Tài liệu Khả năng cạnh tranh của một dn trong nền kttt

LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Trêng §H Kinh tÕ Quèc Môc lôc Lêi më ®Çu......................................................................................................................... Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña mét doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng .............................................. I. C¹nh tranh vµ vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ quèc d©n......................... 1. Quan niÖm vÒ c¹nh tranh............................................................................... 2. Vai trß cña c¹nh tranh.................................................................................... II. Kh¸i niÖm vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña mét doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ................................................................................................ 1. Kh¸i niÖm vÒ c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng cña mét doanh nghiÖp......................... 2. C¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.................................................................................................... 3. C¸c c«ng cô sö dông ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.... 4. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp....................... III. Néi dung ho¹t ®éng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng.......... 1. Nghiªn cøu thÞ trêng, x¸c ®Þnh ®èi thñ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.......... 2. Nghiªn cøu tiÒm n¨ng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp............... 3. X¸c ®Þnh môc tiªu c¹nh tranh cña doanh nghiÖp............................................ 4. LËp c¸c chiÕn lîc c¹nh tranh cho doanh nghiÖp............................................ 5. Tæ chøc thùc hiÖn c¸c chiÕn lîc c¹nh tranh................................................... Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty Bãng ®Ìn PhÝch níc R¹ng §«ng.............................................................................. I. Kh¸i qu¸t vÒ c«ng ty Bãng ®Ìn PhÝch níc R¹ng §«ng .............................. 1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn...................................................................... 2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô, c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y cña c«ng ty.............................. 3. KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh (1998 – 2003) ................................ II. Thùc tr¹ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty Bãng ®Ìn PhÝch níc R¹ng §«ng trªn thÞ trêng.................................................................................. 1. §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh chñ yÕu cã ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty trªn thÞ trêng........................................................................... 2. Thùc tr¹ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty Bãng ®Ìn PhÝch níc R¹ng §«ng.................................................................................................................... 3. C¸c ®èi thñ c¹nh tranh chÝnh cña c«ng ty Bãng ®Ìn PhÝch níc R¹ng §«ng trªn thÞ trêng........................................................................................................ III. §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty Bãng ®Ìn PhÝch níc R¹ng §«ng nh÷ng n¨m qua........................................................................................ 1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc..................................................................................... 2. Nh÷ng tån t¹i, yÕu kÐm vµ nguyªn nh©n.......................................................... Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th - LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Trêng §H Kinh tÕ Quèc Ch¬ng 3: Mét sè biÖn ph¸p chñ yÕu n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty Bãng ®Ìn PhÝch níc R¹ng §«ng..................... I. Ph¬ng híng ph¸t triÓn cña c«ng ty tõ nay ®Õn n¨m 2010.......................... II. Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty Bãng ®Ìn PhÝch níc R¹ng §«ng ...................................................................... 1. X©y dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn thÞ trêng thÝch hîp............................................ 2. T¨ng cêng c«ng t¸c khuyÕch tr¬ng s¶n phÈm vµ kÝch thÝch tiªu thô............... 3. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm ............................................... 4. Tæ chøc vµ qu¶n lý cã hiÖu qu¶ m¹ng líi tiªu thô s¶n phÈm ......................... 5. Nghiªn cøu ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó x¸c ®Þnh chiÕn lîc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ................................................................................................................ 6. X©y dùng chÝnh s¸ch gi¸ hîp lý....................................................................... 7. T¨ng cêng c¸c ho¹t ®éng dÞch vô.................................................................... 8. T¨ng cêng ®Çu t cho ®µo t¹o, khoa häc kü thuËt, c«ng nghÖ, kü n¨ng qu¶n lý.......................................................................................................................... 9. X©y dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn th¬ng hiÖu doanh nghiÖp còng nh c¸c s¶n phÈm cña c«ng ty................................................................................................. III. Mét sè kiÕn nghÞ ®èi víi Nhµ níc vµ Bé C«ng nghiÖp............................. 1. Mét sè kiÕn nghÞ ®èi víi Nhµ níc ................................................................... 2. Mét sè kiÕn nghÞ ®èi víi Bé C«ng nghiÖp........................................................ KÕt luËn...................................................................................................................................... Danh môc tµi liÖu tham kh¶o.............................................................................. Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th - LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Trêng §H Kinh tÕ Quèc Lêi më ®Çu ChÝnh s¸ch ®æi míi më cöa nÒn kinh tÕ, xo¸ bá c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng ®· lµm cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam chuyÓn biÕn m¹nh mÏ. Trong ®iÒu kiÖn níc ta hiÖn nay, khi mµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh, sù c¹nh tranh ngµy cµng trë nªn gay g¾t, quyÕt liÖt th× sù ®øng v÷ng vµ kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña mét doanh nghiÖp trªn thÞ trêng lµ mét ®iÒu cùc kú khã kh¨n. BÊt cø mét doanh nghiÖp nµo khi tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng ®Òu ph¶i chÞu t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan, trong ®ã cã quy luËt c¹nh tranh. Theo quy luËt nµy, mçi doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc trªn thÞ trêng th× ph¶i kh«ng ngõng nç lùc ¸p dông khoa häc kü thuËt ®Ó n©ng cao chÊt lîng, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm… Cã nh vËy, doanh nghiÖp míi thu hót ®îc kh¸ch hµng ®ång thêi chiÕn th¾ng ®îc c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trªn thÞ trêng. V× vËy, vÊn ®Ò n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ®· trë thµnh mét vÊn ®Ò quan träng hµng ®Çu mµ bÊt cø doanh nghiÖp nµo còng ph¶i quan t©m. Víi ý nghÜa ®ã vµ sau mét thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty Bãng ®Ìn PhÝch níc R¹ng §«ng, t«i ®· chän vµ hoµn thµnh luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh víi ®Ò tµi: “Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty Bãng ®Ìn PhÝch níc R¹ng §«ng”. Néi dung luËn v¨n ®îc chia lµm 3 ch¬ng:  Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña mét doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.  Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty Bãng ®Ìn PhÝch níc R¹ng §«ng.  Ch¬ng 3: Mét sè biÖn ph¸p chñ yÕu nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty Bãng ®Ìn PhÝch níc R¹ng §«ng. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì tËn t×nh cña TS. Phan Tè Uyªn vµ c¸c c« chó, anh chÞ trong c«ng ty Bãng ®Ìn PhÝch níc R¹ng §«ng ®Æc biÖt lµ Phßng thÞ trêng ®· gióp ®ì t«i hoµn thµnh bµi viÕt nµy. Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th - LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Trêng §H Kinh tÕ Quèc Ch¬ng 1 Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña mét doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng I. C¹nh tranh vµ vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ quèc d©n 1. Quan niªm vÒ c¹nh tranh Bíc vµo thêi ®¹i kinh tÕ tri thøc, tõ v¨n ho¸ tíi t tëng cña toµn thÕ giíi tÊt sÏ thay ®æi lín vµ s©u s¾c cha tõng thÊy. Theo ®ã, lý luËn vÒ kinh tÕ còng cã xu thÕ ph¸t triÓn míi, ®ång thêi lý luËn c¹nh tranh còng cã bíc ph¸t triÓn míi. Lý luËn kinh tÕ truyÒn thèng lµ c¬ së lý luËn trong nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp, do ®ã nã mang ®Æc ®iÓm cña thêi ®¹i kinh tÕ c«ng nghiÖp. Kinh tÕ c«ng nghiÖp lÊy s¶n xuÊt vËt chÊt vµ n¨ng lîng lµm träng t©m, c¸c ngµnh phÇn lín lµ nh÷ng ngµnh sö dông nhiÒu t b¶n, lµ nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp gia c«ng cã quy m« lín vµ c«ng nghiÖp nÆng. Theo quan ®iÓm cña nhµ kinh tÕ häc næi tiÕng ngêi Anh Alfred Masshall, nÒn kinh tÕ thêi ®¹i nµy c©n ®èi, æn ®Þnh, do ®ã mµ cã trËt tù, cã thÓ dù ®o¸n ®îc. Trong nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp s¶n xuÊt cã khuynh híng lÆp ®i lÆp l¹i, c¹nh tranh cã nghÜa lµ ph¶i lµm cho s¶n phÈm cã chÊt lîng cao, gi¸ rÎ. Do ®ã, ph¶i c¶i tiÕn chÊt lîng, h¹ gi¸ thµnh, ®i ®Õn giíi h¹n cuèi cïng lµ gi¸ thµnh t¨ng lªn hoÆc lîi nhuËn gi¶m xuèng. Lý luËn kinh tÕ truyÒn thèng cho r»ng loµi ngêi sèng trong mét thÕ giíi khan hiÕm tµi nguyªn, tÝnh chÊt khan hiÕm tµi nguyªn biÓu hiÖn ë chç thï lao gi¶m dÇn. Quy luËt thï lao gi¶m dÇn khiÕn mäi ngêi cã quan ®iÓm bi quan ®èi víi mong ®îi kinh tÕ t¨ng trëng bÒn v÷ng vµ liªn tôc. Trong nÒn kinh tÕ tri thøc th× thï lao t¨ng dÇn. Nhµ kinh tÕ häc ngêi Mü W.B Arthur cho r»ng thï lao t¨ng dÇn ph¶n ¸nh xu híng sau: DÉn ®Çu th× l¹i dÉn ®Çu h¬n n÷a, mÊt lîi thÕ th× sÏ mÊt lîi thÕ h¬n n÷a. ¤ng tæ cña lý luËn kinh tÕ ph¬ng T©y, Adam Smith cho r»ng c¹nh tranh cã thÓ lµm gi¶m chi phÝ vµ gi¸ c¶ s¶n phÈm, tõ ®ã khiÕn cho toµn bé x· héi ®îc lîi do n¨ng suÊt cña c¸c doanh nghiÖp t¨ng lªn t¹o ra. H¬n 200 n¨m sau thêi Adam Smith, quan ®iÓm cho r»ng c¹nh tranh cã thÓ n©ng cao n¨ng suÊt lµm cho x· héi ®îc lîi ¨n s©u vµo toµn bé lý luËn kinh tÕ ph¬ng T©y. C¹nh tranh ®îc coi lµ ®éng lùc gi¶m gi¸ s¶n phÈm, c¶i tiÕn chÊt lîng s¶n phÈm vµ s¸ng t¹o ra s¶n phÈm míi. Trong nÒn kinh tÕ tri thøc, tÇm quan träng cña c¹nh tranh kh«ng thay ®æi, h¬n n÷a cßn quan träng h¬n rÊt nhiÒu. Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th - LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Trêng §H Kinh tÕ Quèc Cã thÓ nãi r»ng, c«ng nghiÖp truyÒn thèng thiªn vÒ thèng nhÊt ho¸, nÒn nÕp ho¸ vµ tæ chøc ho¸ s¶n phÈm. Mçi lo¹i s¶n phÈm ®Òu lµ mét ®iÓm cña “kh«ng gian s¶n phÈm ®a hÖ”. Trong t¸c phÈm “lý luËn tæ chøc ngµnh” cña m×nh, Taylor dïng kh¸i niÖm kh«ng gian s¶n phÈm ®Ó m« t¶ tÝnh chÊt phong phó cña sù kh¸c nhau cña s¶n phÈm. Do ®ã, trong kh«ng gian ®· ®Þnh s½n Êy, c¹nh tranh cã nghÜa lµ lµm cho hµng ho¸ lu th«ng nhanh, b»ng c¸ch lµm thay ®æi nh÷ng “hµm sè s¶n xuÊt” tøc lµ hoÆc tÝch cùc t¨ng ®Çu vµo trong ®iÒu kiÖn gi¸ thµnh ®· Ên ®Þnh s½n hoÆc tËn søc gi¶m gi¸ thµnh trong ®iÒu kiÖn ®Çu ra ®· Ên ®Þnh s½n ®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. Trong nÒn kinh tÕ tri thøc, c¹nh tranh kh«ng cßn chØ ®¬n thuÇn lµ thay ®æi “hµm sè s¶n xuÊt” vµ më réng thÞ phÇn, mµ lµ c¹nh tranh më réng “kh«ng gian sinh tån”, lµ t b¶n ho¸ gi¸ trÞ thêi gian cña c¸c c¸ nh©n ngêi tiªu dïng trong kh«ng gian thÞ trêng míi. Kh«ng gian nµy lÊy t¨ng trëng bÒn v÷ng, chuyªn m«n ho¸ ë tr×nh ®é cao vµ s¸ng t¹o ra hÖ thèng sinh th¸i con lµm ®Æc trng. Doanh nghiÖp c¹nh tranh kh«ng gian, c¹nh tranh thÞ trêng lµ c¹nh tranh t b¶n. Lý luËn vÒ kinh tÕ tri thøc ®îc x©y dùng trªn c¬ së lý luËn sinh vËt häc, cho r»ng nÒn kinh tÕ tri thøc m·i m·i ë bªn lÒ thêi gian, ph¸t triÓn kh«ng ngõng, kÕt cÊu kinh tÕ thêng xuyªn s¾p xÕp l¹i. Kinh tÕ tri thøc lÊy ngµnh nghÒ kü thuËt cao lµm trô cét. Do vËy, viÖc hiÓu biÕt s¶n phÈm cña m×nh thuéc hÖ sinh th¸i nµo lµ viÖc hÕt søc quan träng, thµnh c«ng hay thÊt b¹i kh«ng chØ do b¶n th©n doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh mµ cßn do m¹ng líi cña nã cã thµnh c«ng hay kh«ng quyÕt ®Þnh. Muèn cã lîi thÕ c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, doanh nghiÖp “ph¶i n¾m b¾t thêi c¬ vµ ph¬ng ph¸p x©y dùng hÖ thèng sinh th¸i, cã thÓ ®iÒu chØnh híng bay trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ c¶i tiÕn. HÖ thèng sinh th¸i míi ®ßi hái ngêi lao ®éng cã kh¶ n¨ng vît lªn trªn tæ chøc truyÒn thèng vµ giíi h¹n v¨n ho¸ ®Ó h×nh thµnh quan ®iÓm c¹nh tranh vît qua giíi h¹n doanh nghiÖp, ngµnh vµ quèc gia”. (F. Moore) 2. Vai trß cña c¹nh tranh Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¹nh tranh cã vai trß v« cïng quan träng, nã ®îc coi lµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn kh«ng chØ cña mçi c¸ nh©n, mçi doanh nghiÖp mµ c¶ nÒn kinh tÕ nãi chung. 2.1. §èi víi doanh nghiÖp §èi víi mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¹nh tranh cã nh÷ng vai trß sau: Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th - LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Trêng §H Kinh tÕ Quèc  C¹nh tranh ®îc coi nh lµ c¸i “sµng” ®Ó lùa chän vµ ®µo th¶i nh÷ng doanh nghiÖp. V× vËy n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp cã vai trß cùc kú to lín.  C¹nh tranh quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. C¹nh tranh t¹o ra ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, thóc ®Èy doanh nghiÖp t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.  C¹nh tranh ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i ph¸t triÓn c«ng t¸c marketing b¾t ®Çu tõ viÖc nghiªn cøu thÞ trêng ®Ó x¸c ®Þnh ®îc nhu cÇu thÞ trêng tõ ®ã ra c¸c quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu ®ã. Bªn c¹nh ®ã, doanh nghiÖp ph¶i n©ng cao c¸c ho¹t ®éng dÞch vô còng nh t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶ng c¸o, khuyÕn m·i, b¶o hµnh...  C¹nh tranh buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®a ra c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng cao h¬n ®Ó ®¸p øng ®îc nhu cÇu thêng xuyªn thay ®æi cña ngêi tiªu dïng. Muèn vËy, c¸c doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt míi vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý, n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cña c«ng nh©n... tõ ®ã lµm cho doanh nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn h¬n. 2.2. §èi víi ngêi tiªu dïng Cã c¹nh tranh, hµng ho¸ sÏ cã chÊt lîng ngµy cµng tèt h¬n, mÉu m· ngµy cµng ®Ñp, phong phó ®a d¹ng h¬n ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña ngêi tiªu dïng trong x· héi. V× vËy, ®èi víi ngêi tiªu dïng, c¹nh tranh cã c¸c vai trß sau:  Ngêi tiªu dïng cã thÓ tho¶i m¸i, dÔ dµng trong viÖc lùa chän c¸c s¶n phÈm phï hîp víi tói tiÒn vµ së thÝch cña m×nh.  Nh÷ng lîi Ých mµ hä thu ®îc tõ hµng ho¸ ngµy cµng ®îc n©ng cao, tho¶ m·n ngµy cµng tèt h¬n c¸c nhu cÇu cña hä nhê c¸c dÞch vô kÌm theo ®îc quan t©m nhiÒu h¬n. §ã chÝnh lµ nh÷ng lîi Ých mµ ngêi tiªu dïng cã ®îc tõ viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp. 2.3. §èi víi nÒn kinh tÕ C¹nh tranh ®îc coi nh lµ “linh hån” cña nÒn kinh tÕ, vai trß cña c¹nh tranh ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt sau:  C¹nh tranh lµ m«i trêng, lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, gãp phÇn xo¸ bá nh÷ng ®éc quyÒn, bÊt hîp lý, bÊt b×nh ®¼ng trong kinh doanh. Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th - LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Trêng §H Kinh tÕ Quèc  C¹nh tranh b¶o ®¶m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt, sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi ngµy cµng x©u s¾c.  C¹nh tranh thóc ®Èy sù ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña x· héi, kÝch thÝch nhu cÇu ph¸t triÓn, lµm n¶y sinh nh÷ng nhu cÇu míi, gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng ®êi sèng x· héi vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ.  C¹nh tranh lµm nÒn kinh tÕ quèc d©n v÷ng m¹nh, t¹o kh¶ n¨ng cho doanh nghiÖp v¬n ra thÞ trêng níc ngoµi.  C¹nh tranh gióp cho nÒn kinh tÕ cã nh×n nhËn ®óng h¬n vÒ kinh tÕ thÞ trêng, rót ra ®îc nh÷ng bµi häc thùc tiÔn bæ sung vµo lý luËn kinh tÕ thÞ trêng cña níc ta. Bªn c¹nh nh÷ng t¸c dông tÝch cùc, c¹nh tranh còng lµm xuÊt hiÖn nh÷ng hiÖn tîng tiªu cùc nh lµm hµng gi¶, bu«n lËu trèn thuÕ… g©y nªn sù bÊt æn trªn thÞ trêng, lµm thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña nhµ níc vµ cña ngêi tiªu dïng. Ph¸t huy nh÷ng yÕu tè tÝch cùc, h¹n chÕ nh÷ng mÆt tiªu cùc cña c¹nh tranh kh«ng chØ lµ nhiÖm vô cña nhµ níc, doanh nghiÖp mµ lµ nhiÖm vô chung cña toµn bé c¸ nh©n. II. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña mét doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng 1. Kh¸i niÖm vÒ c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng cña mét doanh nghiÖp 1.1. Kh¸i niÖm vÒ c¹nh tranh Trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ tËp trung bao cÊp - c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu ®îc chØ ®¹o tõ trung ¬ng, tõ trªn xuèng díi. Quan hÖ cung cÇu còng nh tÊt c¶ c¸c quy luËt cña kinh tÕ thÞ trêng kh«ng ®îc tån t¹i theo ®óng nghÜa cña nã. Quan hÖ gi÷a c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ hÇu nh kh«ng cã m©u thuÉn vÒ lîi Ých. ChÝnh v× vËy mµ c¹nh tranh kh«ng cã chç ®øng trong nÒn kinh tÕ. Thêi ®iÓm ®¸nh ®Êu c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ë níc ta b¾t ®Çu tõ ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI cña §¶ng (1986). Tõ ®©y c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cã bíc ®æi míi c¬ b¶n, nÒn kinh tÕ ®· chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¹nh tranh xuÊt hiÖn. §Æc biÖt tõ khi níc ta tham gia héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi th× c¹nh tranh ®îc nh×n nhËn theo híng tÝch cùc h¬n. M«i trêng c¹nh tranh ®îc më réng trªn c¶ thÞ trêng néi ®Þa vµ thÞ trêng quèc tÕ. Theo M¸c: “C¹nh tranh t b¶n chñ nghÜa (TBCN) lµ sù ganh ®ua, sù ®Êu tranh gay g¾t gi÷a c¸c nhµ t b¶n nh»m giµnh giËt c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng ho¸ ®Ó thu ®îc lîi nhuËn siªu ng¹ch”. Nghiªn Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th - LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Trêng §H Kinh tÕ Quèc cøu s©u vÒ nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ TBCN vµ c¹nh tranh TBCN, M¸c ®· ph¸t hiÖn ra quy luËt c¹nh tranh c¬ b¶n lµ quy luËt ®iÒu chØnh tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n gi÷a c¸c ngµnh. Theo tõ ®iÓn kinh doanh (xuÊt b¶n n¨m 1992) ë Anh: “C¹nh tranh trong c¬ chÕ thÞ trêng ®îc ®Þnh nghÜa lµ sù ganh ®ua k×nh ®Þch gi÷a c¸c nhµ kinh doanh nh»m giµnh tµi nguyªn s¶n xuÊt cïng mét lo¹i vÒ phÝa m×nh”. Ngµy nay trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¹nh tranh lµ mét ®iÒu kiÖn vµ lµ yÕu tè kÝch thÝch kinh doanh, lµ m«i trêng ®éng lùc thóc ®Èy ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng t¹o sù ph¸t triÓn cña x· héi nãi chung. Nh vËy c¹nh tranh lµ quy luËt kh¸ch quan cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, lµ néi dung c¬ chÕ vËn ®éng cña thÞ trêng. S¶n xuÊt hµng ho¸ cµng ph¸t triÓn, hµng ho¸ b¸n ra cµng nhiÒu, sè lîng nhµ cung øng cµng ®«ng th× c¹nh tranh cµng gay g¾t, kÕt qu¶ c¹nh tranh sÏ tù lo¹i bá nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶. Nh vËy, hiÓu theo mét nghÜa chung nhÊt, c¹nh tranh lµ sù ganh ®ua gi÷a c¸c chñ thÓ kinh doanh trong viÖc giµnh giËt thÞ trêng vµ kh¸ch hµng. 1.2. Kh¸i niÖm vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lµ kh¶ n¨ng, n¨ng lùc mµ doanh nghiÖp cã thÓ tù duy tr× vÞ trÝ cña nã mét c¸ch l©u dµi vµ cã ý chÝ trªn thÞ trêng c¹nh tranh, ®¶m b¶o viÖc thùc hiÖn mét tû lÖ lîi nhuËn Ýt nhÊt b»ng tû lÖ ®ßi hái cho viÖc tµi trî nh÷ng môc tiªu cña doanh nghiÖp, ®ång thêi thùc hiÖn ®îc nh÷ng môc tiªu mµ doanh nghiÖp ®Ò ra. NÕu mét doanh nghiÖp tham gia thÞ trêng mµ kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh hay kh¶ n¨ng c¹nh tranh yÕu h¬n c¸c ®èi thñ cña nã th× sÏ rÊt khã kh¨n ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc, qu¸ tr×nh duy tr× søc m¹nh cña doanh nghiÖp ph¶i lµ qu¸ tr×nh l©u dµi vµ liªn tôc. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lµ c¬ së ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng duy tr× l©u dµi søc m¹nh c¹nh tranh ®ã. 1.3. C¸c nh©n tè t¹o nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh dùa vµo c¸c u thÕ c¹nh tranh cña nã. ¦u thÕ m¹nh ®îc hiÓu lµ nh÷ng ®Æc tÝnh hoÆc nh÷ng th«ng sè cña s¶n phÈm nhê ®ã s¶n phÈm cã ®îc u viÖt, sù vît tréi h¬n so víi s¶n phÈm cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trùc tiÕp. C¸c nh©n tè t¹o nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp bao gåm: Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th - LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Trêng §H Kinh tÕ Quèc  Uy tÝn: §¸nh gi¸ sù tin tëng cña kh¸ch hµng vµo doanh nghiÖp, t¹o ®îc uy tÝn tèt ®èi víi kh¸ch hµng lµ c¬ së t¹o nªn sù quan t©m cña kh¸ch hµng ®Õn s¶n phÈm, dÞch vô cña doanh nghiÖp.  Møc ®é næi tiÕng cña nh·n hiÖu: ¶nh hëng ®Õn mét lo¹i s¶n phÈm víi nh·n hiÖu cô thÓ cña doanh nghiÖp.  Kh¶ n¨ng thÝch øng: Lµ kh¶ n¨ng thÝch nghi víi sù thay ®æi cña m« trêng kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Ó ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn.  Sù linh ho¹t, nh¹y bÐn cña nh÷ng ngêi qu¶n lý doanh nghiÖp: Sù nh¹y bÐn cña nh÷ng ngêi qu¶n lý doanh nghiÖp t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho doanh nghiÖp n¾m b¾t ®îc c¸c c¬ héi s¶n xuÊt kinh doanh, c¬ héi ph¸t triÓn trªn thÞ trêng.  Kinh nghiÖm kinh doanh trªn th¬ng trêng: Bao gåm nh÷ng ph¬ng ph¸p chiÕn thuËt, chiÕn lîc trong kinh doanh. §©y lµ mét tµi s¶n v« h×nh t¹o nªn lîi thÕ c¹nh tranh cho doanh nghiÖp.  VÞ thÕ cña doanh nghiÖp trªn th¬ng trêng: §îc ®¸nh gi¸ trªn c¬ së uy tÝn, h×nh ¶nh, thÞ phÇn… Nh÷ng doanh nghiÖp cã vÞ thÕ cao trªn th ¬ng trêng rÊt thuËn lîi trong c¹nh tranh. Nh÷ng c«ng ty nµy cã kh¶ n¨ng ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, ph¸t triÓn thÞ trêng ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh.  HÖ thèng ®¶m b¶o n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, dÞch vô: Tiªu chuÈn chÊt lîng mµ doanh nghiÖp ¸p dông nh»m ®¶m b¶o cho chÊt lîng s¶n phÈm cña m×nh. Qua viÖc ¸p dông c¸c tiªu chuÈn, hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng s¶n phÈm, dÞch vô lµm cho kh¸ch hµng tin tëng khi sö dông s¶n phÈm, dÞch vô.  Lîi thÕ vÒ vèn vµ chi phÝ: §©y lµ mét nh©n tè rÊt quan träng khi s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ trêng lµ t¬ng ®èi ®ång nhÊt th× viÖc gi¶m gi¸ b¸n lµ mét biÖn ph¸p rÊt cã hiÖu qu¶ ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. 2. C¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng 2.1. C¸c nh©n tè bªn trong doanh nghiÖp 2.1.1. Nguån nh©n lùc Nh©n lùc lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn s¶n xuÊt kinh doanh, nã bao gåm mét sè néi dung chñ yÕu sau:  Ban gi¸m ®èc doanh nghiÖp Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th - LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Trêng §H Kinh tÕ Quèc Lµ nh÷ng c¸n bé qu¶n lý ë cÊp cao nhÊt trong doanh nghiÖp, nh÷ng ngêi v¹ch ra chiÕn lîc, trùc tiÕp ®iÒu hµnh, tæ chøc thùc hiÖn c«ng viÖc kinh doanh cña doanh nghiÖp. §èi víi nh÷ng c«ng ty cæ phÇn, nh÷ng tæng c«ng ty lín, ngoµi ban gi¸m ®èc cßn cã héi ®ång qu¶n trÞ lµ ®¹i diÖn cho c¸c chñ së h÷u doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh ph¬ng híng kinh doanh cña c«ng ty. C¸c thµnh viªn cña ban gi¸m ®èc cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. NÕu c¸c thµnh viªn cã tr×nh ®é, kinh nghiÖm vµ kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸, n¨ng ®éng, cã mèi quan hÖ tèt víi bªn ngoµi th× hä sÏ ®em l¹i cho doanh nghiÖp kh«ng chØ nh÷ng lîi Ých tríc m¾t nh: t¨ng doanh thu, t¨ng lîi nhuËn mµ cßn uy tÝn lîi Ých l©u dµi cho doanh nghiÖp. §©y míi lµ yÕu tè quan träng t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.  §éi ngò c¸n bé qu¶n lý ë cÊp doanh nghiÖp Lµ nh÷ng ngêi qu¶n lý chñ chèt cã kinh nghiÖm c«ng t¸c, phong c¸ch qu¶n lý, kh¶ n¨ng ra quyÕt ®Þnh, kh¶ n¨ng x©y dùng ª kÝp qu¶n lý vµ hiÓu biÕt s©u réng lÜnh vùc kinh doanh sÏ lµ mét lîi thÕ quan träng cho doanh nghiÖp. Ngêi qu¶n lý lµm viÖc trùc tiÕp víi nh©n viªn cÊp díi, víi chuyªn viªn, v× vËy tr×nh ®é hiÓu biÕt cña hä sÏ gióp hä n¶y sinh nh÷ng ý tëng míi, s¸ng t¹o phï hîp víi sù ph¸t triÓn vµ trëng thµnh cña doanh nghiÖp.  C¸c c¸n bé qu¶n lý ë cÊp ph©n xëng, ®èc c«ng vµ c«ng nh©n Tr×nh ®é tay nghÒ cña c«ng nh©n vµ lßng h¨ng say nhiÖt t×nh lµm viÖc cña hä lµ yÕu tè t¸c ®éng rÊt lín ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Bëi khi tay nghÒ cao kÕt hîp víi lßng h¨ng say nhiÖt t×nh lao ®éng th× nhÊt ®Þnh n¨ng suÊt lao ®éng sÏ t¨ng trong khi chÊt lîng s¶n phÈm ®îc b¶o ®¶m. §©y lµ tiÒn ®Ò ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ tham gia vµ ®øng v÷ng trong c¹nh tranh. Muèn ®¶m b¶o ®îc ®iÒu nµy c¸c doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò ngêi lao ®éng cña m×nh, gi¸o dôc cho hä lßng nhiÖt t×nh h¨ng say vµ tinh thÇn lao ®éng tËp thÓ. 2.1.2. Nguån lùc vËt chÊt vµ tµi chÝnh  Kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp QuyÕt ®Þnh ®Õn viÖc thùc hiÖn hay kh«ng thùc hiÖn bÊt cø mét ho¹t ®éng ®Çu t, mua s¾m hay ph©n phèi cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp cã tiÒm lùc vÒ tµi chÝnh sÏ cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc ®æi míi c«ng nghÖ, ®Çu t trang thiÕt bÞ, ®¶m b¶o n©ng cao chÊt lîng, h¹ gi¸ thµnh nh»m duy tr× vµ n©ng cao søc m¹nh c¹nh tranh, cñng cè vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ trêng. Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th - LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Trêng §H Kinh tÕ Quèc  M¸y mãc thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ T×nh tr¹ng m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ cã ¶nh hëng mét c¸ch s©u s¾c ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Nã lµ yÕu tè vËt chÊt quan träng bËc nhÊt thÓ hiÖn n¨ng lùc s¶n xuÊt cña mçi doanh nghiÖp vµ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm, ®Õn gi¸ thµnh vµ gi¸ b¸n s¶n phÈm. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng mét doanh nghiÖp víi mét hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn céng víi kh¶ n¨ng qu¶n lý tèt sÏ lµm ra s¶n phÈm cã chÊt lîng cao, gi¸ thµnh h¹ tõ ®ã n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Ngîc l¹i kh«ng mét doanh nghiÖp nµo mµ ®îc coi lµ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao trong khi trong tay hä lµ c¶ mét hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ cò kü víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt l¹c hËu. Ngµy nay viÖc trang bÞ m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ cã thÓ ®îc thùc hiÖn dÔ dµng, tuy nhiªn doanh nghiÖp cÇn ph¶i biÕt sö dông víi quy m« hîp lý míi ®em l¹i hiÖu qu¶ cao.  HÖ thèng m¹ng líi ph©n phèi cña doanh nghiÖp M¹ng líi ph©n phèi cña doanh nghiÖp ®îc tæ chøc, qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh mét c¸ch hîp lý th× nã sÏ lµ mét ph¬ng tiÖn cã hiÖu qu¶ ®Ó tiÕp cËn kh¸ch hµng. Doanh nghiÖp thu hót kh¸ch hµng b»ng c¸ch trinh phôc (h×nh thøc mua b¸n, thanh to¸n, vËn chuyÓn) hîp lý nhÊt. 2.2. C¸c nh©n tè thuéc vÒ m«i trêng vÜ m« 2.2.1. C¸c nh©n tè vÒ chÝnh trÞ ph¸p luËt C¸c nh©n tè chÝnh trÞ ph¸p luËt cã ¶nh hëng m¹nh mÏ tíi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Nã bao gåm hÖ thèng luËt vµ c¸c v¨n b¶n díi luËt, c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch cña nhµ níc, tæ chøc bé m¸y ®iÒu hµnh cña chÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc chÝnh trÞ x· héi. Mét thÓ chÕ chÝnh trÞ æn ®Þnh, luËt ph¸p râ rµng, réng më sÏ lµ c¬ së cho viÖc ®¶m b¶o sù thuËn lîi, b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp tham gia c¹nh tranh cã hiÖu qu¶. VÝ dô c¸c luËt thuÕ cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn c¹nh tranh, ®¶m b¶o sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau vµ trªn mäi lÜnh vùc; thuÕ xuÊt nhËp khÈu còng ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong níc. C¸c yÕu tè c¬ b¶n cña m«i trêng thµnh phÇn nµy ®îc lu ý lµ: - Quan ®iÓm, môc tiªu, ®Þnh híng ph¸t triÓn x· héi vµ nÒn kinh tÕ cña §¶ng cÇm quyÒn. Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th - LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Trêng §H Kinh tÕ Quèc - Ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch triÓn khai thùc hiÖn c¸c quan ®iÓm, môc tiªu cña chÝnh phñ vµ kh¶ n¨ng ®iÒu hµnh cña chÝnh phñ. - Møc ®é æn ®Þnh chÝnh trÞ – x· héi - Th¸i ®é vµ ph¶n øng cña c¸c tæ chøc x· héi, cña c¸c nhµ phª b×nh x· héi. - Th¸i ®é ph¶n øng cña d©n chóng. 2.2.2. C¸c nh©n tè vÒ mÆt kinh tÕ C¸c nh©n tè ¶nh hëng chñ yÕu lµ:  Tû gi¸ hèi ®o¸i vµ gi¸ trÞ cña ®ång tiÒn trong níc Nh©n tè nµy cã t¸c ®éng nhanh chãng vµ s©u s¾c ®èi víi tõng quèc gia nãi chung vµ tõng doanh nghiÖp nãi riªng nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn trong nÒn kinh tÕ më. NÕu ®ång néi tÖ lªn, gi¸ c¶ cña doanh nghiÖp trong níc gi¶m, kh¶ n¨ng c¹nh tranh ë níc ngoµi kÐm, khi ®ã gi¸ b¸n cña hµng ho¸ tÝnh b»ng ®ång ngo¹i tÖ sÏ cao h¬n cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. H¬n n÷a, khi ®ång néi tÖ lªn gi¸ khuyÕn khÝch nhËp khÈu v× gi¸ c¶ hµng nhËp khÈu sÏ gi¶m vµ nh vËy kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong níc sÏ bÞ gi¶m ngay trªn thÞ trêng trong níc. Ngîc l¹i khi ®ång néi tÖ gi¶m gi¸, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp t¨ng c¶ trªn thÞ trêng trong níc vµ thÞ trêng níc ngoµi v× khi ®ã gi¸ b¸n hµng ho¸ sÏ gi¶m h¬n so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh kinh doanh hµng ho¸ do níc kh¸c s¶n xuÊt.  Tèc ®é t¨ng trëng Tèc ®é t¨ng trëng cao lµm cho thu nhËp cña d©n c t¨ng, kh¶ n¨ng thanh to¸n cña hä t¨ng dÉn ®Õn søc mua t¨ng. §©y lµ c¬ héi tèt cho c¸c nhµ doanh nghiÖp, nÕu nhµ doanh nghiÖp nµo n¾m b¾t ®îc ®iÒu nµy vµ cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu kh¸ch hµng (vÒ mÆt sè lîng, gi¸ b¸n, chÊt lîng, mÉu m·) th× ch¾c ch¾n doanh nghiÖp ®ã sÏ thµnh c«ng vµ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao.  L·i suÊt cho vay cña c¸c ng©n hµng Nh©n tè nµy còng cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp bëi v× vèn vay trong c¬ cÊu vèn cña doanh nghiÖp lµ kh«ng thÓ thiÕu. Khi l·i suÊt cho vay cña ng©n hµng cao dÉn ®Õn chi phÝ cña c¸c doanh nghiÖp t¨ng lªn do ph¶i tr¶ tiÒn vay lín h¬n, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp kÐm ®i nhÊt lµ khi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cã tiÒm lùc m¹nh vÒ vèn. 2.2.3. M«i trêng kinh tÕ vµ c«ng nghÖ Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th - LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Trêng §H Kinh tÕ Quèc Nhãm c¸c yÕu tè nµy ngµy cµng quan träng vµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn m«i trêng c¹nh tranh, t¸c ®éng mét c¸ch quyÕt ®Þnh ®Õn hai yÕu tè c¬ b¶n nhÊt t¹o nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng ®ã lµ chÊt lîng vµ gi¸ b¸n. Khoa häc c«ng nghÖ t¸c ®éng ®Õn chi phÝ c¸ biÖt cña c¸c doanh nghiÖp, qua ®ã t¹o nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm nãi riªng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp nãi chung. HiÖn nay trªn thÕ giíi ®· chuyÓn tõ c¹nh tranh vÒ gi¸ sang c¹nh tranh vÒ chÊt lîng, c¹nh tranh gi÷a c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô cã hµm lîng khoa häc c«ng nghÖ cao. Kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi sÏ gióp c¸c c¬ së s¶n xuÊt trong níc t¹o ra ®îc nh÷ng thÕ hÖ kü thuËt vµ c«ng nghÖ tiÕp theo nh»m trang bÞ vµ t¸i trang bÞ toµn bé c¬ së s¶n xuÊt kü thuËt cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, ®©y lµ tiÒn ®Ò ®Ó c¸c doanh nghiÖp æn ®Þnh vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh. C¸c yÕu tè quan träng cña m«i trêng nµy bao gåm:  TiÒm n¨ng cña nÒn kinh tÕ: Lµ mét yÕu tè tæng qu¸t ph¶n ¸nh nguån lùc cã thÓ huy ®éng vµ chÊt lîng cña nã. Bao gåm: tµi nguyªn con ngêi, vÞ trÝ ®Þa lý, dù tr÷ quèc gia…  Ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng, xu híng ®ãng më cña nÒn kinh tÕ: T¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn c¸c c¬ héi ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, c¸c ®iÒu kiÖn cña c¹nh tranh, kh¶ n¨ng sö dông u thÕ quèc gia vµ thÕ giíi vÒ c«ng nghÖ, nguån vèn, hµng ho¸, më réng quy m« ho¹t ®éng.  HÖ thèng thuÕ, møc ®é hoµn thiÖn vµ thùc thi: Liªn quan ®Õn sù c«ng b»ng trong c¹nh tranh, thÓ hiÖn u thÕ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ vµ cÇn ®îc xem xÐt khi ®¸nh gi¸ c¬ héi kinh doanh.  Tr×nh ®é trang thiÕt bÞ kü thuËt, c«ng nghÖ cña ngµnh, cña nÒn kinh tÕ ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng s¶n xuÊt s¶n phÈm víi c¸c cÊp chÊt lîng, n¨ng suÊt lao ®éng, kh¶ n¨ng c¹nh tranh.  Kh¶ n¨ng nghiªn cøu øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt trong nÒn kinh tÕ: Ph¶n ¸nh tiÒm n¨ng ph¸t triÓn vµ ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt, c«ng nghÖ qu¶n lý…liªn quan ®Õn ®æi míi s¶n phÈm, chu kú sèng cña s¶n phÈm, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cã tÝnh tiªn phong. 2.2.4. M«i trêng c¹nh tranh C¹nh tranh ®îc x¸c ®Þnh lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒ kinh tÕ thÞ trêng víi nguyªn t¾c ai hoµn thiÖn h¬n, ai tho¶ m·n tèt h¬n nhu cÇu, hiÖu qu¶ tèt h¬n th× ngêi ®ã sÏ th¾ng, tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Duy tr× c¹nh tranh b×nh ®¼ng vµ ®óng ph¸p luËt lµ nhiÖm vô cña chÝnh phñ. Trong ®iÒu kiÖn ®ã Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th - LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Trêng §H Kinh tÕ Quèc võa më ra c¸c c¬ héi ®Ó doanh nghiÖp kiÕn t¹o ho¹t ®éng cña m×nh võa yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n v¬n lªn phÝa tríc “vît qua ®èi thñ”. §iÒu kiÖn ®Ó c¹nh tranh vµ c¸c thµnh phÇn tham gia vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó “vît lªn phÝa tríc” t¹o ra m«i trêng c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ. C¸c doanh nghiÖp cÇn x¸c ®Þnh cho m×nh mét chiÕn lîc c¹nh tranh hoµn h¶o. ChiÕn lîc c¹nh tranh cÇn ph¶n ¸nh ®îc c¸c yÕu tè ¶nh hëng cña m«i trêng c¹nh tranh bao quanh doanh nghiÖp. C¸c nh©n tè cña m«i trêng c¹nh tranh bao gåm: o §iÒu kiÖn chung vÒ c¹nh tranh trªn thÞ trêng C¸c quan ®iÓm khuyÕn khÝch hay h¹n chÕ c¹nh tranh, vai trß vµ kh¶ n¨ng cña chÝnh phñ trong viÖc ®iÒu khiÓn c¹nh tranh, c¸c quy ®Þnh vÒ c¹nh tranh vµ ¶nh hëng cña nã trong thùc tiÔn s¶n xuÊt kinh doanh… cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ c¬ héi kinh doanh vµ lùa chän gi¶i ph¸p c¹nh tranh. o Sè lîng ®èi thñ Sè lîng ®èi thñ c¹nh tranh bao gåm: + C¸c ®èi thñ c¹nh tranh s¬ cÊp: Cïng tiªu thô mét lo¹i s¶n phÈm ®ång nhÊt + C¸c ®èi thñ c¹nh tranh thø cÊp: s¶n xuÊt vµ tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng thay thÕ. §©y lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é khèc liÖt cña c¹nh tranh trªn thÞ trêng th«ng qua ®¸nh gi¸ tr¹ng th¸i c¹nh tranh cña thÞ trêng mµ doanh nghiÖp tham gia. Cã 4 tr¹ng th¸i c¹nh tranh c¬ b¶n cña thÞ trêng ®ã lµ: - Tr¹ng th¸i thÞ trêng c¹nh tranh thuÇn tuý Cã rÊt nhiÒu ®èi thñ cã quy m« nhá vµ cã s¶n phÈm ®ång nhÊt. Doanh nghiÖp ®Þnh gi¸ theo gi¸ thÞ trêng vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng tù ®Æt gi¸. - ThÞ trêng c¹nh tranh hçn t¹p Cã mét sè ®èi thñ cã quy m« lín h¬n so víi quy m« cña thÞ trêng ®a ra b¸n s¶n phÈm ®ång nhÊt c¬ b¶n. Gi¸ ®îc x¸c ®Þnh theo gi¸ thÞ trêng, ®«i khi cã thÓ cã kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh gi¸ cña doanh nghiÖp. - ThÞ trêng c¹nh tranh ®éc quyÒn Cã mét sè Ýt ®èi thñ cã quy m« lín ®a ra b¸n c¸c s¶n phÈm kh¸c nhau. Doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng tù ®iÒu chØnh gi¸ nhng kh«ng hoµn toµn tuú ý m×nh bëi tuy cè g¾ng kiÓm so¸t ®éc mét thÞ trêng nhá song cã kh¶ n¨ng thay thÕ. - ThÞ trêng ®éc quyÒn Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th - LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Trêng §H Kinh tÕ Quèc ChØ cã mét doanh nghiÖp ®a ra b¸n s¶n phÈm trªn thÞ trêng, kh«ng cã ®èi thñ c¹nh tranh, hoµn toµn cã quyÒn ®Æt gi¸. o §iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh Liªn quan ®Õn søc m¹nh cô thÓ cña tõng ®èi thñ trªn thÞ trêng: Quy m«, thÞ phÇn, tiÒm lùc tµi chÝnh, kü thuËt c«ng nghÖ, tæ chøc qu¶n lý, lîi thÕ c¹nh tranh… qua ®ã x¸c ®Þnh ®îc vÞ thÕ cña ®èi thñ c¹nh tranh trªn thÞ trêng. o ChiÕn lîc s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®«i thñ Liªn quan ®Õn môc tiªu, gi¶i ph¸p c¸ch thøc c¹nh tranh cña tõng doanh nghiÖp trªn thÞ trêng, mçi doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän chiÕn lîc kinh doanh ®îc x©y dùng theo vÞ thÕ cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng. 2.2.5. C¸c nh©n tè tù nhiªn C¸c nh©n tè tù nhiªn bao gåm tµi nguyªn thiªn nhiªn cña ®Êt níc, vÞ trÝ ®Þa lý, ph©n bè ®Þa lý cña c¸c tæ chøc kinh doanh. C¸c nh©n tè nµy t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi hoÆc khã kh¨n ban ®Çu cho qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp. NÕu tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó, vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®îc c¸c chi phÝ (nguyªn vËt liÖu, chi phÝ vËn chuyÓn…) do ®ã t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh. H¬n n÷a vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp khuyÕch tr¬ng s¶n phÈm, më réng thÞ trêng. Ngîc l¹i nh÷ng nh©n tè tù nhiªn kh«ng thuËn lîi sÏ t¹o ra khã kh¨n ban ®Çu cho doanh nghiÖp vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp tÊt sÏ bÞ thuyªn gi¶m. 2.3. C¸c nh©n tè thuéc m«i trêng ngµnh M«i trêng ngµnh (m«i trêng t¸c nghiÖp) lµ m«i trêng phøc t¹p nhÊt vµ còng ¶nh hëng nhiÒu nhÊt ®Õn c¹nh tranh. Sù thay ®æi cã thÓ diÔn ra thêng xuyªn vµ khã sù b¸o chÝnh x¸c ®îc, kh¸c víi m«i trêng vÜ m«, m«i trêng ngµnh kh«ng ®îc tæng hîp tõ nh÷ng quy ®Þnh, quy luËt mµ nã ®Ëm tÝnh thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. Micheal Porter ®· ®a ra kh¸i niªm c¹nh tranh më réng, theo ®ã c¹nh tranh trong mét ngµnh phô thuéc vµo 5 lùc lîng: C¸c ®èi thñ tiÒm n¨ng, s¶n phÈm thay thÕ, ngêi cung øng, kh¸ch hµng vµ nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh hiÖn t¹i trong ngµnh. Bèn lùc lîng ®Çu ®îc xem nh lµ c¸c lùc lîng bªn ngoµi vµ cuéc c¹nh tranh gi÷a c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trong mét ngµnh ®îc xem lµ c¹nh tranh quyÕt liÖt nhÊt. S¬ ®å 1: C¸c lùc lîng ®iÒu khiÓn cuéc c¹nh tranh trong ngµnh C¸c ®èi thñ tiÒm n¨ng Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th - LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Ngêi cung øng QuyÒn lùc th¬ng lîng Trêng §H Kinh tÕ Quèc Nguy c¬ ®e däa tõ nh÷ng ngêi míi vµo cuéc QuyÒn lùc C¸c ®èi thñ c¹nh tranh trong ngµnh th¬ng lîng cña ngêi Cuéc c¹nh tranh gi÷a c¸c ®èi thñ hiÖn t¹i cung øng Nguy c¬ ®e do¹ tõ c¸c s¶n phÈm thay thÕ cña ngêi mua Ngêi mua (kh¸ch hµng) S¶n phÈm thay thÕ N¨m lùc lîng c¹nh tranh nµy kÕt hîp víi nhau x¸c ®Þnh cêng ®é c¹nh tranh vµ møc lîi nhuËn ngµnh. Lùc lîng nµo m¹nh nhÊt sÏ thèng trÞ vµ trë thµnh träng yÕu theo quan ®iÓm x©y dùng chiÕn lîc. 2.3.1. C¸c ®èi thñ tiÒm n¨ng ViÖc gia nhËp thÞ trêng cña c¸c doanh nghiÖp míi trùc tiÕp lµm gi¶m tÝnh chÊt quy m« c¹nh tranh do t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ khèi lîng s¶n xuÊt trong ngµnh. Sù xuÊt hiÖn cña c¸c ®èi thñ míi cã kh¶ n¨ng g©y ra nh÷ng có sèc m¹nh cho c¸c doanh nghiÖp hiÖn t¹i v× th«ng thêng nh÷ng ngêi ®i sau thêng cã nhiÒu c¨n cø cho viÖc ra quyÕt ®Þnh vµ nh÷ng chiªu bµi cña hä thêng cã tÝnh bÊt ngê. §èi thñ tiÒm n¨ng lµ nh÷ng ngêi mµ ý tëng “nh¶y vµo cuéc” cña hä ®îc h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh theo dâi, chøng kiÕn, ph©n tÝch vµ ®i ®Õn nh÷ng nhËn ®Þnh cuéc c¹nh tranh hiÖn ®¹i. TÝnh kh«ng hiÖn diÖn nh lµ mét bøc b×nh phong che ch¾n cho híng suy tÝnh vµ hµnh ®éng cña ®èi thñ tiÒm n¨ng. §Ó chèng l¹i c¸c ®èi thñ c¹nh tranh tiÒm Èn, c¸c doanh nghiÖp thêng thùc hiÖn c¸c chiÕn lîc ph©n biÖt s¶n phÈm, n©ng cao chÊt lîng, bæ sung thªm nh÷ng ®Æc ®iÓm míi cña s¶n phÈm, kh«ng ngõng c¶i tiÕn, hoµn thiÖn s¶n phÈm nh»m lµm cho s¶n phÈm cña m×nh cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt hoÆc næi tréi trªn thÞ trêng, hoÆc phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, tiªu thô. 2.3.2. Søc Ðp cña ngêi cung øng Víi vai trß lµ ngêi cung cÊp c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, quyÒn lùc cña nhµ cung øng ®îc thÓ hiÖn th«ng qua søc Ðp vÒ gi¸ nguyªn vËt liÖu. Mét sè nh÷ng ®Æc ®iÓm sau cña nhµ cung øng cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn cuéc c¹nh tranh trong ngµnh: Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th - LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Trêng §H Kinh tÕ Quèc - Sè lîng ngêi cung øng: ThÓ hiÖn møc cung nguyªn vËt liÖu vµ møc ®é lùa chän nhµ cung øng cña c¸c doanh nghiÖp cao hay thÊp. NhiÒu nhµ cung øng t¹o ra sù c¹nh tranh trªn thÞ trêng nguyªn vËt liÖu, nã cã t¸c dông lµm gi¶m chi phÝ ®Çu vµo cho c¸c nhµ s¶n xuÊt. - TÝnh ®éc quyÒn cña nhµ cung øng: T¹o ra cho hä nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó Ðp gi¸ c¸c nhµ s¶n xuÊt, g©y ra nh÷ng khã kh¨n trong viÖc c¹nh tranh b»ng gi¸ c¶. - Mèi liªn hÖ gi÷a c¸c nhµ cung øng vµ nhµ s¶n xuÊt: Khi mµ cung øng ®ång thêi lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh trong cïng mét tæ chøc víi nhµ s¶n xuÊt th× tÝnh liªn kÕt néi bé ®îc ph¸t huy t¹o cho c¸c nhµ s¶n xuÊt cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn c¹nh tranh b»ng gi¸. §Ó gi¶m bít c¸c ¶nh hëng xÊu tõ phÝa c¸c nhµ cung øng, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã mèi quan hÖ tèt víi hä, hoÆc mua cña nhiÒu ngêi trong ®ã chän ra ngêi cung cÊp chÝnh ®ång thêi tÝch cùc nghiªn cøu t×m nguyªn vËt liÖu thay thÕ, dù tr÷ nguyªn vËt liÖu hîp lý. 2.3.3. Søc Ðp cña ngêi mua Ngêi mua tranh ®ua víi ngµnh b»ng c¸ch b¾t Ðp gi¸ gi¶m xuèng, mÆc c¶ ®Ó cã chÊt lîng tèt h¬n vµ ®îc phôc vô nhiÒu h¬n ®ång thêi cßn lµm cho c¸c ®èi thñ chèng l¹i nhau. TÊt c¶ ®Òu lµm tæn hao møc lîi nhuËn cña ngµnh nãi chung vµ cña doanh nghiÖp nãi riªng. QuyÒn lùc cña mçi nhãm kh¸ch hµng cña doanh nghiÖp phô thuéc vµo mét lo¹t c¸c ®Æc ®iÓm vÒ t×nh h×nh thÞ trêng cña nhãm vµ tÇm quan träng cña c¸c hµng ho¸ mµ kh¸ch hµng mua cña doanh nghiÖp. Nhãm kh¸ch hµng lµ m¹nh nÕu cã c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Nhãm tËp trung hoÆc mua víi khèi lîng hµng ho¸ lín so víi lîng b¸n ra cña ngêi b¸n. - Nh÷ng hµng ho¸ mµ nhãm mua cña ngµnh chiÕm mét tû lÖ ®¸ng kÓ quan träng trong c¸c chi phÝ hoÆc trong sè hµng ho¸ ph¶i mua cña nhãm. Kh¸ch hµng sÏ cã xu híng chi tiªu hîp lý c¸c nguån lùc dïng ®Ó mua hµng cña m×nh, ®Æc biÖt vÒ lý do gi¸ c¶ mµ sÏ mua mét c¸ch cã chän lùa. - Nh÷ng s¶n phÈm mµ nhãm mua cña doanh nghiÖp lµ theo ®óng tiªu chuÈn phæ biÕn vµ kh«ng cã g× kh¸c biÖt. Ngêi mua ch¾c ch¾n cã thÓ t×m ®îc nhµ cung cÊp kh¸c vµ sÏ cã kh¶ n¨ng ®Èy doanh nghiÖp nµy chèng l¹i doanh nghiÖp kh¸c. - Nhãm chØ kiÕm ®îc møc lîi nhuËn thÊp: Lîi nhuËn thóc ®Èy h¹ thÊp chi phÝ mua hµng. Cßn ®èi víi nhãm kh¸ch hµng cã lîi nhuËn cao nh×n chung Ýt Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th - LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Trêng §H Kinh tÕ Quèc ®Ó ý ®Õn gi¸ c¶ h¬n (tÊt nhiªn trong ®iÒu kiÖn hµng ho¸ ®ã kh«ng chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ) 2.3.4. Sù xuÊt hiÖn cña c¸c s¶n phÈm thay thÕ Sù ra ®êi cña c¸c s¶n phÈm thay thÕ lµ mét tÊt yÕu nh»m ®¸p øng sù biÕn ®éng cña nhu cÇu thÞ trêng theo híng ngµy cµng ®a d¹ng h¬n, phong phó vµ cao cÊp h¬n vµ chÝnh ®ã l¹i lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm thay thÕ. C¸c s¶n phÈm ®îc thay thÕ ®¸ng quan t©m nhÊt lµ: Nh÷ng s¶n phÈm thuéc vÒ xu thÕ c¶i thiÖn viÖc ®¸nh ®æi t×nh h×nh gi¸ c¶ cña chung lÊy cña ngµnh vµ hai lµ do ngµnh cã lîi nhuËn cao. Trong trêng hîp sau, c¸c s¶n phÈm thay thÕ sÏ å ¹t nh¶y vµo cuéc nÕu sù ph¸t triÓn trong b¶n th©n ngµnh do lµm t¨ng cêng ®é c¹nh tranh trong néi bé ngµnh vµ ®ßi hái gi¶m gi¸ hoÆc c¶i thiÖn t×nh h×nh ho¹t ®éng. S¶n phÈm thay thÕ thêng cã søc c¹nh tranh cao h¬n do ®îc s¶n xuÊt trªn nh÷ng d©y truyÒn s¶n xuÊt tiªn tiÕn h¬n. MÆc dï ph¶i chÞu sù chèng tr¶ cña c¸c s¶n phÈm bÞ thay thÕ nhng c¸c s¶n phÈm thay thÕ cã nhiÒu u thÕ h¬n, do ®ã sÏ dÇn dÇn thu hÑp thÞ trêng cña c¸c s¶n phÈm bÞ thay thÕ (®Æc biÖt lµ c¸c s¶n phÈm mµ nhu cÇu thÞ trêng x· héi bÞ chÆn). S¶n phÈm thay thÕ ph¸t triÓn sÏ lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm bÞ thay thÕ. C¸ch kh¾c phôc cña doanh nghiÖp nµy lµ híng tíi s¶n phÈm míi hay c¸c kh¸ch hµng t×m kiÕm ®é tho¶ dông míi. 2.3.5. Søc Ðp cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh hiÖn t¹i trong ngµnh C¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp hiÖn cã trong ngµnh lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ph¶n ¸nh b¶n chÊt cña m«i trêng nµy. Sù cã mÆt cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh chÝnh trªn thÞ trêng vµ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña chóng lµ lùc lîng t¸c ®éng trùc tiÕp m¹nh mÏ, tøc th× tíi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp. Trong mét ngµnh bao giê còng gåm nhiÒu doanh nghiÖp kh¸c nhau, nhng thêng trong ®ã chØ cã mét sè ®ãng vai trß chñ chèt nh nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh chÝnh cã kh¶ n¨ng chi phèi khèng chÕ thÞ trêng. C¸c ngµnh mµ cã mét hoÆc mét vµi doanh nghiÖp thèng lÜnh thÞ trêng th× cêng ®é c¹nh tranh Ýt h¬n bëi doanh nghiÖp thèng lÜnh ®ãng vai trß chØ ®¹o gi¸. Trong trêng hîp nµy nÕu doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lµ ngêi thèng lÜnh th× kh¶ n¨ng c¹nh tranh rÊt kÐm cái. Nhng nÕu ngµnh mµ chØ bao gåm mét sè doanh nghiÖp vµ c¸c doanh nghiÖp nµy l¹i cã quy m«, thÕ lùc t¬ng ®¬ng nhau th× cêng ®é c¹nh tranh sÏ cao ®Ó giµnh vÞ trÝ thèng lÜnh. Khi ®ã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp hoÆc lµ cao h¬n (khi nã cã lîi thÕ vÒ gi¸ c¶, chÊt lîng Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th - LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Trêng §H Kinh tÕ Quèc s¶n phÈm), hoÆc lµ sÏ thÊp ®i (khi ®èi thñ cã nhiÒu lîi thÕ h¬n h¼n). C¹nh tranh còng sÏ trë nªn c¨ng th¼ng trong c¸c ngµnh cã mét sè lîng lín c¸c doanh nghiÖp, v× khi ®ã mét sè doanh nghiÖp cã thÓ t¨ng cêng c¹nh tranh mµ c¸c doanh nghiÖp kh¸c kh«ng nhËn thÊy ®îc ngay. Do vËy, nhiÖm vô cña mçi doanh nghiÖp lµ t×m kiÕm th«ng tin, ph©n tÝch ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c kh¶ n¨ng cña nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh ®Æc biÖt lµ nh÷ng ®èi thñ chÝnh ®Ó x©y dùng cho m×nh chiÕn lîc c¹nh tranh thÝch hîp víi m«i trêng chung. 3. C¸c c«ng cô sö dông ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, mét doanh nghiÖp ph¶i chÞu rÊt nhiÒu søc Ðp tõ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc trong ®iÒu kiÖn nh vËy, mçi doanh nghiÖp ®Òu cã nh÷ng c«ng cô riªng cña m×nh ®Ó t¹o ra lîi thÕ c¹nh tranh so víi c¸c ®èi thñ kh¸c trªn thÞ trêng. C¸c c«ng cô thêng ®îc sö dông lµ: gi¸ c¶, s¶n phÈm, hÖ thèng ph©n phèi, c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn... 3.1. C¹nh tranh b»ng ®Æc tÝnh s¶n phÈm vµ chÊt lîng s¶n phÈm Khi nãi vÒ s¶n phÈm, ngêi ta thêng quy nã vÒ mét h×nh thøc tån t¹i vËt chÊt cô thÓ vµ do ®ã nã chØ bao hµm nh÷ng thµnh phÇn hoÆc yÕu tè cã thÓ quan s¸t ®îc. §èi víi c¸c chuyªn gia marketing, hä hiÓu s¶n phÈm - hµng ho¸ ë mét ph¹m vi réng lín h¬n. Cô thÓ lµ: S¶n phÈm cña doanh nghiÖp lµ mét hÖ thèng thèng nhÊt c¸c yÕu tè cã liªn quan chÆt chÏ víi nhau nh»m tho¶ m·n ®ång bé c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng bao gåm s¶n phÈm vËt chÊt, bao b×, nh·n hiÖu, c¸c dÞch vô kÌm theo... G¾n liÒn víi s¶n phÈm lµ kh¸i niÖm vÒ chÊt lîng. Theo ISO 8402, chÊt lîng lµ tËp hîp c¸c tÝnh chÊt, ®Æc trng cña mét s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Nhu cÇu cña kh¸ch hµng lµ nhu cÇu ®· nªu hoÆc nhu cÇu tiÒm Èn. S¶n phÈm vµ chÊt lîng cña s¶n phÈm lµ mét c«ng cô c¹nh tranh quan träng cña c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ trêng, bëi v× kh¸ch hµng lu«n cã xu híng so s¸nh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp nµy víi s¶n phÈm cña doanh nghiÖp kh¸c nh»m lùa chän cho m×nh c¸i tèt nhÊt. Ngêi tiªu dïng thêng quan t©m tríc tiªn ®Õn chÊt lîng khi lùa chän mét s¶n phÈm nµo ®ã, nhiÒu lóc hä s½n sµng chÊp nhËn møc gi¸ cao ®Ó cã ®îc s¶n phÈm tèt h¬n. S¶n phÈm ®îc doanh nghiÖp sö dông lµm c«ng cô ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh b»ng c¸ch lµm ra c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng cao nh»m phôc vô mét c¸ch tèt nhÊt nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng, hoÆc lµ t¹o ra sù kh¸c biÖt ®Ó thu hót kh¸ch hµng. MÆt kh¸c doanh nghiÖp nµo cã s¶n phÈm chÊt lîng cµng Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th - LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n Trêng §H Kinh tÕ Quèc cao th× uy tÝn vµ h×nh ¶nh cña nã trªn thÞ trêng còng cµng cao. §ång thêi chÊt lîng s¶n phÈm t¹o nªn sù trung thµnh cña kh¸ch hµng ®èi víi c¸c nh·n hiÖu cña doanh nghiÖp. V× vËy nã t¹o ra lîi thÕ c¹nh tranh lín vµ l©u dµi cho doanh nghiÖp tríc c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. ChÝnh v× vËy viÖc kiÓm tra chÊt lîng s¶n phÈm lµ rÊt cÇn thiÕt. Tuy nhiªn ®Ó cã c¨n cø ®¸nh gi¸ chÊt lîng, doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh c¸c tiªu chuÈn chÊt lîng s¶n phÈm: chØ tiªu vÒ h×nh d¸ng mµu s¾c kÝch thíc, träng lîng, tÝnh chÊt c¬ lý ho¸, ®é bÒn, ®é an toµn vµ c¸c chØ tiªu kh¸c. Thùc tÕ cho thÊy c¸c doanh nghiÖp thµnh ®¹t trong kinh doanh ®Òu cã th¸i ®é tÝch cùc nh nhau trong qu¶n lý chÊt lîng s¶n phÈm. Nguyªn t¾c chung cña hä lµ ®¶m b¶o chÊt lîng tuyÖt ®èi víi ®é tin cËy cao khi sö dông vµ tÝnh trung thùc trong quan hÖ mua b¸n. ChÊt lîng s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò sèng cßn ®èi víi doanh nghiÖp, khi chÊt lîng s¶n phÈm kh«ng ®îc ®¶m b¶o kh«ng tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng th× ngay lËp tøc kh¸ch hµng sÏ rêi bá doanh nghiÖp. Do ®ã, ®Ó tån t¹i vµ chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh, doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm. 3.2. C¹nh tranh b»ng gi¸ b¸n s¶n phÈm Gi¸ c¶ lµ h×nh thøc biÓu hiÖn b»ng tiÒn gi¸ trÞ cña hµng ho¸. Nã thÓ hiÖn mèi quan hÖ trùc tiÕp gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n. §èi víi c¸c doanh nghiÖp, gi¸ c¶ trùc tiÕp t¹o ra doanh thu vµ lîi nhuËn thùc tÕ. Cßn ®èi víi ngêi mua, gi¸ hµng ho¸ lu«n ®îc coi lµ chØ sè ®Çu tiªn ®Ó hä ®¸nh gi¸ phÇn “®îc” vµ chi phÝ ph¶i bá ra ®Ó së h÷u vµ tiªu dïng hµng ho¸. V× vËy, nh÷ng quyÕt ®Þnh vÒ gi¸ lu«n gi÷ vai trß quan träng vµ phøc t¹p nhÊt mµ mét doanh nghiÖp ph¶i ®èi mÆt khi so¹n th¶o c¸c chiÕn lîc c¹nh tranh cña m×nh. Cïng víi chÊt lîng s¶n phÈm th× gi¸ b¸n còng lµ c«ng cô c¹nh tranh chñ yÕu cña c¸c doanh nghiÖp. Gi¸ c¶ t¸c ®éng rÊt lín ®Õn c¹nh tranh, chóng thêng ®îc sö dông khi doanh nghiÖp míi ra thÞ trêng hoÆc khi muèn th©m nhËp vµo mét thÞ trêng míi hoÆc muèn tiªu diÖt mét ®èi thñ c¹nh tranh kh¸c. C¹nh tranh vÒ gi¸ sÏ cã u thÕ h¬n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn vµ s¶n lîng lín h¬n nhiÒu so víi c¸c ®èi thñ kh¸c. Gi¸ c¶ ®îc sö dông lµm c«ng cô c¹nh tranh thÓ hiÖn th«ng qua chÝnh s¸ch ®Þnh gi¸ b¸n mµ doanh nghiÖp ¸p dông ®èi víi c¸c lo¹i thÞ trêng cña m×nh trªn c¬ së kÕt hîp mét sè chÝnh s¸ch, ®iÒu kiÖn kh¸c. §Þnh gi¸ lµ viÖc Ên ®Þnh cã hÖ thèng gi¸ c¶ cho ®óng víi hµng ho¸ hay dÞch vô b¸n cho kh¸ch hµng. Cã c¸c chÝnh s¸ch ®Þnh gi¸ sau: Sinh viªn: Lª Quèc Uy ¬ng m¹i 42B Líp: Th -