Tài liệu Kinh nghiệm dạy các yếu tố hình học cho học sinh lớp 2

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” A.ĐẶT VẤN ĐỀ. M«n to¸n lµ mét trong nh÷ng m«n häc cã vÞ trÝ quan träng ë bËc TiÓu häc. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, xu thÕ chung cña thÕ giíi lµ ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc nh»m ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, tù gi¸c, chñ ®éng s¸ng t¹o cña häc sinh trong qu¸ tr×nh d¹y häc. Mét trong nh÷ng bé phËn cÊu thµnh ch¬ng tr×nh to¸n TiÓu häc mang ý nghÜa chuÈn bÞ cho viÖc häc m«n h×nh häc ë c¸c cÊp häc trªn, ®ång thêi gióp häc sinh nh÷ng hiÓu biÕt cÇn thiÕt khi tiÕp xóc víi nh÷ng “t×nh huèng to¸n häc” trong cuéc sèng hµng ngµy. Xuất ph¸t tõ thùc tÕ gi¶ng d¹y to¸n m«n líp 2. T«i nhËn thÊy viÖc d¹y c¸c yÕu tè h×nh häc trong ch¬ng tr×nh to¸n ë bËc tiÓu häc nãi chung vµ ë líp 2 nãi riªng lµ hÕt søc cÇn thiÕt. ë løa tuæi häc sinh tiÓu häc, t duy cña c¸c con cßn h¹n chÕ vÒ mÆt suy luËn, ph©n tÝch viÖc d¹y “C¸c yÕu tèc h×nh häc” ë TiÓu häc sÏ gãp phÇn gióp häc sinh ph¸t triÓn ®îc n¨ng lùc t duy, kh¶ n¨ng quan s¸t, trÝ tëng tîng cao vµ kü n¨ng thùc hµnh h×nh häc ®Æt nÒn mãng v÷ng ch¾c cho c¸c em häc tèt m«n h×nh häc sau nµy ë cÊp häc phæ th«ng c¬ së. ViÖc d¹y c¸c yÕu tè h×nh häc líp 1, 2 nh thÕ nµo ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao nhÊt ph¸t huy ®îc tÝnh chñ ®éng tÝch cùc cña häc sinh phï hîp víi yªu cÇu ®æi míi cña ph¬ng ph¸p d¹y häc ®ã lµ néi dung t«i muèn ®Ò cËp tíi trong ®Ò tµi. T«i rÊt mong muèn häc xong ch¬ng tr×nh líp 2, 100% häc sinh thµnh th¹o víi c¸c d¹ng h×nh häc ®¬n gi¶n ®· häc , lµm c¬ së cho c¸c em sau nµy häc ë c¸c líp trªn c¸c em kh«ng cßn ng¹i khi häc c¸c d¹ng h×nh häc khã h¬n. Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt 1 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” B. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢI QUYẾT. I. Thực trạng : 1. Học sinh: Đại đa phần học sinh lớp 2 , đặc biệt là học sinh lớp 2 trường Tiểu học Minh Khai đều rất ngoan, chăm học. Các em đều rất chịu khó tìm tòi , sáng tạo để nâng cao kiến thức kĩ năng.Các em rất thích thú với môn hình học.Song bên cạnh đó vẫn còn một số em rất ngại học hình học vì các em ngại vẽ, ngại đếm hình,hoặc thấy bài tập có hình là bỏ qua. Một số học sinh còn mải chơi, không chú ý đến bài, chưa có ý thức tự giác... - Khi gặp một bài toán có hình học là ngại không muốn làm.... - Chưa biết cách đếm, tổng hợp, phân tích hình.ThÊy h×nh trõu täng , ph¶i suy nghÜ nhiÒu nªn c¸c em ng¹i.... 2. Giáo viên: Bên cạnh sự nhiệt tình, tâm huyết với nghề của giáo viên thì vẫn còn một số điểm sau: - Việc vận dụng nhuần nhuyễn của một số giáo viên chưa được linh hoạt, giáo viên đôi khi vẫn còn áp dụng phương pháp dạy học cũ, chưa phát huy được những điểm mới , điểm khác biệt trong chương trình. - Chưa nghiên cứu sâu cho một dạng toán, mà chỉ dạy theo tiết, theo phân bố chương trình. - Chưa khắc sâu, mở rộng để học sinh áp dụng, liên hệ thực tế... ** * Trên đây là một số thực trạng đã diễn ra ở một số nơi. Vì vậy khi dạy học phân môn hình học giáo viên cần nghiên cứu, sáng tạo tìm ra phương pháp ngắn gọn, dễ hiểu, gần gũi, kích thích tính tò mò, ham học của học sinh, tạo hứng thú học tập...Để kết quả học tập phân môn hình học cũng như các phân môn khác đạt kết quả như mong muốn. 3. Sách giáo khoa: Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt 2 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” Trong chương trình đổi mới SGK của Bộ giáo dục và đào tạo có nhiều ưu điểm, tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh học tập và nghiên cứu...Cấu trúc chương trình khoa học, ngắn gọn , phù hợp với khả năng nhận thức của học sinh lớp 2.... Đó cũng là một yếu tố giúp học sinh năm bài tốt hơn. Song đối với một số học sinh yếu thì chương trính SGK phần hình học cần cụ thể và đơn giản hơn chút nữa.... II.Vấn đề cần giải quyết: XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ d¹y häc t«i ®i s©u vµo gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò sau: 1. Nghiªn cøu hÖ thèng c¸c yÕu tè h×nh häc trong ch¬ng tr×ng to¸n 2. 2. Ph©n lo¹i c¸c d¹ng bµi tËp vÒ c¸c yÕu tè h×nh häc trong ch¬ng tr×nh to¸n 2 III. Ph¬ng ph¸p tiÕn hµnh: 1. Ph¬ng ph¸p tiÕn hµnh: Ngoµi viÖc häc hái c¸c ®ång nghiÖp t«i cßn sö dông mét nh÷ng ph¬ng ph¸p sau: - Ph¬ng ph¸p quan s¸t. - Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch- tæng hîp. - Ph¬ng ph¸p thùc hµnh luyÖn tËp. 2. §èi tîng nghiªn có: Trong ®Ò tµi nµy, t«i d¹y thùc nghiÖm ë häc sinh líp 2B ( mét phÇn líp 2C) trêng TiÓu häc An VÜ. IV. néi dung PhÇn I: CÊu tróc, néi dung c¸c m¹ch kiÕn thøc h×nh häc líp 2. 1. Néi dung ch¬ng tr×nh: Néi dung d¹y häc c¸c yÕu tè h×nh häc líp 2 phong phó, ®a d¹ng, ®îc giíi thiÖu ®Çy ®ñ : - §êng th¼ng, ba ®iÓm th¼ng hµng. - §êng gÊp khóc - TÝnh ®é dµi ®êng gÊp khóc. - Giíi thiÖu h×nh tø gi¸c, h×nh ch÷ nhËt. VÏ h×nh trªn giÊy « vu«ng. - Giíi thiÖu kh¸i niÖm ban ®Çu vÒ chu vi cña h×nh häc. CÊu tróc, néi dung c¸c yÕu tè h×nh häc trong s¸ch gi¸o khoa to¸n 2 ®îc s¾p xÕp ®an xen víi c¸c m¹ch kiÕn thøc kh¸c phï hîp sù ph¸t triÓn theo tõng giai ®o¹n cña häc sinh. 2. Yªu cÇu c¬ b¶n vÒ kiÕn thøc vµ kü n¨ng ( Theo chuÈn kiÕn thøc kÜ n¨ng ) - Häc sinh biÕt nhËn biÕt d¹ng vµ gäi ®óng tªn h×nh ch÷ nhËt, h×nh tø gi¸c, ®êng th¼ng, ®êng gÊp khóc. §Æc biÖt lu ý häc sinh (nhËn d¹ng h×nh “tæng thÓ”), cha Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt 3 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” yªu cÇu nhËn ra h×nh ch÷ nhËt còng lµ h×nh tø gi¸c, h×nh vu«ng còng lµ h×nh ch÷ nhËt. - BiÕt thùc hµnh vÏ h×nh (theo mÉu) trªn giÊy « vu«ng, xÕp, ghÐp c¸c h×nh ®¬n gi¶n. - Häc sinh bíc ®Çu lµm quen víi c¸c thao t¸c lùa chän, ph©n tÝch, tæng hîp h×nh, ph¸t triÓn t duy, trÝ tëng tîng kh«ng gian… - §ång thêi, c¨n cø vµo thùc tÕ mçi líp häc, gi¸o viªn khuyÕn khÝch, t¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng häc sinh cã kh¶ n¨ng, cã ®iÒu kiÖn gi¶i quyÕt tÊt c¶ c¸c d¹ng bµi tËp trong SGK; chñ ®éng, linh ho¹t, s¸ng t¹o trong sö dông SGK khi d¹y häc nh»m ph¸t triÓn n¨ng lùc cña c¸ nh©n häc sinh, gãp phÇn thùc hiÖn d¹y häc ho¸ ë tiÓu häc. 3. D¹y c¸c yÕu tè h×nh häc ë líp 2: C¸c yÕu tè h×nh häc trong SGK líp 2 ®· b¸m s¸t tr×nh ®é chuÈn (thÓ hiÖn c¸c yªu cÇu c¬ b¶n vÒ kiÕn thøc vµ kü n¨ng mµ häc sinh cÇn ®¹t ®îc, phï hîp víi møc ®é ë líp 2 nh nhËn d¹ng h×nh tæng thÓ, c¸c bµi thùc hµnh, luyÖn tËp ®¬n gi¶n, bµi tËp xÕp, ghÐp h×nh, dÔ thùc hiÖn…). Víi hÖ thèng c¸c bµi tËp ®a d¹ng ®· g©y høng thó häc tËp cña häc sinh. ë líp 2, cha yªu cÇu häc sinh n¾m ®îc c¸c kh¸i niÖm, ®îc nh÷ng h×nh häc dùa trªn c¸c ®Æc ®iÓm quan hÖ c¸c yÕu tè cña h×nh (ch¼ng h¹n cha yªu cÇu häc sinh biÕt h×nh ch÷ nhËt lµ h×nh tø gi¸c cã 4 gãc vu«ng, hoÆc cã 2 c¹nh ®èi diÖn b»ng nhau) chØ yªu cÇu häc sinh nhËn biÕt ®îc h×nh ë d¹ng “tæng thÓ” ph©n biÖt ®îc h×nh nµy víi h×nh kh¸c vµ gäi ®óng trªn h×nh cña nã. Bíc ®Çu vÏ ®îc h×nh ®ã b»ng c¸ch nèi c¸c ®iÓm hoÆc vÏ dùa trªn c¸c ®êng kÎ « vu«ng (giÊy kÎ « ly,…). Mét c¸ch kh¸c n÷a, khi d¹y th× gi¸o viªn cÇn lu ý cho häc sinh cã thãi quen ®Æt c©u hái “t¹i sao” vµ tù suy nghÜ ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái ®ã. Trong nhiÒu t×nh huèng gi¸o viªn cßn cã thÓ ®Æt ra c©u hái “T¹i sao lµm nh vËy? Cã c¸ch nµo kh¸c kh«ng? Cã c¸ch nµo hay h¬n kh«ng?”. C¸c c©u hái cña gi¸o viªn nh “t¹i sao”, “v× sao” ®· th«i thóc häc sinh ph¶i suy nghÜ t×m tßi gi¶i thÝch. §ã lµ chç dùa ®Ó ®a ra c¸ch lµm hoÆc c¸ch gi¶i sù lùa chän trong vèn kiÕn thøc ®· häc ®Ó tr¶ lêi. Khi d¹y c¸c yÕu tè h×nh häc cho häc sinh líp 2, viÖc tËp cho häc sinh cã thãi quen ®Æt ra c©u hái “t¹i sao” vµ t×m c¸ch gi¶i thÝch lµm cho vÊn ®Ò ®îc s¸ng tá lµ nhiÖm vô cña ngêi gi¸o viªn. Tõ thãi quen trong suy nghÜ ta h×nh thµnh vµ rÌn luyÖn thãi quen ®ã trong diÔn ®¹t, trong tr×nh bµy. VÝ dô: Bµi chu vi h×nh tam gi¸c. Cho häc sinh nh¾c l¹i c¸ch tÝnh chu vi cña h×nh tam gi¸c v à tÝnh chu vi h×nh tam gi¸c sau: A 4cm Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt B 4cm 4cm C 4 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” a. C¸ch thùc hiÖn: -Häc sinh cã thÓ tÝnh chu vi tam gi¸c b»ng c¸c c¸ch: C¸ch 1: 4 + 4 + 4 = 12 (cm) C¸ch nµy cã thÓ yªu cÇu ®a phÇn c¸c häc sinh häc sinh trung b×nh, yÕu ph¶i lµm ®îc. HoÆc c¸ch 2 : 4 x 3 = 12 (cm) C¸ch nµy khuyÕn khÝch häc sinh kh¸, giái lµm ®Ó phï hîp víi kh¶ n¨ng nhËn thøc cöa c¸c em. - Lóc ®ã gi¸o viªn hái: T¹i sao con l¹i lÊy 4 x 3 ®Ó tÝnh chu vi h×nh tam gi¸c ? (v× 3 c¹nh h×nh tam gi¸c cã sè ®o b»ng nhau = 4 cm). b.Lu ý: Sau ®ã cho häc sinh so s¸nh c¸c kÕt qu¶ kh¼ng ®Þnh lµ lµm ®óng. - So s¸nh 2 c¸ch lµm trªn con thÊy c¸ch nµo lµm nhanh h¬n? (c¸ch 2). c. KÕt luËn:Tæng ®é dµi c¸c c¹nh cña h×nh tam gi¸c lµ chu vi cña h×nh tam gi¸c ®ã. * VËy khi d¹y c¸c tiÕt h×nh häc hay d¹y mét sè bµi tËp h×nh häc ®an xen gi¸o viªn ph¶i linh ®éng, s¸ng t¹o ®Ó phï hîp víi kh¶ n¨ng nhËn thøc cña tõng ®èi tîng häc sinh. Trong c¸c tiÕt d¹y t«i ®Òu ®a ra nh÷ng h×nh thøc d¹y häc theo sù ph©n ho¸ ®Ó häc sinh nhËn thøc bµi mét cach nhanh vµ dÔ hiÓu nhÊt. §Æc biÖt cÇn rÌn cho häc sinh yÕu, häc sinh ng¹i häc h×nh cã thãi quen, lßng yªu thÝch ®Õm, vÏ, ph©n biÖt h×nh, tÝnh diÖn tÝch, chu vi h×nh,vµ thÝch häc ph©n m«n h×nh häc. PHÇn II: HÖ thèng c¸c bµi tËp thùc hµnh vÒ c¸c yÕu tè h×nh häc. * Trong SGK to¸n 2, hÖ thèng c¸c bµi tËp thùc hµnh vÒ yÕu tè h×nh häc cã mÊy d¹ng c¬ b¶n sau: 1.D¹ng 1:Bµi tËp vÒ nhËn biÕt h×nh. Trong lo¹i bµi tËp vÒ nhËn biÕt h×nh cã 5 d¹ng bµi tËp nhá, ®ã lµ: 1.1: D¹ng bµi tËp vÒ :“ ®o¹n th¼ng, ®êng th¼ng” . VÊn ®Ò “®o¹n th¼ng, ®êng th¼ng” ®îc giíi thiÖu ë tiÓu häc cã thÓ cã nhiÒu c¸ch kh¸c nhau. Trong s¸ch to¸n 2, kh¸i niÖm “®êng th¼ng” ®îc giíi thiÖu b¾t ®Çu tõ “®o¹n th¼ng” (®· ®îc häc ë líp 1) nh sau: - Cho ®iÓm A vµ ®iÓm B, lÊy thíc vµ bót nèi hai ®iÓm ®ã ta ®îc ®o¹n th¼ng AB. A B - KÐo dµi ®o¹n th¼ng AB vÒ hai phÝa, ta ®îc ®êng th¼ng AB A Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt B 5 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” a. VÝ dô 1: VÏ ®o¹n th¼ng AB cã ®é dµi 5cm, ®o¹n th¼ng CD cã ®é dµi 3 cm. * Víi c¸c d¹ng bµi t©p thÕ nµy t«i thêng híng dÉn häc sinh c¸c bíc nh sau: + Bíc 1: Ph¶i x¸c ®Þnh ®îc hai ®iÓm A, B b»ng c¸ch ®¸nh ®Êu hai ®iÓm ®ã. + Bíc 2: VÏ ®o¹n th¼ng khi x¸c ®Þnh ®é dµi cÇn vÏ. b. Häc sinh thùc hiÖn, cÇn khuyÕn khÝch häc sinh yÕu x¸c ®Þnh ®îc ®o¹n th¼ng vÏ còng nh nh×n thÊy trong thùc tÕ. Cßn ®èi víi häc sinh kh¸ giái x¸c ®Þnh ®îc trong ®o¹n th¼ng dµi ( lín) cßn cã nhiÒu ®o¹n th¼ng con ( bÐ)... c . VÝ dô 2: Qua ®iÓm A h·y vÏ ®êng th¼ng a. * Kh¸i niÖm ®êng th¼ng kh«ng ®Þnh nghÜa ®îc, häc sinh lµm quen víi “biÓu tîng” vÒ ®êng th¼ng th«ng qua ho¹t ®éng thùc hµnh: VÏ ®êng th¼ng qua 2 ®iÓm, vÏ ®êng th¼ng qua 1 ®iÓm. V× vËy häc sinh sÏ vÏ ®îc ®êng th¼ng a qua ®iÓm A. d. Lu ý: Víi d¹ng bµi tËp vÒ ®o¹n th¼ng, ®êng th¼ng gi¸o viªn chó ý híng dÉn häc sinh ngay tõ tÕt häc ®Çu tiªn thËt kÜ, ch¾c th× ë bÊt k× h×nh nµo mµ yªu cÇu häc sinh x¸c ®Þnh ®o¹n th¼ng, ®êng th¼ng th× häc snh ®Òu lµm ®îc. Song ®èi víi häc sinh kh¸ giái th× c¸ch x¸c ®Þnh ®o¹n th¼ng trong h×nh n©ng cao th× c¸c em cÇn cã mÑo ®Õm, hoÆc ®Õm ®o¹n th¼ng theo ®iÓm... 1.2: D¹ng bµi tËp vÒ: NhËn biÕt giao ®iÓm giao ®iÓm cña hai ®o¹n th¼ng: VÝ dô bµi 4 trang 49 (SGK ) §o¹n th¼ng AB c¾t ®o¹n th¼ng CD t¹i ®iÓm nµo? C A B D a. Mçi khi gÆp d¹ng bµi to¸n nh thÕ nµy t«i thêng híng dÉn c¸ch thùc hiÖn nh sau: + C¸ch 1: Gi¸o viªn cho häc sinh quan s¸t kÜ h×nh , x¸c ®Þnh kÜ hai ®o¹n th¼ng c¾t nhau t¹i mét chç- chç ®ã lµ giao ®iÓm cña hai ®o¹n th¼ng vµ ®Æt cho ®iÓm giao ®ã tªn bÊt k× trong b¶ng ch÷ c¸i ( O, N, M.... ) + C¸ch 2: Khi ch÷a bµi gi¸o viªn cho häc sinh tËp diÔn ®¹t kÕt qu¶ bµi lµm. Ch¼ng h¹n häc sinh nªu l¹i “§o¹n th¼ng AB c¾t ®o¹n th¼ng CD t¹i ®iÓm O”. HoÆc gi¸o viªn hái: Cã c¸ch nµo kh¸c kh«ng? Häc sinh suy nghÜ tr¶ lêi: “Hai ®o¹n th¼ng AB vµ CD c¾t nhau t¹i ®iÓm O”. HoÆc “O lµ ®iÓm c¾t nhau cña ®êng th¼ng AB vµ CD”. b. Lu ý: D¹ng bµi tËp nµy khã kh¨n ®èi víi häc sinh trung b×nh, yÕu lµ cha hiÓu thÕ nµo lµ giao ®iÓm, ®iÓm c¾t nªn viÖc ®¸nh dÊu ®iÓm cßn lóng tóng...Do ®ã t«i thêng híng dÉn c¸c em rÊt tØ mØ, cÈn thËn ®Õn khi nµo c¸c em n¾m ®îc bµi míi th«i . V× ®ã lµ ®iÒu ®¬n gi¶n nhng nÕu c¸c em kh«ng n¾m ®îc ®©u lµ giao ®iÓm cña Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt 6 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” hai hay nhiÒu ®o¹n ,®êng th¼ng th× sÏ khã kh¨n cho viÖc häc c¸c lo¹i h×nh häc kh¸c... dÉn tíi viÖc ng¹i , sî häc h×nh. 1.3:D¹ng bµi tËp vÒ: NhËn biÕt 3 ®iÓm th¼ng hµng: VÝ dô 1: Bµi 2 trang 73(SGK) Nªu tªn 3 ®iÓm th¼ng hµng (dïng thíc th¼ng ®Ó kiÓm tra): a) N b) C B O M A D VÝ dô 2: Bµi O 3 trang P 85 Q( SGK) Nªu tªn ba ®iÓm th¼ng hµng A. .I .B D. .E .C * C¸ch thùc hiÖn: - Gi¸o viªn giíi thiÖu vÒ ba ®iÓm th¼ng hµng (ba ®iÓm ph¶i cïng n»m trªn mét ®êng th¼ng). - Häc sinh ph¶i dïng thíc kÎ kiÓm tra xem cã c¸c bé ba ®iÓm nµo th¼ng hµng råi ch÷a. VÝ dô nh: a. Ba ®iÓm O, M, N th»ng hµng; Ba ®iÓm O, P, Q th¼ng hµng. b. Ba ®iÓm B, O, D th¼ng hµng; Ba ®iÓm A, O, C th¼ng hàng. ë vÝ dô 2: Ba ®iÓm A, B, E th¼ng hµng; Ba ®iÓm D, B, I th¼ng hµng, Ba ®iÓm D, E, C th¼ng hµng. * Lu ý: Víi d¹ng bµi nµy t«i thêng híng dÉn häc sinh lµm theo c¸c c¸ch nh: - §èi víi häc sim yÕu cÇn ph¶i dïng thíc x¸c ®Þnh ba ®iÓm th¼ng hµng. - Häc sinh kh¸ giái ngoµi c¸ch x¸c ®Þnh ba ®iÓm th¼ng hµng b»ng thíc cßn cÇn biÕt c¸ch íc lîng b»ng m¾t ba ®iÓm th¼ng hµng. 1.4: D¹ng bµi tËp vÒ: NhËn biÕt h×nh ch÷ nhËt, h×nh tø gi¸c ë líp 2, cha yªu cÇu häc sinh n¾m ®îc kh¸i niÖm, ®Þnh nghÜa h×nh häc dùa trªn c¸c ®Æc ®iÓm, quan hÖ c¸c ty cña h×nh (ch¼ng h¹n, cha yªu cÇu häc sinh biÕt h×nh ch÷ nhËt lµ tø gi¸c cã 4 gãc vu«ng, hoÆc cã 2 c¹nh ®èi diÖn b»ng nhau …), chØ yªu cÇu häc sinh ph©n biÖt ®îc h×nh ë d¹ng “tæng thÓ”, ph©n biÖt ®îc h×nh nµy víi h×nh thøc kh¸c vµ gäi ®óng tªn h×nh cña nã. Bíc ®Çu vÏ ®îc h×nh ®ã b»ng c¸ch nèi c¸c ®iÓm hoÆc vÏ dùa trªn c¸c ®êng kÎ « vu«ng (giÊy kÎ « ly)… VÝ dô d¹y häc bµi “H×nh ch÷ nhËt” theo yªu cÇu trªn, cã thÓ nh sau: Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt 7 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” - Giíi thiÖu h×nh ch÷ nhËt (häc sinh ®îc quan s¸t vËt thËt cã d¹ng h×nh ch÷ nhËt, lµ c¸c miÕng b×a hoÆc nhùa trong hép ®å dïng häc tËp, ®Ó nhËn biÕt d¹ng tæng thÓ “®©y lµ h×nh ch÷ nhËt”). - VÏ vµ ghi tªn h×nh ch÷ nhËt (nèi 4 ®iÓm trªn giÊy kÎ « vu«ng ®Ó ®îc h×nh ch÷ nhËt, ch¼ng h¹n h×nh ch÷ nhËt ABCH, h×nh ch÷ nhËt MNPQ). A B D C M N Q P - NhËn biÕt ®îc h×nh ch÷ nhËt trong tËp hîp mét sè h×nh (cã c¶ h×nh kh«ng ph¶i lµ h×nh ch÷ nhËt), ch¼ng h¹n: T« mµu (hoÆc ®¸nh dÊu x ) vµo h×nh ch÷ nhËt cã trong mçi h×nh sau: - Thùc hµnh cñng cè nhËn biªt h×nh ch÷ nhËt: VÝ dô: Bµi 1 trang 85 (SGK ) Mçi h×nh díi ®©y lµ h×nh g×? a) b) Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt c) 8 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” e) d) g) 3m 4m 2cm * ë d¹ng bµi nµy t«i thêng híng dÉn häc sinh theo c¸c c¸ch sau: + C¸ch 1: NhËn diÖn h×nh b»ng trùc gi¸c c¸c h×nh vµ ®äc tªn theo quy ®Þnh h×nh. + C¸ch 2: NhËn diÖn h×nh theo c¸c ®iÓm, c¸c c¹ch cña h×nh. B»ng c¸ch ¸p dông ph¬ng ph¸p linh ho¹t mµ hÇu hÕt häc sinh líp t«i ®Òu nhËn diÖn h×nh rÊt tèt, Ýt khi bÞ nhÇm lÉn. 1.5:D¹ng bµi tËp vÒ: NhËn biÕt ®êng gÊp khóc: Gi¸o viªn cho häc sinh quan s¸t ®êng gÊp khóc ABCD. §êng gÊp khóc ABCD gåm 3 ®o¹n th¼ng: AB, BC vµ CD . * Häc sinh ph¶i n¾m ®îc:§é dµi ®êng D gÊp khóc ABCD lµ tæng ®é dµi c¸c ®o¹n A §êng gÊp khóc ABCD C a.Gi¸o viªn híng dÉn: §©y lµ ®¬ng gÊp khóc ABCD (chØ vµo h×nh vÏ). Häc sinh lÇn lît nh¾c l¹i: “§êng gÊp khóc ABCD”. Gi¸o viªn hái: §êng gÊp khóc nµy gåm mÊy ®o¹n? Häc sinh nªu: Gåm 3 ®o¹n th¼ng AB, BC, CD (B lµ ®iÓm chung cña hai ®o¹n th¼ng AB vµ BC, C lµ ®iÓm chung cña hai ®o¹n th¼ng BC vµ CD). b.Häc sinh ®îc thùc hµnh ë tiÕp bµi tËp 3 (trang 104). Ghi tªn c¸c ®êng gÊp khóc cã trong h×nh vÏ sau, biÕt: + §êng gÊp khóc ®ã gåm 3 ®o¹n th¼ng. B C + §êng gÊp khóc ®ã gåm 2 ®o¹n th¼ng. Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt 9 A D S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” Yªu cÇu häc sinh ghi tªn vµ ®äc tªn ®êng gÊp khóc Gi¸o viªn cho häc sinh dïng bót ch× mµu vµ ph©n biÖt c¸c ®êng gÊp khóc cã ®o¹n th¼ng chung: a. §êng th¼ng khóc gåm 3 ®êng th¼ng lµ: AB, BC, CD. b. §êng gÊp khóc gåm 2 ®êng th¼ng lµ: ABC vµ BCD. KÕt luËn: Nh vËy víi kh¶ n¨ng nhËn thøc nhanh cña häc sinh viÖc gi¶i c¸c bµi to¸n vÒ nhËn diÖn h×nh díi sù ®iÒu khiÓn khÐo lÐo cña c« gi¸o th× tÊt c¶ c¸c ®èi tîng häc sinh ®Òu n¾m b¾t bµi mét c¸ch dÔ dang vµ rÊt høng thó häc. §ã còng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng gióp häc sinh tiÕp thu c¸c bµi häc sau nµy ë c¸c líp trªn. 2.D¹ng 2: Bµi tËp vÒ vÏ h×nh: ë líp 1,2,3 häc sinh ®îc lµm quen víi ho¹t ®éng vÏ h×nh ®¬n gi¶n theo c¸c h×nh thøc bµi tËp sau: 2.1: D¹ng bµi tËp vÏ h×nh kh«ng yªu cÇu cã sè ®o c¸c kÝch thíc: N M a. Bµi tËp vÏ h×nh trªn giÊy « vu«ng: * VÝ dô bµi 1 trang 23( SGK ) Dïng thíc vµ ghÐp nèi c¸c ®iÓm. a) H×nh ch÷ nhËt b) H×nh tø gi¸c. A B C E D Q ¦ P ¦ Yªu cÇu bíc ®Çu häc sinh vÏ ®îc h×nh ch÷ nhËt, h×nh tø gi¸c (nèi c¸c ®iÓm cã s½n trªn giÊy kÎ « ly). b. Bµi tËp vÏ h×nh theo mÉu: * VÝ dô bµi 4 trang 59 (SGK ) VÏ h×nh theo mÉu: MÉu - Gi¸o viªn cho häc sinh nh×n kü mÉu råi lÇn lît chÊm tõng ®iÓm vµo sæ: Dïng thíc kÎ vµ bót nèi c¸c ®iÓm ®Ó cã h×nh vu«ng. Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt 10 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” c. Bµi tËp vÏ ®êng th¼ng: * VÝ dô bµi 4 trang 74( SGK ) VÏ ®êng th¼ng. a) §i qua hai ®iÓm M, N . M b) §i qua ®iÓm O . N . O c) §i qua hai trong ba ®iÓm A, B, C. A. . B C . Sau khi gi¸o viªn ®· d¹y bµi ®êng th¼ng vµ c¸ch vÏ bµi nµy lµ thùc hµnh. PhÇn (a). VÏ ®êng th¼ng ®i qua 2 ®iÓm MN. Häc sinh nªu c¸ch vÏ: §Æt thíc sao cho 2 ®iÓm M vµ N ®Òu ®Òu n»m trªn mÐp thíc. KÎ ®êng th¼ng ®i qua 2 ®iÓm MN. Gi¸o viªn : NÕu bµi yªu cÇu ta vÏ ®o¹n th¼ng MN th× ta vÏ nh thÕ nµo? Häc sinh : Ta chØ nèi ®o¹n th¼ng tõ M tíi N. Gi¸o viªn : VÏ ®o¹n th¼ng MN kh¸c g× so víi ®êng th¼ng MN? Häc sinh : Khi vÏ ®o¹n th¼ng ta chØ cÇn nèi M víi N, cßn khi vÏ ®êng th¼ng ta ph¶i kÐo dµi vÒ 2 phÝa MN. PhÇn (b). VÏ ®êng th¼ng ®i qua ®iÓm O. Gi¸o viªn cho häc sinh nªu c¸ch vÏ: §Æt thíc sao cho mÐp thíc ®i qua O sau ®ã kÎ 1 ®êng th¼ng theo mÐp thíc ®îc ®êng th¼ng qua O. Häc sinh tù vÏ  vÏ ®îc nhiÒu ®êng th¼ng qua O. Gi¸o viªn kÕt luËn : Qua 1 ®iÓm cã “rÊt nhiÒu ” ®êng th¼ng. PhÇn (c). VÏ ®êng th¼ng ®i qua 2 trong 3 ®iÓm A, B, C. Häc sinh : Thùc hiÖn thao t¸c nèi. Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt 11 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” Gi¸o viªn yªu cÇu kÓ tªn c¸c ®êng th¼ng cã trong h×nh. Häc sinh : §o¹n AB, BC, CA. Gi¸o viªn hái : Mçi ®êng th¼ng ®i qua mÊy ®iÓm ? (®i qua 2 ®iÓm). Gi¸o viªn cho häc sinh thùc hµnh vÏ ®êng th¼ng. Häc sinh nªu c¸ch vÏ: KÐo dµi ®êng th¼ng vÒ 2 phÝa ®Ó cã c¸c ®êng th¼ng. Gi¸o viªn hái : Ta cã mÊy ®êng th¼ng? §ã lµ nh÷ng ®êng th¼ng nµo? Häc sinh : Ta cã 3 ®êng th¼ng ®ã lµ: ®êng th¼ng AB, ®êng th¼ng BC, ®êng th¼ng CA. d. Bµi tËp vÏ thªm ®êng th¼ng ®Ó ®îc h×nh míi: * VÝ dô bµi 3 trang 23 ( SGK ) KÎ thªm mét ®êng th¼ng trong h×nh sau ®Ó ®îc: + Mét h×nh ch÷ nhËt vµ mét h×nh tam gi¸c + Ba h×nh tø gi¸c * Gi¸o viªn: KÎ thªm nghÜa lµ vÏ thªm 1 ®o¹n n÷a vµo trong h×nh: Gi¸o viªn vÏ h×nh lªn b¶ng vµ cho häc sinh ®Æt tªn cho h×nh: B A E C D Gi¸o viªn hái : Con vÏ thÕ nµo? Häc sinh : Con nèi A víi D. Gi¸o viªn cho häc sinh ®äc tªn h×nh: H×nh ch÷ nhËt ABCD H×nh tam gi¸c BCD Häc sinh ®Æt tªn cho h×nh: Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt 12 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” A Cho häc sinh tù kÎ: A G D B C D A B E B G C D G C HoÆc: Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh ®äc tªn c¸c h×nh vÏ ®îc trong c¶ 2 c¸ch vÏ. Häc sinh ®äc tªn h×nh: ABGE, EGCD, ABCD vµ AEGD, BCGE, ABCD. * Khi d¹y ë häc sinh c¸ch vÏ h×nh, dùng h×nh t«i thêng tu©n thñ theo c¸c bíc sau: Bíc 1: Híng dÉn häc sinh biÕt c¸ch sö dông thíc kÎ, bót ch×, bót mùc ®Ó vÏ h×nh. CÇn sö dông hîp lý chøc n¨ng cña mçi dông cô, thíc th¼ng cã v¹ch chia dïng ®Ó ®o ®é dµi ®o¹n th¼ng, vÏ ®o¹n th¼ng (®êng th¼ng), thíc th¼ng cßn dïng ®Ó kiÓm tra sù th¼ng hµng cña c¸c ®iÓm. Bíc 2: Häc sinh ph¶i ®îc híng dÉn vµ ®îc luyÖn tËp kü n¨ng vÒ h×nh, dùng h×nh theo quy tr×nh hîp lý thÓ hiÖn ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm cña h×nh ph¶i vÏ. Bíc 3: H×nh vÏ ph¶i râ rµng, chuÈn x¸c vÒ h×nh d¹ng vµ ®Æc ®iÓm, c¸c nÐt vÏ ph¶i m¶nh, kh«ng nhoÌ, kh«ng tÈy xo¸. KÕt luËn: Víi d¹ng bµi tËp vÏ h×nh, gi¸o viªn chØ cÇn häc sinh ®äc kÜ ®Ò yªu cÇu lµm g×, x¸c ®Þnh viÖc cÇn lµm. §Æc biÖt lµ yªu cÇu kÜ n¨ng ®¸nh dÊu ®iÓm, c¸ch cÇm thíc, tay cÇm bót sao cho ch¾c...®Ó c¸c emvÏ, dùng h×nh cho tèt. 3.D¹ng 3: Bµi tËp vÒ : XÕp, ghÐp h×nh: * VÝ dô Bµi 5 (trang 178/ SGK ). XÕp 4 h×nh tam gi¸c thµnh h×nh mòi tªn: Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt 13 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” - Yªu cÇu cña bµi “xÕp, ghÐp h×nh” ë líp 2 lµ: Tõ 4 h×nh tam gi¸c ®· cho, häc sinh xÕp, ghÐp ®îc thµnh h×nh míi theo yªu cÇu ®Ò bµi (ch¼ng h¹n ë vÝ dô trªn lµ xÕp thµnh “h×nh mòi tªn”. a- C¸ch thùc hiÖn: Mçi häc sinh cÇn cã mét bé h×nh tam gi¸c ®Ó xÕp h×nh (bé xÕp h×nh nµy cã trong hép ®å dïng häc to¸n líp 2, hoÆc häc sinh cã thÓ tù lµm b»ng c¸ch tõ mét h×nh vu«ng c¾t theo 2 ®êng chÐo ®Ó ®îc 4 h×nh tam gi¸c). Häc sinh lùa chän vÞ trÝ thÝch hîp ®Ó xÕp, ghÐp 4 h×nh tam gi¸c thµnh h×nh míi (ch¼ng h¹n nh h×nh mòi tªn). b- Lu ý: Lo¹i to¸n, “xÕp, ghÐp h×nh” chØ cã ý nghÜa khi mçi häc sinh ph¶i ®îc tù xÕp, ghÐp h×nh (c¸c em cã thÓ xÕp, ghÐp thanh chËm kh¸c nhau), nhng kÕt qu¶ ®¹t ®îc lµ “s¶n phÈm” do mçi em ®îc “tù thiÕt kÕ vµ thi c«ng” vµ do ®ã sÏ g©y høng thó häc tËp cho mçi em). - §iÒu c¬ b¶n lµ khuyÕn khÝch häc sinh t×m ®îc c¸c c¸ch kh¸c nhau ®ã. Qua viÖc “xÕp, ghÐp” nµy c¸c em ®îc ph¸t triÓn t duy, trÝ tëng tîng kh«ng gian vµ sù khÐo tay, kiªn tr×, s¸ng t¹o…. VÝ dô: XÕp 4 h×nh tam gi¸c: Thµnh c¸c h×nh sau: Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt 14 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” KÕt luËn: D¹ng bµi tËp nµy ®ßi hái häc sinh ph¶i cã ãc s¾p xÕp, ghÐp h×nh mét c¸ch phong phó.... T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c em häc phÇn h×nh häc kh«ng gian sau nµy. 4.D¹ng 4: Bµi tËp vÒ: TÝnh ®é dµi dêng gÊp khóc hoÆc chu vi cña h×nh: §©y lµ d¹ng bµi tËp còng ®îc coi lµ khã ®èi víi häc sinh líp 2, nhng ®ã còng lµ ®iÒu kiÖn cÇn , lµ yÕu tè c¬ b¶n ®Ó c¸c em häc ë líp 3 còng nh c¸c líp trªn. d¹ng bµi tËp nµy gåm cã c¸c d¹ng nhá nh: 3cm 3cm 4.1: Bµi tËp vÒ: TÝnh ®é dµi ®êng gÊp khóc: VÝ dô: Bµi 5 (trang 105 SGK): TÝnh ®é dµi ®êng gÊp khóc sau: 2m 2m 2m 2m 2m Häc sinh gi¶i: §é dµi ®êng gÊp khóc lµ: 3 + 3 + 3 = 9(cm) Gi¸o viªn hái: Con lµm thÕ nµo ra 9 cm? Häc sinh 1: §êng gÊp khóc nµy gåm 3 ®o¹n th¼ng, mçi ®o¹n th¼ng ®Òu lµ 3 cm. Nªn con tÝnh tæng ®é dµi 3 ®o¹n th¼ng t¹o lªn mçi ®êng gÊp khóc. Gi¸o viªn hái: Cã con nµo lµm bµi kh¸c b¹n kh«ng? Häc sinh 2: Con lÊy 3 x 3 = 9 (cm) Cho häc sinh so s¸nh c¸c kÕt qu¶ tõ ®ã kh¼ng ®Þnh lµ ai lµm ®óng vµ nhanh. 4.2:Bµi tËp vÒ: TÝnh chu vi h×nh tam gi¸c, chu vi h×nh tø gi¸c: Yªu cÇu häc bµi “chu vi” ë líp 2 phï hîp víi tr×nh ®é chuÈn cña to¸n 2. Cô thÓ lµ: ë líp 2, cha yªu cÇu häc sinh n¾m ®îc “kh¸i niÖm, biÓu tîng” vÒ chu vi cña h×nh, chØ yªu cÇu häc sinh biÕt c¸ch tÝnh chu vi h×nh tam gi¸c, tø gi¸c khi cho s½n ®é dµi mçi c¹nh cña h×nh ®ã, b»ng c¸ch tÝnh tæng ®é dµi cña h×nh (®é dµi c¸c c¹nh cña h×nh cã cïng mét ®¬n vÞ ®o). Ch¼ng h¹n: a.Bµi 1:- TÝnh chu vi cña h×nh tam gi¸c cã ®é dµi 3 c¹nh lµ: 10cm, 20cm, 15cm. Bµi gi¶i: Chu vi h×nh tam gi¸c lµ: Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt 15 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” 10 + 20 + 15 = 45 (cm) §¸p sè: 45 (cm) b.Bµi 2- TÝnh chu vi h×nh tø gi¸c cã ®é dµi 4 canh lµ: 10 cm, 20cm, 10cm vµ 20 cm. Bµi gi¶i: Chu vi h×nh tø gi¸c lµ: 10 + 20 + 10 + 20 = 60 (cm) §¸p sè: 60 (cm) c.HoÆc mét d¹ng bµi n÷a: VÝ dô: Bµi 3 (trang 130SGK ): A B C + §o råi ghi sè ®o ®é dµi c¸c c¹nh cña h×nh tam gi¸c ABC. + TÝnh chu vi h×nh tam gi¸c ABC. Híng dÉn gi¶i: Ph¶i cho häc sinh dïng thíc th¼ng cã v¹ch chia ®Ó ®o ®é dµi c¸c c¹nh cña h×nh tam gi¸c ABC. (mçi c¹nh lµ 3cm). Chu vi cña h×nh tam gi¸c ABC lµ: 3 + 3 + 3 = 9 (cm) HoÆc: 3 x 3 = 9 (cm). So s¸nh 2 c¸ch lµm trªn con thÊy c¸ch nµo nhanh h¬n? (C¸ch 2) KÕt luËn: D¹ng bµi tËp nµy gióp häc sinh h×nh thµnh nh÷ng biÓu tîng ban ®Çu vÒ c¸ch tÝnh ®é dµi, chu vi mét h×nh ®¬n gi¶n ngoµi thùc tÕ theo c¸ch hiÓu cña b¶n th©n. 5.D¹ng 5: Mét sè bµi tËp ®Õm, bµi tËp tr¾c nghiÖm ®¬n gi¶n: 5.1: Bµi tËp vÒ ®Õm h×nh: Lo¹i bµi “®Õm h×nh” trong s¸ch gi¸o khoa to¸n 2 lµ loai bµi to¸n cã tÝnh ph¸t triÓn, ®ßi hái häc sinh biÕt “ph©n tÝch, tæng hîp”. Do ®ã sÏ lµ “khã” ®èi víi mét sè häc sinh cha lµm quen hoÆc cha biÕt nªn xuÊt ph¸t tõ ®©u khi gi¶i bµi to¸n nµy. Sau ®©y xin gîi ý mét c¸ch ®Ó häc sinh dÔ thùc hiÖn “®Õm h×nh” (khái bÞ sãt h×nh). §ã lµ c¸ch ®¸nh sè vµo h×nh råi ®Õm h×nh, ch¼ng h¹n: VÝ dô 1: trong h×nh bªn cã mÊy h×nh tam gi¸c? Gîi ý c¸ch ®Õm: - §¸nh sè vµo h×nh, ch¼ng h¹n: 1, 2, 3, 4. Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt 1 4 16 2 3 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” - H×nh tam gi¸c nµo chØ gåm mét h×nh cã ®¸nh sè? (Cã 4 h×nh lµ h×nh 1, h×nh 2, h×nh 3 vµ h×nh 4). H×nh tam gi¸c nµo gåm 2 h×n cã ®¸nh sè? (Cã 2 h×nh lµ h×nh gåm h×nh 2, h×nh 3 gåm 1 h×nh vµ h×nh 4). - H×nh tam gi¸c nµo gåm 3 h×nh cã ®¸nh sè? (kh«ng cã). 3 - H×nh tam gi¸c nµo gåm 4 h×nh cã ®¸nh sè? (Cã 1 h×nh gåm h×nh 1, h×nh 2, h×nh 3 vµ h×nh 4). VËy tÊt c¶ cã 7 h×nh tam gi¸c (4 + 2 + 0 + 1 = 7). VÝ dô 2: Trong h×nh bªn cã mÊy h×nh tø gi¸c A 1 E B 2 3 D 4 5 C Gîi ý c¸ch ®Õm: - Ghi tªn vµ ®¸nh sè vµo h×nh, ch¼ng h¹n. - H·y xem cã h×nh tø gi¸c nµo chØ gåm mét h×nh cã ®¸nh sè (kh«ng cã) - H×nh tø gi¸c nµo gåm 2 h×nh cã ®¸nh sè? (Cã mét h×nh lµ h×nh gåm h×nh 1 vµ h×nh 2 (h×nh tø gi¸c ABIE)). - H×nh tø gi¸c nµo gåm 3 h×nh cã ®¸nh sè? ( Cã 2 h×nh, h×nh gåm h×nh 1, h×nh 2, vµ h×nh 5 (h×nh tø gi¸c ABCE); h×nh gåm h×nh 1, h×nh 2, h×nh 3 (h×nh tø gi¸c ABDE)). - H×nh tø gi¸ nµo gåm 4 h×nh cã ®¸nh sè? (Cã 2 h×nh, h×nh gåm h×nh 2, h×nh 3, vµ h×nh 4 h×nh tø gi¸c (0 + 1 + 2 + 1 = 4). Lu ý: ë líp 2 chØ yªu cÇu häc sinh ®Õm ®îc sè h×nh (tr¶ lêi ®óng sè lîng h×nh cÇn ®Õm lµ ®îc), cha yªu cÇu häc sinh viÕt c¸ch gi¶i thÝch nh trªn. 5.2: Bµi tËp “ tr¾c nghiÖm” : Khoanh vµo ch÷ ®Æt tríc kÕt qu¶ ®óng: Sè h×nh tø gi¸c trong h×nh vÏ lµ: Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt 17 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 Cho häc sinh tù lµm. Häc sinh nªu c¸ch lµm: Con ®Õm sè h×nh tø gi¸c ®îc 4 h×nh tø gi¸c, nªu khoanh vµo ch÷ D. KÕt luËn: D¹ng dµi to¸n ®Õm vµ tr¾c nghiÖn vÒ h×nh , theo ch¬ng tr×nh ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn nay th× yªu cÇu tèi thiÓu häc sinh ph¶i lµm ®îc. V× vËy gi¸o viªn cÇn híng dÉn häc sinh mét c¸ch linh ho¹t ®Ó häc sinh lµm ®îc bµi. C. KÕt qu¶: Qua qu¸ tr×nh lÜnh héi kiÕn thøc, c¸c em häc sinh ®· lµm vµ ®¹t ®îc kÕt qu¶ rÊt kh¶ quan qua c¸c b¶ng sau: B¶ng 1: Líp KÜ n¨ng nhËn d¹ng to¸n: D¹ng D¹ng 1 D¹ng 2 Líp 2B Líp 2A 90% 99% 91% 99% B¶ng 2: KÜ n¨ng lµm bµi: Giái Kh¸ SL % SL % Líp Líp2B 10 45 9 41 Líp2A 9 43 10 48 D¹ng 3 D¹ng 4 D¹ng 5 89% 98% 89% 98% 82% 98% Trung b×nh SL % 3 14 2 9 YÕu SL 0 0 % 0 0 B×nh: Cïng gièng nhau vÒ thêi lîng d¹y còng nh ph©n phèi ch¬ng tr×nh, nhng qua mét sè ®Ò kh¶o s¸t, t«i thÊy r»ng häc sinh líp t«i n¾m rÊt ch¾c kü n¨ng nhËn d¹ng Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt 18 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” to¸n vµ kü n¨ng gi¶i to¸n. §Çu n¨m sè häc sinh trung b×nh – yÕu chiÕm kh¸ nhiÒu, song trong qu¸ tr×nh truyÒn thô kiÕn thøc cña gi¸o viªn sè lîng ®ã gi¶m ®i râ rÖt. MÆt kh¸c phong trµo häc tËp cña líp t«i tiÕn bé râ nÐt... D. VÊn ®Ò cßn h¹n chÕ MÆc dï ®Ò tµi cña t«i cã ®îc mét sè thµnh c«ng nho nhá, nhng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn t«i nhËn thÊy cßn cã mét sè h¹n chÕ cÇn ph¶i söa ch÷a vµ kh¾c phôc: - Gi¸o viªn vÉn cha tham kh¶o ®îc nhiÒu tµi liÖu, còng nh cßn h¹n chÕ vÒ kinh nghiÖm. VÉn cßn mÊt nhiÒu thêi gian cho viÖc gi¶ng gi¶i... - H×nh thøc d¹y häc cßn thiÕu sù phong phó. - §å dïng, dông cô cho häc sinh cßn thiÕu. E . Híng tiÕp tôc nghiªn cøu §Ó häc sinh líp 2 häc tèt ph©n m«n h×nh häc th× ®Ò tµi nµy cña t«i cÇn ®îc ¸p dông ë nhiÒu líp häc vµ n¨m häc tiÕp theo ®Ó söa ch÷a, bæ xung cho hoµn h¶o. MÆt kh¸c gi¸o viªn cÇn gióp ®ì häc sinh ch¨m chØ häc tËp, say mª víi h×nh häc. Coi nhiÖm vô häc tËp lµ ho¹t ®éng chÝnh cña c¸c em, cã nh vËy míi ®¹t kÕt qu¶ cao trong häc tËp. G . bµi häc tæng kÕt Trong qu¸ tr×nh d¹y häc, gi¸o viªn nªn cho häc sinh luyÖn tËp lµ chñ yÕu. C¸c thao t¸c ph¶i chuÈn mùc, ng«n ng÷ ng¾n gän, chÝnh x¸c, gÇn gòi, dÔ hiÓu víi häc sinh. Thêng xuyªn chÊm bµi ®Ó ph¸t hiÖn ra nh÷ng sai sãt mµ häc sinh thêng hay m¾c ph¶i. §Ó t×m ra c¸ch th¸o gì vµ söa ch÷a, bæ sung kÞp thêi nh÷ng chç hæng cho häc sinh. Gióp c¸c em xo¸ dÇn ¾n tîng h×nh häc lµ ph©n m«n khã häc, kh« khan vµ cøng nh¾c... Lµ mét gi¸o viªn trùc tiÕp gi¶ng d¹y ë TiÓu häc nhiÒu n¨m qua, t«i nhËn thÊy viÖc ®æi míi ch¬ng tr×nh SGK lµ mét viÖc lµm v« cïng hîp lý vµ ®¸ng hoan nghªnh. Ch¬ng tr×nh SGK to¸n 2 ®· thùc sù quan t©m dÕn kh¶ n¨ng häc tËp cña mçi häc sinh ( Cã sù ph©n ho¸)... M«n to¸n ë TiÓu häc cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc gi¸o dôc toµn diÖn cho häc sinh TiÓu häc. Nhu cÇu häc tËp cña häc sinh ngµy cµng cao , gi¸o viªn kh«ng ngõng häc hái, nghiªn cøu tµi liÖu gi¸o dôc nh»m tho¶ m·n nhu cÇu ham häc hái cña häc sinh. T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c em cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn n¨ng lùc to¸n häc sau nµy.... Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt 19 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “ D¹y mét sè yÕu tè hÝnh häc cho häc sinh líp 2” H . KÕt luËn: Qua nh÷ng n¨m gi¶ng d¹y ë líp 2, víi t c¸ch d¹y trªn khi d¹y c¸c yÕu tè h×nh häc trong m«n To¸n líp 2 t«i nhËn thÊy häc sinh cã nhiÒu tiÕn bé. Víi c¸ch d¹y vµ häc trªn häc sinh ch¨m chó say mª häc to¸n, c¸c em kh«ng ngai khi gi¶i c¸c bµi to¸n cã néi dung h×nh häc. Häc sinh tÝch cùc, chñ ®éng t×m tßi, s¸ng t¹o x©y dùng kiÕn thøc cña bµi häc. Nhê vËy mµ häc sinh n¾m bµi nhanh, nhí kiÕn thøc l©u h¬n, ch¾c h¬n vµ tù tin lµm cho kh«ng khÝ tiÕt häc s«i næi, kh«ng gß bã, häc sinh ®îc thùc sù béc lé hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh. Tõ ®ã häc sinh cã høng thó häc to¸n, t¹o thµnh thãi quen tù suy nghÜ, chñ ®éng lµm bµi ®Ó t×m ra c¸ch gi¶i hay vµ nhanh nhÊt. Trong qu¸ tr×nh d¹y häc , ngêi gi¸o viªn cÇn phèi hîp linh ho¹t c¸c ph¬ng ph¸p vµ c¸c h×nh thøc d¹y häc t¹o kh«ng khÝ hµo høng, vui t¬i, phÊn khëi ®Ó häc sinh tiÕp thu bµi häc víi hiÖu qu¶ cao nhÊt. Bªn c¹nh ®ã, sù quan t©m cña cha mÑ häc sinh ®èi víi viÖc häc tËp cña con em m×nh sÏ chÝnh lµ ®éng lùc m¹nh mÏ nhÊt gióp c¸c em thùc sù trë thµnh nh÷ng con ngoan, trß giái... Tãm l¹i trªn ®©y lµ mét sè kiÕn thøc gi¶ng d¹y ph©n m«n h×nh häc ë líp 2 mµ t«i ®· vµ ®ang ¸p dông.ViÖc gi¸o viªn cã thÓ dïng h×nh thøc linh ho¹t ®Ó g©y cho häc sinh høng thó häc to¸n. ViÖc gß Ðp, nhåi nhÐt hay nh÷ng d¹ng bµi qu¸ quen thuéc kh«ng gióp Ých cho viÖc båi dìng n¨ng khiÕu häc to¸n- ®Æc biÖt lµ c¸c yÕu tè h×nh häc... Bµi viÕt nµy ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt, t«i rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn nhiÖt t×nh cña Ban gi¸m hiÖu, tæ Chuyªn m«n vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®Ó t«i cã ®îc c¸c ph¬ng ph¸p d¹y To¸n líp 2 ngµy cµng tèt h¬n. Cuèi cïng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Minh Khai, Ngµy 25 th¸ng 2 n¨m 2011 Ngêi viÕt Lª ThÞ Minh NguyÖt Ngêi thùc hiÖn: Lª ThÞ Minh NguyÖt 20