Tài liệu Khóa luận tốt nghiệp hoàn thiện tổ chức kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty tnhh 1tv công nghiệp tàu thuỷ thành long

Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG ------------------------------- ISO 9001 : 2008 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP NGÀNH: KÕ to¸n-kiÓm to¸n…… Sinh viên :NguyÔn Thu H-êng Giảng viên hướng dẫn: TS.NguyÔn Xu©n N¨m HẢI PHÒNG - 2009 1 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG ----------------------------------- Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ S¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm T¹i c«ng ty tnhh 1tv c«ng nghiÖp tÇu thuû Thµnh long KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HỆ CHÍNH QUY NGÀNH: KÕ to¸n-KiÓm to¸n Sinh viên :NguyÔn Thu H-êng Giảng viên hướng dẫn:TS.NguyÔn Xu©n N¨m HẢI PHÒNG - 2009 2 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG -------------------------------------- NhiÖm vô ®Ò tµi tèt nghiÖp Sinh viên: Nguyễn Thu Hường Mã số: 090626 Lớp: QT 902K Ngành: Kế toán-Kiểm toán Tên đề tài: Hoàn thiện tổ chức kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH 1TV Công nghiệp tàu thuỷ Thành Long 3 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long Nhiệm vụ đề tài 1. Nội dung và các yêu cầu cần giải quyết trong nhiệm vụ đề tài tốt nghiệp ( về lý luận, thực tiễn, các số liệu cần tính toán và các bản vẽ). -Trình bày được những vấn đề lý luận căn bản về tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất. -Phản ánh tình hình thực tế về tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty thực tập -Đưa ra một số kiến nghị nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty thực tập 2. Các số liệu cần thiết để thiết kế, tính toán. -Sử dụng số liệu năm 2008 tại Công ty TNHH 1TV Công nghiệp tầu thuỷ Thành Long 3. Địa điểm thực tập tốt nghiệp. -Công ty TNHH 1TV Công nghiệp tàu thuỷ Thành Long- Số 215A-Đường 208-An Đồng-An Dương-Hải Phòng 4 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long Cán bộ hướng dẫn đề tài tốt nghiệp Người hướng dẫn thứ nhất: Họ và tên:.Nguyễn Xuân Năm Học hàm, học vị: Tiến Sỹ Cơ quan công tác: Nguyên Cục trưởng Cục Thống Kê Hải Phòng Nội dung hướng dẫn: Khoá luận tốt nghiệp Người hướng dẫn thứ hai: Họ và tên:............................................................................................. Học hàm, học vị:................................................................................... Cơ quan công tác:................................................................................. Nội dung hướng dẫn:............................................................................ Đề tài tốt nghiệp được giao ngày...06.......tháng ...04....năm 2009 Yêu cầu phải hoàn thành xong trước ngày...15....tháng...06......năm 2009 Đã nhận nhiệm vụ ĐTTN Đã giao nhiệm vụ ĐTTN Người hướng dẫn Sinh viên Hải Phòng, ngày ...... tháng........năm 200 Hiệu trưởng GS.TS.NGƯT Trần Hữu Nghị 5 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long Lêi nãi ®Çu Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ngµy mét ph¸t triÓn, ®Æc biÖt trong xu thÕ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ hiÖn nay, mét doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng cÇn ph¶i biÕt tù chñ vÒ mäi mÆt trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tõ viÖc ®Çu t-, sö dông vèn, tæ chøc s¶n xuÊt cho ®Õn tiªu thô s¶n phÈm, ph¶i biÕt tËn dông n¨ng lùc, c¬ héi ®Ó lùa chän cho m×nh mét h-íng ®i ®óng ®¾n. §Ó cã ®-îc ®iÒu ®ã, mét trong nh÷ng biÖn ph¸p lµ mçi doanh nghiÖp ®Òu kh«ng ngõng h¹ gi¸ thµnh vµ n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm. Lµ mét trong nh÷ng phÇn hµnh quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n, kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm víi chøc n¨ng gi¸m s¸t vµ ph¶n ¸nh trung thùc, kÞp thêi c¸c th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong thêi gian, tÝnh ®óng, ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ ®-a ra ®-îc c¸c ph-¬ng ¸n thÝch hîp gi÷a s¶n xuÊt kinh doanh, x¸c ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm, ®¶m b¶o s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶. V× vËy, kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n ®-îc x¸c ®Þnh lµ kh©u träng t©m cña c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. ViÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ viÖc lµm thùc sù cÇn thiÕt vµ cã ý nghÜa. Sau b-íc chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ tËp trung, bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa, mét sè doanh nghiÖp nhµ n-íc kh«ng thÝch øng kÞp thêi, kh«ng cã sù ®iÒu chØnh phï hîp, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh kÐm ®· dÉn tíi gi¶i thÓ, ph¸ s¶n. Bªn c¹nh ®ã, cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp ®· biÕt v-¬n lªn ®Ó kh¼ng ®Þnh m×nh vµ ngµy cµng ph¸t triÓn,mét trong sè ®ã lµ C«ng ty TNHH 1TV CNTT Thµnh Long víi nh÷ng s¶n phÈm chÊt l-îng tèt, gi¸ c¶ phï hîp ®ang ngµy cµng chiÕm lÜnh thÞ tr-êng H¶i Phßng nãi riªng vµ thÞ tr-êng c¶ n-íc nãi chung. Sau qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty TNHH CNTT Thµnh Long, cïng víi sù h-íng dÉn cña thÇy gi¸o TS. NguyÔn Xu©n N¨m vµ c¸c C«, chó trong Phßng kÕ to¸n cña C«ng ty, em ®· chän ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi 6 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tÇu thuû Thµnh Long ” KÕt cÊu kho¸ lu©n cña em gåm 3 ch-¬ng: Ch-¬ng 1: Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt Ch-¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH CNTT Thµnh Long Ch-¬ng 3: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty TNHH CNTT Thµnh long Do thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn kho¸ luËn tèt nghiÖp cña em ch¾c ch¾n kh«ng thÓ tr¸nh khái thiÕu sãt.Em rÊt mong nhËn ®-îc ý kiÕn ®ãng gãp cña thÇy c« ®Ó b¸o c¸o cña em ®-îc hoµn thiÖn h¬n.Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy c«. 7 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long Ch-¬ng I Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1.1. Lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.1.1. Chi phÝ s¶n xuÊt 1.1.1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng-êi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. NÒn s¶n xuÊt x· héi cña bÊt kú ph-¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n liÒn víi sù vËn ®éng vµ tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.Doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ n¬i trùc tiÕp tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. Nh- vËy cã thÓ nãi bÊt kú mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt nµo còng ®Òu ph¶i cã sù kÕt hîp ba yÕu tè c¬ b¶n ®ã lµ: - T- liÖu lao ®éng: Nhµ x-ëng, m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ c¸c TSC§ kh¸c - §èi t-îng lao ®éng: nguyªn, nhiªn vËt liÖu - Søc lao ®éng cña con ng-êi C¸c yÕu tè ®ã chÝnh lµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó s¶n xuÊt ra nh÷ng l-îng s¶n phÈm vËt chÊt t-¬ng øng. NhÊt lµ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng,sù h¹ch to¸n kinh doanh còng nh- c¸c quan hÖ trao ®æi ®Òu ®-îc tiÒn tÖ ho¸.C¸c chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp chi ra lu«n ®-îc tÝnh to¸n vµ ®-îc ®o l-êng b»ng tiÒn vµ g¾n víi mét thêi gian x¸c ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m.). C¸c chi phÝ ®ã bao gåm : lao ®éng sèng (lµ viÖc hao phÝ trong viÖc sö dông lao ®éng nhtiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng);lao ®éng vËt ho¸ ( lµ nh÷ng lao ®éng qu¸ khø ®· ®-îc tÝch luü trong c¸c yÕu tè vËt chÊt ®-îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt, nh- chi phÝ tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ nguyªn, nhiªn vËt liÖu). Nh- vËy, chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m). Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh th-êng xuyªn trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ho¹t ®éng 8 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long cña doanh nghiÖp. Nh-ng viÖc tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh chi phÝ ph¶i phï hîp víi tõng thêi kú; hµng th¸ng, hµng quý, hµng n¨m. ChØ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra trong kú míi ®-îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú. 1.1.1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt cã nhiÒu lo¹i, nhiÒu kho¶n kh¸c nhau c¶ vÒ néi dung, tÝnh chÊt, c«ng dông, môc ®Ých, vai trß, vÞ trÝ.§Ó thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý h¹ch to¸n còng nh- nh»m sö dông tiÕt kiÖm, hîp lý chi phÝ th× cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau vµ c¸c tiªu thøc ph©n lo¹i chi phÝ chñ yÕu th-êng ®-îc ph©n ra nh- sau: * Ph©n lo¹i theo yÕu tè chi phÝ C¨n cø vµo tÝnh chÊt kinh tÕ cña c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau, kÕ to¸n ®· chia ra c¸c yÕu tè chi phÝ, mçi yÕu tè chi phÝ bao gåm nh÷ng chi phÝ cã cïng néi dung kinh tÕ ban ®Çu ®ång nhÊt, mµ kh«ng ph©n biÖt c«ng dông cô thÓ, ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ. Theo sù ph©n chia nh- vËy th× toµn bé chi phÝ ®-îc chia thµnh c¸c yÕu tè chi phÝ sau: + YÕu tè chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô dông cô. sö dông vµo s¶n xuÊt. + YÕu tè chi phÝ nhiªn liÖu, ®éng lùc sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. + YÕu tè chi phÝ tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l-¬ng: Ph¶n ¸nh tæng sè tiÒn l-¬ng vµ phô cÊp mang tÝnh chÊt l-îng ph¶i tr¶ cho toµn bé ng-êi lao ®éng. + YÕu tè chi phÝ b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn: Ph¶n ¸nh phÇn b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l-¬ng vµ phô cÊp l-¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn. + YÕu tè chi phÝ khÊu haoTSC§: Ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ph¶i trÝch trong kú cña tÊt c¶ tµi s¶n cè ®Þnh ,sö dông cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. + YÕu tè chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ dÞch vô mua ngoµi dïng vµo s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. 9 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long + YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ch-a ph¶n ¸nh ë c¸c yÕu tè trªn dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp trong kú. C¸ch ph©n lo¹i chi phÝ theo yÕu tè, cã t¸c dông quan träng ®èi víi viÖc qu¶n lý chi phÝ cña lÜnh vùc s¶n xuÊt.Nã cho phÐp hiÓu râ c¬ cÊu, tû träng tõng yÕu tè chi phÝ lµm c¬ së ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. §ã còng lµ c¨n cø ®Ó tËp hîp vµ lËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè cung cÊp cho qu¶n trÞ doanh nghiÖp. * Ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ trong tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy nh÷ng chi phÝ cã cïng c«ng dông kinh tÕ vµ møc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi t-îng ®-îc s¾p xÕp vµo mét kho¶n môc kh«ng ph©n biÖt tÝnh chÊt kinh tÕ cña nã. Sè l-îng kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt cña tõng ngµnh vµ yªu cÇu qu¶n lý trong tõng thêi kú kh¸c nhau. Theo sù ph©n chia nh- vËy th× chi phÝ ®-îc chia thµnh c¸c yÕu tè chi phÝ sau: + Chi phÝ NVLTT: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu. tham gia trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. Kh«ng tÝnh vµo môc nµy nh-ng chi phÝ nguyªn, nhiªn vËt liÖu dïng cho môc ®Ých phôc vô s¶n xuÊt chung hay nh÷ng ho¹t ®éng ngoµi lÜnh vùc s¶n xuÊt. + Chi phÝ NCTT: Gåm tiÒn l-¬ng, phô cÊp l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch cho c¸c quü b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn, theo tû lÖ víi tiÒn l-¬ng ph¸t sinh, tham gia trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm, kh«ng tÝnh vµo môc nµy c¸c kho¶n tiÒn l-¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch tiÒn l-¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý, phôc vô ph©n x-ëng, b¸n hµng vµ qu¶n lý doanh nghiÖp. + Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n x-ëng s¶n xuÊt (trõ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp) lµ: 10 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long -> Chi phÝ nh©n viªn ph©n x-ëng: Lµ chi phÝ vÒ tiÒn l-¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n x-ëng, b¶o vÖ, phôc vô... t¹i ph©n x-ëng. -> Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: Chi phÝ vÒ c¸c lo¹i c«ng cô dông cô dïng cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung ë ph©n x-ëng. -> Chi phÝ khÊu hao TSC§: Bao gåm sè gi¸ trÞ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh, v« h×nh, thuª tµi chÝnh sö dông ë ph©n x-ëng. -> Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ vÒ dÞch vô mua ngoµi, thuª ngoµi phôc vô cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung cña ph©n x-ëng. -> Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Bao gåm nh÷ng chi phÝ ngoµi c¸c chi phÝ trªn trong chi phÝ s¶n xuÊt chung. + Chi phÝ b¸n hµng: Bao gåm toµn bé chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn tiªu thô s¶n phÈm. + Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn qu¶n trÞ vµ qu¶n lý hµnh chÝnh trong doanh nghiÖp. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo tiªu chÝ nµy (c«ng dông kinh tÕ ) cã t¸c dông phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc,lµ c¬ së cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo kho¶n môc, lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ ®Þnh møc chi phÝ cho kú sau. * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi khèi l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú (øng xö cña chi phÝ). - Chi phÝ biÕn ®æi (biÕn phÝ): Lµ nh÷ng chi phÝ cã quan hÖ tû lÖ thuËn víi biÕn ®éng vÒ møc ®é ho¹t ®éng (khèi l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú). - Chi phÝ cè ®Þnh: (®Þnh phÝ): Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ kh«ng biÕn ®æi khi møc ®é ho¹t ®éng thay ®æi (khèi l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt thay ®æi). Ph©n lo¹i chi phÝ biÕn ®æi vµ chi phÝ cè ®Þnh cã t¸c dông lín ®èi víi c«ng t¸c qu¶n trÞ phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý cÇn thiÕt, gióp doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trªn thÞ tr-êng. * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ mèi quan hÖ víi ®èi t-îng chÞu chi phÝ: 11 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long - Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ chi phÝ cã thÓ t¸ch biÖt ph¸t sinh mét c¸ch riªng biÖt cho mét ho¹t ®éng cô thÓ cña doanh nghiÖp nh- mét s¶n phÈm ë mét ph©n x-ëng s¶n xuÊt. - Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ chi phÝ chung hay chi phÝ kÕt hîp kh«ng cã liªn quan tíi ho¹t ®éng cô thÓ nµo mµ liªn quan cïng lóc tíi nhiÒu ho¹t ®éng, nhiÒu c«ng viÖc. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh c¸c ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t-îng mét c¸ch ®óng ®¾n, hîp lý vµ còng qua ®ã cung cÊp th«ng tin cho c¸c nhµ qu¶n trÞ ®Ó cã nh÷ng quyÕt s¸ch kÞp thêi vµ ®óng ®¾n cã hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.1.2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.1.2.1.Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ liªn quan ®Õn khèi l-îng c«ng t¸c, s¶n phÈm lao vô ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n vËt t-, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh- tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc, kinh tÕ, kü thuËt. Nh÷ng chi phÝ ®-a vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n ¸nh ®-îc gi¸ trÞ thùc cña c¸c t- liÖu s¶n xuÊt tiªu dïng cho s¶n xuÊt vµ c¸c kho¶n chi tiªu kh¸c cã liªn quan tíi viÖc bï ®¾p gi¶n ®¬n hao phÝ, lao ®éng sèng. KÕt qu¶ thu ®-îc lµ s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô ®· hoµn thµnh ®¸nh gi¸ ®-îc møc ®é bï ®¾p chi phÝ vµ hiÖu qu¶ cña chi phÝ. C«ng thøc chung ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm (Z) lµ: Z (§¬n vÞ s¶n phÈm)= ChÝ phÝ s¶n xuÊt / KÕt qu¶ s¶n xuÊt 1.1.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm Ph©n lo¹i gi¸ thµnh gióp cho kÕ to¸n nghiªn cøu vµ qu¶n lý, h¹ch to¸n tèt gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ còng ®¸p øng tèt yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ s¶n phÈm. Dùa vµo tiªu thøc kh¸c nhau mµ ng-êi ta ph©n ra c¸c lo¹i gi¸ thµnh kh¸c nhau. * Ph©n lo¹i gÝa thµnh xÐt theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh. 12 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long Theo c¸ch nµy th× gi¸ thµnh ®-îc chia thµnh: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n l-îng kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®-îc x¸c ®Þnh tr-íc khi b-íc vµo s¶n xuÊt trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ kú tr-íc vµ ®Þnh møc c¸c dù to¸n chi phÝ cña kú kÕ ho¹ch. GÝa thµnh kÕ ho¹ch lµ gi¸ thµnh mµ c¸c doanh nghiÖp lÊy nã lµm môc tiªu phÊn ®Êu, nã lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®-îc x¸c ®Þnh tr-íc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc cña doanh nghiÖp, lµ th-íc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông vËt t-, tµi s¶n lao ®éng trong s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh ®Þnh møc lu«n thay ®æi phï hîp víi sù thay ®æi cña c¸c ®Þnh møc chi phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh ®Þnh møc gióp cho viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· ¸p dông trong s¶n xuÊt nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. - Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh tæng hîp trong kú vµ s¶n l-îng s¶n phÈm ®· s¶n xuÊt trong kú. Sau khi ®· hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm dÞch vô,kÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh cho c¶ chØ tiªu tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ thùc tÕ.§©y lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp vµ lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. * Ph©n lo¹i theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc chia thµnh: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng x-ëng): Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n x-ëng, bé phËn s¶n xuÊt nh- chi phÝ NVLTT, chi phÝ NCTT, chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®-îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n thµnh phÈm nhËp kho vµ gi¸ vèn hµng b¸n (trong tr-êng hîp b¸n th¼ng cho kh¸ch hµng kh«ng qua kho). 13 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long Gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n vµ møc l·i gép trong kú cña c¸c doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh tiªu thô (gi¸ thµnh toµn bé): Bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm céng thªm chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ®-îc tÝnh to¸n x¸c ®Þnh khi s¶n phÈm ®-îc tiªu thô. Gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm tiªu thô lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh møc lîi nhuËn tr-íc thuÕ cña doanh nghiÖp. 1.1.3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã mèi quan hÖ víi nhau vµ gièng nhau vÒ chÊt. Chóng ®Òu lµ c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng vµ c¸c kho¶n chi tiªu kh¸c cña doanh nghiÖp. Tuy vËy chóng vÉn cã sù kh¸c nhau trªn c¸c ph-¬ng diÖn sau: - VÒ mÆt ph¹m vi: Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm c¶ chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm,chi phÝ cho qu¶n lý doanh nghiÖp vµ tiªu thô s¶n phÈm. Cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. ( chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung). MÆt kh¸c chi phÝ s¶n xuÊt chØ tÝnh nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong mçi kú nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m) kh«ng tÝnh ®Õn chi phÝ liªn quan ®Õn sè l-îng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh hay ch-a. Cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ giíi h¹n sè chi phÝ s¶n xuÊt liªn quan ®Õn khèi l-îng s¶n phÈm, dÞch vô ®· hoµn thµnh. - VÒ mÆt l-îng: Nãi ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt lµ xÐt ®Õn c¸c hao phÝ trong mét thêi kú cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm liªn quan ®Õn chi phÝ cña c¶ kú tr-íc chuyÓn sang vµ sè chi phÝ kú nµy chuyÓn sang kú sau. Sù kh¸c nhau vÒ mÆt l-îng vµ mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm thÓ hiÖn ë c«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm tæng qu¸t sau: Tæng gi¸ thµnh S¶nphÈm Chi phÝ s¶n xuÊt dë = dang ®Çu kú Tæng chi phÝ s¶n xuÊt + ph¸t sinh trong kú Chi phÝ s¶n - xuÊt dë dang cuèi kú Nh- vËy, chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó x©y dùng gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn gi¸ thµnh lµ c¬ së ®Ó x©y dùng gi¸ b¸n. Trong ®iÒu kiÖn nÕu gi¸ b¸n kh«ng thay ®æi th× sù tiÕt kiÖm hoÆc l·ng phÝ cña doanh nghiÖp vÒ chi phÝ s¶n xuÊt cã ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh thÊp hoÆc cao tõ ®ã sÏ t¸c ®éng tíi lîi nhuËn cña doanh 14 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long nghiÖp. Do ®ã tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ thÊp gi¸ thµnh lµ nhiÖm vô quan träng vµ th-êng xuyªn cña c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ. Nã gióp cho doanh nghiÖp c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ trªn thÞ tr-êng. 1.1.4. Sù cÇn thiÕt vµ nhiÖm vô kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. * Sù cÇn thiÕt: BÊt kú mét doanh nghiÖp nµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr-êng hiÖn nay còng ®Òu nhËn thøc ®-îc tÇm quan träng cña nguyªn t¾c hÕt søc c¬ b¶n lµ ph¶i lµm sao ®¶m b¶o lÊy thu nhËp bï ®¾p chi phÝ ®· bá ra,b¶o toµn ®-îc vèn vµ cã l·i ®Ó tÝch luü, t¸i s¶n xuÊt më réng,tõ ®ã míi ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Ch×a kho¸ ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy chÝnh lµ viÖc h¹ch to¸n ra sao ®Ó cho chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh ë møc thÊp nhÊt trong ®iÒu kiÖn cã thÓ ®-îc cña doanh nghiÖp. Ngoµi ra lµm tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gióp cho doanh nghiÖp nh×n nhËn ®óng ®¾n thùc tr¹ng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, qu¶n lý cung cÊp th«ng tin mét c¸ch chÝnh x¸c kÞp thêi cho bé m¸y l·nh ®¹o ®Ó ®Ò ra c¸c quyÕt s¸ch, biÖn ph¸p tèi -u nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp vµ còng ®ång thêi gióp doanh nghiÖp cã sù chñ ®éng s¸ng t¹o trong s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi Nhµ n-íc khi mçi doanh nghiÖp thùc hiÖn tèt lÜnh vùc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gióp Nhµ n-íc cã sù nh×n nhËn vµ x©y dùng ®-îc nh÷ng chÝnh s¸ch ®-êng lèi phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ còng nh- t¹o ra nh÷ng sù tin cËy cña c¸c ®èi t¸c trong hîp t¸c s¶n xuÊt kinh doanh víi doanh nghiÖp. * NhiÖm vô: Qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ néi dung quan träng hµng ®Çu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt,®Ó ®¹t ®-îc môc tiªu tiÕt kiÖm vµ t¨ng c-êng ®-îc lîi nhuËn.§Ó phôc vô tèt c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm,kÕ to¸n cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô: -TÝnh to¸n vµ ph¶n ¸nh mét c¸ch chÝnh x¸c,®Çy ®ñ,kÞp thêi t×nh h×nh ph¸t sinh chi phÝ s¶n xuÊt ë c¸c bé phËn s¶n xuÊt,còng nh- trong ph¹m vi toµn doanh 15 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long nghiÖp g¾n lion víi c¸c lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau còng nh- theo tõng lo¹i s¶n phÈm ®-îc s¶n xuÊt. -TÝnh to¸n chÝnh x¸c,kÞp thêi Z cña tõng lo¹i s¶n phÈm ®-îc s¶n xuÊt. -KiÓm tra chÆt chÏ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc tiªu hao vµ c¸c dù to¸n chi phÝ nh»m ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c l·ng phÝ,sö dông chi phÝ kh«ng ®óng kÕ ho¹ch,sai môc ®Ých. -LËp c¸c b¸o c¸o vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ Z s¶n phÈm;tham gia ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch Z,®Ò xuÊt biÖn ph¸p ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ thÊp Z s¶n phÈm. 1.2. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. 1.2.1. §èi t-îng vµ ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 1.2.1.1. §èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt §èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ x¸c ®Þnh giíi h¹n tËp hîp chi phÝ mµ thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ. - N¬i ph¸t sinh chi phÝ nh-: C¸c bé phËn s¶n xuÊt, c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ. - N¬i chÞu chi phÝ s¶n phÈm: Nhãm s¶n phÈm, s¶n phÈm ,chi tiÕt s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng.. Tuú thuéc vµo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, yªu cÇu c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh mµ ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ cã thÓ lµ s¶n phÈm tõng bé phËn s¶n xuÊt, nhãm s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng... X¸c ®Þnh ®óng ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ cã t¸c dông phôc vô cho viÖc t¨ng c-êng qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc kÞp thêi ®óng ®¾n. ViÖc x¸c ®Þnh ®óng ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp ph¶i dùa vµo c¸c c¬ së sau: * Dùa vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt. + §èi víi doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n kh«ng chia thµnh c¸c giai ®o¹n cô thÓ râ rÖt th× ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé quy tr×nh s¶n xuÊt. 16 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long + §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p th× ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ tõng s¶n phÈm, cã thÓ lµ tõng bé phËn, tõng nhãm chi tiÕt, tõng chi tiÕt c¸c giai ®o¹n chÕ biÕn.. *Dùa vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. + Lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá th× ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ cã thÓ lµ s¶n phÈm, c¸c ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt. + Lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®ång lo¹t víi khèi l-îng lín: Phô thuéc vµo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, chi tiÕt, nhãm chi tiÕt, giai ®o¹n c«ng nghÖ.. *Dùa vµo vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh. + Theo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý. NÕu yªu cÇu qu¶n lý ngµy cµng cao, tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng cña nh©n viªn qu¶n lý cµng tèt th× ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ngµy cµng chi tiÕt vµ ng-îc l¹i. + Theo c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp tæ chøc theo kiÓu ph©n x-ëng th× ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ theo ph©n x-ëng cßn kh«ng th× ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ ®óng vµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña ®¬n vÞ vµ yªu cÇu qu¶n lý cã nghÜa rÊt lín trong viÖc tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Tõ viÖc tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n ban ®Çu ®Õn tæ chøc tæng hîp sè liÖu ghi chÐp trªn tµi kho¶n ,sæ chi tiÕt.. 1.2.1.2. Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph-¬ng ph¸p hay hÖ thèng c¸c ph-¬ng ph¸p ®-îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i c¸c chi phi s¶n xuÊt trong ph¹m vi giíi h¹n cña ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ. Tuú theo tõng lo¹i chi phÝ vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ kÕ to¸n cã thÓ vËn dông c¸c ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ thÝch hîp. Cã hai ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt mµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt th-êng ¸p dông: *Ph-¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp: ¸p dông trong tr-êng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 17 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long riªng biÖt. Do ®ã cã thÓ c¨n cø vµo chøng tõ ban ®Çu ®Ó h¹ch to¸n trùc tiÕp cho tõng ®èi t-îng riªng biÖt. §©y lµ ph-¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi t-îng chÞu chi phÝ nªn ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cao, nã còng cã ý nghÜa lín ®èi víi kÕ to¸n qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Th«ng th-êng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp th-êng ¸p dông ph-¬ng ph¸p nµy. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i lóc nµo còng ¸p dông ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc trªn thùc tÕ cã rÊt nhiÒu chi phÝ liªn quan ®Õn c¸c ®èi t-îng vµ kh«ng thÓ theo dâi trùc tiÕp ®-îc tr-êng hîp tËp hîp chi phÝ theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp tèn nhiÒu thêi gian c«ng søc nh-ng kh«ng chÝnh x¸c hiÖu qu¶. *Ph-¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp: ¸p dông trong tr-êng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ, kh«ng tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu riªng cho tõng ®èi t-îng ®-îc. Trong tr-êng hîp ®ã ph¶i tËp hîp chung cho nhiÒu ®èi t-îng sau ®ã lùa chän tiªu chuÈn ph©n bæ, thÝch hîp ®Ó ph©n bæ kho¶n chi phÝ nµy cho tõng ®èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ. ViÖc tæ chøc ®-îc tiÕn hµnh theo tr×nh tù. - X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ. Tæng chi phÝ cÇn ph©n bæ HÖ sè ph©n bæ = Tæng c¸c tiªu thøc dïng ®Ó ph©n bæ - X¸c ®Þnh chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi t-îng. Ci = Ti x H Ci: Lµ chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi t-îng thø i Ti: Lµ tiªu thøc ph©n bæ cho tõng ®èi t-îng thø i H: Lµ hÖ sè ph©n bæ Tiªu thøc ph©n bæ hîp lý gi÷ vai trß quan träng trong khi tËp hîp chi phÝ gi¸n tiÕp. Bëi vËy viÖc lùa chän tiªu thøc ph©n bæ ph¶i tuú thuéc vµo lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ c¸c ®iÒu kiÖn cho phÐp kh¸c nh-: ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu, 18 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long s¶n l-îng s¶n xuÊt ®-îc. lùa chän tiªu thøc hîp lý lµ c¬ së ®Ó tËp hîp chi phÝ chÝnh x¸c cho c¸c ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh cã liªn quan. 1.2.2. H¹ch to¸n c¸c kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt. 1.2.2.1. Theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn. a. H¹ch to¸n chi phÝ NVLTT: Chi phÝ NVLTT bao gåm gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu. ®-îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. §©y lµ lo¹i chi phÝ th-êng chiÕm tû träng lín trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Sau khi x¸c ®Þnh ®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt th× kÕ to¸n tiÕn hµnh x¸c ®Þnh chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp trong kú cho tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ tæng hîp theo tõng tµi kho¶n sö dông lËp b¶ng ph©n bæ chi phÝ vËt liÖu lµm c¨n cø h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ NVLTT. Chi phÝ NVLTT ®-îc c¨n cø vµo c¸c chøng tõ xuÊt kho, lo¹i c¸c ho¸ ®¬n ®Ó tÝnh ra gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng. §èi víi nh÷ng vËt liÖu khi xuÊt dïng cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®èi t-îng ®ã. Tr-êng hîp cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ th× ¸p dông ph-¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp.Møc ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh dïng cho tõng lo¹i s¶n phÈm ®-îc x¸c ®Þnh theo CT sau: Møc ph©n bæ chi phÝ NVL chÝnh cho tõng ®èi t-îng Tæng trÞ gi¸ NVL chÝnh xuÊt dïng = Khèi l-îng cña x Tæng sè khèi l-îng cña c¸c ®èi t-îng ®-îc x¸c ®Þnh theo mét tiªu thøc nhÊt ®Þnh tõng ®èi t-îng x¸c ®Þnh theo mét tiªu thøc nhÊt ®Þnh Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp thùc tÕ trong kú ®-îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo c¸c yÕu tè sau: -TrÞ gi¸ NVLTT xuÊt dïng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn c¸c lao vô dÞch vô trong kú -TrÞ gi¸ NVLTT cßn l¹i ë ®Çu kú ë c¸c bé phËn,ph©n x-ëng s¶n xuÊt -TrÞ gi¸ NVLTT cßn l¹i ë cuèi kú ë c¸c bé phËn,ph©n x-ëng s¶n xuÊt 19 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty TNHH 1TV C«ng nghiÖp tµu thuû Thµnh Long -TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi (nÕu cã):§©y lµ gi¸ trÞ cña phÕ liÖu thu håi ®-îc t¹i c¸c bé phËn s¶n xuÊt trong kú,®-îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo sè l-îng phÕ liÖu thu håi vµ ®¬n gi¸ phÕ liÖu mµ doanh nghiÖp ®· sö dông trong kú h¹ch to¸n. CPNVLTT thùc tÕ trong kú ®· ®-îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Chi phÝ TrÞ gi¸ TrÞ gi¸ NVL TrÞ gi¸ NVL NVL trùc = NVL thùc + trùc tiÕp xuÊt - trùc tiÕp tiÕp thùc tÕ tÕ cßn l¹i dïng trong cßn l¹i trong kú ®Çu kú kú cuèi kú TrÞ gi¸ phÕ - liÖu thu håi (nÕu cã) *Tµi kho¶n sö dông §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ NVLTT kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 621 "Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp" tµi kho¶n nµy ®-îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ. KÕt cÊu tµi kho¶n 621: Bªn nî:TËp hîp chi phÝ nguyªn,vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô. Bªn cã: -Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ NVL sö dông kh«ng hÕt,nhËp l¹i kho. -TrÞ gi¸ cña phÕ liÖu thu håi (nÕu cã). -KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT thùc tÕ sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. -KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT v-ît trªn møc b×nh th-êng Tµi kho¶n 621 kh«ng cã sè d- 20 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - NguyÔn Thu H-êng QT 902K