Lêi më ®Çu
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ níc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Víi c¬ chÕ nµy,
c¸c doanh nghiÖp ®· thùc sù vËn ®éng ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. C¸c doanh nghiÖp lµ
c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ ®éc lËp tù chñ vÒ tµi chÝnh, tù h¹ch to¸n, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ
kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh.
§Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ thÞ trêng, mét trong nh÷ng ®iÒu
kiÖn quyÕt ®Þnh cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh lµ ph¶i tiªu thô ®îc s¶n
phÈm hµng ho¸ cña m×nh, cã nh vËy th× doanh nghiÖp míi thu håi ®îc vèn nhanh ®Ó
quay vßng vµ bï ®¾p cho nh÷ng phÝ ®· bá ra, thu ®îc l·i vµ míi cã thÓ t¸i s¶n xuÊt
hoÆc tÝch luü ®Ó ®Çu t më réng quy m« kinh doanh. V× vËy, s¶n xuÊt vµ tiªu thô lµ
vÊn ®Ò cÇn quan t©m hµng ®Çu cña mçi doanh nghiÖp.
Trong ho¹t ®éng kinh tÕ, lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh, tiªu thô hµng ho¸
dÞch vô cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng trong nÒn kinh tÕ. Doanh nghiÖp tiªu thô
hµng ho¸ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng gi÷ vai trß lµ cÇu nèi gi÷a s¶n xuÊt víi ngêi
tiªu dïng ®îc hoµn thiÖn h¬n vÒ nhiÒu mÆt, cã thÓ hiÓu qu¸ tr×nh kinh doanh cña
doanh nghiÖp lµ viÖc mua vµo vµ b¸n ra c¸c lo¹i hµng ho¸ theo nhu cÇu cña kh¸ch
hµng. Trong ®ã b¸n hµng lµ kh©u cuèi cïng vµ cã c¬ së ®Ó lËp kÕ ho¹ch vÒ tiªu thô
cho kú kinh doanh tíi, cã thu nhËp ®Ó bï ®¾p chi phÝ, tr¶ l¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n
viªn vµ ®¹t ®îc môc tiªu lîi nhuËn cña m×nh. §ã chÝnh lµ lý do ®Ó c¸c nhµ qu¶n lý
doanh nghiÖp ph¶i lu«n nghiªn cøu, hoµn thiÖn c¸c ph¬ng ph¸p qu¶n lý nh»m thóc
®Èy qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸. Mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý quan träng cã vai
trß tÝch cùc trong viÖc qu¶n lý ®iÒu hµnh kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng tiªu thô ®ã lµ kÕ
to¸n. KÕ to¸n tiªu thô lµ mét bé phËn c«ng viÖc phøc t¹p vµ chiÕm tû träng lín
trong toµn bé c«ng viÖc kÕ to¸n. ViÖc tæ chøc hîp lý qu¸ tr×nh h¹ch to¸n kÕ to¸n
nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸ lµ yªu cÇu hÕt søc cÇn thiÕt kh«ng riªng víi bÊt cø
doanh nghiÖp nµo.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò nµy, qua nghiªn cøu lý luËn cïng víi sù
híng dÉn tËn t×nh cña Gi¶ng viªn TrÇn V¨n ThuËn, em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi:
"KÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng
nghiÖp"
Môc lôc
STT
I
1.1
1.1.1
1.1.2
1.1.3
Tiªu ®Ò
Lêi nãi ®Çu
Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ
x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp
Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tiªu thô thµnh phÈm trong doanh
nghiÖp c«ng nghiÖp
Kh¸i niÖm thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm
C¸c ph¬ng thøc tiªu thô thµnh phÈm
Yªu cÇu qu¶n lý tiªu thô thµnh phÈm
Trang
1
3
3
3
4
5
1
1.2 KÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong
doanh nghiÖp c«ng nghiÖp
1.2.1 ý nghÜa vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c
®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô
1.2.2 Chøng tõ kÕ to¸n
1.2.3 KÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n
1.2.3.1 C¸c ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thµnh phÈm xuÊt
1.2.3.2 Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n
1.2.4 KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng
1.2.5 KÕ to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu
1.2.6 KÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
1.2.7 KÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô
II Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu thô thµnh
phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ toªu thô trong doanh nghiÖp
2.1 ®¸nh gi¸ kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu
thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp theo chÕ ®é hiÖn hµnh
2.1.1 u ®iÓm
2.1.2 Tån t¹i
2.2 Mét sè ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm
vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp
KÕt luËn
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
6
6
7
7
7
8
9
12
13
17
19
19
19
19
20
22
23
2
PhÇn 1
Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c
®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp
1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tiªu thô thµnh phÈm trong doanh nghiÖp
1.1.1. kh¸i niÖm thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm.
* Thµnh phÈm.
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, thµnh phÈm lµ nh÷ng s¶n phÈm ®· ®îc chÕ
biÕn hoµn thµnh ë giai ®o¹n cuèi cïng qui tr×nh c«ng nghÖ trong ph¹m vi doanh
nghiÖp ®· ®îc kü thuËt kiÓm tra x¸c nhËn phï hîp víi tiªu chuÈn chÊt lîng qui
®Þnh. Do vËy s¶n phÈm chØ ®îc gäi lµ thµnh phÈm khi nã cã ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu
sau:
- §· ®îc chÕ t¹o xong ë bíc c«ng nghÖ cuèi cïng cña qui tr×nh s¶n xuÊt vµ
®· ®îc kiÓm tra kü thuËt x¸c ®Þnh phï hîp víi tiªu chuÈn chÊt lîng qui ®Þnh,
®¶m b¶o ®óng môc ®Ých sö dông.
- Gi÷a s¶n phÈm vµ thµnh phÈm xÐt trªn mét ph¬ng diÖn nµo ®ã cã ph¹m vi
giíi h¹n kh¸c nhau. S¶n phÈm cã ph¹m vi réng h¬n thµnh phÈm v× nãi ®Õn s¶n
phÈm lµ nãi ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o ra nã. Cßn nãi ®Õn thµnh phÈm lµ nãi
®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt g¾n víi qu¸ tr×nh c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh trong ph¹m vi mét
doanh nghiÖp cho nªn s¶n phÈm bao gåm c¶ thµnh phÈm vµ nöa thµnh phÈm.
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× nöa thµnh phÈm cßn ph¶i tiÕp tôc chÕ biÕn cho
®Õn khi hoµn chØnh. Nhng trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n th× nöa thµnh
phÈm cña doanh nghiÖp cã thÓ b¸n ra ngoµi cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c sö dông
®iÒu ®ã cã nghÜa lµ thµnh phÈm vµ nöa thµnh phÈm chØ lµ nh÷ng kh¸i niÖm ®îc
xem xÐt trong ph¹m vi tõng doanh nghiÖp cô thÓ t¹o thµnh. Do vËy viÖc x¸c ®Þnh
®óng ®¾n thµnh phÈm trong c¸c doanh nghiÖp lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt vµ cã ý nghÜa
quan träng nã ph¶n ¸nh toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp vÒ qui m« tr×nh ®é tæ chøc s¶n xuÊt vµ tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt.
* Tiªu thô thµnh phÈm.
C¸c doanh nghiÖp dï lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt hay doanh nghiÖp th¬ng m¹i,
dÞch vô muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc th× ®iÒu quan träng lµ ph¶i tiªu thô ®îc s¶n
phÈm, hµng ho¸, cã nghÜa lµ ph¶i b¸n ra thÞ trêng ®îc nhiÒu s¶n phÈm, hµng ho¸.
Tiªu thô lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn quan hÖ trao ®æi th«ng qua c¸c ph¬ng tiÖn
thanh to¸n ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm, hµng ho¸ dÞch vô. Trong qu¸ tr×nh
®ã doanh nghiÖp chuyÓn giao s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô cho kh¸ch hµng, cßn
kh¸ch hµng ph¶i tr¶ cho doanh nghiÖp kho¶n tiÒn t¬ng øng víi gi¸ b¸n cña s¶n
phÈm hµng ho¸, dÞch vô theo gi¸ qui ®Þnh hoÆc gi¸ tho¶ thuËn. Tiªu thô chñ yÕu
lµ b¸n thµnh phÈm cho bªn ngoµi. Qu¸ tr×nh tiªu thô lµ qu¸ tr×nh vËn ®éng cña
vèn thµnh phÈm sang vèn b»ng tiÒn vµ h×nh thµnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.
Qu¸ tr×nh tiªu thô ®îc hoµn tÊt khi thµnh phÈm ®· giao cho ngêi mua vµ doanh
nghiÖp ®· thu ®îc tiÒn b¸n hµng.
1.1.2. C¸c ph¬ng thøc tiªu thô thµnh phÈm.
3
V× thêi gian vµ kh¶ n¨ng cßn nhiÒu h¹n chÕ, nªn ®Ò ¸n nµy nghiªn cøu ho¹t
®éng tiªu thô hµng ho¸, dÞch vô t¹i c¸c doanh nghiÖp mµ thêng sö dông ph¬ng
ph¸p kª khai thêng xuyªn ®Ó h¹ch to¸n hµng tån kho vµ tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ. Do vËy, ®Ò ¸n nµy sÏ chØ dõng l¹i nghiªn cøu ph¬ng ph¸p
h¹ch to¸n kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng, tiªu thô hµng ho¸, dÞch vô theo ph¬ng
ph¸p kª khai thêng xuyªn vµ tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ.
* Tiªu thô trùc tiÕp:
Tiªu thô trùc tiÕp lµ ph¬ng thøc giao hµng cho ngêi mua trùc tiÕp t¹i kho
( hay trùc tiÕp t¹i c¸c ph©n xëng kh«ng qua kho ) cña doanh nghiÖp. Sè hµng khi
bµn giao cho kh¸ch hµng ®îc chÝnh thøc coi lµ tiªu thô vµ ngêi b¸n mÊt quyÒn së
h÷u vÒ sè hµng nµy. Ngêi mua thanh to¸n hay chÊp nhËn thanh to¸n sè hµng mµ
ngêi b¸n ®· giao.
* Tiªu thô theo ph¬ng thøc chuyÓn hµng chê chÊp nhËn:
- Tiªu thô theo ph¬ng thøc chuyÓn hµng chê chÊp nhËn lµ ph¬ng thøc mµ
bªn b¸n chuyÓn hµng cho ngêi mua theo ®Þa ®iÓm ghi trong hîp ®ång. Sè hµng
chuyÓn ®i nµy vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña bªn b¸n. Khi ®îc bªn mua thanh to¸n
hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n vÒ sè hµng chuyÓn giao ( mét phÇn hay toµn bé ) th×
sè hµng ®îc bªn mua chÊp nhËn nµy míi ®îc coi lµ tiªu thô vµ bªn b¸n mÊt
quyÒn së h÷u vÒ sè hµng ®ã.
* Tiªu thô theo ph¬ng thøc b¸n hµng ®¹i lý, ký göi:
B¸n hµng ®¹i lý, ký göi lµ ph¬ng thøc mµ bªn chñ hµng, gäi lµ bªn giao
®¹i lý xuÊt hµng giao cho bªn nhËn ®¹i lý, ký göi ( gäi lµ bªn ®¹i lý) ®Ó b¸n. Bªn
®¹i lý sÏ ®îc hëng thï lao ®¹i lý díi h×nh thøc hao hång hoÆc chªnh lÖch gi¸.
* Tiªu thô theo ph¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp:
B¸n hµng tr¶ gãp lµ ph¬ng thøc b¸n hµng thu tiÒn nhiÒu lÇn. Ngêi mua sÏ
thanh to¸n lÇn ®Çu ngay t¹i thêi ®iÓm mua. Sè tiÒn cßn l¹i ngêi mua chÊp nhËn
tr¶ dÇn ë c¸c kú tiÕp theo vµ ph¶i chÞu mét tû lÖ l·i suÊt nhÊt ®Þnh. Th«ng thêng,
sè tiÒn tr¶ ë c¸c kú tiÕp theo b»ng nhau, trong ®ã bao gåm mét phÇn doanh thu
gèc vµ mét phÇn l·i tr¶ chËm. VÒ thùc chÊt chØ khi nµo ngêi mua thanh to¸n hÕt
tiÒn hµng th× Doanh nghiÖp míi mÊt quyÒn së h÷u. tuy nhiªn vÒ mÆt h¹ch to¸n,
khi hµng b¸n tr¶ gãp cho ngêi mua th× lîng hµng chuyÓn giao ®îc coi lµ tiªu thô.
* Tiªu thô néi bé:
- Trêng hîp tiªu thô néi bé gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc h¹ch to¸n ®éc lËp víi
nhau hay gi÷a ®¬n vÞ trùc thuéc h¹ch to¸n ®éc lËp víi ®¬n vÞ cÊp trªn: khi cung
cÊp s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp
trong c«ng ty, tæng c«ng ty.
* Tiªu thô theo ph¬ng thøc hµng ®æi hµng:
Hµng ®æi hµng lµ ph¬ng thøc tiªu thô mµ trong ®ã, ngêi b¸n ®em s¶n phÈm,
vËt t, hµng ho¸ cña m×nh ®Ó ®æi lÊy vËt t, hµng ho¸ cña ngêi mua. Gi¸ trao ®æi lµ
gi¸ b¸n cña hµng ho¸, vËt t ®ã trªn thÞ trêng. Khi xuÊt s¶n phÈm, hµng ho¸ ®em
®i trao ®æi víi kh¸ch hµng.
1.1.3.Yªu cÇu qu¶n lý tiªu thô thµnh phÈm
4
Thµnh phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt biÓu hiÖn trªn hai mÆt sè lîng vµ
chÊt lîng.
+ Sè lîng cña thµnh phÈm ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸c ®¬n vÞ ®o lêng nh: kg, lÝt,
m, bé, c¸i, viªn, chiÕc,...
+ ChÊt lîng cña thµnh phÈm ®îc x¸c ®Þnh b»ng tû lÖ tèt, xÊu hoÆc phÈm cÊp,...
ChÝnh v× vËy mµ ngêi ta nhËn thÊy thµnh phÈm cã ý nghÜa quan träng ®èi víi nÒn
kinh tÕ quèc d©n nãi chung vµ b¶n th©n doanh nghiÖp nãi riªng. Do ®ã trong c«ng t¸c
qu¶n lý thµnh phÈm cÇn ®¶m b¶o chÆt chÏ c¶ vÒ sè lîng, chÊt lîng theo tõng lo¹i, tõng
thø. Thµnh phÈm lµ kÕt qu¶ s¸ng t¹o lao ®éng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc trong mçi
doanh nghiÖp, thµnh phÈm cÇn ph¶i ®îc qu¶n lý chÆt chÏ tõ kh©u nhËp, xuÊt, tån kho
®Õn khi b¸n ra thÞ trêng lu«n ph¶i gi÷ ®îc ch÷ tÝn trong kinh doanh.
Tæng sè tiÒn tiªu thô ®îc gäi lµ tæng doanh thu hay cßn gäi lµ thu nhËp ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt ngoµi thu nhËp ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh cßn cã thu nhËp vÒ ho¹t ®éng tµi chÝnh, thu nhËp vÒ
ho¹t ®éng kh¸c.
Doanh thu cña doanh nghiÖp Nhµ níc gåm doanh thu tõ ho¹t ®éng kinh
doanh vµ doanh thu tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c, doanh thu tõ ho¹t ®éng kinh doanh lµ
toµn bé tiÒn b¸n s¶n phÈm hµng ho¸ cung cÊp dÞch vô ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn
thanh to¸n (kh«ng ph©n biÖt ®· thu tiÒn hay cha thu tiÒn).
- Doanh thu tiªu thô thuÇn lµ doanh thu tiªu thô sau khi ®· trõ thuÕ tiªu thô
vµ c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i (nÕu cã chøng tõ hîp lÖ).
Qua ph©n tÝch trªn ta thÊy, c«ng t¸c tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i quan t©m ®Õn c¸c
kh©u qu¶n lý kÓ tõ khi ký hîp ®ång b¸n s¶n phÈm, cÇn ph¶i quan t©m ®Õn sè lîng s¶n phÈm b¸n, gi¸ thµnh s¶n phÈm, ph¬ng thøc thanh to¸n,... ®Ó doanh
nghiÖp thu ®îc kÕt qu¶ chÝnh x¸c. NhiÖm vô cña kÕ to¸n thµnh phÈm lµ c«ng cô
qu¶n lý vÒ nhËp, xuÊt, tån thµnh phÈm ®Ó ph¶n ¸nh víi gi¸m ®èc doanh nghiÖp
t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch tiªu thô, doanh thu b¸n hµng, c¸c kho¶n gi¶m trõ
tÝnh chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ sè thuÕ tiªu thô (thuÕ doanh thu, tiªu thô ®Æc biÖt, VAT)
ph¶i nép ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô theo ®óng luËt ®Þnh.
1.2. KÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong
doanh nghiÖp c«ng nghiÖp.
1.2.1. ý nghÜa vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ tiªu thô.
Trong qu¶n lý kinh doanh ë c¸c doanh nghiÖp kÕ to¸n gi÷ vai trß hÕt søc
quan träng v× nã lµ c«ng cô hiÖu lùc ®Ó ®iÒu hµnh, qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh,
kiÓm tra viÖc b¶o vÖ sö dông tµi s¶n, vËt t, tiÒn vèn, nh»m ®¶m b¶o quyÒn chñ
®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ tù chñ tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp lµ c«ng
cô ®Ó thùc hiÖn tèt h¹ch to¸n kinh doanh. Do ®ã kÕ to¸n trong c¸c ®¬n vÞ kinh
doanh ph¶i ®¶m b¶o:
- Ph¶n ¸nh ®«n ®èc c¸c nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸. Cô thÓ, kÕ to¸n ph¶i
xem xÐt c¸c ph¬ng thøc mua b¸n giao dÞch. C¸c thñ tôc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn
5
c¸c th¬ng vô. X¸c ®Þnh chÝnh x¸c thêi ®iÓm hµng ho¸ ®îc coi lµ tiªu thô, theo
dâi qu¸ tr×nh thanh to¸n ®Ó ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c.
- KÕ to¸n cã nghÜa vô theo dâi, ph¶n ¸nh chi tiÕt, tæng hîp c¸c kho¶n chi
phÝ ph¸t sinh trong kinh doanh, tõ ®ã c©n ®èi thu chi, x¸c ®Þnh lîi nhuËn vµ ph©n
phèi hîp lý, ®ång thêi cung cÊp th«ng tin cho qu¸ tr×nh ph©n tÝch kinh tÕ cña
DN.
- NhiÖm vô quan träng cña kÕ to¸n cßn cã nghÜa lµ theo dâi c¸c vÊn ®Ò liªn
quan ®Õn thanh to¸n c«ng nî trong mçi th¬ng vô. Nã ®¶m b¶o doanh nghiÖp cã
kh¶ n¨ng ®ñ vèn ®Ó duy tr× ho¹t ®éng kinh doanh diÔn ra liªn tôc.
- Ngoµi ra trong qu¸ tr×nh kinh doanh,tiªu thô hµng ho¸ cã thÓ liªn quan
nhiÒu ®Õn ngo¹i tÖ do ®ã kÕ to¸n ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n ngo¹i tÖ
b¶o ®¶m ph¶n ¸nh chÝnh x¸c sè liÖu cho th«ng tin ®óng ®¾n hîp lý.
Tõ nh÷ng nhiÖm vô trªn, ta thÊy c«ng t¸c kÕ to¸n rÊt cÇn thiÕt cho tÊt c¶ c¸c
kh©u cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, sù ®æi míi
s©u s¾c, triÖt ®Ó cña c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ®· vµ ®ang ®ßi hái ph¶i c¶i tiÕn vµ
hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c kÕ to¸n nh»m n©ng cao chÊt lîng qu¶n lý kinh tÕ.
1.2.2. Chøng tõ kÕ to¸n
Chøng tõ kÕ to¸n lµ chøng minh b»ng giÊy tê vÒ nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh
®· ph¸t sinh vµ thùc sù hoµn thµnh, lµm c¬ së ghi sæ kÕ to¸n. Mäi th«ng tin ghi
trong sæ kÕ to¸n b¾t buéc ph¶i ®îc chøng minh b»ng chøng tõ kÕ to¸n hîp ph¸p,
hîp lÖ.
C¸c chøng tõ chñ yÕu sö dông trong kÕ to¸n tiªu thô:
- Hãa ®¬n b¸n hµng.
- Hãa ®¬n GTGT.
- PhiÕu thu.
- B¶ng göi thanh to¸n hµng göi ®¹i lý.
- GiÊy b¸o cã cña ng©n hµng.
- PhiÕu xuÊt kho.
- C¸c chøng tõ liªn quan kh¸c.
1.2.3. KÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n.
1.2.3.1. C¸c ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thµnh phÈm xuÊt.
Do s¶n phÈm vµ hµng ho¸ s¶n xuÊt ra mua vÒ nhËp kho hoÆc xuÊt b¸n ngay,
göi b¸n... ®îc s¶n xuÊt vµ mua tõ nh÷ng nguån gèc kh¸c nhau, hoµn thµnh ë
nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau nªn gi¸ trÞ thùc tÕ cña chóng ( s¶n xuÊt hay mua
ngoµi) ë nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau cã thÓ kh«ng hoµn toµn gièng nhau, do vËy
khi xuÊt kho... cÇn ph¶i tÝnh ra gi¸ thùc tÕ theo mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau:
* Ph¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ ®Ých danh: Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông ®èi
víi doanh nghiÖp cã Ýt lo¹i mÆt hµng hoÆc mÆt hµng æn ®Þnh hoÆc nhËn diÖn ®îc.
§Ó tÝnh trÞ gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm xuÊt kho ta dùa trªn c¬ së thùc tÕ xuÊt
thµnh phÈm ë l« hµng nµo th× lÊy ®óng gi¸ thùc tÕ cña l« hµng ®ã.
* Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn: Theo ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn.
Gi¸ trÞ cña tõng lo¹i hµng tån kho ®îc tÝnh theo gi¸ trÞ trung b×nh cña tõng lo¹i hµng tån kho t-
6
¬ng tù ®Çu kú vµ gi¸ trÞ cña tõng lo¹i hµng tån kho ®îc mua hoÆc s¶n xuÊt trong kú. Gi¸ trÞ
trung b×nh cã thÓ ®îc tÝnh theo thêi kú hoÆc vµo mçi khi nhËp mét l« hµng vÒ, phô thuéc vµo
t×nh h×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp.
§¬n gi¸
Gi¸ thµnh thùc tÕ
+
Gi¸ thµnh thùc tÕ
thµnh phÈm tån ®Çu kú
thµnh phÈm nhËp trong kú
b×nh qu©n
Sè lîng thµnh phÈm
+
Sè lîng thµnh phÈm
tån ®Çu kú
nhËp trong kú
* Ph¬ng ph¸p nhËp tríc - xuÊt tríc (FIFO):
Ph¬ng ph¸p nhËp tríc - xuÊt tríc ¸p dông trªn gi¶ ®Þnh lµ hµng tån kho ®îc mua tríc hoÆc s¶n xuÊt tríc th× ®îc xuÊt tríc, vµ hµng tån kho cßn l¹i cuèi kú
lµ thµnh phÈm ®îc mua hoÆc s¶n xuÊt gÇn thêi ®iÓm cuèi kú.
Theo ph¬ng ph¸p nµy th× gi¸ trÞ thµnh phÈm xuÊt kho ®îc tÝnh theo gi¸ cña
l« thµnh phÈm nhËp kho ë thêi ®iÓm ®Çu kú hoÆc gÇn ®Çu kú, gi¸ trÞ cña thµnh
phÈm tån kho ®îc tÝnh theo gi¸ cña thµnh phÈm nhËp kho ë thêi ®iÓm cuèi kú
hoÆc gÇn cuèi kú cßn tån kho.
* Ph¬ng ph¸p nhËp sau - xuÊt tríc (LIFO):
Theo ph¬ng ph¸p nµy ngêi ta gi¶ thiÕt sè hµng nµo nhËp kho sau th× xuÊt
kho tríc. Hµng xuÊt thuéc l« hµng nµo th× lÊy ®¬n gi¸ mua thùc tÕ cña l« hµng ®ã
lµ trÞ gi¸ hµng xuÊt kho.
1.2.3.2. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n
* TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n:
Lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ cÇn thiÕt bá ra ®Ó s¶n xuÊt sè thµnh
phÈm ®· b¸n trong h¹ch to¸n kÕ to¸n. Thµnh phÈm nhËp kho ®îc ph¶n ¸nh theo
gi¸ vèn tøc lµ ph¶n ¸nh ®óng chi phÝ thùc tÕ. Doanh nghiÖp bá ra ®Ó s¶n xuÊt ®îc
thµnh phÈm ®ã.
* Tµi kho¶n 632: Gi¸ vèn hµng b¸n
KÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 632 "Gi¸ vèn hµng b¸n": Dïng ®Ó theo dâi trÞ gi¸
vèn hµng ho¸, s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô xuÊt b¸n trong kú.
Bªn nî: TrÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm lao vô dÞch vô ®· cung cÊp (®· ®îc coi
lµ tiªu thô trong kú).
Bªn cã: KÕt chuyÓn vèn hµng tiªu thô trong kú vµ gi¸ vèn hµng b¸n l¹i tr¶
l¹i.
TK 632: Cuèi kú kh«ng cã sè d
§Ó x¸c ®Þnh ®óng kÕt qu¶ tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ cÇn x¸c ®Þnh ®óng
gi¸ vèn cña hµng ho¸, s¶n phÈm tiªu thô.
§èi víi DN s¶n xuÊt, trÞ gi¸ vèn cña s¶n phÈm xuÊt b¸n lµ gi¸ thµnh s¶n
xuÊt thùc tÕ.
§èi víi DN th¬ng m¹i, trÞ gi¸ vèn cña s¶n phÈm xuÊt b¸n bao gåm trÞ gi¸
mua thùc tÕ + chi phÝ thu mua.
KÕ to¸n sö dông TK 632 ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn hµng b¸n vµ viÖc kÕt
chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng b¸n ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô.
Tr×nh tù kÕ to¸n GÝa vèn hµng b¸n
7
TK 154
TK 632
B¸n hµng kh«ng qua kho
TK 911
KÕt chuyÓn
GVHB
TK 155
TK 157
Göi b¸n hoÆc
GVHB göi b¸n
giao ®¹i lý
hoÆc giao ®¹i lý
®· tiªu thô
B¸n qua kho
8
1.2.4. KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng.
Trong kinh doanh thêi gian thanh to¸n vµ thêi gian giao hµng cã kho¶ng
c¸ch rÊt xa hoÆc cã thÓ rÊt gÇn nhau. KÕ to¸n lµ c«ng cô ®¾c lùc gióp doanh
nghiÖp theo dâi s¸t sao, tõng nghiÖp vô ph¸t sinh, tÝnh to¸n chÝnh x¸c c¸c kho¶n
thu nhËp trong kinh doanh. ChÝnh v× thÕ trong quy tr×nh h¹ch to¸n doanh thu b¸n
hµng ho¸ vµ tiªu thô thµnh phÈm ph¶i chó ý ®Õn thêi ®iÓm chuyÓn giao quyÒn së
h÷u vÒ hµng ho¸ vµ n¾m quyÒn së h÷u vÒ tiÒn tÖ. Do ®Æc ®iÓm cña mçi ho¹t ®éng
kinh doanh kh¸c nhau nªn thêi ®iÓm ghi chÐp hµng ho¸ ®· hoµn thµnh tiªu thô
còng kh¸c nhau.
- Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Bé Tµi chÝnh, QuyÕt ®Þnh 149/2001/Q§BTC ngµy 31/12/2001 vµ Th«ng t 89/2002/TT-BTC vÒ híng dÉn kÕ to¸n thùc
hiÖn chuÈn mùc "Doanh thu vµ thu nhËp kh¸c" th× doanh thu ®îc x¸c ®Þnh nh
sau:
- Doanh thu b¸n hµng: lµ sè tiÒn ghi trªn ho¸ ®¬n b¸n hµng, trªn hîp ®ång
cung cÊp lao vô, dÞch vô. Hay doanh thu b¸n hµng lµ chØ tiªu tæng gi¸ trÞ s¶n lîng hµng ho¸ ®îc thùc hiÖn cho viÖc b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸, cung cÊp lao vô,
dÞch vô cho kh¸ch hµng.
C«ng thøc:
Doanh thu
Khèi lîng
Gi¸ b¸n ®¬n vÞ
=
X
B¸n hµng
Hµng tiªu thô
hµng b¸n
Trong ®ã gi¸ b¸n ®îc ghi nhËn theo gi¸ thanh to¸n (gi¸ cã thuÕ) hoÆc gi¸
cha tÝnh thuÕ (thuÕ VAT).
- Doanh thu b¸n hµng thuÇn: Lµ phÇn cßn l¹i cña doanh thu b¸n hµng sau
khi ®· trõ ®i c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu.
C«ng thøc:
Doanh thu
ThuÇn
=
Tæng doanh thu
-
C¸c kho¶n
gi¶m trõ
* Tµi kho¶n 511 - Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô.
Tµi kho¶n 511 ®îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu cña khèi lîng s¶n phÈm,
hµng ho¸ ®· b¸n, dÞch vô ®· cung cÊp ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô trong kú kh«ng
ph©n biÖt doanh thu ®· thu tiÒn hay sÏ thu ®îc tiÒn.
Tõ ®ã, tÝnh ra doanh thu thuÇn vÒ tiªu thô trong kú. Tæng sè doanh thu b¸n
hµng, dÞch vô ®· cung cÊp ghi nhËn ë ®©y cã thÓ lµ tæng gi¸ thanh to¸n (víi c¸c
doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp còng nh ®èi víi c¸c ®èi
tîng chÞu thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt) hoÆc gi¸ kh«ng cã GTGT (víi
c¸c doanh nghiÖp tÝnh theo GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ).
KÕt cÊu:
Nî
TK 511
Cã
Sè ph¸t sinh
Sè ph¸t sinh
- Sè thuÕ ph¶i nép (thuÕ TT§B, thuÕ xuÊt - Tæng sè doanh thu b¸n hµng thùc tÕ
khÈu) tÝnh trªn doanh sè b¸n trong kú.
ph¸t sinh trong kú.
- Sè gi¶m gi¸ hµng b¸n vµ doanh thu cña
hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i kÕt chuyÓn cuèi kú
- KÕt chuyÓn sè doanh thu thuÇn vÒ tiªu thô.
9
Tµi kho¶n 511 cuèi kú kh«ng cã sè d.
- Mét sè nguyªn t¾c h¹ch to¸n:
+ ChØ ph¶n ¸nh vµo TK 511 sè doanh thu cña hµng ho¸ ®· b¸n ®îc x¸c ®Þnh
lµ tiªu thô trong kú (®· ®îc ngêi mua chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc sÏ thanh to¸n).
+ §èi víi hµng ho¸ thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, hoÆc thuÕ
xuÊt khÈu th× doanh thu lµ gi¸ hµng hµng ho¸ (bao gåm c¶ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt
vµ thuÕ xuÊt khÈu).
+ Nh÷ng hµng ho¸ ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô trong kú, nhng v× lý do nµo ®ã
(vÒ chÊt lîng, vÒ quy c¸ch, kü thuËt) ngêi mua tõ chèi thanh to¸n göi tr¶ l¹i ngêi
b¸n hoÆc yªu cÇu gi¶m gi¸ vµ ®îc doanh nghiÖp chÊp nhËn th× doanh thu cña
hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n ®îc theo dâi riªng, trªn c¸c TK 531
"Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i", TK 532 "Gi¶m gi¸ hµng b¸n" vµ ®îc trõ ra khái doanh thu
b¸n hµng trong kú.
+Trêng hîp doanh nghiÖp viÕt ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ ®· thu tiÒn b¸n hµng
nhng ®Õn cuèi kú vÉn cha giao hµng cho ngêi mua hµng, th× trÞ gi¸ sè hµng nµy
kh«ng ®îc coi lµ tiªu thô vµ kh«ng ®îc ghi vµo TK 511 mµ chØ h¹ch to¸n vµo bªn
cã TK 131 "Ph¶i thu cña kh¸ch hµng" vÒ kho¶n tiÒn ®· thu kh¸ch hµng. Khi thùc
sù giao hµng cho ngêi mua sÏ h¹ch to¸n vµo TK 511 vÒ trÞ gi¸ mua hµng ®· giao,
®· thu tríc tiÒn hµng.
+ §èi víi c¸c ®¬n vÞ chuyªn kinh doanh mua b¸n ngo¹i tÖ, th× ®îc ph¶n ¸nh
vµo TK 511 phÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ thùc tÕ mua vµo vµ gi¸ ngo¹i tÖ b¸n ra.
+ Kh«ng h¹ch to¸n trÞ gi¸ hµng ho¸ ®ang göi b¸n cho kh¸ch hµng nhng cha
®îc sù chÊp nhËn thanh to¸n cña ngêi mua.
S¬ ®å kÕ to¸n doanh thu b¸n hµng
TK 521,531,532
TK 511
TK 111, 112, 131
TK 3331
TK 3331
TK 911
10
1.2.5. KÕ to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu :
* Doanh thu b¸n hµng tr¶ l¹i:
§©y lµ kho¶n doanh thu cña sè hµng ®· tiªu thô, dÞch vô, lao vô ®· cung cÊp
nhng bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i hoÆc tõ chèi thanh to¸n do kÐm phÈm chÊt kh«ng
®óng quy c¸ch, chñng lo¹i ... nhng ®· ký hîp ®ång.
§Ó ph¶n ¸nh doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i th× kÕ to¸n sö dông TK 531
"Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i".
KÕt cÊu tµi kho¶n 531: Hµng b¸n l¹i tr¶ l¹i.
- Bªn nî: TËp hîp c¸c kho¶n doanh thu cña sè hµng ®· tiªu thô bÞ tr¶ l¹i
- Bªn cã: KÕt chuyÓn doanh thu cña sè hµng bÞ tr¶ l¹i.
TK 531: Cuèi kú kh«ng cã sè d.
* Gi¶m gi¸ hµng b¸n:
Lµ sè tiÒn gi¶m trõ cho kh¸ch hµng trªn gi¸ b¸n ®· tho¶ thuËn do c¸c
nguyªn nh©n ®Æc biÖt nh: Hµng kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng quy c¸ch, giao hµng
kh«ng ®óng thêi h¹n, ®Þa ®iÓm trong hîp ®ång ... (do chñ quan cña doanh
nghiÖp).
§Ó ph¶n ¸nh doanh thu gi¶m gi¸ hµng b¸n kÕ to¸n sö dông TK 532 "Gi¶m
gi¸ hµng b¸n".
KÕt cÊu tµi kho¶n 532: Gi¶m gi¸ hµng b¸n.
- Bªn nî: TËp hîp c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n chÊp thuËn cho ngêi mua
trong kú.
- Bªn cã: KÕt chuyÓn toµn bé sè gi¶m gi¸ hµng b¸n.
* Tµi kho¶n 521 – ChiÕt khÊu th¬ng m¹i:
ChiÕt khÊu th¬ng m¹i lµ kho¶n tiÒn Doanh nghiÖp b¸n gi¶m gi¸ niªm yÕt
cho kh¸ch hµng khi kh¸ch hµng mua víi sè lîng lín.
Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh c¸c kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i cho kh¸ch hµng vµ
kÕt chuyÓn trõ vµo Doanh thu.
Lµ tµi kho¶n ®iÒu chØnh gi¶m Doanh thu vµ cã kÕt cÊu ngîc víi tµi kho¶n
Doanh thu.
+ Bªn nî: c¸c kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i dµnh cho kh¸ch hµng.
+ Bªn cã: kÕt chuyÓn trõ vµo Doanh thu b¸n hµng.
Tµi kho¶n nµy cuèi kú kh«ng cã sè d.
S¬ ®å kÕ to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu
TK 111, 112, 131
TK 521, 531, 532
TK 511
TK 3331
11
1.2.6. KÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
1.2.6.1. KÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng
Tiªu thô thµnh phÈm, hµng ho¸ lµ mét kh©u quan träng ®a thµnh phÈm
hµng ho¸ tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu dïng vµ nhê kh©u nµy mµ gi¸ trÞ thµnh phÈm, hµng
ho¸ míi ®îc thùc hiÖn, c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i bá ra ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh
nµy gäi lµ chi phÝ b¸n hµng.
KÕ to¸n sö dông TK 641 ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu
thô thµnh phÈm.
TK 641
- Chi phÝ b¸n hµng thùc tÕ ph¸t sinh - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ
trong kú.
b¸n hµng.
- KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng cho
hµng hãa ®· tiªu thô trong kú hoÆc
chuyÓn cho kú sau.
TK 641 cuèi kú kh«ng cã sè d gåm c¸c TK cÊp 2 sau:
+ TK 6411 - Chi phÝ nh©n viªn
+ TK 6412 - Chi phÝ vËt liÖu
+ TK 6413 - Chi phÝ c«ng cô dông cô
+ TK 6414 - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n
+ TK 6416 - Chi phÝ b¶o hµnh
+ TK 6417 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
+ TK 6418 - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng ®îc kh¸i qu¸t trong s¬ ®å sau:
12
S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng
TK 334
TK 641
Chi phÝ l¬ng
nh©n viªn
TK 111,138...
C¸c kho¶n gi¶m trõ chi phÝ
b¸n hµng
TK 338
TK 911
TrÝch BHXH, BHYT, KPC§
cña nh©n viªn b¸n hµng
TK 152
KÕt chuyÓn CPBH
®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶
KÕt chuyÓn 1 phÇn CPHH
VÒ chi phÝ NVL
TK 142,242
KÕt chuyÓn
vµo kú sau
TK 153
CC, DC lo¹i ph©n bæ 1 lÇn
TK 142,242
CCDC ph©n
bæ nhiÒu lÇn
Ph©n bæ trong
c¸c kú sau
TK 111,112,331...
Chi phÝ vÒ dÞch vô mua ngoµi
TK 133
TK 214
khÊu
1.2.6.2. Chi
KÕ phÝ
to¸n
chihao
phÝTSC§
Qu¶n lý doanh nghiÖp.
phôc vô
§©y lµ kho¶n
chib¸n
phÝhµng
phôc vô cho qu¶n lý chung cña doanh nghiÖp. VÒ b¶n
chÊt, chi phÝ QLDN kh«ng t¹o ra gi¸ trÞ s¶n phÈm nhng l¹i lµ kho¶n chi cÇn thiÕt
®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
KÕ to¸n sö dông TK 642 ®Ó tËp hîp vµ kÕt chuyÓn chi phÝ qu¶n lý doanh
nghiÖp ph¸t sinh trong kú kinh doanh.
TK 642
- Ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ qu¶n lý doanh - C¸c kho¶n ghi gi¶m CP QLDN.
nghiÖp thùc tÕ ph¸t sinh trong kú.
- CP QLDN ®îc kÕt chuyÓn ®Ó x¸c
®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh hoÆc kÕt
chuyÓn cho kú sau.
13
TK 642 cuèi kú cã sè d bao gåm c¸c TK cÊp II sau.
+ TK 6421 - Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý
+ TK 6422 - Chi phÝ vËt liÖu
+ TK 6423 - Chi phÝ ®å dïng v¨n phßng
+ TK 6424 - Chi phÝ khÊu hao TSC§
+ TK 6425 - ThuÕ, phÝ vµ lÖ phÝ
+ TK 6426 - Chi phÝ dù phßng
+ TK 6427 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
+ TK 6428 - Chi phÝ b»ng tiÒn
Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ®îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau:
S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
TK 334
TK 642
Chi phÝ l¬ng
nh©n viªn qu¶n lý
TK 111,152
C¸c kho¶n gi¶m trõ chi phÝ
qu¶n lý doanh nghiÖp
TK 338
TrÝch BHXH, BHYT, KPC§
cña nh©n viªn qu¶n lý
TK 152
TK 911
VÒ chi phÝ NVL
TK 153
CC, DC lo¹i ph©n bæ 1 lÇn
TK 142,242
CCDC ph©n
bæ nhiÒu lÇn
TK 111,112,331
Ph©n bæ trong
c¸c kú sau
KÕt chuyÓn CPQLDN
®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶
KÕt chuyÓn 1 phÇn CP QLDN
TK 142,242
KÕt chuyÓn
vµo kú sau
Chi phÝ vÒ dÞch vô mua ngoµi
TK 214
Chi phÝ khÊu hao TSC§
phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý
TK 139
TrÝch dù phßng ph¶i thu
khã ®ßi
14
§Ó theo dâi, qu¶n lý chÆt chÏ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, ngoµi kÕ to¸n
tæng hîp kÕ to¸n ph¶i më sæ theo dâi chi tiÕt theo tõng kho¶n môc hoÆc theo ®Þa
®iÓm ph¸t sinh tïy theo yªu cÇu qu¶n lý.
1.2.7. KÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô
* KÕt qu¶ tiªu thô
KÕt qu¶ tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô trong doanh
nghiÖp chÝnh lµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng tiªu thô thµnh phÈm trong
Doanh nghiÖp. KÕt qu¶ ®ã ®îc tÝnh b»ng c¸ch so s¸nh gi÷a mét bªn lµ Doanh
thu thuÇn víi mét bªn lµ Gi¸ vèn hµng b¸n vµ c¸c chi phÝ ( chi phÝ b¸n hµng,
chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp) vµ ®îc thÓ hiÖn thµnh chØ tiªu l·i hoÆc lç.
gép:
Sau khi x¸c ®Þnh ®îc c¸c chØ tiªu cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh x¸c ®Þnh chØ tiªu l·i
L·i gép = Doanh thu thuÇn - Gi¸ vèn hµng b¸n
Mäi ho¹t ®éng cña DN trong kú ®Òu ph¶i x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ®Æc biÖt qu¸ tr×nh
tiªu thô, ho¹t ®éng chÝnh ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp
s¶n xuÊt.
KÕt qu¶ tiªu thô ®îc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ qua c«ng thøc:
KÕt qu¶ tiªu thô = L·i gép - Chi phÝ b¸n hµng - Chi phÝ qu¶n lý DN
+ Tµi kho¶n sö dông TK 911( x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ): Tµi kho¶n nµy sö
dông ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp theo tõng ho¹t ®éng.
Bªn nî: + TrÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt b¸n.
+ Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ QLDN ph©n bæ cho hµng b¸n ra.
+ Sè l·i tríc thuÕ vÒ ho¹t ®éng kinh doanh.
Bªn cã:+ kÕt chuyÓn doanh thu thuÇn
+ kÕt chuyÓn lç
tµi kho¶n nµy cuèi kú kh«ng cã sè d
Th«ng thêng, sau mçi th¬ng vô hay cuèi kú kinh doanh, kÕ to¸n tiÕn hµnh x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. Qua ®ã, cung cÊp c¸c th«ng tin liªn quan
®Õn lîi nhuËn vÒ tiªu thô cho qu¶n lý.
15
s¬ ®å h¹ch to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
TK 632
TK 911
TK 511,512
TK 641,1422,242
TK 642, 142, 242
TK 4212
Lç
L·i
PhÇn 2
mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu thô thµnh
phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp
2.1. §¸nh gi¸ kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong
doanh nghiÖp c«ng nghiÖp theo chÕ ®é hiÖn hµnh
C¬ chÕ thÞ trêng víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ cïng tham gia s¶n xuÊt kinh
doanh c¹nh tranh vµ ph¸t triÓn, do vËy muèn ®øng v÷ng trªn thÞ trêng, c¸c doanh
nghiÖp thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh doanh ph¶i cã l·i. Lµ mét c«ng cô quan träng trong
c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh, ®æi míi vµ hoµn thiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n lµ
mét nhu cÇu cÇn thiÕt cña c«ng t¸c qu¶n lý, lµ tiÒn ®Ò quan träng cho c«ng t¸c ®iÒu
hµnh s¶n xuÊt - kinh doanh cña doanh nghiÖp.
16
Hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô lµ c«ng viÖc rÊt cÇn
thiÕt nh»m gãp phÇn t¨ng doanh thu vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt - kinh doanh.
Trªn c¬ së nghiªn cøu lý luËn vµ thùc tiÔn ®Ó thÊy ®îc nh÷ng g× ®· lµm ®îc vµ ph¸t
hiÖn nh÷ng g× cha lµm ®îc ®Ó rót ra nh÷ng néi dung chñ yÕu, cÇn thiÕt cña viÖc
hoµn thiÖn.
2.1.1. ¦u ®iÓm
- §èi víi c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n tæng hîp.
KÕ to¸n t¹i c¸c Doanh nghiÖp ®· ¸p dông “HÖ thèng chÕ ®é kÕ to¸n doanh
nghiÖp míi ®îc Bé Tµi chÝnh ban hµnh ¸p dông tõ ngµy 1/1/1996” ®Ó phï hîp víi
t×nh h×nh vµ ®Æc ®iÓm cña c«ng ty, kÕ to¸n ®· më c¸c tµi kho¶n cÊp 2,3 nh»m ph¶n
¸nh mét c¸ch chi tiÕt cô thÓ t×nh h×nh biÕn ®éng tµi s¶n cña Doanh nghiÖp vµ gióp
cho kÕ to¸n thuËn tiÖn h¬n trong viÖc ghi chÐp mét c¸ch ®¬n gi¶n râ rµng vµ mang
tÝnh thuyÕt phôc, gi¶m nhÑ ®îc phÇn nµo khèi lîng c«ng viÖc kÕ to¸n, tr¸nh ®îc sù
nhÇm lÉn chång chÐo trong c«ng viÖc ghi chÐp kÕ to¸n.
- §èi víi c«ng t¸c tæ chøc hÖ thèng sæ kÕ to¸n.
+ C¸c ch¬ng tr×nh phÇn mÒm kÕ to¸n trªn m¸y lªn gi¶m bít ®îc khèi lîng
c«ng viÖc ghi chÐp trªn sæ s¸ch, ®¶m b¶o cung cÊp sè liÖu nhanh chãng, chÝnh x¸c.
2.1.2. Tån t¹i
Tuy doanh nghiÖp nµo còng ph¶i dÆt ra cho m×nh môc tiªu ®¹t ®îc kÕt qu¶ kh¶
quan trong kinh doanh, nhng c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n tiªu thô vµ x¸c
®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô nãi riªng ë c¸c doanh nghiÖp vÉn cßn nhiÒu ®iÓm ®ang kh¾c
phôc ®Ó hoµn thiÖn.
+ KÕ to¸n cÇn s¸t sao c¸c kho¶n chi phÝ b¸n hµng, cã biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi
phÝ h¬n n÷a ®Ó n©ng cao lîi nhuËn cho Doanh nghiÖp.
+ Víi thÞ trêng tiªu thô réng lín vµ cã rÊt nhiÒu b¹n hµng, do vËy c¸c Doanh
nghiÖp thêng cã rÊt nhiÒu kh¸ch hµng thêng xuyªn ®Õn lÊy hµng vµ thanh to¸n sau.
§iÒu ®ã kh«ng tr¸nh khái rñi ro thêng gÆp trong viÖc thanh to¸n t×nh h×nh c«ng nî.
+C¸c chÝnh s¸ch quy ®Þnh cña Nhµ níc vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n cha ®æi míi, cha
thay ®æi kÞp víi thùc tÕ vµ cha b¾t kÞp víi nh÷ng biÕn ®æi kh«ng ngõng cña nÒn kinh
tÕ thÞ trêng.
2.2. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ
x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp.
ViÖc hoµn thiÖn qu¸ tr×nh h¹ch to¸n vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ®ßi hái ph¶i hîp lý c¶ 3
kh©u:
- Tæ chøc vËn dông hÖ thèng chøng tõ mét c¸ch hÖ thèng khoa häc hîp lý
nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc tæng hîp sè liÖu phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý.
17
- Tæ chøc vËn dông hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n thèng nhÊt, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong ®¬n vÞ, ®¸p øng nhu cÇu th«ng tin vµ kiÓm tra
c«ng t¸c qu¶n lý cña ®¬n vÞ.
- Tæ chøc vµ lËp b¸o c¸o vµ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh kÞp thêi, h÷u hiÖu
phôc vô cho c«ng viÖc ®iÒu chØnh vµ ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý cho phï hîp. Tuy
nhiªn thùc tÕ cho thÊy c¸c chÝnh s¸ch quy ®Þnh cña Nhµ níc vÒ c«ng t¸c kÕ
to¸n cha ®æi míi, cha thay ®æi kÞp víi thùc tÕ vµ cha b¾t kÞp víi nh÷ng biÕn
®æi kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
- C¸c doanh nghiÖp nªn ¸p dông c¸c ch¬ng tr×nh phÇn mÒm kÕ to¸n trªn m¸y
nh»m gi¶m bít ®îc khèi lîng c«ng viÖc ghi chÐp trªn sæ s¸ch, ®¶m b¶o cung cÊp sè
liÖu nhanh chãng, chÝnh x¸c.
Nh×n chung trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ë ViÖt nam, c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ
chÕ ®é kÕ to¸n do Nhµ níc ban hµnh ®· t¹o ra mét khung ph¸p lý phï hîp, thèng
nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng. §èi víi c¸c Doanh nghiÖp ®· ®îc niªm yÕt
trªn thÞ trêng chøng kho¸n, ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ l©u dµi trong kinh doanh, nhiÒu
Doanh nghiÖp s½n sµng chÊp nhËn gi¶m bít mét phÇn lîi nhuËn thu ®îc ®Ó t¨ng cêng c¸c ho¹t ®éng thu hót kh¸ch hµng mµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng ®ã lµ viÖc
gi¶m gi¸ hµng b¸n cho kh¸ch hµng mua víi sè lîng lín hoÆc thùc hiÖn chiÕt khÊu
cho kh¸ch hµng. Do vËy cã rÊt nhiÒu Doanh nghiÖp trong kú thùc hiÖn ho¹t ®éng
kinh doanh rÊt tèt, thùc hiÖn nhiÒu nghiÖp vô gi¶m gi¸ vµ chiÕt khÊu cho kh¸ch
hµng ®Ó ®Èy m¹nh sè lîng hµng b¸n ra. Nhng nÕu nh×n vµo chØ tiªu gi¶m gi¸ hµng
b¸n trªn B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña Doanh nghiÖp ®ã th× ngêi sö dông th«ng
tin cã thÓ cho r»ng t×nh h×nh SXKD cña Doanh nghiÖp ®ã kh«ng b×nh thêng, ®Æc
biÖt khi c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña Doanh nghiÖp ®îc c«ng khai.
18
KÕt luËn
Tiªu thô thµnh phÈm mang ý nghÜa x· héi rÊt lín, nã tháa m·n nhu cÇu cña
c¸c tÇng líp d©n c kh¸c nhau, gióp cho viÖc lu th«ng hµng hãa trªn thÞ trêng ®îc
th«ng suèt vµ ph¶n ¸nh quy m«, tèc ®é c¬ cÊu ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ
hµng hãa. XuÊt ph¸t tõ ®ã, kÕ to¸n tiªu thô gi÷ vai trß quan träng trong viÖc ph¶n
¸nh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm nãi riªng vµ cña s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung, cã
ý nghÜa rÊt lín ®èi víi doanh nghiÖp. Muèn vËy doanh nghiÖp ph¶i ph¸t huy mét
c¸ch cã hiÖu lùc c«ng cô kÕ to¸n nãi chung vµ ®Æc biÖt lµ kÕ to¸n tiªu thô s¶n phÈm
vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp, hÖ thèng qu¶n lý nãi chung vµ bé
m¸y kÕ to¸n nãi riªng ®Æc biÖt lµ kh©u kÕ to¸n tiªu thô s¶n phÈm vµ b¸o c¸o kÕt qu¶
kinh doanh kh«ng ngõng ®îc thùc hiÖn, ®¸p øng ®îc yªu cÇu ho¹t ®éng s¶n xuÊt
phôc vô kÞp thêi cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc ho¹t ®éng liªn tôc.
Tuy ®©y chØ lµ ý kiÕn chñ quan cña c¸ nh©n nhng em vÉn mong cã sù tham gia
gióp ®ì cña c¸c thÇy gi¸o, c¸c c« gi¸o ®Ó em cã nhiÒu kinh nghiÖm h¬n trong phÇn
kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt tiªu thô thµnh phÈm ®îc tèt h¬n.
Víi thêi gian cha nhiÒu, tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng cã h¹n, ch¾c ch¾n b¶n ®Ò ¸n nµy
kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. Em rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp quý b¸u
cña c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o ®Ó b¶n ®Ò tµi cña em thùc sù cã ý nghÜa trªn c¶ ph¬ng
diÖn lý luËn vµ thùc tiÔn.
19
Danh môc Tµi liÖu tham kh¶o
1.
KÕ to¸n tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp - Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc - Trêng
§¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n.
2. Lý thuyÕt vµ thùc hµnh KÕ to¸n tµi chÝnh - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - 7/2001.
3. HÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - 2000 - Bé Tµi ChÝnh.
4. S¬ ®å kÕ to¸n doanh nghiÖp theo chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam - Nhµ xuÊt b¶n
Tµi chÝnh - 12/2002.
20
- Xem thêm -
.DOC 
21 
47916 
110 
