
5
6
th«ng tin kÞp thêi chÝnh x¸c phôc vô cho yªu cÇu lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ qu¶n
lý doanh nghiÖp.
- KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch, ph¬ng ph¸p kü
thuËt vÒ h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu. §ång thêi híng dÉn c¸c bé phËn, c¸c ®¬n
vÞ trong Doanh nghiÖp thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c chÕ ®é h¹ch to¸n ban ®Çu vÒ
nguyªn vËt liÖu, ph¶i h¹ch to¸n ®óng chÕ ®é, ®óng ph¬ng ph¸p quy ®Þnh ®Ó
®¶m b¶o sù thèng nhÊt trong c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu.
- KiÓm tra viÖc chÊp hµnh chÕ ®é b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông nguyªn
vËt liÖu tõ ®ã ph¸t hiÖn, ng¨n ngõa vµ ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p xö lý nguyªn
vËt liÖu thõa, ø ®äng, kÐm hoÆc mÊt phÈm chÊt, gióp cho viÖc h¹ch to¸n x¸c
®Þnh chÝnh x¸c sè lîng vµ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu thùc tÕ ®a vµo s¶n xuÊt s¶n
phÈm. Ph©n bè chÝnh x¸c nguyªn vËt liÖu ®· tiªu hao vµo ®èi tîng sö dông ®Ó
tõ ®ã gióp cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh ®îc chÝnh x¸c.
- Tæ chøc kÕ to¸n phï hîp víi ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho, cung
cÊp th«ng tin cho viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh
doanh.
- Tæ chøc ghi chÐp ph¶n ¸nh tæng hîp sè liÖu vÒ t×nh h×nh thu mua, vËn
chuyÓn, b¶o qu¶n, ®¸nh gi¸ ph©n lo¹i t×nh h×nh nhËp xuÊt vµ qu¶n lý nguyªn
vËt liÖu. Tõ ®ã ®¸p øng ®îc nhu cÇu qu¶n lý thèng nhÊt cña Nhµ níc còng nh
yªu cÇu qu¶n lý cña Doanh nghiÖp trong viÖc tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña NVL
®· thu mua vµ nhËp kho ®ång thêi kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch thu
mua vËt t vÒ sè lîng, chñng lo¹i, gi¸ c¶, thêi h¹n cung cÊp nguyªn vËt liÖu mét
c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp thêi.
Tãm l¹i: NÕu h¹ch to¸n kÕ to¸n nãi chung lµ c«ng cô ®¾c lùc ®Ó qu¶n
lý tµi chÝnh th× h¹ch to¸n kÕ to¸n vËt liÖu nãi riªng lµ c«ng cô ®¾c lùc cña
c«ng t¸c vËt liÖu. KÕ to¸n vËt liÖu cã chÝnh x¸c kÞp thêi hay kh«ng nã ¶nh hëng ®Õn t×nh h×nh hiÖu qu¶ qu¶n lý doanh nghiÖp. V× vËy ®Ó t¨ng cêng c«ng
t¸c qu¶n lý vËt liÖu ph¶i kh«ng ngõng c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n
vËt liÖu. H¹ch to¸n kÕ to¸n vËt liÖu gióp cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp n¾m b¾t
®îc t×nh h×nh thu mua,nhËp xuÊt, dù tr÷ vËt liÖu mét c¸ch chÝnh x¸c ®Ó tõ ®ã
cã biÖn ph¸p chØ ®¹o ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kÞp thêi tæ chøc c«ng t¸c
h¹ch to¸n vËt liÖu chÆt chÏ sÏ gãp phÇn cung øng kÞp thêi vµ ®ång bé nguyªn
vËt liÖu cho s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguyªn vËt liÖu. MÆt kh¸c do
chi phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm mét tû träng lín trong gi¸ thµnh do ®ã chÊt lîng
cña c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn viÖc tËp hîp chi phÝ gi¸
thµnh s¶n phÈm.
6
7
1.3. Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu.
1.3.1. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu.
Trong c¸c Doanh nghiÖp s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu bao gåm rÊt nhiÒu
lo¹i, nhiÒu thø víi néi dung kinh tÕ c«ng dông vµ tÝnh n¨ng lý ho¸ kh¸c nhau.
§Ó cã thÓ qu¶n lý nguyªn vËt liÖu mét c¸ch chÆt chÏ vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao ®ång
thêi h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu phôc vô cho kÕ to¸n qu¶n trÞ cÇn thiÕt
ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu.
Mçi Doanh nghiÖp do tÝnh chÊt ®Æc thï trong s¶n xuÊt kinh doanh nªn
sö dông nh÷ng lo¹i vËt liÖu kh¸c nhau ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu lµ viÖc nghiªn
cøu s¾p xÕp c¸c lo¹i vËt t theo tõng néi dung, c«ng dông tÝnh chÊt thµnh phÇn
cña chóng nh»m phôc vô cho yªu cÇu qu¶n trÞ cña Doanh nghiÖp, tuú thuéc
vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh vµ yªu cÇu qu¶n lý vËt liÖu cña kÕ to¸n chi
tiÕt.
Tïy thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi tiÕt, cô thÓ cña tõng
Doanh nghiÖp mµ trong tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu lu«n ®îc chia hµnh tõng
nhãm, tõng quy c¸ch kh¸c nhau vµ cã thÓ ®îc ký hiÖu riªng. Nh×n chung th×
nguyªn vËt liÖu ®îc ph©n chia theo c¸c c¸ch sau ®©y:
1.3.1.1. Ph©n lo¹i theo vai trß vµ t¸c dông cña nguyªn vËt liÖu trong
s¶n xuÊt kinh doanh vËt liÖu ®îc ph©n thµnh nh÷ng lo¹i sau ®©y.
- Nguyªn vËt liÖu chÝnh: Lµ nh÷ng ®èi tîng chñ yÕu cÊu thµnh nªn thùc
thÓ cña s¶n phÈm (kÓ c¶ b¸n thµnh phÈm mua ngoµi) nh t«n, sillic, s¾t...trong
chÕ t¹o ®éng c¬.
- VËt liÖu phô: Lµ nh÷ng thø chØ cã t¸c ®éng phô trî trong s¶n xuÊt vµ
chÕ t¹o s¶n phÈm nh»m lµm t¨ng chÊt lîng cña nguyªn vËt liÖu chÝnh hoÆc
t¨ng chÊt lîng cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ra nh dÇu nhên, hå keo, thuèc nhuém,
thuèc tÈy, thuèc chèng rß rØ, h¬ng liÖu, xµ phßng...
- Nhiªn liÖu: Lµ nh÷ng thø ®îc sö dông cho c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n
phÈm cho c¸c ph¬ng tiÖn vËt chÊt, m¸y mãc thiÕt bÞ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh.
- Phô tïng thay thÕ: Lµ c¸c chi tiÕt phô tïng dïng ®Ó thay thÕ s÷a ch÷a
vµ thay thÕ cho m¸y mãc, thiÕt bÞ s¶n xuÊt, ph¬ng tiÖn vËn t¶i.
- ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: Bao gåm vËt liÖu vµ thiÕt bÞ cÇn l¾p, kh«ng
cÇn l¾p, vËt kÕt cÊu kh¸c Doanh nghiÖp phôc vô môc ®Ých ®Çu t x©y dùng c¬
b¶n.
- V©t liÖu kh¸c: Lµ toµn bé vËt liÖu cßn l¹i trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ
t¹o ra s¶n phÈm hoÆc phÕ liÖu thu håi tõ thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh
7
8
ViÖc ph©n chia vËt liÖu mét c¸ch tû mØ chi tiÕt trong doanh nghiÖp s¶n
xuÊt ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së x©y dùng vµ lËp sæ danh ®iÓm vËt liÖu. Trong ®ã,
vËt liÖu ®îc chia thµnh c¸c lo¹i nhãm thø b»ng hÖ thèng ký hiÖu c¸c ch÷ sè ®Ó
thay thÕ cho tªn gäi nh·n hiÖu, quy c¸ch vËt liÖu. Nh÷ng ký hiÖu ®ã ®îc gäi lµ
danh ®iÓm vËt liÖu vµ ®îc ¸p dông thèng nhÊt trong ph¹m vi toµn Doanh
nghiÖp, gióp cho c¸c bé phËn trong Doanh nghiÖp phèi hîp chÆt chÏ trong
c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu.
Mçi lo¹i vËt liÖu cã thÓ sö dông mét sè trong danh ®iÓm vËt liÖu, sæ
danh ®iÓm vËt liÖu ®îc x©y dùng trªn c¬ së sè liÖu cña tõng nhãm vµ ®Æc tÝnh
c«ng dông cña chóng. Tuú theo nhãm, thø vËt liÖu mµ kÕt cÊu sè liÖu gåm 1,2,
hoÆc 3 ch÷ sè.
1.3.1.2. Ph©n lo¹i theo nguån gèc nguyªn vËt liÖu
- Nguyªn vËt liÖu mua ngoµi.
- Nguyªn vËt liÖu tù chÕ hoÆc thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn.
- Nguyªn vËt liÖu nhËn vèn gãp liªn doanh cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c hoÆc
®îc cÊp ph¸t biÕu tÆng.
- Nguyªn vËt liÖu thu håi vèn gãp liªn doanh.
- Nguyªn vËt liÖu kh¸c nh kiÓm kª thõa, vËt liÖu kh«ng dïng hÕt.
1.3.1.3. Ph©n lo¹i theo môc ®Ých vµ néi dung nguyªn vËt liÖu
- Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh.
- Nguyªn vËt liÖu dïng cho c¸c nhu cÇu kh¸c phôc vô ë qu¶n lý ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt, cho nhu cÇu b¸n hµng qu¶n lý doanh nghiÖp.
1.3.2. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu.
1.3.2.1. Môc ®Ých cña viÖc ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu.
- Tæng hîp c¸c nguyªn vËt liÖu kh¸c nhau ®Ó b¸o c¸o t×nh h×nh nhËpxuÊt- tån kho nguyªn vËt liÖu.
- Gióp kÕ to¸n thùc hiÖn chøc n¨ng ghi chÐp b»ng tiÒn c¸c nghiÖp vô
kinh tÕ ph¸t sinh.
1.3.2.2. C¸c nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu.
§¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu lµ viÖc dïng thíc ®o tiÒn tÖ ®Ó biÓu hiÖn gi¸
trÞ cña vËt liÖu. ViÖc ®¸nh gi¸ vËt liÖu nhËp- xuÊt- tån kho lµ mét viÖc hÕt søc
cÇn thiÕt ®Ó tÝnh ®óng, ®ñ chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
VÒ nguyªn t¾c, nguyªn vËt liÖu lµ tµi s¶n dù tr÷ thuéc tµi s¶n lu ®éng
nªn ph¶i ®¸nh gi¸ theo gi¸ trÞ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu do mua s¾m hay gia
c«ng chÕ biÕn, tuy nhiªn do ®Æc ®iÓm cña nguyªn vËt liÖu lµ thêng xuyªn biÕn
®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ yªu cÇu cña kÕ to¸n vËt liÖu lµ
8
9
ph¶i ph¶n ¸nh kÞp thêi t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån hµng ngµy cña vËt liÖu, v× vËy
kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ngoµi viÖc sö dông gi¸ thùc tÕ ra, vËt liÖu cßn cã thÓ
®¸nh gi¸ theo gi¸ h¹ch to¸n. Trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n vËt t, tuú ®iÒu kiÖn cô
thÓ vÒ gi¸ trÞ vËt t ë Doanh nghiÖp biÕn ®éng thêng xuyªn hay t¬ng ®èi æn
®Þnh, cã gi¸ kÞp thêi hay kh«ng mµ khi tæ chøc kÕ to¸n vËt t ngêi ta cã thÓ sö
dông mét trong 2 c¸ch ®¸nh gi¸ vËt t, ®ã lµ ®¸nh gi¸ vËt t theo gi¸ h¹ch to¸n
hay gi¸ mua thùc tÕ. Sö dông c¸ch ®¸nh gi¸ vËt t tøc lµ sö dông gi¸ nµo ®Ó ghi
sæ kÕ to¸n vËt t hµng ngµy vµ tÝnh to¸n gi¸ xuÊt vËt t dïng hµng ngµy.
- Nguyªn vËt liÖu phÝ ( gi¸ vèn) ®©y lµ nguyªn t¾c c¬ b¶n nhÊt cña kÕ
to¸n. Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái tÊt c¶ c¸c nguyªn vËt liÖu ph¶i ®îc ghi chÐp
ph¶n ¸nh theo gi¸ phÝ cña chóng, tøc lµ sè tiÒn mµ Doanh nghiÖp bá ra ®Ó cã
sè nguyªn vËt liÖu ®ã.
- Nguyªn t¾c thËn träng: Nguyªn t¾c nµy ®Ò cËp ®Õn viÖc lùa chän c¸c
ph¬ng ph¸p sao cho Ýt ¶nh hëng ®Õn vèn chñ së h÷u.
- Nguyªn t¾c nhÊt qu¸n: Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái kÕ to¸n viªn ph¶i qu¶n
lý kÞp thêi sè lîng nguyªn vËt liÖu nhËp - xuÊt hµng ngµy ®Ó phôc vô cho c«ng
t¸c qu¶n lý, gióp cho Doanh nghiÖp biÕt chÝnh x¸c sè lîng vµ gi¸ trÞ vËt liÖu
t¹i kho cña m×nh t¹i c¸c thêi ®iÓm, nh»m x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch s¶n xuÊt phï
hîp, chèng sù biÕn ®éng vÒ gi¸ vèn vµ lîng nguyªn vËt liÖu tån kho ®ét suÊt.
9
10
1.3.3. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu
- Gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt liÖu cã t¸c dông lín trong c«ng t¸c qu¶n lý kÕ
to¸n vËt liÖu. Nã ®îc dïng ®Ó h¹ch to¸n tæng hîp t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån
kho nguyªn vËt liÖu, tÝnh to¸n ph©n bæ chÝnh x¸c vÒ vËt liÖu ®· tiªu hao trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®ång thêi ph¶n ¸nh chÝnh x¸c gi¸ trÞ vËt liÖu
thùc tÕ hiÖn cã cña doanh nghiÖp.
1.3.3.1. Gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu nhËp kho.
Trong h¹ch to¸n, nguyªn vËt liÖu ®îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ ( gi¸ gèc) tuú
theo h×nh thøc tÝnh thuÕ nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ hay trùc
tiÕp mµ Doanh nghiÖp ®ang ¸p dông mµ trong gi¸ thùc tÕ cña Doanh nghiÖp
cã hay kh«ng cã c¶ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng.
* §èi víi vËt liÖu mua ngoµi.
- Trêng hîp Doanh nghiÖp nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p
khÊu trõ th× gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt liÖu nhËp kho lµ gi¸ mua kh«ng cã thuÕ gi¸
trÞ gia t¨ng ®Çu vµo céng víi c¸c kho¶n chi phÝ mua (chi phÝ vËn chuyÓn, bèc
dì, b¶o qu¶n, ph©n lo¹i, b¶o hiÓm, chi phÝ thuª kho, b·i, chi phÝ nh©n viªn) trõ
®i c¸c kho¶n gi¶m gi¸, hµng tr¶ l¹i ( nÕu cã).
- Trêng hîp Doanh nghiÖp nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p
trùc tiÕp, Doanh nghiÖp kh«ng thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng hoÆc
c¸c ho¹t ®éng dù ¸n, sù nghiÖp, ho¹t ®éng v¨n ho¸ phóc lîi vµ ho¹t ®éng kh¸c
cã nguån chi riªng th× gi¸ vèn thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu mua ngoµi lµ tæng
gi¸ thanh to¸n ghi trªn ho¸ ®¬n (bao gåm c¸c kho¶n thuÕ nÕu cã, c¶ thuÕ gi¸
trÞ gia t¨ng) céng víi c¸c chi phÝ thu mua thùc tÕ trõ ®i c¸c kho¶n gi¶m gi¸,
hµng tr¶ l¹i ( nÕu cã).
+ §èi víi vËt liÖu do Doanh nghiÖp gia c«ng chÕ biÕn th× trÞ gi¸ vèn
thùc tÕ nhËp kho lµ gi¸ thµnh c«ng xëng thùc tÕ bao gåm chi phÝ nguyªn vËt
liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung.
+ §èi víi vËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn: Gi¸ vèn thùc tÕ bao
gåm gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt kho thuª chÕ biÕn céng víi c¸c chi phÝ vËn
chuyÓn bèc dì ®Õn n¬i thuª ®Ó chÕ biÕn vµ tõ ®ã vÒ doanh nghiÖp céng víi sè
tiÒn ph¶i tr¶ cho ngêi nhËn gia c«ng chÕ biÕn.
* §èi víi vËt liÖu do ®¬n vÞ kh¸c gãp vèn liªn doanh: Gi¸ vèn thùc tÕ
cña nguyªn vËt liÖu nhËn gãp vèn liªn doanh lµ gi¸ do héi ®ång liªn doanh
®¸nh gi¸ céng víi c¸c chi phÝ vËn chuyÓn ( nÕu cã).
* §èi víi phÕ liÖu nhËp kho: PhÕ liÖu nhËp kho ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ íc
tÝnh ( gi¸ thùc tÕ cã thÓ sö dông hoÆc b¸n ®îc).
10
11
* §èi víi vËt liÖu ®îc tÆng thëng.
=
+
1.3.3.2. Gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho
Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh kÕ to¸n nhËp- xuÊt kho nguyªn vËt liÖu
trong c¸c Doanh nghiÖp ®îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ. Song do ®Æc ®iÓm phong
phó vÒ chñng lo¹i vµ thêng xuyªn biÕn ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh nªn ®Ó ®¬n gi¶n ho¸ vµ gi¶m bít khèi lîng tÝnh to¸n, ghi sæ hµng ngµy
kÕ to¸n cã thÓ sö dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau theo ph¬ng ph¸p nhÊt
qu¸n trong h¹ch to¸n. Theo chuÈn mùc 02- Hµng tån kho ban hµnh theo
Q§149/2001/Q§-BTC ngµy 31/12/2001 cña Bé trëng Bé Tµi chÝnh cã c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vËt liÖu xuÊt kho nh sau:
- Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn.
- Ph¬ng ph¸p nhËp tríc xuÊt tríc ( FIFO).
- Ph¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tríc ( LIFO).
- Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh ( trùc tiÕp).
Khi xuÊt nguyªn vËt liÖu , kÕ to¸n ph¶i tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ trÞ thùc
tÕ cña vËt liÖu cho c¸c nhu cÇu, ®èi tîng kh¸c nhau. ViÖc tÝnh gi¸ thùc tÕ cña
vËt liÖu xuÊt kho cã thÓ tÝnh theo mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau ( nÕu cã thay
®æi ph¶i gi¶i thÝch râ rµng).
* Ph¬ng ph¸p tÝnh theo ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn.
- Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt dïng trong kú ®îc
tÝnh theo gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cña tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu ®Çu kú vµ tõng
lo¹i nguyªn vËt liÖu ®îc mua trong kú, gi¸ trÞ trung b×nh cã thÓ tÝnh theo thêi
kú hoÆc mçi khi nhËp mét l« hµng vÒ, phô thuéc vµo t×nh h×nh cña doanh
nghiÖp.
= x
- Cã 3 c¸ch tÝnh ®¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n.
C¸ch 1: Ph¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷:
=
Ph¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n, dÔ lµm, gi¶m nhÑ viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt
nguyªn vËt liÖu, nhng c«ng viÖc h¹ch to¸n l¹i dån vµo cuèi kú h¹ch to¸n nªn
11
12
¶nh hëng ®Õn tiÕn ®é cña kh©u kÕ to¸n kh¸c, ®ång thêi sö dông ph¬ng ph¸p
nµy ph¶i tiÕn hµnh tÝnh gi¸ theo tõng danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu, ph¬ng ph¸p
nµy ¸p dông víi nh÷ng doanh nghiÖp cã Ýt danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu nhng sè
lÇn nhËp, xuÊt cña mçi danh ®iÓm nhiÒu.
C¸ch 2: Ph¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cuèi kú tríc.
Víi ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n x¸c ®Þnh gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n trªn gi¸ thùc
tÕ vµ lîng nguyªn vËt liÖu tån kho cuèi kú tríc.
§¬n gi¸ thùc
tÕ b×nh qu©n
cuèi kú tríc
=
TrÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL tån ®Çu kú( cuèi kú tríc)
SL thùc tÕ cña NVL tån ®Çu kú( cuèi kú tríc)
Ph¬ng ph¸p nµy cho phÐp gi¶m nhÑ khèi lîng tÝnh to¸n cña kÕ to¸n, nhng
®é chÝnh x¸c cña c«ng viÖc tÝnh gi¸ phô thuéc vµo t×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ c¶ cña
nguyªn vËt liÖu nªn trong trêng hîp gi¸ c¶ cña thÞ trêng nguyªn vËt liÖu cã biÕn
®éng lín th× viÖc tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho theo ph¬ng ph¸p nµy trë nªn
thiÕu chÝnh x¸c.
C¸ch 3: Ph¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp.
- Sau mçi lÇn nhËp, kÕ to¸n x¸c ®Þnh l¹i gi¸ b×nh qu©n cho tõng danh
®iÓm nguyªn vËt liÖu. C¨n cø vµo ®¬n gi¸ b×nh qu©n vµ lîng nguyªn vËt liÖu
xuÊt kho gi÷a 2 lÇn nhËp kÕ tiÕp ®Ó kÕ to¸n x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt
liÖu xuÊt kho.
§¬n gi¸ thùc
tÕ b×nh qu©n
say mçi lÇn
nhËp
TrÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL tån kho sau mçi lÇn nhËp
=
SL thùc tÕ cña NVL tån kho sau mçi lÇn nhËp
- Ph¬ng ph¸p nµy cho phÐp kÕ to¸n tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho
kÞp thêi nhng khèi lîng tÝnh to¸n nhiÒu vµ ph¶i tiÕn hµnh tÝnh to¸n theo tõng
danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu. Ph¬ng ph¸p nµy chØ sö dông ë nh÷ng doanh
nghiÖp cã Ýt danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu vµ sè lÇn nhËp cña mçi lo¹i kh«ng
nhiÒu.
- Ph¬ng ph¸p nµy cã thÓ thùc hiÖn trong c¶ th¸ng vµ liªn hoµn trong th¸ng.
* Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc ( FIFO).
- Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¶ thiÕt r»ng sè vËt liÖu vµo nhËp tríc th× xuÊt
tríc, xuÊt hÕt sè nhËp tríc míi ®Õn sè nhËp sau theo gi¸ thùc tÕ cña l« hµng
xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c, c¬ së cña ph¬ng ph¸p nµy lµ tÝnh gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu
mua tríc sÏ dïng ®Ó tÝnh gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu tríc vµ do vËy gi¸ trÞ vËt liÖu
tån kho cuèi kú sÏ lµ gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu mua vµo sau cïng. Ph¬ng ph¸p nµy
thÝch hîp trong trêng hîp gi¸ c¶ æn ®Þnh hoÆc cã xu híng gi¶m.
Sè lîng xuÊt
kho cña tõng
lÇn nhËp kho
12
13
Gi¸ thùc tÕ
NVL xuÊt
kho
=
x
§¬n gi¸ tÝnh
theo tõng lÇn
nhËp
13
14
- ¦u ®iÓm:
+ Ph¶n ¸nh t¬ng ®èi chÝnh x¸c gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng vµ tån
cuèi kú.
+ Khi gi¸ nguyªn vËt liÖu cã xu híng t¨ng, ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy sÏ
cã l·i nhiÒu h¬n khi ¸p dông ph¬ng ph¸p kh¸c v× gi¸ vèn b¸n hiÖn t¹i ®îc t¹o
ra tõ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu nhËp kho tõ tríc víi gi¸ thÊp h¬n hiÖn t¹i.
- Nhîc ®iÓm:
+ Ph¶i theo dâi chÆt chÏ chi tiÕt tõng nghiÖp vô nhËp kho nguyªn vËt liÖu.
+ Doanh thu hiÖn t¹i kh«ng phï hîp víi chi phÝ hiÖn t¹i v× doanh thu
hiÖn t¹i ®îc t¹o ra tõ c¸c chi phÝ trong qu¸ khø.
* Ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc ( LIFO).
Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¶ thiÕt vËt liÖu vµ nµo nhËp kho sau còng sÏ
xuÊt tríc vµ nh÷ng vËt liÖu tån kho cuèi kú sÏ gåm vËt liÖu mua vµo ®Çu kú,
ngîc l¹i víi ph¬ng ph¸p nhËp tríc xuÊt tríc ë trªn, ph¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt
tríc thÝch hîp trong trêng hîp l¹m ph¸t.
- ¦u ®iÓm:
+ ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy sÏ cho doanh thu hiÖn t¹i phï hîp víi chi phÝ
hiÖn t¹i v× doanh thu hiÖn t¹i ®îc t¹o ra tõ nguyªn vËt liÖu mua ë thêi ®iÓm gÇn
nhÊt.
+ Khi gi¸ nguyªn vËt liÖu trªn thÞ trêng cã xu híng t¨ng lªn, viÖc ¸p
dông ph¬ng ph¸p nµy sÏ cho gi¸ vèn cao h¬n.
- Nhîc ®iÓm:
+ Bá qua luång nhËp, xuÊt nguyªn vËt liÖu trong thùc tÕ.
+ Gi¸ trÞ hµng tån kho ®îc ph¶n ¸nh thÊp h¬n so víi gi¸ thùc tÕ nÕu cã
xu híng t¨ng.
+ Ph¶i theo dâi chÆt chÏ chi tiÕt tõng nghiÖp vô nhËp kho.
* Ph¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh (ph¬ng ph¸p thùc tÕ).
Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn b¶o
qu¶n riªng tõng l« nguyªn vËt liÖu nhËp kho. V× vËy khi xuÊt kho l« nµo th×
tÝnh theo gi¸ thùc tÕ nhËp kho ®Ých danh cña l« ®ã. Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm
lµ c«ng t¸c tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu ®îc thùc hiÖn kÞp thêi vµ th«ng qua viÖc
tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho, kÕ to¸n cã thÓ theo dâi ®îc thêi h¹n b¶o
qu¶n cña tõng l« nguyªn vËt liÖu. Tuy nhiªn, ®Ó ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy, th×
®iÒu kiÖn cèt yÕu lµ hÖ thèng kho tµng cña doanh nghiÖp cho phÐp b¶o qu¶n
riªng tõng l« nguyªn vËt liÖu nhËp kho. Ph¬ng ph¸p nµy cßn cã tªn lµ ph¬ng
14
15
ph¸p ®Æc ®iÓm riªng vµ thêng sö dông víi lo¹i vËt liÖu cã gi¸ trÞ cao vµ cã tÝnh
t¸ch biÖt.
1.4. Yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu.
§èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt viÖc qu¶n lý nguyªn vËt liÖu mét c¸ch
khoa häc vµ hiÖu qu¶ lµ sù ®ßi hái cÊp b¸ch. HiÖn nay, nguyªn vËt liÖu kh«ng
cßn lµ khan hiÕm vµ kh«ng cßn ph¶i dù tr÷ nhiÒu nh tríc nhng vÊn ®Ò ®Æt ra lµ
ph¶i cung cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc diÔn ra
thêng xuyªn ®ång thêi sö dông vèn tiÕt kiÖm nhÊt kh«ng g©y ø ®äng vèn kinh
doanh. ChÝnh v× lý do ®ã nªn ta cã thÓ xem xÐt viÖc qu¶n lý nguyªn vËt liÖu
trªn c¸c khÝa c¹nh sau:
- Qu¶n lý thu mua nguyªn vËt liÖu sao cho hiÖu qu¶ theo ®óng yªu cÇu
sö dông víi gi¸ c¶ hîp lý, ®ång thêi tæ chøc tèt kh©u vËn chuyÓn ®Ó tr¸nh thÊt
tho¸t.
- Thùc hiÖn b¶o qu¶n nguyªn vËt liÖu t¹i kho b·i theo ®óng chÕ ®é quy
®Þnh cho tõng lo¹i trong ®iÒu kiÖn phï hîp víi quy m« tæ chøc doanh nghiÖp
®Ó tr¸nh l·ng phÝ nguyªn vËt liÖu.
- Do ®Æc tÝnh cña nguyªn vËt liÖu chØ tham gia vµo 1 chu kú s¶n xuÊt
kinh doanh vµ bÞ tiªu hao toµn bé trong qu¸ tr×nh ®ã. H¬n n÷a chóng thêng
xuyªn biÕn ®éng nªn c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i x©y dùng ®Þnh møc tån kho
®Ó ®¶m b¶o tèt nhu cÇu s¶n xuÊt.
1.5. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu.
1.5.1. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu.
1.5.1.1. Chøng tõ kÕ to¸n sö dông.
- Mäi nghiÖp vô liªn quan ®Õn t×nh h×nh nhËp xuÊt nguyªn vËt liÖu ®Òu
ph¶i ®îc ph¶n ¸nh ghi chÐp vµo c¸c chøng tõ kÕ to¸n theo ®óng quy ®Þnh cña
Nhµ níc nh»m ®¶m b¶o c¬ së ph¸p lý ®Ó ghi chÐp vµo thÎ kho vµ c¸c sæ liªn
quan chøng tõ kÕ to¸n lµ c¬ së, lµ c¨n cø ®Ó kiÓm tra gi¸m s¸t t×nh h×nh biÕn
®éng vÒ sè lîng cña tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu, thùc hiÖn qu¶n lý cã hiÖu qu¶,
phôc vô ®Çy ®ñ nhu cÇu nguyªn vËt liÖu cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
- Theo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n quy ®Þnh ban hµnh theo quyÕt ®Þnh
1141/ TC/ Q§/ C§KT ngµy 1/11/ 1995 cña Bé trëng tµi chÝnh, c¸c chøng tõ kÕ
to¸n vÒ NVL bao gåm.
+ PhiÕu nhËp kho ( MSO1- VT).
+ PhiÕu xuÊt kho ( MSO2- VT).
+ PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé ( MSO3-VT).
+ Biªn b¶n kiÓm kª vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸ ( MS 08-VT).
+ Ho¸ ®¬n GTGT ( MS O1- GTGT).
+ Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho ( MS O3- BH).
15
16
+ Ho¸ ®¬n cíc phÝ vËn chuyÓn
+ B¶ng kª chøng tõ hµng ho¸, dÞch vô mua vµo ( MS 03- GTGT).
Bªn c¹nh ®ã lµ nh÷ng chøng tõ cã tÝnh chÊt híng dÉn.
+ PhiÕu xuÊt t theo h¹n møc ( MS O4- VT).
+ PhiÕu b¸o vËt t cßn l¹i cuèi kú ( MS O7- VT).
Ngoµi ra c¸c doanh nghiÖp cßn sö dông c¸c chøng tõ liªn quan kh¸c
c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ t¹i doanh nghiÖp.
- Th«ng thêng trong nghiÖp vô thu mua vµ nhËp kho nguyªn vËt liÖu th×
ph¶i dùa vµo ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng ( hoÆc ho¸ ®¬n b¸n hµng, ho¸ ®¬n kiªm
phiÕu xuÊt kho) cña bªn b¸n vµ phiÕu nhËp kho cña ®¬n vÞ.
- Ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng do bªn b¸n lËp ghi râ sè lîng hµng, tõng lo¹i
hµng ho¸, ®¬n gi¸ vµ sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶. Trêng hîp kh«ng cã ho¸
®¬n th× bé phËn mua hµng ph¶i lËp phiÕu mua hµng cã ®Çy ®ñ ch÷ ký cña nh÷ng
ngêi liªn quan lµm c¨n cø cho nghiÖp vô mua hµng vµ thanh to¸n tiÒn hµng.
- PhiÕu nhËp kho do bé phËn mua hµng lËp trªn c¬ së ho¸ ®¬n cña ngêi
b¸n hay phiÕu mua hµng. Thñ kho thùc hiÖn nhËp kho vµ ghi sè thùc nhËp vµo
phiÕu nhËp kho.
- Trêng hîp mua hµng víi sè lîng lín hoÆc mua c¸c lo¹i nguyªn vËt
liÖu cã tÝnh chÊt lý ho¸ phøc t¹p hay quý hiÕm th× ph¶i lËp biªn b¶n kiÓm
nghiÖm ghi râ ý kiÕn vÒ sè lîng chÊt lîng, nguyªn nh©n ®èi víi nh÷ng nguyªn
vËt liÖu kh«ng ®óng sè lîng, quy c¸ch, phÈm chÊt vµ c¸ch sö lý tríc khi nhËp
kho.
- Trong nghiÖp vô xuÊt kho nguyªn vËt liÖu th× kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo
phiÕu xuÊt kho hay phiÕu xuÊt vËt t theo h¹n møc ®Ó ghi sæ kÕ to¸n. PhiÕu
xuÊt kho do c¸c bé phËn sö dông hoÆc do phßng kinh doanh lËp, thñ kho ghi
sè lîng thùc tÕ xuÊt vµ cïng ngêi nhËn ký vµo phiÕu xuÊt kho.
Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú, khi nhËn ®îc c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt, tån kho
NVL kÕ to¸n ph¶i kiÓm tra vµ ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp xuÊt tån kho cña tõng
thø NVL ë tõng kho vµo c¸c sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt cÇn thiÕt c¶ vÒ mÆt sè lîng vµ gi¸ trÞ. Sau ®ã tæng hîp vµ tÝnh to¸n gi¸ trÞ NVL xuÊt kho theo tõng ®èi
tîng sö dông, môc ®Ých sö dông ®Ó lËp ®Þnh kho¶n vµ ph¶n ¸nh vµo c¸c tµi
kho¶n cã liªn quan.
1.5.1.2. Sæ kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu.
Sæ kÕ to¸n dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ. Trªn c¬ së chøng tõ
kÕ to¸n hîp lý, hîp ph¸p, sæ kÕ to¸n NVL phôc vô cho viÖc thanh to¸n chi tiÕt
c¸c nghiÖp vô kinh tÕ liªn quan ®Õn NVL, tuú thuéc vµo ph¬ng ph¸p kÕ to¸n
¸p dông trong doanh nghiÖp mµ sö dông c¸c sæ ( thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt sau.
- Sæ ( thÎ) kho.
16
17
- Sæ ( thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt NVL.
- Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
- Sæ sè d.
Ngoµi ra cßn më thªm c¸c b¶ng kª nhËp, b¶ng kª xuÊt, b¶ng luü kÕ
tæng hîp nhËp xuÊt tån kho vËt liÖu phôc vô cho viÖc ghi sæ kÕ to¸n chi tiÕt
®¬n gi¶n, kÞp thêi.
1.5.1.3. C¸c ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu.
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, viÖc qu¶n lý vËt liÖu do nhiÒu bé
phËn, ®¬n vÞ tham gia song viÖc qu¶n lý t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho NVL
hµng ngµy chñ yÕu ®îc thùc hiÖn ë bé phËn vµ phßng kÕ to¸n trªn c¬ së vÒ
chøng tõ kÕ to¸n vÒ nhËp, xuÊt NVL, thñ kho vµ kÕ to¸n NVL ph¶i ph¶n ¸nh
chÝnh x¸c, kÞp thêi t×nh h×nh nhËp xuÊt tån kho theo tõng danh ®iÓm NVL. Bëi
vËy, gi÷a thñ kho vµ phßng kÕ to¸n ph¶i cã sù phèi hîp víi nhau ®Ó sö dông
c¸c chøng tõ kÕ to¸n nhËp, xuÊt NVL mét c¸ch hîp lý trong viÖc ghi chÐp vµo
thÎ kho cña thñ kho, ghi vµo sæ kÕ to¸n chi tiÕt cña kÕ to¸n nh»m ®¶m b¶o sù
phï hîp sè liÖu gi÷a thÎ kho vµ sæ kÕ to¸n, ®ång thêi tr¸nh ®îc sù ghi chÐp
trïng lÆp, kh«ng cÇn thiÕt, tiÕt kiÖm hao phÝ lao ®éng, qu¶n lý cã hiÖu qu¶
nguyªn vËt liÖu. Sù liªn hÖ vµ phèi hîp ®ã t¹o nªn nh÷ng ph¬ng ph¸p h¹ch
to¸n chi tiÕt NVL. HiÖn nay, viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt NVL gi÷a kho vµ phßng
kÕ to¸n ®îc thùc hiÖn theo c¸c ph¬ng ph¸p sau:
+ Ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song.
+ Ph¬ng ph¸p sæ sè d.
+ Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
a. H¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song.
Ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song nghÜa lµ tiÕn hµnh theo dâi chi tiÕt vËt
liÖu song song c¶ ë kho vµ phßng kÕ to¸n theo tõng thø vËt liÖu víi c¸ch ghi
chÐp gÇn nh nhau chØ kh¸c ë chç thñ kho chØ theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån
kho vËt liÖu theo chØ tiªu sè lîng, cßn kÕ to¸n theo dâi c¶ chØ tiªu gi¸ trÞ trªn
sæ tiÕt vËt liÖu lµ c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt, tån kho do thñ kho göi ®Õn sau khi
kÕ to¸n ®· kiÓm tra l¹i, ®èi chiÕu víi thñ kho. Ngoµi ra ®Ó c¸c sè liÖu ®èi
chiÕu kiÓm tra víi kÕ to¸n tæng hîp cÇn ph¶i tæng hîp sè liÖu kÕ to¸n chi tiÕt
vµo b¶ng tæng hîp nhËp, xuÊt, tån kho vËt liÖu cho tõng nhãm vËt liÖu.
- ë kho: Hµng ngµy khi cã chøng tõ nhËp- xuÊt, thñ kho c¨n cø vµo sè
lîng thùc nhËp, thùc xuÊt trªn chøng tõ ®Ó ghi vµo thÎ kho liªn quan, mçi
chøng tõ ghi vµo mét dßng trªn thÎ kho. ThÎ kho ®îc më cho tõng danh ®iÓm
vËt t, cuèi th¸ng thñ kho ph¶i tiÕn hµnh tæng céng sè lîng nhËp, xuÊt, tÝnh ra
17
18
sè tån kho vÒ mÆt lîng theo tõng danh ®iÓm vËt liÖu. Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú
sau khi ghi thÎ kho, thñ kho ph¶i chuyÓn toµn bé chøng tõ nhËp xuÊt kho vÒ
phßng kÕ to¸n.
- ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n sö dông sæ ( thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu ®Ó
theo dâi t×nh h×nh nhËp- xuÊt- tån kho hµng ngµy. Sæ chi tiÕt ®îc theo dâi c¶
vÒ mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ khi nhËn ®îc c¸c chøng tõ nhËp- xuÊt kho do thñ kho
chuyÓn ®Õn, nh©n viªn kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ph¶i kiÓm tra ®èi chiÕu chøng
tõ nhËp, xuÊt kho víi c¸c chøng tõ liªn quan nh ( ho¸ ®¬n GTGT, phiÕu mua
hµng...).
Cuèi th¸ng, kÕ to¸n céng sæ tÝnh ra tæng sè nhËp, tæng sè xuÊt vµ sè tån
kho cña tõng danh ®iÓm vËt liÖu. Sè lîng NVL tån kho ph¶n ¸nh trªn sæ kÕ
to¸n chi tiÕt ph¶i ®îc ®èi chiÕu khíp víi sè tån kho ghi trªn thÎ kho t¬ng øng.
Sau khi ®èi chiÕu víi thÎ kho cña thñ kho kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo sæ kÕ to¸n
chi tiÕt nguyªn vËt liÖu lËp b¶ng tæng hîp nhËp, xuÊt, tån kho nguyªn vËt liÖu,
sè liÖu cña b¶ng nµy ®îc ®èi chiÕu víi sè liÖu cña sæ kÕ to¸n tæng hîp.
- Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông víi nh÷ng doanh nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i vËt
liÖu khèi lîng nghiÖp vô (chøng tõ ) nhËp, xuÊt Ýt kh«ng thêng xuyªn vµ tr×nh
®é chuyªn m«n, nghiÖp vô chuyªn m«n cña c¸c bé phËn kÕ to¸n cßn h¹n chÕ.
Cã thÓ kh¸i qu¸t néi dung, tr×nh tù h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng
ph¸p thÎ song song theo s¬ ®å sau:
S¬ ®å 01: KÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p thÎ song song.
Chøng tõ nhËp
ThÎ kho
Ghi chó:
Sè ( thÎ) KT chi
tiÕt
Chøng tõ xuÊt
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu, kiÓm tra.
B¶ng tæng hîp
N-X-T
KÕ to¸n tæng hîp
- ¦u ®iÓm:
+ §¬n gi¶n dÔ lµm kh«ng ®ßi hái tr×nh ®é nghiÖp vô cao.
- Nhîc ®iÓm:
18
19
+ Ph¬ng ph¸p nµy cã sù ghi chÐp trïng lÆp gi÷a thñ kho vµ kÕ to¸n, viÖc
kiÓm tra ®èi chiÕu chñ yÕu tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng nªn viÖc lËp b¸o c¸o dÔ bÞ
chËm.
+ §iÒu kiÖn ¸p dông: Ph¬ng ph¸p ¸p dông víi nh÷ng doanh nghiÖp cã
Ýt chñng lo¹i NVL, khèi lîng nhiÖm vô nhËp xuÊt Ýt kh«ng thêng xuyªn vµ
tr×nh ®é kÕ to¸n cßn h¹n chÕ.
b. H¹ch to¸n chi tiÕt NVL theo ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
- ë kho: Thñ kho còng tiÕn hµnh ghi chÐp, ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp,
xuÊt, tån kho vËt liÖu nh ph¬ng ph¸p thÎ song song.
- ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó ghi chÐp
t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho cña tõng lo¹i vËt liÖu ë tõng kho dïng cho c¶
n¨m nhng mçi th¸ng chØ ghi 1 lÇn vµo cuèi th¸ng. Cuèi kú trªn c¬ së ph©n lo¹i
chøng tõ nhËp xuÊt theo tõng danh ®iÓm NVL vµ tõng kho kÕ to¸n lËp b¶ng kª
nhËp vËt liÖu, xuÊt vËt liÖu vµ dùa vµo b¶ng kª nµy ®Ó ghi sæ ®èi chiÕu tæng lîng nhËp cña tõng thÎ kho víi sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, ®ång thêi tõ sæ ®èi
chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó ®èi chiÕu víi sè liÖu kÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu.
S¬ ®å 02: KÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p
sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
Chøng tõ
nhËp
B¶ng kª nhËp
VL
ThÎ kho
Sæ ®èi chiÕu
lu©n chuyÓn
Chøng tõ
xuÊt
Ghi chó:
KÕ to¸n tæng
hîp
B¶ng kª xuÊt
VL
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu kiÓm tra
- ¦u ®iÓm: Gi¶m bít sè lÇn ghi trïng lÆp vµ sè lîng ghi chÐp vµo sæ kÕ
to¸n, tiÖn lîi trong viÖc ®èi chiÕu kiÓm tra sæ s¸ch, cung cÊp th«ng tin vÒ t×nh
h×nh nhËp, xuÊt, tån kho cña tõng danh ®iÓm vËt liÖu ®Ó kÕ to¸n x¸c ®Þnh ® îc
träng t©m qu¶n lý ®èi víi nh÷ng danh ®iÓm vËt liÖu cã ®é lu©n chuyÓn lín.
- Nhîc ®iÓm: ViÖc ghi sæ vÉn bÞ trïng lÆp gi÷a phßng kÕ to¸n vµ thñ
kho vÒ chØ tiªu hiÖn vËt, viÖc ®èi chiÕu kiÓm tra còng tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng
do ®ã h¹n chÕ t¸c dông kiÓm tra.
- Ph¹m vi ¸p dông: ¸p dông cho doanh nghiÖp cã Ýt nghiÖp vô nhËp
xuÊt, kh«ng bè trÝ nh©n viªn kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu.
c. Ph¬ng ph¸p sæ sè d.
19
20
- Nguyªn t¾c h¹ch to¸n: ë kho theo dâi tõng thø nguyªn vËt liÖu, phßng
kÕ to¸n chØ theo dâi tõng nhãm NVL.
- ë kho: Thñ kho còng dïng thÎ kho ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp, xuÊt,
tån theo chØ tiªu hiÖn vËt, cuèi th¸ng, thñ kho cßn sö dông sæ sè d ®Ó ghi chÐp
sè tån kho cña vµo cuèi kú theo chØ tiªu sè lîng hoÆc hiÖn vËt.
Sæ sè d do phßng kÕ to¸n më sö dông cho c¶ n¨m ®îc chuyÓn xuèng
kho cho thñ kho. Thñ kho c¨n cø vµo sæ sè d cuèi th¸ng cña tõng thø vËt t trªn
thÎ kho ®Ó ghi vµo cét sè lîng trªn sæ sè d sau ®ã chuyÓn sæ sè d cho phßng
kÕ to¸n.
- ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n dùa vµo sè lîng nhËp xuÊt cña tõng danh
®iÓm NVL ®îc tæng hîp tõ c¸c chøng tõ nhËp xuÊt mµ kÕ to¸n nhËn ®îc khi
kiÓm tra c¸c kho theo ®Þnh kú 3,5 hoÆc 10 ngµy mét lÇn kÌm theo phiÕu giao
nhËn chøng tõ vµ gi¸ h¹ch to¸n ®Ó tÝnh trÞ gi¸ thµnh tiÒn NVL nhËp, xuÊt theo
tõng danh ®iÓm, tõ ®ã ghi vµo b¶ng luü kÕ nhËp, xuÊt, tån (b¶ng nµy ®îc më
theo tõng kho) cuèi kú tiÕn hµnh tÝnh tiÕn trªn sæ sè d do thñ khi chuyÓn ®Õn
vµ ®èi chiÕu tån kho tõng danh ®iÓm NVL trªn sæ sè d víi tån kho trªn b¶ng
luü kÕ nhËp, xuÊt, tån. Tõ b¶ng luü kÕ nhËp, xuÊt tån kÕ to¸n lËp b¶ng tæng
hîp nhËp, xuÊt tån vËt liÖu ®Ó ®èi chiÕu víi sæ kÕ to¸n tæng hîp vÒ vËt liÖu.
S¬ ®å 03: KÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p sæ sè d.
Chøng tõ
nhËp
PhiÕu giao
nhËn chøng tõ
nhËp
ThÎ kho
N-X-T kho vËt
liÖu
Chøng tõ
xuÊt Ghi chó:
Sæ sè d
B¶ng luü kÕ
B¶ng tæng hîp
N-X- T kho vËt
liÖu
PhiÕu giao
nhËn chøng tõ
xuÊt
KÕ to¸n
tæng hîp
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu, kiÓm tra
20
- Xem thêm -