Tài liệu Khác biệt giới trong hành vi đọc sách của học sinh trung học phổ thông miền núi

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN NGUYỄN THỊ THÁI HÀ KHÁC BIỆT GIỚI TRONG HÀNH VI ĐỌC SÁCH CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG MIỀN NÚI LUẬN VĂN THẠC SỸ Chuyên ngành: Xã hội học HÀ NỘI -2011 1 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN NGUYỄN THỊ THÁI HÀ KHÁC BIỆT GIỚI TRONG HÀNH VI ĐỌC SÁCH CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG MIỀN NÚI LUẬN VĂN THẠC SỸ CHUYÊN NGÀNH: XÃ HỘI HỌC MÃ SỐ: 60 31 30 Người hướng dẫn khoa học: TS Trương An Quốc HÀ NỘI -2011 2 LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn tốt nghiệp của mình, ngoài sự nỗ lực của ban thân, em đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của các thầy cô giáo, gia đình và bạn bè. Trước hết em xin gửi lời cám ơn chân thành tới tất cả các thầy cô giáo đã giảng dạy em trong suốt quá trình học cao học, đã giúp em có được những kiến thức nền tảng làm cơ sở cho việc học tập và nghiên cứu. Đặc biệt em xin gửi lời cám ơn sâu sắc tới TS Trương An Quốc đã trực tiếp hướng dẫn và nhiệt tình giúp đỡ em trong suốt quá trình thực hiện luận văn để có được kết quả như ngày hôm nay. Cuối cùng em xin cảm ơn những người thân trong gia đình, bạn bè đã tạo điều kiện và hỗ trợ em hoàn thành tốt luận văn tốt nghiệp của mình. Hà Nội, ngày 23/09/2011 Học viên Nguyễn Thị Thái Hà 3 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là đề tài nghiên cứu do tôi thực hiện. Các số liệu, kết quả nghiên cứu và các kết luận được trình bày trong luận văn hoàn toàn trung thực và chưa được công bố ở bất kỳ một nghiên cứu nào khác. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình. Học viên Nguyễn Thị Thái Hà 4 MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ..................................................................................... 10 1. Lý do chọn đề tài..................................................................................... 10 2. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn .................................................. 11 3. Mục tiêu nghiên cứu:.............................................................................. 12 4. Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu ........................................... 12 5. Giả thuyết nghiên cứu ............................................................................ 13 6. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 13 7. Khung lý thuyết ...................................................................................... 16 NỘI DUNG CHÍNH .............................................................................. 16 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI .......... 17 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu.......................................................... 17 1.2. Sơ lược về địa bàn nghiên cứu ......................................................... 20 1.3. Lý thuyết áp dụng ............................................................................ 24 1.3.1. Lí thuyết học hỏi xã hội ............................................................... 25 1.3.2. Lí thuyết hành động xã hội của M.Weber .................................... 26 1.3.3. Lí thuyết nhu cầu của Maslow ..................................................... 27 1.4. Các khái niệm công cụ ....................................................................... 28 1.2.1. Khái niệm Giới............................................................................. 28 1.2.2. Khái niệm Hành vi ....................................................................... 29 1.2.3. Khái niệm khác ............................................................................ 30 1.2.4. Một số đặc điểm về giới ở lứa tuổi học sinh trung học phổ thông (từ 15 tuổi đến 18 tuổi)……………………………………………………………..30 CHƯƠNG 2: KHÁC BIỆT GIỚI TRONG HÀNH VI ĐỌC SÁCH CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG MIỀN NÚI ............................ 32 5 2.1. Thực trạng về hành vi đọc của học sinh trung học phổ thông miền núi hiện nay ............................................................................................. 32 2.1.1. Sự lựa chọn thể loại sách đọc của học sinh Trung học phổ thông miền núi hiện nay và việc đáp ứng nhu cầu đọc sách của học sinh từ các nguồn cung ............................................................................................ 32 2.1.2. Lượng đọc của học sinh ............................................................... 35 2.1.3. Mục đích đọc sách của học sinh ................................................... 39 2.1.4. Những khó khăn của học sinh khi tiếp cận với nguồn đọc ............ 41 2.2. Khác biệt giới trong hành vi đọc sách của học sinh trung học phổ thông miền núi……………………………………………………………...41 2.2.1. Giới tính và thể loại sách học sinh thường đọc…………………….44 2.2.2. Giới tính và mục đích đọc sách của học sinh………………………46 2.2.3. Giới tính và tiêu chí lựa chọn sách của học sinh…………………..48 2.2.4. Giới tính và thời gian dành cho việc đọc sách mỗi ngày của học sinh…………………………………………………………………………………….50 2.2.5. Giới tính và nơi học sinh thường đọc sách…………………………52 2.2.6. Giới tính và nguyên nhân khiến học sinh không đến thư viện……54 2.2.7. Giới tính và loại hình giải trí ngoài việc đọc sách của học sinh...57 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI HÀNH VI ĐỌC CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG MIỀN NÚI ................... 62 3.1. Các đặc điểm cá nhân của học sinh ................................................. 62 3.2. Phương pháp giảng dạy của giáo viên... …………………………...64 3.3. Cơ sở vật chất của thư viện trường…………….…………………..68 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................... 72 KẾT LUẬN .................................................................................................. 72 KHUYẾN NGHỊ…………………………………………………………….74 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................... 77 6 PHỤ LỤC .................................................................................................... 80 7 DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Thể loại sách thường đọc…………………………………………32 Bảng 2.2: Thời gian đọc sách của học sinh………………………………….36 Bảng 2.3: Mức độ đến thư viện của học sinh ……………………………….37 Bảng 2.4: Mục đích đọc sách của học sinh………………………………….40 Bảng 2.5: Khó khăn của học sinh trong việc tiếp cận với nguồn đọc……… 41 Bảng 2.6: Tương quan giữa giới tính và thể loại sách thường đọc…………..44 Bảng 2.7: Tương quan giữa giới tính và mục đích đọc sách của học sinh…..46 Bảng 2.8: Tương quan giữa giới tính và tiêu chí chọn sách…………………48 Bảng 2.9: Tương quan giữa giới tính và thời gian đọc sách...……………….52 Bảng 2.10: Tương quan giữa giới tính và nơi đọc sách của học sinh.……….54 Bảng 2.11: Tương quan giữa giới tính và lý do không đến thư viện………...56 Bảng 2.12: Tương quan giữa giới tính và loại hình giải trí ngoài việc đọc sách…………………………………………………………………………..59 Bảng 3.1: Yếu tố giới và mức độ đến thư viện của học sinh ………………..62 Bảng 3.2: Tương quan giữa biến số trường học và thời gian dành cho việc đọc sách của học sinh …………………………………………………………....63 Bảng 3.3: Đánh giá của học sinh về cơ sở vật chất của thư viện trường….....68 8 DANH MỤC HỘP Hộp 1: Quan sát trường hợp một thư viện………………………………….38 Hộp 2: Hướng dẫn của giáo viên đối với việc đọc sách của học sinh.……..65 Hộp 3: Cơ sở vật chất ảnh hưởng đến việc thực hiện hành vi đọc sách của học sinh………………………………………………………………………….70 DANH MỤC VIẾT TẮT Trường PTDTNT Trường Phổ thông dân tộc Nội trú THPT Trung học phổ thông PTDL Phổ thông dân lập UBND Ủy ban nhân dân ĐH Đại học ĐH KHXH & NV Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn 9 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Như chúng ta đã biết, bậc học trung học phổ thông là thời kỳ quan trọng cho mỗi học sinh, đây là giai đoạn trực tiếp chuẩn bị cho mỗi cá nhân bước tiếp vào các trường chuyên nghiệp. Thực tế trong các trường phổ thông hiện nay học sinh thường ít quan tâm đến việc đọc. Những học sinh xuất sắc, học giỏi toàn diện như trong cuộc thi Đường lên đỉnh Ôlimpia chỉ là cá biệt. Mục tiêu giáo dục toàn diện của chúng ta rất khó thành hiện thực, hoặc chỉ đạt được trong một mặt bằng kiến thức rất thấp. Qua trao đổi với nhiều người và từ những hiểu biết trong lĩnh vực giáo dục của mình, chúng tôi đã nhận thấy tình trạng phân hoá sâu sắc trong trình độ của học sinh ngày nay. Có nghĩa là trình độ học sinh hôm nay về mũi nhọn thì có khá hơn trước, song về mặt bằng chung lại thấp hơn. Đối với học sinh miền núi thì vấn đề này càng trở nên khó khăn hơn so với các khu vực khác. Bởi đặc thù nơi đây hội tụ nhiều học sinh đến từ các dân tộc khác nhau. Điều kiện tiếp cận với các ấn phẩm sách cũng không thể thuận lợi như các khu vực thành thị. Có lẽ vì vậy mà hàng năm, tỷ lệ học sinh miền núi thi đỗ vào các trường đại học là khá thấp, đặc biệt khi xét về khả năng hiểu biết chung. Mà thực tế, những hiểu biết đó có được là từ thói quen đọc sách. Trong nhiều năm qua, vấn đề giới đã trở thành mối quan tâm hàng đầu của nhiều quốc gia cũng như nhiều nhà khoa học, các nhà hoạch định chính sách. Bởi một thực tế rõ ràng là khoảng cách giới hiện nay vẫn chưa được thu hẹp nhiều hơn bao nhiêu. Định kiến và phân biệt đối xử giới đã trở thành một nếp nghĩ và ứng xử trong lối sống của nhiều người. Cũng chính vì thế mà cơ hội đối với nữ giới nói chung và trẻ em gái nói riêng trở nên thật sự khó khăn. 10 Việc tiếp cận với các phương tiện truyền thông để nhận được những thông tin có lợi cho mình đối với phụ nữ còn hạn chế. Nhiều nghiên cứu của các nhà khoa học nước ngoài cho rằng trẻ em nữ có khả năng tiếp thu tri thức và đọc sách tốt hơn trẻ em nam. Tuy nhiên, thực tế hiện nay đã có sự công bằng trong việc tiếp cận với các phương tiện truyền thông giữa hai giới hay không, đặc biệt là đối với trẻ em ở vùng sâu vùng xa? Và những yếu tố nào tạo ra rào cản đối với hành vi đọc của mỗi giới? Có thể nhận thấy, hành vi đọc sách đã xuất hiện trong nhiều nghiên cứu trong và ngoài nước. Tuy vậy, chưa có một nghiên cứu nào tập trung tìm hiểu về hành vi đọc sách của học sinh ở khía cạnh giới. Vì vậy chúng tôi đã tiến hành thực hiện nghiên cứu này. Để tìm câu trả lời cho các vấn đề như hiện trạng hành vi đọc sách của học sinh trung học phổ thông miền núi hiện nay và những khác biệt ở khía cạnh giới trong việc đọc sách, thiết nghĩ nghiên cứu về “Khác biệt giới trong hành vi đọc sách của học sinh trung học phổ thông miền núi” là điều cần thiết. Vì vậy, trong phạm vi đề tài này, chúng tôi hướng đến việc tìm hiểu sự khác biệt giới trong hành vi đọc sách của học sinh trung học phổ thông miền núi (với lứa tuổi từ 16 – 18 tuổi) ở miền núi nhằm tìm hiểu rõ nét hơn về vấn đề đọc sách của học sinh hiện nay. 2. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn 2.1. Ý nghĩa khoa học Khi chọn đề tài nghiên cứu về “Khác biệt giới trong hành vi đọc sách của học sinh trung học phổ thông miền núi” chúng tôi mong muốn được vận dụng những kiến thức đã được học, cụ thể là những lý thuyết, khái niệm vào một đề tài nghiên cứu thực nghiệm, khẳng định lại các giá trị khoa học đó, đồng thời mong muốn tìm tòi và phát hiện ra những vấn đề thực tiễn có 11 giá trị, có ý nghĩa khoa học mới để làm phong phú thêm tri thức ngành khoa học xã hội học. 2.2. Ý nghĩa thực tiễn Đề tài này giúp chúng ta có một cái nhìn tổng quan về thực trạng vấn đề đọc sách của học sinh miền núi hiện nay và phần nào giúp chúng ta tìm ra được những nhân tố ảnh hưởng đến việc đọc sách của học sinh và những khác biệt trên góc độ giới ở học sinh trong hành vi đọc sách. Trên cơ sở kết quả điều tra, chúng tôi đưa ra một số đề xuất được xem là giải pháp tham khảo đối với các nhà hoạch định chính sách về giáo dục. Từ đó có những phương án cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả học tập của học sinh trung học phổ thông miền núi hiện nay. 3. Mục tiêu nghiên cứu: Trong phạm vi nghiên cứu của luận văn chúng tôi hướng đến việc nghiên cứu những vấn đề sau: + Tìm hiểu mức độ khác biệt giới trong hành vi đọc sách của học sinh trung học phổ thông miền núi, cụ thể là ở thể loại sách, mục đích đọc sách, thời gian đọc sách, mức độ đến thư viện của học sinh. + Trên cơ sở những phân tích đó đưa ra những khuyến nghị và giải pháp nhằm giúp các em học sinh miền núi đến được với các tài liệu đọc một cách tốt hơn, phù hợp với nhu cầu mỗi giới và nâng cao chất lượng đọc. 4. Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Khác biệt giới trong hành vi đọc sách của học sinh trung học phổ thông miền núi. 4.2. Khách thể nghiên cứu Học sinh đang theo học tại bốn trường trung học phổ thông ở tỉnh Bắc Kạn. 12 4.3. Phạm vi nghiên cứu * Phạm vi thời gian: Từ tháng 10/2010 đến tháng 5/2011. * Phạm vi không gian: Trường THPT Chuyên Bắc Kạn, Trường THPT Bắc Kạn, Trường PTDT Nội trú tỉnh Bắc Kạn, Trường Phổ thông dân lập Hùng Vương. 5. Giả thuyết nghiên cứu - Phần lớn học sinh trung học phổ thông đã ý thức được tầm quan trọng của việc đọc sách, số học sinh thường xuyên tiếp cận với sách là khá cao. - Có sự khác biệt trong hành vi đọc sách giữa học sinh nam và học sinh nữ: + Học sinh nữ thường thích đọc những cuốn sách đơn giản, dễ hiểu hơn học sinh nam. + Học sinh nam dành ít thời gian đọc sách hơn học sinh nữ. + Mục đích đọc sách, tiêu chí lựa chọn sách và nơi đọc sách của học sinh nam cũng có sự khác biệt so với học sinh nữ. - Yếu tố cá nhân, phương pháp giảng dạy của giáo viên và cơ sở vật chất của thư viện trường có ảnh hưởng đến sự khác biệt trong hành vi đọc của học sinh nam và học sinh nữ. 6. Phương pháp nghiên cứu 6.1. Phương pháp luận Trong báo cáo này chúng tôi sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, mà trọng tâm là học thuyết hình thái kinh tế xã hội làm nền tảng. Chủ nghĩa duy vật biện chứng là cơ sở phương pháp luận đặt ra khi xem xét đánh giá mỗi hiện tượng – sự kiện xã hội. Tức là phải đặt nó trong mối liên hệ phổ biến, trong sự tác động và ảnh hưởng qua lại với các hiện tượng – sự kiện khác. Ngoài ra, phải có quan điểm toàn diện khi đánh giá một vấn đề để tránh cái nhìn phiến diện, thiếu khách quan, không đầy đủ. 13 6.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể Để thu thập thông tin phục vụ đề tài, chúng tôi sử dụng một số phương pháp nghiên cứu xã hội học sau: - Phương pháp phỏng vấn sâu: để bổ sung thông tin cho các phân tích định lượng, chúng tôi tiến hành phỏng vấn sâu cá nhân với 8 học sinh thuộc 4 trường THPT trong mẫu nghiên cứu, mỗi trường chọn 2 đối tượng để phóng vấn. Nội dung phỏng vấn xung quanh vấn đề đọc sách của học sinh. - Phương pháp quan sát: được sử dụng kết hợp trong quá trình phát bảng hỏi và phỏng vấn sâu nhằm tìm hiểu rõ hơn những thông tin của người trả lời. Thông qua tri giác trực tiếp và sử dụng những ghi chép bằng giấy bút, bằng hình ảnh để ghi lại những vấn đề xoay quanh đề tài nghiên cứu. - Phương pháp phân tích tài liệu: nguồn thông tin khai thác từ các báo cáo của trường học, báo chí, truyền hình, các công trình nghiên cứu đã được đăng tải trên internet và một số tư liệu khác có liên quan đến một số yếu tố tác động đến hành vi đọc sách của học sinh trung học phổ thông miền núi. - Phương pháp chọn mẫu: Thông tin sẽ được thu thập từ mẫu được lựa chọn ngẫu nhiên từ bốn trường trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn. Dung lượng mẫu dự kiến là 400. Tính đại diện của mẫu nghiên cứu được đảm bảo bằng quy trình chọn mẫu ngẫu nhiên theo mẫu cụm nhiều giai đoạn. Cách chọn như sau: 1. Lập danh sách các trường. 2. Tại mỗi trường lập danh sách số lớp của ba khối lớp (khối lớp 10, lớp 11 và lớp 12). 3. Bốc thăm chọn lớp, mỗi khối chọn 1 đến 4 lớp để khảo sát tùy thuộc vào sĩ số của mỗi lớp. 4. Cách chọn ở từng lớp như sau: - Chọn học sinh ngồi giữa dãy bàn từ dãy trên xuống dãy dưới. 14 - Không chọn hai học sinh ngồi cạnh nhau để hỏi. Trường học Tần số Tần suất % Trường THPT Chuyên Bắc Kạn 100 25 Trường THPT Bắc Kạn 100 25 Trường PTDTNT tỉnh Bắc Kạn 100 25 Trường THPT Dân lập Hùng Vương 100 25 Tổng 400 100 Cơ cấu giới tính của mẫu nghiên cứu: Giới tính Tần số Tần suất (%) Nam 200 50 Nữ 200 50 Tổng 400 100 Cơ cấu dân tộc của mẫu: Dân tộc Tần số Tần suất (%) Kinh 115 28,8 Tày 145 46,2 Dao 65 16,2 Nùng 26 6,5 Mông 9 2,2 - Phương pháp trưng cầu ý kiến bằng bảng hỏi tự ghi: đây là phương pháp được sử dụng chủ yếu trong đề tài nhằm thu thập thông tin thực nghiệm. Chúng tôi tiến hành phát 400 phiếu trưng cầu ý kiến cho học sinh các lớp trong 4 trường. Nội dung phiếu gồm hai phần lớn: Phần nội dung chính của phiếu hỏi và phần thông tin cá nhân. 15 + Phần các câu hỏi: chúng tôi đưa ra các câu hỏi về hành vi đọc sách của học sinh. Bên cạnh đó chúng tôi cũng đưa thêm câu hỏi để xem đánh giá của học sinh về cơ sở vật chất của thư viện trường, phương pháp giảng dạy của giáo viên để từ đó xác định được những yếu tố ảnh hưởng đến hành vi đọc sách của học sinh. + Phần thông tin cá nhân: chúng tôi đưa ra một số đặc điểm cá nhân của học sinh như giới tính, dân tộc, lớp, trường. - Phương pháp xử lý thông tin: Số liệu điều tra được xử lý bằng chương trình ứng dụng SPSS for Windows version 16.0. 7. Khung lý thuyết Nhu cầu đọc sách Điều kiện khách quan Đặc điểm giới Hành vi đọc sách 16 NỘI DUNG CHÍNH CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu Có thể nói, đã có khá nhiều các nghiên cứu của các nhà khoa học về vấn đề văn hoá đọc nói chung và hành vi đọc sách của độc giả nói riêng với nhiều hướng tiếp cận khác nhau. Có thể kể đến ở đây một vài nghiên cứu như nghiên cứu Truyền hình và hành vi đọc của giới trẻ: một cách tiếp cận (Television and Young People's Reading Behaviour: A Review of Researc)h của các tác giả Johannes W.J. Beentjes và Tom H.A. van der Voort, hay nghiên cứu Hành vi đọc của giới trẻ cuối thế kỷ: nghiên cứu tập trung ở học sinh dân tộc thiểu số bậc tiểu học (Young people’ reading at the end of the century: Focus on Ethnic Minority Pupils) (1999) được Trung tâm nghiên cứu quốc gia Anh về văn học thiếu nhi thuộc viện Roehampton công bố nhằm tìm hiểu về thói quen đọc sách của những em học sinh dân tộc thiểu số. Nghiên cứu Young people’ reading at the end of the century: Focus on Ethnic Minority Pupils cho thấy các em học sinh người dân tộc thiểu số tin tưởng vào những gì chúng đọc được về giới tính, việc mang thai, và những thay đổi cơ thể hơn thanh niên nói chung. Nghiên cứu cũng cho thấy khoảng cách giữa em gái và em trai trong việc hứng thú đọc sách là khá hẹp trong những cộng đồng dân tộc thiểu số. Và trong những cộng đồng này, có thể có sự tham gia của người cha trong việc đọc của trẻ em. Ở đây có thể kể đến một nghiên cứu khác về việc Tìm hiểu sự khác biệt giới trong hành vi đọc ở trẻ em (Gender Differentials in Reading Behaviour Among Children) của các tác giả Rita Rani, Raj Pathania và Shuphangna Sharma (Ấn Độ, 2006). Nghiên cứu lựa chọn mẫu ngẫu nhiên 17 bao gồm 100 trẻ em (gồm 50 em nam và 50 em nữ) trong độ tuổi từ 6 – 18 tuổi, không phân biệt tầng lớp, tín ngưỡng và địa vị kinh tế. Ở đây, tác giả sử dụng bảng phỏng vấn bán cấu trúc được xây dựng dựa trên những mục tiêu đã được đặt ra nhằm thu thập thông tin từ người được hỏi về những ảnh hưởng của sách và tạp chí đến trẻ em như thế nào? Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, các phương tiện in ấn đã tạo ra một sự thay đổi to lớn trong cách sống của trẻ em. Hầu hết những em được hỏi đều dành ít nhất một giờ một ngày để đọc báo. Trong khi các em nam hứng thú với việc tìm hiểu những kiến thức chung qua các tạp chí, thì các em gái lại ưa chuộng những tạp chí thời trang. Đa số trẻ em trai thường xuyên đọc những thông tin về những vấn đề quốc tế, còn trẻ em gái thì có xu hướng thiên về nghệ thuật, văn chương. Những cuốn sách, tạp chí, hay những tờ báo có thể giúp cung cấp kiến thức giúp các em hiểu rõ hơn về mọi người, về những sự việc xảy ra trong xã hội và khuyến khích ở trẻ em những hành vi chuẩn mực xã hội. Những cuốn sách ưa thích của các em nữ thường là viết về các vở kịch hay câu chuyện, trong khi đó các em nam lại thích những cuốn sách liên quan đến tội phạm và những khám phá. Như vậy, có thể nhận xét rằng, sách báo và tạp chí vẫn nhận được sự yêu thích và quan tâm của giới trẻ trong thời đại công nghệ thông tin như hiện nay. Trong khoảng thời gian từ tháng 04-08/2009, trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã tiến hành cuộc khảo sát về Thực trạng đọc sách của thiếu nhi Việt Nam (nghiên cứu tại 10 tỉnh thành trong cả nước). Cuộc khảo sát thực hiện trên 1000 đối tượng: thiếu nhi (chủ thể đọc sách), phụ huynh và giáo viên (người có vai trò định hướng và tổ chức việc đọc sách cho trẻ). Kết quả cho 18 thấy văn hóa đọc của thiếu nhi hiện nay rất đáng lo ngại từ nhiều phương diện. + Các em say mê các trò giải trí khác như chơi game, xem tivi, chơi thể thao nhiều hơn là đọc sách. Nếu có đọc sách thì phần lớn các em (87%) thường đọc truyện tranh và truyện giả tưởng dịch của nước ngoài. + Nguồn sách mà các em đọc thiếu tính định hướng của người lớn nên các em có thể sẽ đọc những cuốn sách thiếu tính thẩm mỹ, giáo dục. + Đối với các em thiếu nhi các tỉnh miền núi hầu hết đều thích đọc sách, nhất là sách, truyện tranh nhưng rất ít có sách để đọc. + Đối với giáo viên thì gần như tuyệt đại đa số giáo viên không có gợi ý về loại sách đọc cho học sinh của mình. + Các bậc phụ huynh học sinh cũng dành một số tiền khá ít ỏi để mua sách cho con, còn những phụ huynh có dành tiền mua sách cho con thì không biết con mua loại sách gì hay thích đọc sách gì? Vấn đề đọc sách của giới trẻ hiện nay còn được tác giả Lê Thị Như Khê đề cập tới trong một nghiên cứu vào năm 2007 là “Sở thích đọc sách của giới trẻ ở Huế hiện nay: những số liệu điều tra”. Nghiên cứu thực hiện việc chọn mẫu hướng đến hai đối tượng: người cho thuê truyện và người đọc truyện. Trong đó đặc biệt chú ý đến ý kiến của nhóm người đọc truyện (120 mẫu) với nhiều lứa tuổi từ 11 – 15 tuổi, 16 – 18 tuổi và thanh niên trưởng thành (19 – 25 tuổi). Chú ý các đối tượng phỏng vấn theo giới tính, kết hợp phỏng vấn ngẫu nhiên người đọc tại các quầy sách, thư viện,.. và phỏng vấn có định hướng qua người thân quen,… Kết quả nghiên cứu cho thấy, sở thích đọc sách của giới trẻ ở Huế hiện nay chủ yếu là truyện tranh. Sự phản cảm về văn hoá của truyện tranh ít bị ảnh hưởng đến thanh niên Huế hơn so với những thành phố khác. Tuy nhiên, sự cảm nhận văn học của giới trẻ có chiều hướng lệch lạc. Bởi lẽ những tác phẩm chưa hay, những cuốn truyện tranh với 19 nội dung chưa phù hợp với thuần phong mỹ tục vẫn đang lan tràn khắp thị trường và giới trẻ dễ dàng tiếp cận được với những ấn phẩm như vậy. Vấn đề nghiên cứu đặt ra đó là, giới trẻ ngày càng ưa thích truyện tranh, những tác phẩm văn chương thuần tuý không thu hút được họ nữa. Đó là nguyên nhân khiến cho ngôn ngữ cũng như khả năng diễn đạt ý tưởng và đối thoại của giới trẻ ngày càng hạn chế. Tuy nhiên chưa có một nghiên cứu nào đi sâu vào việc tìm hiểu sự khác biệt giới trong hành vi đọc của học sinh nói chung. Vì vậy, chúng tôi tiếp tục đi theo hướng nghiên cứu của các nhà khoa học trước để tìm hiểu sự khác biệt giới trong hành vi đọc của học sinh trung học phổ thông miền núi. Từ đó đưa ra một bức tranh khái quát về mức độ khác biệt giới trong hành vi đọc của học sinh miền núi hiện nay và đề xuất một vài ý kiến nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu đọc sách của học sinh theo từng giới. 1.2. Sơ lược về địa bàn nghiên cứu Cuộc khảo sát được tiến hành trên cơ sở lấy mẫu tại bốn trường trung học phổ thông tại địa bàn thị xã Bắc Kạn. Trường THPT Dân lập Hùng Vương được thành lập từ năm 2004. Đến nay về cơ bản trường đã có đầy đủ cơ sở vật chất với đội ngũ giáo viên trẻ khỏe, luôn tận tâm với công việc của mình. Năm học 2010 - 2011, Trường THPT Dân lập Hùng Vương đã tổ chức tuyển sinh 182 học sinh đủ điều kiện thụ hưởng Dự án“Hỗ trợ học sinh tốt nghiệp THCS học lên bậc THPT dựa vào kết quả đầu ra”. Bước sang năm học 2011 - 2012, tổng số học sinh tiếp tục được nhận hỗ trợ từ Dự án là 157 học sinh, trong đó có 151 học sinh đã tham gia Dự án từ năm học trước và 6 học sinh mới chuyển trường được lựa chọn thay thế. Nguồn kinh phí được Tổ 20