Tài liệu Khóa luận tốt nghiệp-ảnh hưởng của tỉ giá thực lên cán cân thương mại- một nghiên cứu thực nghiệm ở việt nam

Trường Đại hoc Kinh Tế Tp.HCM Khoa Tài chính Doanh nghiệp ---------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Đề tài: ẢNH HƯỞNG CỦA TỈ GIÁ THỰC LÊN CÁN CÂN THƯƠNG MẠI : MỘT NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM VIỆT NAM GVHD: PGS.TS. Trần Thị Thùy Linh SVTT: Nguyễn Văn Thạnh MSSV: 33111026049 TP.HCM, ngày 18 tháng 10 năm 2013 Trường Đại hoc Kinh Tế Tp.HCM Khoa Tài chính Doanh nghiệp ---------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Đề tài: ẢNH HƯỞNG CỦA TỈ GIÁ THỰC LÊN CÁN CÂN THƯƠNG MẠI : MỘT NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM VIỆT NAM GVHD: PGS.TS. Trần Thị Thùy Linh SVTT: Nguyễn Văn Thạnh MSSV: 33111026049 TP.HCM, ngày 18 tháng 10 năm 2013 Ảnh hưởng của tỉ giá thực lên cán cân thương mại : nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam LỜI CÁM ƠN Lời đầu tiên tôi xin chân thành cảm ơn cô Trần Thị Thùy Linh đã hướng dẫn tận tình cho tôi hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp này. Tôi xin chân thành cảm ơn đến tất cả thầy cô ở trường Đại học Kinh tế TP.hồ Chí Minh đã truyền đạt kiến thức cho tôi trong suốt quá trình học vừa qua. Sau cùng tôi xin cám ơn đến tất cả các bạn bè, người thân đã ủng hộ, giúp đỡ tôi hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp này. SVTT: Nguyễn Văn Thạnh -i- GVHD: PG. TS. Trần Thị Thùy Linh Ảnh hưởng của tỉ giá thực lên cán cân thương mại : nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN SVTT: Nguyễn Văn Thạnh -ii- GVHD: PG. TS. Trần Thị Thùy Linh Ảnh hưởng của tỉ giá thực lên cán cân thương mại : nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam MỤC LỤC Danh mục các từ viết tắt ........................................................................................................ v DANH MỤC CÁC HÌNH ..................................................................................................... vi DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ........................................................................................ vii ẢNH HƯỞNG CỦA TỈ GIÁ THỰC LÊN CÁN CÂN THƯƠNG MẠI: NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM Ở VIỆT NAM .......................................................................................... 1 TÓM TẮT ............................................................................................................................... 1 1. GIỚI THIỆU .................................................................................................................. 2 1.1. Lý do chọn đề tài nghiên cứu ..................................................................................... 2 1.2. Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu ............................................................. 2 1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................. 2 1.2.2. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................................... 3 2. TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC ĐÂY ................................................... 4 2.1. Khung lý thuyết ........................................................................................................... 4 2.1.1. Định nghĩa cán cân thương mại ................................................................................ 4 2.1.2. Tác động tỉ giá thực lên cán cân thương mại. ........................................................... 4 2.1.3. Lý thuyết hiệu ứng đường cong J .............................................................................. 5 2.2. Các nghiên cứu trước đây .......................................................................................... 6 2.2.1. Nghiên cứu ở các nước đang phát triển và kém phát triển ....................................... 6 2.2.2. Nghiên cứu ở các nước đã phát triển ........................................................................ 8 2.2.3. Tóm tắt các kết quả nghiên cứu................................................................................. 9 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ DỮ LIỆU ...................................................... 11 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.4.1. 3.4.2. 3.4.3. 3.4.4. 3.4.5. 4. 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5. Dữ liệu ........................................................................................................................ 11 Biến ............................................................................................................................. 11 Mô hình nghiên cứu .................................................................................................. 11 Phương pháp kiểm định ........................................................................................... 12 Kiểm định nghiệm đơn vị (unit test root) ................................................................ 12 Kiểm tra đồng liên kết ............................................................................................. 13 Kiểm tra nguyên nhân Granger .............................................................................. 13 Mô hình vecto hiệu chỉnh sai số .............................................................................. 13 Hàm phản ứng xung ................................................................................................ 14 NỘI DUNG VÀ CÁC KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .................................................... 14 Kết quả kiểm định nghiệm đơn vị ADF .................................................................. 14 Kết quả kiểm tra đồng liên kết ................................................................................ 14 Kết quả kiểm tra nguyên nhân Granger................................................................. 15 Kết quả mô hình hiệu chỉnh sai số VECM ............................................................. 16 Kết quả Hàm phản ứng xung ................................................................................... 18 SVTT: Nguyễn Văn Thạnh -iii- GVHD: PG. TS. Trần Thị Thùy Linh Ảnh hưởng của tỉ giá thực lên cán cân thương mại : nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam 4.6. 5. 5.1. 5.2. 6. Thảo luận về các kết quả nghiên cứu đã đạt được .............................................. 20 KẾT LUẬN VÀ GỞI Ý CHÍNH SÁCH..................................................................... 23 Kết luận ...................................................................................................................... 23 Gợi ý các chính sách ................................................................................................. 23 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 25 PHỤC LỤC ........................................................................................................................... 28 SVTT: Nguyễn Văn Thạnh -iv- GVHD: PG. TS. Trần Thị Thùy Linh Ảnh hưởng của tỉ giá thực lên cán cân thương mại : nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam Danh mục các từ viết tắt ADB: Ngân hàng phát triển Châu Á ADF : (Augemented Dicky – Fuller): Kiểm định ADF ADRL: (Autoregressive Distributed Lag ) Mô hình phân phối độ trễ tự hồi quy AIC: (Akaike info criterion) tiêu chuẩn AIC IFS : nguồn dữ liệu thống kê của Quỹ tiền tệ Quốc tế IMF OLS : Phương pháp bình phương nhỏ nhất GSO: Tổng cục thống kê Việt Nam REER: Tỉ giá thực đa phương RER: Tỉ giá thực song phương NEER: Tỉ giá danh nghĩa VECM : (Vecto error correction model): mô hình hiệu chỉnh sai số VAR : mô hình tự hồi quy SVTT: Nguyễn Văn Thạnh -v- GVHD: PG. TS. Trần Thị Thùy Linh Ảnh hưởng của tỉ giá thực lên cán cân thương mại : nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 0.1 : Mối quan hệ giữa tỉ giá thực và xuất khẩu ròng Hình 0.2: Hiệu ứng đường cong J Hình 0.3: Đồ thị Hàm phản phản ứng xung Hình 0.4: Đồ thị REER _ NEER Hình 0.5: Đồ thị RER - USD SVTT: Nguyễn Văn Thạnh -vi- GVHD: PG. TS. Trần Thị Thùy Linh Ảnh hưởng của tỉ giá thực lên cán cân thương mại : nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 0.1: Kết quả kiểm định nghiệm đơn vị Bảng 0.2: Kiểm tra đồng tích hợp Bảng 0.3: Kiểm tra nguyên nhân Granger Bảng 0.4 : Kết quả kiểm định VECM SVTT: Nguyễn Văn Thạnh -vii- GVHD: PG. TS. Trần Thị Thùy Linh Ảnh hưởng của tỉ giá thực lên cán cân thương mại : nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam ẢNH HƯỞNG CỦA TỈ GIÁ THỰC LÊN CÁN CÂN THƯƠNG MẠI: NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM Ở VIỆT NAM TÓM TẮT Bài nghiên cứu thực nghiệm sự tác động của tỉ giá thực lên cán cân thương mại của Việt Nam. Mẫu dữ liệu quan sát từ quý 1/2000 đến quý 4/2012 bằng phương pháp kiểm tra ADF để kiểm định đơn vị (unit root test). Kết quả chỉ ra rằng tất cả các biến là tích hợp ở bậc một, mà nó xác nhận tồn tại trạng thái cân bằng trong dài hạn trên nền tảng của phương pháp Engel – Granger tới đồng liên kết. Kết quả này chỉ ra mối quan hệ yếu giữa tỉ giá thực và cán cân thương mại. Mô hình hiệu chỉnh ước lượng sai số cung cấp một bằng chứng trong dài hạn trạng thái cân bằng sẽ được thiết lập sau khoảng thay đổi trong ngắn hạn. Tuy nhiên không tìm thấy sự tồn tại của hiệu ứng đường cong J ở Việt Nam. Hơn nữa bài nghiên cứu này cũng chứng minh là tỉ giá của Việt Nam đang bị định giá cao hơn so với các đối tác thương mại . Điều này có nghĩa là sự thay đổi tỉ giá riêng lẻ sẽ không chắn chắc sẽ thay đổi cán cân thương mại của Việt Nam. Do vậy, bài nghiên cứu này khuyến cáo rằng chính sách thay đổi tỉ giá sẽ phải thay đổi những chính sách vĩ mô khác đi kèm. SVTT: Nguyễn Văn Thạnh -1- GVHD: PG. TS. Trần Thị Thùy Linh Ảnh hưởng của tỉ giá thực lên cán cân thương mại : nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam 1. GIỚI THIỆU 1.1. Lý do chọn đề tài nghiên cứu Điều hành chính sách tỉ giá rất quan trọng đối với quốc gia, hiện nay (theo năm nghiên cứu 2013) có rất nhiều vấn đề tranh cãi xung quanh tỉ giá hối đoái Việt Nam. Hiện có hai quan điểm trái ngược nhau, quan điểm thứ nhất cho rằng tỉ giá thực của Việt Nam đang định giá cao, do vậy việc phá giá đồng tiền là cần thiết để đẩy mạnh xuất khẩu và hạn chế nhập khẩu. Quan điểm thứ hai từ phía NHNN cho rằng việc phá giá đồng tiền là không có tác động tới cán cân thương mại bởi hàng xuất khẩu Việt Nam ít co giãn bởi giá (ông Lê Minh Hưng - Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam). Liệu rằng đồng tiền Việt Nam đang bị định giá cao hay thấp và việc này có ảnh hưởng như thế nào tới cán cân thương mại của Việt Nam. Tỉ giá thực của Việt Nam có đáp ứng được mục tiêu cải thiện cán cân thương mại hay không. Có rất nhiều nghiên cứu thực nghiệm cho rằng phá giá đồng tiền sẽ cải thiện cán cân thương mại, tuy nhiên cũng có những nghiên cứu bác bỏ điều này. Do vậy trong phạm vi đề tài nghiên cứu này sẽ thực hiện xem tỉ giá thực của Việt Nam có tác động lên cán cân thương mại như nào hay không.trong ngắn hạn và dài hạn trong trường hợp Việt Nam. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu 1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu Nhiều nghiên cứu thực nghiệm tìm ra sự hỗ trợ hay bác bỏ giả thiết rằng sự giảm giá đồng tiền trong ngắn hạn đầu tiên sẽ làm cho cán cân thương mại xấu đi rồi sau đó mới cải thiện nó, do đó nó đã tạo ra hiệu ứng đường cong J; đó là nhờ giá thấp cho độ co giãn của cầu cho nhập khẩu và xuất khẩu trong tức khắc kết quả của sự thay đổi tỉ giá. Các giá trị thực nghiệm cũng chứng minh sự hiện diện các mối quan hệ trong dài hạn, cũng như là thực cũng chỉ ra rằng tác động của sự thay đổi tỉ giá là có tác động lên cán cân thương mại. Ví dụ một vài nghiên cứu thực nghiệm (Gylfason và Risager, 1984; Himarios, 1989) là hỗ trợ cho sự phá giá đồng tiền sẽ cải thiện cán cân thương mại, những nghiên cứu khác (như là của Haynes & Stone, 1982; và Bahmani-Oskooee, 1994) nghi ngờ cho cách nhìn nhận này hoặc là cung cấp những bằng chứng rằng phủ định mối quan hệ giữa thay đổi tỉ giá và cán cân thương mại chỉ cho một vài nước hoặc SVTT: Nguyễn Văn Thạnh -2- GVHD: PG. TS. Trần Thị Thùy Linh Ảnh hưởng của tỉ giá thực lên cán cân thương mại : nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam trong một khoảng thời gian. Rose và Yellen, (1989) và Rose, (1991) cung cấp những bằng chứng không có bất kỳ mối quan hệ nào có ý nghĩa giữa cán cân thương mại và sự thay đổi tỉ giá thực. Cuối cùng một nghiên cứu thực nghiệm hỗn hợp bao gồm các quốc gia phát triển ( Mỹ, Canada và Nhật) một số nền kinh tế mới nổi ở Châu Âu và Châu Á, cũng như một vài nước phát triển ở Châu Phi nhưng vẫn còn những nhận định nghiêng về giảm giá đồng tiền sẽ cải thiện cán cân thương mại và hiệu ứng đường cong J xảy ra (như là của Petrovic và Gligoric, 2009). Tuy nhiên vấn đề không chắn chắc liệu rằng tình trạng này có tồn tại trong các nền kinh tế khác nhau hay không trong không gian và thời gian. Vì vậy, một thực nghiệm đã được tiến hành, mà bài nghiên cứu này cố gắng khám phá cho Việt Nam. Bài nghiên cứu này khảo sát tác động của tỉ giá thực đa phương tới cán cán thương mại của Việt Nam trong dài hạn và ngắn hạn. Đồng thời dựa vào tỉ giá thực xem xét đồng tiền Việt Nam đang bị định giá cao hay thấp so với các đối tác thương mại chủ yếu. 1.2.2. Câu hỏi nghiên cứu Để giải quyết cho mục tiêu của bài nghiên cứu câu hỏi sau đây cần được trả lời. 1. Có tồn tại mối quan hệ giữa tỉ giá thực với cán cân thương mại trong ngắn hạn và dài hạn ở Việt Nam hay không? 2. Việc phá giá đồng tiền có cải thiện cán cân thương mại của Việt Nam hay không? SVTT: Nguyễn Văn Thạnh -3- GVHD: PG. TS. Trần Thị Thùy Linh Ảnh hưởng của tỉ giá thực lên cán cân thương mại : nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam 2. TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC ĐÂY 2.1. Khung lý thuyết 2.1.1. Định nghĩa cán cân thương mại Cán cân thương mại được hiểu là cán cân đo lường độ chênh lệch giữa giá trị xuất khẩu và nhập khẩu hàng hoá của một quốc gia hay một nền kinh tế trong một khoảng thời gian nhất định. 2.1.2. Tác động tỉ giá thực lên cán cân thương mại. Tỉ giá thực xem là tỉ lệ giữa hàng hóa và dịch vụ trong nước giao dịch với các nhà sản xuất nước ngoài. Thay đổi tỉ giá thực là điều cần thiết để đạt được giữa tiết kiệm ròng và xuất khẩu ròng. Thay đổi tỉ giá thực là phản ánh tính cạnh tranh của quốc gia – tỉ giá thực cao, đối với người nước ngoài hàng hóa sẽ trở nên đắt hơn. Với một tỉ giá thực cao, xuất khẩu một quốc gia sẽ thấp và nhập khẩu sẽ cao bởi vì hàng hóa nước ngoài rẻ hơn. Vì vậy, tỉ giá thực cao hơn , mức xuất khẩu ròng sẽ thấp hơn và thâm hụt tài khoản vãng lai sẽ cao hơn (nghiên cứu Miles và Scott, 2005; Akpansung, 2011). Như là giải thích bởi Abel (2008), vì tỉ giá thực là giá tương đối của hàng hóa và dịch vụ một quốc gia, một sự tăng lên của tỉ giá thực người nước ngoài và người trong nước sẽ tiêu thụ ít sản phẩm trong nước và nhiều hàng hóa và dịch vụ nước ngoài, dẫn tới xuất khẩu ròng thấp. Hình 2.1 chỉ ra rằng chỉ ra mối quan hệ nghịch giữa tỉ giá thực và xuất khẩu ròng. Hình này cũng cho thấy rằng các nước trải qua phá giá thực tài khoản vãng lai của họ cuối cùng cũng cải thiện. Tổng quát, các nhà kinh tế học thường sử dụng đường cong J để giải thích mối quan hệ cán cân thương mại và việc phá giá đồng tiền. Họ có ý kiến rằng sau khi phá giá đồng nội tệ (giảm giá), ban đầu cán cân thương mại sẽ bị sụt giảm nhưng cuối cùng thì nó được cải thiện, các giả định khác là không thay đổi. Tuy nhiên, Miles và Scott (2005) nhấn mạnh rằng : Những vấn đề tỉ giá thực, nếu tỉ giá danh nghĩa giảm nhưng được bù đắp bởi lạm phát trong nước cao vì vậy tỉ giá thực sẽ không thay đổi, khi đó nó sẽ không tác động tới xuất khẩu ròng; Chúng ta sẽ không ảnh hưởng có lợi của sự giảm giá đồng tiền ngay tức khắc trong ngắn hạn, tài khoản vãng lai có thể xấu đi. SVTT: Nguyễn Văn Thạnh -4- GVHD: PG. TS. Trần Thị Thùy Linh Ảnh hưởng của tỉ giá thực lên cán cân thương mại : nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam Hình 2.1 : Mối quan hệ giữa tỉ giá thực và xuất khẩu ròng Xuất khẩu ròng<0 Tỉ giá thực Xuất khẩu ròng>0 00 Xuất khẩu ròng 2.1.3. Lý thuyết hiệu ứng đường cong J Khi phá giá đồng tiền còn phụ thuộc vào nhập khẩu và xuất khẩu phản ứng nhanh như thế nào tới giá tương đối thay đổi: ảnh hưởng của thay đổi tỉ giá thực trên xuất khẩu ròng có thể là yếu trong ngắn hạn và thậm chí là nó không đúng. Mô hình đường cong J tác động của xuất khẩu ròng tới giảm giá thực qua thời gian được mô tả trong hình 2.2 . Trong ngắn hạn, xuất khẩu ròng sẽ giảm (nghĩa là trở nên tiêu cực hơn) cũng như là giảm tỉ giá thực sẽ làm tăng chí phí nhập khẩu. Tuy nhiên sau một thời gian, xuất khẩu tăng và số lượng nhập khẩu giảm nhiều hơn bù đắp vào chi phí tăng lên của nhập khẩu, và xuất khẩu ròng được cải thiện ( tăng lên hơn mức ban đầu) Hình 2.2: Hiệu ứng đường cong J Xuất khẩu cải thiện 0 Xuất khẩu xấu đi Thời gian SVTT: Nguyễn Văn Thạnh -5- GVHD: PG. TS. Trần Thị Thùy Linh Ảnh hưởng của tỉ giá thực lên cán cân thương mại : nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam Nói chung sự liên kết giữa các lý thuyết về mối quan hệ tỉ giá thực và cán cân thương mại được xác định công thức sau : BOT =F(Yd, Yf, XRr) (1) Mô hình này thể hiện cán cân thương mại là một hàm của thu nhập nội địa, thu nhập nước ngoài và tỉ giá thực. Phương trình này nói lên rằng cán cân thương mại có mối quan hệ nghịch với thu nhập trong nước (vì thu nhập có ảnh hưởng tới nhập khẩu tiêu dùng), mối quan hệ cùng chiều với thu nhập nước ngoài (cùng một lý do), và mối quan hệ nghịch với tỉ giá thực. biến cuối cùng là chỉ số chi tiêu của quốc gia và giá cả cạnh tranh trên thị trường thế giới. Khi mà chi tiêu quốc gia quá cao và giá sản phẩm cao, kết quả xẽ làm giảm xuất khẩu và giá trị nhập khẩu là lớn, và ngược lại (Munn và Mutti, 2004). 2.2. Các nghiên cứu trước đây Sau nghiên cứu đầu tiên của Magee (1973), một số lượng lớn các nghiên cứu thực nghiệm khám phá ra trong dài hạn tác động của tỉ giá thực lên cán cân thương mại, và hiện tượng hiệu ứng đường cong J đều tồn tại. 2.2.1. Nghiên cứu ở các nước đang phát triển và kém phát triển Bahmani-Oskooee (1994) trong bài nghiên cứu “ Tác động của giảm giá trong ngắn hạn và dài hạn : Mô hình hiệu chỉnh sai số và đồng liên kết” đã thử nghiệm ở 41 nước phát triển và kém phát triển về sự tồn tại của đồng liên kết (cointegration )và hiệu ứng đường cong J áp dụng thủ tục hai bước Engle-Granger. Kết quả cho thấy cán cân thương mại và tỷ giá hối đoái thực là đồng liên kết chỉ có 14 quốc gia. Trong các nước tham gia đồng liên kết, có một số bằng chứng của hiệu ứng đường cong J. Wilson và Kua, (2001) trong các nghiên cứu của mình “ Tỉ giá và cán cân thương mại: Trường hợp của Singapore từ 1970 đến 1996” sử dụng phương pháp ARDL , kiểm tra mối quan hệ giữa cán cân thương mại thực và tỷ giá hối đoái thực cho thương mại hàng hóa song phương giữa Singapore, Hàn Quốc và Malaysia đối với Hoa Kỳ và SVTT: Nguyễn Văn Thạnh -6- GVHD: PG. TS. Trần Thị Thùy Linh Ảnh hưởng của tỉ giá thực lên cán cân thương mại : nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam Nhật Bản. Kết quả không có bằng chứng của hiệu ứng đường cong J được tìm thấy ngoại trừ thương mại giữa Hàn Quốc với Hoa Kỳ Trong nghiên cứu “Ảnh hưởng của thay đổi tỷ giá hối đoái thực lên cán cân thương mại ở Croatia” của Tihomir Stucka (2004) để ước tính ảnh hưởng của tỉ giá hối đoái với cán cân thương mại sử dụng một mô hình tinh giản. Mô hình này được ước tính bằng cách sử dụng ba phương pháp ARDL đã tìm thấy tìm thấy bằng chứng của hiệu ứng đường cong J ở Croatia. Trong các nghiên cứu về thương mại song phương của Trung Quốc với các nước G7, Ahmad và Yang, (2004) không tìm thấy bằng chứng ảnh hưởng của đường cong J. Bhattarai và Armah, (2005) trong các nghiên cứu của họ xác nhận mối quan hệ giữa xuất khẩu và nhập khẩu và thay đổi của tỉ giá thực là ổn định trong dài hạn. Thorbecke, (2006) trong các nghiên cứu thực nghiệm đã chứng minh rằng việc định giá cao đồng tiền tại Indonesia, Mã lai và Thái Lan làm giảm xuất khẩu. Một nghiên cứu “Hiệu ứng đường cong J ở các nền kinh tế mới nổi ở Đông Âu” mở rộng ở các nền kinh tế mới nổi tại Châu Âu (Bulgaria, Croatia, Cyprus, Czech Republic, Hungary, Poland, Romania, Russia, Slovakia, Turkey và Ukraine) của Bahmani-Oskooee and Kutan, (2007) thực nghiệm đã tìm thấy đường cong J tồn tại ở ba nước Bulgaria, Croatia và Russia. Điều này có nghĩa rằng trong ngắn sẽ có sự sụt giảm kết hợp với dài hạn sẽ cải thiện. Yuen- Ling (2008) trong bài nghiên cứu “ Mối quan hệ giữa tỉ giá thực và cán cân thương mại: Nghiên cứu thực nghiệm tại Malaysia“ sử dụng phương pháp đồng liên kết và cơ chế hiệu chỉnh sai số ECM, đã thông qua phương trình thể hiện cán cân thương mại là một hàm mức thu nhập trong nước và mức thu nhập nước ngoài và tỉ giá thực vì vậy : ln(Tt )  0  1 ln(Yt )   2 ln(Yt* )  3 ln( RERt )  t (1) Kết quả này hỗ trợ giá trị thực nghiệm về điều của Marshall-Lerner chỉ ra rằng phá giá đồng tiền cải thiện cán cân thương mại. Sử dụng các kết quả “hồi đáp” để phân tích cho thấy không có tác động đường cong J. SVTT: Nguyễn Văn Thạnh -7- GVHD: PG. TS. Trần Thị Thùy Linh Ảnh hưởng của tỉ giá thực lên cán cân thương mại : nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam Một nghiên cứu nền kinh tế Serbian của Petrovic và Gligoric (2010) cho thấy giảm tỉ giá có cải thiện cán cân thương mại trong dài hạn. Họ cũng tìm thấy sự tồn tại của đường cong J. Một nghiên cứu “ Giá trị giao dịch của đồng Rupee Pakistan và cán cân thương mại của Pakistan” sử dụng phương pháp thử nghiệm giới hạn ARDL tới đồng liên kết thực hiện bởi Shahbaz (2011) tìm thấy mối quan hệ giữa tỉ giá, thu nhập và cung ứng tiền trong dài hạn. Shahbaz (2012) trong bài nghiên cứu” Sự thay đổi của tỉ giá thực và cán cân thương mại: Bằng chứng từ Pakistan” sử dụng phương pháp tự hồi quy trễ (ARDL) tới đồng liên kết đã tìm ra mối quan hệ giữa tỉ giá thực và cán cân thương tại Pakkistan. Họ đã tìm thấy mối quan hệ trong dài hạn và không tồn tại mối quan hệ đường cong J. Tuy nhiên, họ cho rằng đồng tiền mất giá dẫn tới suy giảm cán cân thương mại của Pakistan. Trong bài nghiên cứu “ Cán cân thương mại và tỉ giá thực” do Kharroubi (2011) thực hiện, ông đã xây dựng mô hình kinh tế dựa trên mô hình của Goldstein và Khan‘s (1985) mô hình hình thức giảm của cán cân thương mại, mà cán cân thương mại là tiêu cực với thu nhập trong nước, tích cực với thu nhập nước ngoài và tiêu cực với tỉ giá thực (một sự tăng lên của tỉ giá thực tương đương với sự định giá cao). Họ cũng đã tìm thấy xác nhận rằng việc điều chỉnh tỉ giá hóai đối sẽ phải kèm theo điều chỉnh các chính sách khác. 2.2.2. Nghiên cứu ở các nước đã phát triển Rose và Yellen, (1989) trong bài nghiên cứu” Có tồn tại đường cong J?“ Sử dụng dữ liệu tách biệt (disaggregated) về thương mại song phương trong trường hợp dữ liệu của Mỹ giai đoạn 1960 đến 1985 đã không tìm thấy sự tồn tại của đường cong J và không tìm thấy bằng chứng về mối quan hệ dài. Rose (1991) trong bài nghiên cứu “ Vai trò của tỉ giá trong mô hình thương mại phổ biến: Điều kiện Marshall-Lerner có tồn tại?” đã tìm thấy điều kiện của Marshall-Lerner không tồn tại trong năm nước OECD (Anh, Canada, Đức, Nhật Bản và Mỹ) . Kết quả của bà ta chỉ ra mối quan hệ giữa cán cân thương mại và tỉ giá là không đáng kể, điều này có nghĩa là giảm giá trị sẽ không cải thiện cán cân thương mại trong thời gian dài. SVTT: Nguyễn Văn Thạnh -8- GVHD: PG. TS. Trần Thị Thùy Linh Ảnh hưởng của tỉ giá thực lên cán cân thương mại : nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam Trong bài nghiên cứu “ Mối quan hệ giữa tỉ giá thực và cán cân thương mại : Một thực nghiệm ” sử dụng phương pháp đồng liên kết và ước lượng OLS của Shirvani và Wilbratte, (1997) đã kiểm mối quan hệ giữa cán cân thương mại và các quốc gia G7 (Canada, Pháp, Đức, Ý, Nhật Bản, Liên hiệp Anh và Mỹ) theo mô hình. log t   0  1 log( Qt )   2 log( Yt )   3 log( Yt* )  t i (2) Mô hình này thể hiện cán cân thương mại là một hàm của tỉ giá thực (Qt) mức thu nhập nội địa (Yt) và thu nhập nước ngoài (Yt*). Họ đã tìm thấy giảm giá đồng tiền sẽ cải thiện cán cân thương mại. 2.2.3. Tóm tắt các kết quả nghiên cứu Stt Tác gỉa – Tên bài nghiên cứu Phương pháp sử năm nghiên Kết quả dụng cứu 1 2 Bahmani- Tác động của giảm Mô Oskooee giá trong ngắn hạn và chỉnh sai số và chứng của hiệu ứng (1994) dài hạn : Mô hình đồng liên kết hình chỉnh và phương và hiệu Tỉ giá và sai cánsốcân liênmại: kết Trường ARDL Kua, (2001 đồng thương Wilson 4 không có bằng chứng của hiệu Tihomir 1970 đến 1996 Ảnh hưởng của thay phương Stucka đổi tỷ giá hối đoái ARDL (2004) thực lên cán cân Bahmani- thương mại ở Croatia Hiệu ứng đường cong mại J giữa Hàn cong Quốc với Hoa Kỳ tìm thấy đường Oskooee J ở các nền kinh tế cong J tồn tại ở ba and Kutan, mới nổi ở Đông Âu 5 pháp đường cong J ứng đường cong J hợp của Singapore từ 3 hiệu có một số bằng được tìm chứng thấy pháp tìm thấy bằng ngoại của hiệutrừ ứngthương đường nước Bulgaria, (2007) Ling Mối quan hệ giữa tỉ sử dụng phương chỉ Croatia và phá Russia. Yuenra rằng giá (2008) giá thực và cán cân pháp đồng liên Điều đồng này tiền có cải nghĩa thiện rằngcân trong ngắnmại, sẽ thương mại: Nghiên kết và cơ chế hiệu cán thương sự sụt giảmđộng kết cứu thực nghiệm tại chỉnh sai số ECM có không có tác hợp vớicong dài Jhạn sẽ đường Malaysia cải thiện SVTT: Nguyễn Văn Thạnh -9- GVHD: PG. TS. Trần Thị Thùy Linh Ảnh hưởng của tỉ giá thực lên cán cân thương mại : nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam 6 Shahbaz Giá trị giao dịch của sử dụng phương thấy mối quan hệ (2011) đồng Rupee Pakistan pháp thử nghiệm giữa tỉ giá, thu nhập và cán cân thương giới hạn ARDL và cung ứng tiền mại của Pakistan” 7 tới đồng liên kết trong dài hạn. Shahbaz Sự thay đổi của tỉ giá sử dụng phương tìm ra mối quan hệ (2012 thực và cán cân pháp tự hồi quy giữa tỉ giá thực và thương mại: Bằng trễ (ARDL) tới cán cân thương tại đồng liên kết chứng từ Pakistan Pakkistan, không tồn tại mối quan hệ đường cong J 8 Rose Yellen, và Có tồn tại đường Sử dụng dữ liệu không tìm thấy sự cong J tách (1989) 9 biệt tồn tại của đường (disaggregated) cong J và không tìm chứngthấy về Shirvani và Mối quan hệ giữa tỉ sử dụng phương thấy Họ bằng đã tìm quan dài tiền Wilbratte, giá thực và cán cân pháp đồng liên mối giảm giáhệ đồng (1997) thương mại : Một kết và ước lượng sẽ cải thiện cán cân thực nghiệm thương mại. SVTT: Nguyễn Văn Thạnh OLS -10- GVHD: PG. TS. Trần Thị Thùy Linh Ảnh hưởng của tỉ giá thực lên cán cân thương mại : nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ DỮ LIỆU 3.1. Dữ liệu Dữ liệu được sử dụng trong nghiên cứu này là chuỗi dữ liệu theo thời gian của cán cân thương mại, tỉ giá thực đa phương, GDP thực trong nước (GDP_VN), GDP thế giới (GDP_W) Dữ liệu được lấy từ nhiều có uy tín khác nhau như là : Ngân hàng nhà nước Việt Nam, Cục Thống kê Việt Nam, Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB), Ngân hàng Thế giới (WB), Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), IFS (International fanancial statictis) , Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD), Cục thống kê các nước, từ OADN trong thời gian quý 1 năm 2000 đến quý 4 năm 2012. Đối với số liệu tỉ giá và CPI bài viết chọn thời gian gốc là quý 1/2000. Tất cả dữ liệu (Tỉ giá thực, GDP Việt Nam, GDP nước ngoài) được chuyển sang logarit tự nhiên trước khi kiểm định mô hình. 3.2. Biến Hình 3.1: Mô tả các biến và nguồn Biến Ký hiệu Nguồn Cán cân thương mại BOT GSO, IFS, ABD Tỉ giá thực REER OADN Tổng thu nhập Việt Nam GDP_VN GSO, IFS Tổng thu nhập trung bình các đối tác thương mại GDP_W IFS có trọng số thương mại với Việt Nam 3.3. Mô hình nghiên cứu Lý thuyết kinh tế giải thích rằng sự mất giá thực của tiền tệ một quốc gia có ảnh hưởng tích cực đến cán cân thương mại, nhưng tính phù hợp của lý thuyết này phụ thuộc vào độ nhạy khối lượng xuất khẩu, nhập khẩu đến tỷ giá hối đoái thực. Trong một phần của nghiên cứu này, chúng tôi sẽ cố gắng để lấy các điều kiện được gọi là Điều kiện Marshall Lerner. Các điều kiện giải thích nếu mất giá thực sự gây ra để cải thiện cán SVTT: Nguyễn Văn Thạnh -11- GVHD: PG. TS. Trần Thị Thùy Linh