Tài liệu Kinh nghiệm phát triển xuất khẩu dịch vụ của mỹ và bài học cho việt nam

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ -------***------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Chuyên ngành: Kinh tếđối ngoại KINH NGHIỆM PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU DỊCH VỤ CỦA MỸ VÀ BÀI HỌC CHO VIỆT NAM Họ và tên sinh viên : VũĐình Thắng Mã sinh viên : 0851010156 Lớp : Anh 2 Khoá : 47 Người hướng dẫn khoa học : ThS. Vũ Thị Hiền Hà Nội, tháng 05 năm 2012 www. Thuvienluanvan.org Hotline : 0932.636.887 Liên hệ : Phương Thảo Email :[email protected] Dowload tài liệu miễn phí i MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................... iv DANH MỤC HÌNH VÀ BIỂU ĐỒ ....................................................................... v DANH MỤC BẢNG .............................................................................................. v LỜI MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1 CHƢƠNG 1 : TỔNG QUAN VỀ DỊCH VỤ VÀ SỰ PHÁT TRIỂN KHU VỰC DỊCH VỤ CỦA MỸ............................................................................................... 8 1.1. Một số vấn đề cơ bản về dịch vụ ................................................................. 8 1.1.1. Khái niệm dịch vụ ................................................................................... 8 1.1.2. Đặc điểm của dịch vụ .............................................................................. 9 1.1.3. Các loại hình dịch vụ ............................................................................. 12 1.2. Thƣơng mại dịch vụ và xuất khẩu dịch vụ ............................................... 15 1.2.1. Thương mại dịch vụ .............................................................................. 15 1.2.2. Xuất khẩu dịch vụ ................................................................................. 17 1.2.2.1. Khái niệm ....................................................................................... 17 1.2.2.2. Đặc điểm của xuất khẩu dịch vụ ...................................................... 18 1.2.2.3. Một vài nét về xuất khẩu một số loại hình dịch vụ cơ bản ............... 19 1.2.2.4. Vai trò của xuất khẩu dịch vụ .......................................................... 29 1.3. Một vài nét về nền kinh tế Mỹ và sự phát triển khu vực dịch vụ của Mỹ ........................................................................................................................... 31 1.3.1. Nền kinh tế Mỹ - một nền kinh tế dịch vụ ............................................. 31 1.3.2. Sự phát triển khu vực dịch vụ của Mỹ ................................................... 33 CHƢƠNG 2 : KINH NGHIỆM PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU DỊCH VỤ CỦA MỸ........................................................................................................................ 40 2.1. Tình hình chung về xuất khẩu dịch vụ của Mỹ trong những năm qua... 40 www.thuvienluanvan.org Trang i Tư vấn hỗ trợ viết luận văn, tiểu luận www. Thuvienluanvan.org Hotline : 0932.636.887 Liên hệ : Phương Thảo Email :[email protected] Dowload tài liệu miễn phí ii 2.1.1. Quy mô và tốc độ tăng trưởng xuất khẩu dịch vụ .................................. 40 2.1.2. Cơ cấu xuất khẩu dịch vụ ...................................................................... 43 2.1.3. Thị trường xuất khẩu dịch vụ ................................................................ 45 2.1.4. Phương thức xuất khẩu dịch vụ ............................................................. 49 2.1.5. Chính sách xuất khẩu dịch vụ ................................................................ 50 2.2. Xuất khẩu một số ngành dịch vụ điển hình của Mỹ ................................ 52 2.2.1. Xuất khẩu dịch vụ du lịch ...................................................................... 52 2.2.2. Xuất khẩu dịch vụ tài chính ................................................................... 58 2.2.3. Xuất khẩu dịch vụ vận tải ...................................................................... 64 2.2.4. Xuất khẩu dịch vụ giáo dục ................................................................... 70 2.2.5. Xuất khẩu dịch vụ viễn thông ................................................................ 73 2.3. Kinh nghiệm rút ra từ phát triển xuất khẩu dịch vụ của Mỹ.................. 75 CHƢƠNG 3 : PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU DỊCH VỤ CỦA VIỆT NAM TỪ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CỦA MỸ ................................................................ 79 3.1. Thực trạng xuất khẩu dịch vụ của Việt Nam và các vấn đề đặt ra ......... 79 3.1.1. Tình hình chung về xuất khẩu dịch vụ của Việt Nam ............................ 79 3.1.2. Xuất khẩu một số loại hình dịch vụ của Việt Nam ................................. 82 3.1.3. Những vấn đề đặt ra trong xuất khẩu dịch vụ của Việt Nam .................. 94 3.2. Những điểm tƣơng đồng và khác biệt giữa Mỹ và Việt Nam trong hoạt động xuất khẩu dịch vụ và khả năng vận dụng bài học kinh nghiệm của Mỹ cho phát triển xuất khẩu dịch vụ của Việt Nam ............................................. 96 3.2.1. Những điểm tương đồng........................................................................ 96 3.2.2. Những nét khác biệt .............................................................................. 97 3.2.3. Áp dụng bài học kinh nghiệm của Mỹ cho phát triển xuất khẩu dịch vụ của Việt Nam .................................................................................................. 98 3.3. Triển vọng phát triển xuất khẩu dịch vụ ở Việt Nam ............................ 100 www.thuvienluanvan.org Trang ii Tư vấn hỗ trợ viết luận văn, tiểu luận www. Thuvienluanvan.org Hotline : 0932.636.887 Liên hệ : Phương Thảo Email :[email protected] Dowload tài liệu miễn phí iii 3.4. Một số giải pháp nhằm phát triển xuất khẩu dịch vụ của Việt Nam trong giai đoạn 2012-2020 ........................................................................................ 103 3.4.1. Nâng cao nhận thức về vai trò của dịch vụ, xuất khẩu dịch vụ trong nền kinh tế ........................................................................................................... 103 3.4.2. Bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật và các chính sách liên quan tới dịch vụ, xuất khẩu dịch vụ ............................................................................ 104 3.4.3. Tham gia cụ thể, nhiều hơn nữa vào các thỏa thuận, hợp tác về thương mại dịch vụ ................................................................................................... 105 3.4.4. Cải tiến công tác thống kê, thu thập dữ liệu các ngành dịch vụ, xuất khẩu dịch vụ .......................................................................................................... 106 3.4.5. Đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu về phát triển dịch vụ, xuất khẩu dịch vụ ở các trường đại học, các viện nghiên cứu ..................................................... 107 3.4.6. Thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực dịch vụ .................................. 107 3.4.7. Đẩy mạnh việc phát triển công nghệ thông tin trong các ngành dịch vụ, xuất khẩu dịch vụ .......................................................................................... 108 3.4.8. Tăng cường đầu tư phát triển nguồn lực cho xuất khẩu dịch vụ ........... 109 3.4.9. Triển khai các chương trình xúc tiến xuất khẩu dịch vụ ....................... 110 KẾT LUẬN ........................................................................................................ 111 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... i www.thuvienluanvan.org Trang iii Tư vấn hỗ trợ viết luận văn, tiểu luận www. Thuvienluanvan.org Hotline : 0932.636.887 Liên hệ : Phương Thảo Email :[email protected] Dowload tài liệu miễn phí iv DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Danh mục từ viết tắt tiếng Anh OT Tiếng Anh Bureau of Economic Analysis Corporation for Travel Promotion Foreign Direct Investment General Agreement on Trade in Services Gross Domestic Product International Telecommunication Union The North American Industry Classification System Office of Telecommunication TPP Trans-Pacific Partnership Chữ viết tắt BEA CTP FDI GATS GDP ITU NAICS UNESCO UNWTO WTO United Nations Educational Scientific and Cultural Organization United Nations World Tourism organization World Trade Organization Tiếng Việt Ủy ban phân tích kinh tế Mỹ Công ty xúc tiến du lịch Đầu tư trực tiếp nước ngoài Hiệp định chung về thương mại dịch vụ Tổng sản phẩm quốc nội Liên minh viễn thông quốc tế Hệ thống phân loại ngành khu vực Bắc Mỹ Cơ quan Viễn thông (Mỹ) Diễn đàn hợp tác xuyên Thái Bình Dương Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc Tổ chức Du lịch Thế giới Tổ chức Thương mại Thế giới Danh mục từ viết tắt tiếng Việt Chữ viết tắt CNTT XKDV XNK www.thuvienluanvan.org Trang iv Tiếng Việt Công nghệ thông tin Xuất khẩu dịch vụ Xuất nhập khẩu Tư vấn hỗ trợ viết luận văn, tiểu luận www. Thuvienluanvan.org Hotline : 0932.636.887 Liên hệ : Phương Thảo Email :[email protected] Dowload tài liệu miễn phí v DANH MỤC HÌNH VÀ BIỂU ĐỒ Hình 1.1 Tỷ trọng GDP của các ngành dịch vụ khu vực tư nhân trong nền kinh tế Mỹ năm 2010 ......................................................................................................... 32 Hình 1.2 Tỷ lệ lao động phân theo ngành trong khu vực tư nhân của Mỹ giai đoạn 2001-2010 ............................................................................................................. 36 Hình 2.1 Thị phần XKDV của một số quốc gia trên thế giới năm 2010 .................. 40 Hình 2.2 Kim ngạch xuất nhập khẩu dịch vụ của Mỹ giai đoạn 2001-2011............ 42 Hình 2.3 Tỷ trọng xuất khẩu một số ngành dịch vụ cơ bản của Mỹ năm 2010 ........ 44 Hình 2.4 Một số quốc gia xuất khẩu chính của Mỹ trong lĩnh vực dịch vụ năm 2010 .............................................................................................................................. 48 Hình 2.5 Thị trường XKDV du lịch của Mỹ năm 2010 ........................................... 56 Hình 2.6 Kim ngạch XKDV tài chính – ngân hàng của Mỹ 2001-2010 .................. 59 Hình 2.7 Thị trường XKDV tài chính của Mỹ năm 2010 ........................................ 60 Hình 2.8 Thị trường XKDV vận tải của Mỹ năm 2010 ........................................... 68 Hình 2.9 Kim ngạch XNK dịch vụ giáo dục của Mỹ giai đoạn 2001-2010.............. 70 Hình 2.10 Kim ngạch XNK dịch vụ viễn thông của Mỹ giai đoạn 2001-2010 ......... 73 Hình 3.1 Thị trường XKDV du lịch của Việt Nam năm 2011 .................................. 87 DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1 Phân bổ lực lượng lao động trong các ngành dịch vụ của Mỹ giai đoạn 2001-2010 ............................................................................................................. 35 Bảng 1.2 Thu nhập các ngành dịch vụ, và so sánh với hàng hóa trong khu vực tư nhân của Mỹ giai đoạn 2001-2010 ........................................................................ 38 Bảng 2.1 Tốc độ tăng trưởng kim ngạch XKDV của Mỹ giai đoạn 2001-2011 ....... 42 Bảng 2.2 Kim ngạch xuất khẩu một số ngành dịch vụ lớn của Mỹ 2001-2011 ........ 43 Bảng 2.3 Thị trường XKDV của Mỹ giai đoạn 2001-2010 ..................................... 47 Bảng 2.4 Kim ngạch xuất nhập khẩu dịch vụ du lịch của Mỹ giai đoạn 2001-2010 54 Bảng 2.5 Kim ngạch XNK dịch vụ vận tải của Mỹ giai đoạn 2001-2010 ................ 65 www.thuvienluanvan.org Trang v Tư vấn hỗ trợ viết luận văn, tiểu luận www. Thuvienluanvan.org Hotline : 0932.636.887 Liên hệ : Phương Thảo Email :[email protected] Dowload tài liệu miễn phí vi Bảng 2.6 Doanh thu cước phí và dịch vụ cảng trong dịch vụ vận tải Mỹ giai đoạn 2001-2010 ............................................................................................................. 65 Bảng 2.7 Doanh thu cước phí và dịch vụ cảng của Mỹ tại một số khu vực trên thế giới năm 2010 ....................................................................................................... 66 Bảng 3.1 Tình hình XNK một số ngành dịch vụ của Việt Nam từ năm 2005-2010 .. 80 Bảng 3.2 Lượng khách quốc tế đến Việt Nam giai đoạn 2001-2011 ....................... 86 Bảng 3.3 XNK dịch vụ tài chính Việt Nam giai đoạn 2005-2010 ............................ 88 www.thuvienluanvan.org Trang vi Tư vấn hỗ trợ viết luận văn, tiểu luận www. Thuvienluanvan.org Hotline : 0932.636.887 Liên hệ : Phương Thảo Email :[email protected] Dowload tài liệu miễn phí 1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong những năm gần đây, dịch vụ đang ngày càng giữ một vai trò quan trọng, ảnh hưởng đến mọi hoạt động của xã hội đặc biệt là kinh tế. Sự lớn mạnh không ngừng về quy mô, tốc độ của dịch vụ đã kéo theo nhu cầu và khả năng choXKDV. XKDV hiện nay đã trở thành một hoạt động kinh tế quan trọng của nhiều quốc gia, góp phần vào tăng trưởng kinh tế, tạo công ăn việc làm cho phần lớn lao động của các quốc gia này. Tuy nhiên, ngành dịch vụ và đặc biệt là XKDV của Việt Nam chưa có được vai trò như vậy trong nền kinh tế và còn cho thấy nhiều yếu kém, năng lực cạnh tranh còn thấp mặc dù Việt Nam có nhiều tiềm năng phát triển như nhiều danh lam thắng cảnh (phát triển dịch vụ du lịch), đường bờ biển dài (phát triển dịch vụ vận tải biển), nguồn lao động trẻ cần cù, tiếp thu nhanh những cái mới (tuy phần nhiều chưa được đào tạo tốt)...Cơ cấu XKDV còn nhiều bất cập, với tỷ trọng các ngành có chất lượng cao thấp như: tài chính (2,5%), bảo hiểm (0,9%)...(năm 2010). Các chính sách về XKDV ở Việt Nam còn thiếu và chưa có sự quan tâm đúng mức ở nhiều tầng lớp trong xã hội.Do đó, tỷ trọng của XKDV của Việt Nam còn rất khiêm tốn,vào năm 2010 chỉ chiếm 9,4%trong tổngkim ngạch xuất khẩu của Việt Namvà chỉ khoảng 0,2% tổng kim ngạch XKDV của toàn thế giới(WTO, 2011). CUNG CẤP TÀI LIỆU THAM KHẢO THEO MIỄN PHÍ - Nghiên cứu khoa học www.thuvienluanvan.org Trang 1 Tư vấn hỗ trợ viết luận văn, tiểu luận www. Thuvienluanvan.org Hotline : 0932.636.887 Liên hệ : Phương Thảo Email :[email protected] Dowload tài liệu miễn phí 2 - Luận án tiến sĩ - Luận văn thạc sĩ - Luận văn đại học - Thực tập tốt nghiệp - Đồ án môn học - Tiểu luận CUNG CẤP SỐ LIỆU - Cung cấp số liệu doanh nghiệp : số liệu kế toán, hoạt động kinh doanh, nhân sự. marketing, xuất nhập khẩu. - Cung cấp số liệu viết luận văn, báo cáo tốt nghiệp,,, nhiều lĩnh vực TƯ VẤN VIẾT LUẬN VĂN, ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP...(TIẾNG ANH & TIẾNG VIỆT) - Tư vấn lập đề cương luận án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp... - Tư vấn viết báo cáo, luận án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp... trọn gói hoặc từng phần, có xác nhận của cơ quan thực tập - Chỉnh sửa luận văn, báo cáo tốt nghiệp theo yêu cầu TƯ VẤN VIẾT ASSIGNMENT CÁC MÔN 1. Human Resource Management, 2. Strategic Management, 3. Operation Management, 4. Principles of Management/Corporate Finance/Economic, 5. Global Organizational Environment, 6. Global Business Strategy, www.thuvienluanvan.org Trang 2 Tư vấn hỗ trợ viết luận văn, tiểu luận www. Thuvienluanvan.org Hotline : 0932.636.887 Liên hệ : Phương Thảo Email :[email protected] Dowload tài liệu miễn phí 3 7. Organizational behavior, 8. Risk Management, 9. Business/Investment/Trade/Law, 10. Marketing and other subjects relating to 11. Management Project, … NHẬN CHECK TURNITIN Mọi thông tin chi tiết vui lòng liên hệ : TRUNG TÂM TƯ VẤN KỸ NĂNG HỌC THUẬT Ms. Phương Thảo - 0932.636.887 Email: [email protected] Trong khi đó, Mỹ - một nền kinh tế dịch vụ hàng đầu thế giới - luôn quan tâm, chú trọng việc phát triển các ngành dịch vụ cũng như XKDV. Khu vực dịch vụ hàng năm đóng góp khoảng trên 70% trong tổng GDP của nền kinh tế có quy mô lớn nhất thế giới này. Do vậy, vị trí kinh tế mà Mỹ có được trên thế giới hiện nay có một phần đóng góp quan trọng của khu vực dịch vụ, với một số lợi ích mang lại cho nước Mỹ như tạo công ăn việc làm cho người dân nhiều hơn bất cứ ngành nào trong nền kinh tế, thu nhập trung bình cao... Thêm vào đó, trong hoạt động thương mại dịch vụ với các nước khác, Mỹ thường xuyên đạt thặng dư, góp một phần quan trọng làm giảm thâm hụt khá nhiều trong cán cân XNK nói chung của Mỹ (chủ yếu do lĩnh vực XNK hàng hóa). Như vậy, dịch vụ có vai trò rất quan trọng trong một nền kinh tế, vàXKDV là một hướng đi quan trọng giúp Việt Nam cải thiện và từng bước đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng xuất khẩu, cân bằng cán cân thương mại, nâng cao năng lực cạnh tranh www.thuvienluanvan.org Trang 3 Tư vấn hỗ trợ viết luận văn, tiểu luận www. Thuvienluanvan.org Hotline : 0932.636.887 Liên hệ : Phương Thảo Email :[email protected] Dowload tài liệu miễn phí 4 của quốc gia trong khu vực và trên thế giới. Để phát triển khu vực dịch vụ này, chúng ta phải có những nghiên cứu, học hỏi từ nước khác nơi có ngành dịch vụ phát triển. Và đó cũng là lý do, đề tài này lựa chọn nghiên cứu những kinh nghiệm của Mỹ trong xuất khẩu dịch vụ, từ đó vận dụng thích hợp vào tình hình của Việt Nam. 2. Tình hình nghiên cứu a) Tình hình nghiên cứu nước ngoài: Trên thế giới, hiện có khá nhiều đề tài nghiên cứu liên quan đến vấn đề dịch vụ và xuất khẩu dịch vụ như:“Trade in services: exports and foreign revenues” của Nhà xuất bản DIANE Publishing (1986), “Basics of service exporting” của Trung tâm thương mại quốc tế (UNTAD/WTO),“Successful Services Exporting: Programme Implementation Guide for Trade Support Institutions (TSI’s)” của Ban thương mại dịch vụ thuộc ITC (2006),... và đa số đều tập trung vào nghiên cứu ở các nước phát triển, phần nhiều trong số chúng cũng là Mỹ, nhưng chưa có nhiều những nghiên cứu cụ thể cũng như các đánh giá chi tiết về tiềm năng, phương hướng phát triển của hoạt động XKDV cho các nước đang phát triển như Việt Nam. b) Tình hình nghiên cứu trong nước: Ở trong nước cũng có một số đề tài nghiên cứu về dịch vụ và xuất khẩu dịch vụ ở nhiều cấp như:Đề tài nghiên cứu cấp bộ: “Giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu dịch vụ của thành phố Hà Nội đến năm 2020” của tác giả Hoàng Văn Châu, Đại học Ngoại Thương Hà Nội; Đề tài: “Nghiên cứu chuyên đề về chiến lược phát triển của một số ngành dịch vụ Việt Nam: Viễn thông, Tài chính, Vận tải biển, Vận tải hàng không, Du lịch và Ngân hàng” của Bộ kế hoạch và đầu tư, UNDP, Vụ Thương mai Dịch vụ (2004); Đề tài cấp Bộ "Nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hoá và dịch vụ www.thuvienluanvan.org Trang 4 Tư vấn hỗ trợ viết luận văn, tiểu luận www. Thuvienluanvan.org Hotline : 0932.636.887 Liên hệ : Phương Thảo Email :[email protected] Dowload tài liệu miễn phí 5 Việt Nam" do Uỷ ban quốc gia về hợp tác quốc tế thực hiện năm 2003; Đề tài cấp Bộ “Giải pháp nângcao năng lực cạnh tranh các ngành dịch vụ trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và thực hiện hiệp định thương mại tư do ASEAN – Trung Quốc” do PGS.TS Nguyễn Hữu Khải cùng nhóm nghiên cứu trường Đại học ngoại thương thực hiện... ;Đề tài: “Chính sách xuất khẩu dịch vụ trong điều kiện Việt Nam hội nhập kinh tế quốc tế” của TS. Hà Văn Hội, Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội; Đề tài: “Các ngành dịch vụ Việt Nam: năng lực cạnh tranh và hội nhập kinh tế quốc tế” của tác giả Nguyễn Hữu Khải & Vũ Thị Hiền (2007)... ; Đề tài khóa luận: “Thực trạng và giải pháp thúc đẩy hoạt động xuất khẩu dịch vụ của Việt Nam” của tác giả Nguyễn Thị Ngân, Đại học Ngoại Thương (2010); Đề tài khóa luận: “Đẩy mạnh xuất khẩu một số loại hình dịch vụ kinh nghiệm trên thế giới và bài học kinh nghiệm cho Việt nam” của tác giả Nguyễn Thái Ngọc Anh, Đại học Ngoại Thương (2009)... Ngoài ra, còn một số đề tài nghiên cứu ở nhiều cấp khác, trong đó có khóa luận của sinh viên các trường đại học kinh tế. Nhưng nhìn chung đề tài: “Kinh nghiệm phát triển xuất khẩu dịch vụ của Mỹ và bài học cho Việt Nam” của người viết không trùng với các đề tài đã nghiên cứu trước đây. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu:Trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm của Mỹ trong việc phát triển XKDV, và căn cứ vào thực trạng XKDVcủa Việt Nam, khóa luận đề xuất một số giải pháp nhằm phát triểnXKDVcủa Việt Nam. Để thực hiện mục tiêu này, các nhiệm vụ cần phải thực hiện của đề tài là: Nhiệm vụ nghiên cứu: www.thuvienluanvan.org Trang 5 Tư vấn hỗ trợ viết luận văn, tiểu luận www. Thuvienluanvan.org Hotline : 0932.636.887 Liên hệ : Phương Thảo Email :[email protected] Dowload tài liệu miễn phí 6  Làm rõ cơ sở lý luận chung về dịch vụ và XKDV từ đó thấy được vai trò, ý nghĩa của XKDV.  Nghiên cứu hoạt động XKDV của Mỹ và sau đó rút ra các bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.  Phân tích tình hình, thực trạng XKDV của Việt Nam.  Xác định các triển vọng phát triển, và kiến nghị giải pháp thúc đẩy hoạt động XKDVcủa Việt Nam. Trên cơ sở vận dụng các bài học kinh nghiệm rút ra từ nghiên cứu XKDV của Mỹ. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu  Đối tượng nghiên cứu: hoạt động XKDV của Mỹ và Việt Nam  Phạm vi nghiên cứu:  Về mặt không gian: đề tài tập trung nghiên cứu kinh nghiệm XKDV của Mỹ, và đánh giá hoạt động XKDV ở Việt Nam  Về mặt thời gian: đề tài nghiên cứu hoạt động xuất khẩu dich vụ ở Mỹ và Việt Nam từ năm 2001 đến năm 2011 (sau khi Việt Nam và Mỹ ký kết hiệp định thương mại song phương BTA vào năm 2001, và Mỹ có những bước phát triển quan trọng trong giai đoạn này) và đề xuất các giải pháp phát triển cho XKDV của Việt Nam trong giai đoạn 2012-2020.  Về mặt nội dung nghiên cứu: đề tài tập trung nghiên cứu hoạt động XKDV của Mỹ và Việt Nam trong một số ngành dịch vụ chủ yếu như: du lịch, vận tải, tài chính - ngân hàng, giáo dục, viễn thông do đây là những ngành dịch vụ đóng góp quan trọng vào hoạt động XKDV của Mỹ đồng thời cũng là các dịch vụ cơ sở, cần thiết cho việc học tập các kinh nghiệm phát triển cho Việt Nam. www.thuvienluanvan.org Trang 6 Tư vấn hỗ trợ viết luận văn, tiểu luận www. Thuvienluanvan.org Hotline : 0932.636.887 Liên hệ : Phương Thảo Email :[email protected] Dowload tài liệu miễn phí 7 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng các phương pháp: phân tích – thống kê, phân tích so sánh, phương pháp mô hình hóa – đồ thị để rút ra các luận cứ logic nhất, từ đó tổng hợp, luận giải đối tượng nghiên cứu. 6. Kết cấu của đề tài: Nội dung chính của đề tài được chia thành 3 chương như sau: Chƣơng 1: Tổng quan về dịch vụ và sự phát triển khu vực dịch vụ của Mỹ Chƣơng 2: Kinh nghiệm phát triển xuất khẩu dịch vụ của Mỹ Chƣơng 3: Phát triển XKDV của Việt Nam từ bài học kinh nghiệm của Mỹ Để thực hiện đề tài này, người viết đã nhận được sự giúp đỡ rất nhiều từ thầy cô, bạn bè, gia đình. Người viết xin được gửi lời cảm ơn chân thành đến cô giáo ThS. Vũ Thị Hiền, người đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo, cung cấp tài liệu để người viết hoàn thành bài khóa luận này. Trong quá trình tìm hiểu, nghiên cứu không tránh khỏi những sai sót,người viết mong nhận được sự góp ý của thầy cô và mọi người. www.thuvienluanvan.org Trang 7 Tư vấn hỗ trợ viết luận văn, tiểu luận www. Thuvienluanvan.org Hotline : 0932.636.887 Liên hệ : Phương Thảo Email :[email protected] Dowload tài liệu miễn phí 8 CHƢƠNG 1 : TỔNG QUAN VỀ DỊCH VỤ VÀ SỰ PHÁT TRIỂN KHU VỰC DỊCH VỤ CỦA MỸ 1.1. Một số vấn đề cơ bản về dịch vụ 1.1.1. Khái niệm dịch vụ Dịch vụ là một khái niệm khá quen thuộc đối với người dân của bất kỳ một quốc gia nào. Thuật ngữ kinh tế này được sử dụng thường xuyên trong đời sống con người do vai trò ngày càng tăng của dịch vụ đối với nền kinh tế quốc dân. Tuy nhiên cho đến nay, khái niệm về dịch vụ vẫn chưa được thống nhất do có rất nhiều các quan điểm khác nhau. Có lẽ khái niệm đơn giản và dễ hiểu nhất là từ Từ điển bách khoa Việt Nam: “Dịch vụ là những hoạt động phục vụ nhằm thỏa mãn nhu cầu sản xuất, kinh doanh và sinh hoạt”. Theo Giáo sư Philip Kotler, dịch vụ là “bất kỳ hoạt động hay lợi ích nào mà chủ thể này cung cấp cho chủ thể kia, trong đó đối tượng cung cấp nhất thiết phải mang tính vô hình và không dẫn đến quyền sở hữu một vật nào cả, còn việc sản xuất dịch vụ có thể hoặc không có thể gắn liền với sản phẩm vật chất.” (Nguyễn Trung Văn, 2008, tr.488) Theo định nghĩa của Hiệp hội Marketing Mỹ (AMA), dịch vụ là “những hoạt động mang tính vô hình nhằm thỏa mãn nhu cầu, mong muốn của khách hàng, theo đó dịch vụ không nhất thiết phải sử dụng sản phẩm hữu hình, nhưng trong mọi trường hợp đều không diễn ra quyền sở hữu một vật nào cả.” (Nguyễn Trung Văn, 2008, tr.489) Như vậy, cả hai định nghĩa trên đều cho thấy cáctính chất sau của dịch vụ: www.thuvienluanvan.org Trang 8 Tư vấn hỗ trợ viết luận văn, tiểu luận www. Thuvienluanvan.org Hotline : 0932.636.887 Liên hệ : Phương Thảo Email :[email protected] Dowload tài liệu miễn phí 9  Dịch vụ mang tính vô hình.  Là một hoạt động trao đổi giữa người cung cấp và người tiếp nhận dịch vụ và cuối cùng không dẫn đến quyền sở hữu một vật nào cả.  Dịch vụ không nhất thiết phải sử dụng sản phẩm hữu hình/ vật chất. Còn theo OECD (2000), định nghĩa về dịch vụ tập trung hơn vào giá trị gia tăng mà dịch vụ mang lại, theo đó, dịch vụ là “một tập hợp nhiều hoạt động kinh tế không trực tiếp liên quan đến hoạt động sản xuất hàng hóa, khai mỏ hay nông nghiệp. Dịch vụ bao gồm việc cung cấp cho con người những giá trị tăng thêm bằng sức lao động, lời khuyên, kỹ năng quản lý, giải trí, đào tạo, trung gian môi giới....” Như vậy,dịch vụ được coi là một trong ba ngành cơ bản của nền kinh tế quốc dân, bên cạnh nông nghiệp (bao gồm nông – lâm – ngư nghiệp) và công nghiệp, và có thể tạo ra cho con người giá trị dưới rất nhiều hình thức khác nhau. Tóm lại, dịch vụ được hiểu là hoạt động tạo ra những sản phẩm không tồn tại dưới hình thái vật chất, nhằm thỏa mãn nhu cầu của con người trong sản xuất và đời sống. Để có thể hiểu rõ hơn về khái niệm dịch vụ chúng ta đi vào nghiên cứu các đặc điểm của nó: 1.1.2. Đặc điểm của dịch vụ Dịch vụ có một số đặc trưng cơ bản sau đây: 1.1.2.1. Tính vô hình www.thuvienluanvan.org Trang 9 Tư vấn hỗ trợ viết luận văn, tiểu luận www. Thuvienluanvan.org Hotline : 0932.636.887 Liên hệ : Phương Thảo Email :[email protected] Dowload tài liệu miễn phí 10 Đây là tính chất đặc trưng nhất và được hầu hết mọi người thừa nhận. Dịch vụ không tồn tại dưới dạng vật chất cụ thể, không thể nhìn thấy, không thể nắm giữ, cũng như nếm, ngửi...Vì vậy, việc kiểm tra, đánh giá dịch vụ thường rất khó khăn. Khách hàng chỉ có thể biết được chất lượng của một dịch vụ như thế nào sau khi đã tiêu dùng dịch vụ đó. Thực tế, để khách hàng thêm tin tưởng sử dụng dịch vụ của mình, các nhà cung cấp thường cố gắng vật chất hóa dịch vụ bằng cách quảng cáo về lợi ích của dịch vụ khi sử dụng nó, như khi giới thiệu dịch vụ du lịch đường thủy, nhà cung cấp đã quảng cáo về hình ảnh chiếc tàu hiện đại, tiện nghi, sang trọng và an toàn nhằm gửi đến khách hàng một tín hiệu đảm bảo cho chất lượng của dịch vụ. 1.1.2.2. Tính không thể phân chia Dịch vụ có tính không thể phân chia, hay nói cách khác, việc sản xuất và tiêu dùng dịch vụ diễn ra đồng thời. Theo đó, thường thì người sản xuất và cung ứng dịch vụ sẽ là một, và người sản xuất và tiêu dùng thường gặp nhau tại một điểm. Trong đa số trường hợp, việc sản xuất dịch vụ chỉ được hoàn thành nếu có sự hoàn thành tiêu dùng của khách hàng. Nếu chưa có khách hàng thì cũng không có hệ thống tạo ra dịch vụ. Với đặc điểm này, việc xuất khẩu và tiêu dùng dịch vụ ở thị trường nước ngoài gặp một số khó khăn chủ yếu là do vị trí địa lý cách biệt. Tuy nhiên, hiện nay, với tiến bộ công nghệ, những rào cản đó đã giảm bớt đi rất nhiều. Phổ biến nhất là việc sử dụng máy rút tiền tự động ATM với nhiều tiện ích như nhanh, linh hoạt, đã giúp cho việc giao dịch của khách hàng diễn ra thuận tiện mà không cần phải có sự hiện diện của nhân viên ngân hàng. 1.1.2.3. Tính không đồng nhất www.thuvienluanvan.org Trang 10 Tư vấn hỗ trợ viết luận văn, tiểu luận www. Thuvienluanvan.org Hotline : 0932.636.887 Liên hệ : Phương Thảo Email :[email protected] Dowload tài liệu miễn phí 11 Đặc điểm này thể hiện ở chất lượng không đồng đều của dịch vụ, dịch vụ của nhà cung cấp này thường không giống của nhà cung cấp kia và cũng khó có thể giống dịch vụ được cung cấp bởi chính nhà cung cấp đó ở một thời gian khác, một địa điểm khác,… Như vậy, nguyên nhân ở đây là do các nhà cung cấp có trình độ chuyên môn, công nghệ, điều kiện môi trường, thời gian, địa điểm cung cấp…không giống nhau, cũng như là do mỗi người tiêu dùng có những đánh giá, cảm nhận khác nhau dựa trên kinh nghiệm và cảm xúc của họ. Không giống như hàng hóa, dịch vụ khó có thể được tiêu chuẩn hóa, mà phụ thuộc nhiều vào kế hoạch, chiến lược phát triển và triển khai dịch vụ cũng như là thời gian, địa điểm tiến hành cung cấp dịch vụ. Ví dụ như, chất lượng giáo dục trong cùng một ngành của các trường đại học khác nhau là khác nhau. Mỗi trường đều có cơ sở vật chất khác nhau, trình độ của giáo viên, sinh viên là khác nhau… Và ngay cả khi giáo viên của một trường sang giảng dạy ở một trường khác, do sinh viên có trình độ khác hay do chính tâm trạng của người giáo viên đó mà chất lượng bài giảng là không giống nhau giữa hai lần giảng dạy. 1.1.2.4. Tính không thể cất trữ Do việc cung ứng diễn ra đồng thời với tiêu dùng dịch vụ, sản phẩm dịch vụ là không thể lưu trữ, bảo quản. Do vậy, nhà sản xuất gặp phải một số những khó khăn trong việc cân đối nguồn cung cho phù hợp nhu cầu của khách hàng trong từng thời kỳ. Đây cũng chính là lý do các nhà cung cấp dịch vụ chuyển từ cất trữ sản phẩm dịch vụ (không thể) sang cất trữ năng lực cung cấp dịch vụ, điều này là hoàn toàn có thể, bởi họ đã dự trữ một vật hữu hình thay vì một vật vô hình. Ví dụ như, công ty dịch vụ du lịch sẽ cất trữ một số xe để phòng cho thời điểm đông khách (những xe này không cần thiết hay không nên sử dụng do nhu cầu là không đầy đủ, giống nhau www.thuvienluanvan.org Trang 11 Tư vấn hỗ trợ viết luận văn, tiểu luận www. Thuvienluanvan.org Hotline : 0932.636.887 Liên hệ : Phương Thảo Email :[email protected] Dowload tài liệu miễn phí 12 ở các thời kỳ, việc dùng thêm xe vào thời điểm ít khách có thể làm tăng chi phí không cần thiết trong khi doanh số không tăng là bao nhiêu.) Như vậy dịch vụ có những đặc điểm rất khác biệt so với hàng hóa thông thường, khái niệm về dịch vụ có thể được hiểu sâu hơn thông qua việc xem xét một số ngành dịch vụ cơ bản trong nền kinh tế quốc dân. 1.1.3. Các loại hình dịch vụ Hiện nay có rất nhiều cách phân loại dịch vụ, mỗi cách đều có những ưu điểm riêng. Trên thế giới có một số cách phân loại dịch vụ phổ biến như sau: (Hoàng Văn Châu, 2011) Theo tính chất của dịch vụ khi cung cấp:  Dịch vụ gắn với sản xuất, mang tính trung gian như dịch vụ vận tải hàng hóa, thông tin liên lạc, dịch vụ phân phối, dịch vụ tài chính, dịch vụ kinh doanh.  Dịch vụ gắn với tiêu dùng, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng cuối cùng như dịch vụ du lịch, y tế, giải trí, thể dục thể thao… Theo mục đích cung cấp dịch vụ:  Dịch vụ có tính thương mại: những dịch vụ được cung cấp bởi các nhà cung cấp khác nhau, trên cơ sở cạnh tranh nhằm mục đích thương mại, kinh doanh.  Dịch vụ công: những dịch vụ được độc quyền cung cấp, có tính chất phục vụ của Chính phủ, không nhằm mục đích kinh doanh thương mại. Theo phương thức thống kê: www.thuvienluanvan.org Trang 12 Tư vấn hỗ trợ viết luận văn, tiểu luận www. Thuvienluanvan.org Hotline : 0932.636.887 Liên hệ : Phương Thảo Email :[email protected] Dowload tài liệu miễn phí 13  Ủy ban Thống kê của Liên hiệp quốcphân loạidịch vụ theo 2 cách: (1) theo ngành tiêu chuẩn quốc tế (International Standard Industrial Classification – ISIC) – dịch vụ được phân loại cùng với các ngành khác trong nền kinh tế, và (2) theo các sản phẩm chủ yếu (Central Products Classification – CPC) – dịch vụ được coi là một loại sản phẩm và được xếp cùng với các sản phẩm hữu hình khác.  Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) phân loại dịch vụ theo Hiệp định chung về Thương mại dịch vụ (GATS). Có thể nói đây là một cách phân loại khá đầy đủ, cụ thể và đơn giản các loại hình dịch vụ trên thế giới, theo đó, dịch vụ được chia thành 12 ngành, đó là:  Các dịch vụ kinh doanh  Dịch vụ bưu chính viễn thông  Dịch vụ xây dựng và các dịch vụ kỹ thuật liên quan  Dịch vụ phân phối  Dịch vụ giáo dục  Dịch vụ môi trường  Dịch vụ tài chính  Các dịch vụ xã hội và liên quan đến y tế  Các dịch vụ du lịch và dịch vụ liên quan đến lữ hành  Các dịch vụ giải trí, văn hóa, thể thao  Dịch vụ vận tải  Các dịch vụ khác chưa được thống kê Mỗi ngành trên lại được chia thành nhiều phân ngành, và tất cả có 155 phân ngành. www.thuvienluanvan.org Trang 13 Tư vấn hỗ trợ viết luận văn, tiểu luận