Tài liệu Khóa luận tốt nghiệp phân tích tình hình tài chính của công ty cp xây dựng vvmi

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY CP XÂY DỰNG VÀ ĐẦU TƢ VVMI Sinh viên thực hiện : Nguyễn Trà My Mã sinh viên : A17835 Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng HÀ NỘI – 2014 BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY CP XÂY DỰNG VÀ ĐẦU TƢ VVMI Giáo viên hƣớng dẫn : Thạc sĩ Vũ Lệ Hằng Sinh viên thực hiện : Nguyễn Trà My Mã sinh viên : A17835 Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng HÀ NỘI – 2014 Thang Long University Library LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy giáo, cô giáo trường Đại Học Thăng Long, đặc biệt là Cô giáo Th.s Vũ Lệ Hằng cùng các bác, cô chú và anh chị trong công ty Cổ phần Xây dựng và Đầu tư VVMI đã giúp đỡ em hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này. Em cũng xin cảm ơn các thầy cô giáo giảng dạy trong nhà trường đã truyền đạt cho em rất nhiều kiến thức bổ ích để thực hiện khóa luận và cũng như có được hành trang vững chắc cho sự nghiệp trong tương lai. Do giới hạn kiến thức và khả năng lý luận của bản thân còn nhiều thiếu sót và hạn chế, kính mong sự chỉ dẫn và đóng góp của các thầy cô giáo để khóa luận của em được hoàn thiện hơn. Hà Nội, ngày 19 tháng 03 năm 2014 Sinh viên Nguyễn Trà My LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Khóa luận tốt nghiệp này là do tự bản thân thực hiện có sự hỗ trợ từ giáo viên hướng dẫn và không sao chép các công trình nghiên cứu của người khác. Các dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong Khóa luận là có nguồn gốc và được trích dẫn rõ ràng. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này! Sinh viên Nguyễn Trà My Thang Long University Library MỤC LỤC CHƢƠNG 1.CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ................................................................................................ 1 1.1.Tổng quan tài chính doanh nghiệp và phân tích tài chính doanh nghiệp ............... 1 1.1.1.Khái niệm tài chính doanh nghiệp ............................................................................ 1 1.1.2.Chức năng và vai trò của tài chính doanh nghiệp.................................................... 2 1.1.3.Khái niệm, ý nghĩa của phân tích tài chính doanh nghiệp ...................................... 4 1.2.Quy trình phân tích tài chính doanh nghiệp .............................................................. 6 1.2.1.Tài liệu cung cấp cho hoạt động phân tích tài chính doanh nghiệp ....................... 6 1.2.2.Quy trình thực hiện phân tích tài chính doanh nghiệp ............................................ 9 1.3.Các phƣơng pháp phân tích tài chính ...................................................................... 10 1.3.1.Phương pháp so sánh ............................................................................................... 10 1.3.2.Phương pháp tỷ lệ ..................................................................................................... 11 1.4.Nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp ............................................................. 12 1.4.1.Phân tích tình hình tài sản – nguồn vốn của doanh nghiệp .................................. 12 1.4.2.Phân tích tình hình tạo vốn và sử dụng vốn của doanh nghiệp ............................ 14 1.4.3.Phân tích kết quả hoạt động SXKD ......................................................................... 15 1.4.4.Phân tích các chỉ tiêu tài chính ............................................................................... 15 1.5.Các nhân tố ảnh hƣởng đến phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp ............ 23 1.5.1.Các nhân tố khách quan .......................................................................................... 23 1.5.2.Các nhân tố chủ quan .............................................................................................. 25 CHƢƠNG 2. PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CP XÂY DỰNG VÀ ĐẦU TƢ VVMI ................................................................................... 27 2.1.Quá trình hình thành và phát triển của công ty CP ĐT và XD VVMI ................. 27 2.1.1.Giới thiệu thông tin chung về Công ty..................................................................... 27 2.1.2.Lịch sử hình thành và phát triển ............................................................................. 27 2.1.3.Cơ cấu tổ chức và bộ máy quản lý của Công ty ...................................................... 28 2.1.4.Đặc điểm về ngành nghề kinh doanh của Công ty CP Đầu tư và Xây dựng VVMI ........................................................................................................................ 30 2.1.5.Quy trình hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty ......................................... 30 2.2.Thực trạng tình hình tài chính tại Công ty CP Xây dựng và Đầu tƣ VVMI ........ 32 2.2.1.Phân tích tình hình biến động tài sản - nguồn vốn ................................................ 32 2.2.2.Phân tích tình hình tạo vốn và sử dụng vốn ........................................................... 44 2.2.3.Phân tích kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh ................................................. 45 2.2.4.Phân tích chỉ tiêu tài chính doanh nghiệp .............................................................. 49 2.2.5.Các nhân tố ảnh hưởng đến phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp ........... 64 2.2.6.Đánh giá tình hình tài chính tại Công ty Cp Xây dựng và Đầu tư VVMI ............. 66 CHƢƠNG 3.MỘT SỐ GIẢI PHÁP CẢI THIỆN TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CP XÂY DỰNG VÀ ĐẦU TƢ VVMI ......................................................... 69 3.1.Định hƣớng hoạt động của Công ty Cp Xây dựng và Đầu tƣ VVMI .................... 69 3.1.1.Kế hoạch phát triển kinh tế của Việt Nam 2011-2020 ............................................ 69 3.1.2.Mục tiêu trong những năm tới................................................................................. 70 3.2.Một số giải pháp cải thiện tình hình tài chính tại Công ty Cổ phần Xây dựng và Đầu tƣ VVMI ............................................................................................................... 71 3.2.1.Giải pháp đầu tư cho TSCĐ ..................................................................................... 71 3.2.2.Quản trị các khoản phải thu .................................................................................... 72 3.2.3.Quản lý và làm giảm tỷ lệ nợ trong tổng nguồn vốn .............................................. 73 3.2.4.Kiểm soát chi phí QLDN .......................................................................................... 75 3.2.5.Một số giải pháp khác .............................................................................................. 77 Thang Long University Library DANH MỤC VIẾT TẮT Ký hiệu viết tắt Tên đầy đủ DN Doanh nghiệp TSCĐ Tài sản cố định SXKD Sản xuất kinh doanh CP Cổ phần NSNN Ngân sách Nhà nước TSNH Tài sản ngắn hạn VLĐ Vốn lưu động VKD Vốn kinh doanh VCSH Vốn chủ sở hữu TNDN Thu nhập doanh nghiệp DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ Bảng 1.1. Bảng tài trợ ..........................................................................................15 Bảng 2.1 Quy trình kinh doanh .............................................................................30 Bảng 2.2. Biến động tài sản giai đoạn 2010 - 2012 .............................................32 Bảng 2.3. Biến động nguồn vốn giai đoạn 2010 – 2012 ......................................37 Bảng 2.4. Cơ cấu nguồn vốn.................................................................................38 Bảng 2.5. Các khoản phải thu và các khoản phải trả ..........................................41 Bảng 2.6. Chính sách quản lý tài sản- nguồn vốn ................................................43 Bảng 2.7 Bảng tài trợ nguồn vốn giai đoạn 2010 - 2012 .....................................44 Bảng 2.8. Sự biến động trên báo cáo SXKD năm 2010-2012 ..............................46 Bảng 2.9 Khả năng thanh toán hiện thời ..............................................................49 Bảng 2.10 Khả năng thanh toán nhanh ................................................................50 Bảng 2.11 Khả năng thanh toán nhanh bằng tiền ................................................51 Bảng 2.12 Tốc độ luân chuyển hàng tồn kho........................................................52 Bảng 2.13 Vòng quay khoản phải thu và kỳ thu tiền bình quân ...........................53 Bảng 2.14. Thời gian quay vòng của tiền .............................................................54 Bảng 2.15 Hiệu suất sử dụng tổng tài sản ............................................................55 Bảng 2.16 Hiệu suất sử dụng tài sản ngắn hạn ....................................................56 Bảng 2.17 Hiệu suất sử dụng tài sản dài hạn .......................................................56 Bảng 2.18 Hệ số nợ trên tổng tài sản (D/A) .........................................................57 Bảng 2.19 Hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu (D/E) ...................................................59 Bảng 2.20. Khả năng thanh toán lãi vay ..............................................................59 Bảng 2.21. Độ bẩy tài chính của công ty ..............................................................60 Bảng 2.22 Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu ........................................................61 Bảng 2.23 Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản .....................................................62 Bảng 2.24. Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản ....................................................62 Bảng 2.25 Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu ................................................63 Bảng 3.1. Phân loại khách hàng của Công ty ......................................................72 Bảng 3.2. Tình hình chi phí dịch vụ mua ngoài của công ty ................................75 Đồ thị 2.1. Cơ cấu nguồn vốn ...............................................................................38 Đồ thị 2.2 Khả năng thanh toán hiện thời 2010 - 2012 ........................................50 Đồ thị 2.3 Khả năng quản lý hàng tồn kho năm 2010- 2012 ...............................53 Đồ thị 2.4: Tốc độ luân chuyển khoản phải thu ...................................................54 Đồ thị 2.5 Hệ số nợ trên tổng tài sản....................................................................58 Đồ thị 3.1. Cơ cấu chi phí QLDN của công ty năm 2012.....................................75 Sơ đồ 1.1. Quy trình thực hiện phân tích ................................................................9 Thang Long University Library LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Hiện nay cùng với sự đổi mới của nền kinh tế thị trường và sự cạnh tranh ngày càng quyết liệt giữa các thành phần kinh tế đã gây ra những khó khăn và thử thách cho các DN. Trong bối cảnh đó, để khẳng định được mình mỗi DN cần phải nắm vững tình hình tài chính cũng như kết quả HĐSXKD. Để đạt được điều đó, các DN luôn phải quan tâm đến tình hình tài chính vì nó có quan hệ trực tiếp tới hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và ngược lại. Trong thời gian thực tập tại Công ty Cổ phần Xây dựng và Đầu tư VVMI, được tiếp xúc với tình hình thực tế tại công ty. Tôi đã nhận thấy tình hình tài chính của công ty đang còn nhiều hạn chế cần phải cải thiện…Do đó, việc phân tích tình hình tài chính để nắm bắt kịp thời tình hình và có những biện pháp khắc phục sớm là điều cần thiết quan trọng và cũng là mục tiêu chính của đề tài: “Phân tích tình hình tài chính của Công ty Cổ phần Xây dựng và Đầu tư VVMI thông qua báo cáo tài chính”. 2. Mục đích nghiên cứu - Làm rõ những vấn đề lý luận về tình hình tài chính của doanh nghiệp - Phân tích và đánh giá về tình hình tài chính của doanh nghiệp - Đưa ra một số giải phầm nhằm cải thiện tình hình tài chính DN của công ty. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Tình hình tài chính tại công ty Cổ phần Xây dựng và Đầu tư VVMI. Trên cơ sở đó đánh giá tình hình tài chính và đưa ra các biện pháp nhằm cải thiện tình hình tài chính của công ty. Phạm vi nghiên cứu: Sử dụng bảng cân đối kế toán và bảng báo cáo kết quả họat động sản xuất kinh doanh trong giai đoạn 2010 -2012 của công ty Cổ phần Xây dựng và Đầu tư VVMI. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu Các phương pháp so sánh, phương pháp phân tích tỷ lệ đước sử dụng trong khóa luận để đưa ra các đanah giá và kết luận từ các số liệu được cung cấp và thực trạng tài chính của công ty. 5. Kết cấu khóa luận Ngoài phần mở đầu và kết luận, khóa luận được chia thành 3 chương: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận chung về phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp Chƣơng 2: Thực trạng tình hình tài chính tại Công ty CP Xây dựng và Đầu tƣ VVMI Chƣơng 3: Một số giải pháp cải thiện tình hình tài chính tại Công ty Cổ phần Xây dựng và Đầu tƣ VVMI. CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 1.1. Tổng quan tài chính doanh nghiệp và phân tích tài chính doanh nghiệp 1.1.1. Khái niệm tài chính doanh nghiệp Tài chính doanh nghiệp là một hệ thống những quan hệ kinh tế phát sinh trong lĩnh vực phân phối quỹ tiền tệ, quá trình tạo lập và chu chuyển nguồn vốn của một DN để đạt được mục tiêu chung của DN. Nội dung những quan hệ kinh tế phát sinh thuộc phạm vi tài chính doanh nghiệp bao gồm: Thứ nhất: Quan hệ giữa DN với Nhà nước. Tất cả mọi DN thuộc mọi thành phần kinh tế phải thực hiện các nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước (nộp thuế cho NSNN) NSNN cấp vốn cho DN Nhà nước và có thể mua trái phiếu góp vốn với Công ty liên doanh hoặc Công ty cổ phần (mua cổ phiếu) hoặc cho vay (mua trái phiếu) tùy theo mục đích yêu cầu quản lý đối với ngành nghề kinh tế và quyết định tỷ lệ vốn góp hoặc mức cho vay. Thứ hai: Quan hệ giữa DN và thị trường khác. Từ sự đa dạng hoá hình thức sở hữu trong nền kinh tế thị trường đã tạo ra các mối quan hệ kinh tế giữa DN với các DN khác; giữa DN với các nhà đầu tư, người cho vay, với người bán hàng, người mua thông qua việc hình thành và sử dụng các quỹ tiền tệ trong HĐSXKD, giữa các DN bao gồm các quan hệ thanh toán tiền mua bán vật tư, hàng hoá, phí bảo hiểm, chi trả tiền công, cổ tức; giữa DN với ngân hàng, các tổ chức tín dụng phát sinh trong quá trình doanh nghiệp vay và hoàn trả vốn, trả lãi cho ngân hàng, các tổ chức tín dụng. Thứ ba: Quan hệ trong nội bộ doanh nghiệp. Gồm quan hệ kinh tế giữa DN với các phòng ban, phân xưởng và tổ đội sản xuất trong việc nhận và thanh toán tạm ứng, thanh toán tài sản. Gồm quan hệ kinh tế giữa DN với cán bộ công nhân viên trong quá trình phân phối thu nhập cho người lao động dưới hình thức tiền lương, tiền thưởng, tiền phạt và lãi cổ phần. Những quan hệ kinh tế trên được biểu hiện trong sự vận động của tiền tệ thông qua việc hình thành và sử dụng các quỹ tiền tệ, vì vậy thường được xem là các quan hệ tiền tệ. Những quan hệ này một mặt phản ánh rõ DN là một đơn vị kinh tế độc lập, là chủ thể trong quan hệ kinh tế, đồng thời phản ánh rõ nét mối liên hệ giữa tài chính DN với các khâu khác trong hệ thống tài chính nước ta. Như vậy có thể hiểu: Tài chính doanh nghiệp là các quan hệ kinh tế trong phân phối các nguồn tài chính gắn liền với quá trình tạo lập và sử dụng quỹ tiền tệ trong hoạt động SXKD của DN nhằm đạt được những mục tiêu nhất định. Nguồn:[1.2,trang 10,Giáo trình Tài chính doanh nghiệp –KTQD] 1 Thang Long University Library 1.1.2. Chức năng và vai trò của tài chính doanh nghiệp Hoạt động tài chính gắn liền với quá trình trình thành, sử dụng nguồn vốn và các quỹ tiền tệ có tính đặc thù: doanh nghiệp phải tìm kiếm các nguồn tài trợ, vay ngắn hạn để đáp ứng nhu cấu vốn ngắn hạn, phát hành cổ phiếu, mua sắm thiết bị mới, vật tư hàng hóa, tìm kiếm lao động…phân phối thu nhập, thực hiện các nghĩa vụ Nhà nước, trả lương CBCNV. 1.1.2.1. Chức năng của tài chính DN Tài chính doanh nghiệp gồm có ba chức năng sau:  Xác định và tổ chức các nguồn vốn nhằm bảo đảm nhu cầu sử dụng vốn cho quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp Để thực hiện sản xuất kinh doanh trong điều kiện của cơ chế thị trường có hiệu quả đòi hỏi các DN phải có vốn và có phương án tạo lập, huy động vốn cụ thể: - Thứ nhất, phải xác định nhu cầu vốn (vốn cố định và vốn lưu động) cần thiết cho quá trình sản xuất kinh doanh. - Thứ hai, phải xem xét khả năng đáp ứng nhu cầu và các giải pháp huy động vốn: Nếu nhu cầu lớn hơn khả năng thì DN phải huy động thêm vốn, tìm kiếm mọi nguồn tài trợ với chi phí sử dụng vốn thấp nhưng vẫn bảo đảm có hiệu quả; Nếu khả năng lớn hơn nhu cầu thì DN có thể mở rộng sản xuất, mở rộng thị trường hoặc có thể tham gia vào thị trường tài chính như đầu tư chứng khoán, cho thuê tài - sản… Thứ ba, phải lựa chọn nguồn vốn và phương thức thanh toán các nguồn vốn sao cho chi phí doanh nghiệp phải trả là thấp nhất trong khoảng thời gian hợp lý.  Chức năng phân phối thu nhập của doanh nghiệp Chức năng phân phối biểu hiện ở việc phân phối thu nhập của DN từ doanh thu bán hàng và thu nhập từ các hoạt động khác. Nhìn chung, các DN phân phối như sau: - Bù đắp các yếu tố đầu vào đã tiêu hao trong quá trình sản xuất kinh doanh như chi phí khấu hao tài sản cố định, chi phí vật tư, chi phí cho lao động và các chi phí khác mà DN đã bỏ ra, nộp thuế thu nhập DN (nếu có lãi). - Phần lợi nhuận còn lại sẽ phân phối như sau:  Bù đắp các chi phí không được trừ.  Chia lãi cho đối tác góp vốn, chi trả cổ tức cho các cổ đông.  Phân phối lợi nhuận sau thuế vào các quỹ của DN.  Chức năng giám đốc đối với hoạt động sản xuất kinh doanh Giám đốc tài chính là việc thực hiện kiểm tra, kiểm soát quá trình tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ của DN. Cụ thể qua tỷ trọng, cơ cấu nguồn huy động, việc sử dụng 2 nguồn vốn huy động, việc tính toán các yếu tố chi phí vào giá thành và chi phí lưu thông, việc thanh toán các khoản công nợ với ngân sách, với người bán, với tín dụng ngân hàng, với công nhân viên và kiểm tra việc chấp hành kỷ luật tài chính, kỷ luật thanh toán, kỷ luật tín dụng của DN. Trên cơ sở đó giúp cho chủ thể quản lý phát hiện những khâu mất cân đối, những sơ hở trong công tác điều hành, quản lý kinh doanh để có quyết định ngăn chặn kịp thời các khả năng tổn thất có thể xảy ra, nhằm duy trì và nâng cao hiệu quả kinh doanh. Ba chức năng trên có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Chức năng phân phối được tiến hành đồng thời quá trình thực hiện chức năng giám đốc. Chức năng giám đốc thực hiện tốt là cơ sở quan trọng cho những định hướng phân phối tài chính đúng đắn, đảm bảo các tỷ lệ phù hợp với quy mô sản xuất, phương hướng sản xuất, tạo điều kiện cho sản xuất được tiến hành liên tục. Việc tạo vốn và phân phối tốt sẽ khai thông các luồng tài chính, thu hút mọi nguốn vốn khác nhau để đáp ứng nhu cầu vốn cho các DN và sử dụng hiệu quả đồng vốn, tạo ra nguồn tài chính dồi dào là điều kiện thuận lợi cho viêc thực hiện chức năng giám đốc tài chính của doanh nghiệp. 1.1.2.2. Vai trò của tài chính doanh nghiệp Vai trò của tài chính doanh nghiệp thể hiện ở sự vận dụng các chức năng của tài chính doanh nghiệp để giải quyết các yêu cầu nhiệm vụ cụ thể. Do đó ta có thể xem xét vai trò của tài chính doanh nghiệp trên nhiều góc độ khác nhau. - Đối với hệ thống tài chính quốc gia: Khâu tài chính doanh nghiệp đóng vai trò là khâu cơ sở, khâu thời điểm, nó đảm bảo sự tồn tại và vững chắc cho cả hệ thống vì đó là khâu tạo ra nguồn thu ban đầu và chủ yếu nhất cho mọi giai đoạn khác trong hệ thống; điều này thể hiện qua các điểm sau: NSNN thu chủ yếu từ các doanh nghiệp thông qua thuế; các ngân hàng thương mại tồn tại và phát triển thông qua các quan hệ với doanh nghiệp và cá nhân...chủ yếu lớn nhất là các doanh nghiệp; con người đi làm đều được lương hoặc kiếm những đồng tiền như thương mại các - nhân, doanh nghiệp đã trả lương cho một bộ phận trong quá trình thương mại. Đối với hoạt động SXKD: Tài chính doanh nghiệp có vai trò quan trọng là tạo tiền đề cho SXKD và nó quyết định đến hiệu quả của hoạt động SXKD như sau: Vai trò tạo nguồn vốn: Đảm bảo nhu cầu vốn cho họat động SXKD được liên tục Vai trò tổ chức sử dụng vốn hợp lý và hiệu quả Vai trò phân phối kết quả kinh doanh qua đó tạo động lực thúc đẩy hoạt động kinh doanh không ngừng phát triển 3 Thang Long University Library Vai trò kiểm tra, kiểm soát: Đảm bảo cho DN thực hiện được những mục tiêu - mà chiến lược kinh doanh đã vạch ra Đối với người lao động: Tài chính doanh nghiệp góp phần nâng cao mức sống của người lao động trong DN, thể hiện qua việc tăng khoản lương thưởng. - Đối với môi trường bên ngoài: Nếu DN hoạt động có hiệu quả nó sẽ tạo ra môi trường kinh doanh lành mạnh an toàn vì hoạt động SXKD, các DN có thể chiếm dụng vốn lẫn nhau trong thanh toán, nếu tài chính doanh nghiệp tốt thì doanh nghiệp có khả năng chi trả, thanh toán các khoản nợ tốt, tránh tình trạng vỡ nợ; điều này giúp cho các DN khác có sự tin tưởng doanh nghiệp mình hơn trong kinh doanh. 1.1.3. Khái niệm, ý nghĩa của phân tích tài chính doanh nghiệp Khái niệm: Phân tích tài chính là một tập hợp các khái niệm, phương pháp và các công cụ cho phép thu thập và xử lý các thông tin kế toán và các thông tin khác về quản lý nhằm đánh giá tình hình tài chính của một DN, đánh giá rủi ro, mức độ và chất lượng hiệu quả hoạt động của DN đó, khả năng và tiềm lực của DN, giúp người sử dụng thông tin đưa ra các quyết định tài chính, quyết định quản lý phù hợp. Ý nghĩa: Phân tích tài chính là việc vận dụng tổng thể các phương pháp phana tích khoa học để đánh giá chính xác tình hình tài chính của DN giúp cho các đối tượng quan tâm nắm bắt được thực trạng tài chính của DN, dự đoán đượcchính xác các chỉ tiêu tài chính trong tương lai cũng như rủi ro tài chính mà DN có thể gặp phải; qua đó đề ra các quyết định phù hợp với lợi ích của họ.Có rất nhiều đối tượng quan tâm và sử dụng thông tin kinh tế, tài chính của DN. Mỗi đối tượng quan tâm theo góc độ và với những mục tiêu khác nhau nên có rất nhiều phương pháp tiếp cận giúp cho phân tích tài chính DN ngày càng hoàn thiện và phát triển. Nhóm đối tượng chủ yếu bao gồm: Người quản lý doanh nghiệp: Đối với người quản lý doanh nghiệp mối quan tâm hàng đầu của họ là tìm kiếm lợi nhuận và khả năng trả nợ. Một số khía cạnh của tài chính doanh nghiệp mà nhà quản lý cần phải giải quyết như: Doanh nghiệp nên đầu tư vào đâu cho phù hợp với loại hình sản xuất kinh doanh; nguồn vốn tài trợ là nguồn nào?; nhà doanh nghiệp sẽ quản lý hoạt động tài chính hàng ngày như thế nào? Trên cơ sở phân tích tài chính mà nội dung chủ yếu là phân tích khả năng thanh toán, khả năng cân đối vốn, năng lực hoạt động cũng như khả năng sinh lời, nhà quản lý tài chính có thể dự đoán về kết quả hoạt động và mức lợi nhuận của doanh nghiệp trong tương lai. Từ đó, họ có thể định hướng cho giám đốc tài chính cũng như hội đồng quản trị trong các quyết định đầu tư, phân chia lợi tức và lập kế hoạch dự báo; cuối cùng phân tích tài chính còn là công cụ để kiểm soát các hoạt động quản lý. Nhà đầu tư vào doanh nghiệp: Đối với các nhà đầu tư, mối quan tâm hàng đầu của họ là thời gian hoàn vốn, mức sinh lãi và sự rủi ro. Vì vậy, họ cần các thông tin về điều 4 kiện tài chính, tình hình hoạt động, kết quả kinh doanh và tiềm năng tăng trưởng của các DN. Trong doanh nghiệp cổ phần, các cổ đông là người đã bỏ vốn đầu tư vào DN và họ có thể phải gánh chịu rủi ro. Những rủi ro này liên quan tới việc giảm giá cổ phiếu trên thị trường, dẫn đến nguy cơ phá sản của DN. Chính vì vậy, quyết định của họ đưa ra luôn có sự cân nhắc giữa mức độ rủi ro và doanh lợi đạt được. Vì thế, mối quan tâm hàng đầu của các cổ đông là khả năng tăng trưởng, tối đa hoá lợi nhuận, tối đa hoá giá trị chủ sở hữu trong DN. Chủ nợ của doanh nghiệp: Nếu phân tích tài chính được các nhà đầu tư và quản lý doanh nghiệp thực hiện nhằm mục đích đánh giá khả năng sinh lời và tăng trưởng của DN thì phân tích tài chính lại được các ngân hàng và các nhà cho DN vay vốn sử dụng nhằm đảm bảo khả năng trả nợ của DN. Vì vậy, họ chú ý đặc biệt đến số lượng tiền và các tài sản khác có thể chuyển nhanh thành tiền, từ đó so sánh với số nợ ngắn hạn để biết được khả năng thanh toán tức thời của DN. Bên cạnh đó, các chủ ngân hàng và các nhà cho vay cũng rất quan tâm tới số vốn của chủ sở hữu, bởi vì số vốn này là khoản bảo hiểm cho họ trong trường hợp DN bị rủi ro. Như vậy, kỹ thuật phân tích có thể thay đổi theo bản chất và theo thời hạn của các khoản nợ, nhưng cho dù đó là cho vay dài hạn hay ngắn hạn thì người cho vay đều quan tâm đến cơ cấu tài chính biểu hiện mức độ mạo hiểm của DN đi vay. Người lao động trong doanh nghiệp: Bên cạnh các nhà đầu tư, nhà quản lý và các chủ nợ của DN, người được hưởng lương trong DN cũng rất quan tâm tới các thông tin tài chính của DN. Điều này cũng dễ hiểu bởi kết quả hoạt động của DN có tác động trực tiếp tới tiền lương, khoản thu nhập chính của người lao động. Ngoài ra trong một số DN, người lao động được tham gia góp vốn mua một lượng cổ phần nhất định nên họ cũng là những người chủ doanh nghiệp nên có quyền lợi và trách nhiệm gắn với doanh nghiệp. Cơ quan quản lý Nhà nước: Dựa vào các báo cáo tài chính doanh nghiệp, các cơ quan quản lý của Nhà nước thực hiện phân tích tài chính để đánh giá, kiểm tra, kiểm soát các hoạt động kinh doanh, hoạt động tài chính tiền tệ của doanh nghiệp có tuân thủ theo đúng chính sách, chế độ và luật pháp quy định không, tình hình hạch toán chi phí, giá thành, tình hình thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước và khách hàng... Tóm lại, phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp mà trọng tâm là phân tích các báo cáo tài chính và các chỉ tiêu tài chính đặc trưng thông qua một hệ thống các phương pháp, công cụ và kỹ thuật phân tích, giúp người sử dụng thông tin từ các góc 5 Thang Long University Library độ khác nhau, vừa đánh giá toàn diện, tổng hợp khái quát, lại vừa xem xét một cách chi tiết hoạt động tài chính doanh nghiệp, tìm ra những điểm mạnh và điểm yếu về hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, để nhận biết, phán đoán, dự báo và đưa ra quyết định tài chính, quyết định tài trợ và đầu tư phù hợp. 1.2. Quy trình phân tích tài chính doanh nghiệp 1.2.1. Tài liệu cung cấp cho hoạt động phân tích tài chính doanh nghiệp 1.2.1.1. Thông tin bên trong doanh nghiệp Thông tin bên trong doanh nghiệp là mọi nguồn thông tin liên quan đến doanh nghiệp đó, ví dụ như thông tin về thị trường của doanh nghiệp, thông tin nhân sự…Các thông tin cuối cùng sẽ được tổng hợp trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Báo cáo tài chính cung cấp các thông tin kinh tế - tài chính chủ yếu cho người sử dụng thông tin kế toán trong việc đánh giá, phân tích và dự đoán tình hình tài chính, kết quả hoạt động kinh doanh của DN. Báo cáo tài chính doanh nghiệp có ý nghĩa to lớn không những đối với các cơ quan, đơn vị và cá nhân bên ngoài DN mà còn có ý nghĩa trong việc chỉ đạo, điều hành hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN. Báo cáo tài chính rất hữu ích đối với việc quản trị doanh nghiệp và đồng thời là nguồn thông tin tài chính chủ yếu đối với những người ngoài doanh nghiệp. Báo cáo tài chính không những cho biết tình hình tài chính của doanh nghiệp tại thời điểm báo cáo mà còn cho thấy kết quả hoạt động mà DN đạt được trong hoàn cảnh đó. Các báo cáo tài chính gồm có:  Bảng cân đối kế toán Bảng cân đối kế toán là một báo cáo tài chính phản ánh tổng quát tình hình tài sản của DN tại một thời điểm nhất định, dưới hình thái tiền tệ theo giá trị tài sản và nguồn hình thành tài sản. Xét về bản chất, bảng cân đối kế toán là một bảng cân đối tổng hợp giữa tài sản với nguồn vốn. Các thành phần của bảng cân đối kế toán gồm: Phần tài sản: Phản ánh toàn bộ giá trị tài sản hiện có thuộc quyền quản lý và sử dụng của doanh nghiệp đến thời điểm lập báo cáo. Căn cứ số liệu này có thể đánh giá một cách tổng quát quy mô tài sản và kết cấu các loại vốn doanh nghiệp hiện có đang tồn tại dưới hình thái vật chất. Phần nguồn vốn: Phản ánh những nguồn vốn mà doanh nghiệp quản lý và đang sử dụng vào thời điểm lập báo cáo. Nó cho biết từ những nguồn nào doanh nghiệp có được những tài sản trong phần tài sản. Mẫu bảng cân đối kế toán:  Báo cáo kết quả kinh doanh Báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh cho biết sự dịch chuyển của vốn trong quá trình sản xuất kinh doanh của DN; nó cho phép dự tính khả năng hoạt động của DN 6 trong tương lai. phản ánh tình hình tài chính của một DN trong một thời kỳ nhất định. Nó cung cấp những thông tin tổng hợp về tình hình và kết quả sử dụng các tiềm năng về vốn, lao động, kỹ thuật và trình độ quản lý sản xuất kinh doanh của DN. Biểu mẫu “Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh” có 3 phần: Phần I: Lãi, lỗ: Phần này phản ảnh kết quả họat động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp sau một kỳ họat đông. Các chỉ tiêu này lien quan đến doanh thu, chi phí của họat động tài chính và các nghiệp vụ đầu tư để xác địhn kết quả của từng họat động cũng như toàn bộ kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Phần II: Tình hình thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước: Phản ảnh tình hình thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí hoạt động công đoàn, các khoản chi phí và lệ phí,... Phần III: Thuế giá trị gia tăng được khấu trừ, được hoàn lại, được miễn giảm: Phản ảnh tình hình thực hiện nghĩa vụ về thuế giá trị gia tang khi sản xuất kinh doanh. Ngoài ra, qua việc phân tích tình hình thực hiện nghĩa vụ đối với nhà nước, ta biết được DN có nộp thuế đủ và đúng thời hạn không. Nếu số thuế còn phải nộp lớn chứng tỏ tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là không khả quan.  Báo cáo lưu chuyển tiền tệ Bảng lưu chuyển tiền tệ cung cấp thông tin liên quan đến ba hoạt động chính tạo ra tiền và sử dụng tiền là: Hoạt động kinh doanh, hoạt động tài chính và hoạt động đầu tư. Các dòng tiền trong bảng lưu chuyển tiền tệ được chia thành ba loại: Dòng tiền từ hoạt động sản xuất kinh doanh Là các dòng tiền ra vào trực tiếp liên quan đến thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh được ghi nhận trên bảng thu nhập. - Dòng tiền từ hoạt động đầu tư Là dòng tiền vào liên quan đến việc mua và thanh lý các tài sản sản xuất kinh doanh do công ty sử dụng hoặc đầu tư vào các chứng khoán của công ty khác. Dòng - tiền ra phản ánh các khoản đầu tư tiền mặt toàn bộ để có được các tài sản này. Dòng tiền vào chỉ được ghi nhân khi nhận được tiền từ việc thanh lý các tài sản đầu tư trước. Chênh lệch giữa dòng tiền ra và dòng tiền và gọi là lưu chuyển từ hoạt động đầu tư - Dòng tiền từ hoạt động tài chính Bao gồm dòng tiền ra vào liên quan đến các nghiệp vụ tiền tệ với các chủ thể kinh tế ngoài doanh nghiệp (từ các chủ sở hữu và chủ nợ) tài trợ cho doanh nghiệp và các hoạt động của doanh nghiệp. Dòng tiền vào ghi nhận các hoạt động tài chính nhận tiền từ chủ sở hữu vốn và chủ nợ. Dòng tiền ra thì ngược lại. Số chênh lệch dòng tiền ra và vào từ hoạt động tài chính gọi là lưu chuyển từ hoạt động tài chính. 7 Thang Long University Library Các nguồn lực tài chính được sử dụng là một nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến độ rủi ro và khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Các thông tin trên có thể giúp đánh giá cấu trúc vốn và tiềm năng phát triển của doanh nghiệp. Như vậy việc phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ giúp kiểm tra tính trung thực của tất cả các thông tin rút ra từ việc đánh giá các tỷ suất, về tình trạng tiền mặt, khả năng thanh toán của công ty.  Thuyết minh báo cáo tài chính Bảng thuyết minh báo cáo tài chính là một bộ phận hợp thành không thể tách rời của hệ thống báo cáo tài chính dùng để mô tả mang tính chất tường thuật hoặc phân tích chi tiết các thông tin số liệu đã được trình bày trong bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh, bảng lưu chuyển tiền tệ, cũng như các thông tin cần thiết khác theo yêu cầu chuẩn mực kế toán cụ thể. Bảng thuyết mình báo cáo tài chính cũng có thể trình bày những thông tin khác nếu doanh nghiệp xét thấy cần thiết cho việc trình bày trung thực, hợp lý báo cáo tài chính. Việc tìm hiểu bảng thuyết minh báo cáo tài chính giup cho người sử dụng hiểu sâu hơn và toàn diện hơn về hoạt động kinh doanh và tình hình tài chính của doanh nghiệp. 1.2.1.2. Thông tin bên ngoài doanh nghiệp Là những thông tin bao gồm thông tin liên quan đến trạng thái kinh tế, cơ hội kinh doanh, chính sách thuế, lãi suất ngân hàng, thông tin về ngành kinh doanh, thông tin liên quan đến vị trí của ngành trong nền kinh tế, cơ cấu ngành, tình trạng công nghệ, thị phần… và các thông tin pháp lý, kinh tế đối với doanh nghiệp. Nguồn thông tin này được phản ánh trong các văn bản pháp quy của Nhà nước, các số liệu thống kê, tin tức hàng ngày trên các phương tiện truyền thông, hoặc các tài liệu ấn phẩm của các cơ quan, ngành. Nhân tố bên ngoài còn ảnh hưởng đến tình hình sản xuất kinh doanh cũng như hoạt động của doanh nghiệp, thường là các thông tin về tình hình kinh tế xã hội, về sự tăng trưởng hoặc suy thoái kinh tế trong nước cũng như trên thế giới. Những thông tin này đều góp phần xây dựng các dự báo kế hoạch tài chính ngắn hạn và dài hạn cho doanh nghiệp, góp phần tạo điều kiện cho doanh nghiệp cũng như những đối tượng quan tâm khác đến doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn và phù hợp. các yếu tố bên ngoài là những yếu tố mang tính khách quan như: chế độ chính trị xã hội; tăng trưởng kinh tế của nền kinh tế; tiến bộ khoa học kỹ thuật; chính sách tài chính tiền tệ; chính sách thuế...Phân tích tài chính nhằm phục vụ cho những dự đoán tài chính, dự đoán kết quả tương lai của DN, trên cơ sở đó mà đưa ra được những quyết định phù hợp. Như vậy, không chỉ giới hạn ở việc nghiên cứu những báo biểu tài chính mà phải tập hợp đầy đủ các thông tin liên quan đến tình hình tài chính của DN, như các thông tin chung về kinh tế, tiền tệ, thuế khoá, các thông tin về ngành kinh tế của DN, các thông tin về pháp lý, về kinh tế đối với DN. Cụ thể là: 8 - Các thông tin chung: Thông tin chung là những thông tin về tình hình kinh tế chính trị, môi trường pháp lý, kinh tế có liên quan đến cơ hội kinh tế, cơ hội đầu tư, cơ hội về kỹ thuật công nghệ... Sự suy thoái hoặc tăng trưởng của nền kinh tế có tác động mạnh mẽ đến kết quả kinh doanh của DN. Những thông tin về các cuộc thăm dò thị trường, triển vọng phát triển trong sản xuất, kinh doanh và dịch vụ thương mại... ảnh hưởng lớn đến chiến lược và sách lược kinh doanh trong từng thời kỳ. - Các thông tin theo ngành kinh tế: Thông tin theo ngành kinh tế là những thông tin mà kết quả hoạt động của DN mang tính chất của ngành kinh tế như đặc điểm của ngành kinh tế liên quan đến thực thể của sản phẩm, tiến trình kỹ thuật cần tiến hành, cơ cấu sản xuất có tác động đến khả năng sinh lời, vòng quay vốn, nhịp độ phát triển của các chu kỳ kinh tế, độ lớn của thị trường và triển vọng phát triển... 1.2.2. Quy trình thực hiện phân tích tài chính doanh nghiệp Bước 1: Thu thập thông tin Bước 2: Thực hiện phân tích Bước 3: Kết thúc phân tích Sơ đồ 1.1. Quy trình thực hiện phân tích Bước 1: Thu thập thông tin Đây là một khâu quan trọng, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng, thời hạn và tác dụng của phân tích hoạt động tài chính. Công tác chuẩn bị bao gồm việc xây dựng chương trình (kế hoạch) phân tích và thu thập, xử lý tài liệu phân tích. Kế hoạch phân tích phải xác định rõ nội dung phân tích (toàn bộ hoạt động tài chính hay chỉ một số vấn đề cụ thể), phạm vi phân tích (toàn đơn vị hay một vài bộ phận), thời gian tiến hành phân tích (kể cả thời gian chuẩn bị), phân công trách nhiệm cho các cá nhân, bộ phận và xác định hình thức hội nghị phân tích (Ban giám đốc hay toàn thể người lao động). Bước 2: Thực hiện phân tích Đánh giá chung (khái quát) tình hình: Dựa vào chỉ tiêu phản ánh đối tượng nghiên cứu đã xác định theo từng nội dung phân tích, các nhà phân tích sử dụng phương pháp so sánh để đánh giá chung tình hình. Có thể so sánh trên tổng thể kết hợp với việc so sánh trên từng bộ phận cấu thành của chỉ tiêu ở kỳ phân tích với kỳ gốc. Từ đó, xác định chính xác kết quả, xu hướng phát triển và mối quan hệ biện chứng giữa các hoạt động kinh doanh với nhau. Xác định nhân tố ảnh hưởng và mức độ ảnh hưởng đến đối tượng phân tích: - 9 Thang Long University Library Hoạt động tài chính chịu ảnh hưởng của rất nhiều nguyên nhân, có những nguyên nhân mà nhà phân tích có thể xác định được mức độ ảnh hưởng và có những nguyên nhân không thể xác định được mức độ ảnh hưởng của chúng đến sự biến động của đối tượng nghiên cứu. Những nguyên nhân mà các nhà phân tích có thể tính toán được, lượng hóa được mức độ ảnh hưởng đến đối tượng nghiên cứu gọi là nhân tố. Vì thế, sau khi đã xác định lượng nhân tố cần thiết ảnh hưởng đến đối tượng nghiên cứu, các nhà phân tích sẽ vận dụng phương pháp thích hợp (loại trừ, liên hệ cân đối, so sánh, toán kinh tế...) để xác định mức độ ảnh hưởng và phân tích thực chất ảnh hưởng của từng nhân tố đến sự thay đổi của đối tượng nghiên cứu. - Tổng hợp kết quả phân tích, nhận xét, kết luận về chất lượng hoạt động TCDN Trên cơ sở kết quả tính toán, xác định ảnh hưởng của các nhân tố đến sự biến động của đối tượng nghiên cứu, các nhà phân tích cần tiến hành liên hệ, tổng hợp mức độ biến động của các nhân tố đến đối tượng nghiên cứu nhằm khắc phục tính rời rạc, tản mạn. Từ đó, rút ra các nhận xét, chỉ rõ những tồn tại, nguyên nhân dẫn đến thiếu sót, sai lầm; đồng thời, vạch ra các tiềm năng chưa được khai thác, sử dụng để có các quyết định phù hợp với mục tiêu đặt ra. Bước 3: Kết thúc phân tích Kết thúc phân tích là giai đoạn cuối cùng của hoạt động phân tích. Trong giai đoạn này, các nhà phân tích cần tiến hành viết báo cáo phân tích, báo cáo kết quả phân tích trước những người quan tâm (Ban Giám đốc, các nhà đầu tư, cổ đông...) và hoàn chỉnh hồ sơ phân tích. 1.3. Các phƣơng pháp phân tích tài chính Để tiến hành phân tích tài chính của một DN, các nhà phân tích thường kết hợp sử dụng các phương pháp mang tính nghiệp vụ - kỹ thuật khác nhau như phương pháp so sánh, phương pháp tỷ lệ, phương pháp hồi quy.. Mỗi phương pháp có những tác dụng khác nhau và được sử dụng trong từng nội dung phân tích khác nhau. Cụ thể: 1.3.1. Phương pháp so sánh So sánh là phương pháp được sử dụng rộng rãi, phổ biến trong phân tích kinh tế nói chung và phân tích tài chính nói riêng. Mục đích của so sánh là làm rõ sự khác biệt hay những đặc trưng riêng của đối tượng nghiên; từ đó, giúp cho các đối tượng quan tâm có căn cứ để ra quyết cứu định khi lựa chọn. So sánh giữa số thực hiện kỳ này với số thực hiện kỳ trước để thấy rõ xu hướng thay đổi về tài chính của DN, thấy được tình hình tài chính được cải thiện hay xấu đi như thế nào để có biện pháp khắc phục trong kỳ tới. Khi sử dụng phương pháp so sánh phải tuân thủ 2 điều kiện sau: + Phải xác định rõ “gốc so sánh” và “kỳ phân tích”. 10 + Các chỉ tiêu so sánh (hoặc các trị số của chỉ tiêu so sánh) phải đảm bảo tính chất có thể so sánh được với nhau. Muốn vậy, chúng phải thống nhất với nhau về nội dung kinh tế, về phương pháp tính toán, thời gian tính toán. Xác định kỳ phân tích: Kỳ cần được phân tích gọi là “kỳ phân tích”, lấy chỉ số là “1”. Tùy theo mục đích phân tích, số liệu kỳ phân tích có thể là trị số thực tế của chỉ tiêu phân tích ở kỳ báo cáo (nhằm đánh giá tình hình thực hiện), có thể là trị số kế hoạch của chỉ tiêu phân tích ở kỳ tới (nhằm đánh giá phương án mục tiêu). Xác định kỳ gốc: Kỳ được dùng làm gốc so sánh được gọi là “kỳ gốc” lấy chỉ số là “0”. Tuỳ thuộc vào mục đích phân tích mà gốc so sánh có thể được xác định tại từng thời điểm hoặc thời kỳ. Kỹ thuật so sánh: + So sánh bằng số tuyệt đối: Số biến động tuyệt đối = Số liệu kỳ phân tích - Số liệu kỳ gốc + So sánh bằng số tương đối:  Để đánh giá khả năng hoàn thành: Số liệu kỳ phân tích Số biến động = tƣơng đối Số liệu kỳ gốc  Để đánh giá khả năng tăng trưởng: Số biến động tuyệt đối Số biến động tƣơng đối = Số liệu kỳ gốc 1.3.2. Phương pháp tỷ lệ Phương pháp này dựa trên các ý nghĩa chuẩn mực các tỷ lệ của đại lượng tài chính trong các quan hệ tài chính. Về nguyên tắc, phương pháp này yêu cầu phải xác định được các ngưỡng, các định mức để nhận xét, đánh giá tình hình tài chính DN, trên cơ sở so sánh các tỷ lệ của DN với giá trị các tỷ lệ tham chiếu. Đây là phương pháp có tính hiện thực cao với các điều kiện được áp dụng ngày càng được bổ sung và hoàn thiện hơn. Vì nguồn thông tin kế toán và tài chính được cải tiến và cung cấp đầy đủ hơn là cơ sở để hình thành những tham chiếu tin cậy nhằm đánh giá một tỷ lệ của một DN hay một nhóm doanh nghiệp. Đồng thời việc áp dụng tin học cho phép tích luỹ dữ liệu và thúc đẩy nhanh quá trình tính toán hàng loạt các tỷ lệ. Phương pháp tỷ lệ giúp các nhà phân tích khai thác có hiệu quả những số liệu và phân tích một cách có hệ thống hàng loại tỷ lệ theo chuỗi thời gian liên tục hoặc theo từng giai đoạn. Qua đó nguồn thông tin kinh tế và tài chính được cải tiến và cung cấp đầy đủ hơn, cho phép tích luỹ dữ liệu trong kho tài liệu của doanh nghiệp. 11 Thang Long University Library