Tài liệu Kết hợp phương pháp thảo luận nhóm và sử dụng tình huống trong giảng dạy gdcd khối 12

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LÀO CAI TRƯỜNG THPT SỐ 1 VĂN BÀN --------------------***------------------- SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM KẾT HỢP PHƯƠNG PHÁP THẢO LUẬN NHÓM VÀ SỬ DỤNG TÌNH HUỐNG TRONG GIẢNG DẠY GDCD KHỐI 12 Họ và tên: Hoàng Thị Hồng Hạnh Chức vụ: Tổ trưởng chuyên môn. Tổ chuyên môn: Sử- Địa- GDCD Đơn vị công tác: Trường THPT Số 1 Văn Bàn VĂN BÀN, THÁNG 4 NĂM 2014 0 MỤC LỤC 1. ĐẶT VẤN ĐỀ 2. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 3. KẾT LUẬN 1 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1/ Sách giáo khoa GDCD khối 12 2/ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM “VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP THẢO LUẬN NHÓM TRONG GIẢNG DẠY MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN KHỐI 11”- Trần Thị Vương Nhi- THPT Nguyễn Trãi, Đồng Nai. 3/ 1 số tư liệu khác được sưu tầm, tham khảo tại các trang báo điện tử. 2 PHỤ LỤC TRANG 1/ Đặt vấn đề 4 2/ Giải quyết vấn đề 7 Chương 1: Cơ sở lí luận của vấn đề 7 Chương 2: Thực trạng của vấn đề 9 Chương 3: Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề 10 Chương 4: hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm 14 3/ Kết luận 15 3 ĐẶT VẤN ĐỀ Giáo dục công dân là môn học giữ vai trò quan trọng trong việc hình thành và hoàn thiện nhân cách cho học sinh. Tuy nhiên, kiến thức bộ môn này lại rất trừu tượng, mang tính khái quát cao và thường được các giáo viên và học sinh gắn cho 3 từ “khô- khó- khổ” trong quá trình truyền tải tri thức. Vì vậy, việc tìm ra hình thức, cách làm, phương pháp phù hợp để truyền thụ một cách hiệu quả tri thức bộ môn, giúp các em nhận thức được tầm quan trọng của việc hình thành và hoàn thiện nhân cách, lôi kéo các em tích cực, chủ động, tự giác đến với môn học không phải là một vấn đề dễ giải quyết. Đặc biệt, nội dung pháp luật trong bộ môn GDCD, thường là rất khô khan, khó lôi cuốn học sinh. Để giúp học sinh đạt được những kiến thức, kĩ năng, thái độ theo mục tiêu của chương trình là điều cần thiết. Vấn đề đặt ra cho chúng ta là phải kết hợp được các phương pháp dạy học và sử dụng phương tiện phù hợp với nội dung từng bài học để tạo ra tính tích cực, chủ động và cuốn hút học sinh vào bài học.Để cho tiết học sinh động và lôi cuốn hơn, giáo viên phải đa dạng hóa phương pháp môn học này. Đa dạng hóa phương pháp thể hiện ở việc chúng ta biết cách tổ chức những hoạt động học tập thích hợp và thu hút HS tham gia. Ở đây tôi xin đề cập một vài phương pháp mà GV có thể vận dụng vào tiết dạy của mình nhằm giúp HS nắm vững kiến thức bài học một cách sâu sắc, ghi nhớ lâu hơn và sẽ tác động thực tiễn đến suy nghĩ của HS, có ý nghĩa giáo dục thiết thực hơn. Trải qua thực tiễn giáo dục và giảng dạy, qua tham khảo ý kiến đồng nghiệp, bản thân tôi nhận thấy trong một lớp học, cần coi trọng sự khám phá có trợ giúp hơn là sự tự khám phá. Từ đó cần rút ra một nguyên tắc là dạy học cần tổ chức cho HS học tập với sự trợ giúp, hỗ trợ của bạn học, học tập cùng nhau sẽ giúp HS lĩnh hội kiến thức tốt hơn. Cha ông ta đã dạy rằng: “ Một cây làm chẳng nên non Ba cây chụm lai nên hòn núi cao” 4 Nhưng, làm sao để tổ chức được một giờ dạy GDCD tốt khi vận dụng phương pháp thảo luận nhóm? Việc giảng dạy này được kéo dài trong nhiều buổi học nên người dạy sẽ có cơ hội thiết lập và phát triển một không khí học tập năng động và hữu ích cho học sinh. Việc sử dụng phương pháp thảo luận nhóm là một kinh nghiệm vô cùng quí giá cho người giáo viên. vì: Thứ nhất, nó đáp ứng rất tốt mục tiêu cải cách là phát huy cao độ tính tích cực học tập của học sinh. Nếu chia nhóm có trình độ tương đối đồng đều và đặt ra các vấn đề thích hợp, học sinh trong nhóm tất sẽ tích cực cùng nhau tham gia giải quyết. Thứ nữa, phương pháp dạy học theo nhóm rèn luyện rất tốt cho khả năng phát biểu trước đám đông - điều mà đa số học sinh ngày nay rất yếu. Không những thế, nó còn rèn luyện học sinh biết sống trong tập thể, biết nói và biết nghe người khác nói. Đó là tiền đề để xây dựng một xã hội tốt đẹp mà không ai là không mong muốn. Qua sinh hoạt nhóm, tình đoàn kết sẽ được tăng lên nhờ thông hiểu nhau. Và cũng qua đó, các thành viên trong nhóm sẽ biết tuân thủ các qui định, trước hết là của nhóm. Đấy là tiền đề để sau này học sinh là những công dân tuân thủ pháp luật tốt. Bên cạnh đó, trong các phương pháp giảng dạy hiện nay thì phương pháp giảng dạy theo tình huống là một phương pháp khá phổ biến trong thực hiện các mục tiêu giáo dục hiện nay. Sử dụng phương pháp này sẽ tạo cho người học khả năng trình bày những điều đã học và suy nghĩ về điều đó (diễn đạt, nhận xét); tạo điều kiện để người học có thể trao đổi lẫn nhau và trao đổi với giáo viên. Như vậy dạy học theo tình huống là một quan điểm dạy học, theo đó việc dạy học được tổ chức theo những chủ đề phức hợp, gắn với các tình huống thực tế trong cuộc sống. Thông qua đó người học có thể vận dụng các tình huống của cuộc sống để học sẽ dẫn đến hình thành kĩ năng cho người học. 5 Nhưng, làm sao để tổ chức được một giờ dạy GDCD tốt khi vận dụng phương pháp thảo luận nhóm kết hợp với sử dụng tình huống? Đặc biệt, với nội dung kiến thức pháp luật đầy tính quy phạm và khô khan ở chương trình GDCD 12, người giáo viên cần kết hợp như nào để đạt được hiệu quả cao nhất trong giảng dạy? Đây chính là điều mà bản thân tôi băn khoăn và là lí do tôi lựa chọn đề tài “ kết hợp phương pháp thảo luận nhóm và sử dụng tình huống trong giảng dạy GDCD khối 12” làm đề tài nghiên cứu cho mình. 6 GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ Học là một quá trình xã hội, trong quá trình đó, con người liên tục đấu tranh giải quyết các mâu thuẫn nhận thức, đó cũng là quá trình cá nhân tự kiến tạo kiến thức cho mình nhưng đó là những kiến thức thông qua tương tác với các cá nhân khác, với xã hội và thực tiễn mà có. Từ quan niệm về học, quan niệm về hoạt động dạy và PPDH cũng thay đổi. Hoạt động dạy là hoạt động của giáo viên nhằm tổ chức và hướng dẫn hoạt động học của người học, để họ tự khám phá và thực hiện nhiệm vụ học tập. Học tập chịu sự tác động của các tác nhân nhận thức, xã hội, văn hóa, liên nhân cách do vậy dạy học phải tổ chức các dạng hoạt động đa dạng cho HS tham gia; Phải tạo ra các tác động dạy học đa dạng như tác động nhận thức cá nhân (tự phát hiện, tìm tòi, tự lĩnh hội); tác động xã hội, văn hóa (như gắn việc học với hoàn cảnh cụ thể, với bối cảnh văn hóa và xã hội, thời đại); phải tạo ra các tác động tâm lý (sự hợp tác, gắn kết, chia sẻ trách nhiệm và lợi ích). Trong số PPDH đang được sử dụng, PPDH nhóm có nhiều ưu thế trong thực hiện các mục tiêu giáo dục mới hiện nay. Hơn nữa, triết lý dạy học của PPDH nhóm xuất phát từ những quan niệm mới về bản chất học tập nói chung và việc tổ chức học tập hiện nay. Một học giả đã nói, nếu bạn có một quả táo, tôi có một quả táo, chúng ta trao đổi cho nhau thì mỗi người cũng chỉ có một quả táo. Song nếu bạn có một ý tưởng, tôi có một ý tưởng, chúng ta trao đổi cho nhau thì mỗi người sẽ có hai ý tưởng. Từ dạy và học thụ động sang dạy và học tích cực, giáo viên không còn đóng vai trò đơn thuần là người truyền đạt kiến thức, giáo viên trở thành người thiết kế, tổ chức, hướng dẫn các hoạt động độc lập hoặc theo nhóm nhỏ để học sinh tự lực chiếm lĩnh nội dung học tập, chủ động đạt các mục tiêu kiến thức, kĩ năng, thái độ theo yêu cầu của chương trình. Trên lớp, học sinh hoạt động 7 là chính, giáo viên có vẻ nhàn nhã hơn nhưng trước đó, khi soạn giáo án, giáo viên đã phải đầu tư công sức, thời gian rất nhiều so với kiểu dạy và học thụ động mới có thể thực hiện bài lên lớp với vai trò là người gợi mở, xúc tác, động viên, cố vấn, trọng tài trong các hoạt động tìm tòi hào hứng, tranh luận sôi nổi của học sinh. Giáo viên phải có trình độ chuyên môn sâu rộng, có trình độ sư phạm lành nghề mới có thể tổ chức, hướng dẫn các hoạt động của học sinh mà nhiều khi diễn biến ngoài tầm dự kiến của giáo viên Theo Soul.Robinsohn dạy học theo tình huống dựa trên quan điểm giáo dục:”Giáo dục là chuẩn bị cho người học hướng vào giải quyết các tình huống của cuộc sống” Như vậy dạy học theo tình huống là một quan điểm dạy học, theo đó việc dạy học được tổ chức theo những chủ đề phức hợp, gắn với các tình huống thực tế trong cuộc sống. Thông qua đó người học có thể vận dụng các tình huống của cuộc sống để học sẽ dẫn đến hình thành kĩ năng cho người học. Việc kết hợp sử dụng hai phương pháp này, chính là nhằm mục đích tối ưu hóa tính tích cực chủ động của người học. Thông qua việc hợp tác cùng nhau( trong hoạt động nhóm) để giải quyết vấn đề( tình huống mà gv đặt ra trong bài học), học sinh được thể hiện chính kiến của mình, đồng thời tham khảo ý kiến của các thành viên khác, qua đó rút ra được kết luận chung, hoàn thành nhiệm vụ mà giáo viên giao phó trong bài học. Do vậy, học sinh không chỉ rút ra được các kiến thức cần thiết sau mỗi bài tập tình huống, mà qua đó, các em còn được rèn luyện kĩ năng giải quyết vấn đề, kĩ năng hợp tác, kĩ năng trình bày, kĩ năng kiên định....là những kĩ năng hết sức cần thiết đối với các em trong nhịp sống hối hả hiện tại. 8 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ 1/ Thuận lợi. - Việc sử dụng kết hợp nhiều phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực để phát huy tính chủ động sáng tạo của học sinh được nhà trường và cấp trên khuyến khích, trong những năm qua đã tổ chức nhiều đợt tập huấn để gv bổ sung kiến thức về các kĩ thuật dạy học mới nhằm đáp ứng tốt hơn yêu cầu này. - Chương trình GDCD 12 có nội dung chủ yếu là về các kiến thức pháp luật. Đây là những kiến thức mô phạm, rất khô khan nhưng có đặc trưng là gắn bó rất chặt chẽ với đời sống thực tiễn. Mà thực tiễn, không có cách nào nhận thức hiệu quả hơn ngoài việc trải nghiệm. Và việc để các em cùng hợp tác, giải quyết tình huống thực tiễn chính là cách để các em gián tiếp trải nghiệm những tình huống có thể xảy ra trong thực tế, qua đó rút ra bài học cho bản thân mình. - Với sự quan tâm đầu tư của Nhà nước, cơ sở vật chất phục vụ cho việc giảng dạy đã được cải thiện hiệu quả hơn rất nhiều, có thể đáp ứng tương đối tốt yêu cầu khi sử dụng kết hợp các phương pháp dạy học mới. - Học sinh hứng thú, quan tâm do việc kết hợp này phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi, kích thích được tư duy sáng tạo và giúp các em khẳng định được bản lĩnh của mình. 2/ Khó khăn. - Nội dung môn GDCD 12 mới, khô, khó, dài… nên, GV khó dạy, HS khó học. Đòi hỏi giáo viên phải có nhiều kĩ năng khác ngoài kĩ năng sư phạm. - Tài liệu tham khảo đặc thù phục vụ cho môn GDCD 12 không phong phú, chưa phổ biến… - Quan niệm của xã hội, gia đình, và đặc biệt là HS đối với bộ môn naỳ còn khá lệch lạc, không chú ý thậm chí là xem thường hoặc học cho xong… 9 CHƯƠNG 3 CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ Tình huống là một hoàn cảnh thực tế trong đó có chứa đựng mâu thuẫn, sung đột. Tình huống cũng có thể là một hoàn cảnh gắn với câu chuyện có cốt truyện, nhân vật, có chứa đụng sung đột… Tình huống trong dạy học là những tình huống thực hoặc mô phỏng theo tình huống thực, được cấu trúc hóa nhằm mục đích dạy học. Về thực chất, phương pháp thảo luận là tổ chức cho HS bàn bạc , trao đổi trong nhóm nhỏ. Thảo luận nhóm được sử dụng rộng rãi nhằm giúp cho HS tham gia một cách chủ động vào quá trình học tập, tạo cơ hội cho HS có thể chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, ý kiến để giải quyết một vấn đề có liên quan đến nội dung bài học. Thảo luận nhóm còn là phương tiện học hỏi có tính cách dân chủ, mọi cá nhân được tự do bày tỏ quan điểm, tạo thói quen sinh hoạt bình đẳng, biết đón nhân quan điểm bất đồng, hình thành quan điểm cá nhân giúp học sinh rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề khó khăn. Như vậy, hai phương pháp này thực chất có mối tương quan mật thiết với nhau, học sinh hợp tác để giải quyết vấn đề được nêu ra trong tình huống, và giải quyết tình huống chính là quá trình các học sinh hợp tác cùng nhau để rút ra được nhận thức chung. Trong quá trình sử dụng kết hợp, giáo viên có thể đưa ra tình huống có vấn đề cần giải quyết trước, thành lập nhóm để giải quyết vấn đề sau, hoặc ngược lại, chia lớp thành các nhóm nhỏ trước, sau đó nêu tình huống để các nhóm cùng giải quyết vấn đề. Tùy theo thói quen, đặc điểm học sinh mà gv có thể sử dụng cách thức nào cũng đều đạt hiệu quả như nhau cả. Ví dụ, trong bài 5- tiết 12: Quyền bình đẳng giữa các dân tộc tôn giáo. Để học sinh hiểu thế nào là quyền bình đẳng giữa các dân tộc, đồng thời thấy rõ được việc ưu tiên cho đồng bào dân tộc thiểu số hoàn toàn không phải là chính sách “ bất công” đối với đồng bào dân tộc Kinh; tôi đã giao bài tập về nhà, yêu cầu học sinh đóng 1 tiểu phẩm ngắn với nội dung : hai học sinh , 1 dân tộc thiểu số, 1 dân tộc 10 kinh tranh cãi với nhau khá gay gắt . HS người Kinh cho rằng hs người dân tộc thấp kém, vì phải nhờ vào chính sách của nhà nước mới có thể bằng bạn bằng bè, còn hs người dân tộc thì khẳng định vị trí quan trọng như nhau của các dân tộc khác nhau, đồng thời nêu vấn đề: thế nào là bình đẳng giữa các dân tộc? Việc Nhà nước có chính sách ưu tiên trong tuyển sinh cho đồng bào dân tộc thiểu số có vi phạm nguyên tắc bình đẳng giữa các dân tộc không? Việc nêu tình huống có vấn đề thông qua phương pháp đóng vai là một kết hợp thú vị trong sử dụng các phương pháp dạy học tích cực, bản thân các hs tham gia đóng tiểu phẩm sẽ được trải nghiệm đúng tình huống thực tế, qua đó thôi thúc tìm câu trả lời. Các hs khác theo dõi tình huống do bạn mình đóng vai, sẽ cảm thấy rất sinh động, gần gũi và hứng thú tìm hiểu. Sau khi cho học sinh cả lớp cùng theo dõi tình huống, tôi đã chia lớp thành các nhóm nhỏ, sử dụng kĩ thuật khăn trải bàn, yêu cầu các em giải quyết vấn đề được nêu ra trong vòng 6 phút. Kết qủa, các em rất hứng thú tìm hiểu và bài học đã diễn ra thành công. Hoặc, trong nội dung tìm hiểu quyền bình đẳng trong lĩnh vực văn hóa giữa các dân tộc. Đây là một nội dung nhỏ trong bài, nhưng lại hàm chứa phạm vi kiến thức rất là rộng lớn. Nếu không cẩn thận, sẽ dễ dẫn đến tình trạng dạy các em theo kiểu “ cưỡi ngựa xem hoa” hời hợt, vô cảm. Hoặc ngược lại, đi vào những chi tiết quá cụ thể, dẫn đến sự nhàm chán, mất hứng thú. Tôi đã suy nghĩ trăn trở khá nhiều. Sau đó, quyết định sử dụng chính những nét đặc trưng văn hóa các dân tộc địa phương để các em trải nghiệm, rút ra những kiến thức cần thiết sau bài học. Để tìm hiểu nội dung này, tôi đã mời học sinh theo dõi một video clip quay nhạc phẩm: Văn Bàn quê em nghĩa tình được trình bày bởi chính các “ ca sĩ” nghiệp dư của huyện, đặc biệt là được trình bày bằng cả hai thứ tiếng : tiếng Kinh và tiếng Tày. Trong video clip có quay các cảnh lễ hội, các nét văn hóa đặc trưng của Văn Bànnơi các em đang sinh sống. Trước khi mở vi deo, tôi chia lớp thành các nhóm nhỏ, yêu cầu các em hết sức chú ý vào các chi tiết sau trong clip: Trang phục 11 Ngôn ngữ Các yếu tố văn hóa Con người Sau khi mời các học sinh nghe và nhìn nhạc phẩm Văn Bàn quê em nghĩa tình, tôi đã nêu vấn đề cần giải quyết: Các em đã nhìn/nghe thấy gì trong clip đó? Những gì các em nhìn/nghe thấy đó có liên quan gì đến nội dung bài học hôm nay? Học sinh của tôi đã rất tích cực , sôi nổi thảo luận để rút ra được kết luận chung: bài hát được trình bày bằng cả hai thứ tiếng các dân tộc có quyền dùng tiếng nói, chữ viết của riêng mình. Các ca sĩ mặc trang phục người dân tộc tày, hát điệu hát then, nhảy múa trong lễ hội lồng tồng với các trò chơi ném còn, múa nến... các yếu tố văn hóa truyền thống tốt đẹp được giữ gìn, phát huy. Các đồng chí lãnh đạo tham gia lễ hội lồng tồng Đảng, chính quyền rất quan tâm đến việc đảm bảo quyền bình đẳng giữa các dân tộc trong lĩnh vực văn hóa... Như vậy, thông qua video tình huống, thông qua sự hợp tác để giải quyết vấn đề được nêu ra, học sinh của tôi không những hiểu cặn kẽ được nội dung bài học, mà còn thấm nhuần được tình đoàn kết, hiểu sâu sắc và biết trân trọng hơn những giá trị văn hóa, những nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc mình, quê hương mình. Đó là sự trải nghiệm, là những kiến thức rất quý giá mà mỗi học sinh cần có được. Hoặc, trong nội dung tích hợp giáo dục về quyền trẻ em, tôi không chỉ sử dụng kết hợp tình huống với phương pháp thảo luận nhóm mà còn đưa thêm trò chơi vào để tạo không khí sôi nổi, hứng thú cho giờ học. Câu 1: Ô chữ gồm 8 chữ cái: Tất cả mọi người trên Thế giới không phân biệt màu da sắc tộc hay nam nữ đều phải sống như thế nào? Câu 2: Ô chữ gồm 5 chữ cái: Ai được Bác Hồ ví như búp trên cành? 12 Câu 3:Ô chữ gồm 9 chữ cái: Được học tập, được vui chơi giải trí, tham gia các hoạt động văn hóa, nghệ thuật….Thuộc nhóm quyền nào? Câu 4:Ô chữ gồm 7 chữ cái: Nước nào là nước thứ 2 trên Thế giới kí và phê chuẩn Công ước Liên hợp quốc về quyền trẻ em? Đáp án trong ô chìa khóa là : Ô chữ này cũng có thể sử dụng trong các hoạt động cả nhân, nhưng tôi vẫn thường cho sử dụng kết hợp trong hoạt động nhóm, vì thông qua sự tương tác giữa các cá nhân trong một nhóm, vấn đề được giải quyết sẽ nhanh gọn, triệt để hơn, gv cũng không cần mất nhiều thời gian để giảng giải hay dẫn dắt, gợi ý để học sinh giải quyết các vấn đề được đưa ra trong từng câu hỏi. 13 CHƯƠNG 4 HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Nhóm lớp GV thường xuyên áp dụng phương pháp thảo luận nhóm và sử dụng tình huống: LỚP 11A1 11A2 11A3 11A4 SỐ HS 37 39 40 39 GIỎI 18 38.30% 19 39.13% 1 2.27% 8 15.22% KHÁ 29 61.70% 27 58.70% 39 97.73% 34 71.74% TRUNG BÌNH 0 0.00% 1 2.17% 0% 0.00 6 13.04% Nhóm lớp GV không thường xuyên áp dụng : LỚP 11A5 11A6 11A7 SỐ HS 42 38 37 GIỎI 5 11.11% 2 5.26% 0 0.00% KHÁ 29 71.11% 31 81.58% 29 61.70% TRUNG BÌNH 8 17.78% 5 13.16% 18 38.30% KẾT LUẬN Dạy học tình huống là một trong những phương pháp giảng dạy hiệu quả nhằm khơi dậy sự nhiệt tình của HS, khuyến khích HS tham gia bài học một cách sôi nổi, 14 chủ động. Ngoài ra HS cũng tập phản ứng với những tình huống phức tạp và “có thật” sẽ gặp trong cuộc sống sau này.Cụ thề là: - Khả năng hoà nhập, kĩ năng giao tiếp tốt hơn. - Khả năng vận dụng kiến thức. - Kết quả và thành tích học tập cao hơn: + Kiến thức của HS không bị bó hẹp ở lí luận mà còn mang tính thực tiễn. + Kiến thức trở nên sâu sắc, bền vững dễ nhớ và nhớ nhanh hơn do được vận dụng kiến thức vào thực tế cuộc sống. Để tổ chức dạy học có hiệu quả, có nhiều phương tiện giúp giáo viên kích thích học sinh tham gia bài học. Do đó, tuỳ theo nhu cầu và mục tiêu của mình, giáo viên có thể chọn các phương tiện phù hợp. Sau đây là một số cách giáo viên có thể dung: - Viết tình huống lên bảng phụ. - Các tài liệu trực quan như hình ảnh. - Băng ghi âm hoặc hình. - Các tài liệu thu thập trên mạng internet. - Có sự tham gia nhiệt tình của học sinh. Tùy thuộc vào đối tượng học sinh, CSVC của nhà trường,…mà giáo viên có thể sử dụng để kích thích quá trình hoạt động của học sinh, tạo hứng khởi cho thành viên trong lớp tham gia tiếp thu kiến thức. Khi làm việc theo nhóm nhỏ, học sinh và giáo viên đều gặp những khó khăn nhất định, để dung hòa giáo viên có thể thảo luận với nhóm để tìm ra cách làm việc tốt nhất. Trong khi nhóm thảo luận, nhóm trưởng có vai trò rất quan trọng, giáo viên phải quan sát và nhạy cảm với thái độ của nhóm và cách cư xử của từng thành viên. Cần kết hợp sử dụng nhiều phương pháp giảng dạy khác nhau nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy, đồng thời trong quá trình ứng dụng phương pháp thỏa luận nhóm nhỏ cũng cần sử dụng nhiều kĩ thuật như: động não, đắp bông tuyết, khăn trải 15 bàn…để tránh tạo sự nhàm chán, huy động tối đa sự chú ý, kích thích tính chủ động sáng tạo của học sinh trong giờ học, như vậy hiệu quả dạy học sẽ cao hơn. Phương pháp hoạt động nhóm giúp các thành viên trong nhóm chia sẻ các băn khoăn, kinh nghiệm của bản thân, cùng nhau xây dựng nhận thức mới. Bằng cách nói ra những điều đang nghĩ, mỗi người có thể nhận rõ trình độ hiểu biết của mình về chủ đề nêu ra, thấy mình cần học hỏi thêm những gì. Bài học trở thành quá trình học hỏi lẫn nhau chứ không phải là sự tiếp nhận thụ động từ giáo viên. Thành công của bài học phụ thuộc vào sự nhiệt tình tham gia của mọi thành viên, vì vậy phương pháp này còn gọi là phương pháp cùng tham gia. Tuy nhiên, phương pháp này bị hạn chế bởi không gian chật hẹp của lớp học, bởi thời gian hạn định của tiết học, cho nên giáo viên phải biết tổ chức hợp lý và học sinh đã khá quen với phương pháp này thì mới có kết quả. Cần nhớ rằng, trong hoạt động nhóm, tư duy tích cực của học sinh phải được phát huy và ý nghĩa quan trọng của phương pháp này là rèn luyện năng lực hợp tác giữa các thành viên trong tổ chức lao động.Cần tránh khuynh hướng hình thưc và đề phòng lạm dụng, cho rằng tổ chức hoạt động nhóm là dấu hiệu tiêu biểu nhất của đổi mới PPDH và hoạt động nhóm càng nhiều thì chứng tỏ phương pháp dạy học càng đổi mới. Việc kết hợp hai phương phương pháp này không khó, nhưng đòi hỏi sự linh hoạt, sáng tạo của giáo viên trong thực hiện, sự đầu tư đúng mức trong khâu chuẩn bị và sự khôn khéo trong xử lí các tình huống sư phạm. Đồng thời, trong quastrinhf thực hiện, ngoài hai phương pháp này, giáo viên cần khéo léo kết hợp các phương pháp khác nhau tùy từng đơn vị kiến thức, đặc điểm từng đối tượng để đạt được hiệu qảu giáo dục cao hơn. Trên đây là những kinh nghiệm nhỏ bé của cá nhân tôi trong quá trình sử dụng kết hợp các phương pháp dạy học. Đề tài còn nhiều thiếu sót, mong nhận được góp ý của các đồng nghiệp để tôi có thể chỉnh sửa, bổ sung và áp dụng hiệu quả hơn. Văn Bàn, tháng 4 năm 2014 16 Người viết Hoàng Thị Hồng Hạnh 17