Tài liệu Khóa luận tốt nghiệp phân tích tài chính công ty trách nhiệm hữu hạn dệt may linh phương

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG - - - o0o - - - KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN DỆT MAY LINH PHƢƠNG SINH VIÊN THỰC HIỆN : TRẦN THU TRANG MÃ SINH VIÊN : A16295 CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG HÀ NỘI - 2014 BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG - - - o0o - - - KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN DỆT MAY LINH PHƢƠNG GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN :TH.S LÊ THỊ HÀ THU SINH VIÊN THỰC HIỆN : TRẦN THU TRANG MÃ SINH VIÊN : A16295 CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG HÀ NỘI - 2014 Thang Long University Library LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Khóa luận tốt nghiệp này là do tự bản thân thực hiện có sự hỗ trợ từ giáo viên hướng dẫn và không sao chép các công trình nghiên cứu của người khác. Các dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong Khóa luận là có nguồn gốc và được trích dẫn rõ ràng. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này! Sinh viên Trần Thu Trang LỜI CẢM ƠN Em xin gửi lời cảm ơn đến các thầy cô giảng viên Bộ môn kinh tế, khoa Quản lý, trường Đại học Thăng Long đã tạo điều kiện trong thời gian làm khóa luận. Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Thạc sỹ Lê Thị Hà Thu đã hướng dẫn và giúp em hoàn thành khóa luận. Mặc dù bận rộn trong công tác giảng dạy và nghiên cứu nhưng cô luôn dành sự quan tâm, hướng dẫn, tìm tài liệu và chỉ bảo nhiệt tình trong suốt quá trình em thực hiện luận văn giúp em hoàn thành bài luận văn này. Em cũng xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, thầy cô và bạn bè - những người đã luôn bên em, động viên và dành điều kiện thuận lợi nhất giúp em hoàn thành khóa luận cũng như trong suốt thời gian em học tập tại trường Đại học Thăng Long. Sinh viên Trần Thu Trang Thang Long University Library MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU ................................................................................................................1 CHƢƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ...3 1.1 Tổng quan về tài chính doanh nghiệp........................................................................3 1.1.1 Khái niệm tài chính doanh nghiệp..........................................................................3 1.1.2 Chức năng của tài chính doanh nghiệp ..................................................................3 1.1.3 Vai trò của tài chính doanh nghiệp ........................................................................4 1.2 Tổng quan phân tích tài chính doanh nghiệp ............................................................5 1.2.1 Khái niệm phân tích tài chính doanh nghiệp .........................................................5 1.2.2 Ý nghĩa của phân tích tài chính doanh nghiệp .......................................................5 1.3 Qui trình phân tích tài chính doanh nghiệp ............................................................... 6 1.3.1 Tài liệu cung cấp cho hoạt động phân tích tài chính doanh nghiệp ......................6 1.3.1.1 Nguồn tài liệu bên trong doanh nghiệp ............................................................... 6 1.3.1.2 Nguồn tài liệu từ bên ngoài doanh nghiệp...........................................................7 1.3.2 Quy trình thực hiện phân tích tài chính doanh nghiệp...........................................8 1.4 Các phương pháp phân tích tài chính ........................................................................9 1.4.1 Phương pháp so sánh .............................................................................................9 1.4.2 Phương pháp tỷ số ................................................................................................ 10 1.5 Nội dung của phân tích tài chính doanh nghiệp ......................................................10 1.5.1 Phân tích báo cáo tài chính của doanh nghiệp ....................................................10 1.5.1.1 Phân tích tình hình tài sản và nguồn vốn của doanh nghiệp ............................. 10 1.5.1.2 Chiến lược quản lý tài sản - nguồn vốn ............................................................. 11 1.5.1.3 Tình hình tạo vốn và sử dụng vốn .....................................................................12 1.5.1.4 Phân tích đảm bảo nguồn vốn kinh doanh ........................................................13 1.5.1.5 Phân tích kết quả sản xuất kinh doanh .............................................................. 14 1.5.1.6 Báo cáo lưu chuyển tiền tệ ................................................................................15 1.5.2 Phân tích các chỉ tiêu tài chính ............................................................................15 1.5.2.1 Nhóm chỉ tiêu đánh giá khả năng thanh toán ....................................................15 1.5.2.2 Phân tích chỉ tiêu đánh giá khả năng quản lí tài sản..........................................17 1.5.2.3 Phân tích chỉ tiêu đánh giá khả năng quản lý nợ ...............................................20 1.5.2.4 Phân tích chỉ tiêu đánh giá khả năng sinh lời ....................................................21 1.5.3 Phân tích chỉ tiêu ROA - ROE thông qua mô hình Dupont ..................................22 1.6 Các nhân tố ảnh hưởng đến phân tích tài chính doanh nghiệp ................................ 23 1.6.1 Các nhân tố chủ quan ...........................................................................................23 1.6.2 Các nhân tố khách quan .......................................................................................24 CHƢƠNG 2: PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH DỆT MAY LINH PHƢƠNG ..........................................................................................................27 2.1 Tổng quan về Công ty THH Dệt May Linh Phương ...............................................27 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương..27 2.1.2 Chức năng, nhiệm vụ của Công ty........................................................................27 2.1.3 Cơ cấu tổ chức của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương.................................28 2.2 Phân tích thực trạng tài chính tại Công ty TNHH Dệt May Linh Phương ..............30 2.2.1 Phân tích Bảng cân đối kế toán ............................................................................30 2.2.1.1 Phân tích cơ cấu tài sản - nguồn vốn của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương...30 2.2.1.1.1 Cơ cấu tài sản .................................................................................................30 2.2.1.1.2 Phân tích quy mô và cơ cấu nguồn vốn ..........................................................35 2.2.1.2 Phân tích mối quan hệ giữa tài sản và nguồn vốn .............................................39 2.2.1.3 Phân tích việc tạo vốn và sử dụng vốn .............................................................. 40 2.2.1.4 Phân tích đảm bảo nguồn vốn kinh doanh ........................................................42 2.2.1.5 Phân tích kết quả sản xuất kinh doanh .............................................................. 44 2.2.2 Phân tích các chỉ tiêu tài chính ............................................................................47 2.2.2.1 Phân tích đánh giá khả năng thanh toán ............................................................ 47 2.2.2.2 Phân tích khả năng quản lý tài sản ....................................................................49 2.2.2.2.1 Phân tích khả năng quản lý TSNH .................................................................49 2.2.2.2.2 Phân tích khả năng quản lý TSDH .................................................................54 2.2.2.3 Phân tích chỉ tiêu đánh giá khả năng quản lý nợ ...............................................55 2.2.2.4 Phân tích, đánh giá khả năng sinh lời ................................................................ 56 2.2.2.5 Phân tích hiệu quả sử dụng tài sản qua mô hình Dupont ..................................57 2.3 Đánh giá tài chính hiện tại của Công ty TNHH Dệt May linh Phương từ 2011 đến 2013 ............................................................................................................................... 60 2.3.1 Ưu điểm ................................................................................................................60 2.3.2 Tồn tại ...................................................................................................................61 CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY TNHH DỆT MAY LINH PHƢƠNG .............................. 64 3.1 Phương hướng hoạt động của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương...................64 3.1.1 Cơ hội ...................................................................................................................64 3.1.2 Thách thức ............................................................................................................64 3.2 Những thuận lợi và khó khăn của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương ............65 3.2.1 Thuận lợi...............................................................................................................65 3.2.2 Khó khăn ...............................................................................................................66 3.3 Định hướng phát triển của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương ........................67 Thang Long University Library 3.4 Một số giải pháp nhằm cải thiện tài chính tại Công ty TNHH Dệt May Linh Phương ....69 3.4.1 Các biện pháp khi Công ty quyết định tiếp tục sản xuất kinh doanh ...................69 3.4.1.1 Chủ động trong việc tìm các nhà cung cấp nguyên vật liệu và giảm thiểu tối đa các khoản chi phí ...........................................................................................................69 3.4.1.2 Tăng cường công tác quản lý hàng tồn kho ......................................................70 3.4.1.3 Nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định bằng việc duy trì tổ chức sử dụng hợp lý ............................................................................................................................. 72 3.4.1.4 Xây dựng chiến lược đầu tư để sử dụng nguồn vốn có hiệu quả ......................73 3.4.1.5 Tăng cường quản lý phải thu khách hàng..........................................................73 3.4.2 Chuyển đổi loại hình doanh nghiệp......................................................................74 3.4.3 Chuyển đổi thành Công ty Cổ phần .....................................................................74 3.4.4 Sáp nhập M&A và mua lại doanh nghiệp ............................................................ 75 3.4.5 Phá sản và thanh lý doanh nghiệp .......................................................................76 KẾT LUẬN ..................................................................................................................78 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................79 PHỤ LỤC .....................................................................................................................80 DANH MỤC VIẾT TẮT Ký hiệu viết tắt Tên gọi đầy đủ BCĐKT Bảng cân đối kế toán BCKQHĐKD Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh CSH Chủ sở hữu GVHB Giá vốn hàng bán HTK Hàng tồn kho TNDN Thu nhập doanh nghiệp TNHH Trách nhiệm hữu hạn TSLĐ Tài sản lưu động TSDH Tài sản dài hạn TSNH Tài sản ngắn hạn TSCĐ Tài sản cố định VCSH Vốn chủ sở hữu VLĐ Vốn lưu động VLĐTX Vốn lưu động thường xuyên Thang Long University Library DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Bảng phân tích đảm bảo nguồn vốn kinh doanh của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương giai đoạn 2011 - 2013 .............................................44 Bảng 2.2: Khả năng thanh toán của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương giai đoạn 2011 - 2013..........................................................................................47 Bảng 2.3: Vòng quay hàng tồn kho của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương giai đoạn 2011 - 2013...................................................................................49 Bảng 2.4: Vòng quay các khoản phải thu và chu kỳ khoản phải thu của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương giai đoạn 2011 - 2013 .................................50 Bảng 2.5: Vòng quay các khoản phải trả và thời gian quay vòng các khoản phải trả của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương giai đoạn 2011 - 2013 .......51 Bảng 2.6: Thời gian quay vòng tiền của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương giai đoạn 2011 - 2013...................................................................................52 Bảng 2.7: Hiệu suất sử dụng TSCĐ của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương giai đoạn 2011 - 2013...................................................................................53 Bảng 2.8: Hiệu suất sử dụng TSNH của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương giai đoạn 2011 - 2013...................................................................................53 Bảng 2.9: Chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng TSDH của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương giai đoạn 2011 - 2013 ....................................................54 Bảng 2.10: Đánh giá khả năng quản lý nợ của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương giai đoạn 2011 - 2013 .....................................................................55 Bảng 2.11: Đánh giá khả năng sinh lời của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương giai đoạn 2011 - 2013 .....................................................................56 Bảng 2.12: Phân tích sự ảnh hưởng tới ROA qua mô hình Dupont của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương giai đoạn 2011 - 2013 .................................58 Bảng 2.13: Phân tích sự ảnh hưởng tới ROE qua mô hình Dupont của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương giai đoạn 2011 - 2013 .................................59 Bảng 3.1: Tỷ trọng các loại hàng hóa lưu kho tại Công ty TNHH Dệt May Linh Phương năm 2013 ........................................................................................71 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Quy trình thực hiện phân tích tài chính doanh nghiệp ...................................8 Sơ đồ 1.2: Mô hình quản lý tài sản - nguồn vốn theo các chiến lược ...........................12 Sơ đồ 2.1: Cơ cấu bộ máy tổ chức tại Công ty TNHH Dệt May Linh Phương ............28 Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tài sản của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương giai đoạn 2011 - 2013 ..................................................................................................30 Biểu đồ 2.1: Cơ cấu nguồn vốn của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương giai đoạn 2011 - 2013..........................................................................................35 Thang Long University Library LỜI NÓI ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam hiện nay, đi kèm với đó là khủng hoảng tài chính toàn cầu đang đẩy hàng loại doanh nghiệp đến bờ vực phá sản. Doanh nghiệp không đảm bảo được tài chính, quản lý dòng tiền không hiệu quả dẫn đến mất khả năng chi trả. Đó là nguyên nhân chính khiến gần 70.000 doanh nghiệp vừa và nhỏ của Việt Nam phải ngừng hoạt động. Vì vậy, phân tích tài chính là một bộ phận không thể thiếu của doanh nghiệp. Việc sử dụng các công cụ tài chính một cách có hiệu quả là mục tiêu mà bất kì một doanh nghiệp nào cũng phải theo đuổi. Nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng làm được điều đó. Chỉ có những doanh nghiệp nhận thức rõ điều này và chú trọng công tác quản trị tài chính mới có thể thành công. Mọi hoạt động kinh doanh đều phải dựa vào tài chính doanh nghiệp. Ngược lại, vấn đề tài chính của mỗi doanh nghiệp tốt hay xấu lại có tác động mạnh mẽ vào việc thúc đẩy hoặc kìm hãm quá trình kinh doanh. Bằng các con số tính toán, phân tích tài chính những điểm mạnh và điểm yếu của hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như tiềm năng cần phát huy và nhược điểm cần khắc phục được xem xét rõ ràng. Từ những phân tích đó, doanh nghiệp mới có thể xác định rõ mục tiêu, hướng đi, vạch ra chiến lược hợp lý và phân bổ các nguồn lực một cách tối ưu. Vì sự cần thiết đó em chọn đề tài luận văn tốt nghiệp: “Phân tích tài chính Công ty TNHH Dệt May Linh Phƣơng” 2. Căn cứ khoa học và thực tiễn. Qua thời gian thực tập tài Công ty TNHH Dệt May Linh Phương, em thấy rằng từ khi thành lập đến nay Công ty chưa có hoạt động phân tích tài chính. Khi nghiên cứu sơ bộ các báo cáo tài chính cho thấy tình hình sản xuất kinh doanh của Công ty đang gặp rất nhiều khó khắn, chưa tương xứng với tiềm lực và nguồn lực hiện có của Công ty. Không những thế trong giai đoạn 2011 - 2013 tài chính của Công ty có mất cân đối và có nguy cơ phá sản. Do đó vấn đề đặt ra cho Công ty TNHH Dệt May Linh Phương phải đi sâu nghiên cứu, phân tích về hoạt động tài chính. Từ đó để các nhà quản lý đưa ra những nguyên nhân tồn tại và biện pháp kịp thời để duy trì và nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh trong giai đoạn hiện nay là rất cần thiết. 3. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu tài chính là tìm hiểu và hệ thống hóa cơ sở lý luận về xây dựng các khái niệm tài chính. Trên cơ sở lý luận đó nhà phân tích sẽ phân tích thực trạng tài chính và chỉ ra những hạn chế, tồn tại công tác phân tích tài chính tại Công ty TNHH Dệt May Linh Phương. Từ những đánh giá đó, người phân tích đưa ra một số giải pháp nhằm cải thiện và nâng cao tài chính cho Công ty. 1 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu: Công ty TNHH Dệt May Linh Phương. Phạm vi nghiên cứu: Do yếu tố thời gian có hạn nên đề tài nghiên cứu hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty trong giai đoạn 2011 - 2013. Đề tài tập trung phân tích Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Bảng cân đối kế toán, báo cáo lưu chuyển tiền tệ và các báo cáo khác để từ đó đánh giá tài chính của Công ty. Công tác phân tích tài chính được thực hiện trên góc độ của nhà quản lý và các chủ sở hữu tại Công ty TNHH Dệt May Linh Phương. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu được sử dụng gồm: phương pháp so sánh, phương pháp tỷ lệ, phân tích thống kê, phân tích Dupont…kết hợp với những kiến thức đã học cùng với thông tin thu thập từ thực tế, mạng xã hội và các tài liệu tham khảo khác… 6. Kết cấu của khóa luận Chương 1: Lý luận chung về phân tích tài chính doanh nghiệp Chương 2: Phân tích tài chính tại Công ty TNHH Dệt May Linh Phương Chương 3: Một số giải pháp nhằm cải thiện tài chính của Công ty TNHH Dệt May Linh Phương 2 Thang Long University Library CHƢƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 1.1 Tổng quan về tài chính doanh nghiệp 1.1.1 Khái niệm tài chính doanh nghiệp Tài chính doanh nghiệp là hệ thống các luồng chuyển giá trị, các luồng vận động và chuyển hóa của các nguồn tài chính trong quá trình phân phối để tạo lập hoặc sử dụng các quỹ tiền tệ nhằm đạt tới mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp trong khuôn khổ cho phép của pháp luật. Trong nền kinh tế thị trường, tài chính trong doanh nghiệp phản ánh những luồng chuyển dịch giá trị. Các luồng chuyển dịch đó là sự vận động của các nguồn tài chính gắn với hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Sự vận động này được hòa nhập vào chu kỳ kinh tế của cơ chế thị trường và được chuyển hóa qua lại, được điều chỉnh bằng các quan hệ phân phối dưới hình thức giá trị phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. (Nguồn: Giáo trình phân tích tài chính doanh nghiệp, Học viện Ngân hàng, Nhà xuất bản Đại học Kinh tế Quốc dân) 1.1.2 Chức năng của tài chính doanh nghiệp Chức năng của tài chính là sự cụ thể hóa bản chất và mở ra nội dung của tài chính. Chức năng của tài chính bao gồm: Chức năng huy động vốn Một doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh cần phải có vốn và quyền sử dụng vốn bằng tiền một cách chủ động. Khi thành lập doanh nghiệp phải có một lượng vốn đầu tư tối thiểu, số vốn này có thể do ngân sách Nhà nước cấp (đối với doanh nghiệp Nhà nước) hoặc do các cổ đông đóng góp vốn hay hùn vốn dưới hình thức cổ phần (với Công ty Cổ phần, Công ty TNHH). Để tồn tại và phát triển, trong quá trình sản xuất kinh doanh doanh nghiệp vẫn phải tiếp tục đầu tư trung và dài hạn. Doanh nghiệp có thể huy động vốn bên trong doanh nghiệp như vốn tự tài trợ hoặc tìm kiếm vốn từ các nguồn bên ngoài. Với chức năng tổ chức vốn, tài chính doanh nghiệp không chỉ đơn thuần thực hiện việc huy động vốn mà còn phải tiến hành phân phối sao cho doanh nghiệp sử dụng nguồn vốn một cách hiệu quả nhất. Để đạt được mục tiêu này, trong từng thời kỳ kinh doanh doanh nghiệp phải xác định được nhu cầu về vốn là bao nhiêu và cơ cấu như thế nào là hợp lý. Chức năng phân phối Sau khi huy động vốn và sử dụng vốn, doanh nghiệp tiến hành phân phối kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Chức năng phân phối của tài chính doanh nghiệp sẽ phân phối thu nhập bằng tiền và quá trình phân phối đó luôn gắn liền với những đặc điểm vốn có của hoạt động kinh doanh và hình thức sở hữu doanh nghiệp. 3 - Chức năng phân phối thu nhập bằng tiền: Thu nhập bằng tiền mà doanh nghiệp đạt được trước tiên phải bù đắp các chi phí bỏ ra trong quá trình sản xuất kinh doanh như: Bù đắp các chi phí về tư liệu lao động và đối tượng lao động đã bỏ ra; Trả lương cho người lao động để tiếp tục chu kỳ sản xuất - kinh doanh mới; Thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước; Phần còn lại doanh nghiệp sử dụng hình thành các quỹ của doanh nghiệp, thực hiện bảo toàn vốn hoặc trả lợi tức cổ phần (nếu có) - Chức năng phân phối nguồn lực tài chính: Phân phối vốn cho các khâu các đơn vị trực thuộc đơn vị. Chức năng giám đốc tài chính Sau khi phân phối thu nhập bằng tiền từ kết quả của hoạt động kinh doanh, tài chính doanh nghiệp giám sát, dự báo tính hiệu quả của quá trình phân phối. Nhờ khả năng giám đốc tài chính, doanh nghiệp có thể phát hiện thấy những vấn đề trong kinh doanh để kịp thời điều chỉnh nhằm thực hiện các mục tiêu kinh doanh đã được hoạch định. Tài chính doanh nghiệp căn cứ vào tình hình thu chi tiền tệ và các chỉ tiêu phản ánh bằng tiền để kiểm soát tình hình đảm bảo vốn sản xuất - kinh doanh. Cụ thể: Các tỷ trọng, cơ cấu nguồn huy động, việc sử dụng nguồn vốn huy động; Việc tính toán các yếu tố chi phí vào giá thành và chi phí lưu thông; Việc thanh toán các khoản công nợ với ngân sách, với người bán, với tín dụng ngân hàng, với công nhân viên; Kiểm tra việc chấp hành kỷ luật tài chính, kỷ luật thanh toán, kỷ luật tín dụng của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó giúp cho chủ thể quản lý phát hiện những khâu mất cân đối, những sơ hở trong công tác điều hành, quản lý kinh doanh để có quyết định ngăn chặn kịp thời các khả năng tổn thất có thể xảy ra nhằm duy trì và nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Đặc điểm của chức năng giám đốc tài chính là toàn diện và thường xuyên suốt quá trình sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp. 1.1.3 Vai trò của tài chính doanh nghiệp Trong điều kiện nền kinh tế thị trường hiện nay, tài chính doanh nghiệp giữ một vị trí quan trọng trong hệ thống tài chính, là một trong những công cụ quản lý kinh tế đắc lực ở mỗi doanh nghiệp. Xét trên góc độ một doanh nghiệp, tài chính được coi là một công cụ quan trọng nhất để quản lý sản xuất kinh doanh. Tài chính doanh nghiệp tác động trực tiếp đến quá trình sản xuất kinh doanh nhằm thúc đẩy hoặc kìm hãm sự phát triển của doanh nghiệp. Xét trên góc độ là một bộ phận của hệ thống tài chính trong nền kinh tế quốc dân thì tài chính doanh nghiệp là cầu nối giữa doanh nghiệp với Nhà nước. Thông qua các hoạt động tài chính mà Nhà nước thực hiện các chức năng quản lý vĩ mô để điều tiết nền kinh tế bằng các công cụ của mình nhằm phát triển kinh tế của đất nước trong từng thời kì khác nhau. Vai trò của tài chính có thể mang lại lợi ích tích cực hay thụ động thậm chí còn là tiêu cực đối với hoạt động sản xuất kinh doanh. Để phát huy vai trò của tài chính, một 4 Thang Long University Library mặt phụ thuộc vào khả năng, trình độ của người quản lý; mặt khác phụ thuộc vào chính sách tài chính của Nhà nước trong từng thời kì. Trong điều kiện môi trường kinh doanh đang từng bước được cải thiện tài chính doanh nghiệp có đầy đủ các điều kiện thuận lợi để phát huy vai trò của mình trong các mặt sau: - Tài chính doanh nghiệp là một công cụ khai thác, thu hút các nguồn lực tài chính nhằm đảm bảo nhu cầu vốn trong đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp. - Tài chính có vai trò trong việc sử dụng vốn một cách tiết kiệm và có hiệu quả. - Tài chính doanh nghiệp được sử dụng như một công cụ để kích thích, thúc đẩy sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. 1.2 Tổng quan phân tích tài chính doanh nghiệp 1.2.1 Khái niệm phân tích tài chính doanh nghiệp Phân tích tài chính doanh nghiệp là việc xem xét đánh giá kết quả của việc quản lý và điều hành tài chính của doanh nghiệp thông qua các số liệu trên báo cáo tài chính, phân tích những gì đã làm được, những gì chưa làm được và dự đoán những gì sẽ xảy ra đồng thời tìm ra nguyên nhân, mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp để từ đó đề ra các biện pháp tận dụng những điểm mạnh và khắc phục những điểm yếu và nâng cao chất lượng quản lý sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Phân tích tài chính là việc ứng dụng các công cụ kỹ thuật phân tích đối với các báo cáo tài chính tổng hợp là mối liên hệ giữa các dữ liệu để đưa các dự báo và các kết luận hữu ích trong phân tích hoạt động kinh doanh. Phân tích tài chính còn là việc sử dụng các báo cáo tài chính để phân tích năng lực và vị thế tài chính của một công ty, và để đánh giá năng lực tài chính trong tương lai. (Nguồn: Giáo trình Quản trị tài chính doanh nghiệp, Nhà xuất bản Đại học Kinh tế Quốc dân) 1.2.2 Ý nghĩa của phân tích tài chính doanh nghiệp Phân tích tài chính doanh nghiệp là một hệ thống các phương pháp nhằm đánh giá tình hình tài chính và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp trong một thời gian hoạt động nhất định. Trên cơ sở đó, giúp các nhà quản trị doanh nghiệp đưa ra các quyết định chuẩn xác trong quá trình kinh doanh. Việc thường xuyên tiến hành phân tích tài chính sẽ giúp cho các nhà quản trị doanh nghiệp và các cơ quan chủ quản cấp trên thấy rõ hơn bức tranh về thực trạng hoạt động tài chính, xác định đầy đủ và đúng đắn những nguyên nhân, mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến tài chính của doanh nghiệp. Trong điều kiện sản xuất kinh doanh theo cơ chế thị trường, có sự quản lý vĩ mô của Nhà nước, các doanh nghiệp thuộc các loại hình kinh tế khác nhau đều bình đẳng trước pháp luật trong kinh doanh, nhiều đối tượng quan tâm đến tài chính của doanh 5 nghiệp như: các nhà đầu tư, các nhà cho vay, nhà cung cấp, khách hàng. Mỗi đối tượng này đều quan tâm đến tài chính của doanh nghiệp dưới những góc độ khác nhau. Nhìn chung, các đối tượng đều quan tâm đến khả năng tạo ra dòng tiền mặt, khả năng sinh lời, khả năng thanh toán và mức lợi nhuận tối đa. Tóm lại, phân tích tài chính của doanh nghiệp là một công việc có ý nghĩa cực kì quan trọng trong công tác quản trị doanh nghiệp. Tài chính doanh nghiệp không chỉ có ý nghĩa đối với bản thân doanh nghiệp mà còn cần thiết cho các chủ thể quản lý khác có liên quan đến doanh nghiệp. Phân tích tài chính của doanh nghiệp sẽ giúp cho các nhà quản trị doanh nghiệp khắc phục được những thiếu sót, phát huy những mặt tích cực và dự đoán được tình hình phát triển của doanh nghiệp trong tương lai. Trên cơ sở đó, quản trị doanh nghiệp đề ra được những giải pháp hữu hiệu nhằm lựa chọn quyết định phương án tối ưu cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. 1.3.Qui trình phân tích tài chính doanh nghiệp 1.3.1.Tài liệu cung cấp cho hoạt động phân tích tài chính doanh nghiệp 1.3.1.1 Nguồn tài liệu bên trong doanh nghiệp * Bảng cân đối kế toán (BCĐKT) - Khái niệm: BCĐKT là một báo cáo tài chính, mô tả tình trạng tài chính của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định nào đó. Đây là một báo cáo tài chính có ý nghĩa rất quan trọng đối với mọi đối tượng có quan hệ sở hữu, quan hệ kinh doanh và quan hệ quản lý với doanh nghiệp. Thông thường, BCĐKT được trình bày dưới dạng bảng cân đối số dư các tài khoản kế toán: Một bên phản ánh tài sản và một bên phản ánh nguồn vốn của doanh nghiệp. BCĐKT có vai trò quan trọng, bởi BCĐKT là tài liệu để nghiên cứu, đánh giá tổng quát về tình hình và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, trình độ sử dụng vốn ở một thời điểm nhất định. Thời điểm nhất định là ngày cuối cùng của kỳ báo cáo. Đồng thời BCĐKT còn thể hiện triển vọng kinh tế tài chính của doanh nghiệp. Nhìn vào BCĐKT, nhà phân tích có thể nhận biết được loại hình doanh nghiệp, quy mô, mức độ tự chủ tài chính của doanh nghiệp. BCĐKT là một tư liệu quan trong bậc nhất giúp cho các nhà phân tích đánh giá được khả năng cân bằng tài chính, khả năng thanh toán và khả năng cân đối vốn của doanh nghiệp. * Bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (BCKQHĐKD) BCKQHĐKD là thông tin quan trọng được sử dụng trong phân tích tài chính là thông tin phản ánh trong báo cáo kết quả kinh doanh. Khác với BCĐKT, BCKQHĐKD cho biết sự dịch chuyển của tiền trong quá trình sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp và cho phép dự tính khả năng hoạt động của doanh nghiệp trong tương lai. BCKQHĐKD cũng giúp nhà phân tích so sánh doanh thu với số tiền thực nhập quỹ khi bán hàng hóa, dịch vụ; so sánh tổng chi phí phát sinh với số tiền thực 6 Thang Long University Library xuất quỹ để vận hành doanh nghiệp. Trên cơ sở doanh thu và chi phí, có thể xác định được kết quả sản xuất - kinh doanh: Lãi hay lỗ trong năm. Như vậy, BCKQHĐKD phản ánh kết quả hoạt động sản xuất - kinh doanh, phản ánh tài chính của doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định. BCKQHĐKD cung cấp những thông tin tổng hợp về tình hình và kết quả sử dụng các tiềm năng về vốn, lao động, kỹ thuật và trình độ quản lý sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp. Những khoản mục chủ yếu được phản ánh trên BCKQHĐKD: doanh thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh; doanh thu từ hoạt động tài chính; doanh thu từ hoạt động bất thường và chi phí tương ứng với từng hoạt động đó. * Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là báo cáo tài chính tổng hợp phản ánh việc hình thành và sử dụng lượng tiền phát sinh theo các hoạt động khác nhau trong kỳ báo cáo của doanh nghiệp. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ có ý nghĩa rất lớn trong việc cung cấp thông tin liên quan đến phân tích tài chính doanh nghiệp. Thông qua báo cáo lưu chuyển tiền tệ ngân hàng, các nhà đầu tư, Nhà nước và nhà cung cấp có thể đánh giá khả năng tạo ra các dòng tiền từ các loại hoạt động của doanh nghiệp để đáp ứng kịp thời các khoản nợ cho các chủ nợ, cổ tức, cho các cổ đông hoặc nộp thuế cho Nhà nước. Đồng thời, đó cũng là mối quan tâm của các nhà quản lý tại doanh nghiệp để có các biện pháp tài chính cần thiết, đáp ứng trách nhiệm thanh toán của mình. 1.3.1.2 Nguồn tài liệu từ bên ngoài doanh nghiệp Nguồn tài liệu bên ngoài là các thông tin về kinh tế có ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong năm. Sự suy thoái hoặc tăng trưởng của nền kinh tế có tác động mạnh mẽ đế cơ hội kinh doanh, đến sự biến động của giá cả các yếu tố đầu vào và thị trường tiêu thụ sản phẩm đầu ra, từ đó tác động đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Khi các tác động diễn ra theo chiều hướng có lợi, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được mở rộng, lợi nhuận tăng và nhờ đó kết quả kinh doanh trong năm là khả quan. Tuy nhiên khi những biến động của tình hình kinh tế là bất lợi sẽ ảnh hưởng xấu đến kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Chính vì vậy để có được sự đánh giá khách quan và chính xác về tình hình hoạt động của doanh nghiệp, nhà phân tích phải xem xét cả thông tin kinh tế bên ngoài có liên quan. Thông tin theo ngành kinh tế Nội dung nghiên cứu trong phạm vi ngành kinh tế là việc đặt sự phát triển của doanh nghiệp trong mối liên hệ với các hoạt động chung của ngành kinh doanh. Đặc điểm của ngành kinh doanh liên quan tới: Tính chất của các sản phẩm, quy trình kỹ thuật áp dụng. Cơ cấu sản xuất của doanh nghiệp bao gồm: công nghiệp nặng hoặc công nghiệp nhẹ, những cơ cấu sản xuất này có tác động đến khả năng sinh lời, vòng 7 quay vốn dự trữ…Việc kết hợp các thông tin theo ngành kinh tế cùng các thông tin chung và các thông tin liên quan khác sẽ đem lại cái nhìn tổng quát và chính xác nhất về tài chính của doanh nghiệp. Thông tin theo ngành kinh tế đặc biệt là hệ thống chỉ tiêu trung bình ngành là cơ sở tham chiếu để người phân tích có thể đánh giá, kết luận chính xác về tài chính doanh nghiệp. * Thuyết minh báo cáo tài chính Là một bộ phận hợp thành hệ thống báo cáo tài chính của doanh nghiệp để giải thích, bổ sung thông tin về tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ báo cáo mà các báo cáo tài chính khác không thể trình bày rõ ràng và chi tiết được. 1.3.2 Quy trình thực hiện phân tích tài chính doanh nghiệp Phân tích tài chính doanh nghiệp có vai trò rất quan trọng và có ý nghĩa quyết định tới các hoạt động sản xuất kinh doanh. Chính vì vậy các thông tin dùng để phân tích càng chính xác, đầy đủ cho việc ra quyết định đối với người sử dụng thông tin đó. Muốn được như vậy thì công tác phân tích tài chính phải được lập kế hoạch chi tiết, hoàn chỉnh với nguồn thông tin chất lượng, phương pháp và nội dung phân tích phù hợp, khoa học. Cụ thể, có thể doanh nghiệp tiến hành công tác phân tích theo các bước sau: Sơ đồ 1.1: Quy trình thực hiện phân tích tài chính doanh nghiệp Lập kế hoạch phân tích Báo cáo kết quả phân tích Tiến hành phân tích Lập kế hoạch dự toán cho năm tới (Nguồn: TS. Lê Thị Xuân (2011), Giáo trình phân tích tài chính doanh doanh, Nhà xuất bản Đại học Kinh tế Quốc dân) Bƣớc 1: Lập kế hoạch phân tích Lập kế hoạch phân tích là xác định trước về nội dung, phạm vi thời gian và cách tổ chức phân tích. Nhà phân tích cần xác định rõ các vấn đề cần được phân tích: toàn bộ các hoạt động tài chính hoặc chỉ một số vấn đề cụ thể trong cơ cấu vốn, khả năng thanh toán. Đây là cơ sở để nhà phân tích xây dựng đề cương cụ thể để tiến hành phân tích. Phạm vi phân tích có thể là toàn đơn vị hoặc một số đơn vị được chọn làm điểm để phân tích. Tùy yêu cầu thực tiễn, nhà quản lý xác định nội dung và phạm vi phân tích thích hợp. Thời gian ấn định trong kế hoạch phân tích bao gồm cả thời gian chuẩn bị và thời gian tiến hành công tác phân tích. Trong kế hoạch phân tích, nhà phân tích cần phân công trách nhiệm cho các bộ phận trực tiếp thực hiện và bộ phận phục vụ công tác phân tích cũng như các hình thức hội nghị phân tích nhằm thu thập nhiều ý kiến. Từ đó, nhà phân tích đánh giá đúng thực trạng và phát hiện đầy đủ tiềm năng giúp doanh nghiệp phấn đấu đạt kết quả cao trong kinh doanh. 8 Thang Long University Library Bƣớc 2: Tiến hành phân tích Các nhà phân tích tính toán các chỉ tiêu, nhóm chỉ tiêu tài chính cần thiết. Trên cơ sở đó tùy theo góc độ nghiên cứu khác nhau nhà phân tích đi sâu vào phân tích các nội dung liên quan. Nhà phân tích sẽ lập bảng biểu để so sánh, phân tích các chỉ tiêu đã tính toán nhằm tìm ra nguyên nhân gây ra thực trạng của tài chính. Bƣớc 3: Báo cáo kết quả phân tích Sau khi đã tiến hành phân tích, đánh giá thực trạng tài chính, nhà phân tích cần đưa ra nhận xét, đánh giá về kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Từ đó, nhà phân tích đề xuất những giải pháp nhằm phát huy những thành công và khắc phục những hạn chế. Bƣớc 4: Lập kế hoạch dự báo tài chính cho năm tới Sau quá trình phân tích, nhà phân tích sẽ tổng hợp các kết quả để từ đó rút ra nhận xét về tài chính hiện tại và dự báo xu hướng phát triển của doanh nghiệp trong tương lai. Ngoài ra, nhà phân tích cần đề xuất các giải pháp tài chính cũng như các giải pháp khác nhằm thực hiện mục tiêu và duy trì tốt hoạt động cho doanh nghiệp. 1.4 Các phƣơng pháp phân tích tài chính 1.4.1 Phương pháp so sánh Phương pháp so sánh là phương pháp sử dụng phổ biến trong phân tích cấu trúc tài chính. Để vận dụng phép so sánh trong khi phân tích cần quan tâm đến tiêu chuẩn so sánh, điều kiện so sánh của chỉ tiêu phân tích cũng như kỹ thuật so sánh, cụ thể: Thứ nhất, tiêu chuẩn so sánh là tiêu chuẩn được chọn để làm căn cứ so sánh, được gọi là chỉ tiêu kỳ gốc hay số gốc. Có ba loại số gốc: Một là, số gốc là số liệu tài chính ở nhiều kỳ trước để đánh giá và dự báo xu hướng của các chỉ tiêu tài chính. Thông thường, số liệu phân tích được tổ chức từ ba đến năm năm liền kề. Hai là, số gốc là số liệu trung bình ngành để đánh giá sự tiến bộ về hoạt động tài chính của doanh nghiệp so với mức trung bình tiên tiến của ngành. Trong trường hợp không có số liệu trung bình ngành thì có thể sử dụng số liệu của doanh nghiệp điển hình trong cùng ngành để là căn cứ phân tích. Ba là, số gốc là số kế hoạch, số dự toán để đánh giá doanh nghiệp có đạt mục tiêu tài chính trong năm. Thứ hai, điều kiện so sánh là các chỉ tiêu phân tích phải phản ánh cùng một nội dung kinh tế, có cùng phương pháp tính, có cùng đơn vị tính toán. Thứ ba, kỹ thuật so sánh trong phân tích cấu trúc tài chính được thể hiện qua ba trường hợp: Trường hợp thứ nhất là trình bày báo cáo tài chính dạng so sánh nhằm xác định mức biến động tuyệt đối và tương đối của từng chỉ tiêu phân tích trong báo cáo tài chính qua hai hay nhiều kỳ, qua đó phát hiện xu hướng của các chỉ tiêu. Trường hợp thứ hai là trình bày báo cáo tài chính theo quy mô chung. Với cách so sánh này, một chỉ tiêu trên báo cáo tài chính được chọn làm quy mô chung và các chỉ tiêu có liên 9 quan sẽ tính theo tỷ lệ phần trăm trên chỉ tiêu quy mô chung đó. Cuối cùng là thiết kế các chỉ tiêu có dạng tỷ số, trong đó tỷ số được xây dựng khi các yếu tố cấu thành nên tỷ số phải có mối liên hệ và mang ý nghĩa kinh tế. 1.4.2 Phương pháp tỷ số Phương pháp truyền thống được áp dụng phổ biến trong phân tích tài chính là phương pháp tỷ số. Phương pháp tỷ số là phương pháp trong đó các tỷ số được sử dụng để phân tích. Đó là các tỷ số đơn được thiết lập bởi chỉ tiêu này so với chỉ tiêu khác. Đây là phương pháp có tính hiện thực cao với các điều kiện áp dụng ngày càng được bổ sung và hoàn thiện. Về nguyên tắc, phương pháp tỷ số cần xác định được các ngưỡng, các tỷ số tham chiếu. Để đánh giá tình trạng tài chính của một doanh nghiệp cần so sánh các tỷ số của doanh nghiệp với các tỷ số tham chiếu. Như vậy, phương pháp so sánh luôn được sử dụng kết hợp với các phương pháp phân tích tài chính khác. Khi phân tích, nhà phân tích thường so sánh theo thời gian (so sánh kỳ này với kỳ trước) để nhận biết xu hướng thay đổi tài chính của doanh nghiệp theo không gian (so sánh với mức trung bình ngành) để đánh giá vị thế của doanh nghiệp trong ngành. Trong phân tích tài chính doanh nghiệp, các tỷ lệ tài chính được phân thành các nhóm tỷ lệ đặc trưng, phản ánh những nội dung cơ bản theo các mục tiêu hoạt động của doanh nghiệp. Đó là các nhóm tỷ lệ về khả năng thanh toán, nhóm tỷ lệ về cơ cấu vốn và nguồn vốn, nhóm tỷ lệ về năng lực hoạt động kinh doanh, nhóm tỷ lệ về khả năng sinh lời. Chọn đúng các tỷ số và tiến hành phân tích chúng, nhà quản lý sẽ đánh giá được thực trạng tài chính. Phân tích tỷ số cho phép phân tích so sánh dọc giữa các ngành cùng năm và phân tích so sánh ngang giữa các năm hoặc phân tích chỉ tiêu theo mục đích riêng. 1.5 Nội dung của phân tích tài chính doanh nghiệp 1.5.1 Phân tích báo cáo tài chính của doanh nghiệp 1.5.1.1 Phân tích tình hình tài sản và nguồn vốn của doanh nghiệp * Cơ cấu tài sản Để tiến hành phân tích cơ cấu tài sản nhà phân tích tiến hành lập bảng cơ cấu nguồn tài sản thông qua BCĐKT. Ngoài việc so sánh tổng tài sản cuối kì với đầu năm, nhà phân tích phải xem xét tỷ trọng loại tài sản trong tổng cơ cấu tài sản và xu hướng biến động của việc phân bổ tài sản. Phân tích cơ cấu tài sản giúp người phân tích tìm hiểu sự thay đổi về giá trị, tỷ trọng của tài sản qua các thời kì như thế nào, sự thay đổi bắt ngồn từ những dấu hiệu tích cực hay thụ động trong quá trình sản xuất kinh doanh, có phù hợp với việc nâng cao năng lực kinh tế để phục vụ cho chiến lược, kế hoạch sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp hay không. Ngoài ra, việc phân tích này còn cung cấp cho nhà phân tích nhìn về quá khứ tìm kiếm xu hướng, bản chất sự biến động 10 Thang Long University Library