Tài liệu Kt nvl ccdc tại cty dệt 8

LêI NãI §ÇU S¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt lµ c¬ së ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn x· héi loµi ngêi. BÊt kú nÒn s¶n xuÊt nµo, kÓ c¶ nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ®Òu cã ®Æc trng chung lµ sù t¸c ®éng cña con ngêi vµo c¸c yÕu tè cña lùc lîng tù nhiªn, nh»m tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu nµo ®ã cña con ngêi. V× vËy, s¶n xuÊt lu«n lµ sù t¸c ®éng qua l¹i cña ba yÕu tè c¬ b¶n: lao ®éng cña con ngêi, t liÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng. Do ®ã, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt, vËt t kü thuËt ®ãng mét vÞ trÝ rÊt quan träng. Muèn cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c¸c ®¬n vÞ ®îc ®Òu ®Æn, liªn tôc, thêng xuyªn th× viÖc ®¶m b¶o nhu cÇu vËt t ®óng vÒ chÊt lîng, phÈm chÊt, quy c¸ch, ®ñ vÒ sè lîng, kÞp vÒ thêi gian lµ yªu cÇu v« cïng quan träng. Vµ ®ã còng lµ ®iÒu b¾t buéc mµ nÕu kh«ng thùc hiÖn ®îc th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sÏ ngõng ho¹t ®éng. V× vËy, viÖc b¶o ®¶m yÕu tè vËt t cho s¶n xuÊt lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, mét ®ßi hái chung cña mäi nÒn s¶n xuÊt x· héi. C¸c M¸c nãi:" Mét x· héi mµ t¸i s¶n xuÊt, nghÜa lµ muèn s¶n xuÊt liªn tôc th× ph¶i kh«ng ngõng chuyÓn ho¸ trë l¹i mét phÇn nh÷ng s¶n phÈm cña m×nh thµnh nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt, thµnh nh÷ng yÕu tè cña s¶n phÈm míi". §¶m b¶o tèt viÖc cung øng vËt t cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ. Nã lµ ®iÒu kiÖn cã tÝnh chÊt tiÒn ®Ò cho viÖc n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, tiÕt kiÖm vËt t, gãp phÇn lµm t¨ng nguån lao ®éng, c¶i tiÕn thiÕt bÞ m¸y mãc, thóc ®Èy nhanh tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt. Ngoµi ra, ®¶m b¶o cung øng vËt t tèt cßn ¶nh hëng tÝch cùc ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña ®¬n vÞ, ¶nh hëng ®Õn viÖc gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn, thóc ®Èy sö dông hiÖu qu¶ vèn. C«ng ty DÖt 8/3, lµ doanh nghiÖp Nhµ níc cã quy m« lín, ®· qua 38 n¨m x©y dùng vµ ph¸t triÓn. Tõ khi thµnh lËp ®Õn nay, c«ng t¸c kÕ to¸n cña c«ng ty lu«n ®îc chó träng vµ gi÷ mét vÞ trÝ quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®îc. H¹ch to¸n vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô lµ mét trong nh÷ng kh©u phøc t¹p cña c«ng viÖc h¹ch to¸n kÕ to¸n. Trong c«ng ty DÖt 8/3, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô lµ mét trong nh÷ng kh©u dù tr÷ quan träng nhÊt, chiÕm mét tû lÖ kh¸ lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do ®ã, qu¶n lý tèt vËt liÖu, c«ng cô, dông cô sÏ gãp phÇn ®¾c lùc cho viÖc h¹ gi¸ thµnh, t¨ng lîi nhuËn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng. Trong c¬ chÕ thÞ trêng, lµ doanh nghiÖp Nhµ níc, nhng c«ng ty ph¶i tù chñ trong kinh doanh, tù lo tõ ®Çu vµo (nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô ) ®Õn ®Çu ra ( tiªu thô s¶n phÈm). Do vËy, h¹ch to¸n vËt liÖu , c«ng cô, dông cô lµ ®iÒu kiÖn quan träng nhÊt, kh«ng thÓ thiÕu ®îc ®Ó qu¶n lý tèt vËt t nãi riªng vµ qu¶n lý s¶n xuÊt nãi chung cña c«ng ty DÖt 8/3. Qua mét thêi gian thùc tËp, t×m hiÓu c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty DÖt 8/3, ta thÊy ®îc vai trß cña kÕ to¸n víi viÖc qu¶n lý vËt liÖu, c«ng cô, dông cô. §îc sù gióp ®ì cña c¸c phßng ban, ®Æc biÖt lµ phßng kÕ to¸n, cïng víi sù tËn t×nh chØ b¶o cña c« gi¸o híng dÉn. Chuyªn ®Ò thùc tËp víi ®Ò tµi: "Tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô víi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng t¹i C«ng ty DÖt 8/3” ®· hoµn thµnh. Néi dung gåm 3 ch¬ng: Ch¬ng I: C¬ së lý luËn cña viÖc tæ chøc h¹ch to¸n vËt liÖu, c«ng cô, dông cô 2 Ch¬ng II: Thùc tÕ tæ chøc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n vËt liÖu, c«ng cô, dông cô t¹i C«ng ty DÖt 8/3 Ch¬ng III: Mét sè suy nghÜ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n t¹i C«ng ty DÖt 8/3 3 CH¬NG I C¬ së lý luËn cña viÖc tæ chøc h¹ch to¸n vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô 1. Kh¸i niÖm chung vÒ vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô Trong c¬ chÕ thÞ trêng tù do c¹nh tranh, ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ph¶i g¾n liÒn víi thÞ trêng. Doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo thÞ trêng ®Ó gi¶i quyÕt then chèt vÊn ®Ò c¸i g×? cho ai? chi phÝ bao nhiªu? vµ viÖc phèi hîp c¸c yÕu tè mét c¸ch tèi u. V× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp chÝnh lµ sù kÕt hîp ®ång bé gi÷a t liÖu víi lao ®éng s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm. MÆt kh¸c, doanh nghiÖp cÇn ph¶i n¾m ®îc c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ t×nh tr¹ng chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, viÖc ph¸t sinh chi phÝ lµ mét tÊt yÕu. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt chØ cã thÓ tiÕn hµnh khi cã ®ñ ba yÕu tè: t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng. Sù tham gia cña ba yÕu tè nµy vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµm h×nh thµnh nh÷ng chi phÝ t¬ng øng: chi phÝ khÊu hao t liÖu lao ®éng, chi phÝ nguyªn vËt liÖu vµ chi phÝ tiÒn l¬ng lao ®éng. §ã chÝnh lµ ba yÕu tè cÊu thµnh gi¸ trÞ s¶n phÈm. Qu¸ tr×nh t¹o ra gi¸ trÞ s¶n phÈm lµ sù kÕt hîp, t¬ng t¸c cña ba yÕu tè: con ngêi cã søc lao ®éng sö dông t liÖu lao ®éng t¸c ®éng vµo ®èi tîng lao ®éng. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng, cßn c«ng cô, dông cô lµ mét phÇn cña t liÖu lao ®éng, chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chiÕm tû 4 träng lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, vµ lµ bé phËn dù tr÷ quan träng nhÊt cña xÝ nghiÖp. Kh¸c víi TSC§ vËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh, gi¸ trÞ cña nã chuyÓn hÕt mét lÇn vµo gi¸ trÞ thµnh phÈm lµm ra. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt díi sù t¸c ®éng cña lao ®éng th«ng qua t liÖu lao ®éng, vËt liÖu bÞ tiªu hao hoµn toµn hoÆc bÞ biÕn ®æi h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Ó cÊu thµnh h×nh th¸i vËt chÊt cña s¶n phÈm. C«ng cô, dông cô thuéc vµo t liÖu lao ®éng, nhng nã kh«ng ®ñ tiªu chuÈn (vÒ thêi gian vµ gi¸ trÞ qui ®Þnh) lµ TSC§. Tuy vËy, nã vÉn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm t¬ng tù nh TSC§ ®ã lµ: cã thÓ tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh mµ vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i gi¸ trÞ vËt chÊt ban ®Çu ®Õn khi háng, nã chØ bÞ hao mßn dÇn vµ gi¸ trÞ cña nã ®îc chuyÓn dÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Do vËt liÖu cã vai trß quan träng trong s¶n xuÊt, cho nªn xÝ nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc tèt viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n c¸c qu¸ tr×nh thu mua, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông vËt liÖu. ViÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n vËt liÖu lµ ®iÒu kiÖn quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong viÖc qu¶n lý vËt liÖu, thóc ®Èy viÖc cung cÊp kÞp thêi, ®ång bé, kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc chÊp hµnh c¸c ®Þnh møc dù tr÷, tiªu hao vËt liÖu, ng¨n ngõa c¸c hiÖn tîng h hao mÊt m¸t, l·ng phÝ qua c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Qua ®ã gãp phÇn gi¶m bít chi phÝ, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do c«ng cô, dông cô cã gi¸ trÞ nhá hao mßn nhanh, chãng h háng, nªn ®ßi hái ph¶i thay thÕ thêng xuyªn. Cïng víi vËt liÖu, c«ng cô, dông cô trë thµnh tµi s¶n lu ®éng (TSL§) cña doanh nghiÖp. ChÝnh nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy 5 cña c«ng cô, dông cô ®· lµm cho viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n c«ng cô, dông cô kh«ng hoµn toµn gièng nh h¹ch to¸n vµ qu¶n lý TSC§ còng nh vËt liÖu. 2. NhiÖm vô tæ chøc qu¶n lý, h¹ch to¸n vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô 2.1.VËt liÖu 2.1.1 §iÒu kiÖn ®Ó tæ chøc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n vËt liÖu cã hiÖu qu¶ - Doanh nghiÖp ph¶i cã ®ñ hÖ thèng kho tµng b¶o qu¶n, t¹i kho ph¶i ®îc trang bÞ ®Çy ®ñ c¸c ph¬ng tiÖn b¶o qu¶n vµ dông cô c©n, ®o, ®ong, ®Õm. - Ph¶i cã ®Þnh møc dù tr÷ vËt liÖu phï hîp ë møc cÇn thiÕt tèi ®a, tèi thiÓu. VËt liÖu ph¶i ®îc s¾p xÕp gän gµng, thuËn tiÖn. - VÒ mÆt nh©n sù, cÇn cã nh©n viªn b¶o vÖ vµ thñ kho ph¶i cã nghiÖp vô thÝch hîp víi c«ng viÖc. - CÇn thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c qui ®Þnh, lËp sæ danh ®iÓm vËt liÖu, thñ tôc lËp vµ lu©n chuyÓn chøng tõ, më c¸c sæ s¸ch tæng hîp vµ chi tiÕt vËt liÖu theo chÕ ®é qui ®Þnh. - Thùc hiÖn tèt viÖc kiÓm tra, kiÓm kª ®èi víi vËt liÖu, x©y dùng chÕ ®é tr¸ch nhiÖm vËt chÊt c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông vËt liÖu. 2.1.2 NhiÖm vô cña h¹ch to¸n vËt liÖu - Ph¶i ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi sè lîng, chÊt lîng vµ trÞ gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu thu mua nhËp kho.Tõ ®ã kiÓm tra vµ gi¸m s¸t t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch cung øng vËt t, kü thuËt phôc vô cho s¶n xuÊt vµ c¸c kho¶n thu mua kh¸c. 6 - TËp hîp vµ ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c sè lîng, gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt kho, vËt liÖu thùc tÕ tiªu hao cho s¶n xuÊt, ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng sö dông, gãp phÇn kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh møc tiªu hao, sö dông vËt liÖu. - X¸c ®Þnh vµ ph¶n ¸nh chÝnh x¸c sè lîng vµ gi¸ trÞ vËt liÖu tån kho, kiÓm tra viÖc chÊp hµnh ®óng c¸c ®Þnh møc dù tr÷ vËt liÖu, ph¸t hiÖn kÞp thêi nguyªn nh©n thõa, thiÕu, ø ®äng vµ mÊt phÈm chÊt cña vËt liÖu. 2.2. C«ng cô, dông cô NhiÖm vô cña viÖc h¹ch to¸n c«ng cô, dông cô lµ: Ph¶i theo dâi chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®Çy ®ñ t×nh h×nh nhËp-xuÊt-tån vÒ mÆt chÊt lîng, sè lîng cña tõng lo¹i c«ng cô, dông cô. Do ®Æc ®iÓm cña c«ng cô, dông cô cho nªn khi xuÊt dïng, phßng kÕ to¸n vµ ®¬n vÞ sö dông ph¶i më sæ s¸ch theo dâi cho ®Õn khi háng. §¬n vÞ sö dông ph¶i ph¶n ¸nh sè lîng, hiÖn tr¹ng cña tõng lo¹i theo tõng thêi ®iÓm, tõng ngêi sö dông. §Ó thùc hiÖn ®îc môc ®Ých trªn, t¹i c¸c kho cña ph©n xëng ph¶i më c¸c sæ, thÎ theo dâi t×nh h×nh cho mîn, cho thuª,...Khi c«ng cô, dông cô háng ph¶i b¸o ngay vµ cïng víi c«ng cô, dông cô háng mang ®Õn ®Ó nhËn c¸i míi. Do khèi lîng c«ng cô, dông cô trong mét doanh nghiÖp kh«ng lín, thêng ®îc ph©n bæ r¶i r¸c ë c¸c ph©n xëng, v¨n phßng hµnh chÝnh. H¬n n÷a, ®Ó dÔ cung cÊp, cho nªn viÖc dù tr÷ vµ b¶o qu¶n kh«ng chi tiÕt nh vËt liÖu. Trªn thùc tÕ c«ng cô, dông cô thêng ®îc bè trÝ cïng víi kho vËt liÖu ®Ó tËn dông ®¬c c¸c ph¬ng tiÖn b¶o qu¶n cña vËt liÖu. 3. Ph©n lo¹i, tÝnh gi¸ vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô 7 3.1. Ph©n lo¹i vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô VËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô sö dông trong xÝ nghiÖp cã rÊt nhiÒu lo¹i (®Æc biÖt lµ vËt liÖu), cho nªn ®Ó tæ chøc tèt c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô cÇn thiÕt ph¶i ph©n lo¹i. Ph©n lo¹i vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô lµ viÖc x¾p xÕp c¸c vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô cïng lo¹i víi nhau nhau theo mét ®Æc trng nhÊt ®Þnh thµnh tõng nhãm. Trªn thùc tÕ, vËt liÖu thêng ®îc ph©n lo¹i thµnh tõng nhãm theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau nh: theo c«ng dông, theo nguån h×nh thµnh, quyÒn së h÷u.... 3.1.1 Ph©n lo¹i theo c«ng dông vµ t×nh h×nh sö dông Ph©n lo¹i vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p nµy lµ viÖc dùa vµo c«ng dông thùc tÕ hoÆc vai trß cña vËt liÖu trong s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó s¾p xÕp vËt liÖu vµo c¸c nhãm kh¸c nhau. - Nhãm1: Nguyªn vËt liÖu chÝnh: Lµ nh÷ng lo¹i nguyªn, vËt liÖu chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. VËt liÖu gi÷ vai trß chÝnh trong viÖc t¹o ra s¶n phÈm, dÞch vô. - Nhãm 2: VËt liÖu phô: Lµ nh÷ng vËt liÖu cã t¸c dông phô trî trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, vËt liÖu phô kÕt hîp víi vËt liÖu chÝnh ®Ó t¨ng thªm tÝnh n¨ng, t¸c dông cña s¶n phÈm, dÞch vô hoÆc phôc vô cho ngêi lao ®éng, ho¨c ®Ó duy tr× ho¹t ®éng b×nh thêng cña ph¬ng tiÖn lao ®éng. - Nhãm 3: Nhiªn liÖu: Lµ nh÷ng thø dïng ®Ó cung cÊp nhiÖt n¨ng nh: x¨ng, dÇu, than... Nhiªn liÖu thùc chÊt lµ mét lo¹i vËt liÖu phô, nhng ®îc t¸ch riªng do vai trß quan träng cña nã, vµ ®Ó nh»m môc ®Ých qu¶n lý vµ h¹ch to¸n tèt h¬n. 8 - Nhãm 4: Phô tïng thay thÕ: Bao gåm c¸c chi tiÕt, côm chi tiÕt, hay c¸c bé phËn dïng ®Ó thay thÕ cho TSC§ khi cÇn thiÕt nh: b¸nh xe, s¨m lèp... - Nhãm 5: VËt liÖu thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: Bao gåm toµn bé vËt liÖu, thiÕt bÞ dïng cho môc ®Ých x©y dùng c¬ b¶n. - Nhãm 6: VËt liÖu kh¸c: Lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu ngoµi nh÷ng thø kÓ trªn nh: phÕ liÖu thu håi, vËt t ®Æc chñng,... Tuy nhiªn, viÖc ph©n lo¹i vËt liÖu chØ mang tÝnh chÊt t¬ng ®èi, c¸c doanh nghiÖp cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nhau th× viÖc ph©n lo¹i nµy sÏ kh¸c nhau. Sö dông c¸ch ph©n lo¹i nµy, doanh nghiÖp cã thÓ theo dâi mét c¸ch chÝnh x¸c vµ thuËn tiÖn tõng lo¹i, tõng thø vËt liÖu, x¸c ®Þnh ®îc tÇm quan träng cña tõng lo¹i ®èi víi doanh nghiÖp. Nã chÝnh lµ c¬ së cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô vµ më c¸c tµi kho¶n phï hîp. 3.1.2 Mét sè c¸ch ph©n lo¹i kh¸c Ngoµi c¸ch ph©n lo¹i vËt liÖu trªn, trªn thùc tÕ cßn cã mét sè c¸ch ph©n lo¹i sau: - Ph©n lo¹i theo nguån h×nh thµnh: Sö dông tiªu thøc mua ngoµi, tù s¶n xuÊt, hay nhËn cÊp ph¸t, gãp vèn liªn doanh, viÖn trî... - Ph©n lo¹i theo quyÒn së h÷u: Sö dông tiªu thøc tù cã hay tõ bªn ngoµi... 3.2.TÝnh gi¸ vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô Trong c¸c xÝ nghiÖp viÖc tÝnh gi¸ vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô khi nhËp, xuÊt kho lµ mét c«ng viÖc hÕt søc cÇn thiÕt vµ quan träng, v× nã phôc vô cho viÖc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. 9 VËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô ®Òu gièng nhau trong viÖc tÝnh gi¸ nhËp kho, nã bao gåm: gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n vµ c¸c chi phÝ kh¸c nh: chi phÝ thu mua, chÕ biÕn... VËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô còng gièng nhau trong viÖc tÝnh gi¸ xuÊt kho. ChÝnh v× vËy, ta chØ cÇn nghiªn cø chi tiÕt cho vËt liÖu . Nguyªn t¾c c¬ b¶n cña kÕ to¸n vËt liÖu lµ h¹ch to¸n theo gi¸ thùc tÕ, tøc lµ gi¸ trÞ cña vËt liÖu ghi trªn sæ s¸ch tæng hîp, trªn b¶ng tæng kÕt tµi s¶n vµ b¸o c¸o kÕ to¸n kh¸c ph¶i theo gi¸ thùc tÕ. 3.2.1 TÝnh gi¸ nhËp kho vËt liÖu - Víi vËt liÖu mua ngoµi: Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu Gi¸ mua = Chi phÝ thu ghi trªn nhËp kho + mua thùc tÕ ho¸ ®¬n ph¸t sinh Chi phÝ thu mua thùc tÕ gåm: hao hôt trong ®Þnh møc, chi phÝ vËn chuyÓn, bèc rì, tiÒn lu kho, lu hµng, lu b·i, c«ng t¸c phÝ cña viÖc thu mua,... - Víi vËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng, chÕ biÕn: Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu nhËp kho Gi¸ thùc tÕ = vËt liÖu xuÊt Chi phÝ thuª + kho chÕ biÕn ngoµi chÕ biÕn - Víi vËt liÖu tù s¶n xuÊt: Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu nhËp kho Gi¸ thµnh = c«ng xëng thùc tÕ - Víi vËt liÖu nhËn gãp vèn liªn doanh: Gi¸ thùc tÕ = gi¸ trÞ vèn gãp do hai bªn tho¶ thuËn - Víi vËt liÖu nhËn viÖn trî, tÆng thëng: 10 Chi phÝ + liªn quan kh¸c Gi¸ thùc tÕ = gi¸ thÞ trêng t¬ng ®¬ng - PhÕ liÖu thu håi: Gi¸ thùc tÕ = gi¸ íc tÝnh cã thÓ sö dông ®îc 3.2.2 TÝnh gi¸ xuÊt kho vËt liÖu Nguyªn t¾c tÝnh gi¸ ®èi víi vËt liÖu xuÊt kho lµ: xuÊt theo gi¸ thùc tÕ vµ nhËp gi¸ nµo th× xuÊt theo gi¸ ®ã. Trªn thùc tÕ, gi¸ cña vËt liÖu xuÊt kho ®îc tÝnh theo nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau. -Ph¬ng ph¸p 1: Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc (FIFO) Theo ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n gi¶ ®Þnh vÒ mÆt gi¸ trÞ, nh÷ng vËt liÖu nµo nhËp tríc sÏ ®îc xuÊt tríc, xuÊt hÕt thø nhËp tríc míi ®Õn thø nhËp sau. Nh vËy, nÕu gi¸ c¶ cã xu híng t¨ng , th× gi¸ trÞ hµng tån kho sÏ cao, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh sÏ gi¶m, dÉn ®Õn lîi nhuËn t¨ng. Ngîc l¹i gi¸ c¶ cã xu híng gi¶m, th× gi¸ trÞ tån kho sÏ cã xu híng gi¶m, gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt cho s¶n xuÊt t¨ng, dÉn ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh t¨ng, lîi nhuËn gi¶m. - Ph¬ng ph¸p 2: Ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc (LIFO) Ph¬ng ph¸p nµy hoµn toµn ngîc víi ph¬ng ph¸p trªn, cã nghÜa lµ khi xuÊt th× tÝnh theo gi¸ nhËp cña l« hµng míi nhÊt. Nh vËy, gi¸ c¶ cã xu híng t¨ng, gi¸ trÞ hµng tån gi¶m, gÝa trÞ hµng xuÊt cao, cho nªn lîi nhuËn trong kú sÏ gi¶m vµ ngîc l¹i. - Ph¬ng ph¸p 3: Ph¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n: Gi¸ thùc tÕ Sè lîng §¬n gi¸ 11 vËt liÖu xuÊt dïng = vËt liÖu * xuÊt dïng b×nh qu©n cña nã Khi ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy ngêi ta thêng sö dông 2 lo¹i gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n. §ã lµ gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ vµ gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cuèi kú tríc. Trong ®ã: §¬n gi¸ Gi¸ trÞ thùc tÕ tån ®Çu th¸ng + Gi¸ trÞ thùc tÕ nhËp trong th¸ng b×nh qu©n = c¶ kú dù tr÷ Sè lîng tån ®Çu th¸ng + Sè lîng nhËp trong th¸ng Khi sö dông gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ ta chØ biÕt ®îc gi¸ xuÊt vµo cuèi kú. Do vËy, khi xuÊt vËt liÖu cã thÓ ph¶i ghi theo mét lo¹i gi¸ nµo ®ã, tuú theo xÝ nghiÖp lùa chän vµ sÏ ®îc ®iÒu chØnh vµo cuèi kú. Nh vËy, khi gi¸ c¶ cã xu híng t¨ng th× gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n ®¬n vÞ sÏ nhá h¬n gi¸ thùc tÕ nhËp cuèi kú vµ lµm gi¸ trÞ vËt liÖu tån kho t¨ng lªn. Ngîc l¹i, khi gi¸ c¶ gi¶m th× gi¸ trÞ vËt liÖu tån kho sÏ gi¶m. ¦u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p sö dông gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cuèi kú tríc lµ ph¶n ¸nh kÞp thêi gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng, gi¶m nhÑ ®îc c«ng viÖc ®iÒu chØnh, xong ®é chÝnh x¸c kh«ng cao. -Ph¬ng ph¸p 4: Ph¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp: ViÖc tÝnh gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp còng t¬ng tù nh ph¬ng ph¸p trªn, nhng sau mçi lÇn nhËp ta ph¶i tÝnh gi¸ l¹i. 12 Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm khi xuÊt ta ®· biÕt ®îc gi¸ cña vËt liÖu xuÊt. Do vËy, cuèi kú sÏ bít ®îc kh©u ®iÒu chØnh, vµ gi¸ thùc tÕ tån kho cuèi kú sÏ s¸t víi gi¸ thùc tÕ trªn thÞ trêng. Khi ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy cã ®é chÝnh x¸c cao, mÊt nhiÒu c«ng søc. Do ®ã, ph¬ng ph¸p nµy chØ nªn ¸p dông ë c¸c ®¬n vÞ nhá vµ vËt liÖu Ýt biÕn ®éng hoÆc sö dông kÕ to¸n m¸y. -Ph¬ng ph¸p 5: Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh: Theo ph¬ng ph¸p nµy vËt liÖu nhËp gi¸ nµo th× xuÊt kho theo gi¸ ®ã. Ph¬ng ph¸p nµy chØ nªn sö dông ®èi víi vËt liÖu cã gÝa trÞ cao g¾n víi ®Æc ®iÓm riªng cña nã nh: vµng, b¹c, ®¸ quý, l« hµng,... Sö dông ph¬ng ph¸p nµy tèn thêi gian mµ l¹i kh«ng s¸t víi gi¸ thÞ trêng. -Ph¬ng ph¸p 6: Ph¬ng ph¸p dïng gi¸ h¹ch to¸n: Theo ph¬ng ph¸p nµy, vËt liÖu xuÊt trong kú ®îc ghi theo gi¸ h¹ch to¸n, cuèi kú tiÕn hµnh ®iÒu chØnh nh sau: Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu Gi¸ h¹ch to¸n = xuÊt dïng vËt liÖu xuÊt dïng HÖ sè gi¸ * cña vËt liÖu Trong ®ã: HÖ sè gi¸ cña vËt liÖu Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú = Gi¸ h¹ch to¸n vËt liÖu tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú HÖ sè nµy thêng ®îc tÝnh cho tõng lo¹i hoÆc tõng nhãm vËt liÖu . Tuy cã rÊt nhiÒu ph¬ng ph¸p vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô, nhng mçi ®¬n vÞ chØ ¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p ®ã. Mçi ph¬ng ph¸p cã nh÷ng 13 u, nhîc ®iÓm riªng, nªn viÖc ¸p dông ph¬ng ph¸p nµo cho phï hîp, hiÖu qu¶ nhÊt cho ®¬n vÞ lµ vÊn ®Ò cÇn ®îc xem xÐt vµ lùa chän. II. H¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô H¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô lµ viÖc ghi chÐp, theo dâi c¶ vÒ sè lîng , gi¸ trÞ, chÊt lîng cña tõng danh ®iÓm vËt liÖu theo tõng kho. §©y lµ c«ng viÖc cã khèi lîng lín vµ phøc t¹p ®èi víi ®¬n vÞ s¶n xuÊt. Trªn thùc tÕ, viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô thêng gièng nhau vÒ h×nh thøc vµ ph¬ng ph¸p ¸p dông. V× vËy, trong môc nµy ta chØ ®Ò cËp ®Õn viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt ®èi víi vËt liÖu. ViÖc c¸c ®¬n vÞ lùa chän ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm, yªu cÇu qu¶n lý vµ tr×nh ®é cña thñ kho, kÕ to¸n vËt liÖu lµ cÇn thiÕt. Trªn thùc tÕ cã 3 ph¬ng ph¸p sau: 1. Ph¬ng ph¸p thÎ song song 1.1 §iÒu kiÖn ¸p dông Thùc chÊt ®©y lµ ph¬ng ph¸p mµ kÕ to¸n vËt liÖu vµ thñ kho cã cïng c«ng viÖc, cã cïng lo¹i sæ. §¬n vÞ chØ ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy khi: - Cã Ýt chñng lo¹i vËt t lu©n chuyÓn qua kho. - MËt ®é nhËp- xuÊt vËt t dÇy ®Æc. - HÖ thèng kho tµng tËp trung. - Cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ lao ®éng kÕ to¸n vËt t ®Ó thùc hiÖn. 14 1.2 Néi dung ph¬ng ph¸p Theo ph¬ng ph¸p nµy, ë kho thñ kho ph¶i më thÎ kho ®Ó theo dâi vÒ mÆt sè lîng, cßn ë phßng kÕ to¸n më sæ hoÆc thÎ kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu ®Ó theo dâi c¶ vÒ sè lîng vµ gÝa trÞ. T¹i kho: H»ng ngµy, thñ kho sö dông thÎ kho ®Ó theo dâi t×nh h×nh xuÊt nhËp vËt liÖu dùa vµo phiÕu nhËp, xuÊt. Cuèi mçi ngµy tÝnh ra sè lîng tån kho. Thñ kho chØ theo dâi vÒ mÆt sè lîng vµ më theo tõng danh ®iÓm vËt t. T¹i phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n vËt liÖu më sæ chi tiÕt vËt liÖu cho tõng danh ®iÓm vËt liÖu øng víi thÎ kho cña tõng kho vµ theo dâi c¶ mÆt sè lîng, gÝa trÞ . H»ng ngµy, khi nhËn ®îc c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt kho vËt liÖu do thñ kho chuyÓn lªn kÕ to¸n vËt liÖu kiÓm tra ghi vµo sæ hay thÎ chi tiÕt liªn quan. Cuèi th¸ng, kÕ to¸n céng sæ hay thÎ chi tiÕt tÝnh ra tæng sè xuÊt- nhËp-tån sau ®ã ®èi chiÕu víi c¸c thÎ kho mµ thñ kho phô tr¸ch. C¨n cø vµo ®ã kÕ to¸n sÏ lËp b¶ng tæng hîp nhËp- xuÊt- tån kho vËt liÖu . 2.3. S¬ ®å h¹ch to¸n Chøng tõ nhËp Sæ chi tiÕt ThÎ kho vËt t 15 B¶ng tæng hîp chi tiÕt Sæ tæng hîp Chøng tõ xuÊt Ghi chó: : Ghi hµng ngµy : Ghi cuèi th¸ng : Quan hÖ ®èi chiÕu 2. Ph¬ng ph¸p sæ sè d 2.1.§iÒu kiÖn ¸p dông: Thêng sö dông cho nh÷ng doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn sau: -Chñng lo¹i vËt t lín, phong phó. -MËt ®é nhËp, xuÊt tha thít. -HÖ thèng kho tµng tæ chøc ph©n t¸n, nghiÖp vô qu¶n lý kho v÷ng vµng. -§iÒu kiÖn lao ®éng kÕ to¸n kh«ng cho phÐp ghi chÐp thêng xuyªn víi khèi lîng c«ng t¸c kÕ to¸n chi tiÕt lín. 2.2. Néi dung ph¬ng ph¸p -T¹i kho: C«ng viÖc cña thñ kho t¬ng tù nh ph¬ng ph¸p trªn, ngoµi ra cuèi th¸ng ph¶i ghi sè lîng nguyªn vËt liÖu tån kho theo tõng danh ®iÓm vËt liÖu vµo sæ sè d. 16 -T¹i phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n më sæ sè d cho tõng kho vµ dïng cho c¶ n¨m, kÕ to¸n tÝnh thµnh tiÒn vËt liÖu tån kho sau khi thñ kho ghi song sè lîng vËt liÖu tån. §Þnh kú kÕ to¸n ph¶i xuèng kho ®Ó híng dÉn vµ kiÓm tra viÖc ghi chÐp cña thñ kho, thu nhËn chøng tõ. Sau ®ã tÝnh tæng sè tiÒn vµ ghi vµo cét sè tiÒn trªn phiÕu giao nhËn chøng tõ, ®ång thêi ghi vµo cét sè tiÒn trªn b¶ng luü kÕ xuÊt -nhËp-tån vËt liÖu . Cuèi th¸ng kÕ to¸n tÝnh ra sè tiÒn cña lîng vËt liÖu tån kho theo tõng nhãm vµ tõng lo¹i vËt liÖu trªn b¶ng luü kÕ, sè tån nµy ®îc ®èi chiÕu víi sæ sè d. Ph¬ng ph¸p nµy tr¸nh ®îc sù trïng l¾p trong ghi chÐp cña thñ kho vµ kÕ to¸n. Nã t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc kiÓm tra thêng xuyªn cña kÕ to¸n ®èi víi thñ kho, ®¶m b¶o sè liÖu chÝnh x¸c, kÞp thêi, nhng yªu cÇu thñ kho ph¶i cã nghiÖp vô v÷ng. 2.3. S¬ ®å h¹ch to¸n Chøng tõ nhËp Luü kÕ nhËp ThÎ kho Sæ sè d Chøng tõ xuÊt Luü kÕ xuÊt 17 Ghi chó: : Ghi hµng ngµy : Ghi cuèi th¸ng : Quan hÖ ®èi chiÕu 3. Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn Ph¬ng ph¸p nµy cã ®iÒu kiÖn sö dông nh ph¬ng ph¸p thÎ song song. T¹i thñ kho còng cã c«ng viÖc gièng nh ph¬ng ph¸p thÎ song song. T¹i phßng kÕ to¸n thay sæ chi tiÕt vËt liÖu cña ph¬ng ph¸p thÎ song song b»ng sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó h¹ch to¸n sè lîng vµ sè tiÒn cña tõng danh ®iÓm vËt liÖu theo tõng kho. Sæ nµy ghi mçi th¸ng mét lÇn vµo cuèi th¸ng. Ph¬ng ph¸p nµy chÝnh lµ sù kÕt hîp cña hai ph¬ng ph¸p trªn, cã u ®iÓm lµ dÔ lµm, gi¶m nhÑ ®îc c«ng viÖc ghi chÐp cña kÕ to¸n h¬n so víi ph¬ng ph¸p thÎ song song. Nhng thay vµo sæ chi tiÕt kÕ to¸n ph¶i lËp 2 b¶ng kª xuÊt vµ nhËp vËt liÖu ®Ó ghi c¸c chøng tõ do thñ kho chuyÓn lªn, do ®ã vÉn cßn ghi trïng l¾p. S¬ ®å chi tiÕt Chøng tõ nhËp LËp luü kÕ nhËp 18 ThÎ kho Chøng tõ xuÊt Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn KT tæng hîp LËp luü kÕ xuÊt Ghi chó: : Ghi hµng ngµy : Ghi cuèi th¸ng : Quan hÖ ®èi chiÕu III. H¹ch to¸n tæng hîp t×nh h×nh biÕn ®éng vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. 1. §Æc ®iÓm sö dông. Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn chØ thÝch hîp víi ®¬n vÞ s¶n xuÊt hoÆc th¬ng m¹i kinh doanh c¸c mÆt hµng cã gi¸ trÞ lín, ®Æc tÝnh kü thuËt riªng biÖt. Do ®ã trªn tµi kho¶n ph¶n ¸nh vËt liÖu, c«ng cô, dông cô ®îc ghi chÐp mét c¸ch kÞp thêi, cËp nhËt t×nh h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô. Do vËy ë bÊt kú thêi ®iÓm nµo còng biÕt ®îc trÞ gi¸ cña vËt liÖu, c«ng cô, dông cô tån kho 2.Tµi kho¶n sö dông 2.1.Tµi kho¶n 152 "nguyªn liÖu, vËt liÖu ". 19 Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó theo dâi toµn vËt liÖu nhËp, xuÊt, tån kho theo gi¸ thùc tÕ. Bªn nî: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm t¨ng vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ. Bªn cã: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm gi¶m vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ. D nî: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt liÖu tån kho Tµi kho¶n 152 ph¶i ®îc më chi tÕt theo tõng lo¹i vËt liÖu . 2.2.Tµi kho¶n 153 “c«ng cô, dông cô” Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña toµn bé c«ng cô ,dông cô theo gi¸ thùc tÕ. Bªn nî: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm gi¶m gi¸ thùc tÕ cña c«ng cô, dông cô. Bªn cã: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm gi¶m gi¸ thùc tÕ cña c«ng cô, dông cô. D nî: Ph¶n ¸nh gi¸ thùc tÕ cña c«ng cô, dông cô tån kho. C¸c tiÓu kho¶n 1531: C«ng cô, dông cô. 1532: Bao b× lu©n chuyÓn 1533: §å dïng cho thuª 2.3.Tµi kho¶n 151 “Hµng mua ®i ®êng” Dïng ®Ó ph¶n ¸nh toµn bé gi¸ trÞ vËt t, hµng ho¸ mµ ®¬n vÞ ®· mua hoÆc chÊp nhËn mua nhng v× lý do nµo ®Êy cuèi th¸ng vÉn cha vÒ. Bªn nî: TrÞ gi¸ hµng mua ®i ®êng t¨ng trong kú Bªn cã: TrÞ gi¸ hµng mua ®i ®êng ®· ®îc kiÓm nhËn bµn giao trong kú D nî: TrÞ gi¸ hµng mua ®ang ®i ®êng. 2.4.C¸c tµi kho¶n kh¸c 20