Tài liệu Kế toán vốn bằng tiền tại công ty cổ phần xây dựng và thương mại đức anh

TRƢỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƢƠNG KHOA KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH TRẦN THỊ NGỌC HUYỀN KẾ TOÁN VỐN BẰNG TIỀN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY DỰNG VÀ THƢƠNG MẠI ĐỨC ANH KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Ngành: Kế toán Phú Thọ, năm 2021 i TRƢỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƢƠNG KHOA KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH TRẦN THỊ NGỌC HUYỀN KẾ TOÁN VỐN BẰNG TIỀN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY DỰNG VÀ THƢƠNG MẠI ĐỨC ANH KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Ngành: Kế toán NGƢỜI HƢỚNG DẪN: TS. LÊ THỊ THANH THỦY Phú Thọ, năm 2021 ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này, đầu tiên em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới cô giáo hƣớng dẫn, TS. Lê Thị Thanh Thủy ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn và chỉ bảo cho em trong suốt quá trình làm đề tài khóa luận tốt nghiệp. Em xin cảm ơn các thầy, cô giáo trong bộ môn Kế toán cũng nhƣ các thầy cô trong khoa Kinh tế & Quản trị kinh doanh trƣờng Đại học Hùng Vƣơng đã trang bị cho em những kiến thức quý báu trong quá trình học tập tại trƣờng và giúp đỡ em thực hiện đề tài khóa luận tốt nghiệp này. Em cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới ban lãnh đạo và tập thể cán bộ công nhân viên Công ty cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh đã tạo điều kiện thuận lợi cho em trong quá trình tìm hiểu, nghiên cứu và giúp đỡ em hoàn thành đề tài khóa luận tốt nghiệp này. Mặc dù bản thân đã có sự cố gắng và đầu tƣ nghiêm túc, song do hạn chế về thời gian cũng nhƣ kiến thức nên khóa luận tốt nghiệp khó tránh khỏi những thiếu sót. Do vậy, em rất mong nhận đƣợc sự thông cảm, chỉ dẫn, giúp đỡ và đóng góp ý kiến của các thầy cô để em chỉnh sửa khóa luận đƣợc hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn. iii MỤC LỤC A. MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 1.Tính cấp thiết của đề tài................................................................................................1 2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu ...........................................................................................2 3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ....................................................................................3 3.1. Mục tiêu chung .........................................................................................................3 3.2. Mục tiêu cụ thể .........................................................................................................3 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ...............................................................................3 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu ...............................................................................................3 4.2. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................................3 5. Phƣơng pháp nghiên cứu .............................................................................................4 5.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu ...................................................................................4 5.2. Phƣơng pháp chuyên gia ..........................................................................................4 5.3. Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp .............................................................................4 5.4. Phƣơng pháp so sánh ................................................................................................5 6. Kết cấu khóa luận tốt nghiệp .......................................................................................5 B. NỘI DUNG .................................................................................................................6 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN VỐN BẰNG TIỀN TRONG DOANH NGHIỆP ...........................................................................................................6 1.1. Cơ sở lý luận về kế toán vốn bằng tiền trong doanh nghiệp ....................................6 1.1.1. Khái niệm vốn bằng tiền........................................................................................6 1.1.2. Nhiệm vụ của kế toán vốn bằng tiền .....................................................................6 1.2. Phân loại kế toán vốn bằng tiền ................................................................................7 1.2.1. Phân loại theo hình thức tồn tại .............................................................................7 1.2.2. Phân loại theo trạng thái tồn tại .............................................................................7 1.3. Đặc điểm,vai trò của kế toán vốn bằng tiền .............................................................7 1.3.1. Đặc điểm của kế toán vốn bằng tiền ......................................................................7 1.3.2. Vai trò của kế toán vốn bằng tiền ..........................................................................8 1.4. Nội dung của kế toán vốn bằng tiền trong doanh nghiệp .........................................8 1.4.1. Kế toán tiền mặt tại quỹ của doanh nghiệp ...........................................................8 iii 1.4.2. Kế toán tiền gửi ngân hàng trong doanh nghiệp .................................................11 1.4.3. Kiểm kê quỹ tiền mặt và đối chiếu tiền gửi ngân hàng .......................................14 1.5. Phân tích Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ trong doanh nghiệp .....................................16 1.5.1. Khái niệm và vai trò ............................................................................................16 1.5.2. Nội dung, kết cấu của Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ ..............................................16 1.6. Các yếu tố ảnh hƣởng đến kế toán vốn bằng tiền ...................................................19 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN VỐN BẰNG TIỀN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY DỰNG VÀ THƢƠNG MẠI ĐỨC ANH .................................................20 2.1. Khát quát chung về Công ty cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh..............20 2.1.1. Tên và địa chỉ công ty .........................................................................................20 2.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển ..........................................................................20 2.1.3. Chức năng và nhiệm vụ sản xuất của công ty .....................................................24 2.1.4. Tổ chức bộ máy quản lý ......................................................................................25 2.1.5. Tình hình lao động...............................................................................................26 2.1.6. Tình hình tài chính của công ty ...........................................................................28 2.1.7. Tình hình tài sản, nguồn vốn của công ty............................................................31 2.1.8. Tổ chức công tác kế toán tại công ty ...................................................................32 2.2. Thực trạng kế toán vốn bằng tiền tại Công ty cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh ........................................................................................................................36 2.2.1. Đặc điểm tổ chức quản lý vốn bằng tiền tại công ty ...........................................36 2.2.2. Kế toán tiền mặt tại Công ty cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh ..........38 2.2.2.1. Nguyên tắc hạch toán tiền mặt tại công ty CPXD và TM Đức Anh ................38 2.2.2.2. Chứng từ sử dụng tại Công ty CPXD và TM Đức Anh ...................................39 2.2.2.3. Tài khoản sử dụng tại Công ty CPXD và TM Đức Anh ..................................39 2.2.3. Kế toán tiền gửi ngân hàng tại Công ty cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh ................................................................................................................................ 48 2.2.3.1. Nguyên tắc hạch toán tại Công ty CPXD và TM Đức Anh .............................48 2.2.3.2. Chứng từ sử dụng tại Công ty CPXD và TM Đức Anh ...................................49 2.2.3.3. Tài khoản sử dụng tại Công ty CPXD và TM Đức Anh ..................................50 2.2.3.4. Phƣơng pháp hạch toán tại Công ty CPXD và TM Đức Anh ..........................51 2.2.4. Kế toán đang chuyển tại Công ty cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh ...58 iii 2.2.5. Kiểm kê quỹ tiền mặt và đối chiếu tiền gửi ngân hàng tại Công ty cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh .......................................................................................59 2.2.5.1. Kiểm kê quỹ tiền mặt .......................................................................................59 2.2.5.2. Đối chiếu tiền gửi ngân hàng ............................................................................60 2.3. Đánh giá công tác kế toán vốn bằng tiền tại Công ty cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh .................................................................................................................61 2.3.1. Kết quả .................................................................................................................61 2.3.1.1. Về tổ chức công tác kế toán tại công ty. ...........................................................61 2.3.1.2 Về tổ chức chứng từ,sổ sách,phƣơng pháp hạch toán kế toán ..........................62 2.3.1.3 Về công tác kế toán vốn bằng tiền.....................................................................63 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân......................................................................................63 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN VỐN BẰNG TIỀN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY DỰNG VÀ THƢƠNG MẠI ĐỨC ANH ....................................66 3.1. Phƣơng hƣớng hoạt động của công ty cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh trong thời gian tới ..........................................................................................................66 3.2. Cơ sở đề xuất giải pháp ..........................................................................................67 3.3. Một số giải pháp hoàn thiện kế toán vốn bằng tiền tại công ty cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh trong thời gian tới .......................................................................67 3.3.1. Nhóm giải pháp về kế toán tiền mặt ....................................................................68 3.3.2. Nhóm giải pháp kế toán tiền gửi ngân hàng ........................................................69 3.3.3. Nhóm giải pháp khác ...........................................................................................70 C. KẾT LUẬN ...............................................................................................................72 D. TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................74 PHỤ LỤC .......................................................................................................................... vii DANH MỤC BẢNG STT Tên bảng 1 Bảng 2.1 Quy mô và cơ cấu lao động của công ty từ năm 2018- 2020 2 Bảng 2.2 Bảng kết quả sản xuất kinh doanh giai đoạn năm 2017, 2018, 2019 3 Bảng 2.3 Tình hình tài sản, nguồn vốn của công ty Cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh viii DANH MỤC SƠ ĐỒ Số hiệu Sơ đồ 1.1 Sơ đồ 1.2 Tên sơ đồ Kế toán các khoản thu, chi tiền mặt bằng tiền Việt Nam Kế toán các nghiệp vụ thu, chi tiền mặt trong giai đoạn sản xuất kinh doanh Sơ đồ 1.3 Kế toán tiền gửi ngân hàng Sơ đồ 1.4 Trình tự hạch toán khi kiểm kê quỹ phát hiện thừa, thiếu Sơ đồ 2.1 Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý tại Công ty CPXD và TM Đức Anh Sơ đồ 2.2 Sơ đồ tổ chức công tác kế toán tại Công ty CPXD và TM Đức Anh Sơ đồ 2.3 Trình tự ghi sổ trên kế toán máy Sơ đồ 2.4 Sơ đồ 2.5 Mô hình hoạt động hóa thu tiền mặt tại Công ty cố phần xây dựng và thương mại Đức Anh Mô hình hóa hoạt động chi tiền mặt tại Công ty cổ phần xây dựng và thương mại Đức Anh 1 A. MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Những năm qua nền kinh tế của chúng ta đã chuyển sang nền kinh tế thị trƣờng có sự quản lí của nhà nƣớc theo định hƣớng xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh công nghiệp hóa-hiện đại hóa đất nƣớc, đƣa nền kinh tế nƣớc ta dần dần hòa nhập với nền kinh tế cả các nƣớc trong khu vực và toàn thế giới, cho nên vấn đề hạch toán kế toán trong bất cứ một doanh nghiệp nào đều hết sức quan trọng. Với vai trò hết sức quan trọng của vốn bằng tiền và lƣu lƣợng tiền mặt luân chuyển trong kinh doanh, hiệu quả sử dụng vốn bằng tiền có quan hệ chặt chẽ với trình độ quản lý trên cơ sở hợp lý thông tin kế toán. Vì vậy, việc tổ chức hạch toán vốn bằng tiền nhằm đƣa ra những thông tin đầy đủ nhất về thực trạng cơ cấu vốn bằng tiền, tình hình thu, chi có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với các nhà quản lý trong việc ra quyết định nắm bắt cơ hội đƣa ra những quyết định tối ƣu nhất về đầu tƣ, chi tiêu trong tƣơng lai. Kế toán là công cụ để giám sát điều hành quản lý các hoạt động kinh tế, sử dụng tiền vốn hiệu quả sẽ giúp tận dụng cơ hội, chủ động hơn trong sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, với sự phức tạp và vận động không ngừng, nếu sử dụng vốn bất hợp lý sẽ dẫn đến hậu quả khôn lƣờng cho doanh nghiệp. Do đó, việc tổ chức hạch toán vốn bằng tiền là điều vô cùng quan trọng. Hạch toán vốn bằng tiền nhằm đƣa ra những thông tin đầy đủ, chính xác nhất về thực trạng và cơ cấu của vốn bằng tiền, về các nguồn thu và chi trong quá trình kinh doanh để nhà quản lý có thể nắm bắt đƣợc những thông tin kinh tế cần thiết đƣa ra các quyết định tối ƣu về đầu tƣ. Nhƣng thực tế cho thấy hiệu quả sử dụng vốn đầu tƣ nói chung và vốn bằng tiền nói riêng ở các doanh nghiệp chƣa cao, chƣa khai thác hết hiệu quả và tiềm năng sử dụng. Công ty Cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh với ngành nghề chính là xây dựng công trình kỹ thuật dân dụng. Hoạt động diễn ra thƣờng xuyên, do đó công tác kế toán vốn bằng tiền rất đƣợc quan tâm và chú trọng. Trong quá trình hoạt động công ty cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh đã thực hiện đầy đủ công tác kế toán nói chung và kế toán vốn bằng tiền nói riêng. 2 Mô hình của công ty đƣợc xây dựng một cách gọn lẹ, hợp lý. Công ty còn kết hợp sử dụng phần mềm kế toán MISA giúp chủ động trong việc hạch toán và lập báo cáo giúp giảm bớt khối lƣợng công việc. Công tác kế toán vốn bằng tiền luôn đƣợc công ty chú trọng, tình hình luôn đƣợc cập nhật kịp thời và chính xác. Từ đó, giúp cho công tác quản lý, kiểm soát đƣợc tốt hơn. Việc đảm bảo tiền mặt trong két luôn đƣợc an toàn, tiền mặt tại quỹ định kỳ đƣợc kiểm tra số tồn. Bên cạnh những thành tựu trên, công tác kế toán vốn bằng tiền của công ty vẫn còn một số tồn tại nhƣ là chứng từ kế toán chƣa có dấu đỏ của cơ quan, sổ quyển chƣa ghi thông tin đầy đủ. Trình độ luân chuyển chứng từ giữa các phòng ban chƣa thống nhất. Xuất phát từ tầm quan trọng của vấn đề trên nên em đã quyết định lựa chọn chủ đề “Kế toán vốn bằng tiền tại Công ty cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh” làm khóa luận tốt nghiệp của mình. 2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu Trong các nội dung của kế toán thì kế toán vốn bằng tiền luôn đƣợc sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu cũng nhƣ các lãnh đạo doanh nghiệp. Đến nay có nhiều công trình nghiên cứu có liên quan đến vốn bằng tiền, đó là các đề tài nghiên cứu khoa học, khóa luận tốt nghiệp. Tại trƣờng Đại học Hùng Vƣơng cũng đã có nhiều nghiên cứu về kế toán vốn bằng tiền, cụ thể các công trình tiêu biểu nhƣ sau: Dƣơng Thị Thu Thảo (2016), Kế toán vốn bằng tiền tại Công ty cổ phần Thƣợng Long. Khóa luận đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về kế toán vốn bằng tiền theo QĐ số 15/QĐ-BTC. Chỉ ra đƣợc một số điểm thay đổi của Thông tƣ số 200/2014/TT-BTC so với QĐ số 15/2006/QĐ-BTC. Khóa luận cũng đánh giá đƣợc thực trạng kế toán vốn bằng tiền và đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán vốn bằng tiền tại công ty cổ phần xây dựng xuất nhập khẩu Tuệ Lâm nhƣ xác định và quản lý lƣu lƣợng tiền mặt, kết hợp kế toán quản trị và kế toán tài chính, hoàn thiện bộ máy nhân sự kế toán… Khóa luận tốt nghiệp: “ Kế toán vốn bằng tiền tại Chi nhánh số 1 Công ty cổ phần Sông Hồng số 6” của sinh viên Lã Thị Phƣơng Uyên, ngành Kế Toán, trƣờng Đại học Hùng Vƣơng. 3 Vi Thị Hồng Vân (2018), Kế toán vốn bằng tiền tại Tổng công ty Giấy Việt Nam. Khóa luận đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về kế toán vốn bằng tiền theo QĐ số 15/QĐBTC. Khóa luận cũng đánh giá đƣợc thực trạng kế toán vốn bằng tiền và đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán vốn bằng tiền tại công ty cổ phần xây dựng xuất nhập khẩu Tuệ Lâm nhƣ xác định và quản lý lƣu lƣợng tiền mặt, kết hợp kế toán quản trị và kế toán tài chính, hoàn thiện bộ máy nhân sự kế toán… Nguyễn Hà Anh (2020),Kế toán vốn bằng tiền tại công ty Bảo Việt Phú Thọ. Khóa luận đã nghiên cứu những vấn đề cơ bản về kế toán vốn bằng tiền trong doanh nghiệp, phản ánh và đánh giá thực trạng kế toán vốn bằng tiền tại Công ty Bảo Việt Phú Thọ và xác định phƣơng hƣớng và đề xuất một số ý kiến nhằm hoàn thiện kế toán vốn bằng tiền tại Công ty Bảo Việt Phú Thọ. 3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 3.1. Mục tiêu chung Hệ thống hóa cơ sở lý luận, phân tích và đánh giá thực trạng kế toán vốn bằng tiền tại Công ty Cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh, từ đó đƣa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán vốn bằng tiền trong doanh nghiệp. 3.2. Mục tiêu cụ thể - Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về kế toán vốn bằng tiền trong doanh nghiệp. - Phân tích và đánh giá thực trạng kế toán vốn bằng tiền tại Công ty Cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh. - Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện kế toán vốn bằng tiền tại Công ty Cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu Là các vấn đề liên quan đến kế toán vốn bằng tiền tại Công ty Cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Kế toán vốn bằng tiền tại Công ty Cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh. 4 - Về không gian: Tại Công ty Cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh Địa chỉ: Khu 23, xã Vạn Xuân, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ. - Về thời gian: Số liệu thu thập từ năm 2018 đến năm 2020, tập trung vào tháng 12 năm 2019. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu Thu thập thông tin, số liệu thứ cấp: sổ sách kế toán, hóa đơn, chứng từ có liên quan đến công tác vốn bằng tiền tại doanh nghiệp, các thông tƣ của Bộ Tài chính về chế độ kế toán hiện hành. Thu thập thông tin số liệu sơ cấp: hỏi những ngƣời cung cấp thông tin, dữ liệu cần thiết cho việc nghiên cứu đề tài. 5.2. Phƣơng pháp chuyên gia Tham khảo ý kiến của giáo viên hƣớng dẫn về cở sở lý luận, phƣơng pháp thu thập tài liệu và phƣơng pháp nghiên cứu đề tài để có đƣợc định hƣớng đúng đắn trong quá trình hoàn thiện đề tài. Thông qua trò chuyện, trao đổi với các nhân viên kế toán và lãnh đạo công ty để có thể hiểu rõ hơn về lĩnh vực kinh doanh của công ty cũng nhƣ phần hành kế toán vốn bằng tiền tại Công ty cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh. 5.3. Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp Phƣơng pháp phân tích: là phƣơng pháp đi sâu vào những vấn đề lớn, quan trọng của đối tƣợng, tìm ra mối quan hệ, vai trò ảnh hƣởng của nó đối với hoạt động của đơn vị nhằm đƣa ra giải pháp hoàn thiện. Trong phân tích thì phƣơng pháp so sánh là phƣơng pháp đƣợc sử dụng phổ biến. Phƣơng pháp tổng hợp: là phƣơng pháp đánh giá tổng hợp, kết hợp với hệ thống hóa để có thể nhận định đầy đủ về tình hình hoạt động chung và nêu ra các điểm mạnh, điểm yếu trong công tác tổ chức chứng từ kế toán mua bán hàng hóa. 5 5.4. Phƣơng pháp so sánh Đây là phƣơng pháp đƣợc sử dụng phổ biến để xác định xu hƣớng, sự biến động của chỉ tiêu phân tích. Căn cứ vào số liệu kế toán đã có sẵn đế tiến hành so sánh và đối chiếu về số tuyệt đối và số tƣơng đối. 6. Kết cấu khóa luận tốt nghiệp Ngoài phần mở đầu, kết luận danh mục tài liệu tham khảo, kết cấu của khóa luận gồm 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về công tác kế toán vốn bằng tiền trong doanh nghiệp Chƣơng 2: Thực trạng công tác kế toán vốn bằng tiền tại Công ty cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh Chƣơng 3: Giải pháp hoàn thiện công tác kế toán vốn bằng tiền tại Công ty cổ phần xây dựng và thƣơng mại Đức Anh 6 B. NỘI DUNG CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN VỐN BẰNG TIỀN TRONG DOANH NGHIỆP 1.1. Tổng quan về vốn bằng tiền tại doanh nghiệp 1.1.1. Khái niệm vốn bằng tiền Vốn bằng tiền là tài sản tồn tại trực tiếp dƣới hình thức tiền tệ bao gồm tiền mặt tại quỹ, tiền gửi ngân hàng và tiền đang chuyển. (Theo Kế toán Minh Việt, 19/08/2017, http://www.bravo.com.vn, truy cập ngày 16/05/2021) Vốn bằng tiền là một bộ phận của vốn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp thuộc tài sản lƣu động đƣợc hình thành chủ yếu trong quá trình bán hàng và trong các quan hệ thanh toán. ( Theo Ngô Thế Chi, 2010) Quan niệm của em kế toán vốn bằng tiền đƣợc hiểu là một bộ phận cấu thành nên tài sản ngắn hạn trong tổng tài sản của doanh nghiệp. Vốn bằng tiền luôn tồn tại dƣới hình thái tiền tệ - giá trị trong các công tác, thể hiện rõ trong công tác kế toán. 1.1.2. Nhiệm vụ của kế toán vốn bằng tiền Hạch toán kế toán vốn bằng tiền phải thực hiện các nhiệm vụ sau: - Theo dõi tình hình thu, chi, tăng, giảm, thừa, thiếu và số hiện có của từng loại vốn bằng tiền. - Giám đốc thƣờng xuyên thực hiện tình hình chế độ quản lý tiền mặt, ký luật thanh toán, ký luật tín dụng. - Hƣớng dẫn và kiểm tra việc ghi chép của thủ quỹ, thƣờng xuyên kiểm tra đối chiếu số liệu của thủ quỹ và kế toán tiền mặt. - Tham gia vào công tác kiểm kê quỹ tiền mặt, phản ánh kết quả kiểm kê kịp thời. 7 1.2. Phân loại kế toán vốn bằng tiền 1.2.1. Phân loại theo hình thức tồn tại Theo Ngô Thế Chi ( 2010) vốn bằng tiền của doanh nghiệp chia theo hình thức tồn tại đƣợc chia thành: + Tiền Việt Nam: là loại tiền phù hiệu. Đây là loại giấy bạc do ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam phát hành và đƣợc sử dụng làm phƣơng tiện giao dịch chính thức đối với toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. + Ngoại tệ: là loại tiền phù hiệu. Đây là loại giấy bạc không phải do ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam phát hành nhƣng đƣợc phép lƣu hành chính thức trên thị trƣờng Việt Nam nhƣ: đô là Mỹ (USD), đô la Úc ( AUD), đô la Singapore (SGD), bảng Anh (GBP),.... + Vàng tiền tệ: đây là loại tiền mang giá trị thực. Nó đƣợc sử dụng chủ yếu với mục đích cất giữ, mục tiêu đảm bảo một lƣợng dự trữ an toàn trong nền kinh tế hơn là mục đích sử dụng thanh toán trong kinh doanh. 1.2.2. Phân loại theo trạng thái tồn tại Nếu phân loại theo trạng thái tồn tại, vốn bằng tiền của doanh nghiệp bao gồm: -Tiền mặt: gồm giấy bạc Việt Nam, ngoại tệ, vàng tiền tệ,…đang đƣợc giữ tại két của doanh nghiệp để phục vụ chi tiêu trực tiếp hàng ngày trong sản xuất kinh doanh. ( Theo Ngô Thế Chi, 2010) -Tiền gửi ngân hàng: là tiền Việt Nam, ngoại tệ, vàng tiền tệ,…mà doanh nghiệp đang gửi tại tài khoản của doanh nghiệp ở Ngân hàng. ( Theo Ngô Thế Chi, 2010) -Tiền đang chuyển: là tiền đang trong quá trình vận động để hoàn thành chức năng phƣơng tiện thanh toán hoặc đang trong quá trình vận động từ trạng thái này sang trạng thái khác. ( Theo Ngô Thế Chi, 2010) 1.3. Đặc điểm,vai trò của kế toán vốn bằng tiền 1.3.1. Đặc điểm của kế toán vốn bằng tiền Kế toán vốn bằng tiền có 3 đặc điểm chính sau đây: Là một phần trong vốn lƣu động của doanh nghiệp, thể hiện năng lực thanh toán trực tiếp của doanh nghiệp nhằm tạo năng lực cạnh tranh tốt nhất. 8 Vốn bằng tiền yêu cầu một sự quản ký chặt chẽ và kỹ càng từ doanh nghiệp , nếu không sẽ rất dễ xảy ra tình trạng gian lận do tính chất luân chuyển cao. Việc hạch toán vốn bằng tiền đòi hỏi tuân thủ các nguyên tắc và chế độ quản lý tiền tệ mà nhà nƣớc đã quy định sẵn một cách gắt gao, nhằm phòng tránh tối đa các tình huống bị mất cắp hay bị lạm dụng nguồn vốn bằng tiền. 1.3.2. Vai trò của kế toán vốn bằng tiền Kế toán vốn bằng tiền là một bộ phận quan trọng của công tác kế toán của các doanh nghiệp, nó sẽ cung cấp thông tin một cách kịp thời chính xác và kiểm tra các hoạt động kinh tế tài chính của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó giúp cho doanh nghiệp đƣa ra các quyết định chính xác, phù hợp nhằm tiết kiệm chi phí, tăng lợi nhuận. Song song với việc tổ chức kế toán vốn bằng tiền, nhà quản lý cần phải chú trọng việc quản lý vốn bằng tiền một cách chặt chẽ, thƣờng xuyên kiểm soát các khoản thu chi bằng tiền vì đây là khâu quan trọng có tính quyết định tới khả năng tồn tại của doanh nghiệp. Vốn bằng tiền là đối tƣợng có nhiều khả năng phát sinh rủi ro hơn các loại tài sản khác. Việc quản lý vốn bằng tiền sử dụng nhiều công cụ quản lý khác nhau nhƣ: Thống kê, phân tích hoạt động kinh tế,... Với chức năng ghi chép, tính toán, phản ánh, giám sát thƣờng xuyên liên tục sự thay đổi của tiền vốn bằng các thƣớc đo giá trị kế toán cung cấp những tài liệu cần thiết về thu chi vốn bằng tiền đáp ứng yêu cầu quản lý trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh. 1.4. Nội dung của kế toán vốn bằng tiền trong doanh nghiệp 1.4.1. Kế toán tiền mặt tại quỹ của doanh nghiệp -Nguyên tắc hạch toán Chỉ phản ánh vào TK 111 “ Tiền mặt” số tiền mặt thực nhập, xuất quỹ tiền mặt. Đối với khoản tiền thu đƣợc chuyển nộp ngay vào ngân hàng ( không qua quỹ tiền mặt của đơn vị) thì không ghi vào bên Nợ TK 111 “ Tiền mặt” . Các khoản tiền mặt do doanh nghiệp khác và cá nhân ký cƣợc, ký quỹ tại doanh nghiệp đƣợc quản lý và hạch toán nhƣ các loại tài sản bằng tiền của đơn vị. Thủ quỹ chịu trách nhiệm quản lý nhập, xuất quỹ tiền mặt. Thủ quỹ không đƣợc trực tiếp mua bán vật tƣ, hàng hóa hoặc không đƣợc kiêm nhiệm công tác kế toán. Thủ quỹ không đƣợc nhờ ngƣời khác làm thay, trong trƣờng hợp cần thiết phải làm thủ tục ủy quyền cho ngƣời khác làm 9 thay và đƣợc sự đồng ý bằng văn bản của giám đốc doanh nghiệp. Hàng ngày, thủ quỹ phải kiểm tra số tồn quỹ tiền mặt thực tế, đối chiếu số liệu sổ quỹ tiền mặt và sổ kế toán tiền mặt. Nếu có chênh lệch, kế toán và thủ quỹ phải kiểm tra lại để xác định nguyên nhân và kiến nghị biện pháp xử lý chênh lệch. Tất cả các khoản thu, chi tiền mặt đều phải có chứng từ hợp lệ chứng minh và phải có chữ ký của kế toán trƣởng và thủ trƣởng đơn vị. Sau khi thực hiện thu, chi tiền, thủ quỹ giữ lại các chứng từ để cuối ngày ghi vào sổ quỹ kiêm báo cáo quỹ. Sổ quỹ kiêm báo cáo quỹ đƣợc lập thành 2 liên, một liên lƣu lại làm sổ quỹ, một liên làm báo cáo quỹ kèm theo các chứng từ thu, chi gửi cho kế toán quỹ. Số tồn quỹ cuối ngày phải khớp đúng với số dƣ cuối ngày trên sổ quỹ. -Chứng từ sử dụng tại Công ty CPXD và TM Đức Anh ( Theo TT200 của BTC) - Phiếu thu (Mẫu số 01-TT) - Phiếu chi (Mẫu số 02-TT) - Giấy đề nghị tạm ứng (Mẫu số 03-TT) - Giấy thanh toán tiền tạm ứng (Mẫu số 04-TT) - Giấy đề nghị thanh toán (Mẫu số 05-TT) - Biên lai thu tiền (Mẫu số 06-TT) - Bảng kê chi tiền (Mẫu số 09-TT) - Bảng kê vàng, bạc, kim khí quý, đá quý (Mẫu số 07-TT) - Bảng kiểm kê quỹ ( dùng cho VND) (Mẫu số 08a-TT- Bảng kiểm kê quỹ ( dùng cho ngoại tệ, vàng bạc, kim khí quý, đá quý) Mẫu số 09b-TT) - Sổ quỹ tiền mặt (Mẫu số S05a-DNN) - Sổ kế toán chi tiết quỹ tiền mặt (Mẫu số S05b-DNN) - Sổ chi tiết tài khoản 111 (Mẫu số S20-DNN) - Sổ cái tài khoản 111 (Mẫu số S03b- DNN) -Tài khoản sử dụng tại Công ty CPXD và TM Đức Anh 10 Để phản ánh tình hình thu chi và tồn quỹ tiền mặt của doanh nghiệp, kế toán sử dụng Tài khoản 111, tài khoản này có kết cấu: Kết cấu : Bên Nợ: - Các khoản tiền mặt, ngoại tệ, vàng bạc, …nhập quỹ - Số tiền mặt thừa phát hiện khi kiểm kê - Chênh lệch tăng tỷ giá hối đoái do đánh giá lại cuối kỳ Bên Có: - Các khoản tiền mặt, ngoại tệ, vàng bạc, … xuất quỹ - Các khoản tiền mặt phát hiện thiếu khi kiểm kê - Chênh lệch tỷ giá hối đoái giảm do đánh giá lại cuối kỳ Số dƣ bên Nợ : Số tiền mặt tồn quỹ hiện có Tài khoản 111 có 3 tài khoản cấp 2 : - Tài khoản 1111- Tiền Việt Nam - Tài khoản 1112- Ngoại tệ - Tài khoản 1113- Vàng bạc, kim khí quý, đá quý Ngoài ra kế toán còn sử dụng các tài khoản liên quan khác nhƣ: TK 112, TK133, TK 152, TK 331… -Phương pháp hạch toán tại Công ty CPXD và TM Đức Anh * Kế toán các khoản thu, chi bằng tiền Việt Nam. 11 Sơ đồ 1.1. Kế toán các khoản thu, chi tiền mặt bằng tiền Việt Nam ( Theo ketoan68.com) 1.4.2. Kế toán tiền gửi ngân hàng trong doanh nghiệp -Nguyên tắc hạch toán tại Công ty CPXD và TM Đức Anh - Căn cứ để ghi chép các nghiệp vụ liên quan đến tiền gửi của doanh nghiệp là các giấy báo Có, giấy báo Nợ hoặc các bảng sao kê của ngân hàng kèm theo các chứng từ gốc nhƣ ủy nhiệm chi, ủy nhiệm thu, séc chuyển khoản... - Kế toán phải tổ chức hạch toán chi tiết theo từng loại tiền gửi, từng ngân hàng, kho bạc, công ty tài chính để tiện cho việc kiểm tra, đối chiếu. - Khi nhận đƣợc các chứng từ của ngân hang gửi đến, kế toán phải tiến hành kiểm tra, đối chiếu với chứng từ gốc kèm theo. Trƣờng hợp có sự chênh lệch giữa số liệu kế toán của đơn vị với ngân hàng thì vẫn phải ghi theo chứng từ của ngân hàng, số chênh lệch đƣợc theo dõi riêng ở tài khoản phải thu hoặc phải trả khác và thông báo cho ngân hàng đối chiếu xác minh lại. - Đối với những doanh nghiệp có những tổ chức, bộ phận trực thuộc, có thể mở tài khoản chuyên thu, chuyên chi, mở tài khoản thanh toán phù hợp để thuận tiện cho việc 12 giao dịch, thanh toán. Kế toán phải tổ chức kế toán chi tiết theo từng ngân hàng, kho bạc, công ty tài chính để tiện cho việc kiểm tra đối chiếu. - Trƣờng hợp gửi tiền vào Ngân hàng bằng ngoại tệ thì phải đƣợc quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá thực tế hoặc tỷ giá giao dịch bình quân trên thị trƣờng ngoại tệ liên ngân hàng do Ngân hàng nhà nƣớc Việt Nam công bố tại thời điểm phát sinh. Trƣờng hợp mua ngoại tệ gửi vào Ngân hàng thì đƣợc phản ánh theo tỷ giá mua thực tế phải trả. - Trƣờng hợp rút tiền gửi ngân hàng bằng ngoại tệ thì đƣợc quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá ghi trên sổ kế toán TK 1122 theo một trong các phƣơng pháp: thực tế đích danh, bình quân gia quyền, nhập trƣớc xuất trƣớc, nhập sau xuất trƣớc. - Trong giai đoạn sản xuất, kinh doanh các nghiệp vụ kinh tế phát sinh liên quan đến tiền gửi ngoại tệ nếu có phát sinh chênh lệch tỷ giá hối đoái thì các khoản chênh lệch này đƣợc hạch toán vào bên Có TK 515 ”Doanh thu hoạt động tài chính” (Lãi tỷ giá) hoặc vào bên Nợ TK 635 ” Chi phí tài chính” (Lỗ tỷ giá). - Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong giai đoạn đầu tƣ XDCB ( giai đoạn trƣớc hoạt động) nếu có phát sinh chênh lệch tỷ giá hối đoái thì các khoản chênh lệch tỷ giá liên quan đến tiền gửi ngoại tệ này đƣợc hạch toán vào TK 413 ”Chênh lệch tỷ giá hối đoái”. Ngoài ra, kế toán phải chấp hành nghiêm chỉnh các chế độ quản lý, lƣu thông tiền tệ và các chế độ quản lý tài chính Nhà nƣớc khác. -Chứng từ sử dụng tại Công ty CPXD và TM Đức Anh theo TT200/BTC - Giấy báo Nợ - Giấy báo Có - Lệnh thanh toán - Ủy nhiệm chi - Uỷ nhiệm thu - Séc chuyển khoản