Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
Môc lôc
Lêi më ®Çu :……………………………………………………....................4
Ch-¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ c«ng t¸c
kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm ë
c«ng ty c¬ khÝ quang trung: …………………………….6
1.1. ý NGHÜA CñA THµNH PHÈM Vµ TI£U THô THµNH PHÈM TRONG
NÒN KINH TÕ THÞ TR¦êng:………………………………………………………...6
1.1.1. Kh¸i niÖm thµnh phÈm vµ yªu cÇu qu¶n lý thµnh phÈm:....7
1.1.2. Tiªu thô thµnh phÈm vµ yªu cÇu qu¶n lý:…………………9
1.2. Vai trß vµ nhiÖm vô cña kÕ toµn thµnh phÈm vµ tiªu thô
thµnh phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt: ………………10
1.2.1. Vai trß cña kÕ to¸n thµnh phÈm – tiªu thô thµnh
phÈm:...10
1.2.2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n ®èi víi viÖc qu¶n lý thµnh phÈm vµ
tiªu thô thµnh phÈm: ………………………………………………...10
1.3. Néi dung c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm trong doanh
nghiÖp s¶n xuÊt:…………………………………………………………….........11
1.3.1. Nguyªn t¾c tæ chøc h¹ch to¸n thµnh phÈm:……………...11
1.3.2. Ph-¬ng ph¸p ®¸nh thµnh phÈm:…………………………12
1.3.3. H¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm:…………………………..14
1.3.4. H¹ch to¸n tæng hîp thµnh phÈm:………………………...17
1.4. H¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm:………………………………….19
1.4.1. Tµi kho¶n sö dông vµ c¸c sæ s¸ch ®-îc ¸p dông:………..19
1.4.2. Néi dung doanh thu, tiªu thô, thuÕ GTGT vµ c¸c kho¶n
gi¶m trõ:...............................................................................................20
1.4.2.1. Doanh thu tiªu thô:………………………………………………....20
1.4.2.2. ThuÕ GTGT:………………………………………………………....22
1.4.2.3. C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu:…………………………………….23
1.4.3. H¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n:……………………………...23
1.4.4. H¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh
nghiÖp:…..............................................................................................24
1.4.4.1. Chi phÝ b¸n hµng - TK 641:…………………………………………24
1.4.4.2. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp – TK 642:…………………………...24
1.4.5. C¸c ph-¬ng thøc b¸n hµng vµ c¸c ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n tiªu
thô thµnh phÈm:……………………………………………………...25
1.4.5.1. C¸c ph-¬ng thøc b¸n hµng:……………………………………...…25
1.4.5.2. KÕ to¸n theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn:………………....26
1.4.5.3. KÕ to¸n theo ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú :……………………....31
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
2
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
1.5. H¹ch to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm cña
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh: ……………………………….33
Ch-¬ng 2: Tinh h×nh thùc tÕ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n
thµnh phÈm, tiªu thô thµnh phÈm t¹i c«ng ty c¬
khÝ quang trung: …….............................................................34
2.1. §Æc ®iÓm chung t¹i c«ng ty c¬ khÝ quang trung:……….34
2.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn C«ng Ty C¬ KhÝ Quang
Trung:...................................................................................................34
2.1.2. §Æc ®iÓm c«ng nghÖ s¶n xuÊt………………………………35
2.1.3. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh t¹i C«ng Ty C¬ KhÝ Quang Trung…………………….……..35
2.2. Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n vµ h×nh thóc ¸p dông t¹i C«ng Ty
C¬ KhÝ Quang Trung…………..…………………………………………….......38
2.3. Tinh h×nh thùc tÕ kÕ to¸n thµnh phÈm, tiªu thô thµnh
phÈm t¹i C«ng Ty C¬ KhÝ Quang Trung……………………………....41
2.3.1. H¹ch to¸n thµnh phÈm t¹i C«ng Ty C¬ KhÝ Quang
Trung:…………...................................................................................41
2.3.1.1. Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thµnh phÈm xuÊt kho t¹i C«ng Ty….....41
2.3.1.2. C¸c chøng tõ kÕ to¸n sö dông trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n thµnh
phÈm…………………………………......………………………………….........45
2.3.1.3. H¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm……………………………………......45
2.3.1.4. H¹ch to¸n tæng hîp thµnh phÈm………………………………..........50
2.3.2. H¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm……………..…………...….51
2.3.2.1. §Æc ®iÓm vÒ tiªu thô thµnh phÈm t¹i C«ng Ty:……………………....51
2.3.2.2. H¹ch to¸n doanh thu tiªu thô:………………………………..............52
2.3.2.3. H¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n:………………………………................55
2.3.2.4. H¹ch to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu:……………………...........56
2.3.3. H¹ch to¸n x¸c ®inh kÕt qu¶ ho¹t ®éng tiªu thô thµnh
phÈm…………………………………………………………………58
2.3.3.1. H¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng………………....…………......................58
2.3.3.2. H¹ch to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp:………………………........58
2.3.3.3. H¹ch to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng tiªu thô thµnh phÈm……......59
Ch-¬ng 3: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c
kÕ to¸n thµnh phÈm, tiªu thô thµnh phÈm t¹i
C«ng Ty C¬ KhÝ Quang Trung: ……...................................62
3.1. §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm vµ
tiªu thô thµnh phÈm t¹i C«ng Ty C¬ KhÝ Quang Trung…......…...62
3.2.
Nh÷ng tån t¹i vµ ph-¬ng h-íng hoµn thiÖn néi dung
h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm t¹i C«ng Ty
C¬ KhÝ Quang Trung:………................................................................................63
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
3
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
KÕt LuËn ………………………………………………………………73
Ký hiÖu viÕt t¾t trong bµi
-
CPBH:
CHQLDN:
GTGT:
CNXH:
CBCNV:
TCKT:
CHNVL:
CPNC:
CHSXC:
TK:
NKCT:
KQ:
H§SXKD:
H§BT:
TTTP:
H§TC:
VL - CCDC:
TSC§:
KKTX:
KK§K:
XNK :
Chi PhÝ b¸n hµng
Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
Gi¸ trÞ gia t¨ng
Chu nghÜa x· héi
C¸n bé c«ng nh©n viªn
Tµi chÝnh kÕ to¸n
Chi phÝ nguyªn vËt liªô
Chi phÝ nh©n c«ng
Chi phÝ s¶n xuÊt chung
Tµi Kho¶n
NhËt ký chøng tõ
KÕt qu¶
Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
Ho¹t ®éng bÊt th-êng
Tiªu thô thµnh phÈm
Ho¹t ®éng tµi chÝnh
VËt liÖu - c«ng cô dông cô
Tµi s¶n cè ®Þnh
Kª khai th-êng xuyªn
KiÓm kª ®Þnh kú
XuÊt nhËp khÈu
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
4
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
lêi më ®Çu
§Ó hoµ nhËp víi xu thÕ thêi ®¹i, víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, nÒn kinh tÕ
ViÖt Nam ®· vµ ®ang tõng b-íc ph¸t triÓn v÷ng ch¾c theo c¬ chÕ thÞ
tr-êng, theo ®Þnh h-íng XHCN. M« h×nh nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®· t¹o
cho mçi doanh nhiÖp sù n¨ng ®éng, linh ho¹t, s¸ng t¹o vµ c¹nh tranh lµ
vÊn ®Ò tÊt yÕu x¶y ra. C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ngoµi viÖc s¶n xuÊt ra
s¶n phÈm th× ph¶i chñ ®éng t×m biÖn ph¸p c¶i tiÕn kü thuËt, n©ng cao
chÊt l-îng, t¨ng s¶n l-îng gi¶m thiÓu chi phÝ, gi¸ thµnh, më réng thÞ
tr-êng, chän kªnh ph©n phèi víi môc ®Ých tiªn thô s¶n phÈm vµ thu ®-îc
lîi nhuËn tèi ®a.
V× vËy, s¶n xuÊt ra s¶n phÈm vµ tiªu thô ®-îc s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò
v« cïng quan träng ®èi víi mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Chóng ph¶i lu«n
g¾n liÒn víi nhau mét c¸ch chÆt chÏ, thóc ®Èy nhau cïng ph¸t triÓn. Qua
®ã ®¸nh gi¸ ®-îc kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp. Dùa vµo ®ã chñ doanh nghiÖp cã thÓ t×m ra c¸c biÖn ph¸p tèi -u
®¶m b¶o duy tr× sù c©n ®èi th-êng xuyªn, nhÞp nhµng c¸c yÕu tè ®Çu vµo
vµ ®Çu ra cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
Qua thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ cña c«ng ty víi sù gióp ®ì cña ban
l·nh ®¹o c«ng ty, c¸c CBCNV phßng TCKT, sù h-íng dÉn nhiÖt t×nh cña
thÇy gi¸o NguyÔn Minh Ph-¬ng víi sù cè g¾ng cña b¶n th©n, em ®· lùa
chän ®Ò tµi cho chuyªn ®Ò tèt nghiÖp lµ – Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n
thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm t¹i C«ng ty C¬ KhÝ
Quang Trung “.
Trong ph¹m vi cña b¶n chuyªn ®Ò tèt nghiÖp nµy, em xin tr×nh bµy
nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n nhÊt cña c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô
thµnh phÈm ë c«ng ty, vµ xin ®-îc nªu lªn mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn
thªm mét b-íc c«ng t¸c kÕ tãan thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm gãp
phÇn vµo sù qu¶n lý ngµy cµng tèt h¬n.
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
5
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ban l·nh ®¹o c«ng ty, CBCNV phßng
TCKT, thÇy gi¸o NguyÔn Minh Ph-¬ng ®· gióp em hoµn thµnh b¶n
chuyªn ®Ò tèt nghiÖp nµy.
Néi dung chuyªn ®Ò gåm 3 ch-¬ng:
Ch-¬ng 1:
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n
thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm ë c«ng ty C¬ KhÝ Quang Trung.
Ch-¬ng 2: T×nh h×nh thùc tÕ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm,
tiªu thô thµnh phÈm t¹i c«ng ty C¬ KhÝ Quang Trung.
Ch-¬ng 3:
Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n
thµnh phÈm, tiªu thô thµnh phÈm t¹i c«ng ty C¬ KhÝ Quang Trung.
Víi kiÕn thøc vµ thêi gian cßn h¹n chÕ, mÆc dï rÊt cè g¾ng nh-ng
cuèn chuyªn ®Ò tèt nghiÖp vÉn kh«ng tr¸nh khái nhiÒu thiÕu sãt. Em rÊt
mong ®-îc sù chØ b¶o cña c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c c« c¸c chó trong phßng
TCKT ®Ó cuèn chuyªn ®Ò ®-îc hoµn thiÖn h¬n.
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
6
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
Ch-¬ng 1
nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ c«ng t¸c
kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh
phÈm ë c«ng ty c¬ khÝ quang trung
1.1. ý nghÜa cña thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm trong
nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng:
§¸nh dÊu b-íc thay ®æi c¨n b¶n cña nÒn kinh tÕ n-íc ta, n¨m 1986
nÒn kinh tÕ n-íc ta chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp chuyÓn
sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n-íc, c¸c mèi quan hÖ
hµng ho¸, tiÒn tÖ ngµy cµng më réng vµ ph¸t triÓn, víi viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c
thµnh phÇn kinh tÕ ®· t¹o sù b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp tr-íc ph¸p luËt.
§Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, tr-íc ®©y trong thêi kú bao cÊp,
c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu chó träng ®Õn kh©u s¶n xuÊt theo ®óng chØ tiªu mµ
nhµ n-íc giao, th× trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng kh«ng chØ cã kh©u s¶n xuÊt
mµ c¶ kh©u tiªu thô s¶n phÈm, kh©u nµy sÏ quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt
b¹i cña c¸c doanh nghiÖp. Do vËy, vÊn ®Ò “tiªu thô” trë thµnh mét nhiÖm vô
quan träng ®èi víi b¶n th©n mçi doanh nghiÖp nãi riªng vµ toµn bé nÒn kinh
tÕ quèc d©n nãi chung.
XÐt trªn gãc ®é lu©n chuyÓn vèn th× kh©u tiªu thô s¶n phÈm lµ qu¸
tr×nh chuyÓn ho¸ vèn tõ h×nh th¸i vËt chÊt sang h×nh th¸i gi¸ trÞ. Ta cã thÓ xÐt
®Õn qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n b»ng s¬ ®å sau:
T - H :
§TL§
- TLL§ ... SX ... H’ – T’
- SL§
Qu¸ tr×nh nµy b¾t ®Çu tõ nh÷ng ®ång vèn ban ®Çu ®-îc dïng ®Ó mua
c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lóc nµy ®ång vèn ®-îc chuyÓn ho¸
thµnh h×nh th¸i vËt chÊt, tiÕp ®Õn qua giai ®o¹n s¶n xuÊt t¹o ra thµnh s¶n
phÈm, hµng ho¸ sau ®ã mang ®i tiªu thô, kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh nµy lµ thu
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
7
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
®îc tiÒn vÒ. Lóc nµy l¹i trë l¹i h×nh th¸i gi¸ trÞ ban ®Çu, nhng T’>T ®ã lµ
môc tiªu mµ bÊt kú doanh nghiÖp nµo còng ph¶i ®Æt ra.
§èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th× kh©u tiªu thô lµ kh©u cuèi cïng thùc
hiÖn gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ - s¶n phÈm s¶n xuÊt ra, qu¸ tr×nh
tiªu thô s¶n phÈm lµ giai ®o¹n cuèi cïng kÕt thóc mét chu kú s¶n xuÊt vµ më
®Çu cho mét chu kú s¶n xuÊt tiÕp theo. Chu kú s¶n xuÊt tiÕp theo sÏ lµ qu¸
tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng cña chu kú tr-íc. ChØ cã kh©u tiªu thô míi gióp
cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®-îc thùc hiÖn th-êng xuyªn vµ liªn tôc.
1.1.1. Kh¸i niÖm thµnh phÈm vµ yªu cÇu qu¶n lý thµnh
phÈm:
S¶n phÈm nãi chung mµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra ®Ó ®¸p øng cho
nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ ®Òu lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nh- chóng ta
®· biÕt s¶n phÈm hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt gåm: thµnh phÈm,
b¸n thµnh phÈm vµ lao vô - dÞch vô, trong ®ã thµnh phÈm chiÕm phÇn lín.
- Thµnh phÈm: lµ nh÷ng s¶n phÈm ®· ®-îc gia c«ng chÕ biÕn xong ë
b-íc c«ng nghÖ cuèi cïng cña quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®ã, ®· ®-îc kiÓm
tra ®-îc x¸c nhËn phï hîp víi tiªu chuÈn chÊt l-îng qui ®Þnh. Cã thÓ nãi
thµnh phÈm lµ s¶n phÈm cuèi cïng cña quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phï hîp
víi tiªu chuÈn kü thuËt.
- B¸n thµnh phÈm: lµ nh÷ng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp chÕ t¹o ®·
hoµn thµnh mét b-íc hoÆc mét sè b-íc c«ng nghÖ chÕ t¹o, ch-a qua giai
®o¹n chÕ biÕn cuèi cïng cña quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, nh-ng
do yªu cÇu s¶n xuÊt vµ tiªu thô, nã ®-îc nhËp kho thµnh phÈm vµ khi b¸n
cho kh¸ch hµng, b¸n thµnh phÈm còng cã ý nghÜa nh- thµnh phÈm.
Gi÷a thµnh phÈm vµ s¶n phÈm cã ph¹m vi giíi h¹n kh¸c nhau, thµnh
phÈm lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt g¾n víi quy tr×nh c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh
trong ph¹m vi mét doanh nghiÖp, cßn s¶n phÈm chØ nãi ®Õn kÕt qu¶ cña qu¸
tr×nh x¶n xuÊt chÕ ra nã, s¶n phÈm cã thÓ gåm: thµnh phÈm vµ b¸n thµnh
phÈm.
ViÖc ph©n ®Þnh thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm chÝnh x¸c sÏ gióp
doanh nghiÖp trong c«ng t¸c h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ tÝnh gi¸ thµnh.
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
8
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
BÊt cø lo¹i thµnh phÈm nµo còng biÓu hiÖn trªn hai mÆt: sè l-îng vµ
chÊt l-îng.
Sè l-îng cña thµnh phÈm ®-îc x¸c ®Þnh b»ng ®¬n vÞ ®o l-êng nh- kg,
m, bé ... cßn chÊt l-îng cña thµnh phÈm ®-îc x¸c ®Þnh b»ng tû lÖ % tèt, xÊu
hoÆc phÈm cÊp, thø cÊp ...
S¶n xuÊt ra s¶n phÈm, hµng ho¸ lµ nhiÖm vô quan träng cña doanh
nghiÖp s¶n xuÊt vµ ngµy cµng ®ßi hái sù chuyªn m«n ho¸ - ®a d¹ng ho¸ cao
s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cã thÓ lµ thµnh phÈm, b¸n thµnh phÈm, nÕu
doanh nghiÖp s¶n xuÊt kh«ng hoµn thµnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt s¶n phÈm th×
kh«ng nh÷ng ¶nh h-ëng ®Õn b¶n th©n doanh nghiÖp nãi riªng mµ cßn trùc
tiÕp ¶nh h-ëng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ kinh tÕ kh¸c.
MÆt kh¸c, trong mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt, khèi l-îng thµnh phÈm
s¶n xuÊt hoµn thµnh trong tõng thêi kú lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ quy m« ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, tû träng cung øng s¶n phÈm cña
doanh nghiÖp lµ c¨n cø ®Ó chøng minh r»ng doanh nghiÖp cã hoµn thµnh kÕ
ho¹ch s¶n xuÊt hay kh«ng hoµn thµnh ë møc ®é nµo. §ång thêi qua ®ã chóng
ta ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, quyÕt ®Þnh ®Õn c¸c mèi
quan hÖ kinh tÕ trong néi bé doanh nghiÖp. Còng nh- c¸c ®èi t-îng kh¸c cã
liªn quan.
Thµnh phÈm lµ thµnh qu¶ lao ®éng s¸ng t¹o cña toµn thÓ c¸n bé c«ng
nh©n viªn trong doanh nghiÖp, ®ång thêi còng lµ tµi s¶n XHCN cÇn ph¶i
®-îc b¶o vÖ an toµn. V× vËy ®Ó qu¶n lý chÆt chÏ thµnh phÈm doanh nghiÖp
cÇn lµm tèt hai mÆt sau:
- VÒ mÆt sè l-îng: Ph¶i th-êng xuyªn ph¶n ¶nh gi¸m ®èc t×nh h×nh
thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho thµnh phÈm,
ph¸t hiÖn kÞp thêi hµng ho¸ ø ®äng tån kho ®Ó t×m ra biÖn ph¸p tiªu thô
nhanh chãng.
- VÒ mÆt chÊt l-îng: §Ó duy tr× - ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ
tr-êng mµ ®ßi hái søc c¹nh tranh ngµy cµng cao th× ®iÒu cèt lâi cña mçi
doanh nghiÖp lµ ch÷ “TÝn” trªn thÞ trêng. Do vËy mçi doanh nghiÖp cÇn
ph¶i lµm tèt c«ng t¸c kiÓm tra, ph©n cÊp chÊt l-îng s¶n phÈm vµ cã chÕ ®é
b¶o qu¶n riªng ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm nhÊt lµ c¸c s¶n phÈm yªu cÇu chÊt
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
9
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
l-îng cao, dÔ h- háng kÞp thêi ph¸t hiÖn c¸c mÆt hµng kÐm phÈm chÊt, l¹c
hËu, lçi thêi lo¹i ra khái qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
1.1.2. Tiªu thô thµnh phÈm vµ yªu cÇu qu¶n lý:
Tiªu thô thµnh phÈm hay cßn gäi lµ b¸n hµng, lµ qu¸ tr×nh trao ®æi ®Ó
thùc hiÖn gi¸ trÞ cña hµng ho¸, th«ng qua tiªu thô, hµng ho¸ sÏ chuyÓn tõ
h×nh th¸i hiÖn vËt sang h×nh th¸i gi¸ trÞ vµ kÕt thóc mét vßng chu chuyÓn vèn
cña doanh nghiÖp.
Trong giai ®o¹n hiÖn nay, tiªu thô s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh ®Õn sù
tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Th«ng qua tiªu thô thµnh phÈm doanh
nghiÖp míi bï ®¾p ®-îc chi phÝ s¶n xuÊt ®· bá ra nh-: CPNVL, CPNC,
CPSXC, chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt gåm chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh
nghiÖp. §Ó tiÕp tôc thùc hiÖn chu kú s¶n xuÊt míi, ®Èy nhanh tèc ®é tiªu thô
sÏ gãp phÇn t¨ng nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn, tiÕt kiÖm vèn cho doanh
nghiÖp, qua ®ã nãi lªn ®-îc hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp lµ cao
hay thÊp.
§èi víi c¸c b¹n hµng cña doanh nghiÖp, viÖc cung cÊp s¶n phÈm kÞp
thêi, ®óng quy c¸ch phÈm chÊt, ®óng sè l-îng theo yªu cÇu sÏ gióp cho
doanh nghiÖp gi÷ ch÷ “TÝn” vµ thu ®îc lîi nhuËn. Do ®ã viÖc qu¶n lý tiªu
thô thµnh phÈm lµ rÊt cÇn thiÕt vµ quan träng.
§Ó qu¶n lý tèt kh©u tiªu thô cÇn ph¶i tæ chøc theo dâi, ph¶n ¸nh vµ
gi¸m ®èc chÆt chÏ qu¸ tr×nh tiªu thô, ghi chÐp ®Çy ®ñ, kÞp thêi. Khèi l-îng
s¶n phÈm tiªu thô, gi¸ b¸n, ph-¬ng thøc thanh to¸n theo ®óng hîp ®ång ®·
ký kÕt vµ thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi ng©n s¸ch nhµ n-íc.
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hiÖn nay, ngoµi viÖc hoµn thµnh tèt kÕ
ho¹ch tiªu thô theo hîp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt, c¸c doanh nghiÖp cßn ph¶i
lµm tèt c«ng t¸c më réng - nghiªn cøu thÞ tr-êng, ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu
thay ®æi thÞ hiÕu cña ng-êi tiªu dïng. §ång thêi doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc
h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm mét c¸ch khoa häc - hîp lý
theo ®óng qui ®Þnh chÕ ®é vµ chuÈn mùc cña Bé Tµi chÝnh.
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
10
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
1.2. Vai trß vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô
thµnh phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt:
1.2.1. Vai trß cña kÕ to¸n thµnh phÈm - tiªu thô thµnh
phÈm:
C¸c th«ng tin kÕ to¸n cã vai trß rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ thÞ
tr-êng, kh«ng nh÷ng cung cÊp cho c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp biÕt ®-îc
t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ ®-a ra nh÷ng
quyÕt ®Þnh phï hîp vÒ ®-êng h-íng ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp mµ cßn
cung cÊp th«ng tin cho c¸c c¬ quan qu¶n lý chøc n¨ng cña nhµ n-íc vµ bªn
thø 3 ( nhµ ®Çu t-, ng©n hµng, doanh nghiÖp kh¸c...)
Mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt, viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c thµnh phÈm vµ
tiªu thô thµnh phÈm sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó s¶n xuÊt ph¸t triÓn, h¹n chÕ ®-îc sù
thÊt tho¸t thµnh phÈm, ph¸t hiÖn ra nh÷ng thµnh phÈm chËm lu©n chuyÓn ®Ó
tõ ®ã ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp víi chñ doanh nghiÖp ®Ó thóc ®Èy qu¸
tr×nh tuÇn hoµn vèn.
Sè liÖu mµ kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô cung cÊp sÏ gióp cho:
* Chñ doanh nghiÖp: ®¸nh gi¸ møc ®é hoµn thµnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt,
gi¸ thµnh vµ lîi nhuËn thu ®-îc, ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng thiÕu sãt, mÊt c©n
®èi cña tõng kh©u trong qu¸ tr×nh lËp vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch.
* C¬ quan nhµ n-íc: Cã thÓ kiÓm tra, kiÓm so¸t viÖc chÊp hµnh luËt
ph¸p vÒ kinh tÕ tµi chÝnh nãi chung vµ thùc hiÖn nghÜa vô nép thuÕ ®èi víi
ng©n s¸ch Nhµ n-íc, nghÜa vô tµi chÝnh ®èi víi c¸c bªn cã quan hÖ kinh tÕ
nãi riªng.
* Bªn thø 3 gåm: Chñ ®Çu t- ng©n hµng sÏ biÕt ®-îc kh¶ n¨ng s¶n
xuÊt vµ tiªu thô c¸c mÆt hµng cña Doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng, hiÖu qu¶
kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Ó tõ ®ã hä cã thÓ lùa chän quyÕt ®Þnh ®Çu t-,
cho vay hoÆc cã quan hÖ hîp t¸c víi c¸c doanh nghiÖp.
1.2.2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n ®èi víi viÖc qu¶n lý thµnh phÈm
vµ tiªu thô s¶n phÈm.
Gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu thô cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, hç trî vµ thóc
®Èy nhau ph¸t triÓn. NÕu s¶n xuÊt kh«ng theo kÞp tiÕn ®é th× tÊt yÕu sÏ kÐo
theo kÕ ho¹ch tiªu thô kh«ng thùc hiÖn ®-îc. Ng-îc l¹i, nÕu s¶n xuÊt ®-îc
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
11
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
s¶n phÈm chÊt l-îng cao, gi¸ thµnh h¹ sÏ gióp cho kh©u tiªu thô ®-îc thùc
hiÖn mét c¸ch dÔ dµng.
Tæ chøc mét c¸ch khoa häc c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô
thµnh phÈm rÊt cÇn thiÕt sÏ gióp cho viÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c doanh thu tiªu
thô, kÕt qu¶ tiªu thô. MÆt kh¸c, cßn cung cÊp kÞp thêi sè liÖu kÕ to¸n cho c¸c
bé phËn kÕ to¸n kh¸c cho c¸c ®¬n vÞ, c¸ nh©n cã liªn quan ®Õn doanh nghiÖp.
§Ó ph¸t huy vai trß cña kÕ to¸n ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý vµ chØ ®¹o s¶n
xuÊt kinh doanh, kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô cÇn ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ
nhiÖm vô sau:
- Ph¶n ¶nh, gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt s¶n phÈm vÒ
mÆt sè l-îng, chÊt l-îng vµ chñng lo¹i.
- Ph¶n ¶nh, gi¸m ®èc t×nh h×nh tån kho thµnh phÈm, t×nh h×nh b¶o qu¶n
kho thµnh phÈm.
- Ph¶n ¶nh gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch tiªu thô tÝnh to¸n,
ph©n bæ chÝnh x¸c c¸c chi phÝ cho s¶n phÈm tiªu thô, x¸c ®Þnh ®óng ®¾n
doanh thu, t×nh h×nh thanh to¸n tiÒn hµng, thanh to¸n víi ng©n s¸ch vµ x¸c
®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô.
- Ph©n tÝch, lËp b¸o c¸o vÒ gi¸ trÞ s¶n l-îng hµng ho¸, b¸o c¸o t×nh h×nh
tiªu thô mét c¸ch ®óng ®¾n, kÞp thêi.
1.3. Néi dung c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm trong doanh
nghiÖp s¶n xuÊt.
1.3.1. Nguyªn t¾c tæ chøc h¹ch to¸n thµnh phÈm.
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, thµnh phÈm th-êng rÊt ®a d¹ng , mçi
doanh nghiÖp cã thÓ s¶n xuÊt nhiÒu mÆt hµng vµ trong mçi mÆt hµng nµy l¹i
®-îc ph©n chia thµnh s¶n phÈm chñ yÕu vµ s¶n phÈm thø yÕu, chÝnh phÈm vµ
thø phÈm lo¹i 1, lo¹i 2... V× vËy, tæ chøc mét c¸ch khoa häc c«ng t¸c kÕ to¸n
thµnh phÈm lµ viÖc lµm rÊt cÇn thiÕt vµ kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi mçi doanh
nghiÖp s¶n xuÊt. Do ®ã, ®Ó qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chÆt chÏ thµnh phÈm, c«ng
t¸c tæ chøc kÕ to¸n thµnh phÈm ph¶i ®-îc tæ chøc theo c¸c nguyªn t¾c sau:
+ Ph¶i tæ chøc kÕ to¸n thµnh phÈm theo tõng lo¹i, tõng thø ®¬n vÞ s¶n
xuÊt theo ®óng sè l-îng vµ chÊt l-îng cña s¶n phÈm.
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
12
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
+ Ph¶i cã sù ph©n c«ng vµ kÕt hîp c«ng t¸c trong viÖc ghi chÐp kÕ to¸n
thµnh phÈm gi÷a phßng kÕ to¸n víi nh©n viªn h¹ch to¸n ph©n x-ëng, gi÷a kÕ
to¸n thµnh phÈm víi thñ kho thµnh phÈm, ®¶m b¶o cho sè liÖu kÕ to¸n thµnh
phÈm ®-îc chÝnh x¸c, kÞp thêi phôc vô cho viÖc qu¶n lý thµnh phÈm chÆt
chÏ.
+ Thµnh phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt khi h¹ch to¸n nhËp - xuÊt
kho ph¶i ghi theo gi¸ thµnh thùc tÕ. Thµnh phÈm trong kho doanh nghiÖp
lu«n biÕn ®éng do nhiÒu nguyªn nh©n: nhËp kho thµnh phÈm khi s¶n xuÊt
xong, do mua bªn ngoµi cña c¸c ®¬n vÞ hoÆc xuÊt kho thµnh phÈm ®em tiªu
thô xuÊt cho c¸c bé phËn s¶n xuÊt tiÕp. V× vËy, cÇn tæ chøc c«ng t¸c ghi chÐp
ban ®Çu thËt khoa häc hîp lý, ®óng víi nh÷ng quy ®Þnh ®· ghi trong chÕ ®é
chøng tõ vµ sæ kÕ to¸n còng nh- nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ trong chÕ ®é ghi
chÐp ban ®Çu.
1.3.2. Ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ thµnh phÈm
§¸nh gi¸ thµnh phÈm lµ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ thµnh phÈm
theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh, ®ã lµ: nguyªn t¾c gi¸ phÝ, nguyªn t¾c nhÊt
qu¸n, nguyªn t¾c thËn träng. VÒ nguyªn t¾c thµnh phÈm ph¶i ®-îc ph¶n ¸nh
theo trÞ gi¸ vèn thùc tÕ. §ã lµ ph-¬ng ph¸p:
§¸nh gi¸ theo gi¸ thùc tÕ ®èi víi thµnh phÈm nhËp kho.
Gi¸ thùc tÕ: lµ lo¹i gi¸ ®-îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së chøng tõ hîp lÖ, tuú theo
tõng nguån nhËp mµ gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm nhËp kho ®-îc x¸c ®Þnh
theo nh÷ng c¸ch kh¸c nhau:
- Thµnh phÈm do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra ®-îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ thµnh,
c«ng x-ëng thùc tÕ ( Zsx thùc tÕ).
Zsx = CPNVLTT + CPNCTT + CPSXC
- Thµnh phÈm thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn ®-îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ thµnh
thùc tÕ gia c«ng.
Ztt gia c«ng = CPNVLTT + CP thuª gia c«ng + CP kh¸c ( CP vËn
chuyÓn...)
Ta xÐt c¸c tr-êng hîp sau:
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
13
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
- Tr-êng hîp mua ngoµi: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña thµnh phÈm nhËp kho sÏ
bao gåm kho¶n gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n ( bao gåm c¶ thuÕ) + chi phÝ mua
thùc tÕ ( CP vËn chuyÓn, bèc xÕp, b¶o qu¶n...) - c¸c kho¶n gi¶m gi¸ (nÕu cã).
- Tr-êng hîp do doanh nghiÖp tù gia c«ng chÕ biÕn:
TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ nhËp kho = trÞ gi¸ vèn thùc tÕ xuÊt gia c«ng chÕ
biÕn + chi phÝ gia c«ng chÕ biÕn.
- Tr-êng hîp thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn:
TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ nhËp kho = TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt ®i
gia c«ng chÕ biÕn + chi phÝ thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn + chi phÝ vËn
chuyÓn khi ®em ®i vµ khi mang vÒ.
+ §èi víi thµnh phÈm xuÊt kho, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ tuú theo ®Æc
®iÓm cña thµnh phÈm, t×nh h×nh qu¶n lý cña m×nh, ®Ó lùa chän ph-¬ng ph¸p
h¹ch to¸n thÝch hîp, nh-ng ph¶i ®¶m b¶o ¸p dông nhÊt qu¸n tõ kú nµy sang
kú kh¸c. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän mét trong c¸c ph-¬ng ph¸p t×nh
gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm xuÊt kho sau:
* Ph-¬ng ph¸p thùc tÕ ®Ých danh:
Ph-¬ng ph¸p nµy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i theo dâi thµnh phÈm
theo tõng l« hµng vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ cña tõng lÇn nhËp.
Khi xuÊt kho thµnh phÈm thuéc l« hµng nµo th× c¨n cø vµo sè l-îng xuÊt kho
vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ cña l« hµng ®ã ®Ó tÝnh ra gi¸ thùc tÕ xuÊt kho.
* Ph-¬ng ph¸p NhËp sau- xuÊt tr-íc:
Ph-¬ng ph¸p nµy còng ph¶i x¸c ®Þnh ®-îc ®¬n gi¸ thùc tÕ cña tõng
lÇn nhËp kho vµ gi¶ thiÕt hµng nµo nhËp kho sau th× sÏ ®-îc xuÊt tr-íc.
C¨n cø vµo sè l-îng xuÊt kho tÝnh ra gi¸ thùc tÕ xuÊt kho theo nguyªn t¾c:
TÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ cña lÇn nhËp sau cïng víi l-îng xuÊt kho thuéc lÇn
nhËp sau cïng, sè cßn l¹i ®-îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ cña c¸c lÇn nhËp tr-íc
®ã.
Do trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña thµnh phÈm xuÊt kho ®-îc tÝnh theo ®¬n gi¸ cña
lÇn nhËp gÇn víi lÇn xuÊt ®ã nhÊt, cho nªn nguyªn t¾c phï hîp cña KÕ to¸n
®-îc ®¶m b¶o nghÜa lµ trÞ gi¸ vèn cña hµng b¸n phï hîp víi doanh thu t¹o ra
trong kú.
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
14
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
* Ph-¬ng ph¸p NhËp tr-íc - xuÊt tr-íc:
Ph-¬ng ph¸p nµy còng ph¶i x¸c ®Þnh ®-îc ®¬n gi¸ thùc tÕ cña tõng
lÇn nhËp kho, vµ gi¶ ®Þnh hµng nµo nhËp kho tr-íc th× sÏ ®-îc xuÊt tr-íc.
C¨n cø vµo sè l-îng xuÊt kho ®Ó tÝnh ra gi¸ thùc tÕ xuÊt kho theo nguyªn t¾c:
TÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp kho tr-íc víi l-îng xuÊt kho thuéc lÇn nhËp
tr-íc, sè cßn l¹i ( Tæng sè xuÊt kho – Sè ®· xuÊt kho thuéc lÇn nhËp tr-íc )
®-îc tÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ lÇn nhËp tiÕp theo.
Ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc ¸p dông khi doanh nghiÖp theo dâi ®-îc ®¬n gi¸ thùc
tÕ cña tïng lÇn nhËp, sè l-îng c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn nhËp xuÊt kh«ng
qu¸ nhiÒu.
* Ph-¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn:
Theo ph-¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n sö dông ®¬n gi¸ b×nh qu©n cña hµng
lu©n chuyÓn trong kú ®Ó tÝnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng xuÊt kho. Ph-¬ng
ph¸p cã 2 d¹ng:
+ D¹ng 1: §¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn c¶ kú.
§¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn c¶ kú = ( TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña Thµnh
phÈm tån kho ®Çu kú + trÞ gi¸ vèn thùc tÕ thµnh phÈm nhËp trong kú)/ (Sè
l-îng thµnh phÈm tån ®Çu kú + Sè l-îng thµnh phÈm nhËp trong kú).
+ D¹ng 2: §¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn liªn hoµn.
§¬n gi¸ b×nh qu©n sau lÇn nhËp thø i =(TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña thµnh
phÈm tån kho tr-íc lÇn nhËp ®ã + TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña thµnh phÈm nhËp
kho)/(Sè l-îng thµnh phÈm nhËp kho tr-íc lÇn nhËp + Sè l-îng thµnh phÈm
nhËp kho thùc tÕ).
Ph-¬ng ph¸p b×nh qu©n cã xu h-íng b×nh qu©n ho¸ sù t¨ng gi¶m cña gi¸
c¶ thµnh phÈm, kÕt qu¶ kh«ng chÝnh x¸c. §-îc ¸p dông ®èi víi ®¬n vÞ cã
nhiÒu nghiÖp vô liªn quan ®Õn nhËp - xuÊt cã thÓ ¸p dông ®-îc trong viÖc tin
häc ho¸ c«ng t¸c kÕ to¸n.
1.3.3. H¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm
Thµnh phÈm lµ mét trong nh÷ng ®èi t-îng kÕ to¸n, c¸c lo¹i thµnh phÈm
cÇn ph¶i ®-îc tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt kh«ng chØ vÒ mÆt gi¸ trÞ mµ c¶ vÒ
mÆt hiÖn vËt, kh«ng chØ theo tõng kho mµ ph¶i chi tiÕt theo tõng lo¹i, nhãm,
thø vµ ph¶i ®-îc tiÕn hµnh ®ång thêi c¶ kho vµ phßng kÕ to¸n trªn c¬ së c¸c
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
15
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
chøng tõ nhËp - xuÊt kho. C¸c doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc hÖ thèng chøng tõ,
më c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt vµ lùa chän, vËn dông ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt
thµnh phÈm cho phï hîp.
a. Chøng tõ sö dông:
C¸c chøng tõ kÕ to¸n ®-îc sö dông trong kÕ to¸n thµnh phÈm theo chÕ
®é chøng tõ kÕ to¸n quy ®Þnh ban hµnh theo quyÕt ®Þnh 1141/TC/Q§/C§KT
ngµy 01/11/1995 cña Bé Tµi ChÝnh gåm:
- PhiÕu nhËp kho
- PhiÕu xuÊt kho
- Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho
- PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé
C¸c chøng tõ kÕ to¸n ph¶i ®-îc lËp kÞp thêi, ®Çy ®ñ theo ®óng quy ®Þnh
vÒ mÉu biÓu, néi dung, ph-¬ng ph¸p lËp. Ng-êi lËp chøng tõ ph¶i chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña c¸c chøng tõ vÒ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ tµi
chÝnh ph¸t sinh.
b. KÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm
§Ó cung cÊp c¸c chØ tiªu chi tiÕt vÒ t×nh h×nh nhËp - xuÊt tån kho cña
tõng lo¹i, tõng nhãm, tõng thø thµnh phÈm theo tõng n¬i b¶o qu¶n, sö dông,
c¶ chØ tiªu hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ. §©y chÝnh lµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n qu¶n trÞ.
Tuú theo ®iÒu kiÖn, yªu cÇu qu¶n lý cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp , tr×nh ®é
cña kÕ to¸n viªn mµ doanh nghiÖp tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm cho
phï hîp.
ViÖc h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm ®-îc diÔn ra ®ång thêi ë 2 n¬i: ë kho
thµnh phÈm vµ phßng kÕ to¸n.
Doanh nghiÖp cã thÓ h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm theo mét trong c¸c
ph-¬ng ph¸p sau:
* Ph-¬ng ph¸p ghi thÎ song song:
+ Néi dung:
- ë kho: ViÖc ghi chÐp t×nh h×nh nhËp- xuÊt - tån kho hµng ngµy do thñ
kho tiÕn hµnh trªn thÎ kho vµ ghi theo chØ tiªu sè l-îng.
- ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n sö dông sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm
®-îc më cho tõng danh ®iÓm vËt t- - thµnh phÈm còng t-¬ng tù nh- thÎ kho
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
16
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
nh-ng theo dâi thªm chØ tiªu thµnh tiÒn. Cuèi th¸ng cã thÓ ®èi chiÕu sè liÖu
trªn thÎ (sæ) chi tiÕt víi sè liÖu ghi trªn thÎ kho t-¬ng øng, kÕ to¸n céng sè
liÖu trªn thÎ (sæ) chi tiÕt sau ®ã c¨n cø vµo sè liÖu dßng céng ë thÎ (sæ) chi
tiÕt ®Ó ghi vµo b¶ng kª nhËp - xuÊt- tån theo thø, nhãm, lo¹i thµnh phÈm.
S¬ ®å 1: KÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm theo ph-¬ng ph¸p ghi thÎ song
song.
PNK
ThÎ ( sæ) kÕ to¸n
chi tiÕt
ThÎ kho
Sæ KÕ To¸n -TH
PXK
Ghi chó:
B¶ng kª N-X-T
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu
* Ph-¬ng ph¸p ghi sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn:
+ Néi dung:
- ë kho: Thñ kho sö dông thÎ kho ®Ó ghi chÐp gièng nh- ph-¬ng ph¸p
ghi thÎ song song.
- ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó ghi chÐp
t×nh h×nh nhËp- xuÊt - tån kho, sæ nµy ®-îc ghi vµo cuèi th¸ng trªn c¬ së
tæng hîp c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt vµo B¶ng kª nhËp - xuÊt. Mçi lo¹i thµnh
phÈm ghi vµo mét dßng trong sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, cuèi th¸ng tiÕn hµnh
®èi chiÕu gi÷a sè l-îng cña thµnh phÈm trªn sæ ®èi chiÕu víi thÎ kho cßn chØ
tiªu gi¸ trÞ th× ®èi chiÕu víi sæ kÕ to¸n tæng hîp.
* Ph-¬ng ph¸p ghi sæ sè d-:
+ Néi dung:
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
17
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
- ë kho: Thñ kho còng dïng thÎ kho ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp , xuÊt,
tån kho , nh-ng cuèi th¸ng ph¶i tÝnh ra sè tån ®Ó ghi sang sæ sè d- vµo cét sè
l-îng.
- ë phßng kÕ to¸n: ®Þnh kú kÕ to¸n xuèng kho h-íng dÉn vµ kiÓm tra
viÖc ghi chÐp thÎ kho cña thñ kho vµ ghi nhËn chøng tõ, khi nhËn ®-îc chøng
tõ kÕ to¸n kiÓm tra vµ tÝnh gi¸ chøng tõ theo gi¸ h¹ch to¸n, tæng céng sè tiÒn
vµ ghi vµo cét sè tiÒn võa tÝnh ®-îc cña tõng nhãm thµnh phÈm nhËp riªng xuÊt riªng vµo b¶ng luü kÕ NhËp - xuÊt - tån, b¶ng nµy còng ®-îc më cho
tõng kho, mçi kho mét tê vµ ®-îc ghi nhËn trªn c¬ së c¸c phiÕu giao nhËn
chøng tõ nhËp - xuÊt thµnh phÈm, tiÕp ®ã céng sè tiÒn nhËp - xuÊt trong
th¸ng vµ dùa vµo sè d- ®Çu th¸ng ®Ó tÝnh ra sè d- cuèi th¸ng cña tõng lo¹i
thµnh phÈm, sè d- trªn b¶ng tæng hîp nhËp - xuÊt - tån dïng ®èi chiÕu sè dtrªn sæ sè d-.
1.3.4. H¹ch to¸n tæng hîp thµnh phÈm:
§Ó h¹ch to¸n t¨ng, gi¶m vµ tån kho thµnh phÈm, kÕ to¸n sö dông TK
155 –“ Thµnh phÈm “ Tµi kho¶n nµy ®îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn
cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c lo¹i thµnh phÈm trong doanh nghiÖp.
Ngoµi ra ®Ó h¹ch to¸n thµnh phÈm, kÕ to¸n cßn sö dông mét sè Tµi
kho¶n liªn quan kh¸c: TK 154, TK 157, TK 632...
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
18
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
Qu¸ tr×nh h¹ch to¸n thµnh phÈm:
* Ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn:
TK 154
TK 155
Thµnh phÈm s¶n xuÊt
hoµn thµnh nhËp kho hoÆc thuª
ngoµi gia c«ng chÕ biÕn
TK 632
TK 911
K/c
ZTT thµnh phÈm
xuÊt kho
TK 157
TK 3381
XuÊt kho thµnh
phÈm göi b¸n
Ph¸t hiÖn thµnh
phÈm thõa qua kiÓm kª ch-a
râ nguyªn nh©n, chê xö lý
TK 1381
TK 632
Ng-êi mua tõ chèi tr¶ l¹i
thµnh phÈm nhËp kho
Ph¸t
hiÖn thiÕu TP qua
kiÓm tra ch-a râ
nguyªn nh©n chê
xö lý
TK 642
Gi¸ trÞ TP thiÕu
trong ®Þnh møc
TK 642
Gi¸ trÞ thµnh phÈm
thõa trong ®Þnh møc
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
19
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
* Ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú
TK 632
TK 155,157
Kc trÞ gi¸ vèn cña TP
Tån kho (göi b¸n)
®Çu kú
TK 155, 157
Kc trÞ gi¸ vèn cña TP
Tån kho (göi b¸n)
Cuèi kú
TK 631
TK 911
Kc trÞ gi¸ vèn cña TP
Tån kho (göi b¸n)
Cuèi kú
Kc trÞ gi¸ vèn cña TP
®· tiªu thô trong kú ®Ó
X§KQ
NÕu ¸p dông ph-¬ng ph¸p nµy, c¸c doanh nghiÖp cuèi kú h¹ch to¸n míi
kiÓm kª thµnh phÈm tån kho, v× vËy viÖc h¹ch to¸n nhËp xuÊt cña thµnh
phÈm kh«ng ®îc ghi chÐp trªn TK 155 mµ sÏ sö dông TK 631 “Gi¸ thµnh
s¶n xuÊt” ®Ó h¹ch to¸n viÖc nhËp - xuÊt cña c¸c lo¹i thµnh phÈm.
KÕ to¸n kh«ng theo dâi viÖc xuÊt kho theo c¸c chøng tõ kÕ to¸n vµ
kh«ng ghi chÐp theo c¸c chøng tõ xuÊt kho, cuèi th¸ng, sau khi kiÓm kª
l-îng thµnh phÈm tån kho, kÕ to¸n míi x¸c ®Þnh l-îng thµnh phÈm xuÊt
trong kú theo c«ng thøc.
TrÞ gi¸ thµnh = TrÞ gi¸ cña TP + TrÞ gi¸ thµnh phÈm - TrÞ gi¸ TP
phÈm xuÊt kho
tån ®Çu kú
nhËp trong kú
tån cuèi kú
1.4. H¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm:
1.4.1. Tµi kho¶n sö dông vµ c¸c sæ s¸ch ®-îc ¸p dông:
§Ó h¹ch to¸n tæng hîp tiªu thô thµnh phÈm, kÕ to¸n sö dông c¸c tµi
kho¶n sau:
TK 511, TK 512, TK 521, TK 531, TK 532, TK 515, TK 632, TK 641,
TK 642, TK 333, TK 911
TK 155, TK 157, TK 111, TK 112, TK 131
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
20
Sinh viªn: §ç ThÞ Thu HiÒn
HiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu sö dông 3 h×nh thøc kÕ to¸n sau:
H×nh thøc “chøng tõ ghi sæ”
- C¸c lo¹i sæ gåm: Sæ quü, sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ, sæ c¸i, sæ kÕ to¸n
chi tiÕt.
- §iÒu kiÖn ¸p dông: Phï hîp víi ®¬n vÞ cã quy m« võa vµ lín, sö dông
nhiÒu tµi kho¶n nhiÒu c¸n bé, nh©n viªn kÕ to¸n.
H×nh thøc “NhËt ký chung”
- C¸c lo¹i sæ gåm: Sæ nhËt ký chung, sæ nhËt ký ®Æc biÖt, sæ c¸i TK, sæ
chi tiÕt.
- §iÒu kiÖn ¸p dông: Phï hîp víi c¸c ®¬n vÞ cã quy m« võa, cã nhiÒu
c¸n bé nh©n viªn KÕ to¸n.
H×nh thøc “NhËt ký - chøng tõ”
- C¸c lo¹i sæ gåm: Sæ NKCT, b¶ng kª, sæ c¸i Tµi kho¶n, sæ chi tiÕt, b¶ng
ph©n bæ.
- §iÒu kiÖn ¸p dông: Phï hîp víi ®¬n vÞ cã quy m« võa vµ lín, ®éi ngò
c¸n bé KÕ to¸n cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao.
1.4.2. Néi dung doanh thu, tiªu thô thuÕ GTGT vµ c¸c kho¶n
gi¶m trõ:
1.4.2.1. Doanh thu tiªu thô:
Th«ng t- 89/2002/TT-BTC ngµy 09/10/2002 h-íng dÉn kÕ to¸n thùc
hiÖn 4 chuÈn mùc kÕ to¸n ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 149/2001/Q§-BTC
ngµy 31/12/2001 cña Bé tr-ëng Bé tµi chÝnh. Trong ®ã cã h-íng dÉn vÒ kÕ
to¸n chuÈn mùc “Doanh thu vµ thu nhËp kh¸c”.
Doanh thu lµ tæng gi¸ trÞ c¸c lîi Ých kinh tÕ doanh nghiÖp thu ®-îc trong
kú kÕ to¸n, ph¸t sinh tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th«ng th-êng cña
doanh nghiÖp, gãp phÇn lµm t¨ng vèn chñ së h÷u.
Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô cña doanh nghiÖp trong mét kú
kÕ to¸n cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tõ c¸c giao dÞch vµ nghiÖp vô sau:
* B¸n hµng: lµ b¸n s¶n phÈm do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra vµ b¸n hµng
ho¸ mua vµo.
§Ó ghi nhËn “doanh thu b¸n hµng “ th× ®ång thêi ph¶i tho¶ m·n 5 ®iÒu
kiÖn sau:
Tr-êng Cao §¼ng C«ng NghÖp Hµ Néi
Líp C§KT3 – K2
- Xem thêm -