Saùng kieán kinh nghieäm
KINH NGHIỆM GIẢNG DẠY PHẦN VÀ TIẾT LUYỆN TẬP
NGỮ VĂN 7
THEO PHƯƠNG PHÁP DẠY VÀ HỌC TÍCH CỰC
A. MÔÛ ÑAÀU
- Nhöõng naêm gaàn ñaây, vieäc ñoåi môùi phöông phaùp daïy vaø hoïc ñaëc
bieät laø tieát luyeän taäp trong nhaø tröôøng, ñaët ra nhöõng yeâu caàu môùi
cho giaùo vieân ñöùng lôùp.
- Nhaèm ñaùp öùng moät phaàn hieåu bieát veà phöông phaùp daïy tieát luyeän
taäp goùp moät phaàn nhôû vaøo vieäc ñoåi môùi phöông phaùp daïy Ngöõ vaên
noùi chung.
- Phöông phaùp daïy phaàn vaø tieát luyeän taäp cuõng laø moân khoa hoïc. Veà
noäi dung, noù laø tieát toång hôïp kieán thöùc cuûa töøng phaàn trong caùc
daïng baøi cuûa chöông trình. Vì theá ñoøi hoûi giaùo vieân caàn phaûi coù
phöông phaùp daïy rieâng ñeå hoïc sinh hieåu vaø phuø hôïp theo phöông
phaùp môùi.
- Laø giaùo vieân treû, toâi thaáy mình coù caàn coù nhieäm vuï nghieân cöùu chæ
ra bieän phaùp thích hôïp, traùnh loái daïy daøn traûi, ñem laïi hieäu quaû
thaáp cho hoïc sinh.
- Theo toâi, “Luyeän taäp” laø tieát daïy khoù neân toâi tìm cho mình moät
phöông phaùp rieâng. Ñeå daïy tieát luyeän taäp thaønh coâng, ñoøi hoûi giaùo
vieân naém vöõng kieán thöùc, toång hôïp moïi tình huoáng vaø toå chöùc cho
hoïc sinh hoïc theo höôùng hoïc taäp tích cöïc. Qua tieát luyeän luyeän taäp
Giaùo vieân thöïc hieän: Tröông Thò Thuøy Trinh
1
Saùng kieán kinh nghieäm
hoïc sinh hình thaønh ñöôïc phöông phaùp giaûi moät daïng baøi taäp vaø
ñoïng laïi torng caùc em nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc tröôùc.
I. Nguyeân nhaân vaø muïc ñích:
- Giaùo duïc ñaõ ñoåi môùi, noäi dung vaø phöông phaùp daïy hoïc theo xu
höôùng tích cöïc hoùa. Höôùng hoïc sinh vaøo thöïc haønh giao tieáp. Vì theá
theo toâi, tieát luyeän taäp caàn ñöôïc chuù troïng hôn.
- Vaán ñeà ñöôïc ñaët ra cho toâi khi baét ñaàu vaøo ngheà laø phaûi laøm theá
naøo ñeå daïy toát tieát luyeän taäp. Ñeå caùc em hieåu lyù thuyeát baøi hoïc vaø
vaän duïng moät caùch coù hieäu quaû vaøo thöïc teá. Ñoái vôùi toâi, ñaây laø moät
vieäc laøm khoâng deã. Toâi nghó raèng, giaùo vieân caàn phaûi coù moät
phöông phaùp rieâng cho töøng kieåu baøi taäp.
- Chính nhöõng vaán ñeà treân neân toâi suy nghó vaø maïnh daïn tìm höôùng
ñi, phöông phaùp daïy hoïc rieâng cho tieát luyeän taäp.
II. Tình hình vaø thöïc traïng:
1. Thuaän lôïi:
- Baûn thaân toâi ñöôïc nghe baùo caùo kinh nghieäm cuûa caùc giaùo
vieân daïy gioûi.
- Tröïc tieáp döïc giôø, nghe ruùt kinh nghieäm cuûa caùc baäc thaày
coâ ñi tröôùc vaø caùc baïn ñoàng nghieäp.
- Ngoaøi ra toâi coøn tham kho\aûo theâm moät soá saùch veà phöông
phaùp daïy hoïc tích cöïc moân Ngöõ vaên ôû Tröôøng Trung hoïc cô sôû.
- Vì laø giaùo vieân treû neân toâi coøn ñöôïc raát nhieàu söï vaän ñoäng
quan taâm cuûa phuï huynh hoïc sinh. Caùc phuï huynh quan taâm nhaéc
nhôû ñeán con em mình hoïc taäp toát, tích cöïc phaùt bieåu trong giôø hoïc.
Giaùo vieân thöïc hieän: Tröông Thò Thuøy Trinh
2
Saùng kieán kinh nghieäm
- Caùc hoïc sinh khoái 7 naêm hoïc naøy laø nhöõng hoïc sinh toâi ñaõ
coù daïy vaø tieáp xuùc caùc em ôû lôùp 6 neân söï gaàn guõi vaø gaén boù vôùi caùc
em khoâng ít. Caùc em cuõng toû ra raát coá gaéng trong hoïc taäp.
2. Khoù khaên:
- Vieäc ñoåi môùi veà noäi dung vaø phöông phaùp tích hôïp raát hay
nhöng laø giaùo vieân treû toâi coøn luùng tuùng bôõ ngôõ trong khi thieát keá
giaùo aùn, ñaëc bieät laø coøn theo moät khuoân maãu, baûn thaân chöa daùm
maïnh daïn aùp duïng nhöõng caùch rieâng trong giaûng daïy.
- Trình ñoä cuûa caùc hoïc sinh khoâng ñoàng ñeàu (soá hoïc sinh yeáu
coøn nhieàu) aûnh höôûng ñeán vieäc daïy vaø hoïc.
- Caùc em coøn nhuùc nhaùt trong vieäc thöïc haønh theo nhoùm,
theo toå, theo ñoâi baïn.
- Caùi nhìn cuûa xaõ hoäi veà moân Ngöõ vaên chöa ñöôïc chuù troïng
trong thôøi buoåi kinh teá thò tröôøng. Do ñoù caùc em hoïc moân Ngöõ vaên
qua loa, ñaïi khaùi.
- Trong chöông trình, caùc tieát luyeän taäp coøn haïn cheá.
B. NOÄI DUNG
Caùc böôùc thöïc hieän:
1. Böôùc 1:Thoáng keâ - Phaân loaïi
- Tröôùc tieân toâi laøm coâng vieäc thoáng keá caùc phaàn vaø caùc tieát
luyeän taäp vaø phaân loaïi chuùng theo töøng daïng baøi taäp cuï theå.
- Trong chöông trình Ngöõ vaên 7, sau moãi vaên baûn, moãi phaàn
lyù thuyeát Tieáng Vieät ñeàu coù phaàn luyeän taäp. Ngoaøi ra coøn coù 11 tieát
luyeän taäp daønh cho phaàn Taäp laøm vaên vaø Tieáng Vieät.
Giaùo vieân thöïc hieän: Tröông Thò Thuøy Trinh
3
Saùng kieán kinh nghieäm
Ta coù theå chia ra thaønh caùc daïng baøi taäp nhö sau:
a/ Luyeän taäp sau khi hoïc xong moät vaên baûn:
Goàm caùc daïng thöôøng gaëp:
+ Nhaän xeùt
+ Neâu yù kieán rieâng
+ Döïng ñoaïn vaên
+ Söu taàm.
b/ Luyeän taäp sau phaàn hoïc lyù thuyeát Tieáng Vieät vaø caùc tieát
luyeän
taäp Tieáng Vieät:
Goàm caùc daïng thöôøng gaëp:
+ Baøi taäp nhaän dieän
+ Baøi taäp chuyeån ñoåi
+ Baøi taäp saùng taïo
c/ Luyeän taäp sau phaàn hoïc lyù thuyeát Taäp laøm vaên vaø caùc tieát
luyeän taäp Taäp laøm vaên:
Goàm caùc daïng thöôøng gaëp:
+ Phaân tích maãu
+ Thöïc haønh xen keõ vôùi lyù
thuyeát
+ Luyeän noùi
2. Böôùc 2: Chuaån bò
- Tieát luyeän taäp, thöïc haønh ñoùng vai troø quan troïng, quyeát
ñònh vieäc naém vöõng kieán thöùc vaø hình thaønh kyõ naêng noùi, vieát naâng
cao trình ñoä söû duïng Tieáng Vieät ñuùng caâu, ñuû yù.Vì theá trong tieát
hoïc, toâi raát caån troïng vôùi böôùc daën doø, böôùc naøy khoâng theå sô saøi
ñöôïc. Toâi cho caùc em nhöõng caâu hoûi phuï hoaëc ra tröôùc ñeà baøi ñoái
vôùi tieát “Luyeän noùi”, ñeå khi veà nhaø caùc em coù thôøi gian chuaån bò.
Giaùo vieân thöïc hieän: Tröông Thò Thuøy Trinh
4
Saùng kieán kinh nghieäm
Ñoàng thôøi toâi phaân coâng cho caùc em chuaån bò baøi môùi theo toå,
nhoùm. Beân caïnh ñoù toâi coøn cho caùc em xeáp baøn theo nhoùm ñeå caùc
em deã daøng thaûo luaän.
3. Böôùc 3: Leân lôùp
a/ Ñoái vôùi phaàn luyeän taäp sau khi hoïc xong moät vaên baûn:
- Sau khi caùc em hoïc xong moät vaên baûn taùc phaåm vaên
hoïc, moãi caù nhaân cuûa caùc em ñeàu coù caûm nhaän rieâng. Vì theá
khi thöïc haønh phaàn luyeän taäp ña soá toâi cho caùc em laøm vaøo
phieáu hoïc taäp.
- Döïa vaøo phaàn thoáng keâ töø ñaàu, neáu yeâu caàu baøi taäp
rôi vaøo daïng nhaän xeùt, neâu yù kieán rieâng baèng caùch döïng
ñoaïn veà taùc phaåm vaên hoïc thì höôùng daãn caùc cho caùc em laøm
theo caù nhaân vaø ghi vaøo phieáu hoïc taäp. Neáu yeâu caàu luyeän
taäp rôi vaøo daïng söu taàm thì phaân coâng theo nhoùm. Coù theå
cho caùc em veà nhaø hoaëc coù theå cho caùc em thöïc hieän ngay
treân lôùp.
- Ngoaøi ra, tuøy vaøo tröôøng hôïp, toâi cho caùc em chôi
nhöõng troø chôi goùp söùc, caùc nhoùm seõ thi nhau trình nhöõng ñaùp
aùn cuûa mình. Ñaây cuõng laø dòp ñeå caùc em co theå phaùt huy tính
tích cöïc, reøn luyeän cho caùc em theâm daïn dó.
b/ Ñoái vôùi phaàn luyeän taäp vaø tieát luyeän taäp Tieáng Vieät:
- Hoïc sinh thöïc hieän toát ñöôïc phaàn, tieát luyeän taäp naøy
chöùng toû caùc em ñaõ naém ñöôïc cô baûn lyù thuyeát maø caùc em ñaõ
hoïc tröôùc ñoù.
Baøi taäp nhaän dieän: Ñaây laø daïng baøi taäp thaáp nhaát
giuùp hoïc sinh nhôù laïi kieán thöùc ñaõ hoïc. Ñeå hoïc sinh
Giaùo vieân thöïc hieän: Tröông Thò Thuøy Trinh
5
Saùng kieán kinh nghieäm
thöïc haønh toát, toâi cho caùc em nhaän dieän vaø phaân tích
theo caù nhaân.
* Ví duï :
Yeâu caàu: Tìm töø traùi nghóa trong caùc caâu ca dao,
tuïc ngöõ sau ñaây:
- Chò em nhö chuoái nhieàu taøu,
Taám laønh che taám raùch, ñöøng noùi nhau nhieàu lôøi
- Soá coâ chaúng giaøu thì ngheøo,
Ngaøy ba möôi Teát thòt treo trong nhaø.
- Ba naêm ñöôïc moät chuyeán sai,
AÙo ngaén ñi möôïn quaàn daøi ñi thueâ.
- Ñeâm thaùng naêm chöa naèm ñaõ saùng,
Ngaøy thaùng möôøi chöa cöôøi ñaõ toái.
- Baøi taäp naøy caùc em thöïc hieän caù nhaân, moät hoïc sinh
ñöôïc goïi leân seõ trình baøy ñaùp aùn cuûa mình.
Ñoái vôùi phaàn oân taäp cho baøi taäp daïng treân, toâi veõ saün sô ñoà
khung vaøo baûng phuï vaø cho caù nhaân caùc em laàn löôït leân ñieàn
vaøo.
Ví duï :
Yeâu caàu: Goàm coù maáy loaïi töø laùy ? Keå ra
vaø cho ví duï.
Hoïc sinh seõ ñieàn vaøo sô ñoà khung nhö sau:
Töø laùy
Giaùo vieân thöïc hieän: Tröông Thò Thuøy Trinh
6
Saùng kieán kinh nghieäm
(Hình thöùc naøy thöôøng duøng ñeå oân taäp chuaån bò vaøo
kieåm tra moät tieát hoaëc cuoái hoïc kyø)
Baøi taäp chuyeån ñoåi:
ÔÛ daïng baøi taäp naøy thöôøng laø chuyeån ñoåi ngöõ
lieäu veà moät phöông dieän naøo ñoù veà thaønh phaàn caáu taïo,
traät töï saép xeáp.
Ví duï : Yeâu caàu: Thay caùc quen heä töø duøng sai
sau ñaây thaønh nhöõng quan heä töø thích hôïp.
- Ngaøy nay, chuùng ta cuõng coù quan nieäm vôùi cha oâng ta
ngaøy xöa, laáy ñaïo ñöùc, taøi naêng laøm troïng.
Giaùo vieân thöïc hieän: Tröông Thò Thuøy Trinh
7
Saùng kieán kinh nghieäm
- Tuy nöôùc sôn coù ñeïp ñeán maáy maø chaát goã khoâng toát thì
ñoà vaät cuõng khoâng beân ñöôïc.
Ñeå thöïc hieän daïng baøi taäp naøy, toâi cho hoïc sinh
laøm baøi taäp theo nhoùm. Sau ñoù ñaïi dieän nhoùm seõ trình
baøy. (Caùc nhoùm ñöôïc phaân saün töø ñaàu naêm hoïc, caùc
em seõ luaân phieân nhau laøm nhoùm tröôûng vaø thö kyù.
Ñeå kích thích höng phaán hoïc taäp cuûa caùc em, toâi
loàng vaøo ñaáy phaàn thi ñua giöõa caùc nhoùm. Sau khi trình
baøy keát quaû, giaùo vieân seõ chaám ñieåm nhöng kh6ong
laáy ñieåm chính thöùc vaøo soå maø nhoùm naøo laøm baøi toát
seõ ñaït ñieåm coäng. Nhö vaäy 5 laàn ñaït ñieåm coäng thì caùc
em seõ ñaït moät coät ñieåm 10. Coù nhö theá, caùc em seõ
phaán ñaáu nhieàu hôn trong tieát, phaàn luyeän taäp.
Baøi taäp daïng saùng taïo:
- Baøi taäp naøy thöôøng laø yeâu caàu hoïc sinh mình
taïo ra saûn phaåm ngoân ngöõ.
Ví duï: Yeâu caàu: Vieát moät ñoaïn vaên trong ñoù coù
söû duïng quan heä töø. Gaïch döôùi caùc quan heä töø trong
ñoaïn vaên ñoù.
- Toâi cho hoïc sinh thöïc hieän caù nhaân ñeå reøn
luyeän kyõ naêng duøng töø, ñaët caâu, phöông thöùc dieãn ñaït.
Caùc em seõ laøm vaøo phieáu hoïc taäp vaø goïi 2->3 hoïc sinh
leân baûng trình baøy. Sau ñoù giaùo söûa vaø thu caùc phieáu
hoïc taäp veà nhaø chaám.
c/ Ñoái vôùi luyeän taäp sau phaàn hoïc lyù thuyeát Taäp laøm vaên vaø
caùc tieát luyeän taäp Taäp laøm vaên:
Giaùo vieân thöïc hieän: Tröông Thò Thuøy Trinh
8
Saùng kieán kinh nghieäm
- ÔÛ phaàn Taäp laøm vaên theo toâi ñaây laø phaàn luyeän taäp
hay nhaát ñoù laø luyeän noùi.
- Giaùo vieân cho caùc em chuû ñeà tröôùc. Caùc em seõ chuaån
bò theo nhoùm tröôùc, 1->3 ngaøy.
- Khi luyeän noùi, toâi cho caùc em laàn löôït trình baøy caùc yù
maø caùc em ñaõ chuaån bò.
- Nhoùm naøy trình baøy thì nhoùm khaùc nhaän xeùt vaø ngöôïc
laïi.
- Neáu gaëp daïng baøi phaân tích maãu:
Ví duï: Yeâu caàu: Ñoïc ñoaïn vaên sau vaø traû lôøi caâu
hoûi.
Meï ôi ! Con khoå quaù meï ôi ! Sao meï ñi laâu theá ?
Maõi khoâng veà ! Ngöôùi ta ñaùnh con vì con daùm cöôùp laïi
ñoà chôi cuûa con maø con ngöôøi ta giaèng laáy. Ngöôøi ta laïi
coøn chöûi con, chöøi caû meï nöõa ! Meï xa con, meï coù bieát
khoâng ?
(Nguyeân Hoàng, Nhöõng ngaøy thô aáu)
Caâu hoûi: Ñoaïn vaên bieåu hieän tình caûm gì ?
Tình caûm ôû ñaây ñöôïc bieåu hieän tröïc tieáp hay giaùn
tieáp? Em döïa vaøo daáu hieäu naøo ñeå ñöa ra nhaän
xeùt cuûa mình ?
- Vì ñaây laø chính laø vaán ñeà tröïc quan ngoân ngöõ döïa vaøo
maãu, giaùo vieân dieãn daét hoïc sinh naém phöông phaân tích
phong caùch vaän duïng vaøo vieäc xaây döïng baøi vieát.
Giaùo vieân thöïc hieän: Tröông Thò Thuøy Trinh
9
Saùng kieán kinh nghieäm
- Neáu gaëp daïng baøi thöïc haønh xen keõ vôùi lyù thyeát:
daïng baøi taäp naøy mang tính toång hôïp, vöøa luyeän vöøa oân. Toâi
cho caùc em thöïc haønh ngay sau khi hoïc lyù thuyeát.
C. PHAÀN KEÁT
* Keát quaû ñaït ñöôïc:
- Baét ñaàu hoïc kyø 2 naêm hoïc 2005 – 2006 toâi aùp duïng nhieàu laàn caùch
luyeän taäp maø toâi ñaõ trình ôû treân ñeán cuoái hoïc kyø ñaït ñöôïc keát quaû
nhö sau: (Moân Ngöõ Vaên)
Toång soá
Ñaàu naêm
Tæ leä
Cuoái naêm
Tæ leä
Hoïc löïc
Trung
hoïc sinh
Gioûi
Khaù
35
04
11,4%
06
17,14%
10
28,6 %
14
40%
35
bình
15
42,9%
13
37,14%
Yeáu
06
17,1%
02
5,72%
- Tuy nhieân ñaây chæ laø böôùc ñaàu thöû nghieäm. Toâi nghó raèng trong
nhöõng naêm gaàn ñaây caàn phaûi coù höôùng giaûng daïy toát hôn nöõa. Vì
trong giai ñoaïn hieän nay, vieäc tìm ra caùc bieän phaùp daïy hoïc theo
höôùng tích hôïp laø caàn thieát trong coâng taùc giaûng daïy ôû Tröôøng
THCS.
- Qua nhöõng gì maø toâi trình treân ñaây ñoù chæ laø moät chuùt ít maø toâi hoïc
ñöôïc töø raát nhieàu Thaày, coâ ñi tröôùc vaø caùc ñoàng nghieäp cuûa toâi. Coù
moät ñieàu maø toâi thaáy caàn thieát trong giaûng daïy Ngöõ vaên 7 noùi rieâng
vaø Ngöõ vaên ôû Tröôøng THCs noùi chung laø: “Daïy vaên ngoaøi vieäc
giaûng saâu, bình thaáu maø coøn phaûi phaân loaïi caùc daïng baøi vaø ñeå cho
Giaùo vieân thöïc hieän: Tröông Thò Thuøy Trinh
10
Saùng kieán kinh nghieäm
caùc em thöïc haønh, chính caùc em chuû ñoäng, ñeå caùc em noùi. Coù nhö
theá baøi hoïc seõ deã khaéc saâu vaøo taâm trí caùc em hôn.
- Treân ñaây laø moät toång keát kinh nghieäm nhoû maø toâi thöïc hieän sau 1
naêm giaûng daïy. Toâi hy voïng kinh nghieäm naøy goùp moät phaàn nhoû
vaøo vieäc daïy vaø hoïc hieän nay. Töø ñoù baét kòp ñöôïc tình hình ñoåi
môùi phöông phaùp vaø noäi dung theo kieåu hieän ñaïi hoùa giaùo duïc.
- Toâi raát mong ñöôïc quí Thaày, coâ ñi tröôùc cuøng caùc ñoàng nghieäp chia
seû.
Chaân thaønh caûm ôn !
Bình Hoøa Phöôùc , ngaøy 12 thaùng 11 naêm
2006
Ngöôøi vieát
Tröông Thò Thuøy Trinh
DUYEÄT CUÛA TOÅ
DUYEÄT CUÛA BAN GIAÙM
HIEÄU
Giaùo vieân thöïc hieän: Tröông Thò Thuøy Trinh
11
Saùng kieán kinh nghieäm
ÑAÙNH GIAÙ CUÛA PHOØNG GIAÙO DUÏC
HUYEÄN LONG HOÀ
Giaùo vieân thöïc hieän: Tröông Thò Thuøy Trinh
12
- Xem thêm -