Tài liệu Kế toán vật liệu ở công ty cơ giới và xây lắp số 13

Häc ViÖn Tµi ChÝnh Khoa KÕ To¸n Lêi nãi ®Çu §Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã ®Çy ®ñ ba yÕu tè c¬ b¶n lµ : lao ®éng, t kiÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng. Lµ mét trong ba yÕu tè chñ yÕu cñ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nªn nÕu thiÕu nguyªn vËt liÖu th× doanh nghiÖp kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®îc c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ x©y dùng. Trªn thùc tÕ, vÊn ®Ò nµy kh«ng chØ ®¬n gi¶n lµ cã vµ sö dông vËt liÖu mµ ®iÒu kiÖn quan träng lµ ph¶i sö dông cã hiÖu qu¶, tr¸nh t×nh tr¹ng cung cÊp thiÕu hoÆc thõa nguyªn vËt liÖu. Muèn vËy ph¶i cã mét chÕ ®é qu¶n lý thÝch ®¸ng, toµn diÖn ®èi víi vËt liÖu tõ kh©u cung cÊp c¶ vÒ sè lîng, chñng lo¹i, chÊt lîng vµ thêi h¹n cung cÊp ®Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng b×nh thêng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. HiÖu qu¶ qu¶n lý vËt liÖu quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng vµ chÊt lîng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. V× vËy, nhÊt thiÕt ph¶i x©y dùng chu tr×nh qu¶n lý vËt liÖu mét c¸ch khoa häc, ®iÒu nµy kh«ng chØ cã ý nghÜa vÒ mÆt kÕ to¸n mµ gióp cho h¹ch to¸n vËt liÖu ®îc chÝnh x¸c mµ cßn lµ mét vÊn ®Ò cã ý nghÜa thùct tiÕn ë tÇm vi m«, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. C«ng ty c¬ giíi vµ x©y l¾p 13 lµ mét doanh nghiÖp nhµ níc chuyªn ngµnh x©y dùng c«ng nghiÖp, xö lý mãng c«ng tr×nh, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng thuû lîi, thuû ®iÓn, l¾p m¸y, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh d©n dông, s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng. Do cã nh÷ng ®Æc thï riªng cña ngµnh mµ viÖc qu¶n lý vËt liÖu gÆp nhiÒu khã kh¨n, yªu cÇu qu¶n lý vËt liÖu cÇn ®îc quan t©m ®óng mc. §Ó qu¶n lý sö dông vËt liÖu cã hiÖu qu¶ th× viÖc kÕ to¸n vËt liÖu lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu. Qua qu¸ tr×nh thùc tÕ kÕ to¸n vËt liÖu t¹i c«ng ty, t«i thÊy ®îc tÇm quan träng cña kÕ to¸n vËt liÖu. Do ®ã t«i chän ®Ó tµi : “ Tæ chøc kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ë C«ng ty C¬ giíi vµ x©y l¾p sè 13 ”. Qua ®ã em ®· m¹nh d¹n ®a ra mét vµi ý kiÕn nhËn xÐt víi mong muèn hoµn thiÖn h¬n c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ë c«ng ty. KÕt cÊu chuyªn ®Ò : Lêi më ®Çu Ch¬ng 1 : Lý luËn vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ë doanh nghiÖp x©y dng Ch¬ng 2 : Thùc tr¹ng kÕ to¸n vËt liÖu ë c«ng ty C¬ giíi vµ x©y l¾p sè 13 SV: Ph¹m V¨n §øc 1 Líp; K39 -21.05 Häc ViÖn Tµi ChÝnh Khoa KÕ To¸n Ch¬ng 3 : Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý, sö dông nguyªn vËt liÖu ë C«ng ty C¬ giíi vµ x©y l¾p sè 13 KÕt luËn Víi tinh thÇn lµm viÖc nghiªm tóc, khÈn tr¬ng, sù cè g¾ng cña b¶n th©n vµ sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy Mai Ngäc Anh vµ c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa KÕ to¸n, c¸c c¸n bé trong c«ng ty C¬ gi¬i sè 13, chuyªn ®Ó nµy ®· ®îc hoµn thµnh ®óng thêi h¹n. MÆc dï vËy, do tr×nh ®é b¶n th©n cã h¹n, kiÕn thøc thùc tÕ cßn h¹n chÕ nªn chuyªn ®Ò nµy kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt vµ khiÕm khuyÕt. V× vËy b¶n th©n t«i rÊt mong ®ù¬c sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó chuyªn ®Ò nµy ®ù¬c hoµn thiÖn h¬n chÝnh x¸c h¬n, tÝnh thùc tÕ cao h¬n vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cao nhÊt. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Hµ Néi ngµy ….. th¸ng …. n¨m Ngêi thùc hiÖn Ph¹m V¨n §øc SV: Ph¹m V¨n §øc 2 Líp; K39 -21.05 Häc ViÖn Tµi ChÝnh Khoa KÕ To¸n Ch¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp x©y dùng 1.1 Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp x©y dùng. 1.1.1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, vÞ trÝ cña nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt. Trong ®iÒu kiÖn kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ trêng, doanh nghiÖp ph¶i biÕt m×nh lµ ai, ho¹t ®éng nh thÕ nµo ®Ó thu lîi nhuËn tèi ®a trªn c¬ së t«n träng ph¸p luËt vµ gi¶i quyÕt hµi hoµ mèi quan hÖ kinh tÕ – x· héi. §èi tîng lao ®éng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng hµng ®Çu mµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i quan t©m tíi trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh mµ biÓu hiÖn cô thÓ cña nã lµ nguyªn vËt liÖu. VËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng, mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n trong qua tr×nh s¶n xuÊt, lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm. Trong qu¸ tr×nh tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, vËt liÖu bÞ tiªu hao toµn bé vµ chuyÓn toµn bé gi¸ trÞ mét lÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Nguyªn vËt liÖu lµ mét nh©n tè quan träng t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. ViÖc cung cÊp nguyªn vËt liÖu cã ®Çy ®ñ hay kh«ng cã ¶nh hëng lín ®Õn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp. S¶n xuÊt sÏ ngõng nÕu thiÕu nguyªn vËt liÖu. Nhng nÕu cã ®Çy ®ñ nguyªn vËt liÖu råi vÉn cha ®ñ mµ ph¶i quan t©m ®Õn chÊt lîng nguyªn vËt liÖu. ChÊt lîng nguyªn vËt liÖu tåi kh«ng lµm ra s¶n phÈm tèt. Do ®ã, xÝ nghiÖp kh«ng nh÷ng cÇn tu©n theo nh÷ng biÖn ph¸p kÜ thuËt trong chÕ t¹o s¶n phÈm mµ cÇn ph¶i hÕt søc quan t©m ®Õn chÊt lîng nguyªn vËt liÖu. §ã lµ mét vÊn ®Ò mµ mäi doanh nghiÖp ®Òu ph¶i quan t©m ®Õn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu thêng chiÕm mét tû träng lín trong chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm. Do ®ã viÖc cung øng vËt liÖu cã ®Çy ®ñ, kÞp thêi hay kh«ng sÏ ¶nh hëng ®Õn s¶n xuÊt, ®Õn tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, ®ång thêi chÊt lîng cña nguyªn vËt liÖu quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt lîng cña s¶n phÈm. Nh vËy, s¶n xuÊt sÏ kh«ng tiÕn hµnh ®îc nÕu kh«ng cã nguyªn vËt liÖu hoÆc nÕu cã nhng chÊt lîng kÐm lµm ¶nh hëng ®Õn gi¸ tr×nh cña doanh nghiÖp. 1.1.2. Yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp. XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm, vai trß cña vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®ßi hái ph¶i qu¶n lý tèt nguyªn vËt liÖu ®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt diÔn ra thuËn lîi, ®óng kÕ ho¹ch. X· héi cµng ph¸t triÓn, nhu cÇu con ngêi ngµy cµng phong phó ®a d¹ng, ®iÒu nµy ®ßi hái c¸c nhµ s¶n xuÊt ph¶i cung cÊp khèi lîng SV: Ph¹m V¨n §øc 3 Líp; K39 -21.05 Häc ViÖn Tµi ChÝnh Khoa KÕ To¸n s¶n phÈm ngµy cµng nhiÒu, chñng lo¹i vËt liÖu ngµy cµng ®a d¹ng vµ phong phó. H¬n n÷a nguyªn vËt liÖu quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt, lµ tµi s¶n dù tr÷ s¶n xuÊt. C¸c doanh nghiÖp thêng xuyªn ph¶i tiÕn hµnh nhËp xuÊt nguyªn vËt liÖu phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh vµ c¸c nhu cÇu kh¸c trong doanh nghiÖp ®îc kÞp thêi,liªn tôc, kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n, ®ång thêi ®¶m b¶o viÖc sö dông nguyªn vËt liÖu mét c¸ch tiÕt kiÖm hiÖu qu¶ nhÊt. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu sö dông hîp lý tiÕt kiÖm vËt liÖu trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc vµ dù to¸n chi phÝ, th× mçi doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ nguyªn vËt liÖu ë tÊt c¶ c¸c kh©u: thu mua, b¶o qu¶n, sö dông, vµ dù tr÷. ∗ ë kh©u thu mua: ë kh©u nµy ph¶i qu¶n lý vÒ khèi lîng, chÊt lîng, quy c¸ch, chñng lo¹i, gi¸ mua vµ chi phÝ mua còng nh kÕ ho¹ch mua theo ®óng tiÕn ®é thêi gian, phï hîp víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. §ång thêi ph¶i quan t©m ®Õn ho¸ ®¬n gi¸ tri gia t¨ng, chøng tõ liªn quan ®Õn gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo ®îc khÊu trõ. Tõ ®ã h¹ thÊp ®îc chi phÝ nguyªn vËt liÖu gãp phÇn lµm gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm . ∗ ë kh©u b¶o qu¶n: Doanh nghiÖp ph¶i quan t©m ®Õn viÖc tæ chøc tèt kho tµng, bÕn b·i thùc hiªn ®óng chÕ ®é b¶o qu¶n ®èi víi tõng lo¹i vËt liÖu, tr¸nh h háng mÊt m¸t, hao hôt ®¶m b¶o an toµn vËt liÖu. C¸c kho tµng ph¶i ®îc thiÕt kÕ ®Ó duy tr× kh¶ n¨ng b¶o qu¶n vËt liÖu ®¶m b¶o tÝnh chÊt lý ho¸ häc cña vËt liÖu kh«ng bÞ biÕn ®æi ®Õn ch¸t lîng vËt liÖu, tû lÖ hao hôt tù nhiªn ë møc hîp lý ∗ ë kh©u së dông: Cµn sö dung hîp lý tiÕt kiÖm tu©n theo c¸c ®inh møc tiªu hao ®· ®Ò ra. §iÒu nµy rÊt quan träng trong viÖc phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh vµ nã phô thuéc vµo ý thøc lµm viÖc cña ngêi lao ®éng. Bªn c¹nh ®ã còng tíi ®Õn vÊn ®Ò thu håi phÕ liÖu. ∗ ë kh©u dù tr÷: Doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh møc tèi ®a, tèi thiÓu cho tõng lo¹i vËt liÖu ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc b×nh thêng, kh«ng bÞ ngõng trÖ, gi¸n ®o¹n do viÖc cung øng kh«ng kÞp thêi hoÆc ng©y t×nh trang ø ®äng vèn do dù tr÷ qu¸ nhiÒu. MÆt kh¸c ph¶i ®¶m b¶o theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh phï hîp víi ®Æc diÓm kü thuËt, tÝnh chÊt lý - ho¸ häc vµ ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i vËt liÖu. Tãm l¹i: XuÊt ph¸t tõ vÞ trÝ rÊt quan träng cña vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nªn yªu cÇu ph¶i qu¶n lý vËt liÖu chÆt chÏ c¶ vÒ mÆt sè lîng vµ mÆt gi¸ trÞ. 1.1.3. Vai trß cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ ph©n tÝch t×nh h×nh cung cÊp sö dông nguyªn vËt liÖu. SV: Ph¹m V¨n §øc 4 Líp; K39 -21.05 Häc ViÖn Tµi ChÝnh Khoa KÕ To¸n Trong c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, h¹ch to¸n vËt liÖu lµ c«ng cô ®¾c lùc gióp l·nh ®¹o doanh nghiÖp n¾m ®îc t×nh h×nh vµ chØ ®¹o s¶n xuÊt kinh doanh h¹ch to¸n vËt chÝnh x¸c ®Çy ®ñ kÞp thêi th× l·nh ®¹o doanh nghiÖp míi n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh thu mua, dù tr÷ vµ xuÊt dïng vËt liÖu tõ ®ã ®Ò ra biÖn ph¸p qu¶n lý phï hîp vµ ®óng ®¾n. H¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu gióp doanh nghiÖp nhËn biÕt ®îc vèn lu ®éng vµ cã c¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qua sö dông vèn t¨ng nhanh vßng quay vèn lu ®éng. §Ó thùc hiÖn chøc n¨ng gi¸m ®èc vµ lµ c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ xuÊt ph¸t tõ vÞ trÝ yªu cÇu qu¶n lý, kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau: - §¸nh gi¸ ph©n lo¹i vËt liÖu phï hîp víi nguyªn t¾c, yªu cÇu qu¶n lý thèng nh¸t cña nhµ níc. - Tæt chøc chøng tõ tµi ko¶n kÕ to¸n, sæ kÕ to¸n phï hîp víi ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho ¸p dông cho doanh nghiÖp ®Î ghi chÐp, ph©n lo¹i, tæng hîp sè liÖu vÒ t×nh h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng cña vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh , cung cÊp sè liÖu kÞp thêi ®Î tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Tham gia ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc kÕ ho¹ch mua t×nh h×nh thanh to¸n víi ngêi b¸n, ngêi cung cÊp vµ t×nh h×nh sö dông vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. 1.1.4. NhiÖm vô cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp. Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu qu¶n lý cña nguyªn vËt liÖu ®Æt ra cho c¸c nhµ doanh nghiÖp nãi chung vµ nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c h¹ch to¸n nãi riªng nh÷ng nhiÖm vô quan trong trong h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu. - Ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi, trung thùc sè lîng, chÊt lîng vµ gi¸ thµnh thøc tÕ nguyªn vËt liÖu thu mua nhËp kho. Tõ ®ã kiÓm tra vµ gi¸m s¸t ®îc t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch cung øng vËt t kü thuËt phôc vô cho s¶n xuÊt vµ c¸c kho¶n chi phÝ mua kh¸c. - Tæng hîp vµ ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c sè lîng vµ gi¸ trÞ vËt liÖu tån kho, kiÓm tra viÖc chÊp hµnh c¸c ®Þnh møc dù tr÷ vËt liÖu, tæ chøc b¶o qu¶n vµ thùc hiÖn c¸c thñ tôc nhËp kho, xuÊt kho, ph¸t hiÖn kÞp thêi møc ®é, nguyªn nh©n thõa thiÕu, ø ®äng, h háng, mÊt chÊt lîng. - TiÕn hµnh kiÓm kª ho¹ch vËt liÖu, ph©n tÝch t×nh h×nh vµ hiÖu qu¶ sö dông nguyªn vËt liÖu, lËp ®Çy ®ñ, kÞp thêi c¸c b¸o c¸o vÒ nhËp - xuÊt – tån vµ sö dông nguyªn vËt liÖu. SV: Ph¹m V¨n §øc 5 Líp; K39 -21.05 Häc ViÖn Tµi ChÝnh Khoa KÕ To¸n 1.2. Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp. 1.2.2. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu. Mçi doanh nghiÖp, do tÝnh chÊt ®Æc thï trong s¶n xuÊt kinh doanh nªn sö dông nh÷ng lo¹i vËt liÖu kh¸c nhau. Mçi lo¹i vËt liÖu cã néi dung kinh tÕ, tÝnh n¨ng lý-ho¸ häc, yªu cÇu qu¶n lý kh¸c nhau. Do ®ã, ®Ó cã thÓ qu¶n lý chÆt chÏ, h¹ch to¸n chi tiÕt ®èi víi tõng lo¹i, thø vËt liÖu mét c¸ch khoa häc hîp lý, phôc vô cho nhu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i vËt liÖu. * Ph©n lo¹i theo néi dung kinh tÕ vµ vai trß cña nguyªn vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh: - Nguyªn vËt liÖu chÝnh (bao gåm c¶ nöa thµnh phÈm mua ngoµi ): nguyªnvËt liÖu chÝnh lµ ®èi tîng lao ®éng chñ yÕu cÊu thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm nh s¾t thÐp trong doanh nghiÖp chÕ t¹o m¸y; g¹ch ngãi , xi m¨ng trong doanh nghiÖp x©y dùng, b«ng trong c¸c nhµ m¸y sîi, v¶i trong c¸c doanh nghiÖp may... §èi víi nöa thµnh phÈm mua ngoµi víi môc ®Ých tiÕp tôc s¶n xuÊ tra s¶n phÈm hµng ho¸ nh sîi mua ngoµi trong c¸c doanh nghiÖp dÖt còng ®îc coi lµ nguyªn vËt liÖu chÝnh. VËt liÖu phô: lµ lo¹i vËt liÖu chØ cã t¸c dông phô trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ chÕ t¹o s¶n phÈm nh lµm t¨ng chÊt lîng nguyªn vËt liÖu chÝnh vµ s¶n phÈm, phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý, phôc vô cho s¶n xuÊt, cho viÖc b¶o qu¶n bao gãi s¶n phÈm nh c¸c lo¹i thuèc tÈy, thuèc nhuém, bao b× vµ vËt liÖu ®ãng gãi ... Nhiªn liÖu: Lµ lo¹i vËt liÖu phôc vô cho c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, cho ho¹t ®éng cña m¸y mãc, thiÕt bÞ s¶n xuÊt, ph¬ng tiÖn vËn t¶i cña doanh nghiÖp nh x¨ng, dÇu, than... Phô tïng thay thÕ: lµ c¸c phô tïng, thiÕt bÞ ®îc sö dông ®Ó thay thÕ, söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, ph¬ng tiÖn vËn t¶i cña doanh nghiÖp. - ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: Bao gåm c¸c lo¹i thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn ®îc sö dông cho c«ng viÖc x©y dùng c¬ b¶n (c¶ thiÕt bÞ cÇn l¾p, kh«ng cÇn l¾p, c«ng cô, khÝ cô vµ vËt kÕt cÊu dïng ®Ó l¾p ®Æt vµo c¸c c«ng tr×nh c¬ b¶n) VËt liÖu kh¸c: lµ lo¹i vËt liÖu kh«ng ®îc xÕp vµo c¸c lo¹i kÓ trªn, lo¹i nµy bao gåm phÕ liÖu do qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lo¹i ra nh s¾t thÐp, gç... hay phÕ liÖu thu håi®îc tõ viÖc thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh... Tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ kÕ to¸n chi tiÕt cña tõng doanh nghiÖp mµ tõng lo¹i vËt liÖu nªu trªn l¹i ®îc ph©n chia thµnh tõng nhãm, tõng thø mét c¸ch chi tiÕt. * Ph©n lo¹i theo môc ®Ých sö dông, nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp ®îc chia thµnh c¸c lo¹i: Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp dïng cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. SV: Ph¹m V¨n §øc 6 Líp; K39 -21.05 Häc ViÖn Tµi ChÝnh Khoa KÕ To¸n Nguyªn vËt liÖu dïng cho c¸c nhu cÇu kh¸c: nguyªn vËt liÖu dïng cho qu¶n lý s¶n suÊt,nguyªn vËt liÖu dïng cho qu¶n lý doanh nghiÖp, dïng cho kh©u b¸n hµng... * Ph©n lo¹i theo nguån nhËp nguyªn vËt liÖu cã thÓ chia nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp thµnh c¸c lo¹i: Nguyªn vËt liÖu mua ngoµi VËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn VËt liÖu tù gia c«ng chÕ biÕn 1.2.2. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu. * §èi víi vËt liÖu nhËp kho. Tuú theo tõng nguån nhËp mµ gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu nhËp kho ®îc x¸c ®Þnh nh sau: -Trêng hîp vËt liÖu mua ngoµi: trÞ gi¸ vèn thùc tÕ nhËp kho bao gåm gi¸ mua thùc tÕ, c¸c lo¹i thuÕ kh«ng ®îc hoµn l¹i (ThuÕ nhËp khÈu, thuÕ GTGT kh«ng ®îc khÊu trõ, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt), chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, b¶o qu¶n trong qu¸ tr×nh mua hµng trõ c¸c kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng mua do kh«ng ®óng qui c¸ch, phÈm chÊt (nÕu cã) Trêng hîp vËt liÖu mua vµo ®îc sö dông cho ®èi tîng chôi thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng tÝnh theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ , gi¸ mua lµ gi¸ cha cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. Trêng hîp vËt liÖu mua vµo sö dông cho c¸c ®èi tîng kh«ng chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ, hoÆc sö dông cho c¸c môc ®Ých phóc lîi, c¸c dù ¸n, … th× gi¸ mua bao gåm c¶ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (tæng gi¸ thanh to¸n). -Trêng hîp tù gia c«ng chÕ biÕn: TrÞ gÝa vËt liËu = nhËp kho Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt gia + c«ng chÕ biÕn Chi phÝ gia c«ng chÕ biÕn - Trêng hîp thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn: TrÞ gi¸ vËt liÖu nhËp tõ thuª ngoµi gia c«ng chÕ = biÕn Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt gia c«ng chÕ biÕn - ThuÕ GTGT (nÕu cã) + + Sè tiÒn tr¶ cho ng­ êi nhËn gia c«ng chÕ biÕn Chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì vËt liÖu (c¶ ®i vµ vÒ) - Trêng hîp nhËn gãp vèn liªn doanh: trÞ gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu nhËn gãp vèn liªn doanh lµ gi¸ do héi ®ång liªn doanh x¸c ®Þnh. SV: Ph¹m V¨n §øc 7 Líp; K39 -21.05 Häc ViÖn Tµi ChÝnh Khoa KÕ To¸n -Trêng hîp phÕ liÖu thu håi: §¸nh gi¸ theo gi¸ íc tÝnh. - Trêng hîp vËt liÖu ®îc cÊp: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt liÖu nhËp kho lµ gi¸ ghi trªn v¨n b¶n giao nhËn céng (+) c¸c chi phÝ ph¸t sinh khi nhËn. - Trêng hîp ®îc biÕu tÆng, tµi trî: trÞ gi¸ vèn thùc tÕ nhËp kho lµ gi¸ trÞ hîp lý céng (+) c¸c chi phÝ ph¸t sinhkhi nhËn. * §èi víi vËt liÖu xuÊt kho VËt liÖu ®îc nhËp kho tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, ë nhiÒu thêi ®iÓm kh¸c nhau nªn cã nhiÒu gi¸ kh¸c nhau. Do ®ã, khi xuÊt kho vËt liÖu tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng, yªu cÇu, tr×nh ®é qu¶n lý vµ ®iÒu kiÖn trang bÞ ph¬ng tiÖn kü thuËt tÝnh to¸n ë nhiÒu doanh nghiÖp mµ lùa chän mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt kho: * Ph¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh Theo ph¬ng ph¸p nµy, khi xuÊt kho vËt liÖu th× c¨n cø vµo sè lîng xuÊt kho thuéc l« hµng nµo vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ cña l« hµng ®ã ®Ó tÝnh trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt kho. + ¦u ®iÓm: Gióp kÕ to¸n thuËn lîi trong viÖc tÝnh gi¸ vËt liÖu, ph¶ ¸nh ®îc c¸c mèi quan hÖ gi÷a hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ + Nhîc ®iÓm: Ph¶i theo dâi chi tiÕt vËt liÖu nhËp kho theo tõng lÇn vµ gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt kho sÏ kh«ng s¸t víi gi¸ thùc tÕ trªn thi trêng. * Ph¬ng ph¸p ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn Theo ph¬ng ph¸p nµy gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho ®îc tÝnh trªn c¬ së sè lîng vËt liÖu, c«ng cô dông cô xuÊt dïng vµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n vËt liÖu ( c¶ kú dù tr÷, hoÆc b×nh qu©n cuèi kú hoÆc b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp). Gi¸ thùc tÕ vËt Sè lîng VËt liÖu Gi¸ ®¬n vÞ b×nh = x liÖu xuÊt dïng xuÊt dïng qu©n gia quyÒn Trong ®ã: Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n theo tõng ph¬ng ph¸p nh sau: + Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ ( Th¸ng, quý ) : §¬n gi¸ Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú = Lîng thùc tÕ vËt liÖu tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú b×nh qu©n + Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp: Gi¸ ®¬n vÞ Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tríc vµ sau tõng ®ît nhËp = Lîng thùc tÕ vËt liÖu tríc vµ sau tõng ®ît nhËp b×nh qu©n + Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cuèi kú tríc vµ ®Çu kú nµy: Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n = Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån cuèi kú tríc ( hoÆc ®Çu kú nµy ) Lîng thùc tÕ vËt liÖu tån cuèi kú tríc ( hoÆc ®Çu kú nµy ) * TÝnh theo ph¬ng ph¸p nhËp tríc xuÊt tríc: Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¶ ®Þnh sè hµng nµo nhËp tríc th× xuÊt kho tríc vµ lÊy trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña sè hµng ®ã lµ trÞ gi¸ hµng xuÊt kho. TrÞ gi¸ hµng tån SV: Ph¹m V¨n §øc 8 Líp; K39 -21.05 Häc ViÖn Tµi ChÝnh Khoa KÕ To¸n kho cuèi kú ®îc tÝnh theo sè lîng hµng tån kho vµ ®¬n gi¸ cña nh÷ng l« hµng nhËp sau cïng. + ¦u ®iÓm: ThÝch hîp khi h¹ch to¸n vËt liÖu xuÊt kho theo tõng lÇn nhËp, ë trêng hîp ®¬n gi¸ thùc tÕ cña tõng lÇn nhËp kho gi¶m dÇn, ®Èm b¶o thu håi vèn vµ gÝa trÞ hµng tån kho nhá. *TÝnh theo ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc: Theo ph¬ng ph¸p nµy ngêi ta gi¶ thiÕt sè hµng nµo nhËp kho sau th× xuÊt kho tríc vµ trÞ gi¸ hµng xuÊt kho ® îc tÝnh b»ng c¸ch c¨n cø vµo sè lîng xuÊt kho, ®¬n gi¸ cña nh÷ng l« hµng nhËp míi nhÊt hiÖn cã trong kho. TrÞ gi¸ cña hµng tån kho cuèi kú ®îc tÝnhtheo sè lîng hµng tån kho vµ ®¬n gi¸ cña nh÷ng l« hµng nhËp cò nhÊt vµ ®¬n gi¸ cña nh÷ng l« hµng sau khi xuÊt lÇn cuèi tÝnh ®Õn thêi ®iÓm x¸c ®Þnh sè tån kho. ¦u ®iÓm: thÝch hîp trong trêng hîp ®¬n gi¸ thùc tÕ vËt liÖu nhËp kho tõng lÇn t¨ng dÇn, ®¶m b¶o thu håi vèn nhanh, tån kho Ýt. Ngoµi racßn cã c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c: Trong thùc tÕ ngoµi c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh trÞ gi¸vèn thùc tÕcña vËt liÖu theo chuÈn mùc kÕ to¸n hµng tån kho quy ®Þnh th× c¸c doanh nghiÖp cßn ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p sau: * Ph¬ng ph¸p tÝnh theo ®¬n gi¸ tån ®Çu kú Ph¬ng ph¸p nµy tÝnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho ®îc tÝnh trªn c¬ së sè lîng vËt liÖu xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån ®Çu kú. TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ Sè lîng vËt liÖu = vËt liÖu xuÊt kho xuÊt kho §¬n gi¸ thùc tÕ × tån ®Çu kú *Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vËt liÖu theo gi¸ h¹ch to¸n §èi víi c¸c doanh nghiÖp mua vËt t thêng xuyªn cã sù biÕn ®éng vÒ gÝa c¶, khèi lîng vµ chñng lo¹i th× viÖc h¹ch to¸n vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ trë nªn phøc t¹p, tèn nhiÒu c«ng søc vµ cã khi kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc do ®ã doanh nghiÖp cã thÓ sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó tÝnh trÞ gi¸ vèn cña hµng nhËp kho. Gi¸ h¹ch to¸n lµ lo¹i gi¸ æn ®Þnh do doanh nghiÖp tù x©y dùng, gi¸ nµy kh«ng cã t¸c dông giao dÞch víi bªn ngoµi. Hµng ngµy kÕ to¸n ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp, xuÊt vËt liÖu theo gi¸ h¹ch to¸n. Cuèi kú kÕ to¸n ph¶i tÝnh ra gi¸ thùc tÕ ®Ó ghi sæ kÕ to¸n tæng hîp. §Ó tÝnh ®îc trÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng xuÊt kho, tríc hÕt ph¶i tÝnh hÖ sè gi÷a gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n cña hµng lu©n chuyÓn trong kú(H): SV: Ph¹m V¨n §øc 9 Líp; K39 -21.05 Häc ViÖn Tµi ChÝnh TrÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng tån ®Çu kú Khoa KÕ To¸n + TrÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng nhËp trong kú H = TrÞ gi¸ h¹ch to¸n cña hµng + TrÞ gi¸ h¹ch to¸n cña hµng tån ®Çu kú nhËp trong kú Sau ®ã, tÝnh trÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng xuÊt trong kú: TrÞ gi¸ thùc tÕ cña TrÞ gi¸ h¹ch to¸n cña HÖ sè gi÷a gi¸ thùc tÕ vµ h¹ch to¸n vËt liÖu xuÊt trong = vËt liÖu × cña vËt liÖu lu©n chuyÓn trong kú kú xuÊt trong kú (H) Tãm l¹i: HiÖn nay c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trªn ®îc c¸c doanh nghiÖp ¸p dông, mçi ph¬ng ph¸p cã c¸ch tÝnh kh¸c nhau sÏ ®a ra c¸c kÕt qu¶ kh¸c nhau trªn b¸o c¸o tµi chÝnh, do ®ã c¸c ®¬n vÞ khi ¸p dông cÇn ph¶i xem xÐt. 1.3. Tæ chøc qu¸ tr×nh h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp. 1.3.1. H¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu. 1.3.1.1. Chøng tõ sö dông: Theo quyÕt ®Þnh 1141/tÝnh chÊt/Q§kÕ to¸n/C§KT ngµy 01/11/1995vµ theo Q§ 885/1998/Q§/BTC ngµy 16/7/1998 cña Bé trëng Bé Tµi chÝnh,c¸c chøng tõ kÕ to¸n vÒ vËt t hµng ho¸ bao gåm bao: - MÉu sè 01-VT: PhiÕu nhËp kho - MÉu sè 02-VT: PhiÕu xuÊt kho - MÉu sè 03-VT: PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé - MÉu sè 08-VT: Biªn b¶n kiÓm kª vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸ - MS 01 GTKT -2LN:Ho¸ ®¬n (GTGT) - MÉu sè 02- BH: Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho - MÉu sè 03- BH: Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu vËn chuyÓn Ngoµi c¸c chøng tõ b¾t buéc sö dông thèng nhÊt theo quy ®Þnh cña Nhµ níc, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông thªm c¸c chøng tõ kÕ to¸n híng dÉn nh biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸ (mÉu sè 05-VT), phiÕu xuÊt vËt t theo h¹n møc (mÉu sè 04- VT)... C¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh thuîc ®èi tîng nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ ph¶i sö dông ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng do Bé tµi chÝnh ph¸t hµnh. C¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ sö dông ho¸ ®¬n, chøng tõ kh¸c víi mÉu quy ®Þnh chung (kÓ c¶ ho¸ ®¬n tù ph¸t hµnh) ph¶i ®¨ng ký víi Bé tµi chÝnh (Tæng côc thuÕ) vµ chØ ®îc sö dông khi dîc chÊp thuËn b»ng v¨n b¶n. §èi víi chøng tõ kÕ to¸n vÒ vËt liÖu thèng nhÊt b¾t buéc ph¶i lËp ®Çy ®ñ kÞp thêi theo ®óng quy ®Þnh vÒ mÉu biÓ, néi dung, ph¬ng ph¸p lËp. Ngêi lËp chøng tõ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña c¸c chøng tõ. Mäi SV: Ph¹m V¨n §øc 10 Líp; K39 -21.05 Häc ViÖn Tµi ChÝnh Khoa KÕ To¸n chøng tõ vÒ vËt liÖu ph¶i ®îc tæ chøc lu©n chuyÓn theo tr×nh tù vµ thêi gian hîp lý do kÕ to¸n trëng quyÕt ®Þnh phôc vô cho viÖc ph¶n ¸nh ghi chÐp vµ tæng hîp sè liÖu cho c¸c bé phËn, c¸ nh©n cã liªn quan. 1.3.1.2. Sæ kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu. Tuú thuéc vµo ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt mµ kÕ to¸n c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt sau : - Sæ ( thÎ ) kho - Sæ ( thÎ) chi tiÕt vËt liÖu. - Sæ ®èi chiÕu, lu©n chuyÓn vËt liÖu. - Sæ sè d. -… 1.3.1.3. KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu. * Ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song. -Néi dung : + ë kho: Thñ kho sö dông thÎ kho ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho tõng danh ®iÓm vËt t ë tõng kho theo chØ tiªu sè lîng (BiÓu). ThÎ kho do kÕ to¸n lËp råi ghi vµo sæ ®¨ng ký thÎ kho tríc khi giao cho thñ kho ghi chÐp. ThÎ kho dîc b¶o qu¶n trong hßm thÎ hay tñ nhiÒu ng¨n, trong ®ã c¸c thÎ kho ®îc s¾p xÕp theo lo¹i, nhãm, thø (mÆt hµng) cña vËt t ®¶m b¶o dÔ t×m kiÕm khi sö dông. Hµng ngµy khi cã nghiÖp vô nhËp, xuÊt vËt t thùc tÕ ph¸t sinh, thñ kho thùc hiÖn viÖc thu ph¸t vËt t vµ ghi sè lîng thùc tÕ nhËp, xuÊt vµo chøng tõ nhËp xuÊt. C¨n cø vµo chøng tõ nhËp, xuÊt kho thñ kho ghi sè lîng nhËp, xuÊt vËt t vµo thÎ kho cña thø tù vËt t cã liªn quan Mçi chøng tõ ®îc ghi mét dßng trªn thÎ kho, cuèi ngµy thñ kho tÝnh ra sè lîng hµng tån kho ®Ó ghi vµo cét tån cña thÓ kho. Sau khi ®îc sö dông ®Ó ghi thÎ kho c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt kho ®îc s¾p xÕp l¹i mét c¸ch hîp lý ®Ó giao cho kÕ to¸n. +ë phßng kÕ to¸n: Hµng ngµy ®Þnh kú tõ 3-5 ngµy, nh©n viªn kÕ to¸n xuèng kho kiÓm tra viÖc ghi chÐp cña thñ kho, sau ®ã ký x¸c nhËn vµo thÎ kho vµ nhËn chøng tõ nhËp xuÊt kho vÒ phßng kÕ to¸n (BiÓu 3-2). T¹i phßng kÕ to¸n nh©n viªn kÕ to¸n hµng tån kho thùc hiÖn viÖc kiÓm tra chøng tõ vµ hoµn chØnh chøng tõ råi c¨n cø vµo c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt kho ®Ó ghi vµo thÎ (sæ ) chi tiÕt v©t t, mçi chøng tõ ®îc ghi vµo mét dßng. ThÎ (sæ ) chi tiÕt ®îc më cho tõng danh ®iÓm vËt t t¬ng tù ®Ó ghi chÐp hµng ngµy t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho theo chØ tiªu sè lîng vµ chØ tiªu thµnh tiÒn. Sè liÖu trªn thÎ (sæ) chi tiÕt ®îc sö dông ®Ó lËp b¸o c¸o nhanh vÒ vËt t Cuèi th¸ng hay t¹i thêi ®iÓm nµo ®ã trong th¸ng cã thÓ ®èi chiÕu ssã liÖu trªn thÎ (sæ) chi tiÕt víi sè liÖu trªn thÎ kho t¬ng øng, nh»m ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c cña sè liÖu tríc khi lËp b¸o c¸o nhanh (tuÇn, kú) vËt t. Còng vµo cuèi th¸ng SV: Ph¹m V¨n §øc 11 Líp; K39 -21.05 Häc ViÖn Tµi ChÝnh Khoa KÕ To¸n kÕ to¸n céng sè liÖu trªn c¸c thÎ (sæ) chi tiÕt, sau ®ã c¨n cø vµo sè liÖu dßng céng ë thÎ (sæ) chi tiÕt ®Ó ghi vµo b¶ng kª nhËp, xuÊt tån theo thø, nhãm, lo¹i vËt t. B¶ng kª nµy cã thÓ ®îc sö dông nh mét b¸o c¸o vËt t cuèi th¸ng. S¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song: (S¬ ®å 3.1) ThÎ kho PhiÕu nhËp kho PhiÕu xuÊt Sæ kÕ to¸n chi tiÕt B¶ng kª NhËp – xuÊt – tån Sæ kÕ to¸n tæng hîp Ghi chó : Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu hµng ngµy §èi chiÕu cuèi th¸ng - ¦u nhîc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông cña ph¬ng ph¸p nµy: + ¦u ®iÓm: §¬n gi¶n, dÔ lµm, dÔ kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu, ®¶m b¶o ®é tin cËy cao cña th«ng tin vµ cã kh¶ n¨ng cung cÊp th«ng tin nhanh cho qu¶n trÞ hµng tån kho + Nhîc ®iÓm: Khèi lîng ghi chÐp lín (®Æc biÖt doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i vËt t) ghi chÐp trïng lÆp chØ tiªu sè lîng gi÷a kÕ to¸n vµ thñ kho. SV: Ph¹m V¨n §øc 12 Líp; K39 -21.05 Häc ViÖn Tµi ChÝnh Khoa KÕ To¸n + §iÒu kiÖn ¸p dông: ThÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i vËt t, khèi lîng c¸c nghiÖp vô nhËp xuÊt Ýt, ph¸t sinh kh«ng thêng xuyªn, tr×nh ®é cña nh©n viªn kÕ to¸n cha cao. C«ng ty: H BiÓu (3.1) Kho: «ng X thÎ kho Ngµy lËp thÎ: …. Tê sè : Tªn hµng: M· sè: §¬n vÞ tÝnh: Stt Chøng tõ SH NT 1 2 PN 3 PX … … 6/1 … DiÔn gi¶i Ngµy N_X N Sè lîng X T KÝ x¸c nhËn cña KT Tån ®Çu th¸ng NhËp XuÊt … Céng sè ph¸t sinh Tån cuèi th¸ng SV: Ph¹m V¨n §øc 13 Líp; K39 -21.05 Häc ViÖn Tµi ChÝnh Khoa KÕ To¸n C«ng ty: M (BiÓu sè3-2) Sæ chi tiÕt vËt liÖu Tªn kho: Tê sè: M· sè: §¬n vÞ tÝnh: (TÝnh trÞ gi¸ xuÊt kho theo ph¬ng ph¸p b×nh qu©n liªn hoµn) Chøng tõ DiÔn gi¶i Tån kho XuÊt kho NhËp kho … Céng PS th¸ng Tån kho cuèi th¸ng Ngµy N-X …. SL NhËp §G SL …. Tån §G …. TT …. …. …. …. …. …. …. …. …. …. …. …. …. …. …. …. …. …. TT …. …. Sl …. …. …. …. …. XuÊt §G …. …. TT …. …. * Ph¬ng ph¸p ghi sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn Néi dung: - ë kho : Thñ kho sö dông thÎ kho ®Ó ghi chÐp gièng nh ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song. - ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n sö dông “ Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ” ( biÓu 3÷ 4 ) ®Ó ghi chÐp cho tõng thø vËt t, theo c¶ 2 chØ tiªu sè lîng vµ gi¸ trÞ. “ Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ” ®îc më cho c¶ n¨m vµ ®îc ghi vµo cuèi th¸ng, mçi thø vËt t ®îc ghi mét dßng trªn sæ. Hµng ngµy, khi nhËn ®îc chøng tõ xuÊt – nhËp kho, kÕ to¸n tiÕn hµnh kiÓm tra vµ hoµn chØnh chøng tõ. Sau ®ã tiÕn hµnh ph©n lo¹i chøng tõ theo tõng thø vËt t, chøng tõ nhËp riªng, chøng tõ xuÊt riªng. hoÆc kÕ to¸n “ B¶ng kª xuÊt ”, “ B¶ng kª nhËp ”. Cuèi th¸ng, tæng hîp sè liÖu tõ c¸c chøng tõ ( hoÆc tõ b¶ng kª ) ®Ó ghi vµo sæ “ Sè ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ” cét lu©n chuyÓn vµ tÝnh ra sè tån cuèi th¸ng. ViÖc ®èi chiÕu sè liÖu ®îc tiÕn hµnh gièng nh ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song ( nhng chØ tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng ). Tr×nh tù ghi sæ ®îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau : (s¬ ®å 3.2) SV: Ph¹m V¨n §øc 14 Líp; K39 -21.05 Häc ViÖn Tµi ChÝnh Khoa KÕ To¸n ThÎ kho PhiÕu nhËp PhiÕu xuÊt B¶ng kª nhËp Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn B¶ng kª nhËp Sæ kÕ to¸n tæng hîp ¦u nhîc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông ¦u ®iÓm : Khèi lîng ghi chÐp cña kÕ to¸n ®îc gi¶m bít do chØ ghi mét lÇn vµo cuèi th¸ng. Nhîc ®iÓm : Ph¬ng ph¸p nµy vÉn cßn ghi sæ trung lÆp gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n vÒ chØ tiªu sè lîng; viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n chØ tiÕn hµnh ®îc vµo cuèi th¸ng nªn h¹n chÕ t¸c dông kiÓm tra cña kÕ to¸n. §iÒu kiÖn ¸p dông : ThÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã chñng lo¹i vËt t Ýt, kh«ng cã ®iÒu kiÖn ghi chÐp, theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt hµng ngµy; ph¬ng ph¸p nµy thêng Ýt ®îc ¸p dông trong thùc tÕ. Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn BiÓu (3-4) N¨m: Tªn hµng Danh ®iÓm vËt t hµng ho¸ §VT D ®Çu th¸ng 01 D ®Çu Lu©n chuyÓn trong th¸ng … D 31/12 th¸ng 02 02 NhËp XuÊt XuÊt … SL ST NhËp SL SL ST ST SL ST SL ST ST SL ST ST SL ST … … Lu©n chuyÓn trong th¸ng 01 * Ph¬ng ph¸p sæ sè d: * Néi dung : - Thñ kho vÉn sö dông thÎ kho ®Ó ghi chÐp nh 2 ph¬ng ph¸p trªn. §ång thêi, cuèi th¸ng thñ kho cßn ghi vµo “ Sæ sè d ” (BiÓu 3-5) sè tån kho cuèi th¸ng cña tõng thø vËt t, hµng ho¸ cã sè lîng. - “ Sæ sè d ” do kÕ to¸n lËp cho tõng kho ®îc më cho c¶ n¨m. trªn “Sæ sè d ” vËt t, hµng ho¸ ®îc s¾p xÕp thø, nhãm, lo¹i; sau mçi nhãm, lo¹i cã dßng céng nhãm, c«ng lo¹i. Cuèi mçi th¸ng, “ sæ sè d ” SV: Ph¹m V¨n §øc 15 Líp; K39 -21.05 Häc ViÖn Tµi ChÝnh Khoa KÕ To¸n - Phßng kÕ to¸n : KÕ to¸n ®Þnh kú xuèng kho kiÓm tra viÖc ghi chÐp trªn “ thÎ kho ” cña thñ kho vµ trùc tiÕp nhËn chøng tõ nh©p, xuÊt kho. Sau ®ã, kÕ to¸n ký x¸c nhËn vµo tõng thÎ kho vµ ký phiÕu giao nhËn chøng tõ (BiÓu 3-6). T¹i phßng kÕ to¸n, nh©n viÖn kÕ to¸n kiÓm tra l¹i chøng tõ, hoµn chØnh chøng tõ vµ tæng hîp gi¸ trÞ ( gi¸ h¹ch to¸n ) theo tõng nhãm, lo¹i vËt t, hµng ho¸ ®Ó ghi chÐp vµo cét “ sè tiÒn ” trªn “ PhiÕu giao nhËn chøng tõ ”, sè liÖu nµy ®îc ghi vµo “ B¶ng kª luü kÕ nhËp ” vµ “ B¶ng kª luü kÕ xuÊt” vËt t hµng ho¸ (BiÓu 3-7). Cuèi th¸ng, c¨n cø vµo “ B¶ng kª luü kÕ nhËp ”, “ B¶ng kª luü kÕ xuÊt ” ®Ó céng tæng sè tiÒn theo tõng nhãm vËt t, hµng ho¸ ®Ó ghi vµo “ B¶ng kª nhËp – xu©t – tån ” (BiÓu 3-9). §ång thêi, sau khi nhËn ®îc “ Sæ sè d ” do thñ kho chuyÓn lªn, kÕ to¸n c¨n cø vµo cét sè d vÒ sè lîng vµ ®¬n gi¸ h¹ch to¸n cña tõng nhãm vËt t, hµng ho¸ t¬ng tøng ®Ó tÝnh ra sè tiÒn ®Ó ghi vµo cét sè d b»ng tiÒn. KÕ to¸n ®èi chiÕu sè lîng trªn cét sè d b»ng tiÒn cña “ Sæ sè d ” víi trªn cét “ B¶ng nhËp – xuÊt – tån ”. §èi chiÕu sè liÖu trªn “ B¶ng nhËp – xuÊt – tån ” víi s« liÖu trªn sæ kÕ to¸n tæng hîp. S¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p sæ sè d (S¬ ®å 3.3) ThÎ kho PhiÕu nhËp kho PhiÕu xuÊt Sæ sè d­ PhiÕu giao nhËn chøng tõ PhiÕu giao nhËn chøng tõ B¶ng luü kª nhËp B¶ng kª nhËp- xuÊt- tån B¶ng luü kª xuÊt Sæ kÕ to¸n tæng hîp Ghi chó : Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu hµng ngµy SV: Ph¹m V¨n §øc 16 Líp; K39 -21.05 Häc ViÖn Tµi ChÝnh Khoa KÕ To¸n BiÓu sè (3-5) Sæ Sè d C«ng ty: M Kho:T Stt N¨m 2005 §¬n vÞ tÝnh: Danh ®iÓm Tªn quy NVL c¸ch vËt t §¬n vÞ tÝnh Gi¸ h¹ch to¸n §Þnh møc dù tr÷ SL TT Sè d ®©u n¨m SL ST Sè d cuèi th¸ng SL ST Tæng céng BiÓu (3-6) PhiÕu giao nhËn chøng tõ C«ng ty:M NhËp vËt t Tõ ngµy: Nhãm NhËp hµng Sè lîng Sè hiÖu chøng tõ chøng tõ Sè tiÒn 1.000 ® XuÊt Sè hiÖu chøng tõ Sè lîng chøng tõ Sè tiÒn Ký 1.000 ® nhËn Céng BiÓu sè (3-7) Nhãm hµng 15211 15212 ……. Céng 1521 …….. Tæng céng 152 SV: Ph¹m V¨n §øc b¶ng luü kÕ nhËp vËt t Th¸ng: §¬n vÞ tÝnh: Tõ…. 17 … C«ng ty: M Céng Líp; K39 -21.05 Häc ViÖn Tµi ChÝnh BiÓu sè(3-8) Khoa KÕ To¸n b¶ng luü kÕ xuÊt vËt t C«ng ty: M Th¸ng: §¬n vÞ tÝnh: Nhãm hµng 15211 15212 ……. Céng 1521 …….. Tæng céng 152 Tõ…. … Céng BiÓu sè(3-9) B¶ng kª tæng hîp NhËp –xuÊt –tån C«ng ty: M Th¸ng: §¬n vÞ tÝnh: Nhãm hµng 15211 15212 …… 1521 ……. Tæng céng 15 2 Tån kho ®Çu kú ….. ….. ….. ….. ….. ….. NhËp XuÊt ….. ….. ….. ….. ….. ….. ….. ….. ….. ….. ….. ….. Tån kho cuèi kú ….. ….. ….. ….. ….. ….. 1.3.2. H¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu . 1.3.2.1. C¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tæng hîp vÒ nguyªn vËt liÖu. KÕ to¸n tæng hîp lµ viÖc sö dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó ph¶n ¸nh, kiÓm tra vµ gi¸m s¸t c¸c ®èi tîng kÕ to¸n ë d¹ng tæng qu¸t. VËt liÖu lµ tµi s¶n lu ®éng thuéc nhãm hµng tån kho cña doanh nghiÖp. Theo chÕ ®é kÕ to¸n quy ®Þnh: trong c¸c doanh nghiÖp chØ ®îc ¸p dông mét trong hai ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho lµ ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn vµ ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. SV: Ph¹m V¨n §øc 18 Líp; K39 -21.05 Häc ViÖn Tµi ChÝnh Khoa KÕ To¸n * Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn : Lµ ph¬ng ph¸p theo dâi, ph¶n ¸nh thêng xuyªn, liªn tôc vµ cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp , xu©t, tån kho vËt t, hµng ho¸ trªn sæ kÕ to¸n. Trong trêng hîp ¸p dông ph¬ng ph¸p KKTX, c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n hµng tån kho nãi chung vµ tµi kho¶n vËt liÖu nãi riªng ®îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè hiÖn cã, t×nh h×nh biÕn ®éng, t¨ng gi¶m cña vËt t, hµng hãa. V× vËy, vËt t, hµng ho¸ tån kho trªn sæ kÕ to¸n cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh ë bÊt kú thêi ®iÓm nµo trong kÕ to¸n. Cuèi kú kÕ to¸n, c¨n cø vµo sè liÖu kiÓm kª thùc tÕ vËt t, hµng ho¸ tån kho, so s¸nh, ®èi chiÕu víi sè liÖu vËt t, hµng ho¸ tån kho trªn sæ kÕ to¸n, nÕu cã chªnh lÖch ph¶i truy t×m nguyªn nh©n vµ cã c¸c gi¶i ph¸p xö lý kÞp thêi. Ph¬ng ph¸p KKTX ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ c¸c ®¬n vÞ th¬ng nghiÖp kinh doanh c¸c mÆt hµng cã gÝa trÞ lín. * Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú : Lµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª thùc tª, ph¶n ¸nh gÝa trÞ hµng tån kho cuèi kú trªn sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ tõ ®ã tÝnh ra trÞ gi¸ vËt t hµng ho¸ ®· xuÊt trong kú theo c«ng thøc TrÞ gi¸ vËt t hµng ho¸ xuÊt = TrÞ gi¸ vËt t hµng ho¸ nhËp ± Chªnh lÖch trÞ gi¸ tån kho cuèi kú vµ ®Çu kú Theo ph¬ng ph¸p nµy, mäi biÕn ®éng cña vËt t, hµng ho¸ kh«ng theo dâi, ph¶n ¸nh trªn c¸c tµi kho¶n hµng tån kho. Gi¸ trÞ vËt t hµng ho¸ mua vµ nhËp kho trong kú ®îc theo dâi vµ ph¶n ¸nh trªn mét tµi kho¶n riªn ( TK 611 – mua hµng ). C«ng t¸c kiÓm kª vËt t hµng ho¸ ®îc tiÕn hµnh cuèi mçi kú kÕ to¸n ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vËt t, hµng ho¸ tån kho trªn thùc tÕ ®Ó ghi sæ kÕ to¸n cña c¸c tµi kho¶n hµng tån kho. §ång thêi c¨n cø vµo trÞ gÝa vËt t, hµng ho¸ ®Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vËt t hµng ho¸ xuÊt kho trong kú lµm c¨n cø ®Ó ghi sæ kÕ to¸n cña tµi kho¶n mua hµng. Nh vËy ¸p dông ph¬ng ph¸p KK§K c¸c tµi kho¶n hµng tån kho chØ sö dông ®Çu kú h¹ch to¸n ( ®Ó kÕt chuyÓn sè d ®Çu kú ) vµo cuèi kú kÕ to¸n ( ®Ó kÕt chuyÓn sè d cuèi kú ). Ph¬ng ph¸p nµy thêng ¸p dông ë nh÷ng doanh nghiÖp cã chñng lo¹i vËt t hµng ho¸ víi quy c¸ch, mÉu m· r¨t kh¸c nhau, gi¸ trÞ thÊp vµ ®îc xuÊt thêng xuyªn. Ph¬ng ph¸p KK§K cã u ®iÓm lµ ®¬n gi¶n, gi¶m nhÑ khèi lîng c«ng viÖc h¹ch to¸n nhng ®é chÝnh x¸c vËt t hµng ho¸ xuÊt dïng cho c¸c môc ®Ých kh¸c nhau bÞ ¶nh hëng cña chÊt lîng c«ng t¸c qu¶n lý t¹i kho, quÇy, bÕn b·i. 1.3.2.2. H¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. * Tµi kho¶n sö dông : SV: Ph¹m V¨n §øc 19 Líp; K39 -21.05 Häc ViÖn Tµi ChÝnh Khoa KÕ To¸n §Ó tiÕn hµnh kÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu, kÕ to¸n sö dông chñ yÕu TK 152 – nguyªn liÖu, vËt liÖu. TK 152 dïng ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng cña vËt liÖu theo trÞ gi¸ vèn thùc tÕ. Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt cña tng doanh nghiÖp, tµi kho¶n 152 ®îc më thµnh c¸c tµi kho¶n cÊp 2 sau: TK 1521 – nguyªn vËt liÖu chÝnh TK 1521 – vËt liÖu phô TK 1521 – nhiªn liÖu TK 1521 – phô tïng thay thÕ TK 1521 – vËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n TK 1521 – vËt liÖu kh¸c. Ngoµi ra cßn sö dông mét sè tµi kho¶n kh¸c nh TK 152, TK141, TK133, TK 331 … S¬ ®å h¹ch to¸n tæng qu¨t vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn ( tÝnh thuÕ VAT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ ) TK 331, 111, 112, … Tk 152 T¨ng do mua ngoµi TK 621 XuÊt ®Ó chÕ to¹ s¶n phÈm Tk 1331 TK 241 XuÊt vËt liÖu cho x©y dùng c¬ TK 151 Hµng ®i ®êng kú tríc Tk 627, 641, 642 XuÊt vËt liÖu cho s¶n xuÊt chung cho b¸n hµng, cho qu¶n lý TK 411 TK 128, 222 NhËn cÊp, ph¸t, nhËn gãp vèn XuÊt gãp vèn liªn doanh liªn doanh TK 642, 3381 Ph¸t hiÖn thõa khi kiÓm kª TK 1381, 642 Ph¸t hiÖn thiÕu qua kiÓm kª TK 128, 222 NhËn l¹i vèn gãp liªn doanh TK 412 §¸nh gi¸ gi¶m vËt liÖu §¸nh gi¸ t¨ng vËt liÖu SV: Ph¹m V¨n §øc 20 Líp; K39 -21.05