Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n
Ch−¬ng tr×nh hç trî ngµnh l©m nghiÖp & §èi t¸c
CÈm Nang Ngµnh L©m NghiÖp
Ch−¬ng
Khu«n khæ ph¸p lý
l©m nghiÖp
N¨m 2004
Chñ biªn
NguyÔn Ngäc B×nh - Côc tr−ëng Côc L©m nghiÖp; Gi¸m ®èc
V¨n phßng ®iÒu phèi Ch−¬ng tr×nh Hç trî ngµnh l©m nghiÖp
Biªn so¹n
TrÞnh §øc Huy, Vô Ph¸p chÕ
Hoµng Ngäc Tèng, chuyªn gia l©m nghiÖp
Hoµng Hång, luËt gia, chuyªn gia l©m nghiÖp
ChØnh lý
KS. Ng« §×nh Thä, Phã Côc tr−ëng Côc L©m nghiÖp
ThS. NguyÔn V¨n L©n, Vô Tæ chøc c¸n bé
KS. NguyÔn §¨ng Khoa, Côc KiÓm l©m
GS.TS. Lª §×nh Kh¶, chuyªn gia l©m nghiÖp
GS.TS. §ç §×nh S©m, chuyªn gia l©m nghiÖp
ThS. TrÇn V¨n Hïng, ViÖn §iÒu tra Quy ho¹ch rõng
Hç trî kü thuËt vµ tµi chÝnh: Dù ¸n GTZ-REFAS
GiÊy phÐp xuÊt b¶n sè 41/XB-GT cÊp ngµy 18/11/2004, Nhµ xuÊt b¶n
GTVT
2
Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp - 2004
Môc lôc
1. C«ng t¸c ph¸p chÕ l©m nghiÖp
1.1. S¸ng kiÕn vÒ ph¸p chÕ l©m nghiÖp
1.1.1. HÖ thèng ph¸p chÕ l©m nghiÖp
1.1.2. S¸ng kiÕn ph¸p luËt
1.1.3. Kinh phÝ x©y dùng, thÈm ®Þnh, kiÓm tra v¨n b¶n
quy ph¹m ph¸p luËt
1.2. Tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn VBQPPL vÒ l©m nghiÖp
1.2.1. Quy tr×nh triÓn khai thùc hiÖn VBQPPL vÒ l©m
nghiÖp
1.2.2. Kinh nghiÖm vÒ tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn
VBQPPL l©m nghiÖp
1.3. Theo dâi, ®¸nh gi¸ viÖc ¸p dông VBQPPL l©m nghiÖp
1.3.1. Quy ®Þnh hiÖn hµnh vÒ viÖc theo dâi, ®¸nh gi¸ viÖc
¸p dông VBQPPL
1.3.2. Thùc tiÔn tæ chøc, theo dâi viÖc thùc hiÖn v¨n b¶n
quy ph¹m ph¸p luËt vÒ l©m nghiÖp
2. Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp
2.1. Giíi thiÖu
2.2. Ph©n tÝch v¨n b¶n
2.3. C¸c ký hiÖu tra cøu
2.4. Nguån th«ng tin
2.5. Khu«n khæ ph¸p lý vÒ qu¶n lý rõng vµ ®Êt l©m nghiÖp
V¨n b¶n do Quèc héi ban hµnh
V¨n b¶n do Uû ban Th−êng vô Quèc héi ban hµnh
V¨n b¶n do ChÝnh phñ, Thñ t−íng ChÝnh phñ ban hµnh
Th«ng t− liªn tÞch gi÷a c¸c Bé, Ngµnh
NghÞ quyÕt liªn tÞch gi÷a c¸c Bé, Ngµnh vµ tæ chøc, ®oµn
thÓ
QuyÕt ®Þnh cña Bé tr−ëng Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn
n«ng th«n
QuyÕt ®Þnh cña c¸c Bé, Ngµnh kh¸c
ChØ thÞ cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n
Th«ng t− cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n
Th«ng t− cña Bé Tµi chÝnh
Th«ng t− cña Bé Th−¬ng m¹i
Th«ng t− cña c¸c Bé, Ngµnh kh¸c
Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp - 2004
5
5
5
6
9
9
9
12
18
18
21
23
23
23
23
24
26
26
27
27
48
52
53
82
83
85
89
91
92
3
4
Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp - 2004
Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp - 2004
5
1. C«ng t¸c ph¸p chÕ l©m nghiÖp
1.1. S¸ng kiÕn vÒ ph¸p chÕ l©m nghiÖp
1.1.1. HÖ thèng ph¸p chÕ l©m nghiÖp
Ph¸p chÕ vÒ l©m nghiÖp bao gåm hÖ thèng c¸c v¨n b¶n quy ph¹m
ph¸p luËt (VBQPPL) vÒ lÜnh vùc l©m nghiÖp. VBQPPL lµ v¨n b¶n do c¬
quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn ban hµnh theo thñ tôc, tr×nh tù luËt ®Þnh,
trong ®ã cã c¸c quy t¾c xö sù chung, ®−îc ¸p dông nhiÒu lÇn, ®èi víi
mäi ®èi t−îng hoÆc mét nhãm ®èi t−îng, cã hiÖu lùc trong pham vi toµn
quèc hoÆc tõng ®Þa ph−¬ng. Quy t¾c xö sù chung lµ nh÷ng chuÈn mùc
mµ mäi c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n ph¶i tu©n theo khi tham gia quan hÖ
x· héi ®−îc quy t¾c ®ã ®iÒu chØnh. VBQPPL ®−îc Nhµ n−íc b¶o ®¶m
thi hµnh b»ng c¸c biÖn ph¸p nh− tuyªn truyÒn, gi¸o dôc, thuyÕt phôc,
c¸c biÖn ph¸p vÒ tæ chøc, hµnh chÝnh, kinh tÕ; trong tr−êng hîp cÇn
thiÕt th× Nhµ n−íc ¸p dông biÖn ph¸p c−ìng chÕ b¾t buéc thi hµnh vµ
quy ®Þnh chÕ tµi ®èi víi ng−êi cã hµnh vi vi ph¹m. HÖ thèng VBQPPL
bao gåm:
a) C¸c VBQPPL do Quèc héi ban hµnh: HiÕn ph¸p, luËt, nghÞ quyÕt
cña Quèc héi; ph¸p lÖnh, nghÞ quyÕt cña Uû ban Th−êng vô Quèc héi;
b) C¸c VBQPPL do c¸c c¬ quan trung −¬ng ban hµnh: LÖnh, quyÕt
®Þnh cña Chñ tÞch n−íc; nghÞ quyÕt, nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ; quyÕt
®Þnh, chØ thÞ cña Thñ t−íng ChÝnh phñ; quyÕt ®Þnh, th«ng t−, chØ thÞ cña
Bé tr−ëng, thñ tr−ëng c¬ quan ngang bé; nghÞ quyÕt cña Héi ®ång
ThÈm ph¸n Toµ ¸n tèi cao; quyÕt ®Þnh, chØ thÞ, th«ng t− cña Ch¸nh ¸n
Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao, ViÖn tr−ëng ViÖn KiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao;
th«ng t− liªn tÞch gi÷a c¸c c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn; nghÞ quyÕt
liªn tÞch gi÷a c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn víi tæ chøc chÝnh trÞ - x·
héi;
c) C¸c VBQPPL cña Héi ®ång nh©n d©n vµ Uû ban nh©n d©n ban
hµnh: NghÞ quyÕt cña Héi ®ång nh©n d©n; quyÕt ®Þnh, chØ thÞ cña Uû
ban nh©n d©n cÊp tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung −¬ng.
HiÕn ph¸p lµ luËt c¬ b¶n cña Nhµ n−íc, cã hiÖu lùc ph¸p lý cao
nhÊt; VBQPPL ®−îc ban hµnh ph¶i phï hîp víi HiÕn ph¸p, b¶o ®¶m
tÝnh thèng nhÊt, thø bËc hiÖu lùc ph¸p lý cña v¨n b¶n trong hÖ thèng
ph¸p luËt; VBQPPL do c¸c c¬ quan nhµ n−íc cÊp d−íi ban hµnh ph¶i
phï hîp víi VBQPPL cña c¬ quan nhµ n−íc cÊp trªn; VBQPPL tr¸i víi
HiÕn ph¸p, tr¸i víi VBQPPL cña c¬ quan nhµ n−íc cÊp trªn ph¶i ®−îc
c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn b·i bá, ®×nh chØ viÖc thi hµnh.
6
Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp - 2004
MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc thµnh viªn, c¸c tæ chøc
x· héi kh¸c, tæ chøc kinh tÕ, c¬ quan nhµ n−íc, ®¬n vÞ vò trang nh©n
d©n vµ c¸c c¸ nh©n cã quyÒn tham gia gãp ý kiÕn x©y dùng VBQPPL.
Trong qu¸ tr×nh x©y dùng VBQPPL, c¨n cø vµo tÝnh chÊt vµ néi dung
cña dù ¸n, dù th¶o, c¬ quan, tæ chøc h÷u quan t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c c¬
quan, tæ chøc, c¸ nh©n tham gia gãp ý kiÕn; tæ chøc lÊy ý kiÕn cña c¸c
®èi t−îng chÞu t¸c ®éng trùc tiÕp cña v¨n b¶n trong ph¹m vi vµ víi h×nh
thøc thÝch hîp. ý kiÕn tham gia vÒ dù ¸n, dù th¶o VBQPPL ph¶i ®−îc
nghiªn cøu ®Ó tiÕp thu, chØnh lý dù ¸n, dù th¶o v¨n b¶n.
VBQPPL ph¶i ®−îc c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn gi¸m s¸t,
kiÓm tra. Trong ph¹m vi nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh, c¸c c¬ quan cã
thÈm quyÒn ban hµnh VBQPPL vµ c¬ quan gi¸m s¸t, kiÓm tra
VBQPPL cã tr¸ch nhiÖm kÞp thêi ph¸t hiÖn vµ xö lý VBQPPL sai tr¸i.
MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc thµnh viªn, c¬ quan, tæ chøc
kh¸c vµ c«ng d©n cã quyÒn gi¸m s¸t VBQPPL vµ kiÕn nghÞ víi c¬ quan
nhµ n−íc cã thÈm quyÒn xö lý VBQPPL sai tr¸i. ViÖc gi¸m s¸t, kiÓm tra
VBQPPL nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng néi dung sai tr¸i cña v¨n b¶n ®Ó kÞp
thêi ®×nh chØ viÖc thi hµnh, söa ®æi, huû bá hoÆc b·i bá v¨n b¶n nh»m
b¶o ®¶m tÝnh hîp hiÕn, hîp ph¸p, tÝnh thèng nhÊt cña hÖ thèng ph¸p
luËt, ®ång thêi kiÕn nghÞ c¬ quan cã thÈm quyÒn x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm
cña c¬ quan, c¸ nh©n ®· ban hµnh v¨n b¶n sai tr¸i.
1.1.2. S¸ng kiÕn ph¸p luËt
1.1.2.1. S¸ng kiÕn luËt
Theo quy ®Þnh cña HiÕn ph¸p, Chñ tÞch n−íc, Uû ban Th−êng vô
Quèc héi, Héi ®ång D©n téc vµ c¸c Uû ban cña Quèc héi, ChÝnh phñ,
Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao, ViÖn KiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao, MÆt trËn Tæ
quèc ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc thµnh viªn cã quyÒn tr×nh dù ¸n luËt ra
tr−íc Quèc héi; ®¹i biÓu Quèc héi cã quyÒn ®Ò nghÞ vÒ luËt vµ tr×nh dù
¸n luËt ra Quèc héi. C¸c c¬ quan, tæ chøc cã quyÒn tr×nh dù ¸n luËt
(x©y dùng míi hay söa ®æi, bæ sung luËt ®· ban hµnh) göi ®Ò nghÞ x©y
dùng luËt, ph¸p lÖnh ®Õn Uû ban Th−êng vô Quèc héi vµ ®ång thêi göi
®Õn ChÝnh phñ, trong ®ã ph¶i nªu râ sù cÇn thiÕt ban hµnh v¨n b¶n, x¸c
®Þnh ®èi t−îng vµ ph¹m vi ®iÒu chØnh cña v¨n b¶n, c¸c ®iÒu kiÖn cÇn
thiÕt cho viÖc so¹n th¶o v¨n b¶n. Uû ban ph¸p luËt cña Quèc héi chñ tr×
vµ phèi hîp víi Héi ®ång D©n téc vµ c¸c Uû ban kh¸c cña Quèc héi
thÈm tra dù kiÕn ch−¬ng tr×nh x©y dùng luËt, ph¸p lÖnh cña ChÝnh phñ,
®Ò nghÞ x©y dùng luËt, ph¸p lÖnh cña c¸c c¬ quan, tæ chøc, ®¹i biÓu
Quèc héi. C¨n cø vµo dù kiÕn ch−¬ng tr×nh x©y dùng luËt vµ ph¸p lÖnh
nªu trªn, ý kiÕn thÈm tra cña Uû ban ph¸p luËt cña Quèc héi, Uû ban
Th−êng vô Quèc héi lËp dù ¸n Ch−¬ng tr×nh x©y dùng luËt, ph¸p lÖnh
Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp - 2004
7
tr×nh Quèc héi quyÕt ®Þnh. Thñ tôc vÒ so¹n th¶o, thÈm tra, xem xÐt, cho
ý kiÕn, tæ chøc lÊy ý kiÕn nh©n d©n, lÊy ý kiÕn ®¹i biÓu Quèc héi, ®oµn
®¹i biÓu Quèc héi, th«ng qua dù ¸n, dù th¶o vµ c«ng bè c¸c VBQPPL
cña Quèc héi, Uû ban Th−êng vô Quèc héi ®−îc quy ®Þnh t¹i Ch−¬ng
III LuËt Ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt.
1.1.2.2. S¸ng kiÕn vÒ v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cña ChÝnh phñ
Tæ chøc ph¸p chÕ ë c¸c bé, c¬ quan ngang bé, Uû ban nh©n d©n c¸c
tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung −¬ng c¨n cø yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n lý
nhµ n−íc, kÕt qu¶ c«ng t¸c gi¸m s¸t, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c
VBQPPL, c¸c kiÕn nghÞ cña c¸c tæ chøc vµ c«ng d©n cã tr¸ch nhiÖm
gióp Bé tr−ëng, thñ tr−ëng c¬ quan ngang bé, Chñ tÞch Héi ®ång nh©n
d©n, Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè thuéc trung −¬ng dù
kiÕn ch−¬ng tr×nh x©y dùng luËt, ph¸p lÖnh cña Quèc héi, nghÞ quyÕt,
nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ ®Ó tr×nh ChÝnh phñ.
KiÕn nghÞ x©y dùng luËt, ph¸p lÖnh sÏ ®−îc tËp hîp, göi V¨n phßng
ChÝnh phñ vµ Bé T− ph¸p tr−íc ngµy 15 th¸ng 7 n¨m tr−íc ®Ó x©y
dùng dù kiÕn Ch−¬ng tr×nh x©y dùng luËt, ph¸p lÖnh cña ChÝnh phñ
tr×nh Quèc héi theo tr×nh tù, thñ tôc quy ®Þnh cña LuËt Ban hµnh
VBQPPL.
Dù kiÕn x©y dùng nghÞ quyÕt, nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ hµng n¨m
®−îc göi ®Õn V¨n phßng ChÝnh phñ, Bé T− ph¸p chËm nhÊt lµ ngµy
15/10 n¨m tr−íc, trong ®ã nªu râ sù cÇn thiÕt ban hµnh, ®èi t−¬ng,
ph¹m vi ®iÒu chØnh cña v¨n b¶n, thêi h¹n ban hµnh vµ kÕ ho¹ch tæ chøc
thùc hiÖn khi VBQPPL ®−îc ban hµnh. Trªn c¬ së tæng hîp dù kiÕn
ch−¬ng tr×nh x©y dùng nghÞ quyÕt, nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ ®· ®−îc
c¸c c¬ quan nãi trªn ®Ò nghÞ, V¨n phßng ChÝnh phñ phèi hîp víi Bé T−
ph¸p lËp Ch−¬ng tr×nh x©y dùng nghÞ quyÕt, nghÞ ®Þnh tr×nh ChÝnh phñ
quyÕt ®Þnh t¹i phiªn häp th−êng kú cuèi n¨m. V¨n phßng ChÝnh phñ cã
tr¸ch nhiÖm göi ®Õn c¸c thµnh viªn ChÝnh phñ, thñ tr−ëng c¸c c¬ quan
thuéc ChÝnh phñ ch−¬ng tr×nh x©y dùng luËt, ph¸p lÖnh, ch−¬ng tr×nh
x©y dùng nghÞ quyÕt, nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ.
V¨n phßng ChÝnh phñ cßn cã tr¸ch nhiÖm tËp hîp ®Çy ®ñ c¸c ®Ò
nghÞ x©y dùng luËt, ph¸p lÖnh cña c¸c c¬ quan kh¸c, c¸c tæ chøc vµ cña
c¸c ®¹i biÓu Quèc héi. ChÝnh phñ cã ý kiÕn b»ng v¨n b¶n vÒ c¸c s¸ng
kiÕn ph¸p luËt nµy trªn c¬ së b¸o c¸o cña V¨n phßng ChÝnh phñ vµ ý
kiÕn tham gia cña Bé T− ph¸p.
Thñ tôc vÒ so¹n th¶o, thÈm tra, xem xÐt, cho ý kiÕn th«ng qua dù
th¶o vµ c«ng bè c¸c VBQPPL cña ChÝnh phñ, Thñ t−íng ChÝnh phñ
®−îc quy ®Þnh t¹i Ch−¬ng V LuËt Ban hµnh VQPPL, NghÞ ®Þnh cña
8
Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp - 2004
ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt Ban hµnh
VBQPPL (NghÞ ®Þnh 101/CP ngµy 23/9/1997) vµ Quy chÕ thÈm ®Þnh dù
¸n, dù th¶o VBQPPL (QuyÕt ®Þnh sè 280/1999/Q§-BTP ngµy 27/9/1999
cña Bé tr−ëng Bé T− ph¸p).
1.1.2.3. S¸ng kiÕn vÒ v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cña Bé tr−ëng, thñ
tr−ëng c¬ quan ngang bé
Tæ chøc ph¸p chÕ ë c¸c bé, c¬ quan ngang bé c¨n cø yªu cÇu c«ng
t¸c qu¶n lý nhµ n−íc, kÕt qu¶ c«ng t¸c gi¸m s¸t, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn
c¸c VBQPPL, c¸c kiÕn nghÞ cña c¸c tæ chøc vµ c«ng d©n cã tr¸ch nhiÖm
gióp Bé tr−ëng, thñ tr−ëng c¬ quan ngang bé dù kiÕn ch−¬ng tr×nh
hµng n¨m vÒ x©y dùng vµ ban hµnh VBQPPL thuéc thÈm quyÒn. Dù
kiÕn ch−¬ng tr×nh x©y dùng VBQPPL ph¶i ®−îc Bé tr−ëng, thñ tr−ëng
c¬ quan ngang bé phª duyÖt vµ ghi trong Ch−¬ng tr×nh c«ng t¸c c¶
n¨m, hµng quý, hµng th¸ng cña c¬ quan.
Thñ tôc vÒ so¹n th¶o, thÈm tra, xem xÐt, cho ý kiÕn th«ng qua dù
th¶o vµ c«ng bè c¸c VBQPPL cña Bé tr−ëng, thñ tr−ëng c¬ quan ngang
bé quy ®Þnh t¹i Ch−¬ng V vµ Ch−¬ng VII LuËt Ban hµnh VQPPL, NghÞ
®Þnh cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt
Ban hµnh VBQPPL, Quy chÕ thÈm ®Þnh dù ¸n, dù th¶o VBQPPL vµ
c¸c quy ®Þnh cña c¬ quan cã thÈm quyÒn.
Theo quy ®Þnh cña Bé tr−ëng Bé NN&PTNT, hµng n¨m Bé tr−ëng
cã v¨n b¶n göi V¨n phßng ChÝnh phñ vµ Bé T− ph¸p vÒ nh÷ng kiÕn
nghÞ dù ¸n luËt, dù ¸n ph¸p lÖnh ®Ó chuÈn bÞ Ch−¬ng tr×nh x©y dùng
luËt, ph¸p lÖnh cña ChÝnh phñ tr×nh Quèc héi (göi tr−íc 15 th¸ng 7
n¨m tr−íc). Bé tr−ëng còng cã v¨n b¶n göi V¨n phßng ChÝnh phñ vµ
Bé T− ph¸p (tr−íc ngµy 15 th¸ng 10 n¨m tr−íc) vÒ nh÷ng kiÕn nghÞ c¸c
dù th¶o nghÞ ®Þnh, nghÞ quyÕt cña ChÝnh phñ, dù th¶o quyÕt ®Þnh, chØ
thÞ cña Thñ t−íng ChÝnh phñ ®Ó chuÈn bÞ Ch−¬ng tr×nh x©y dùng
VBQPPL cña ChÝnh phñ. Hµng n¨m Bé tr−ëng ra quyÕt ®Þnh ban hµnh
kÕ ho¹ch x©y dùng VBQPPL ban hµnh theo thÈm quyÒn cña Bé tr−ëng
(vµo th¸ng cuèi n¨m). Trong qu¸ tr×nh chØ ®¹o, ®iÒu hµnh vµ thùc hiÖn
nhiÖm vô qu¶n lý nhµ n−íc cña Bé, c¨n cø yªu cÇu nhiÖm vô qu¶n lý
nhµ n−íc, thùc tiÔn triÓn khai thi hµnh c¸c VBQPPL cña cÊp trªn vµ
cña bé, Bé tr−ëng cã thÓ bæ sung c¸c VBQPPL cÇn x©y dùng trong
n¨m.
1.1.2.4. S¸ng kiÕn vÒ v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cña thñ tr−ëng c¬
quan thuéc ChÝnh phñ
Theo quy ®Þnh cña LuËt Ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, c¬
quan thuéc ChÝnh phñ kh«ng cã thÈm quyÒn ban hµnh VBQPPL. C¨n
Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp - 2004
9
cø yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n−íc, kÕt qu¶ c«ng t¸c gi¸m s¸t, kiÓm
tra viÖc thùc hiÖn c¸c VBQPPL, c¸c kiÕn nghÞ cña c¸c tæ chøc vµ c«ng
d©n, Thñ tr−ëng c¬ quan thuéc ChÝnh phñ cã tr¸ch nhiÖm dù kiÕn
ch−¬ng tr×nh hµng n¨m vÒ x©y dùng vµ ban hµnh VBQPPL cña Quèc
héi, ChÝnh phñ vµ c¸c kiÕn nghÞ vÒ VBQPPL thuéc ph¹m vi ngµnh phô
tr¸ch. Tæ chøc ph¸p chÕ c¸c c¬ quan thuéc ChÝnh phñ cã tr¸ch nhiÖm
gióp Thñ tr−ëng c¬ quan thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh x©y dùng VBQPPL,
b¶o ®¶m v¨n b¶n chÆt chÏ vÒ ph¸p lý, cã chÊt l−îng vµ tr×nh ®óng thêi
h¹n quy ®Þnh. C¬ quan thuéc ChÝnh phñ cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc viÖc
so¹n th¶o c¸c dù ¸n, dù th¶o VBQPPL thuéc ngµnh, lÜnh vùc do m×nh
qu¶n lý theo sù ph©n c«ng cña ChÝnh phñ. Sau khi hoµn thµnh viÖc so¹n
th¶o dù ¸n, dù th¶o VBQPPL ®· ®−îc giao, Thñ tr−ëng c¬ quan thuéc
ChÝnh phñ lËp hå s¬ tr×nh Thñ t−íng ChÝnh phñ ®Ó Thñ t−íng ph©n
c«ng Bé tr−ëng, Thñ tr−ëng c¬ quan ngang Bé ký ban hµnh.
1.1.2.5. S¸ng kiÕn ph¸p luËt cña c¸c tæ chøc, c«ng d©n
Nh÷ng tæ chøc, c«ng d©n cã nhu cÇu s¸ng kiÕn ph¸p luËt thuéc c¸c
thÓ lo¹i nãi trªn, ph¶i ®Ò ®¹t nguyÖn väng víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã
thÈm quyÒn ®Ó kiÕn nghÞ víi c¸c c¬ quan nhµ n−íc ghi nhËn s¸ng kiÕn
ph¸p luËt cña m×nh vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó tham gia ®ãng gãp vµo viÖc
kh«ng ngõng ®æi míi hÖ thèng ph¸p luËt cña Nhµ n−íc.
1.1.3. Kinh phÝ x©y dùng, thÈm ®Þnh, kiÓm tra v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p
luËt
Kinh phÝ x©y dùng, thÈm ®Þnh, kiÓm tra VBQPPL do ng©n s¸ch nhµ
n−íc cÊp bao gåm kinh phÝ x©y dùng, thÈm ®Þnh dù ¸n, dù th¶o vµ kinh
phÝ kiÓm tra v¨n b¶n theo quy ®Þnh t¹i QuyÕt ®Þnh sè 69/2000/Q§-TTg
cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vµ Th«ng t− sè 15/2000/TT-BTC cña Bé
tr−ëng Bé Tµi chÝnh.
C¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong n−íc vµ n−íc ngoµi cã thÓ ®ãng gãp hç
trî kinh phÝ cho viÖc x©y dùng c¸c VBQPPL cña ViÖt Nam th«ng qua
h×nh thøc Dù ¸n viÖn trî ODA, tµi trî cho c¸c héi nghÞ, héi th¶o, tæ
chøc kh¶o s¸t, ®iÒu tra, nghiªn cøu chuyªn ®Ò cña VBQPPL ®−îc quan
t©m.
1.2. Tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn VBQPPL vÒ l©m nghiÖp
1.2.1. Quy tr×nh triÓn khai thùc hiÖn VBQPPL vÒ l©m nghiÖp
Cho ®Õn nay, ch−a cã v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ quy tr×nh triÓn khai thùc
hiÖn VBQPPL nãi chung còng nh− VBQPPL vÒ l©m nghiÖp. LuËt Ban
hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cã quy ®Þnh vÒ thñ tôc c«ng bè luËt,
ph¸p lÖnh, quy ®Þnh vÒ viÖc ®¨ng C«ng b¸o c¸c lo¹i VBQPPL. Bé
tr−ëng Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n ban hµnh Quy chÕ lµm
10
Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp - 2004
viÖc cña Bé, Quy chÕ tiÕp nhËn, xö lý th«ng tin vµ v¨n b¶n, so¹n th¶o,
gãp ý kiÕn, thÈm tra, thÈm ®Þnh, tr×nh ký, ph¸t hµnh, qu¶n lý vµ l−u tr÷
v¨n b¶n cña Bé, trong ®ã cã quy ®Þnh vÒ thêi h¹n vµ ph−¬ng thøc c«ng
bè c¸c VBQPPL cña Bé. Nh÷ng quy ®Þnh ban ®Çu tuy ®¬n gi¶n, song
viÖc triÓn khai ®· mang l¹i nh÷ng kÕt qu¶ b−íc ®Çu.
NhËn thøc vÒ môc ®Ých ý nghÜa viÖc tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn
VBQPPL l©m nghiÖp, trªn c¬ së kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Ò tµi khoa häc cÊp
bé do Phßng ph¸p chÕ thuéc V¨n phßng Bé NN&PTNT thùc hiÖn,
nhãm nghiªn cøu kiÕn nghÞ Quy tr×nh sau ®©y víi môc ®Ých thèng nhÊt
vÒ ph−¬ng ph¸p cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc c¸c cÊp, n©ng cao
hiÖu lùc qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh cña c¬ quan cã thÈm quyÒn ban hµnh
VBQPPL l©m nghiÖp.
1.2.1.1. Nh÷ng quy ®Þnh chung
a) Ph¹m vi vµ ®èi t−îng ¸p dông
Quy tr×nh triÓn khai thùc hiÖn v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ®−îc ¸p
dông trong viÖc triÓn khai thùc hiÖn c¸c VBQPPL vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch
vµ tæ chøc bé m¸y thuéc ngµnh n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n.
Nh÷ng v¨n b¶n hµnh chÝnh th«ng th−êng, v¨n b¶n chuyªn m«n vµ
v¨n b¶n kü thuËt kh«ng thuéc ph¹m vi ¸p dông cña quy tr×nh nµy.
b) Tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã thÈm quyÒn triÓn khai
thùc hiÖn VBQPPL
C¬ quan, ®¬n vÞ nhËn ®−îc VBQPPL ph¶i tiÕn hµnh phæ biÕn néi
dung v¨n b¶n cho tÊt c¶ c¸n bé, c«ng chøc, viªn chøc trong ®¬n vÞ ®Ó cã
nhËn thøc ®óng vÒ néi dung v¨n b¶n vµ tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n khi thùc
thi c«ng vô ®−îc giao.
Nh÷ng c¬ quan, ®¬n vÞ ®−îc giao nhiÖm vô tæ chøc phæ biÕn
VBQPPL cho c¸c c¸ nh©n hoÆc tæ chøc kh¸c ph¶i ®−îc cÊp cã thÈm
quyÒn phª duyÖt theo ®óng chøc n¨ng, nhiÖm vô cña ®¬n vÞ.
c) Nguyªn t¾c khi triÓn VBQPPL
VBQPPL vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vµ tæ chøc bé m¸y ph¶i ®−îc göi
hoÆc giao trùc tiÕp cho thñ tr−ëng c¬ quan, ®¬n vÞ vµ ®−îc sao göi cho
ng−êi ®øng ®Çu c¸c ®oµn thÓ trong c¬ quan, ®¬n vÞ.
V¨n b¶n ®Ó triÓn khai ph¶i lµ v¨n b¶n gèc, ®óng thÓ thøc v¨n b¶n.
V¨n b¶n gèc ®−îc nh©n b¶n cho nh÷ng c¸ nh©n hoÆc tæ chøc liªn quan
vµ ph¶i ®¶m b¶o toµn v¨n néi dung tr×nh bµy trong v¨n b¶n.
d) Yªu cÇu khi triÓn khai VBQPPL
Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp - 2004
11
B¶o ®¶m tÝnh thêi sù: V¨n b¶n ®−îc triÓn khai kÞp thêi, ®óng lóc.
TriÓn khai ®óng lóc, kÞp thêi sÏ gióp v¨n b¶n ®−îc thùc hiÖn ®óng thêi
hiÖu cña v¨n b¶n.
B¶o ®¶m bÝ mËt nhµ n−íc khi triÓn khai v¨n b¶n c«ng khai, b¶o
®¶m ®óng quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh b¶o vÖ bÝ mËt quèc gia.
Ph¶i ®¶m b¶o tr×nh tù, thñ tôc vµ quy tr×nh triÓn khai thùc hiÖn
VBQPPL.
1.2.1.2. Quy tr×nh 5 b−íc triÓn khai thùc hiÖn v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p
luËt
B−íc 1: X¸c ®Þnh ®èi t−îng tiÕp nhËn v¨n b¶n
C¨n cø néi dung, ph¹m vi ®iÒu chØnh cña VBQPPL, c¬ quan hoÆc
ng−êi cã thÈm quyÒn khi nhËn ®−îc v¨n b¶n x¸c ®Þnh ®èi t−îng cÇn
tiÕp nhËn v¨n b¶n. NÕu VBQPPL vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch th× ®èi t−îng
tiÕp nhËn lµ c¸c tæ chøc cã liªn quan trong toµn ngµnh; nÕu v¨n b¶n vÒ
tæ chøc bé m¸y th× ®èi t−îng tiÕp nhËn lµ ng−êi ®øng ®Çu ®¬n vÞ.
B−íc 2: ChuÈn bÞ phæ biÕn v¨n b¶n (tr−íc khi triÓn khai)
C¬ quan thÈm quyÒn x¸c ®Þnh ®¬n vÞ phæ biÕn VBQPPL vµ quyÕt
®Þnh b»ng v¨n b¶n.
C¬ quan cã thÈm quyÒn triÓn khai cã tr¸ch nhiÖm ph©n c«ng c¸n
bé, c«ng chøc nghiªn cøu néi dung v¨n b¶n vµ c¸c tµi liÖu cã liªn quan
®Õn v¨n b¶n ®ã. X¸c ®Þnh râ thêi gian nghiªn cøu v¨n b¶n.
C¨n cø néi dung vµ ph¹m vi ®iÒu chØnh cña VBQPPL, c¬ quan hoÆc
ng−êi cã thÈm quyÒn phæ biÕn néi dung v¨n b¶n x¸c ®Þnh tæ chøc, c¸
nh©n cÇn ®−îc tiÕp thu néi dung v¨n b¶n. NÕu VBQPPL vÒ c¬ chÕ,
chÝnh s¸ch th× ®èi t−îng lµ c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n cã liªn quan trong
toµn ngµnh; nÕu v¨n b¶n vÒ tæ chøc bé m¸y th× ®èi t−îng lµ l·nh ®¹o vµ
toµn thÓ c¸n bé, c«ng chøc, viªn chøc trong c¬ quan, ®¬n vÞ.
B−íc 3: LËp kÕ ho¹ch triÓn khai
a) Thêi ®iÓm triÓn khai: Thêi ®iÓm phï hîp nhÊt lµ tr−íc thêi gian
VBQPPL cã hiÖu lùc thi hµnh. Tr−êng hîp v¨n b¶n ban hµnh nh−ng cã
khiÕu n¹i vÒ néi dung hoÆc thÓ thøc, cã thÓ chËm l¹i chê v¨n b¶n h−íng
dÉn, nh−ng kh«ng qu¸ sau 15 ngµy kÓ tõ ngµy VBQPPL cã hiÖu lùc.
b) Lùa chän h×nh thøc triÓn khai VBQPPL: H×nh thøc triÓn khai cã
thÓ ¸p dông nh− göi v¨n b¶n theo ®−êng c«ng v¨n, giao trùc tiÕp hoÆc
tæ chøc c¸c héi nghÞ, kho¸ tËp huÊn ng¾n ngµy ®Ó triÓn khai. Còng cã
thÓ ¸p dông h×nh thøc triÓn khai theo chuyªn ®Ò lång ghÐp trong c¸c líp
tËp huÊn theo ng¹ch c«ng chøc. Tr−êng hîp më héi nghÞ tËp huÊn, kÕ
12
Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp - 2004
ho¹ch triÓn khai ph¶i cô thÓ vÒ thêi gian, ®Þa ®iÓm tæ chøc, ph¶i ®−îc
b¸o tr−íc cho c¸n bé, c«ng chøc trong diÖn ®−îc cö ®i dù héi nghÞ ®Ó hä
chñ ®éng s¾p xÕp thêi gian.
c) Ph−¬ng ph¸p triÓn khai VBQPPL lµ c¸ch thøc truyÒn ®¹t kiÕn
thøc gi÷a ng−êi giíi thiÖu v¨n b¶n víi ®èi t−îng tiÕp nhËn v¨n b¶n hoÆc
gi÷a gi¶ng viªn víi häc viªn (nÕu lµ tæ chøc theo líp tËp huÊn). Hai
ph−¬ng ph¸p ®−îc ¸p dông chñ yÕu hiÖn nay lµ lªn líp (gi¶ng viªn
gi¶ng bµi-häc viªn nghe, ghi chÐp) vµ trao ®æi, th¶o luËn (d−íi h×nh thøc
tæ chøc lµ c¸c héi th¶o chuyªn ®Ò hoÆc kho¸ tËp huÊn ng¾n h¹n).
d) LËp dù trï kinh phÝ vµ c¸c thñ tôc liªn quan nh− ®Þa ®iÓm triÓn
khai, ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm, chuÈn bÞ ®ãn tiÕp, khai m¹c, so¹n th¶o
c©u hái th¶o luËn hoÆc thu ho¹ch, ®¸nh gi¸, kÕ ho¹ch dù kiÕn ®¸nh gi¸
sau triÓn khai (nÕu cã).
B−íc 4: Tæ chøc triÓn khai VBQPL
Tïy néi dung vµ ®èi t−îng, c¬ quan hoÆc ng−êi cã thÈm quyÒn cÇn
c©n nh¾c h×nh thøc triÓn khai v¨n b¶n phï hîp nh− sau:
+ §èi víi c¸c VBQPL vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch th× lùa chän h×nh thøc
tËp huÊn hoÆc héi nghÞ ®Ó triÓn khai. H×nh thøc nµy cÇn chuÈn bÞ ®ñ tµi
liÖu vµ VBQPPL triÓn khai ®Ó cung cÊp cho c¸c thµnh viªn tham dù.
Sau héi nghÞ, c¸c ®¬n vÞ cã tr¸ch nhiÖm tù tæ chøc triÓn khai trong néi
bé ®¬n vÞ vµ giao VBQPPL cho nh÷ng c¸ nh©n trùc tiÕp thi hµnh. NÕu
cÇn thiÕt, nh÷ng ng−êi trùc tiÕp thi hµnh cã thÓ tiÕp tôc häp vµ th¶o
luËn nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vµ quan träng cña v¨n b¶n ®Ó cïng thèng
nhÊt hµnh ®éng.
+ §èi víi VBQPPL vÒ tæ chøc bé m¸y th× nªn chän h×nh thøc héi
nghÞ c¬ quan ®Ó triÓn khai. Trong héi nghÞ nµy, cÊp hoÆc ng−êi cã thÈm
quyÒn trùc tiÕp giao quyÕt ®Þnh vµ nãi râ tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn chøc
n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña tæ chøc, ®¬n vÞ.
B−íc 5: Rót kinh nghiÖm, lËp b¸o c¸o vµ ®¸nh gi¸ sau khi triÓn khai
Ho¹t ®éng nµy rÊt quan träng vµ cÇn ®−îc tiÕn hµnh vµ duy tr×
th−êng xuyªn. CÇn hiÓu ®óng lµ ho¹t ®éng tæ chøc héi nghÞ, kho¸ tËp
huÊn kh«ng kÕt thóc cïng víi sù ra vÒ cña ®¹i biÓu khi ®· hoµn thµnh
héi nghÞ, kho¸ tËp huÊn. Nh− vËy, sau khi tham dù héi nghÞ, kho¸ tËp
huÊn, ®¹i biÓu tham dù cÇn ®−îc c¸n bé phô tr¸ch ®µo t¹o theo dâi vµ
xin ý kiÕn ®¸nh gi¸ vÒ néi dung ch−¬ng tr×nh, vÒ hiÖu qu¶ cña héi nghÞ,
kho¸ tËp huÊn trong thùc tiÔn c«ng t¸c cña hä sau mét thêi gian kiÓm
nghiÖm vµ øng dông kiÕn thøc ®· thu ®−îc trong qu¸ tr×nh thùc thi
c«ng vô. §iÒu nµy sÏ gióp cho c¬ quan triÓn khai v¨n b¶n cã thÓ tæ chøc
nh÷ng héi nghÞ, kho¸ tËp huÊn tiÕp theo (còng cho ®èi t−îng Êy) nh−ng
Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp - 2004
13
víi ch−¬ng tr×nh n©ng cao hoÆc ®· ®−îc bæ sung, cËp nhËt hoÆc chØnh lý
hoµn thiÖn nh»m ph¸t huy kÕt qu¶ båi d−ìng kiÕn thøc trong thùc tiÔn.
1.2.2. Kinh nghiÖm vÒ tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn VBQPPL l©m nghiÖp
1.2.2.1. Kinh nghiÖm vÒ viÖc tæ chøc líp tËp huÊn QuyÕt ®Þnh
245/1998/Q§-TTg
N¨m 2002, Dù ¸n REFAS ®· phèi hîp vµ hç trî tØnh Thanh Ho¸ tæ
chøc 2 kho¸ tËp huÊn cho 235 häc viªn, gåm uû viªn l©m nghiÖp x·,
kiÓm l©m viªn phô tr¸ch ®Þa bµn x· vµ c¸n bé phßng n«ng nghiÖp vµ
ph¸t triÓn n«ng th«n huyÖn (n¬i kh«ng cã H¹t kiÓm l©m).
a. VÒ c«ng t¸c chuÈn bÞ
- Tæng hîp vµ ph©n tÝch ®−îc c¸c nhu cÇu ®µo t¹o cña c¸c x· cho c¸c
®èi t−îng.
- LËp ch−¬ng tr×nh tËp huÊn vµ dù trï kinh phÝ.
- Biªn so¹n bµi gi¶ng, gi¶ng viªn lµ c¸n bé kiªm gi¶ng cña Chi côc KiÓm
l©m, Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n vµ Tr−êng ChÝnh trÞ cña
tØnh.
- ChuÈn bÞ c¸c thñ tôc më líp: thêi gian, ®Þa ®iÓm, giÊy triÖu tËp häc
viªn, c©u hái th¶o luËn vµ kÕ ho¹ch ®¸nh gi¸ sau tËp huÊn, quyÕt ®Þnh
më líp ®−îc chuÈn bÞ chu ®¸o.
b. VÒ x©y dùng ch−¬ng tr×nh kho¸ tËp huÊn
- Néi dung ch−¬ng tr×nh ®· cã sù lång ghÐp c¸c chñ ®Ò ®Ó cã thÓ hiÓu râ
vÒ QuyÕt ®Þnh 245 trong khung thêi gian 5 ngµy, bao gåm:
+ Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña ChÝnh quyÒn cÊp x·;
+ LuËt B¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng, NghÞ ®Þnh 77/CP n¨m 1996
cña ChÝnh phñ vÒ xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc qu¶n lý,
b¶o vÖ rõng vµ qu¶n lý l©m s¶n;
+ QuyÕt ®Þnh 245/1998/Q§-TTg vµ QuyÕt ®Þnh 661/Q§-TTg
(n¨m 1998);
+ C«ng t¸c b¶o vÖ rõng ë tØnh Thanh Ho¸;
+ Giao ®Êt l©m nghiÖp vµ cËp nhËt diÔn biÕn tµi nguyªn rõng;
+ X©y dùng vµ ph¸t triÓn l©m nghiÖp x· héi;
+ Ph−¬ng ph¸p vµ néi dung c¬ b¶n cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng
l©m ë c¬ së;
+ §æi míi tæ chøc qu¶n lý b¶o vÖ rõng theo h−íng x· héi ho¸.
14
Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp - 2004
c. VÒ triÓn khai thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh
Tæ chøc gi¶ng d¹y 2 chiÒu (truyÒn ®¹t, nªu vÊn ®Ò cña gi¶ng viªn vµ
th¶o luËn nhãm, tham gia ý kiÕn cña häc viªn), gåm 2 phÇn chÝnh:
Häc viªn chuÈn bÞ tr−íc theo néi dung:
+ Hä vµ tªn, chøc vô, ®¬n vÞ c«ng t¸c;
+ Tr×nh bµy chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ mèi quan hÖ c«ng
t¸c (phèi hîp víi ®¬n vÞ nµo? c¬ quan nµo gi¸m s¸t?);
+ NhËn thøc thay ®æi vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ mèi
quan hÖ c«ng t¸c sau kho¸ tËp huÊn ®Ó thùc hiÖn tèt QuyÕt ®Þnh 245;
+ Tù ®¸nh gi¸ nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong qu¸ tr×nh thùc
hiÖn QuyÕt ®Þnh 245 ë c¬ së;
+ Gi¶i ph¸p cña b¶n th©n ®Ó kh¾c phôc khã kh¨n trong thêi gian tíi?
+ §Ò xuÊt c¸c ®¬n vÞ liªn quan hç trî g×?
+ Tù ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng cña b¶n th©n cã thÓ ®¶m nhËn nhiÖm vô
®−îc giao hay kh«ng? B¶n th©n cã yªn t©m c«ng t¸c ®−îc giao l©u
dµi hay kh«ng?
Häc viªn cïng th¶o luËn vÒ:
Chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña ñy viªn l©m nghiÖp x·, kiÓm
l©m viªn phô tr¸ch ®Þa bµn x·; mèi quan hÖ c«ng t¸c gi÷a hä trong qu¸
tr×nh thùc thi c«ng vô.
d. Kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ chÊt l−îng häc viªn
Ban tæ chøc líp ®· nghiªn cøu kü ®èi t−îng vµ néi dung liªn quan
®Õn môc ®Ých cña kho¸ tËp huÊn. PhiÕu kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ ®−îc chuÈn
bÞ c«ng phu, nhiÒu néi dung liªn quan ®Õn nhiÖm vô, tr¸ch nhiÖm vµ
mèi quan hÖ c«ng t¸c cña häc viªn víi c¸c ®¸p ¸n ®−îc x©y dùng ®Ó tiÖn
cho ®èi chiÕu, ®¸nh gi¸ chÊt l−îng häc viªn khi tr¶ lêi c¸c c©u hái.
®. §¸nh gi¸ chÊt l−îng ch−¬ng tr×nh vµ gi¶ng viªn
- NhËn xÐt bµi gi¶ng trong ch−¬ng tr×nh tËp huÊn
- NhËn xÐt vÒ gi¶ng viªn lªn líp:
e. KÕt qu¶
100% häc viªn ®−îc triÖu tËp cã mÆt tham dù kho¸ tËp huÊn;
C¸c gi¶ng viªn ë c¸c ngµnh cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn c«ng t¸c qu¶n
lý b¶o vÖ rõng tham gia tÝch cùc;
Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp - 2004
15
Néi dung ch−¬ng tr×nh s¸t thùc tÕ, bæ Ých gióp cho häc viªn sau tËp
huÊn cã thÓ triÓn khai ngay ®−îc ë c¬ së;
Häc viªn tiÕp thu vµ nhËn thøc c¸c vÊn ®Ò rÊt tèt: 95% häc viªn tr¶
lêi ®óng ®¸p ¸n.
Häc viªn gãp ý: thêi gian tËp huÊn nªn 7-10 ngµy, cã tham quan m«
h×nh ®iÓm; hµng n¨m nªn tæ chøc tËp huÊn cho ®éi ngò c¸n bé l©m
nghiÖp x·; tæ chøc tËp huÊn theo côm ®Ó ®ì vÊt v¶ cho häc viªn trong ®i
l¹i.
1.2.2.2. Kinh nghiÖm triÓn khai thùc hiÖn NghÞ ®Þnh sè 29/1998/N§CP cña ChÝnh phñ vÒ ban hµnh Quy chÕ d©n chñ ë c¬ së; Th«ng t− sè
56/1999/TT-BNN cña Bé tr−ëng Bé NN&PTNT h−íng dÉn x©y dùng Quy
−íc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng trong céng ®ång d©n c− th«n, lµng, bu«n,
b¶n Êp
NghÞ ®Þnh 29/1998/N§-CP cña ChÝnh phñ, Th«ng t− 56/1999/TTBNN cña Bé NN&PTNT lµ nh÷ng VBQPPL rÊt quan träng nh»m thu
hót ®«ng ®¶o quÇn chóng tham gia c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n−íc trong
lÜnh vùc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng theo ph−¬ng ch©m d©n biÕt, d©n bµn,
d©n lµm, d©n kiÓm tra. ViÖc triÓn khai nh÷ng VBQPPL nªu trªn ®· kh¬i
dËy niÒm tin, nh÷ng cè g¾ng míi vµ ®−îc ®«ng ®¶o c¸n bé, c«ng chøc,
viªn chøc ngµnh l©m nghiÖp vµ nh©n d©n h−ëng øng.
Kinh nghiÖm tõ viÖc triÓn khai hÖ thèng VBQPPL nªu trªn ®ßi hái
nç lùc lín cña c¸c tæ chøc lµm c«ng t¸c ®µo t¹o. Mét sè ho¹t ®éng rÊt
quan träng liªn quan ®Õn quy tr×nh triÓn khai VBQPPL nªu trªn cÇn
®−îc lµm kü l−ìng vµ quan träng h¬n ph¶i lµm râ mét sè kh¸i niÖm,
môc ®Ých ý nghÜa, ®Æc biÖt lµ vÒ ph¹m vi, ®èi t−îng, ph−¬ng ph¸p ®iÒu
chØnh cña VBQPPL.
VÊn ®Ò 1: N©ng cao tr×nh ®é hiÓu biÕt ph¸p luËt cña nh©n d©n t¹i x·,
ph−êng
Tuú theo hoµn c¶nh vô thÓ cña mçi n¬i, ë x·, ph−êng cã thÓ ¸p dông
nh÷ng ph−¬ng ph¸p d−íi ®©y ®Ó gióp nh©n d©n hiÓu ®−îc, n¾m ®−îc
c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh:
1. Phæ biÕn nguyªn v¨n hoÆc so¹n thµnh bµi cã thªm dÉn chøng, vÝ
dô thuyÕt minh ®Ó tuyªn truyÒn, gi¶i thÝch qua hÖ thèng loa ®µi
cña ®Þa ph−¬ng; tæ chøc nãi chuyÖn, giíi thiÖu trong c¸c cuéc häp
cña c¸c ®oµn thÓ quÇn chóng;
2. Gi¶i thÝch c¸c néi dung luËt ph¸p cã liªn quan cho nh©n d©n qua
viÖc tiÕp xóc cö tri cña ®¹i biÓu Héi ®ång nh©n d©n hoÆc c¸n bé
chÝnh quyÒn lµm viÖc víi d©n;
16
Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp - 2004
3. Qua tr¶ lêi ®¬n th− khiÕu n¹i, tè gi¸c cña nh©n d©n: Nh÷ng viÖc
lµm ®óng ph¸p luËt cÇn gi¶i thÝch cho d©n râ, viÖc lµm ch−a ®óng
hoµn toµn, viÖc nµo sai th× th¼ng th¾n thõa nhËn vµ söa ch÷a
ngay.
4. Niªm yÕt c«ng khai t¹i trô së c¬ quan: lÞch tiÕp d©n, quy ®Þnh cña
ph¸p luËt… Khi d©n cã yªu cÇu cÇn t¹o ®iÒu kiÖn hoÆc s½n sµng
trùc tiÕp gióp ®ì nh©n d©n lµm ®óng c¸c yªu cÇu do ph¸p luËt ®ßi
hái;
5. T¹o ®iÒu kiÖn tiÕp cËn víi c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cho nh©n
d©n:thµnh lËp tñ s¸ch ph¸p luËt, sao chôp t¹i chç hoÆc h−íng dÉn
®Õn mua t¹i c¸c hiÖu s¸ch;
6. Th«ng qua c¸c h×nh thøc sinh ho¹t v¨n nghÖ, v¨n ho¸ nh− diÔn
kÞch, so¹n thµnh ca dao, hß vÌ, th¬, thi t×m hiÓu ph¸p luËt mµ phæ
biÕn, gi¸o dôc luËt cho nh©n d©n;
v.v...
VÊn ®Ò 2: So s¸nh Quy chÕ thùc hiÖn d©n chñ víi H−¬ng −íc, Quy
−íc míi ë x· - ph−êng.
A. Gièng nhau
•
ViÖc ban hµnh ¸p dông c¸c Quy chÕ d©n chñ ë c¬ së vµ H−¬ng
−íc, Quy −íc míi ë th«n, b¶n, lµng, x·, khèi phè, chung c− cã
môc ®Ých chung nh»m x¸c lËp kû c−¬ng, ph¸p chÕ nghiªm
minh, ®éng viªn toµn Nhµ n−íc, toµn §¶ng, toµn d©n h¨ng h¸i
thùc hiÖn chñ tr−¬ng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc.
C¶ hai viÖc nµy ®Òu lµm ®ång thêi ®Ó ph¸t huy t¸c dông, hç trî
lÉn nhau, kh«ng nÐ tr¸nh, hoÆc coi nhÑ mÆt nµo.
•
Quy chÕ d©n chñ vµ H−¬ng −íc, Quy −íc míi lµ nh÷ng quy
®Þnh vÒ thùc thi ph¸p luËt ®· cã, kh«ng lÆp l¹i, kh«ng ®−îc tr¸i
víi c¸c quy ®Þnh ®· cã cña ph¸p luËt. Quy chÕ d©n chñ vµ
H−¬ng −íc, Quy −íc míi cßn bæ sung, cô thÓ ho¸ c¸c quy ®Þnh
cña ph¸p luËt cho phï hîp víi hoµn c¶nh, ®Æc ®iÓm vµ ®iÒu
kiÖn cô thÓ cña ®Þa ph−¬ng. Nh−ng viÖc ban hµnh, thùc hiÖn
Quy chÕ d©n chñ vµ H−¬ng −íc, Quy −íc míi ®Òu cã môc ®Ých
cô thÓ riªng, ph¹m vi vµ ®èi t−îng ®iÒu chØnh riªng, c¸ch lµm
kh¸c nhau.
B. Kh¸c nhau
α. VÒ chñ thÓ
•
Chñ thÓ cña Quy chÕ d©n chñ lµ c¬ quan, c¸n bé, c«ng chøc,
viªn chøc Nhµ n−íc. C¬ quan, c¸n bé, c«ng chøc, viªn chøc
Nhµ n−íc lµ chñ thÓ thùc thi c«ng quyÒn nªn c¬ quan, c¸n bé,
Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp - 2004
17
c«ng chøc, viªn chøc Nhµ n−íc lµ nh÷ng ng−êi thùc hiÖn c¸c
tr¸ch nhiÖm ®· ®−îc ®Ò ra trong Quy chÕ d©n chñ. NÕu trong
Quy chÕ d©n chñ l¹i quy ®Þnh nh÷ng tr¸ch nhiÖm mµ ng−êi
d©n ph¶i lµm th× kh«ng cßn mang tÝnh chÊt "d©n chñ" theo
®óng nghÜa cña b¶n th©n tõ ng÷, ®ã võa lµ sù lÉn lén vÒ mÆt
nhËn thøc, võa lµ biÓu hiÖn cña sù tho¸i th¸c, ®ïn ®Èy tr¸ch
nhiÖm.
•
Chñ thÓ cña H−¬ng −íc, Quy −íc míi: mäi thµnh viªn trong
céng ®ång d©n c−.
β. VÒ ph¹m vi ®iÒu chØnh
•
Ph¹m vi ®iÒu chØnh cña Quy chÕ d©n chñ lµ c¸c ho¹t ®éng cña
c¬ quan, c¸n bé chÝnh quyÒn x·, ph−êng. C¬ quan, c¸n bé,
c«ng chøc nhµ n−íc chØ ®−îc lµm nh÷ng viÖc thuéc thÈm
quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm ®· ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh. C¬ quan,
c¸n bé, c«ng chøc nhµ n−íc kh«ng ®−îc v−ît qu¸ thÈm quyÒn,
tr¸ch nhiÖm ®· ®−îc quy ®Þnh.
•
Ph¹m vi ®iÒu chØnh cña H−¬ng −íc, Quy −íc míi lµ toµn bé
c¸c mÆt ho¹t ®éng cña c«ng d©n mµ luËt ph¸p kh«ng cÊm.
χ. VÒ néi dung
•
Néi dung cña Quy chÕ d©n chñ lµ nh÷ng ®iÒu quy ®Þnh vÒ
ph−¬ng ph¸p, biÖn ph¸p thùc thi c¸c ®iÒu ®· ®−îc luËt ph¸p
quy ®Þnh mµ kh«ng ®Ò ra c¸c quy ph¹m ph¸p luËt míi.
•
Néi dung cña H−¬ng −íc, Quy −íc míi lµ c¸c hµnh vi c«ng
d©n ®−îc lµm mµ luËt ph¸p kh«ng ng¨n cÊm, kh«ng ®Ò cËp.
Trong néi dung cña H−¬ng −íc, Quy −íc míi còng bao gåm c¶
nh÷ng quy ®Þnh vÒ biÖn ph¸p, ph−¬ng ph¸p thùc hiÖn c¸c ®iÒu
®· cã ph¸p luËt quy ®Þnh nh− c¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o an ninh ë
th«n xãm, c¸c biÖn ph¸p phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng, c¸c biÖn
ph¸p khuyÕn häc v.v...
δ. VÒ v¨n phong
V¨n phong cña Quy chÕ d©n chñ lµ v¨n phong ph¸p lý. V¨n phong
cña H−¬ng −íc, Quy −íc míi tuy cã mang s¾c th¸i ph¸p lý nh−ng
c¸ch diÔn ®¹t lµ c¸ch nãi cña nh©n d©n, mang tÝnh cam kÕt, −íc
nguyÖn, t«n träng vµ cïng thùc hiÖn cña mäi thµnh viªn céng
®ång.
ε. VÒ chÕ tµi
•
18
ChÕ tµi cña Quy chÕ d©n chñ lµ chÕ tµi vÒ hµnh chÝnh. NÕu
lµm tèt th× ®−îc khen th−ëng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ
Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp - 2004
c¸n bé, c«ng chøc nh− t¨ng cÊp bËc, l−¬ng..., nÕu lµm kh«ng
®óng th× bÞ xö ph¹t theo kû luËt hµnh chÝnh, theo ph¸p luËt
h×nh sù...
•
ChÕ tµi cña H−¬ng −íc, Quy −íc míi kh«ng ph¶i lµ chÕ tµi
hµnh chÝnh. NÕu lµm tèt th× ®−îc nªu g−¬ng tr−íc céng ®ång,
tÆng gi¶i th−ëng. NÕu vi ph¹m th× buéc kh«i phôc l¹i nguyªn
tr¹ng.
φ. VÒ c¸ch x©y dùng
ViÖc x©y dùng, ban hµnh Quy chÕ d©n chñ thuéc thÈm quyÒn cña
ng−êi phô tr¸ch cao nhÊt trong c¬ quan chÝnh quyÒn. ViÖc x©y
dùng, ban hµnh H−¬ng −íc, Quy −íc míi ph¶i ®−îc toµn thÓ
thµnh viªn céng ®ång th¶o luËn vµ quyÕt nghÞ theo nguyªn t¾c ®a
sè.
γ. VÒ tªn gäi
•
Quy chÕ lµ danh tõ ghÐp cña hai danh tõ Quy ph¹m vµ ChÕ ®é.
Quy chÕ d©n chñ mang tÝnh v¨n b¶n ph¸p luËt cña Nhµ n−íc,
nªn gäi lµ Quy chÕ, tøc lµ c¸c quy ®Þnh, c¸c quy t¾c hµnh ®éng,
c¸c chÕ ®é c«ng t¸c do ng−êi cã thÈm quyÒn ban hµnh. Trong
qu¸ tr×nh so¹n th¶o mÆt dï cã lÊy ý kiÕn cña tËp thÓ, cña nh©n
d©n, ph¶n ¶nh nguyÖn väng cña tËp thÓ, nh©n d©n, nh−ng
quyÒn quyÕt ®Þnh lµ cña ng−êi ®øng ®Çu c¬ quan, chÝnh quyÒn.
•
H−¬ng −íc, Quy −íc míi lµ nh÷ng v¨n b¶n mang tÝnh"−íc
nguyÖn" chung cña toµn thÓ hoÆc ®a sè thµnh viªn céng ®ång.
TËp thÓ thµnh viªn céng ®ång míi lµ "ng−êi" cã thÈm quyÒn
quyÕt ®Þnh chÊp nhËn sù −íc nguyÖn chung ®ã.
Do cã nh÷ng ®iÒu kh¸c biÖt nh− vËy cho nªn kh«ng thÓ gép chung
c¸c Quy chÕ d©n chñ víi c¸c v¨n b¶n H−¬ng −íc, Quy −íc vµo chung
mét v¨n b¶n, do mét tæ chøc cïng so¹n th¶o, th«ng qua, ban hµnh ®−îc.
V× nÕu lµm nh− vËy ch¼ng nh÷ng vÒ mÆt so¹n th¶o kh«ng thÓ tiÕn hµnh
®−îc v× tr¸i thÈm quyÒn ban hµnh, mµ cßn cã sù lÉn lén vÒ ®èi t−îng
®iÒu chØnh khi triÓn khai thùc hiÖn.
VÊn ®Ò 3: So s¸nh Quy chÕ thùc hiÖn d©n chñ víi c¸c ®iÒu lÖ, néi quy
T¹i c¸c c¬ quan, xÝ nghiÖp, tæ chøc vµ c¸c n¬i c«ng céng, ®Òu cã ban
hµnh vµ niªm yÕt c¸c ®iÒu lÖ, néi quy, quy chÕ nh− ®iÒu lÖ cña c¸c tæ
chøc s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ; néi quy
lµm viÖc, ®¶m b¶o an ninh, an toµn trong c¸c c¬ quan, tæ chøc s¶n xuÊt,
kinh doanh, dÞch vô cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ; néi quy ®¶m b¶o vÖ
sinh m«i tr−êng, b¶o vÖ tµi s¶n t¹i c¸c n¬i c«ng céng v.v...
Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp - 2004
19
Trong c¸c v¨n b¶n nªu trªn ®Òu cã quy ®Þnh c¸ch øng xö cña c¸c
thµnh viªn tæ chøc hoÆc cña mäi thµnh viªn khi ®Õn c¸c n¬i c«ng céng.
Môc ®Ých cña c¸c v¨n b¶n nµy lµ ®¶m b¶o cho mäi ng−êi liªn quan ph¶i
cã nh÷ng hµnh vi xö sù phï hîp víi môc ®Ýnh ho¹t ®éng, môc ®Ých sö
dông cña tæ chøc, c¬ quan n¬i ban hµnh ra c¸c v¨n b¶n nµy nh− quy
®Þnh lµm viÖc ®óng giê, mÆc ©u phôc; lÞch thiÖp trong x−ng h«, kh«ng
thùc hiÖn hµnh vi cã h¹i cho s¶n xuÊt, kinh doanh, ®¶m b¶o vÖ sinh m«i
tr−êng, ®¶m b¶o an ninh, an toµn x· héi v.v...
V× vËy kh«ng nªn lÉn lén vµ ®−a nh÷ng néi dung cña c¸c b¶n ®iÒu
lÖ, néi quy, quy chÕ nªu trªn vµo trong c¸c b¶n Quy chÕ d©n chñ hoÆc
H−¬ng −íc, Quy −íc míi.
1.3. Theo dâi, ®¸nh gi¸ viÖc ¸p dông VBQPPL l©m nghiÖp
1.3.1. Quy ®Þnh hiÖn hµnh vÒ viÖc theo dâi, ®¸nh gi¸ viÖc ¸p dông
VBQPPL
Thùc tiÔn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng ®ßi hái ph¶i cã c¸c chuÈn mùc trong
mäi hµnh vi øng xö, giao tiÕp cho mäi thµnh viªn trong x· héi tu©n theo.
Nh÷ng v¨n b¶n quy ®Þnh nh÷ng quy t¾c xö sù chung ®ã ®−îc gäi lµ
VBQPPL, ®−îc Nhµ n−íc t¹o mäi ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m viÖc thùc hiÖn.
C¸c VBQPPL vÒ l©m nghiÖp còng chÝnh lµ nh÷ng quy t¾c xö sù chung
n»m trong khu«n khæ cña hÖ thèng VBQPPL cña mét quèc gia.
Tõ n¨m 1945 ®Õn nay, Nhµ n−íc ®· ban hµnh hµng ngh×n VBQPPL
vÒ l©m nghiÖp, phôc vô kÞp thêi ®ßi hái cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng; t¹o
cho s¶n xuÊt l©m nghiÖp ph¸t triÓn vµ phôc vô ®êi sèng nh©n d©n qua
c¸c thêi kú ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc. Cho ®Õn nay cßn trªn 500 VBQPPL
vÒ l©m nghiÖp, quy tr×nh, quy ph¹m kü thuËt l©m nghiÖp cßn hiÖu lùc
thi hµnh.
ViÖc gi¸m s¸t, kiÓm tra VBQPPL ®−îc tiÕn hµnh nh»m ph¸t hiÖn
nh÷ng néi dung sai tr¸i cña v¨n b¶n ®Ó kÞp thêi ®×nh chØ viÖc thi hµnh,
söa ®æi, huû bá hoÆc b·i bá v¨n b¶n nh»m b¶o ®¶m tÝnh hîp hiÕn, hîp
ph¸p vµ tÝnh thèng nhÊt cña hÖ thèng ph¸p luËt, ®ång thêi kiÕn nghÞ c¬
quan cã thÈm quyÒn x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan, c¸ nh©n ®· ban
hµnh v¨n b¶n sai tr¸i. Theo LuËt Ban hµnh VBQPPL vµ LuËt Ho¹t
®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi:
- Néi dung gi¸m s¸t, kiÓm tra v¨n b¶n bao gåm: (a) Sù phï hîp cña
v¨n b¶n víi HiÕn ph¸p, luËt, nghÞ quyÕt cña Quèc héi vµ v¨n b¶n cña c¬
quan nhµ n−íc cÊp trªn; (b) Sù phï hîp cña h×nh thøc v¨n b¶n víi néi
dung v¨n b¶n ®ã; (c) Sù phï hîp cña néi dung v¨n b¶n víi thÈm quyÒn
cña c¬ quan ban hµnh v¨n b¶n.
20
Khu«n khæ ph¸p lý l©m nghiÖp - 2004
- Xem thêm -