Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi më ®Çu
ChuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ thùc hiÖn h¹ch to¸n ®éc lËp, c¸c
doanh nghiÖp tù chñ vÒ vèn, vËt t, lao ®éng , vÒ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô
th× mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp chÝnh lµ lîi nhuËn. §Ó tån t¹i
vµ ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay g¾t hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp
ph¶i n¾m b¾t ®îc th«ng tin: th«ng tin vÒ thÞ trêng, vÒ chi phÝ s¶n xuÊt, tr¶ tríc
s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Trªn c¬ së kÕt hîp c¸c th«ng tin vÒ cung cÇu vµ
gi¸ c¶ trªn thÞ trêng cã thÓ gióp cho doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc gi¸ b¸n hîp lý,
t×m ra c¬ cÊu s¶n phÈm tèi u tËn dông ®îc n¨ng lùc s¶n xuÊt hiÖn cã, võa mang
l¹i lîi nhuËn cao. C«ng cô ®Ó thùc hiÖn tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu tèi u nãi trªn ph¶i lµ
kÕ to¸n vµ träng t©m lµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm. NhËn thøc ®îc vai trß quan träng ®ã, tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n nãi
chung vµ h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi
riªng lu«n ®îc doanh nghiÖp quan t©m thÝch ®¸ng. Mçi doanh nghiÖp cã ®Æc
®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, quy tr×nh c«ng nghÖ , tr×nh ®é qu¶n lý kh¸c nhau
dÉn ®Õn ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt , tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt còng
kh¸c nhau. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®óng ®ñ, chÝnh
x¸c, kÞp thêi, sÏ gióp cho c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.Trong ®IÒu kiÖn hiÖn nay
th× viÖc hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ rÊt
cÇn thiÕt.
Trªn c¬ së ph©n tÝch vÒ mÆt lý luËn kÕt hîp víi thùc tÕ ë XÝ nghiÖp may
xuÊt khÈu L¹c Trung , t«i nghiªn cøu ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i xÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung”.
Trong chuyªn ®Ò nµy ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, néi dung gåm
ba phÇn chÝnh:
Ch¬ngI: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
Ch¬ng II : Thùc tr¹ng vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm may mÆc gia c«ng ë XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung.
Ch¬ng III : Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gia c«ng hµng may mÆc ë
xÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
PhÇn I
nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c
doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh
I. tæng quan vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh
1. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt
1.1 Chi phÝ s¶n xuÊt:
Doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ nh÷ng doanh nghiÖp trùc tiÕp s¶n xuÊt ra cña
c¶i vËt chÊt ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. Ngoµi ho¹t ®éng s¶n
xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm doanh nghiÖp cßn ph¶i tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kh¸c
nh thùc hiÖn mét sè lao vô, dÞch vô, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh c¸c doanh
nghiÖp thêng xuyªn ph¶i bá ra c¸c kho¶n chi phÝ vÒ c¸c ®èi tîng lao ®éng, t
liÖu lao ®éng, lao ®éng cña con ngêi, c¸c chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi
phÝ kh¸c b»ng tiÒn. C¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp chi ra cã thÓ trong suèt qu¸
tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Do ®ã, ®Ó cã thÓ biÕt ®îc sè chi phÝ mµ
doanh nghiÖp ®· chi ra trong tõng kú ho¹t ®éng lµ bao nhiªu, nh»m tæng hîp
phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý, mäi chi phÝ bá ra cuèi cïng ®Òu biÓu hiÖn b»ng
thíc ®o tiÒn tÖ vµ gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh.
T¹i c¸c doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ toµn bé hao phÝ vÒ lao
®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong mét thêi k× ®Ó
tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn.
1.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt:
Cã nhiÒu lo¹i tiªu thøc kh¸c nhau ®Ó ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt, nã tuú
thuéc vµo môc ®Ých yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n lý tuy nhiªn vÒ mÆt h¹ch to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt thêng ®îc tu©n theo ph¬ng thøc sau:
1.2.1/ Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo néi dung tÝnh chÊt kinh tÕ
cña s¶n phÈm
§Ó phôc vô cho viÖc tËp hîp, qu¶n lý chi phÝ theo néi dung kinh tÕ ban ®Çu,
®ång nhÊt cña nã mµ kh«ng xÐt ®Õn c«ng dông cô thÓ, ®Þa ®iÓm ph¸t sinh, chi
phÝ ®îc ph©n theo yÕu tè. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc x©y dùng vµ ph©n
tÝch møc vèn lu ®éng, còng nh viÖc lËp, kiÓm tra vµ ph©n tÝch dù ®o¸n chi phÝ.
Theo qui ®Þnh hiÖn hµnh ë ViÖt Nam, toµn bé chi phÝ ®îc chia thµnh 7 yÕu tè
sau:
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
YÕu tè nguyªn liÖu, vËt liÖu: bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh,
vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô dông cô..... sö dông vµo s¶n xuÊt
kinh doanh.
YÕu tè nhiªn liÖu ®éng lùc sö dông vµo qóa tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong
kú
YÕu tè tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng: ph¶n ¸nh tæng sè tiÒn l¬ng vµ
phô cÊp mang tÝnh chÊt l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn chøc.
YÕu tè BHXH, BHYT, KPC§ trÝch theo tû lÖ, qui ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn chøc
YÕu tè khÊu hao TSC§: ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao TSC§ ph¶i trÝch trong
kú cña tÊt c¶ TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt- kinh doanh
YÕu tè dÞch vô mua ngoµi: ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
dïng vµo s¶n xuÊt-kinh doanh
YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn cha
ph¶n ¸nh vµo c¸c yÕu tè trªn dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong
kú
1.2.2/ Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo kho¶n môc c«ng dông cña
chi phÝ
C¨n cø vµo ý nghÜa cña chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®Ó thuËn tiÖn cho
viÖc tÝnh gi¸ thµnh toµn bé, chi phÝ ®îc ph©n theo kho¶n môc. C¸ch ph©n lo¹i
nµy dùa vµo c«ng dông cña chi phÝ vµ møc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi tîng.
Theo qui ®Þnh hiÖn hµnh, gi¸ thµnh s¶n phÈm gåm c¸c kho¶n chi phÝ sau:
Chi phÝ trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n xuÊt,
chÕ t¹o s¶n phÈm bao gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ nh©n c«ng
trùc tiÕp
Chi phÝ gi¸n tiÕp( cßn gäi chi phÝ s¶n xuÊt chung) lµ nh÷ng chi phÝ liªn
quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng chÞu chi phÝ trong phôc vô qu¶n lý kinh doanh
hoÆc thùc hiÖn c¸c lao vô dÞch vô ë c¸c ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt.
1.2.3/Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi t¬ng quan gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt víi
khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra
Chi phÝ bÊt biÕn: lµ chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng biÕn ®æi khi khèi lîng s¶n phÈm
s¶n xuÊt ra cã thay ®æi(khÊu hao m¸y mãc trung b×nh)
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Chi phÝ kh¶ biÕn:lµ chi phÝ biÕn ®æi khi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cã
thay ®æi
2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm
2.1/ Gi¸ thµnh:
Sù vËn ®éng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp bao gåm hai mÆt
®èi lËp nhau nhng cã liªn quan mËt thiÕt h÷u c¬ víi nhau. Mét mÆt lµ c¸c chi
phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra, mÆt kh¸c lµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt ®· thu ®îc. Nh÷ng
s¶n phÈm c«ng viÖc lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh phôc vô cho nhu cÇu tiªu
dïng cña x· héi cÇn tÝnh gÝa thµnh
GÝa thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tÊt c¶ c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao
®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi lîng, c«ng t¸c, s¶n phÈm
lao vô ®· hoµn thµnh
2.2/Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm
2.2.1/ Ph©n theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®· tÝnh gi¸ thµnh
C¨n cø vµo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chia lµm 3 lo¹i:
GÝa thµnh kÕ ho¹ch: viÖc tÝnh to¸n x¸c ®Þnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch s¶n phÈm ®îc tiÕn hµnh tríc khi tiÕn hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm do bé
phËn kÕ to¸n thùc hiÖn. GÝa thµnh kÕ ho¹ch s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së
chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ ®îc xem lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh
nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸
thµnh, kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp
GÝa thµnh ®Þnh møc: còng nh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch viÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh
møc còng cã thÓ ®îc thùc hiÖn tríc khi s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm dùa vµo
c¸c ®Þnh møc chi phÝ dù to¸n hiÖn hµnh. GÝa thµnh ®Þnh møc ®îc xem lµ thíc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n vËt t tiÒn vèn
trong doanh nghiÖp ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c gi¶i ph¸p mµ doanh nghiÖp ®· ¸p dông
trong qóa tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh
GÝa thµnh thùc tÕ: kh¸c víi hai lo¹i trªn, gÝa thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm,
lao vô chØ x¸c ®Þnh khi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm ®· hoµn thµnh
vµ dùa trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh tËp hîp ®îc
trong kú
2.2.2/ Ph©n theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ, chØ tiªu gi¸ thµnh ®îc chia thµnh gi¸ thµnh s¶n
xuÊt vµ gi¸ thµnh tiªu thô
GÝa thµnh s¶n xuÊt: lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh th¶y nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn
quan ®Õn s¶n xuÊt vµ chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n xëng s¶n xuÊt
GÝa thµnh tiªu thô: lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh
liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt tiªu thô s¶n phÈm.
C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho nhµ qu¶n lÝ x¸c ®Þnh ®îc kÕt qu¶ kinh
doanh(l·i, lç) cña tõng lo¹i mÆt hµng, lo¹i dÞch vô mµ doanh nghiÖp kinh
doanh
II. Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt:
1. ý nghÜa cña c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh
Qua c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt cho biÕt trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh, doanh nghiÖp ®· chi ra nh÷ng kho¶n g× vµ chi bao nhiªu ®Ó lµm c¬
së cho tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè, lËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n
xuÊt kinh doanh theo yÕu tè. KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n kÕ to¸n, lµm
c¬ së cho viÖc thùc hiÖn cung øng vËt t, kÕ ho¹ch quü tiÒn l¬ng, tÝnh to¸n nhu
cÇu vèn lu ®éng cho kú sau, tÝnh to¸n thu nhËp quèc d©n trong c¸c ngµnh s¶n
xuÊt kinh doanh.
2. Vai trß cña kÕ to¸n ®èi víi viÖc qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm
Th«ng qua sè liÖu do bé phËn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ t×nh gi¸
thµnh s¶n phÈm cung cÊp cho c¸c nhµ l·nh ®¹o vµ qu¶n lý doanh nghiÖp ®îc
biÕt chi phÝ vµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña tõng lo¹i ho¹t ®éng, tõng lo¹i s¶n phÈm
lao vô còng nh toµn bé kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó ph©n tÝch
®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc dù to¸n chi phÝ, t×nh h×nh sö dông
lao ®éng, vËt t, tiÒn vèn cã hiÖu qu¶, tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ, t×nh h×nh thùc hiÖn
gi¸ thµnh phÈm tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu kÞp thêi nh»m h¹ thÊp chi
phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp cho sù ph¸t
triÓn s¶n xuÊt kinh doanh vµ yªu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp
ViÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
chØ cã thÓ dùa trªn gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c. TÝnh chÝnh x¸c cña gi¸
thµnh l¹i chÞu ¶nh hëng cña kÕt qu¶ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Do vËy, viÖc tæ
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
chøc tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó ®¶m
b¶o x¸c ®Þnh ®óng néi dung, ph¹m vi chi phÝ cÊu thµnh trong gi¸ thµnh s¶n
phÈm. Lîng gi¸ trÞ c¸c yÕu tè chi phÝ ®· ®îc chuyÓn dÞch vµo s¶n phÈm ®·
hoµn thµnh cã ý nghÜa quan träng vµ lµ yªu cÇu cÊp b¸ch trong ®iÒu kiÖn nÒn
kinh tÕ thÞ trêng.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
3. Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh
HiÖn nay cïng víi chÊt lîng s¶n phÈm, gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n ®îc coi
lµ mèi quan t©m hµng ®Çu, phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh vµ n©ng cao chÊt lîng s¶n
phÈm lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp vµ thu nhËp cña ngêi lao ®éng. Do ®ã, viÖc tÝnh to¸n vµ h¹ch to¸n gi¸
thµnh chÝnh x¸c cã mét vÞ trÝ hÕt søc quan träng. Sù chÝnh x¸c nµy thÓ hiÖn ë
tÊt c¶ c¸c bíc tõ viÖc tæ chøc, ghi chÐp ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ trung thùc c¸c lo¹i
chi phÝ tíi viÖc tÝnh to¸n c¸c chi phÝ ®ã b»ng tiÒn ®¶m b¶o ph¶n ¸nh c¸c chi
phÝ ®ã ®óng thêi kú vµ ®óng ®èi tîng chÞu chi phÝ
ViÖc tÝnh ®óng vµ ®ñ c¸c kho¶n chi phÝ sÏ gióp cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh ®îc
chÝnh x¸c. Muèn vËy, ph¶i x¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng gi¸ thµnh vµ sö dông ph¬ng
ph¸p tÝnh gi¸ thµnh hîp lý. Nh÷ng yÕu tè nµo cha ®a hoÆc cha ®a ®ñ ph¶i ®îc
®a ®ñ vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm
TÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ thµnh lµ c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh c¬ cÊu s¶n phÈm
vµ x¸c ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm vµ kiÓm tra t×nh h×nh ®Þnh møc tiªu hao, t×nh
h×nh thùc hiÖn kÕ to¸n néi bé lµ c¨n cø x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.
Tõ ®ã tr¸nh ®îc t×nh tr¹ng lç l·i gi¶ nh trong mét sè doanh nghiÖp hiÖn nay
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
PhÇn II
thùc tr¹ng vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm may mÆc gia c«ng ë xÝ
nghiÖp may xuÊt khÈu l¹c trung
I. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ë xÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung
1. §Æc ®iÓm chi phÝ s¶n xuÊt ë xÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung
Néi dung thùc tÕ vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt ë
xÝ nghiÖp lµ hµng may mÆc trong ph¹m vi hîp ®ång gia c«ng cho kh¸ch hµng,
nguyªn vËt liÖu do kh¸ch hµng ®a tíi xÝ nghiÖp chØ lµm nhiÖm vô gia c«ng
theo yªu cÇu sè lîng chÊt lîng cña ngêi ®Æt gia c«ng. Nh vËy,s¶n phÈm cuèi
cïng cña xÝ nghiÖp trong trêng hîp nµy lµ gia c«ng s¶n phÈm may mÆc
Do ®ã gi¸ thµnh s¶n phÈm phô thuéc vµo ph¹m vÞ ho¹t ®éng gia c«ng cña xÝ
nghiÖp bao gåm c¸c kho¶n sau
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: nh chi phÝ tiÒn ®iÖn níc ®iÖn tho¹i phôc vô trùc
tiÕp cho s¶n xuÊt vµ c¸c chi phÝ thuª ngoµi kh¸c nh chi phÝ vËn chuyÓn
nguyªn vËt liÖu vÒ kho chi phÝ vËn chuyÓn b¸n thµnh phÈm ®i gia c«ng
Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: nh chi phÝ lµm viÖc víi chuyªn gia t¹i xÝ nghiÖp, chi
phÝ tiÕp kh¸ch héi nghÞ
1.1 §èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ë xÝ nghiÖp may
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Do tÝnh chÊt cña c¸c lo¹i
hµng s¶n xuÊt trong xÝ nghiÖp lµ rÊt phøc t¹p, liªn tôc, lo¹i h×nh s¶n xuÊt hµng
lo¹t lín chu kú s¶n xuÊt ng¾n ®Ó phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý phôc vô cho
c«ng t¸c tÝnh gÝa thµnh ®Æc biÖt lµ do yªu cÇu cô thÓ cña xÝ nghiÖp nªn ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®îc x¸c ®Þnh lµ tõng ph©n xëng
2.Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt dÞch vô may mÆc gia c«ng ë xÝ
nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung
2.1/ Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp :
Do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp lµ gia c«ng hµng may mÆc
xuÊt khÈu nªn toµn bé nguyªn vËt liÖu phô liÖu ®Òu do bªn ®Æt hµng cung cÊp
cho xÝ nghiÖp theo ®Þnh møc nguyªn vËt liÖu hai bªn ®· tho¶ thuËn trªn hîp
®ång gia c«ng. XÝ nghiÖp chØ cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý chung vÒ mÆt hiÖn vËt.
Tuy nhiªn ®Ó qu¶n lý vÒ mÆt hiÖn vËt nguyªn liÖu gia c«ng kÕ to¸n sö dông
TK 002 “tµi s¶n nhËn gia c«ng”. Khi nhËn ®îc nguyªn vËt liÖu do bªn giao
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
gia c«ng chuyÓn ®Õn kÕ to¸n c¨n cø vµo phiÕu nhËp kho vµ hîp ®ång gia c«ng
ghi nhËn gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu phô liÖu nhËn gia c«ng vµo bªn nî TK 002
Cô thÓ lµ
Nî TK 002 gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu phô liÖu nhËn gia c«ng
Nh vËy trong chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp kh«ng bao gåm b¶n th©n
nguyªn vËt liÖu mµ chØ bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ vÒ ®Çu m¸y phôc vô cho
s¶n xuÊt vµ c¸c kho¶n phô tïng thay thÕ ph¸t sinh
§Ó tËp hîp c¸c kho¶n chi phÝ trªn xÝ nghiÖp sö dông :TK 621 “Chi phÝ nguyªn
vËt liÖu trùc tiÕp”
TK 621.3 “Chi phÝ dÇu m¸y”
TK 621.4 “Chi phÝ phô tïng thay thÕ”
Hµng quý c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho dÇu m¸y hay phô tïng thay thÕ cho
tõng ph©n xëng. KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu tËp hîp lªn b¶ng kª 3 råi chuyÓn lªn
cho bé phËn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
C¨n cø vµo b¶ng kª nµy bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh sÏ vaß sæ tæng hîp chi
tiÕt TK 621 “ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp” cho tõng ph©n xëng .
Tãm l¹i : qu¸ tr×nh h¹ch to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp ë xÝ nghiÖp ®îc kÕ to¸n
ghi sæ :
Nî TK 621 : chi tiÕt theo tõng ph©n xëng
Cã TK 152 : chi tiÕt theo tõng lo¹i vËt liÖu
2.2. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Theo chÕ ®é kÕ to¸n míi hiÖn hµnh th× chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ph¶I
®îc tËp hîp vµo TK622 “ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp” nhng ë xÝ nghiÖp may
xuÊt khÈu l¹c trung ®Ó tËp hîp phÇn nµy TK sö dông 627 “chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp” . §©y lµ phÇn chi phÝ chiÕm tØ träng lín nhÊt trong tæng gi¸ thµnh s¶n
phÈm dÞch vô may mÆc gia c«ng .
Do ®Æc thï cña lo¹i h×nh may mÆc gia c«ng, xÝ nghiÖp ®· thùc hiÖn chÕ ®é
tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm. Tû lÖ phÇn tr¨m trªn doanh thu ®îc phßng kÕ ho¹ch
nghiªn cøu x©y dùng dùa trªn thùc tÕ s¶n xuÊt. Hµng th¸ng bé phËn kÕ to¸n
tiÒn l¬ng nhËn b¶ng thanh to¸n l¬ng tõ c¸c ph©n xëng göi lªn, ®èi chiÕu víi sè
liÖu cña bé phËn kÕ to¸n thµnh phÈm, c¨n cø vµo tû gi¸ h¹ch to¸n cña ®¬n vÞ sÏ
tÝnh ®îc tæng sè l¬ng ph¶I trÝch cña toµn xÝ nghiÖp còng nh cña tõng ph©n xëng theo c«ng thøc sau:
Quü l¬ng
Tæng sè SP
§¬n gÝa
Tû lÖ %
Tû gi¸
Cña ph©n xëng I = hoµn thµnh x gia c«ng x l¬ng x h¹ch to¸n
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
nhËp kho
1 ®v SP
trong DT ngo¹i tÖ
Toµn bé tiÒn l¬ng trªn doanh thu mµ ph©n xëng nhËn ®îc sÏ ®îc chia theo
quy chÕ l¬ng do bé phËn lao ®éng tiªn l¬ng quy ®Þnh.
Tõ phiÕu kÕ to¸n , kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµo sæ
chi tiÕt TK 627: Ghi vµo bªn nî TK 627.1 ®èi øng víi c¸c TK 334, TK 338.2,
TK 338.3, TK 338.4, phÇn l¬ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶.
Tãm l¹i: Qu¸ tr×nh h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ë xÝ nghiÖp may xuÊt
khÈu L¹c Trung ®îc kÕ to¸n tiÕn hµnh nh sau:
TrÝch l¬ng vµ c¸c kho¶n BH
Nî TK 627 –
Cã TK 334 –
Cã TK 338.2 –
Cã TK 338.3 –
Cã TK 338.4 –
Trong ®ã chi tiÕt cho tõng ph©n xëng
2.3 Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung
Chi phÝ s¶n xuÊt chung ë XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung ®îc x¸c
®Þnh lµ c¸c kho¶n chi phÝ söa ch÷a nhá TSC§, chi phÝ c«ng cô lao ®éng trùc
tiÕp, chi phÝ khÊu hao c¬ b¶n TSC§ trùc tiÕp, chi phÝ ®IÖn níc, chi phÝ vËn
chuyÓn bèc dì vµ c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
§Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông TK 627 “chi phÝ s¶n
xuÊt chung” víi c¸c ®iÒu kho¶n sau:
TK 6272 chi phÝ söa ch÷a nhá TSC§
TK 6273 chi phÝ c«ng cô lao ®éng trùc tiÕp
TK 6274 chi phÝ khÊu hao TSC§
TK 6277 chi phÝ dÞch vô mua ngoµI
TK 6278 chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
§èi víi c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh cã thÓ tËp hîp trùc
tiÕp cho tõng ph©n xëng, kÕ to¸n ¸p dông ph¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp nh ®èi
víi phÇn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
Cßn ®èi víi nh÷ng kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n kh«ng thÓ tËp
hîp trùc tiÕp ph©n xëng s¶n xuÊt (nh cho chi phÝ khÊu hao TSC§ trùc tiÕp, chi
phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ b»ng tiÒn) th× kÕ to¸n tiÕn hµnh ph©n bæ
cho tõng ph©n xëng s¶n xuÊt theo møc tiªu thøc riªng
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Hµng quý kÕ to¸n c¨n cø vµo tû lÖ trÝch khÊu hao quy ®Þnh ®Ó tÝnh møc
khÊu hao theo c«ng thøc sau:
Møc khÊu hao
Nguyªn gi¸ TSC§ x Tû lÖ khÊu hao (n¨m)
=
TSC§ (quý)
4
Sau khi tÝnh ®îc khÊu hao ph¶i trÝch trong quý, kÕ to¸n TSC§ l©p “b¶ng tÝnh
vµ ph©n bæ khÊu hao TSC§”vµ phiÕu kÕ to¸n göi cho bé phËn kÕ to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Tõ kÕt qu¶ ®ã bé phËn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm vµo sæ chi tiÕt TK 627 cho tõng ph©n xëng. Ghi vµo bªn nî TK 627.4
®èi øng víi TK 214 phÇn chi phÝ khÊu bao TSC§. §èi víi c¸c kho¶n chi phÝ
dÞch vô mua ngoµi nh: chi phÝ vËn chuyÓn, bèc xÕp nguyªn liÖu vÒ nhËp kho,
chi phÝ tiÕp kh¸ch, héi nghÞ... C¨n cø vµo NKCT sè 1 kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm tiÕn hµnh ph©n bæ cho tõng ph©n xëng theo doanh
thu thùc tÕ cña tõng PX theo c«ng thøc sau:
Chi phÝ SX chung
CÇn pb cho PX
=
Tæng chi phÝ SX chung cÇn pb
Tæng doanh thu TT cña XN
x
Doanh thu
TT cña XN
2.4 Ph¬ng ph¸p tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt:
§Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt tßan doanh nghiÖp kÕ to¸n sö dông TK 154
"Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang". TK nµy kh«ng ®îc më chi tiÕt cho tõng ph©n xëng
mµ ®îc më chung cho toµn XÝ nghiÖp. Cuèi kú ... c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn gi¸
thµnh s¶n phÈm ®îc h¹ch to¸n trªn c¸c sæ chi tiÕt TK 621 vµ TK 627. Sau ®ã kÕt
chuyÓn sang TK 154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Bót to¸n nµy ®îc bé phËn kÕ
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh tæng s¶n phÈm thùc hiÖn trªn phiÕu kÕ to¸n.
2.5 C«ng t¸c ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë ë XÝ nghiÖp may L¹c Trung.
Do XÝ nghiÖp thùc hiÖn chÕ ®é tr¶ l¬ng theo doanh thu (khi cã s¶n phÈm
nhËp kho míi tÝnh doanh thu chi l¬ng) nªn ®· khuyÕn khÝch ®îc c«ng nh©n nç
lùc s¶n xuÊt nh»m t¹o ra sè s¶n phÈm hoµn thµnh ®· nhËp kho lín nhÊt. V× vËy
s¶n phÈm lµm dë cuèi kú rÊt Ýt vµ do ®Æc thï cña ho¹t ®éng gia c«ng nªn chi
phÝ nguyªn vËt liÖu chøa ®ùng trong s¶n phÈm lµm dë cuèi kú hÇu nh kh«ng
cã. Do ®ã XÝ nghiÖp ®· kh«ng tæ chøc c«ng t¸c ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë cuèi kú.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
II. KÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë XÝ nghiÖp may XuÊt khÈu L¹c Trung.
1. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ kú tÝnh gi¸ thµnh
Sau mét chu kú s¶n xuÊt, s¶n phÈm cña XÝ nghiÖp ®îc thõa nhËn theo
tõng mÆt hµng (m· hµng). Trªn thùc tÕ tõng mÆt hµng l¹I bao gåm nh÷ng kÝch
cì kh¸c nhau, song do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt gia c«ng kh«ng ph©n biÖt sù kh¸c
nhau vÒ ®¬n gi¸ gia c«ng kÝch cì. Bëi vËy ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ®îc XÝ
nghiÖp x¸c ®Þnh lµ tõng mÆt hµng (m· hµng) nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i. §ång
thêi do ngµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm may mÆc nªn ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh l¸ c¸I, bé
(¸o, quÇn).
ViÖc x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh ®îc XÝ nghiÖp ®Æc biÖt quan t©m nghiªn
cøu. §Ó gi¶m bít khèi lîng c«ng viÖc tÝnh to¸n phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ
cña XÝ nghiÖp, phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt hµng gia c«ng nªn kú
tÝnh gi¸ thµnh ë ®©y ®îc x¸c ®Þnh lµ hµng quý vµo thêi ®iÓm mçi quý.
2. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gia c«ng may mÆc:
XuÊt ph¸t tõ viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm nh trªn. Cuèi kú kÕ to¸n c¨n cø vµo kÕt qu¶ tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt toµn doanh nghiÖp vµ tµi liÖu liªn quan ®Ó tÝnh ra tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm
vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ mét s¶n phÈm cña tõng mÆt hµng theo hÖ sè.
ViÖc tÝnh gi¸ thµnh theo s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn cho tõng kho¶n môc
chi phÝ vµ ®îc tiÕn hµnh xö lý trªn m¸y vi tÝnh nªn viÖc tÝnh to¸n kh¸ nhanh.
B¶ng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ ®îc in ra ngay sau khi ®a ®Çy ®ñ c¸c d÷ liÖu cÇn
thiÕt vµo m¸y nh: Danh môc s¶n phÈm, tæng chi phÝ theo tõng s¶n phÈm, tæng
chi phÝ theo tõng kho¶n môc chi phÝ.
Cã thÓ m« t¶ qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nh sau:
-Cuèi kú c¨n cø vµo “ B¸o c¸o kÕt qu¶ s¶n phÈm toµn xÝ nghiÖp” kÕ to¸n tËp
hîp toµn bé s¶n lîng l¬ng thùc theo m· hµng cña xÝ nghiÖp. Cã nghÜa lµ m·
nµo xÝ nghiÖp s¶n xuÊt ë c¸c ph©n xëng kh¸c nhau th× ph¶I ®îc céng s¶n lîng
thùc tÕ nhËp kho trong kú cña thÈy c¸c ph©n xëng.Sau ®ã ®a sè liÖu nµy cïng
víi ®¬n gi¸ gia c«ng cho tõng mÆt hµng vµo m¸y. M¸y sÏ tù ®éng tÝnh ra s¶n lîng quy ®æi cña tõng mÆt hµng theo c«ng thøc trªn:
Sè lîng s¶n phÈm quy ®æi
cña tõng m· hµng
=
Sè lîng s¶n phÈm
thùc hoµn thµnh
13
x
§¬n gi¸ gia c«ng
cña s¶n phÈm
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- Sè lîng vÒ tæng chi phÝph¸t sinh trong quý theo tõng kho¶n môc.
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: chØ bao gåm chi phÝ vÒ dÇu m¸y vµ chi phÝ
vÒ phô tïng thay thÕ.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: bao gåm l¬ng vµ c¸c kho¶n ph¶I tr¶ cho c«ng
nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: trong ®ã cha theo c¸c chi tiÕt cña chi phÝ nµy ®îc kÕ
to¸n tËp hîp vµo bªn nî TK 627 vµ TK 621 ®îc lËp thµnh b¶ng “TËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt cña toµn XÝ nghiÖp” ræi ®a vµo m¸y. M¸y sÏ tù ®éng ph©n bæ chi
phÝ s¶n xuÊt cho tõng m· hµng theo ph¬ng ph¸p hÖ sè. ë ®©y hÖ sè tÝnh gi¸
thµnh ë mçi mÆt hµng ®îc sö dông lµ ®¬n gia c«ng cho tõng mÆt hµng ®ã.
Khi ®ã hÖ sè ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt cho mçi m· hµng ®îc tÝnh theo
c«ng thøc:
HÖ sè ph©n bæ chi phÝ s¶n =
Sè lîng quy ®æi spI
xuÊt cho s¶n phÈm
Tæng s¶n phÈm quy ®æi cña toµn xÝ nghiÖp
Do XÝ nghiÖp kh«ng tæ chøc c«ng t¸c ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm ®Õn cuèi
kú nªn toµnbé chi phÝ ph¸t sinh trong kú ®îc x¸c ®inh lµ tæng gi¸ thµnh s¶n
phÈm s¶n xuÊt, sau khi nhËn ®îc ®Çy ®ñ sã liÖu trªn m¸y sÏ cho ra kÕt qu¶ gi¸
thµnh ®¬n vÞ cña tõng m· hµng theo c«ng thøc sau:
Tæng gi¸ thµnh
s¶n xuÊt spi
=
HÖ sè ph©n bæ chi phÝ
s¶n xuÊt spi
Tæng ®¬n vÞ s¶n
phÈm i
=
Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt spi
S¶n lîng spi hoµn thµnh thùc tÕ
x
Tæng chi phÝ s¶n xuÊt
ph¸t sinh trong kú
Cã thÓ minh ho¹ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm may mÆc gia c«ng
nh sau: C¨n cø vµo b¸o c¸o kÕt qña s¶n xuÊt toµn XÝ nghiÖp cïng víi ®¬n gi¸
gia c«ng cña tõng m· hµng kÕ to¸n lËp “B¶ng tÝnh quy ®æi s¶n phÈm toµn XÝ
nghiÖp”
§ång thêi c¨n cø vµo sæ chi tiÕt TK 621 vµ TK 627 ®Ó lËp "B¶ng tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt toµn XÝ nghiÖp".
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
PhÇn III
Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gia c«ng may
mÆc ë xÝ nghiÖp may L¹c Trung
I. Nh÷ng u ®iÓm vµ nh÷ng h¹n chÕ cÇn ph¶i tiÕp tôc hoµn thiÖn
trong kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gia
c«ng hµng may mÆc ë XÝ nghiÖp.
1. NhËn xÐt vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh tæng s¶n phÈm XÝ nghiÖp
may XuÊt khÈu L¹c Trung.
1.1. VÒ viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh tæng s¶n phÈm.
Trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nhiÒu mÆt hµng cïng mét lóc, mçi mÆt hµng
l¹i ®a ra s¶n xuÊt ë nhiÒu ph©n xëng th× viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp cho phÝ
lµ tõng ph©n xëng sÏ lµm gi¶m kh¶ n¨ng qu¶n lý chi phÝ theo tõng ®èi tîng
tÝnh.
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
MÆt kh¸c, ®èi víi mét sè kho¶n môc chi phÝ, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt lµ tõng ph©n xëng dÉn ®Õn viÖc tÝnh gi¸ thµnh thiÕu chÝnh x¸c. VÝ dô,
nh trong kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung, c¸c chi phÝ vËn chuyÓn nguyªn vËt
liÖu cña mçi ®¬n vÞ ®Æt hµng lµ kh¸c nhau ®îc tËp hîp riªng cho tõng phÇn xëng s¶n xuÊt ®¬n ®Æt hµng ®ã, sau ®ã l¹i ®îc tËp hîp chung cho toµn XÝ nghiÖp
råi phÇn bæ cho sè s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú.
VÒ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh lµ tõng mÆt hµng (m· hµng) nh
hiÖn nay lµ hoµn toµn phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña XÝ nghiÖp. Nhng viÖc
tÝnh gi¸ thµnh vµo cuèi quý lµm t¨ng nhîc ®iÓm s¶n xuÊt cña ®èi tîng tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt, lµm gi¶m tÝnh chÝnh x¸c cña viÖc h¹ch to¸n gi¸ thµnh mçi
mÆt hµng. §iÒu ®ã lµm cho viÖc theo dâi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kh«ng ®îc kÞp thêi,
nhÊt lµ ®èi víi mÆt hµng s¶n xuÊt trong thêi gian ng¾n.
1.2. VÒ ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt:
§èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp:
Do ®Æc thï ho¹t ®éng sn¶ xuÊt lµ gia c«ng, nguyen liÖu, phô liÖu ®Òu do
kh¸ch hµng mang otÝ, XÝ nghiÖp chØ tiÕn hµnh s¶n xuÊt theo sè lîng vµ chÊt lîng, theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng. V× vËy, XÝ nghiÖp chØ cã tr¸ch nhiÖm qu¶n
lý chóng vÒ mùt hiÖn vËt. §Ó thùc hiÖn c«ng t¸c nµy, XÝ nghiÖp ®· x©y dùng ®îc hÖ thèng biÓu b¸o c¸o hîp lý gióp cho viÖc qu¶n lý sè lîng nguyªn phô liÖu
xuÊt dïng ë tõng ph©n xëng chÆt chÏ. Còng v× lÏ ®ã mµ kho¶n môc chi phÝ
nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ë XÝ nghiÖp chØ bao gåm chi phÝ vÒ ddÇu m¸y phô
tïng thay thÕ dïng ë ph©n xëng. ViÖc h¹ch to¸n 2 kho¶n chi phÝ nµy vµo chi
phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ mét c¸ch øng dông linh ho¹t cña tËp thÓ c¸n bé
kÕ to¸n cho phï hîp víi s¶n phÈm dichj vô gia c«ng.
§èi víi kho¶n môc chi phÝ ph©n c«ng trùc tiÕp:
ë XÝ nghiÖp May xuÊt khÈu l¹c Trung ®· kh«ng thùc hiÖn h¹ch to¸n chi
phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp trªn TK 622 "chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp" nh chÕ ®é
quy ®Þnh mµ kho¶n chi phÝ nµy ®îc kÕ to¸n tËp hîp trªn TK 6271 cïng víi chi
phÝ nh©n c«ng qu¶n lý ph©n xëng. §iÒu nµy lµm cho kho¶n môc chi phÝ nh©n
c«ng trùc tiÕp kh«ng ph¶n ¸n ®óng néi dung kinh tÕ cña nã.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§èi víi kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung:
ë XÝ nghiªp, khi cã nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh dï nã lµ lo¹i chi phÝ
tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ph©n xëng hay lµ lo¹i ph©n bæ gi¸n tiÕp theo tõng
tiªu thøc kh¸c nhau th× ®Õn cuèi quý ®Òu ®îc céng dån l¹i trong ph¹m vi toµn
XÝ nghiÖp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §iÒu nµy dÉn ®Õn viÖc tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm kh«ng ®îc chÝnh x¸c, kh«ng ph¶n ¸nh ®óng ®îc møc chi phÝ s¶n
xuÊt chøa ®ùng trong s¶n phÈm. HiÖn nay, theo hµng quý, XÝ nghiÖp ®ang tiÕn
hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng ph©n xëng. §iÒu nµy t¹o ®iÌu
kiÖn thuËn lîi cho viÖc x¸c ®Þnh c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung vµ qu¶n lý
®uùc t×nh h×nh tiÕt kiÖm hay l·ng phid ë mçi ph©n xëng. Tuy nhiªn, vÉn cßn
nh÷ng kho¶n mô chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc ph©n bæ cho nh÷ng ph©n xëng
theo tiªu thøc kh«ng hîp lý. §Æc biÖt lµ kho¶n chi phÝ khÊu hao TSC§, nã lµm
cho gi¸ thµnh s¶n phÈm tÝnh ra kh«ng chÝnh x¸c.
1.3 VÒ c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë XÝ nghiÖp.
Mçi khi ký hîp ®ång vÒ s¶n xuÊt gia c«ng mét s¶n phÈm nµo ®ã ®èi víi
kh¸ch hµng, XÝ nghiÖp ®Òu cïng víi bªn ®Æt hµng nghiªn cøu mÉu m·, s¶n
xuÊt thö trªn c¬ së tÝnh to¸n, tho¶ thuËn dÞnh møc nguyªn phô liÖu vµ ®¬n gi¸
gia c«ng lµm tiªu chuÈn ph©n bæ chi phÝ cho tõng mÆt hµng mét c¸ch hîp lý.
Tuy nhiªn, kú tÝnh gi¸ thµnh ë XÝ nghiÖp lµ hµng quý vµo thêi ®iÓm cuèi
mçi quý ®· lµm gi¶m hiÖu qu¶ cña th«ng tin vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Kú tÝnh
gi¸ thµnh cÇn ®îc x¸c ®Þnh l¹i ®Ó kÞp thêi kiÓm tra, gi¸m ®èc t×nh h×nh s¶n
xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp.
Nh×n chung c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm cña XÝ nghiÖp ®îc tæ chøc tèt, tuy cha hoµn thiÖn. XÝ nghiÖp cÇn
nghiªn cøu mét vµi yÕu tè nh»m tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
II. Mét sè ý kiÕn nh»m ®ãng gãp hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm dÞch vu gia c«ng may mÆc
hµng xuÊt khÈu ë XÝ nghiÖp May xuÊt khÈu L¹c Trung.
Thø nhÊt: VÒ viÖc x¸c ®Þnh l¹i ®èi tîng tËp hîp chi phÝ.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ViÖc s¶n xuÊt gia c«ng (s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng) lµ mét lo¹i s¶n
phÈm nµo ®ã ë XÝ nghiÖp ®Òu dùa trªn c¬ së hîp ®ång ký kÕt víi kh¸ch hµng,
trong mçi hîp ®ång ghi râ lo¹i hµng, sè lîng, ®Þnh møc nguyªn vËt liÖu, thêi
gian hoµn thµnh. §èi víi c¸c ®¬n ®Æt hµng cã khèi lîng s¶n phÈm lín, cã thÓ
giao cho nhiÒu ph©n xëng cïng s¶n xuÊt ®Ó kÞp thêi gian giao hµng cho kh¸ch,
hoÆc ®èi víi ®¬n ®Æt hµng cã khèi lîng Ýt, cã thÓ giao cho mét ph©n xëng s¶n
xuÊt ®Ó thuËn lîi cho viÖc qu¶n lý.
Víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu chÕ biÕn liªn tôc, XÝ nghiÖp ®· tæ
chøc quy tr×nh c«ng nghÖ khÐp kÝn cho viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, ®èi tîng
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt nªn x¸c ®Þnh lµ tõng ®¬n ®Æt hµng th× ®iÒu nµy sÏ t¹o
®iÒu kiÖn tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c, ®Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng s¶n
phÈm (®¬n ®Æt hµng) chØ ®uîc s¶n xuÊt ë mét ph©n xëng.
Thø hai: VÒ ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp:
§Ó phï hîp víi chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, XÝ nghiÖp nªn më TK 622
"chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp" ®Ó theo dâi kho¶n chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n
ph¶i trÝch theo lîng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. ViÖc quy ®Þnh tû lÖ tiÒn
l¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt vµ c«ng nh©n qu¶n lý ph©n xëng lµ cã thÓ
lµm ®îc, XÝ nghiÖp chØ nªn tÝnh to¸n ®Ó ®¬n gi¶n vµ thuËn tiÖn cho viÖc tËp
hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, XÝ nghiÖp cã thÓ c¨n cø vµo s¶n lîng thùc tÕ
mµ mçi ph©n xëng ®¹t ®îc ®Ó tÝnh tæng sè tiÒn l¬ng cho mçi ph©n xëng theo
c¸ch hiÖn nay, nhng nªn tËp hîp chi tiÕt cho tõng ®¬n ®Æt hµng. Nh vËy sÏ
thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo tõng ®¬n ®Æt hµng.
Thø ba: VÒ viÖc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung:
§èi víi khÊu hao TSC§, theo t«i nªn ph©n bæ cho tõng ph©n xëng theo
nguyªn gi¸ (®èi víi m¸y mãc, thiÕt bÞ) hoÆc theo diÖn tÝch (®èi víi nhµ cöa,
vËt kiÕn tróc) thùc tÕ ®îc sö dông ë ph©n xëng ®ã. Sau ®ã, kho¶n chi phÝ nµy
sÏ ®îc ph©n bæ cho tõng m· s¶n phÈm s¶n xuÊt trong ph©n xëng theo khèi lîng
s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho. Nh vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm tÝnh ra míi chÝnh
x¸c.
Thø t: TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p ®Æt hµng.
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cÇn ®îc x¸c ®Þnh l¹i tõng ®¬n ®Æt hµng. Sau ®ã
trong mçi ®¬n ®Æt hµng sÏ tÝnh gi¸ thµnh tõng mÆt hµng thuéc ®¬n ®Æt hµng ®ã
theo ph¬ng ph¸p hÖ sè. §iÒu ®ã phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña XÝ nghiÖp,
yªu cÇu qu¶n lý s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt theo tõng ®¬n ®Æt hµng,
®¶m b¶o tÝnh gi¸ thµnh mét c¸ch chÝnh x¸c, quy tr×nh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
Chu kú s¶n xuÊt cña mçi ®¬n ®Æt hµng thêng tõ mét ®Õn hai th¸ng, v×
vËy khi nµo ®¬n ®Æt hµng s¶n xuÊt kÕt thóc míi tÝnh gi¸ thµnh. Víi nh÷ng ®¬n
®Æt hµng cha hoµn thµnh th× toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc theo ®¬n
®Æt hµng ®ã ®Òu lµ chi phÝ s¶n xuÊt së dang cña s¶n phÈm.
ViÖc x¸c ®Þnh l¹i ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t¬ng tÝnh gi¸
thµnh nh vËy rÊt thuËn tiÖn cho XÝ nghiÖp trong viÖc thanh to¸n tõng hîp ®ång
bëi mét khi hoµn thµnh mét hîp ®ång (®¬n ®Æt hµng) XÝ nghiÖp ®Òu ph¶i lËp
"B¸o c¸o tiÕt kiÖm" ®Ó tÝnh toµn bé nguyªn phô liÖu vµ tÝnh gi¸ thµnh c¸c s¶n
phÈm s¶n xuÊt b»ng nguyªn phô liÖu tiÕt kiÖm ®ã.
KÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i më cho mçi ®¬n ®Æt hµng mét b¶ng tÝnh gi¸
thµnh. hµng th¸ng c¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp theo tõng ph©n xëng,
chi tiÕt theo tõng ®¬n ®Æt hµng ë trªn sæ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó ghi sang
c¸c b¶ng tÝnh gi¸ thµnh cã liªn quan. Khi nhËn ®îc c¸c chøng tõ chøng minh
®¬n ®Æt hµng ®· tËp hîp ®îc ë b¶ng tÝnh gi¸ thµnh sÏ tÝnh ®îc tæng gi¸ thµnh
®¬n ®Æt hµng ®ã. Sau ®ã kÕ to¸n tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña tõng
mÆt hµng thuéc ®¬n ®Æt hµng ®ã theo ph¬ng ph¸p hÖ sè.
HÖ sè tÝnh gi¸ thµnh cña tõng mÆt hµng vÉn ®îc x¸c ®Þnh nh hiÖn nay lµ
®¬n gi¸ gia c«ng tõng mÆt hµng.
Sè lîng quy
®æi mÆt hµng i
Tæng gi¸ thµnh cña mÆt
hµng i thuéc hµng ®¬n
®Æt hµng A
=
SÈn lîng thùc tÕ cña mÆt
hµng I
§¬n gi¸ gia c«ng
Cña mÆt hµng i
x
Tæng gi¸ thµnh ®¬n ®Æt hµng A
=
Tæng s¶n lîng quy ®æi ®¬n ®Æt hµng A
19
X
S¶n lîng quy ®æi mÆt
hµng i
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Gi¸ thµnh ®¬n
vÞ s¶n phÈm i
=
Tæng gi¸ thµnh mÆt hµng i
S¶n lîng thùc tÕ cña mÆt hµng i
Thø n¨m: Mét sè ý kiÕn ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh s¶n
phÈm ë XÝ nghiÖp May xuÊt khÈu L¹c Trung.
Khi theo dâi c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm ë XÝ nghiÖp May xuÊt kh©ñ L¹c Trung, nhËn thÊy nhiÒu s¶n phÈm cã
gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm lín h¬n sè tiÒn c«ng mµ XÝ nghiÖp nhËn ®îc. NÕu
c¨n cø vµo kÕt qu¶ gi¸ thµnh nh vËy th× cã thÓ kÕt luËn XÝ nghiÖp bÞ lç khi s¶n
xuÊt mÆt hµng ®ã. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ ®iÒu ®ã cha ch¾c ch½n ®óng bëi lîng
nguyªn phô liÖu mµ XÝ nghiÖp tiÕt kiÖm ®îc cã gi¸ trÞ rÊt lín, XÝ nghiÖp kh«ng
thùc hiÖn trõ vµo chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm mµ tÝnh thµnh mét kho¶n riªng
biÖt trªn b¸o c¸o tiÕt kiÖm. C«ng viÖc nµy rÊt chi tiÕt vµ khèi lîng lín nªn
chuyªn ®Ò nµy t«i cha ®Ò cËp ®Õn.
Nhng theo t«i XÝ nghiÖp cÇn tÝnh gi¸ trÞ tiÕt kiÖm cña ®¬n ®Æt hµng ®ã
cã ®ñ bï ®¾p chªnh lÖch gi¸ thµnh thùc tÕ tÝnh ®îc trªn sæ s¸ch víi sè tiÒn mµ
XÝ nghiÖp nhËn ®îc hay kh«ng. Trªn c¬ së ®ã xem xÐt thùc chÊt kÕt qu¶ s¶n
xuÊt ®¬n ®Æt hµng ®Ó cã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong kinh doanh.
VÒ l©u dµi XÝ nghiÖp nªn trõ gi¸ trÞ tiÕt kiÖm nguyªn phô liÖu vµo chi
phÝ s¶n xuÊt ®Ó gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n ¸nh chÝnh x¸c kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh
doanh cña XÝ nghiÖp.
20