Tài liệu Khái niệm và vai trò của chính sách thương mại quốc tế

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu ChÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ lµ mét hÖ thèng c¸c quan ®iÓm, môc tiªu, nguyªn t¾c vµ c¸c c«ng cô, biÖn ph¸p thÝch hîp mµ Nhµ n-íc sö dông ®Ó ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng th-¬ng m¹i quèc tÕ cña mét quèc gia trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh phï hîp víi ®Þnh h-íng chiÕn l-îc, môc ®Ých ®· ®Þnh trong chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña quèc gia ®ã. Thùc hiÖn chñ tr-¬ng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi mµ §¶ng ta ®· ®Ò ra tõ §¹i héi 6 ( n¨m 1986) kinh tÕ n-íc ta ®· cã nh÷ng b-íc chuyÓn m×nh quan träng. Kinh tÕ liªn tôc t¨ng tr-ëng víi tèc ®é cao vµ æn ®Þnh, ®êi sèng v¨n ho¸ vËt chÊt tinh thÇn cña ®«ng ®¶o tÇng líp nh©n d©n ®-îc c¶i thiÖn. Thùc tÕ ®· minh ch÷ng cho con ®-êng ph¸t triÓn kinh tÕ cña §¶ng ta ®· chän lµ ®óng ®¾n. Lµ mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi quan träng, chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ cña ViÖt Nam ®· gãp phÇn kh«ng nhá t¹o nªn b-íc chuyÓn Êy. Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña n-íc ta ngµy cµng t¨ng vµ ngµy cµng ®ãng gãp vµo GDP. GÇn 20 n¨m ®· tr«i qua , chóng ta rÊt cÇn ®¸nh gi¸ l¹i chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi quan trong nµy ®Ó cã nh÷ng ®iÒu chØnh cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ, thùc hiÖn ®-îc môc tiªu mµ chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi 2001 – 2010 §¶ng ta ®· ®Ò ra trong §¹i héi 9. 1 XuÊt ph¸t tõ nh÷ng yªu cÇu trªn em thùc hiÖn bµi viÕt: “Nh÷ng néi dung chñ yÕu cña chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ . §¸nh gi¸ chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ cña ViÖt Nam. Nh÷ng ®Ò xuÊt”. Hy väng sÏ cung cÊp mét c¸ch nh×n vÒ chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ cña ViÖt Nam. Do thêi gian ng¾n, ®Ò tµi phøc t¹p cã nhiÒu c¸ch tiÕp cËn quan ®iÓm kh¸c nhau , tr×nh ®é cña ng-êi viÕt l¹i cã h¹n nªn bµi viÕt kh«ng khái cßn nhiÒu khiÕm khuyÕt. RÊt mong ®-îc th«ng c¶m! Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¸m ¬n TS NguyÔn Th-êng L¹ng ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì em trong ph-¬ng ph¸p tiÕp cËn ®Ò tµi, ®Ó hoµn thµnh bµi viÕt nµy. 2 I. Lý luËn chung vÒ chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ 1. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ 1.1 Kh¸i niÖm ChÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ lµ mét hÖ thèng c¸c quan ®iÓm, môc tiªu, nguyªn t¾c vµ c¸c c«ng cô, biÖn ph¸p thÝch hîp mµ Nhµ n-íc sö dông ®Ó ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng th-¬ng m¹i quèc tÕ cña mét quèc gia trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh phï hîp víi ®Þnh h-íng chiÕn l-îc, môc ®Ých ®· ®Þnh trong chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña quèc gia ®ã. Chøc n¨ng ®iÒu chØnh cña chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ thÓ hiÖn trªn hai mÆt sau ®©y: Mét lµ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp trong n-íc më réng thÞ tr-êng ra n-íc ngoµi, tham gia m¹nh 3 mÏ vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vµ mËu dÞc quèc tÕ, khai th¸c triÖt ®Ó lîi thÕ so s¸nh cña nÒn kinh tÕ trong n-íc. Hai lµ, b¶o vÖ thÞ tr-êng néi ®Þa, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp trong n-íc cã kh¶ n¨ng ®øng v÷ng vµ v-¬n lªn trong ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ, ®¸p øng cho yªu cÇu t¨ng c-êng lîi Ých quèc gia. 1.2 Vai trß. ChÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ lµ mét bé phËn cña chÝnh s¸ch kinh tÕ – x· héi cña Nhµ n-íc , nã cã quan hÖ chÆt chÏ vµ phôc vô cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña ®Êt n-íc. Nã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt , chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña ®Êt n-íc, ®Õn quy m« vµ ph-¬ng thøc tham gia cña nÒn kinh tÕ mçi n-íc vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vµ th-¬ng m¹i quèc tÕ. ChÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ cã vai trß to lín trong viÖc khai th¸c triÖt ®Ó lîi thÕ so s¸nh cña nÒn kinh tÕ trong n-íc, ph¸t triÓn c¸c ngµnh s¶n xuÊt vµ dÞch vô ®Õn quy m« tèi -u, ®Èy nhanh tèc 4 ®é t¨ng tr-ëng kinh tÕ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ . ChÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ cã thÓ t¹o nªn c¸c t¸c ®éng tÝch cùc khi nã cã c¬ së khoa häc vµ thùc tiÔn, tøc lµ nã xuÊt ph¸t tõ c¸c bèi c¶nh kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, chó ý ®Õn ®Æc ®iÓm vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ trong n-íc, tu©n theo c¸c quy luËt kh¸ch quan trong sù vËn ®éng cña c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ vµ th-êng xuyªn ®-îc bæ sung, hoµn chØnh phï hîp víi nh÷ng biÕn ®æi mau lÑ cña thùc tiÔn. 2. Néi dung cña chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ ChÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ cña mét quèc gia bao gåm nhiÒu bé phËn kh¸c nhau vµ cã liªn quan h÷u c¬ víi nhau. §ã lµ: 1+ ChÝnh s¸ch mÆt hµng: Trong ®ã bao gåm danh môc c¸c mÆt hµng ®-îc chó träng trong viÖc xuÊt nhËp khÈu, sao cho phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn vµ ®Æc ®iÓm 5 cña nÒn kinh tÕ ®Êt n-íc còng nh- nh÷ng mÆt hµng cÇn h¹n chÕ hoÆc ph¶i cÊm xuÊt – nhËp khÈu, trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, do nh÷ng ®ßi hái kh¸ch quan cña chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi vµ yªu cÇu cña viÖc ®¶m b¶o an ninh, an toµn x· héi. 2+ ChÝnh s¸ch thÞ tr-êng : Bao gåm ®Þnh h-íng vµ c¸c biÖn ph¸p më réng thÞ tr-êng, x©m nhËp thÞ tr-êng míi, x©y dùng thÞ tr-êng träng ®iÓm, c¸c biÖn ph¸p cã ®i cã l¹i gi÷a c¸c quèc gia mang tÝnh chÊt song ph-¬ng hoÆc ®a ph-¬ng, viÖc tham gia vµo c¸c hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i vµ thuÕ quan trong ph¹m vi khu vùc hay toµn cÇu nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng th-¬ng m¹i quèc tÕ ph¸t triÓn phôc vô cho c¸c môc tiªu chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi . 3+ ChÝnh s¸ch hç trî bao gåm c¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p kinh tÕ nh»m t¸c ®éng mét c¸ch gi¸n tiÕp ®Õn ho¹t ®éng th-¬ng m¹i quèc tÕ nh- chÝnh s¸ch ®Çu t-, chÝnh s¸ch tÝn dông, chÝnh s¸ch gi¸ c¶ vµ tû gi¸ hèi ®o¸i, còng nh- chÝnh 6 s¸ch sö dông c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ … C¸c chÝnh s¸ch nµy cã thÓ g©y t¸c ®éng thóc ®Èy hay ®iÒu chØnh sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng th-¬ng m¹i quèc tÕ. 3. C¸c xu h-íng c¬ b¶n cña chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ : ChÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ ®Òu vËn ®éng theo nh÷ng quy luËt chung vµ chÞu sù chi phèi cña hai xu h-íng c¬ b¶n sau: Xu h-íng tù do ho¸ th-¬ng m¹i vµ xu h-íng b¶o hé mËu dÞch. Hai xu h-íng nµy mang tÝnh kh¸ch quan vµ t¹o nªn c¬ së cho sù h×nh thµnh chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ cña mçi quèc gia trong tõng giai ®o¹n. 3.1 Xu h-íng tù do ho¸ th-¬ng m¹i 1+ C¬ së kh¸ch quan: Qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi víi nh÷ng cÊp ®é khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ kh¸c nhau, lùc l-îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn v-ît ra ngoµi ph¹m vi biªn giíi mét quèc gia, sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ph¸t triÓn c¶ vÒ bÒ réng lÉn bÒ s©u, vai trß cña c¸c c«ng 7 ty ®a quèc gia ®-îc t¨ng c-êng, hÇu hÕt c¸c quèc gia chuyÓn sang x©y dùng m« h×nh kinh tÕ më víi viÖc khai th¸c ngµy cµng triÖt ®Ó lîi thÕ so s¸nh cña mçi nÒn kinh tÕ . Tù do ho¸ th-¬ng m¹i ®-a l¹i lîi Ých cho mçi quèc gia dï tr×nh ®é ph¸t triÓn cã kh¸c nhau vµ nã phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn chung cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i. 2+ Néi dung: Nhµ n-íc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó tõng b-íc gi¶m thiÓu nh÷ng trë ng¹i trong hµng rµo thuÕ quan vµ hµng rµo phi thuÕ quan trong quan hÖ mËu dÞch quèc tÕ , nh»m t¹o ®iÒu kiÖn ngµy cµng thuËn lîi h¬n cho viÖc ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng th--¬ng m¹i quèc tÕ c¶ bÒ réng lÉn bÒ s©u. Tr-íc hÕt nh»m vµo viÖc chñ tr-¬ng më réng quy m« xuÊt khÈu cña mçi n-íc còng nh- ®¹t tíi nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng nhËp khÈu . 3+ KÕt qu¶ cña tù do ho¸ th--¬ng m¹i lµ ngµy cµng më cöa dÔ dµng h¬n thÞ tr-êng néi ®Þa cho hµng ho¸, c«ng nghÖ n-íc ngoµi còng nh- c¸c ho¹t ®éng dÞch vô quèc tÕ 8 ®-îc th©m nhËp vµo thÞ tr-êng néi ®Þa, ®ång thêi cu·ng ®¹t ®-îc mét sù thuËn lîi h¬n tõ phÝa c¸c b¹n hµng cho viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô tõ trong n-íc ra n-íc ngoµi. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ ph¶i ®¹t tíi mét sù hµi hoµ gi÷a t¨ng c-êng xuÊt khÈu víi níi láng nhËp khÈu . 4+ C¸c biÖn ph¸p ®Ó thùc hiÖn tù do ho¸ th--¬ng m¹i lµ viÖc ®iÒu chØnh theo chiÒu h-íng níi láng dÇn víi b-íc ®i phï hîp trªn c¬ së c¸c tho¶ thuËn song ph-¬ng vµ ®a ph-¬ng gi÷a c¸c quèc gia ®èi víi c¸c c«ng cô b¶o hé mËu dÞch ®· vµ ®ang tån t¹i trong quan hÖ th--¬ng m¹i quèc tÕ . 3.2 Xu h-íng b¶o hé mËu dÞch 1+ C¬ së kh¸ch quan lµ sù ph¸t triÓn kh«ng ®Òu vµ sù kh¸c biÖt trong ®iÒu kiÖn t¸i s¶n xuÊt gi÷a c¸c quèc gia, do sù chªnh lÖch vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh gi÷a c¸c c«ng ty trong n-íc víi c¸c c«ng ty n-íc ngoµi, còng nh- do c¸c nguyªn nh©n lÞch ®Ó l¹i. 9 2+ Xu h-íng nµy xuÊt hiÖn ngay tõ khi h×nh thµnh vµ tiÕp tôc ®-îc cñng cè trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn th--¬ng m¹i quèc tÕ víi cong cô ®-îc sö dông lµ phæ biÕn nhÊt lµ thuÕ quan. Bªn c¹nh ®ã cßn cã c¸c c«ng cô hµnh chÝnh, c¸c biÖn ph¸p kü thuËt kh¸c nhau. Môc tiªu cña b¶o hé mËu dich lµ ®Ó b¶o vÖ thÞ tr-êng néi ®Þa tr-íc sù x©m nhËp ngµy cµng m¹nh mÏ cña c¸c luång hµng ho¸ tõ bªn ngoµi, còng tøc lµ b¶o vÖ lîi Ých quèc gia . Cã bèn lý do ®Ó biÖn minh cho chÕ ®é b¶o hé mËu dÞch: Mét lµ, lý lÏ ®Ó b¶o vÖ ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ Hai lµ, lý lÏ vÒ viÖc t¹o nªn nguån tµi chÝnh c«ng céng Ba lµ, lý lÏ vÒ viÖc kh¾c phôc mét phÇn t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp th«ng qua viÖc thùc hiÖn chÕ ®é thuÕ quan b¶o hé. Bån lµ, lý lÏ vÒ viÖc thùc hiÖn ph©n phèi l¹i thu nhËp.. 3.3 Mèi quan hÖ gi÷a xu h-íng tù do ho¸ th--¬ng m¹i vµ xu h-íng b¶o hé mËu dÞch. 10 Trªn thùc tÕ hai xu h-íng nµy tån t¹i song song vµ chóng ®-îc sö dông mét c¸ch kÕt hîp víi nhau. Tuú theo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi n-íc, tuú theo c¸c ®iÒu kiÖn vµ ®Æc ®iÓm cô thÓ mµ ng-êi ta sö dông vµ kÕt hîp mét c¸ch khÐo lÐo hai xu h-íng nãi trªn víi nh÷ng møc ®é kh¸c nhau ì tõng lÜnh vùc cña c¸c ho¹t ®éng th--¬ng m¹i quèc tÕ . Nh÷ng lý do chñ yÕu cho sù kÕt hîp nµy lµ: 1+ VÒ mÆt lÞch sö, ch-a khi nµo cã tù do ho¸ th-¬ng m¹i hoµn toµn ®Çy ®ñ, vµ tr¸i l¹i còng kh«ng khi nµo l¹i cã b¶o hé mËu dÞch qu¸ dµy ®Æc ®Õn møc lµm tª liÖt c¸c ho¹t ®éng th-¬ng m¹i quèc tÕ ( trõ tr-êng hîp cã sù bao v©y cÊm vËn hoÆc chiÕn tranh). 2+ VÒ mÆt l« gic th× tù do ho¸ th-¬ng m¹i lµ mét qu¸ tr×nh ®i tï thÊp ®Õn cao, tõ côc bé ®Õn toµn thÓ, thËm chÝ cã tr-êng hîp nã cã ý nghÜa tr-íc hÕt nh- mét xu h-íng. Tô do ho¸ th-¬ng m¹i vµ b¶o hé mËu dÞch lµ hai mÆt n-¬ng tùa vµo nhau, chóng lµm tiÒn ®Ò cho nhau vµ kÕt hîp víi nhau. 11 3+ Víi nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc tiÔn cña th-¬ng m¹i quèc tÕ ngµy nay, kh«ng thÓ cùc ®oan kh¼ng ®Þnh sù cÇn thiÕt cña mét trong hai xu h-íng nãi trªn, mÆc dï vÒ mÆt lý thuyÕt cã thÓ chøng minh nh÷ng mÆt tiªu cùc cña c¸c c«ng cô b¶o hé mËu dÞch ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau. 4+ Mét sù vËn dông phï hîp víi c¸c c«ng cô b¶o hé mËu dÞch vµ b¶o hé cã chän läc vµ cã ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian vµ kh«ng gian nhÊt ®Þnh. C«ng cô b¶o hé kh«ng chØ mang tÝnh tù vÖ, hç trî cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n-íc trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh víi hµng ho¸ tõ bªn ngoµi mµ cßn ph¶i t¹o ®iÒn kiÖn cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n-íc v-¬n lªn c¹nh tranh th¾ng lîi kh«ng chØ ë thÞ tr-êng néi ®Þa mµ c¶ ë thÞ tr-êng n-íc ngoµi, cã nghÜa lµ ph¶i vËn dông c¸c c«ng cô b¶o hé mét c¸ch tÝch cùc vµ n¨ng ®éng. ViÖc thùc hiÖn b¶o hé ph¶i g¾n liÒn víi c¸c b-íc tiÕn cña qu¸ tr×nh tù do ho¸ th-¬ng m¹i ®¹t ®-îc trong c¸c quan hÖ quèc tÕ .4. C¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ . 12 §Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ cñamçi quèc gia ng-êi ta sö dông nhiÒu c«ng cô vµ nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c nhau: C¸c c«ng cô vµ biÖn ph¸p mang tÝnh chÊt kinh tÕ , c¸c c«ng cô vµ biÖn ph¸p mang tÝnh chÊt hµnh chÝnh, c¸c c«ng cô vµ biÖn ph¸p mang tÝnh chÊt kü thuËt. D-íi ®©y sÏ ®Ò cËp ®Õn néi dung vµ h×nh thøc cña mét sè c«ng cô ®-îc ¸p dông phæ biÕn trong thùc tÕ. 4.1 ThuÕ quan 1+ThuÕ quan lµ mét lo¹i thuÕ ®¸nh vµo mçi ®¬n vÞ hµng ho¸ xuÊt khÈu hay nhËp khÈu cña mçi quèc gia. ThuÕ quan bao gåm thuÕ quan xuÊt khÈu vµ thuÕ quan nhËp khÈu . 2+ThuÕ quan nhËp khÈu lµ mét lo¹i thuÕ ®¸nh vµo mçi ®¬n vÞ hµng nhËp khÈu , theo ®ã ng-êi mua trong n-íc ph¶i tr¶ cho nh÷ng hµng ho¸ nhËp khÈu mét kho¶n lín h¬n møc mµ ng-êi xuÊt khÈu ngo¹i quèc nhËn ®-îc. ThuÕ xuÊt khÈu lµ lo¹i thuÕ ®¸nh vµo mçi ®¬n vÞ hµng ho¸ xuÊt khÈu. ThuÕ 13 nhËp khÈu vµ thuÕ xuÊt khÈu ®Òu cã t¸c ®éng tíi gi¸ c¶ hµng ho¸ cã liªn quan. Nh-ng thuÕ xuÊt khÈu kh¸c thuÕ nhËp khÈu ë hai ®iÓm c¬ b¶n: Mét lµ, nã ¸p dông cho hµng xuÊt khÈu chø kh«ng ph¶i hµng nhËp khÈu . Hai lµ, nã lµm cho gi¸ c¶ quèc tÕ cña hµng ho¸ bÞ ®¸nh thuÕ v-ît qu¸ gi¸ c¶ trong n-íc( chø kh«ng ph¶i ng-îc l¹i), hay nãi mét c¸ch kh¸c, nã lµm h¹ thÊp t-¬ng ®èi møc gi¸ c¶ trong n-íc cña hµng ho¸ cã thÓ xuÊt khÈu xuèng so víi møc gi¸ c¶ quèc tÕ ( ®iÒu nµy phï hîp víi thùc tiÔn th-¬ng m¹i cña c¸c n-íc nhá). 3+ ThuÕ quan cã thÓ ®-îc tÝnh víi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau: TÝnh theo mét ®¬n vÞ vËt chÊt cña hµng ho¸, hoÆc lµ tÝnh theo gi¸ trÞ hµng ho¸… ThuÕ quan hçn hîp lµ thuÕ quan võa tÝnh theo mét tû lÖ phÇn tr¨m so víi gi¸ trÞ hµng ho¸ võa céng víi mét møc thuÕ tÝnh theo mét ®¬n vÞ vËt chÊt cña hµng ho¸. 14 4+ ThuÕ quan lµ mét c«ng cô l©u ®êi nhÊt cña chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ vµ lµ mét ph-¬ng tiÖn truyÒn thèng ®Ó lµm t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ n-íc . Kh«ng nh÷ng thÕ, thuÕ quan cßn cã vai trß quan träng trong viÖc b¶o hé c¸c ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ míi ®-îc h×nh thµnh ch-a cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng thÕ giíi. 4.2 H¹n ng¹ch( Quota ) Lµ mét c«ng cô phæ biÕn trong hµng rµo phi thuÕ quan. Nã ®-îc hiÓu lµ quy ®Þnh cña Nhµ n-íc vÒ sè l-îng cao nhÊt cña mét mÆt hµng hay hay mét nhãm hµng ®-îc phÐp xuÊy hoÆc nhËp khÈu tõ mét thÞ tr-êng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, th«ng qua h×nh thøc cÊp giÊy phÐp ( Quota xuÊt – nhËp khÈu ). Quota nhËp khÈu lµ h×nh thøc phæ biÕn h¬n, cßn quota xuÊt khÈu Ýt sö dông vµ nã còng t-¬ng ®-¬ng víi biÖn ph¸p h¹n chÕ xuÊt khÈu tù nguyÖn. H¹n ng¹ch nhËp khÈu ®-a tíi sù h¹n chÕ sè l-îng nhËp khÈu , ®ång thêi g©y ¶nh h-ëng ®Õn gi¸ néi ®Þa cña 15 hµng ho¸ vÒ ®iÒu nµy t¸c ®éng cña nã t-¬ng ®èi gièng thuÕ quan nhËp khÈu . H¹n ng¹ch nhËp khÈu cã t¸c déng kh¸c thuÕ quan nhËp khÈu ë hai ®iÓm: Mét lµ nã ®em l¹i thu nhËp cho chÝnh phñ vµ kh«ng cã t¸c dông hç trî cho c¸c lo¹i thuÕ kh¸c. Song h¹n ng¹ch cã thÓ ®-a l¹i lîi nhuËn rÊt lín cho nh÷ng ng-êi xin ®-îc giÊy phÐp nhËp khÈu theo h¹n ng¹ch ( dÉn tíi hiÖn t-îng tiªu cùc khi xin h¹n ng¹ch nhËp khÈu ) Hai lµ, nã cã thÓ biÕn mét doanh nghiÖp trong n-íc thµnh mét nhµ ®éc quyÒn. §ã còng lµ lý do cho r»ng h¹n ng¹ch cã t¸c h¹i nhiÒu h¬n thuÕ quan. Song ®iÒu nµy cã thÓ gi¶i quyÕt b»ng c¸ch thùc hiÖn b¸n ®Êu gi¸ giÊy phÐp nhËp khÈu theo h¹n ng¹ch. Tãm l¹i, h¹n ng¹ch nhËp khÈu mang tÝnh ch¾c ch¾n h¬n lµ thuÕ nhËp khÈu nªn mét sè nhµ s¶n xuÊt néi ®Þa -a thÝch nã h¬n, nh÷ng ng-êi tiªu dïng l¹i bÞ thiÖt thßi nhiÒu h¬n, cßn ng-êi ®-îc h-ëng lîi nhiÒu nhÊt lµ nhµ nhËp khÈu 16 chø kh«ng ph¶i lµ Nhµ n-íc . Th«ng th-êng, ng-êi ta chØ quy ®Þnh h¹n ng¹ch nhËp khÈu cho mét sè lo¹i mÆt hµng ®Æc biÖt hay cho mÆt hµng víi thÞ tr-êng ®Æc biÖt. H¹n ng¹ch xuÊt khÈu ®-îc quy ®Þnh theo mÆt hµng, theo n-íc vµ theo kho¶ng th¬i gian nhÊt ®Þnh. 4.3 H¹n chÕ xuÊt khÈu tù nguyÖn Còng lµ mét h×nh thøc cña hµng rµo mËu dÞch phi thuÕ quan. H¹n chÕ xuÊt khÈu tù nguyÖn lµ mét biÖ ph¸p h¹n chÕ xuÊt khÈu , mµ theo ®ã mét quèc gia nhËp khÈu ®ßi hái quèc gia xuÊt khÈu ph¶i h¹n chÕ bít l-îng hµng xuÊt khÈu sang n-íc m×nh mét c¸ch tù nguyÖn nÕu kh«ng hä sÏ ¸p dông biÖn ph¸p tr¶ ®òa kiªn quyÕt. Khi thùc hiÖn h¹n chÕ xuÊt khÈu tù nguyÖn nã còng cã t¸c ®éng kinh tÕ nh- mét h¹n ng¹ch xuÊt khÈu t-¬ng ®-¬ng. Tuy nhiªn h¹n ng¹ch xuÊt khÈu mang tÝnh chñ ®éng vµ th-êng lµ biÖn ph¸p tù b¶o vÖ thÞ tr-êng trong n-íc hoÆc nguån tµi nguyªn trong n-íc, cßn h¹n chÕ xuÊt khÈu tù 17 nguyªn thùc ra l¹i mang tÝnh miÔn c-ìng vµ g¾n víi nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. H×nh thøc nµy th-êng ¸p dông cho c¸c quèc gia cã khèi l-îng xuÊt khÈu qu¸ lín ë mét sè mÆt hµng nµo ®ã. 4.4 Nh÷ng quy ®Þnh vÒ tiªu chuÈn ký thuËt. §©y lµ nh÷ng quy ®Þnh vÒ tiªu chuÈn vÖ sinh, ®o l-êng an toµn lao ®éng , bao b× ®ãng gãi, ®Æc biÖt lµ c¸c tiªu chuÈn vÒ vÖ sinh thùc phÈm, vÖ sinh phßng dÞch ®èi víi ®éng vµ thùc vËt t-¬i sèng, tiªu chuÈn vÒ b¶o vÖ m«i tr-êng sinh th¸i ®èi víi c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ d©y chuyÒn c«ng nghÖ… Nh÷ng quy ®Þnh nµy xuÊt ph¸t tõ c¸c ®ßi hái thùc tÕ cña ®êi sèng x· héi vµ ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn ®¹t ®-îc cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ ng-êi ta th-êng khÐo lÐo sö dông c¸c quy ®Þnh nµy mét c¸ch thiªn lÖch gi÷a c¸c c«ng ty trong n-íc vµ c¸c c«ng ty n-íc ngoµi vµ biÕn chóng thµnh c«ng cô c¹nh tranh cã lîi cho n-íc chñ nhµ trong quan hÖ th-¬ng m¹i quèc tÕ . VÒ mÆt kinh tÕ 18 nh÷ng quy ®Þnh nµy cã t¸c dông b¶o hé ®èi víi thÞ tr-êng trong n-íc, h¹n chÕ vµ lµm mÐo mã dßng vËn ®éng cña hµng ho¸ trªn thÞ tr-êng thÕ giíi. 4.5 Trî cÊp xuÊt khÈu ChÝnh phñ cã thÓ ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p h¹n chÕ trî cÊp trùc tiÕp hoÆc cho vay víi l·i suÊt thÊp ®èi víi c¸c nhµ xuÊt khÈu trong n-íc. Bªn c¹nh ®ã chÝnh phñ cßn cã thÓ thùc hiÖn mét kho¶n cho vay -u ®·i ®èi víi c¸c b¹n hµng n-íc ngoµi ®Ó cã thÓ cã ®iÒu kiÖn mua c¸c s¶n phÈm do n-íc m×nh s¶n xuÊt ra, vµ ®Ó xuÊt khÈu ra n-íc ngoµi. §©y chÝnh lµ c¸c kho¶n tÝn dông viÖn trî mµ chÝnh phñ c¸c n-íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ¸p dông, khi cho c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn vay ( th-êng cã kÌm theo c¸c ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ) 5. Nh÷ng d¹ng chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ ®iÓn h×nh 5.1 C¸c chÝnh s¸ch h-íng néi ban ®Çu Thóc ®Èy tÝnh tù lùc quèc gia thÓ hiÖn ë viÖc t¨ng c-êng s¶n xuÊt l-¬ng thùc, c¸c n«ng s¶n vµ kho¸ng s¶n mµ 19 chóng kh«ng ®-îc nhËp khÈu . Qua ®ã mµ ®¶m b¶o sù an toµn l-¬ng thùc. ChÝnh phñ cßn ®¸nh thuÕ vµo hµng ho¸ xuÊt khÈu ®Ó t¨ng phÇn thu, qua ®ã lµm gi¶m søc thu hót t-¬ng ®èi cña nÒn n«ng nghiÖp ®Þnh h-íng xuÊt khÈu so víi nÒn n«ng nghiÖp h-íng néi. ChÝnh s¸ch nµy cã thÓ cã t¸c ®éng côc bé nh-ng vÒ l©u dµi nã tr¸i ng-îc víi yt- t-ëng vÒ nÒn kinh tÕ thÕ giíi më cñ¨ cã Ých cho tÊt c¶ c¸c n-íc. 5.2 C¸c chÝnh s¸ch h-íng ngo¹i ban ®Çu C¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn trong giai ®o¹n ®Çu h-íng vµo xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng n«ng s¶n truyÒn thèng vµ ng-êi ta thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®¸nh thuÕ nhËp khÈu t-¬ng ®èi thÊp ®Ó t¨ng nguån thu cho chÝnh phñ, v× ë giai ®o¹n nµy kh«ng cã kh¶ n¨ng lùa chän c¸c lo¹i thuÕ kh¸c. ChÝnh s¸ch th-¬ng m¹i ë ®©y thiªn vÒ ñng hé cho sù thay thÕ nhËp khÈu vµ t¹o ra mét biÓu thuÕ nhËp khÈu ®em 20