Tài liệu Khoa luan hoan chinh

LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của tôi có sự hỗ trợ từ Giảng viên hƣớng dẫn là TS. Bùi Diệu Anh. Các nội dung nghiên cứu và kết quả trong đề tài là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào. Những số liệu trong bảng biểu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét đánh giá đƣợc chính tác giả thu thập từ nhiều nguồn khác nhau và có rõ trong phần tài liệu tham khảo. Ngoài ra đề tài còn sử dụng một số ý kiến, nhận xét, đánh giá của tác giả, cơ quan, tổ chức khác, và cũng đƣợc thể hiện trong phần tài liệu tham khảo. Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào, tôi xin chịu trách nhiệm trƣớc Hội đồng cũng nhƣ kết quả khóa luận của mình. Tp. HCM ngày 10 tháng 6 năm 2012 Tác giả Nguyễn Thị Nhƣ Quỳnh i MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i MỤC LỤC .................................................................................................................. ii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ......................................................................................v DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ VÀ HÌNH VẼ ...................................................... vi MỞ ĐẦU ................................................................................................................... vi CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DANH MỤC CHO VAY VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO DANH MỤC CHO VAY TẠI CÁC NHTM VIỆT NAM ...........................1 1.1. DANH MỤC CHO VAY TẠI NHTM: .........................................................1 1.1.1. Hoạt động cho vay tại NHTM: ......................................................................1 1.1.2. Danh mục cho vay tại NHTM:.......................................................................2 1.1.2.1. Định nghĩa về danh mục cho vay:..................................................................2 1.1.2.2. Phân loại danh mục cho vay: .........................................................................2 1.2. RỦI RO DANH MỤC CHO VAY VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO DMCV: .........5 1.2.1. Rủi ro danh mục cho vay: ..............................................................................5 1.2.1.1. Khái niệm và cơ cấu của rủi ro danh mục cho vay: .......................................5 1.2.1.2. Hậu quả của rủi ro danh mục cho vay: ..........................................................7 1.2.2. Quản trị rủi ro danh mục cho vay: .................................................................9 1.2.2.1. Định nghĩa: .....................................................................................................9 1.2.2.2. Nguyên tắc của quản trị rủi ro danh mục cho vay: ........................................9 1.2.2.3. Sự cần thiết của quản trị rủi ro danh mục cho vay: .....................................10 1.2.2.4. Các phƣơng pháp quản trị rủi ro danh mục cho vay: ...................................11 1.2.2.5. Nội dung quản trị rủi ro danh mục cho vay chủ động: ................................13 1.2.2.6. Các nhân tố ảnh hƣởng đến quản trị rủi ro danh mục cho vay: ...................20 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1: ........................................................................................23 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO DANH MỤC CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG TMCP PHÁT TRIỂN TP. HCM (HDBANK) .................................24 2.1. VÀI NÉT KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG TMCP PHÁT TRIỂN TP. HCM (HDBANK): ....................................................................................................24 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển: .................................................................24 2.1.2. Cơ cấu tổ chức và bộ máy nhân sự: .............................................................25 2.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của HDBank trong thời gian qua: ............27 ii 2.2. THỰC TRẠNG RỦI RO DANH MỤC CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG TMCP PHÁT TRIỂN TP. HCM (HDBANK) ..........................................................29 2.2.1. Danh mục cho vay theo thời hạn cấp tín dụng:............................................29 2.2.2. Danh mục cho vay theo đối tƣợng khách hàng ............................................32 2.2.3. Danh mục cho vay theo ngành nghề kinh tế: ...............................................33 2.2.4. Danh mục cho vay của HDBank theo phƣơng thức thực hiện: ...................35 2.2.5. DMCV phân theo nhóm nợ của HDBank: ...................................................36 2.3. THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO DANH MỤC CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG TMCP PHÁT TRIỂN TP. HCM (HDBANK): ................................38 2.3.1. Thực trạng công tác quản trị rủi ro DMCV của HDBank: ..........................38 2.3.1.1. Công tác hoạch định quản trị rủi ro DMCV: ...............................................38 2.3.1.2. Công tác tổ chức thực hiện: .........................................................................39 2.3.1.3. Công tác giám sát thực hiện: ........................................................................39 2.3.1.4. Điều chỉnh danh mục ...................................................................................40 2.3.2. Một số kết quả đạt đƣợc trong công tác quản trị rủi ro danh mục cho vay của HDBank: .............................................................................................................40 2.3.2.1. NH đã dự kiến xây dựng đƣợc một số chính sách liên quan đến quản trị rủi ro danh mục cho vay: ................................................................................................40 2.3.2.2. NH đã đƣa ra đƣợc một số các quy định về chính sách giới hạn tín dụng: .41 2.3.2.3. HDBank đã tiến hành XHTN nội bộ KH trƣớc khi cho vay: ......................42 2.3.2.4. Trích lập dự phòng rủi ro tín dụng: ..............................................................43 2.3.3. Một số hạn chế trong công tác quản trị rủi ro danh mục cho vay tại HDBank:....................................................................................................................44 2.3.3.1. HDBank chƣa có bộ phận quản trị rủi ro DMCV: .......................................44 2.3.3.2. Chƣa thiết kế đƣợc các phƣơng án danh mục cho vay theo các tiêu thức khác nhau: ...........................................................................................................45 2.3.4. Nguyên nhân dẫn đến hạn chế về quản trị rủi ro DMCV tại HDBank: .......46 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2: ........................................................................................50 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ RỦI RO DMCV TẠI NH TMCP PHÁT TRIỂN TP. HCM ...................................................51 3.1. MỤC TIÊU HOẠT ĐỘNG CỦA HDBANK TRONG CÁC NĂM TỚI: ...51 3.1.1. Mục tiêu hoạt động của hệ thống ngân hàng Việt Nam đến năm 2020: ......51 3.1.2. Mục tiêu, định hƣớng phát triển của HDBank giai đoạn 2013 – 2015: .......51 3.2. CÁC GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI HDBANK: .....................................................53 iii 3.2.1. Nhóm giải pháp về chiến lƣợc .....................................................................53 3.2.2. Nhóm giải pháp về tác nghiệp .....................................................................54 3.2.2.1. Thành lập bộ phận quản lý rủi ro DMCV tại NH: .......................................54 3.2.2.2. Triển khai thực hiện danh mục cho vay phù hợp. ........................................55 3.2.3. Nhóm giải pháp hỗ trợ khác .........................................................................56 3.2.3.1. Bổ sung nguồn vốn điều lệ tại Ngân hàng: ..................................................56 3.2.3.2. Nâng cao chất lƣợng đội ngũ nhân sự:.........................................................57 3.2.3.3. Tăng cƣờng công tác thẩm định: ..................................................................58 3.2.3.4. Cải thiện lại hệ thống công nghệ thông tin của Ngân hàng: ........................59 3.2.3.5. Nâng cao hiệu quả marketing tại Ngân hàng: ..............................................60 3.2.3.6. Tăng cƣờng công tác tƣ vấn, tìm hiểu khách hàng vay vốn: .......................60 3.2.3.7. Thực hiện đúng, đủ các quy định của Nhà nƣớc về hoạt động kinh doanh NH: ...........................................................................................................61 3.3. KIẾN NGHỊ ĐỐI VỚI CHÍNH PHỦ - NHNN: ..........................................62 3.3.1. Đối với NHNN: ............................................................................................62 3.3.2. Đối với Chính phủ: .......................................................................................64 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3..........................................................................................65 KẾT LUẬN ...............................................................................................................66 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC LỜI CẢM ƠN iv DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT HDBank Ngân hàng thƣơng mại cổ phần phát triển TP. HCM NHTM Ngân hàng thƣơng mại KH Khách hàng DMCV Danh mục cho vay NHNN Ngân hàng nhà nƣớc DN Doanh nghiệp TSĐB Tài sản đảm bảo QHKH Quan hệ khách hàng XHTN NB Xếp hạng tín nhiệm nội bộ Sacombank Ngân hàng TMCP Sài Gòn thƣơng tín Eximbank Ngân hàng TMCP xuất nhập khẩu Ocean Bank Ngân hàng TMCP Đại dƣơng HĐQT Hội đồng quản trị CIC Trung tâm thông tin tín dụng EL Expected Loss (Tổn thất dự tính đƣợc, tổn thất kỳ vọng) UL Unexpected Loss (Tổn thất không dự tính đƣợc) EAD Exposure of Default (dƣ nợ của KH tại thời điểm không trả đƣợc nợ) LGD Loss Given Default (Tỷ lệ mất vốn dự kiến) CSTD Chính sách tín dụng TK Tài khoản TGĐ Tổng giám đốc TCTD Tổ chức tín dụng BĐS Bất động sản CBTD Cán bộ tín dụng VTC Vốn tự có v DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ VÀ HÌNH VẼ Bảng biểu Bảng 1.1. Các phƣơng án danh mục cho vay ............................................................15 Bảng 2.1. Tình hình hoạt động kinh doanh của HDBank giai đoạn 2009 – 2012....27 Bảng 2.2: Dƣ nợ và tỷ trọng dƣ nợ các năm qua theo thời hạn cấp tín dụng ...........29 Bảng 2.3: Tỷ trọng cơ cấu DMCV theo đối tƣợng KH của HDBank .......................32 Bảng 2.4: Chất lƣợng tín dụng của HDBank trong các năm qua ..............................36 Bảng 2.5: Tỷ lệ nợ quá hạn, nợ xấu của HDBank trong các năm vừa qua ...............37 Bảng 2.6: Phân loại các khoản nợ của HDBank .......................................................43 Bảng 3.1: Định hƣớng quản trị rủi ro DMCV giai đoạn 2013 - 2015 ......................52 Đồ thị: Biểu đồ 2.1: Tỷ trọng các nhóm nợ của HHDBank giai đoạn vừa qua…..........…..38 Hình vẽ Hình 1.1: Cấu trúc của rủi ro tín dụng ........................................................................7 Hình 1.2: Các loại tổn thất trên danh mục cho vay của NHTM .............................145 Hình 2.1: Sơ đồ, cơ cấu tổ chức của HDBank ..........................................................26 Hình 3.1: Mô hình hệ thống thông tin .......................................................................60 Phụ lục: Phụ lục 1: Hệ thống 21 ngành nghề kinh tế Việt Nam Phụ lục 2: DMCV theo đối tƣợng khách hàng và loại hình doanh nghiệp của HDBank giai đoạn 2009 – 2012 Phụ lục 3: Số dƣ DMCV theo ngành nghề kinh tế của HDBank 2009 – 2012 Phụ lục 4: DMCV theo ngành nghề kinh tế của Sacombank giai đoạn 2009 – 2012 Phụ lục 5: DMCV theo ngành nghề kinh tế của Eximbank giai đoạn 2009 -2012 Phụ lục 6: Trích định hƣớng CSTD của KH DN của HDBank Phụ lục 7: Định hƣớng CSTD của KH cá nhân HDBank Phụ lục 8: Cách tính lợi nhuận và tổn thất danh mục vi MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Trong quá trình phát triển nền kinh tế, chúng ta đã chứng kiến nhiều NH phá sản, một trong các nguyên nhân là do các ngân hàng tập trung cho vay quá nhiều vào một ngành nghề kinh tế hay một đối tƣợng khách hàng. Khi ngành nghề / khách hàng có rủi ro, lập tức ngân hàng sẽ bị ảnh hƣởng, nếu tính hình nghiêm trọng, NH có thể bị phá sản, do đặc điểm kinh doanh là ngành có tính hệ thống cao, một NH phá sản có thể kéo theo sự nguy hiểm đến các NH khác. Với khả năng dự đoán thị trƣờng còn nhiều hạn chế và chú trọng vào lợi ích ngắn hạn, các NHTM chƣa chú trọng đến đa dạng hóa danh mục cho vay. Hầu hết các NHTM chỉ dừng lại xem xét trên khía cạnh một khoản vay cụ thể mà chƣa bao quát hết một danh mục cho vay. Hiện nay tại Việt Nam, ngân hàng nhà nƣớc mới có duy nhất thông tƣ 13/2010/TT-NHNN quy định các tỷ lệ đảm bảo an toàn trong hoạt động TCTD. NHTM Phát triển TP. HCM (HDBank) cũng không nằm trong ngoại lệ đó. Trong quá trình thực tập thực tế tại Ngân hàng cũng nhƣ CSTD của NH qua các thời kỳ, ngƣời viết chƣa thấy bất kỳ một quy định nào về việc đa dạng hóa danh mục cho vay. Thiết nghĩ vì sự quan trọng của việc đa dạng hóa danh mục cho vay, vận dụng câu nói của ngƣời cổ xƣa “không nên tập trung tất cả trứng vào cùng một giỏ” vì vậy ngƣời viết đề cập đến đề tài khóa luận “Quản trị rủi ro danh mục cho vay tại NHTM Phát triển TP. HCM” với mong muốn các nhà quản trị ngân hàng, các nhà làm luật có cái nhìn đúng đắn hơn về tầm quan trọng của danh mục cho vay, sớm đƣa ra các quy định cụ thể về quản trị rủi ro danh mục để hoạt động của NHTM Việt Nam trở nên lành mạnh và phát triển bền vững hơn. 2. Mục tiêu nghiên cứu: Thứ nhất, làm rõ cơ sở lý luận liên quan đến quản trị rủi ro danh mục cho vay để từ đó ngƣời đọc có những hiểu biết chung nhất về đề tài. Thứ hai, đề tài sẽ phản ánh thực trạng hoạt động kinh doanh nói chung và DMCV nói riêng tại HDBank, từ đó đƣa đánh giá những mặt làm đƣợc và chƣa đƣợc của NH về danh mục cho vay và tìm ra nguyên nhân tồn tại. vii Thứ ba, từ những thực trạng về quản trị rủi ro DMCV đề tài đƣa ra các biện pháp để cải thiện hoạt động NH nói chung và quản trị rủi ro danh mục cho vay nói riêng tại ngân hàng này. 3. Đối tƣợng nghiên cứu: Khóa luận tập trung nghiên cứu: - Cơ sở lý luận chung về cho vay, danh mục cho vay, quản trị rủi ro danh mục cho vay tại các NHTM nói chung - Thực trạng danh mục cho vay và quản trị rủi ro danh mục cho vay tại NHTM Phát triển TP. HCM và một số NHTM khác. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Đƣa ra thực trạng quản trị rủi ro DMCV của HDBank để từ đó có thể tìm ra các biện pháp để giúp HDBank có thể nâng cao hiệu quả của hoạt động cho vay. 5. Phạm vi nghiên cứu: - Tình hình hoạt động kinh doanh của HDBank trong giai đoạn 2010 – 2012 - Danh mục cho vay tại HDbank trong giai đoạn 2010 – 2012. 6. Phƣơng pháp nghiên cứu: - Thống kê mô tả: Dựa trên số liệu mà ngƣời viết thu thập đƣợc, cùng với kiến thức đã đƣợc tích lũy, ngƣời viết sẽ mô tả lại thực trạng danh mục cho vay và quản trị rủi ro danh mục cho vay tại HDBank. - Tổng hợp chung: Trên cơ sở lý luận về cho vay, danh mục cho vay, quản trị danh mục cho vay và thực trạng tại HDBank, ngƣời viết tổng hợp lại, đƣa ra các đánh giá, nhận xét và tìm biện pháp nâng cao quản trị danh mục cho vay tại NH. 7. Bố cục khóa luận: 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quản trị rủi ro danh mục cho vay tại NHTM Việt Nam Chƣơng 2: Thực trạng về DMCV và quản trị rủi ro danh mục cho vay tại HDBank Chƣơng 3: Giải pháp hoàn thiện quản trị rủi ro danh mục cho vay tại HDBank. viii CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DANH MỤC CHO VAY VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO DANH MỤC CHO VAY TẠI CÁC NHTM VIỆT NAM 1.1. DANH MỤC CHO VAY TẠI NHTM: 1.1.1. Hoạt động cho vay tại NHTM:  Định nghĩa Ngân hàng thương mại: Theo Luật các tổ chức tín dụng Việt Nam số 47/2010/QH12 ngày 16/06/2010 của Quốc hội khóa 12: Ngân hàng thƣơng mại là loại hình NH đƣợc thực hiện tất cả các hoạt động NH và các hoạt động kinh doanh khác nhằm mục tiêu lợi nhuận.  Hoạt động cho vay tại NHTM: Theo cách chung nhất có thể hiểu cho vay là hình thức chuyển giao một số tiền nhất định từ bên cho vay sang chủ thể đi vay trong khoảng thời gian xác định với nguyên tắc hoàn trả trả cả gốc và lãi khi đáo hạn. Hoạt động cho vay đƣợc thực hiện bởi nhiều chủ thể khác nhau trong nền kinh tế nhƣ doanh nghiệp, cá nhân, chính phủ, ngân hàng,… Trong đó NHTM là chủ thể thực hiện hành vi cho vay với lƣợng khách hàng đông đảo nhất. Theo thời gian, do nhu cầu xã hội phát triển, dẫn đến hành vi cho vay cũng có nhiều biến đổi, từ hình thức cho vay truyền thống dƣới hình thái tiền tệ với cách chuyển giao trực tiếp cho khách hàng, đã xuất hiện một số hình thức cho vay gián tiếp khác nhƣ cho vay bằng tài sản (cho thuê tài chính – Financial Lease), chiết khấu (discount) hay bao thanh toán (Factoring)… Nhƣ vậy hoạt động cho vay trong NHTM chính là hình thức chuyển giao một lƣợng giá trị có thời hạn xác định từ Ngân hàng sang KH, với sự cam kết hoàn trả cả gốc và lãi từ phía KH khi đáo hạn. Trên báo cáo tài chính của NHTM, khoản mục cho vay đƣợc thể hiện thông qua số dƣ tài khoản cho vay. Khoản mục này cũng phản ánh mức độ rủi ro tín dụng bằng cách trừ đi dự phòng rủi ro tín dụng (nếu có) và nó đƣợc tồn tại song song với các khoản mục khác nhƣ chứng khoán đầu tƣ, góp vốn kinh doanh dài hạn,…Trong đó toàn bộ khoản tiền của NH cung ứng cho nền kinh tế dƣới nhiều hình thức đều bao hàm trong khoản mục này. Đối với nhiều NH, khoản mục cho vay có thể chiếm trên ½ tổng giá trị tài sản và tạo ra từ 50 – 80% lợi nhuận cho NH. Vì vậy, cho vay trở thành hoạt động không thể thiếu của NHTM. 1 1.1.2. Danh mục cho vay tại NHTM: 1.1.2.1. Định nghĩa về danh mục cho vay: Theo từ điển kinh tế Anh Việt thì danh mục – portfolio là tập hợp các loại chứng khoán, tài sản do cá nhân hoặc một tổ chức tài chính sở hữu bao gồm các loại cổ phiếu, chứng khoán, chứng chỉ ký thác, hàng hóa, tiền mặt và BĐS để hạn chế rủi ro trong đầu tƣ. Nhƣ vậy trong lĩnh vực chứng khoán, danh mục thể hiện sự đa dạng các loại tài sản dƣới nhiều hình thức khác nhau để giảm thiểu rủi ro cho ngƣời nắm giữ các tài sản đó. Tƣơng tự, ta có thể định nghĩa DMCV nhƣ sau: Danh mục cho vay là tập hợp các khoản cho vay của ngân hàng được phân loại theo nhiều tiêu thức khác nhau, nhằm mục tiêu quản trị hoạt động cho vay của ngân hàng để phân tán rủi ro, an toàn và hiệu quả. Nhƣ đã nói ở phần trên, cho vay là hình thức chuyển giao một lƣợng giá trị từ NH sang KH trong một khoảng thời gian nhất định và cam kết có sự hoàn trả cả gốc và lãi, vì vậy DMCV của NH ngoài các nghiệp vụ cho vay thông thƣờng (nhƣ cho vay từng lần, cho vay theo hạn mức tín dụng,..) còn một số nghiệp vụ cấp tín dụng khác nhƣ chiết khấu, bao thanh toán (các khoản mục này đƣợc thể hiện trong thuyết minh báo cáo tài chính có tên gọi là cho vay chiết khấu thƣơng phiếu thƣơng phiếu và giấy tờ có giá,…) DMCV là công cụ để nhà quản trị có thể định hƣớng chiến lƣợc cho vay của NH trong các thời kỳ để có thể hoàn thành các nhiệm vụ mục tiêu mà HĐQT đề ra. Đồng thời DMCV giúp nhà quản trị cấp cao có cái nhìn tổng quát về tình hình cho vay tại NH, đảm bảo tính đa dạng của tài sản cho vay từ đó giúp NH giảm thiểu rủi ro tập trung và đạt đƣợc lợi nhuận nhƣ mong muốn. DMCV của các NH sẽ khác nhau, phụ thuộc vào môi trƣờng kinh doanh, thực lực của ngân hàng, trình độ nhà quản trị và đối tƣợng mà ngân hàng ƣu tiên. 1.1.2.2. Phân loại danh mục cho vay: Tùy vào từng tiêu thức của nhà quản trị cấp cao đƣa ra mà có nhiều cách phân loại DMCV khác nhau:  Phân loại theo thời hạn của khoản vay: - Cho vay ngắn hạn: Là các khoản vay của KH đƣợc thực hiện tại Ngân hàng. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, cho vay ngắn hạn có thời hạn tối đa 2 12 tháng, sử dụng chủ yếu để bù đắp nhu cầu vốn lƣu động thời vụ tạm thời thiếu của các doanh nghiệp và nhu cầu chi tiêu ngắn hạn của cá nhân. - Cho vay trung hạn: Là các khoản cho vay của ngân hàng có thời hạn vay từ một năm đến năm năm. - Cho vay dài hạn: Là các khoản cho vay của ngân hàng có thời hạn trên 5 năm, đƣợc thực hiện nhằm bù đắp thiếu hụt vốn trung dài hạn phục vụ mua sắm tài sản cố định, xây dựng nhà xƣởng, bổ sung vốn lƣu động thƣờng xuyên của DN và chi tiêu dài hạn của cá nhân. Phân loại theo thời gian của khoản vay thể hiện mối quan hệ giữa cơ cấu về thời hạn của sử dụng vốn và cơ cấu về thời hạn của nguồn vốn, nhắm hạn chế các loại rủi ro thanh khoản, rủi ro lãi suất.  Phân loại theo mục đích cho vay: - Cho vay sản xuất kinh doanh: Ngân hàng cho vay nhằm đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh của các chủ thể trong nền kinh tế trên mọi lĩnh vực: công nghiệp, nông nghiệp, thƣơng nghiệp, giao thông vận tải, bƣu điện, dịch vụ,… - Cho vay tiêu dùng: Ngân hàng cho vay nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của các cá nhân nhƣ mua sắm các vật dụng đắt tiền, cho vay để trang trải các chi phí của đời sống, cho vay thông qua phát hành thẻ tín dụng. Việc phân loại theo mục đích cho vay nhƣ trên thể hiện việc quan tâm của nhà quản trị cấp cao NH đến tỷ lệ cho vay đối với KH là cá nhân và KH là doanh nghiệp, từ đó giúp nhà quản trị có thể đƣa ra các mức lãi suất, biểu phí phù hợp cho từng đối tƣợng nhằm quản trị tốt về lãi suất, thanh khoản.  Căn cứ vào mức độ đảm bảo của khoản vay: - Cho vay không có tài sản đảm bảo: Ngân hàng cho vay dựa vào uy tín, mức tín nhiệm của bản thân KH vay, hoặc ngân hàng cho vay khi có sự bảo lãnh của các tổ chức cho thành viên của mình. - Cho vay có tài sản đảm bảo: Thông thƣờng để tránh rủi ro cho bản thân, ngân hàng thƣờng yêu cầu KH vay của mình phải có tài sản đảm bảo để thế thấp, cấm cố, ký quỹ hoặc có bảo lãnh bởi bên thứ ba tại ngân hàng. Việc cho vay căn cứ vào mức độ đảm bảo của khoản vay cho phép ngân hàng phân loại KH của mình. Với những KH thân thiết, uy tín cao trong mọi giao dịch, ngân hàng có thể cho vay mà không cần tài sản đảm bảo; đối với những KH có uy 3 tín chƣa cao, hoặc ít giao dịch với ngân hàng, để đƣợc tiếp cận vốn họ cần phải có tài sản đảm bảo hoặc bảo lãnh từ bên thứ ba.  Căn cứ vào khu vực địa lý: Căn cứ vào khu vực địa lý, có nhiều cách để phân loại DMCV, phù hợp với đặc trƣng của từng vùng miền. Thông thƣờng, khu vực địa lý có ảnh hƣởng sâu sắc đến tôn giáo, dân tộc. Vì vậy, việc căn cứ vào khu vực địa lý giúp cho ngân hàng phân phối các sản phẩm dịch vụ của mình phù hợp, hiệu quả hơn cho từng đối tƣợng sử dụng.  Căn cứ vào ngành nghề kinh tế: Căn cứ theo quyết định của thủ tƣớng số 10/2007/QĐ-TTg về hệ thống ngành nghề kinh tế Việt Nam; nền kinh tế nƣớc ta đƣợc chia làm 21 ngành nghề cấp 1 xếp theo thứ tự từ chữ cái a đến u. Các ngành nghề này đƣợc thể hiện trong Phụ lục 1: Hệ thống ngành nghề kinh tế cấp 1 của Việt Nam trong bài khóa luận. Từ những ngành nghề này, các NHTM sẽ chọn ra danh mục cho vay hợp lý của mình sao cho phù hợp với mục tiêu hoạt động, và gắn liền với thực tiễn. Trong hoạt động cho vay của NH, mục đích sử dụng vốn là yếu tố mà ngân hàng quan tâm hàng đầu, vì vậy việc phân loại DMCV theo ngành nghề kinh tế là một trong những cách phân loại mà ngân hàng hết sức chú trọng, dựa vào các ngành nghề nhà nƣớc đã quy định, các NHTM có thể lựa chọn các ngành nghề cho vay của mình sao cho phù hợp với mục đích hoạt động. Theo quan điểm hạn chế rủi ro, NHTM nên đa dạng hóa DMCV. Song đôi khi nếu NHTM mạo hiểm cho vay vào lĩnh vực nhạy cảm, hoặc lĩnh vực mà không phải là thế mạnh của mình thì rủi ro vẫn có thể xảy ra. Bên cạnh đó, mỗi ngành nghề kinh tế sẽ có các đặc trƣng riêng, cần phải thiết kế các sản phẩm cho vay, hoặc các dịch vụ khác phù hợp với nhu cầu từng ngành nghề.  Căn cứ theo các hình thức thực hiện: - Cho vay các tổ chức kinh tế, cá nhân: Đây chính là loại cho vay thông thƣờng, thỏa mãn khái niệm về cho vay của NHTM (bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho KH một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một khoảng thời gian và có sự hoàn trả cả gốc và lãi. - Chiết khấu thƣơng phiếu và giấy tờ có giá: Đây chính là nghiệp vụ chiết khấu trong tín dụng ngân hàng (hình thức của nó là NHTM mua lại giấy tờ có giá 4 chƣa đến hạn thanh toán từ KH). Số dƣ của nghiệp vụ chiết khấu chính là số dƣ nợ của cho vay chiết khấu đƣợc thể hiện trong thuyết minh báo cáo tài chính. - Bao thanh toán: là hình thức mà NHTM cấp tín dụng cho bên bán hàng thông qua việc mua lại các khoản phải thu phát sinh từ việc mua hàng hóa đã đƣợc bên bán hàng và mua hàng thỏa thuận. - Cho thuê tài chính: là hợp đồng giao dịch giữa bên sở hữu tài sản và bên sử dụng tài sản. Theo đó, bên chủ sở hữu tài sản chuyển giao tài sản cho bên đi thuê sử dụng trong một thời gian nhất định, bên sử dụng tài sản phải thanh toán tiền thuê cho bên chủ sở hữu tài sản. Theo pháp luật Việt Nam, cho thuê tài chính đƣợc thực hiện thông qua một công ty trực thuộc NH.  Ngoài các cách phân loại DMCV nhƣ trên, NHTM còn nhiều cách phân loại khác nhƣ: - Phân loại DMCV đối tượng KH: Cho vay cá nhân, hộ gia đình; cho vay công ty TNHH và cổ phần; công ty liên doanh; doanh nghiệp Nhà nƣớc; Hợp tác xã. - Phân loại cho vay theo tiền tệ: NHTM cho KH vay theo nhiều các loại tiền: đồng bản tệ, ngoại tệ. Với mỗi loại đồng tiền cho vay, ngân hàng sẽ áp dụng một chính sách, lãi suất riêng. Nhƣ vậy có rất nhiều cách để phân loại DMCV, tùy vào đặc điểm hoạt động kinh doanh mà mỗi NH sẽ có cách phân loại danh mục khác nhau. 1.2. RỦI RO DANH MỤC CHO VAY VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO DMCV: 1.2.1. Rủi ro danh mục cho vay: 1.2.1.1. Khái niệm và cơ cấu của rủi ro danh mục cho vay:  Khái niệm rủi ro danh mục cho vay: - Về rủi ro, hiện nay có hai cách định nghĩa: thứ nhất đó là sự không chắc chắn về kết quả, hoặc thứ hai là khả năng xảy ra biến cố xấu, gắn liền với tổn thất. Trong trƣờng hợp về rủi ro danh mục cho vay, nó đƣợc hiểu theo khía cạnh thứ hai. - Một cách chung nhất, có thể định nghĩa rủi ro danh mục cho vay tại NHTM nhƣ sau: Rủi ro danh mục cho vay là rủi ro gắn liền với một danh mục thiếu hiệu quả của NHTM. Hậu quả của nó có thể làm hoạt động cho vay của NHTM trở nên thiếu an toàn, giảm sút lợi nhuận, tổn thất cho vay quá giới hạn chịu đựng của NH.  Cơ cấu của rủi ro danh mục cho vay: 5 Ngân hàng thƣơng mại là một tổ chức kinh doanh trong lĩnh vực tài chính – tiền tệ, một lĩnh vực đa dạng và có độ nhạy cảm cao. Bên cạnh đó ngân hàng hoạt động dựa vào yếu tố niềm tin của KH, một yếu tố có tính chất định tính, vì vậy, hoạt động của NHTM gặp nhiều rủi ro, rủi ro có thể xuất phát từ bất cứ giao dịch / hoạt động nào của ngân hàng. Theo đó rủi ro danh mục cho vay là một trong hai bộ phận cấu nên rủi ro tín dụng. Theo nghĩa hẹp, rủi ro tín dụng thƣờng chỉ một biến cố chậm trả/ không trả nợ đƣợc của ngƣời đi vay so với thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng, điều này có thể mang lại tổn thất tài chính trong ngân hàng. Căn cứ theo cấu trúc thành phần, rủi ro tín dụng bao gồm rủi ro giao dịch và rủi ro danh mục. Rủi ro giao dịch chính là loại rủi ro có tính kỹ thuật, chỉ liên quan đến từng giao dịch riêng biệt của ngân hàng. Trong rủi ro giao dịch, bao gồm rủi ro lựa chọn – đó là khả năng chấp nhận một khách hàng xấu, môt khoản vay có độ an toàn thấp đồng thời với việc loại bỏ đi một khách hàng tốt, một khoản vay có độ an toàn cao; rủi ro đảm bảo liên quan đến các tiêu chuẩn về tài sản đảm bảo, vốn đối ứng mà KH phải có, những thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng giữa NH và KH vay; và rủi ro nghiệp vụ liên quan đến việc tác nghiệp của nhân viên ngân hàng thực hiện trong quá trình giao dịch tín dụng dẫn đến tổn thất của khoản tín dụng. Việc hạn chế rủi ro giao dịch là công việc bắt buộc phải làm trong quá trình cấp tín dụng. Tuy nhiên chừng đó chƣa đủ, bởi lẽ rủi ro vẫn có thể xảy ra trong hoạt động tín dụng của NH nếu từng khoản vay đƣợc kiểm soát chặt chẽ nhƣng tổng thể danh mục cho vay của NH bị thả nổi dẫn đến cơ cấu danh mục bất hợp lý. Hơn nữa đứng trên góc độ toàn danh mục, rủi ro của một khoản vay không chỉ phụ thuộc vào rủi ro riêng biệt của nó khi tồn tại độc lập mà còn phụ thuộc vào sự tƣơng quan với rủi ro của các khoản vay khác. Do đó ngoài việc quan tâm đến rủi ro từng giao dịch, chúng ta không đƣợc xem nhẹ rủi ro danh mục. Rủi ro danh mục cho vay bao gồm rủi ro nội tại và rủi ro tập trung: - Rủi ro nội tại: Xuất phát từ đặc điểm riêng biệt của mỗi chủ thể vay vốn, mỗi ngành kinh tế, mỗi hình thức, phƣơng thức cấp tín dụng. Có thể nói rủi ro nội tại có tính tất yếu, không thể triệt tiêu vì nó thuộc về bản tính vốn của đối tƣợng mà NH đầu tƣ, các biện pháp của ngân hàng chỉ giúp kiểm soát, từ đó hạn chế nó mà thôi. 6 - Rủi ro tập trung: Là loại rủi ro xuất phát từ sự thiếu đa dạng trong DMCV của NH, đi ngƣợc lại nguyên tắc phân tán rủi ro trong kinh doanh tiền tệ. Theo định nghĩa của ủy ban Basel “rủi ro tập trung là bất cứ rủi ro đơn lẻ hoặc nhóm rủi ro nào có khả năng tạo ra tổn thất đủ lớn, liên quan đến mức vốn của ngân hàng, tài sản có của ngân hàng hoặc tổng tổn thất của ngân hàng”. Ngoài ra, Ủy ban Basel cũng nhận định “ Hoạt động cho vay là hoạt động cơ bản của hầu hết ngân hàng nên rủi ro tín dụng tập trung cũng là loại rủi ro tập trung cơ bản nhất trong phạm vi của một ngân hàng”. Chúng ta có thể nhận biết rủi ro tập trung thông qua phân tích cơ cấu danh mục cho vay, việc tuân thủ giới hạn tối đa trong cấp tín dụng đối với từng khách hàng, nhóm khách hàng, từng khu vực ngành nghề kinh tế để thấy mức độ tập trung hay phân tán đa dạng hóa của danh mục. RỦI RO TÍN DỤNG RỦI RO GIAO DỊCH RỦI RO LỰA CHỌN RỦI RO ĐẢM BẢO RỦI RO NGHIỆP VỤ RỦI RO DANH MỤC RỦI RO NỘI TẠI RỦI RO TẬP TRUNG Hình 1.1: Cấu trúc của rủi ro tín dụng Rủi ro danh mục liên quan chặt chẽ với rủi ro giao dịch, nó có thể là hậu quả phát sinh trực tiếp bởi rủi ro giao dịch. Nếu rủi ro giao dịch lớn kéo theo rủi ro danh mục gia tăng. Nhƣng cũng cần lƣu ý không phải rủi ro giao dịch thấp thì rủi ro danh mục cho vay cũng thấp, trong nhiều trƣờng hợp rủi ro từng giao dịch thấp, nhƣng rủi ro danh mục vẫn đƣợc coi là cao do các khoản vay có độ tập trung lớn, thiếu sự phân tán. Chính vì vậy, việc quản trị rủi ro DMCV là hoạt động hết sức cần thiết cho bất kỳ NHTM nào muốn tồn tại và phát triển. 1.2.1.2. Hậu quả của rủi ro danh mục cho vay: Nhƣ đã đề cập trên mục 1.2.1.1, hậu quả của rủi ro danh mục có thể làm hoạt động cho vay của NHTM trở nên thiếu an toàn, giảm sút lợi nhuận, tổn thất vƣợt quá ngƣỡng chịu đựng của NH. 7 Minh chứng cụ thể của hậu quả rủi ro danh mục cho vay có thể kể tới sự phá sản tập đoàn chứng khoán - ngân hàng lớn thứ 4 tại Hoa Kỳ vào năm 2008. Vụ phá sản đã làm chấn động toàn thế giới, tác động mạnh mẽ đến cuộc khủng hoảng kinh tế Mỹ. Đó chính là Ngân hàng Lehman Brothers (tạm dịch là anh em nhà Lehman) tồn tại sau 158 năm hoạt động kể từ năm 1850. Nguyên nhân kiến cho Lehman Brothers sụp đổ là do bong bóng BĐS gây ra. Nó cũng chính là một phần nguyên nhân của khủng hoảng kinh tế năm 2007. Trong giai đoạn trƣớc năm 2007, với chính sách hỗ trợ hạ lãi suất của FED để giúp nền kinh tế thoát khỏi tình trạng trì trệ; chính sách khuyến khích và tạo điều kiện để dân nghèo và da màu mua nhà ở đƣợc thực hiện bởi hai công ty có sự bảo trợ bởi chính phủ Mỹ là Fannie Mae và Freddie Mac; cùng với khả năng chuyển đổi các khoản vay thành công cụ đầu tƣ đã làm cho thị trƣờng BĐS của Mỹ trở nên sôi động, các NH ồ ạt cho vay mua BĐS với lãi suất thấp, trong đó Lehman Brothers là một NH đầu tƣ thì việc cho vay lại càng nhiều hơn bất chấp khả năng trả nợ của ngƣời vay. Vì dễ vay nên theo nhu cầu mua nhà lên rất cao, kéo theo sự tăng giá của BĐS. Tuy nhiên ngày 7/9/2008 khi chính phủ tiếp quản hai công ty Fannie Mae và Freddie Mac để tránh sụp đổ của thị trƣờng BĐS thì đã châm ngòi cho thị trƣờng này tụt dốc. Khi đó, những ngƣời vay tiền mua nhà của NH Lehman Brothers không có khả năng trả nợ. Tại thời điểm cuối tháng 8, Lehmam nắm giữ danh mục khoảng 52 tỷ USD liên quan đến BĐS, chiếm gần 8,7% tổng tài sản (600 tỷ USD) của NH, tƣơng đƣơng gấp 2,6 lần vốn tự có (khoảng 20 tỷ USD). Trong đó 24 tỷ USD chứng khoán nhà ở, 17 tỷ USD chứng khoán BĐS thƣơng mại và 11 tỷ đầu tƣ trực tiếp. Đây rõ ràng là một danh mục quá lớn, vi phạm quy định của Mỹ dƣ nợ một ngành không đƣợc vƣợt quá vốn tự có của NH trong thời kỳ trƣớc những năm 90. Nếu giả sử Lehman Brothers không tập trung cho vay quá nhiều vào thị trƣờng BĐS, chắc chắn tình trạng đổ vỡ sẽ không xảy ra. Nhƣ vậy, một khi NHTM tập trung nhiều nguồn vốn của mình để cho vay một KH, hay một lĩnh vực kinh tế thì rõ ràng sẽ gặp nhiều rủi ro. Bản chất hoạt động của ngân hàng là mƣợn tiền của chủ thể tạm thời thừa vốn để cho vay chủ thể tạm thời thiếu hụt. Cùng với đặc trƣng là tính hệ thống, nếu một ngân hàng hoạt động khó khăn, các ngân hàng khác cũng sẽ bị ảnh hƣởng dù ít dù nhiều. 8 Vì vậy, rủi ro danh mục cho vay không chỉ gây nguy hiểm cho bản thân một ngân hàng mà nó gây ra các hậu quả nghiêm trọng cho cả hệ thống ngân hàng. 1.2.2. Quản trị rủi ro danh mục cho vay: 1.2.2.1. Định nghĩa:  Định nghĩa về quản trị: Hiện nay, có nhiều cách hiểu khác nhau về quản trị, nhƣng cách hiểu đơn giản và rõ ràng nhất là: Quản trị là tác động của chủ thể quản trị lên đối tƣợng của quản trị nhằm đạt đƣợc những mục tiêu nhất định trong điều kiện biến đổi của môi trƣờng.  Từ định nghĩa về quản trị và rủi ro danh mục cho vay ở phần 1.2.1.1 ta có định nghĩa về quản trị rủi ro danh mục cho vay như sau: Quản trị rủi ro DMCV là quá trình đánh giá, sắp xếp, lựa chọn, kiểm soát DMCV của ngân hàng phù hợp với khả năng, mục tiêu, chiến lược để từ đó nhà quản trị có thể kiểm soát được rủi ro của danh mục trong khả năng chịu được của ngân hàng. 1.2.2.2. Nguyên tắc của quản trị rủi ro danh mục cho vay: Để giảm thiểu rủi ro và tăng thu nhập cho NHTM từ các danh mục mà họ đã chọn, trong quá trình xây dựng và kiểm soát DMCV, bộ máy quản trị cấp cao của ngân hàng cần phải tuân thủ một số nguyên tắc trong công tác quản trị NH nói chung và quản trị rủi ro danh mục cho vay nói riêng sau:  Cần phải tuân thủ các quy định của pháp luật về an toàn trong hoạt động NH: Đây là nguyên tắc hoạt động đầu tiên của bất kỳ doanh nghiệp nào, đặc biệt ngân hàng, một tổ chức hoạt động về tài chính tiền tệ - lĩnh vực hết sức nhạy cảm, thì yêu cầu tuân thủ pháp luật lại đƣợc đặt cao hơn. Tuân thủ pháp luật ở đây có nghĩa ngân hàng không những phải tuân thủ về các tỷ lệ đảm bảo an toàn vốn ngân hàng, trích lập dự phòng,… mà còn phải chọn các ngành nghề DMCV mà nhà nƣớc không cấm và đảm bảo thuần phong mỹ tục dân tộc Việt Nam. Xây dựng nguyên tắc đảm bảo DMCV không vi phạm các quy định của pháp luật sẽ giúp cho ngân hàng có hoạt động lành mạnh và nâng cao uy tín cho vay.  Danh mục cho vay của ngân hàng cần phải đảm bảo được tính đa dạng: 9 Nhƣ đã phân tích tại mục 1.2.1.2 hậu quả của rủi ro DMCV và minh chứng cụ thể từ NH Lehman Brothers, các NHTM không nên tập trung quá nhiều nguồn vốn của mình để cho vay một đồng tiền, một ngành nghề, một nhóm KH,… Thay vào đó, NH nên phân tán cho vay ở nhiều lĩnh vực, nhiều nhóm KH, nhiều đồng tiền để tạo nên tính đa dạng trong hoạt động cho vay. Lợi ích trong trƣờng hợp này là tạo điều kiện cho ngân hàng giảm thiểu các rủi ro đặc thù, các rủi ro tập trung khi thị trƣờng có nhiều biến đổi. Từ đó giúp ngân hàng có thể bù đắp đƣợc lợi nhuận, kịp thời đối phó với các thay đổi bất lợi của thị trƣờng, cũng nhƣ các rủi ro về lãi suất, thanh khoản và cải thiện đƣợc thu nhập từ danh mục cho vay hợp lý của mình  Ngoài ra NHTM cũng có thể thiết lập DMCV của mình phù hợp với các nguyên tắc sau:  Kết hợp hài hòa giữa lợi nhuận và rủi ro của danh mục: Lợi nhuận và rủi ro, hai yếu tố có chiều ngƣợc nhau, vì vậy NH cần phải lựa các sản phẩm cho vay mang tính chất thƣơng mại, nhƣng cần đảm bảo tính an toàn. Ngoài ra, NH có thể cho vay thêm các sản phẩm mang tính chất xã hội, các khoản vay này có thể có rủi ro lớn hơn và lợi nhuận thấp hơn, tuy nhiên nó sẽ mang lại danh tiếng và uy tín cho NH.  Danh mục cho vay của ngân hàng cần linh hoạt dịch vụ với những tác động của môi trƣờng bên ngoài: Mỗi danh mục cho vay của ngân hàng khi thực hiện nếu thấy không khả thi hoặc có độ rủi ro cao, ngân hàng cần phải điều chỉnh sử dụng các danh mục khác sao cho đảm bảo tính hiệu quả, ổn định, an toàn. 1.2.2.3. Sự cần thiết của quản trị rủi ro danh mục cho vay: Có thể nói vai trò của quản trị rủi ro DMCV là hết sức cần thiết trong hoạt động kinh doanh tại NHTM hiện nay. Việc quản trị rủi ro DMCV tốt cùng với thực hiện đúng các quy định của Nhà nƣớc giúp các NHTM đa dạng hóa đối tƣợng / ngành nghề / lĩnh vực cho vay, đồng thời đảm bảo an toàn và phát triển bền vững trong quá trình hoạt động. Hiện nay, một số ngân hàng, đặc biệt là các NHTM, có xu hƣớng chạy theo lợi nhuận, vì vậy họ dễ dàng bị cuốn theo thị trƣờng làm cho DMCV dễ tập trung vào một số đối tƣợng / chủ thể khách hàng có rủi ro nội tại cao dẫn đến rủi ro lớn, do đó các NHTM cần thiết phải quản trị rủi ro DMCV để kiểm soát, chấn chỉnh các 10 danh mục khi cần thiết. Đồng thời, quản trị rủi ro DMCV là phƣơng pháp chủ động giúp NHTM thực hiện, giám sát các khoản vay đảm bảo hiệu quả, an toàn; chủ động đối phó với các biến động mạnh của thị trƣờng. Bằng việc kịp thời điều chỉnh, giám sát trong quá trình hoạt động cũng nhƣ trong quản trị rủi ro danh mục cho vay, NHTM đã tự bảo vệ mình trƣớc những thay đổi đột ngột của thị trƣờng và những biến cố trong hoạt động. 1.2.2.4. Các phương pháp quản trị rủi ro danh mục cho vay: Hiện nay, các NHTM thực hiện hai phƣơng pháp chính để quản trị rủi ro danh mục cho vay: Phƣơng pháp chủ động và phƣơng pháp thụ động.  Phương pháp quản trị rủi ro danh mục cho vay thụ động: Phƣơng pháp quản trị rủi ro DMCV thụ động đƣợc hiểu là nhà quản trị NH không đƣa ra bất kỳ một tỷ trọng cụ thể nào về mức cho vay của từng danh mục. Thay vào đó, nhà quản trị có thể đƣa ra một số gợi ý mang tính chất định hƣớng là chính về DMCV. Chính vì vậy, danh mục cho vay của ngân hàng đƣợc hình thành một cách ngẫu nhiên, tỷ trọng cho vay không đƣợc xác định trƣớc hoặc đôi khi là tập trung vào một số ngành nghề. Do thiếu cơ cấu DMCV ngay từ đầu, nên ngân hàng có thể bị lúng túng trong trong việc đối phó và kiểm soát rủi ro trên tổng thể các khoản cho vay. Một số biểu hiện có thể nhận thấy nếu ngân hàng thực hiện quản trị rủi ro danh mục cho vay thụ động: - Thiếu sự đa dạng trong các ngành nghề cho vay: Rõ ràng, việc không quy định cụ thể một tỷ trọng cho vay nào của nhà quản trị cấp cao trong ngân hàng sẽ làm cho CBTD không xác định đƣợc mức cho vay cụ thể đối với từng ngành nghề. Hậu quả, CBTD có thể chạy theo một số ngành nghề đang tăng trƣởng nóng hoặc có mức độ rủi ro lớn (lợi nhuận cao). Việc làm này hết sức nguy hiểm cho ngân hàng. Giả định ngành nghề mà CBTD đang tập trung cho vay đột nhiên không tăng trƣởng nữa, thì các khoản cho vay vay của ngân hàng sẽ rất đáng lo ngại. Tình trạng này kéo dài, dẫn tới tình hình nợ xấu, nợ quá hạn của NH tăng cao, ví dụ: trong những năm 2008-2010 ngành Bất động sản tăng trƣởng mạnh, tỷ trọng cho vay BĐS của các NHTM tƣơng đối cao dẫn đến hiện nay khi mà thị trƣờng BĐS đóng băng tỷ lệ nợ xấu năm 2012 của hệ thống Ngân hàng tăng chiếm 8,8% - 10% tổng dƣ nợ trong khi tỷ lệ này năm 2011 chỉ dừng ở mức 3,05% (nguồn Cafef.vn). 11 - Thiếu đa dạng trong chủ thể cho vay: Có thể NH chỉ tập trung cho vay trong một KH / một nhóm KH thân thiết, đôi khi mức cho vay của ngân hàng đối với nhóm KH/ một KH vƣợt quá giới hạn cho phép của NHNN (tổng dƣ nợ cho vay của ngân hàng đối với một KH không vƣợt quá 15% VTC và 25% đối với một nhóm KH). Sẽ nguy hiểm cho ngân hàng nếu KH / nhóm KH mà họ đang tập trung cho vay bị phá sản hoặc làm ăn thua lỗ. Đôi khi, biểu hiện thiếu đa dạng trong chủ thể cho vay của ngân hàng còn đƣợc hiểu là ngân hàng tập trung cho vay quá nhiều đối với một chủ thể trong nền kinh tế (cá nhân / DNNN / Công ty TNHH /…) việc cho vay nhƣ vậy của NH là không tốt. Mỗi loại hình KH đều có các điểm mạnh, điểm yếu khác nhau và đôi khi họ bổ sung cho nhau. Do đó, việc đa dạng hóa chủ thể cho vay của ngân hàng cũng hết sức cần thiết. - Việc quản trị rủi ro DMCV theo phƣơng pháp thụ động đôi khi làm cho NH không đa dạng KH cho vay theo khu vực địa lý. Điều này, ảnh hƣởng đến lợi nhuận và danh tiếng của NH. Nhƣ đã nói bất kỳ khu vực nào cũng có những nét đặc trƣng vùng miền, đƣợc biểu hiện thông qua ngành nghề kinh tế, cách chi tiêu, nguồn thu nhập,… việc không cho vay đối với một số địa bàn đôi khi vô hình chung cũng làm cho NH thiếu đi sự đa dạng trong các ngành nghề và lĩnh vực cho vay của mình. - Ngoài ra, còn một số các biểu hiện khác trong phƣơng pháp quản trị này nhƣ việc thiếu đa dạng danh mục cho vay theo thời hạn, theo phƣơng thức thực hiện, …  Phương pháp quản trị rủi ro danh mục cho vay chủ động: Có thể nói, các khuyết điểm trong quản trị rủi ro danh mục cho vay thụ động đều đƣợc thay thế và bổ sung trong phƣơng pháp quản trị chủ động. Hiểu một cách đơn giản, phƣơng pháp quản trị rủi ro DMCV chủ động là việc các nhà quản trị cấp cao của NH định ra cơ cấu, tỷ lệ cho vay cụ thể đối với DMCV và đƣợc quy định, điều chỉnh trong CSTD từng thời kỳ. Dựa vào đó, CBTD tiến hành cho vay theo chính sách tín dụng. Phƣơng pháp quản trị này không những giúp NH kiểm soát tốt và sẵn sàng đối phó với rủi ro khi thị trƣờng có những thay đổi bất thƣờng, mà còn tăng cƣờng lợi nhuận từ việc đa dạng cơ cấu danh mục cho vay. 12