LUẬN VĂN:
Kế toán tiền lương và các khoản
trích theo lương ở công ty
TNHH Hoa Hoa
Lời nói đầu
Tiền lương luôn là vấn đề được xã hội quan tâm chú ý bởi ý nghĩa kinh tế và
xã hội to lớn của nó.
Tiền lương cũng là một vấn đề hết sức quan trọng, nó quyết định đến sự
thành công hay thất bại của từng doanh nghiệp. Một chính sách tiền lương hợp lý là
cơ sở, đòn bẩy cho sự phát triển của Doanh nghiệp.
Đối với doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, tiền lương là một phần không nhỏ của
chi phí sản xuất. Nếu doanh nghiệp vận dụng chế độ tiền lương hợp lý sẽ tạo động
lực tăng năng suất lao động ...
Tiền lương có vai trò tác dụng là đòn bẩy kinh tế tác động trực tiếp đến người
lao động.Chi phí nhân công chiếm tỉ trọng tương đối lớn trong tổn số chi phí sản
xuất của doanh nghiệp.Vì vậy doanh nghiệp cần phải tăng cường công tác quản lí
lao động,công tác kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương cần chính
xác,kip thời để đảm bảo quyền lợi của người lao động đồng thời tạo điều kiện tăng
năng suất lao động ,tiết kiệm chi phí nhân công ,đẩy mạnh hoạt động sản xuất và hạ
giá thành sản phẩm.
Đối với người lao động tiền lương có một ý nghĩa vô cùng quan trọng bởi nó
là nguồn thu nhập chủ yếu giúp cho họ đảm bảo cuộc sống của bản thân và gia đình.
Do đó tiền lương có thể là động lực thúc đẩy người lao động tăng năng suất lao
động nếu họ được trả đúng theo sức lao động họ đóng góp, nhưng cũng có thể làm
giảm năng suất lao động khiến cho quá trình sản xuất chậm lại, không đạt hiệu quả
nếu tiền lương được trả thấp hơn sức lao động của người lao động bỏ ra.
ở phạm vi toàn bộ nền kinh tế, tiền lương là sự cụ thể hơn của quá trình phân
phối của cải vật chất do chính người lao động làm ra. Vì vậy, việc xây dựng tháng
lương, bảng lương, lựa chọn các hình thức trả lương hợp lý để sao cho tiền lương
vừa là khoản thu nhập để người lao động đảm bảo nhu cầu cả vật chất lẫn tinh thần,
đồng thời làm cho tiền lương trở thành động lực thúc đẩy người lao động làm việc
tốt hơn, có tinh thần trách nhiệm hơn với công việc thực sự là việc làm cần thiết.
Chính sách tiền lương được vận dụng linh hoạt ở mỗi doanh nghệp phụ thuộc
đặc điểm tổ chức quản lí ,tổ chức sản xuất kinh doanh và phụ thuộc tính chất hay
loại hình kinh doanh của mỗi doanh nghiệp .Công ty TNHH Hoa Hoa với nhiệm vụ
là 1 doanh nghiệp tư nhân vì thế được xây dựng 1 cơ chế trả lương phù hợp, hạch
toán đúng ,đủ và thanh toán kịp thời 1 ý nghĩa to lớn về mặt kinh tế cũng như về
mặt chính trị.Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề trên em đã lựa chọn đề tài
“Kế toán tiền lương và các khỏn trích theo lương ở công ty TNHH Hoa Hoa.
Trong thời gian thực tập tại Công ty TNHH Hoa Hoa, em đã có cơ hội và
điều kiện được tìm hiểu và nghiên cứu thực trạng về kế toán tiền lương và các
khoản trích theo lương tại Công ty. Nó đã giúp em rất nhiều trong việc củng cố và
mở mang hơn cho em những kiến thức em đã được học tại trường mà em chưa có
điều kiện để được áp dụng thực hành.
Nội dung của chuyên đề, ngoài lời mở đầu và kết luận gồm 3 phần chính sau
đây:
Phần I: Cơ sở lý luận chung về kế toán tiền lương và các khoản trích theo
lương trong doanh nghiệp.
Phần II: Thực trạng về kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại
Công ty TNHH Hoa Hoa.
Phần III: Phương hướng hoàn thiện kế toán tiền lương và các khoản trích
theo lương tại công ty Hoa Hoa.
Phần I
Cơ sở lý luận chung về kế toán tiền lương
và các khoản trích theo lương
I. bản chất Tiền lương trong doanh nghiệp
1. Khái niệm về lao động và tiền lương
Quá trình sản xuất là quá trình kết hợp đồng thời cũng là quá trình tiêu hao
các yếu tố cơ bản trong đó lao động với tư cách là hoạt động chân tay và trí óc của
con người sử dụng các tư liệu lao động nhằm tác động,biến đổi các đối tượng lao
động thành các vật phẩm có ích phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt của mình. Vậy “lao
động là sự hao phí có mục đích thể lực và trí lực của người nhằm tác động vào các
vật tự nhiên để tạo thành vật phẩm đáp ứng nhu cầu của con người hoặc thực hên
hoạt động kinh doanh”.
Để bù đắp hao phí về sức lao động nhằm tái sản xuất sức lao động thì người
chủ sử dụng lao động cân phải tính trả cho người lao độngấcc khoản thu nhập của
họ trong đó tiền lương là khoản thu nhập chủ yếu.
Dưới mọi hình thức kinh tế xã hội tiền lương luôn được coi là một bộ phận
quan trọng của giá trị hàng hoá. Nó chịu tác động của nhiều yếu tố như kinh tế
chính trị, xã hội lịch sử và tiền lương cũng tác động đến việc sản xuất, cải thiện đời
sống và ổn định chế độ chính trị xã hội. Chính vì thế không chỉ nhà nước mà ngay
cả người chủ sản xuất cho đến nguời lao động đều quan tâm đến chính sách tiền
lương.
Trong sản xuất kinh doanh tiền lương là một yếu tố quan trọng của chi phí sản
xuất, nó có quan hệ trực tiếp và tác động nhân quả đến lợi nhuận của doanh nghiệp.
Trong nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung tiền lương được hiểu như sau:
"Tiền lương dưới chủ nghĩa xã hội là một phần thu nhập quốc dân được biểu hiện
dưới hình thức tiền tệ, được nhà nước phân phối có kế hoạch cho công nhân viên
chức cho phù hợp với số lượng và chất lượng lao động của mỗi con người đã cống
hiến . Tiền lương phản ánh việc trả lương cho công nhân viên dựa trên nguyên tắc
phân phối theo lao động nhằm tái sản xuất sức lao động".
Từ khi chuyển sang nền kinh tế thị trường thì quan điểm cũ về tiền lương
không còn phù hợp với điêù kiện của nền sản xuất hàng hoá. Đòi hỏi nhận thức lại.
Đúng đắn hơn bản chất của tiền lương theo quản điểm đổi mới của nước ta "Tiền
lương là bộ phận thu nhập quốc dân, là giá trị mới sáng tạo ra mà người sử dụng lao
động trả cho người lao động với giá trị lao động đã hao phí trong quá trình sản xuất
kinh doanh ". Để có được nhận thức đúng về tiền lương, phù hợp với cơ chế quản
lý, khái niệm tiền lương phải đáp ứng một số yêu cầu sau:
*Phải quan niệm sức lao động là một hàng hoá của thị trường yếu tố sản
xuất. Tính chất hàng hoá của sức lao động có thể bao gồm không chỉ lực lượng lao
động làm việc trong khu vực kinh tế tư nhân, lĩnh vực sản xuất kinh doanh thuộc sở
hữu nhà nước mà còn cả đối với công nhân viên chức trong lĩnh vực quản lý nhà
nước, quản lý xã hội.
*Tiền lương phải là tiền trả cho sức lao động, tức là giá trị của hàng hoá sức
lao động mà người sử dụng và người cung ứng sức lao động thoả thuận với nhau
theo qui luật cung cầu của giá cả thị trường.
*Tiền lương là bộ phận cơ bản trong thu nhập của người lao động đồng thời
là một trong các yếu tố chi phí đầu vào của sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp .
Tiền lương được định nghĩa như sau:
"Tiền lương là biểu hiện bằng tiền của giá trị sức lao động, là giá của yếu tố sức lao
động mà người sử dụng phải trả cho người cung ứng sức lao động tuân theo các
nguyên tắc cung cầu, giá cả của thị trường và pháp luật hiện hành của nhà nước".
* Phân loại lao động:
- Theo thời gian lao động:
+ Lao động thường xuyên trong danhh sách :là lực lượng lao động do doanh
ngiệp trực tiếp quản lí và chi trả lương gồm công nhân viên sản xuất kinh doanh cơ
bản và công nhân viên thuộc các hoạt động khác.
+ Lao động tạm thời mang tính thời vụ:là lực lượng lao động làm việc tại các
doanh nghiệp do các ngành khác chi trả lương.
- Theo quan hệ với quá trình sản xuất:gồm lao động trực tiếp và lao động gián
tiếp.
+ Lao động trực tiếp sản xuất là những người trực tiếp tiến hành các hoạt động
sản xuất kinh doanh tạo ra sản phẩm hay trực tiếp thực hiện các công việc nhiệm vụ
nhất định.
+ Lao động gián tiếp sản xuất là bộ phận lao động tham gia 1 cách gián tiếp
vào quá trình sản xuất kinh doanh của mỗi doanh nghiệp.
- Theo chức năng của lao động trong quá trình SXKD
+ Lao động thực hiện chức năng sản xuất chế biến:gồm những lao động tham
gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào quá trình sản xuất chế tạo sản phẩm.
+ Lao động thực thiện chức năng bán hàng:là những lao động tham gia hoạt
động tiêu thụ sản phẩm,hàng hoá,dịch vụ.
+ Lao động thực hiện chức năng quản lí:là những lao động tham gia hoạt động
quản trị kinh doanh và quản lí hành chính.
Phân loại lao động trong doanh nghiệp có ý nghĩa to lớn trong việc nắm bắt
thông tin về số lượng và thành phẩm lao động,về trình độ của người lao động trong
doanh nghiệp.Mặt khác thông qua phân loại lao động trong toàn doanh nghiệp và
từng bộ phận giúp cho việc lập dự toán chi phí nhân công trong chi phí sản xuất
kinh doanh,lập kế hoạch quỹ lương và thuận lợi cho công tác kiểm tratình hình thực
hiện kế hoạchvà dự toán này.
* Phân loại tiền lương:
Tiền lương được chia thành 2 loại:lương chính và lương phụ
+ Lương chính:là tiền lương trả cho người lao động trong thời gian làm việc
thực tế.
+ Lương phụ:là tièn lương trả cho người lao động trong thời gian thực tế
không làm việc nhưng được hưởng chế độ như nghỉ phép,nghỉ hè,hội họp…….
2. Tiền lương danh nghĩa và tiền lương thực tế :
2.1. Tiền lương danh nghĩa:
Tiền lương danh nghĩa là khái niệm chỉ số lượng tiền tệ mà người sử dụng sức
lao động phải trả cho người cung cấp sức lao động căn cứ vào hợp đồng lao động
giữa hai bên trong việc thúc đẩy lao động. Trên thực tế mọi mức lương trả cho
người lao động đều là tiền lương danh nghĩa. Lợi ích mà người cung ứng sức lao
động nhận được ngoài việc phụ thuộc vào mức lương danh nghĩa còn phụ thuộc vào
giá cả hàng hoá, dịch vụ và số lượng thuế mà người lao động sử dụng tiền lương đó
để mua sắm hoặc đóng thuế .
2.2. Tiền lương thực tế:
Là lượng tư liệu sinh hoạt và dịch vụ mà người lao động có thể mua được bằng
tiền lương của mình sau khi đã đóng các khoản thuế theo quy định của chính phủ.
Chỉ số tiền lương thực tế tỉ lệ nghịch với chỉ số giá cả và tỉ lệ thuận với chỉ số tiền
lương danh nghĩa tại thời điểm xác định.
ITLDN
ITLTT =
IGC
Trong đó :
ITLTT : chỉ số tiền lương thực tế
ITLDN : chỉ số tiền lương danh nghĩa
IGC : chỉ số giá cả
3. Chức năng, ý nghĩa và vai trò của tiền lương trong sản xuất kinh doanh
3.1. Chức năng
* Chức năng tái sản xuất sức lao động:
Quá trình tái sản xuất sức lao động được thực hiện nhờ bởi việc trả công cho
người lao động thông qua tièn lương. Sức lao động là sản phẩm của lịch sử luôn
được hoàn thiện và nâng cao chất lượng nhờ thường xuyên được khôi phục và phát
triển.
- Duy trì và phát triển sức lao động của chính bản thân người lao động.
- Sản xuất ra sức lao động mới.
- Tích luỹ kinh nghiệm nâng cao trình độ để hoàn thành kỹ năng lao động.
* Chức năng đòn bẩy kinh tế:
Tiền lương là 1 bằng chứng thể hiện giá trị địa vị và uy tín của ngườilao
động trong doanh nghiệp và ngoài xã hội.Thể hiện sự đánh giá đúng năng lực công
lao của họ đối với sự phát triển của doanh nghiệp. Do đó tiền lương sẽ trở thành
công cụ khuyến khích,là động lực thúc đẩy lao động phát triển.
* Chức năng công cụ quản lí của nhà nước:
Chế độ tiền lương là những đảm bảm có tính pháp lí của nhà nước về quyền
lợi tối thiểu mà người lao động được hưởng từ ngươì sử dụng lao động.Nhà nước
dựa vào chức năng trên của chế độ tiền lương kết hợp với tình hình kinh tế xã hội
,cụ thể xây lên 1 cơ chế tiền lương phù hợp ban hành nó như 1 văn bản pháp lí buộc
người sử dụng lao động phảI tuân theo.
* Chức năng thứơc đo hao phí lao động cho xã hội;
Khi tiền lương trả người lao động ngang với giá trị sức lao động mà họ bỏ ra
có thể xác định chính xác hao phí lao động củ toàn thể cộng đồng thông qua tổng
quỹ lương cho toàn bộ người lao động.Điều này giúp nhà nước hoạch định các
chính sách và vạch ra chiến lược đúng đắn.
3.2. ý nghĩa:
* Đối với các chủ doanh nghiệp tiền lương là một yếu tố của chi phí sản
xuất. đối với người cung cấp sức lao động tiền lương là nguồn thu nhập chủ yếu.
* Đối với người lao động tiền lương nhận được thoả đáng sẽ là động lực thúc
đẩy năng lực sáng tạo để làm tăng năng suất lao động. Mặt khác khi năng suất lao
động tăng thì lợi nhuận doanh nghiệp cũng sẽ tăng theo, do đó nguồn phúc lợi của
doanh nghiệp mà người lao động nhận được cũng sẽ tăng lên, nó là phần bổ sung
hêm cho tiền lương, làm tăng thu nhập và tăng lợi ích cho người lao động tạo ra sự
gắn kết các thành viên với mục tiêu và lợi ích của doanh nghiệp, xoá bỏ sự ngăn
cách giữa chủ doanh nghiệp với người lao động, khiến cho người lao động có trách
nhiệm hơn và tự giác hơn trong công việc.
Ngược lại nếu doanh nghiệp chi trả lương không hợp lý thì chất lượng công
việc bị giảm sút, hạn chế khả năng làm việc, biểu hiện rõ tình trạng sao nhãng công
việc.
3.3. Vai trò của tiền lương trong sản xuất kinh doanh:
* Tiền lương nhằm đảm bảo chi phí để tái sản xuất sức lao động. Đây là yêu
cầu thấp nhất của tiền lương nuôi sống người lao động, duy trì sức lao động của họ.
* Vai trò kích thích của tiền lương: Vì động cơ tiền lương người lao động
phải có trách nhiệm cao trong công việc, tiền lương phải tạo ra sự say mê nghề
nghiệp, không ngừng nâng cao trình độ về chuyên môn và các lĩnh vực khác.
* Vai trò điều phối của tiền lương: Tiền lương nhận được thoả đáng người
lao động sẵn sàng nhận mà công việc được giao dù ở đâu, làm gì hay bất cứ khi nào
trong điều kiện sức lực và trí tuệ của họ cho phép.
* Vai trò quản lý lao động tiền lương : Doanh nghiệp sử dụng công cụ tiền
lương còn với mục đích khác là thông qua việc trả lương mà kiếm trả theo dõi
người lao động làm việc, đảm bảo tiền lương chi ra phải đem lại kết quả và hậu quả
rõ rệt. Hiệu quả tiền lương không chỉ tính theo tháng mà còn phải tính theo ngày,
giờ ở toàn doanh nghiệp, từng bộ phận và từng người .
4. Tiền lương tối thiểu - cở sở các mức lương:
* Tiền lương tối thiểu:
Tiền lương tối thiểu được xem như là cái ngưỡng cuối cùng để từ đó xây
dựng các mức lương khác, tạo thành hệ thống tiền lương của một ngành nào đó,
hoặc hệ thống tiền lương chung thống nhất của một nước, là căn cứ để định
chính sách tiền lương. Mức lương tối thiểu là một yếu tố quan tọng của một
chính sách tiền lương, nó liên hệ chặt chẽ với ba yếu tố :
+ Mức sống trung bình của dân cư một nước
+ Chỉ số giá cả hàng hoá sinh hoạt
+ Loại lao động và điều kiện lao động
Mức lương tối thiểu đo lường giá cả sức lao động thông thường trong điều
kiện làm việc bình thường, yêu cầu kỹ năng đơn giản với khung giá các tư liệu sinh
hoạt hợp lý. Với ý nghĩa đó tiền lương tối thiểu được định nghĩa như sau:
" Tiền lương tối thiểu là mức lương để trả cho người lao động làm công việc
đơn giản nhất với điều kiện lao động và môi trường làm việc bình thường".
* Tiền lương tối thiểu điều chỉnh trong doanh nghiệp:
Nhằm đáp ứng nhu cầu có thể trả lương cao hơn trong những doanh nghiệp
có điều kiện, làm ăn có lãi, tiền lương tối thiểu trong doanh nghiệp theo qui định có
thể điều chỉnh tuỳ thuộc vào từng ngành, tính chất công việc và được xác định theo
công thức sau:
TLMin=450. 000 (K1 + K2)
Trong đó:
K1 Hệ số điều chỉnh theo vùng
K2 Hệ số điều chỉnh theo ngành
Tiền lương tối thiểu điều chỉnh được xây phù hợp với hiệu quả sản xuất kinh
doanh và khả năng thanh toán chi trả của doanh nghiệp.
5. Các yêu cầu của tổ chức lao động tiền lương:
5.1/ Yêu cầu của tổ chức tiền lương :
*Đảm bảo tái sản xuất sức lao động và không ngừng nâng cao đời sống vật
chất và tinh thần cho ngươì lao động. Đây là yêu cầu quan trọng nhằm đảm bảo
thực hiện đúng chức năng và vai trò của tiền lương trong đời sống xã hội.
*Làm cho năng suất lao động không ngừng nâng cao, tạo cơ sở quan trọng
trong nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh . Tổ chức tiền lương phải đạt yêu cầu
làm tăng năng suất lao động. Đây là yêu cầu đặt ra đối với việc phát triển nâng cao
trình độ và kỹ năng người lao động.
*Đảm bảo đơn giản, rõ ràng, dễ hiểu.
*Tiền lương tác động trực tiếp tới động cơ và thái độ làm việc của người lao
động, đồng thời làm tăng hiệu quả hoạt động quản lý, nhất là quản lý về tiền lương.
5.2/ Các nguyên tắc của tổ chức tiền lương:
*Nguyên tắc 1:
Trả lương ngang nhau cho người lao động như nhau xuất phát từ nguyên tắc
phân phối theo lao động. Nguyên tắc này dùng thước đo lao động để đánh giá, so
sánh và thực hiện trả lương.
Đây là nguyên tắc rất quan trọng vì nó đảm bảo sự công bằng, đảm bảo sự
bình đẳngtrong trả lương. Thực hiện đúng nguyên tắc này có tác dụng kích thích
người lao động hăng hái tham gia sản xuất góp phần nâng cao năng suất lao động và
hiệu quả kinh doanh.
*Nguyên tắc 2:
Đảm bảo năng suất lao động tăng nhanh hơn tiền lương bình quân.
Tiền lương là do trình độ tổ chức và quản lý lao động ngày càng hiệu quả hơn
. Năng suất lao động tăng ngoài lý do nâng cao kỹ năng làm việc và trình độ tổ chức
quản lý thì còn do nguyên nhân khác tạo ra như đổi mới công nghệ sản xuất, nâng
cao trình độ, trang bị kỹ thuật trong lao động, khai thác và sử dụng có hiệu quả các
nguồn tài nguyên thiên nhiên... Điều này cho thấy rằng tăng năng suất lao động có
khả năng khách quan tăng nhanh hơn tiền lương bình quân. Trong mỗi doanh
nghiệp việc tăng tiền lương dẫn đến tăng chi phí sản xuất kinh doanh, tăng năng
suất lao động lại giảm chi phí cho từng đơn vị sản xuất kinh doanh. Một doanh
nghiệp chỉ thực sự kinh doanh hiệu quả khi chi phí cho từng đơn vị kinh doanh
giảm đi và mức giảm chi phí do tăng năng suất lao động phải lớn hơn mức tăng chi
phí do tiền lương bình quân .
*Nguyên tắc 3:
Đảm bảo mối quan hệ hợp lý về tiền lương giữa những người lao động làm
các nghề khác nhau trong nền kinh tế Quốc dân Để đảm bảo thực hiện nguyên tắc
này thì cần phải dựa trên các yếu tố sau:
+ Trình độ lành nghề bình quân của người lao động ở mỗi ngành :
do đặc diểm và tính chất chất phức tập về kĩ thuật và công nghệ ở các ngành
khác nhau là khác nhau. điều này cho thấy trình độ lao động giữa các ngành nghề
khác nhau cũng khác nhau. Sự khác nhau này cần phải được phân biệt trong trả
lương, như vậy mới khuyến khich được người lao động tích cực học tập, rèn luyện,
nâng cao trình độ lành nghề và kĩ năng làm việc nhất là những nơi những ngành đòi
hỏi kiến thức, trình độ tay nghề cao.
+Điều kiện lao động khác nhau: có ảnh hưởng đến mức hao phí sức lao động
trong quá trình làm việc. Những người làm việc trong điều kiện nặng nhọc, độc hại
hao tổn nhiều sức lực phải được trả lương khác so với người lao động làm việc
trong điều kiện bình thường. Từ đó dẫn tới sự khác nhau về tiền lương bình quân trả
cho ngưòi lao động làm việc ở những nơi có điều kiện lao động rất khác nhau.
+ Sự phân phối theo khu vực sản xuất: một ngành có thể phân bố khác nhau
về vị trí địa lý phong tục tập quán… điều kiện đó ảnh hưởng tới đời sống ngưòi lao
động hưởng lương sẽ khác nhau. để đảm bảo công bằng, khuyến khích người lao
động làm việc ở những nơi có điều kiện khó khăn phải có chính sách tiền lương hợp
lý đó là những khoản phụ cấp lương.
+ ý nghĩa kinh tế mỗi nghành trong nền kinh tế quốc dân: nền kinh tế quốc
dân có nhiều nghành nghề khác nhau được xem là trọng điểm tuỳ từng giai đoạn kt
xã hội, do đó nó cần được ưu tiên, để phát triển được cần tập trung nhân lực và biện
pháp là tiền lương để th hút lao động, đó là một biện pháp đòn bẩy kinh tế cần được
thực hiện tốt.
6. Các hình thức trả lương:
Việc tính và trả chi phí lao đọng có thể thực hiện theo nhiều hình thức khác
nhau, tuỳ theo đặc điểm kinh doanh, tính chất công việc và trình độ quản lý của
doanh nghiệp. Mục đích chế độ tiền lương là nhằm quán triệt nguyên tắc phân phối
theo lao động. Trên thực tế thường áp dụng các hình thức (chế độ) tiền lương theo
thời gian, tiền lương theo sản phẩm và tiền lương khoán.
6.1/ Tiền lương theo thời gian:
Thường áp dụng cho lao động làm công tác văn phòng như hành chính quản
trị, tổ chức tài vụ, thống kê, kế toán…trả lương theo thời gian là hình thức trả lương
cho người lao động căn cứ vào thời gian làm việc thực tế. Tiền lương theo thời gian
là hình thức có thể chia ra:
*Tiền lương tháng: tiền lương tháng là tiền lương trả cố định hàng tháng trên
cơ sở hợp dồng lao động.
Mức lương = lương cơ bản + phụ cấp ( nếu có)
*Tiền lương tuần: là tiền lương trả cho một tuần làm việc được xác định trên
cơ sở tiền lương tháng nhân với 12 tháng và nhân với 52 tuần.
*Tiền lương ngày: là tiền lương trả cho một ngày và được xác định bằng
cách lấy tiền lương tháng chia cho số ngày làm việc trong tháng.
Lương cơ bản x hệ số lương
Mức lương = _________________________ x số ngàylàmviệc tt
Số ngày làm việc theo chế độ (26 ngày
*Tiền lương giờ: là tiền lương trả cho một giờ làm việc và được xác định
bằng cách lấy tiền lương ngày chia cho số giờ tiêu chuẩn theo quy định của luật lao
động( không quá 8 giờ/ ngày).
Mức lương ngày
Mức lương = ______________ x số giờ thực tế làm
8giờ làm việc
6.2/ Tiền lương theo sản phẩm:
Tiền lương theo sản phẩm là hình thức trả lương cho người lao động căn cứ
vào số lượng, chất lượng sản phẩm họ làm ra. Việc trả lương theo sản phẩm có thể
tiến hành theo nhiều hình thức khác nhau như trả theo sản phẩm trực tiếp không hạn
chế, trả theo sản phẩm gián tiếp, trả theo sản phẩm có thưởng theo sản phẩm luỹ
tiến. Hình thức trả lương này đã quán triệt tốt nguyên tắc trả lương theo lao động, vì
tiền lương mà người lao động nhận được phụ thuộc vào số lượng và chất lượng sản
phẩm đã hoàn thành, có tác dụng làm năng suất lao động.
Không những thế, hình thức trả lương này còn trực tiếp khuyến khích người
lao động ra sức học tập và nâng cao trình độ tay nghề, tích luỹ kinh nghiệm, rèn
luyện kỹ năng…để nâng cao khả năng làm việc và năng suất lao động.
Chế độ trả lương theo sản phẩm trực tiếp cá nhân:
Lương cấp bậc công nhân
Đơn giá tiền lương = ________________________
Mức sản lượng thực tế
Hoặc: Tiền lương = Lương đơn giá cấp bậc x lương tg định mức
6.3/ Tiền lương khoán:
Tiền lương khoán là hình thức trả lương cho người lao động theo khối lượng
và chất lượng công việc mà họ hoàn thành.
Ngoài chế độ tiền lương, các doanh nghiêp còn tiến hành xây dựng chế độ
tiền thưởng cho các cá nhân tập thể có thành tích trong hoạt động sản xuất, kinh
doanh. Tiền thưởng bao gồm thưởng thi đua(lấy từ quỹ khen thưởng) vả thưởng
trong sản xuất kinh doanh (tiết kiệm vật tư, phát minh, sáng kiến…).
Bên cạnh chế độ tiền lương, tiền thưởng được hưởng trong quá trình kinh
doanh, người lao động còn được hưởng các khoản trợ cấp thuộc Quỹ Bảo hiểm xã hội,
Bảo hiểm y tế trong các trường hợp ốm đau, thai sản, tai nạn rủi ro …
6,4| Chế độ phụ cấp lương:
Việc trả lương cho người lao động trong các doanh nghiệp căn cứ vào hệ
thống thanh toán bảng lương thống nhất do nhà nước qui định.Tiền lương thực tế là
cơ sở để tính mức lương cho mọi chức danh viên chức,mọi bậc công nhân trong mọi
ngành nghề,chưa tính đến các yếu tố không ổn đínho với điều kiện lao dộng và sinh
hoạt bình thường.Do đó hệ thống thanh toán bảng lương có các chế độ phụ cấp
gồm:
- Phụ cấp chức vụ lãnh đạo bổ nhiệm
- Phụ cấp khu vực
- Phụ cấp thu hút
- Phụ cấp trách nhiệm
- Phụ cấp lao động.
7. Nhiệm vụ của kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong Doanh
nghiệp:
Trong doanh nghiệp, nhiệm vụ của kế toán tiền lương và các khoản trích theo
lương là rất quan trọng. Ta đã biết vì động cơ tiền lương người lao động phải có
trách nhiệm cao trong công việc. Tiền lương tạo ra sự say mê nghề nghiệp. Doanh
nghiệp sử dụng công cụ tiền lương còn với mục đích khác là thông qua việc trả
lương mà theo dõi người lao động làm việc, đảm bảo tiền lương chi ra phải đem lại
kết quả rõ rệt.
Do đó nhiệm vụ của kế toán tiền lương trong doanh nghiệp là phải xây dựng
bảng lương, lựa chọn hình thức trả lương hợp lý để sao cho tiền lương vừa là khoản
thu nhập để người lao động đảm bảo nhu cầu cả về vật chất lẫn tinh thần, đồng thời
làm cho tiền lương trở thành động lực thúc đẩy người lao động làm việc tốt hơn, có
tinh thần trách nhiệm hơn với công việc.
Bên cạnh đó, kế toán tiền lương phải đảm bảo hàng tháng chi trả lương cho
người lao động đúng thời gian quy định, các chế độ của người lao động như BHXH,
BHYT, BHXH trả thay lương, chế độ ốm đau, tai nạn, thai sản … phải được thực
hiện đầy đủ, đúng chế độ, đảm bảo quyền lợi thiết thực của người lao động.
II. Tổ chức kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong doanh
nghiệp:
1. Hạch toán tiền lương và các khoản khác cho công nhân viên:
1.1/ Thủ tục, chứng từ hạch toán:
Để thanh toán tiền lương, tiền công và các khoản phụ cấp, trợ cấp cho người
lao động, hang tháng kế toán doanh nghiệp phải lập bảng “thanh toán tiền lương”
cho từng phòng ban căn cứ vào kết quả tính lương cho từng người. Trên bảng tính
lương cần ghi rõ từng khoản tiền lương (lương sản phẩm, lương thời gian), các
khoản phụ cấp, trợ cấp, các khoản khấu trừ và số tiền người lao động còn được lĩnh.
Khoản thanh toán về trợ cấp Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm Y tế cũng được lập tương
tự. Sau khi kế toán trưởng kiểm tra, xác nhận và ký, Giám đốc duyệt y, bảng thanh
toán tiền lương và Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm Y tế sẽ được làm căn cứ để thanh
toán lương và Bảo hiểm xã hội cho người lao động.
Thông thường, tại các doanh nghiệp, việc thanh toán lương và các khoản
khác sẽ được chia làm hai kỳ: kỳ I là tạm ứng và kỳ sau sẽ nhận số còn lại sau khi
đã trừ các khoản khấu trừ vào thu nhập. Các khoản thanh toán lương, thanh toán
Bảo hiểm Y tế, Bảo hiểm xã hội, bảng kê danh sách những người chưa được lĩnh
lương cùng với các chứng từ và các báo cáo thu, chi tiền mặt phải chuyển kịp thời
cho phòng kế toán để kiểm tra, ghi sổ.
1.2/ Tài khoản sử dụng:
TK 334: Phải trả công nhân viên
Tài khoản này dùng để phản ánh các khoản thanh toán với công nhân viên
của doanh nghiệp về tiền lương, tiền công, phụ cấp, tiền thưởng, Bảo hiểm xã hội,
Bảo hiểm Y tế, và các khoản khác thuộc về thu nhập của họ.
Bên Nợ:
- Phản ánh các khoản khấu trừ vào tiền công, tiền lương của công nhân viên.
- Tiền lương, tiền công và các khoản khác đã trả cho công nhân viên
- Kết chuyển tiền lương công nhân viên chưa lĩnh
Bên Có: Phản ánh tiền lương, tiền công và các khoản khác còn phải trả cho công
nhân viên
Dư Nợ (nếu có): Phản ánh số trả thừa cho công nhân viên
Dư Có: Phản ánh tiền lương, tiền công và các khoản khác còn phải trả cho công
nhân viên.
1.3/ Trình tự hạch toán:
-
Tính ra tiền lương phải trả cho công nhân viên trong kỳ:
Nợ TK 622, 627, 641, 642, 241
Có TK 334
-
Phản ánh tiền ăn ca:
Nợ TK 622, 627, 641, 642
Có TK 334
-
Phản ánh tiền lương thi đua phải trả cho công nhân viên trong kỳ:
Nợ TK 4311
Có TK 33
-
Phản ánh BHXH phải trả cho công nhân viên trong kỳ:
Nợ TK 3383
Có TK 334
-
Phản ánh các khoản khấu trừ vào lương của công nhân viên:
Nợ TK 334
Có TK 141: Khấu trừ tiền tạm ứng thừa
Có TK 1388: Khấu trừ tiền CN phạm lỗi phải bồi thường
Có TK 3338: Thuế Thu nhập nộp hộ công nhân viên
Có TK 3383, 3384: Quỹ BHXH,BHYT công nhân viên phải nộp
-
Phản ánh tiền lương, thưởng, BHXH, BHYT, ăn ca… thực tế Doanh nghiệp phải
trả cho công nhân viên:
Nợ TK 334
Có TK 111, 112
* Đối với tiền lương của công nhân viên đi vắng chưa lĩnh:
Nợ TK 334
Có TK 338
* Đối với doanh nghiệp sản xuất thời vụ:
- Doanh nghiệp tiến hành trích trước tiền lương nghỉ phép của công nhân
sản xuất.
Nợ TK 622
Có TK 335
-
Khi CN thực tế nghỉ phép: phản ánh số tiền lương nghỉ phép thực tế phải trả cho
công nhân viên trong kỳ:
Nợ TK 335
Có TK 334
Sơ đồ hoạch toán các khoản thanh toán với
TK 141,
138
TK
334
Các khoản khấu trừ
vào thu nhập của
CNVC (tạm ứng, bồi
thường vật chất,
thuế thu nhập…)
TK 3383,
Phần đóng góp
cho quỹ BHXH,
BHYT
TK111,
Thanh toán lương,
thưởng, BHXH và các
khoản khác cho CNVC
TK 641,
Tiền
lương,
tiền
thưởng,
BHXH và
các
khoản
khác
phải
trả
CNVC
NVBH,
QL DN
TK431
Tiền
thưởn
g
TK338
BHXH
phải
trả
trực
2. Hạch toán BHXH, BHYT, KPCĐ:
2.1/ Cách tính và trích lập Quỹ BHXH, Quỹ BHYT, KPCĐ
a) Quỹ BHXH:
-Dùng để thanh toán cho công nhân viên khi họ bị mất khả năng lao động.
-Được trích lập theo tỉ lệ 20% so với quỹ tiền lương trong đó: 15% là người
sử dụng lao động phải nộp và được tính vào chi phí kinh doanh, 5% người lao động
phải nộp trừ vào lương.
-Trợ cấp BHXH là 1 phần trong thu nhập của người lao động,nó bao gồm
các trường hợp:ốm đau,thai sản,tai nạn,hưu trí……Việc lựa chọn trả lương hợp
lí,đung vai trò rất quan trọng,có chức năng đo lường và khuyến khích vật chất,làm
cho người lao động quan tâm đến kết quả lao động của mình.Từ đó kích thích sản
xuất phát triển.
b) Quỹ BHYT:
-Dùng để thanh toán các khoản viện phí, thuốc men cho người lao động khi
họ đi khám chữa bệnh.
-Được trích lập theo tỉ lệ 3% so với quỹ tiền lương trong đó: 2% là người sử
dụng lao động phải nộp và được tính vào chi phí kinh doanh, 1% người lao động
phải nộp trừ vào lương.
c) Kinh phí công đoàn:
- Dùng để thanh toán cho các khoản chi tiêu của tổ chức công đoàn tại đơn vị
và tổ chức công đoàn cấp trên.
- Được trích lập theo tỉ lệ 2% so với tiền lương và toàn bộ kinh phí này người
sử dụng lao động phải chịu và tính vào chi phí kinh doanh trong đó 1% giữ lại cho
công đoàn đơn vị, còn 1% nộp cho công đoàn cấp trên.
2.2/ Tài khoản sử dụng:
TK 338: Phải trả và phải nộp khác.
* TK 3382: Kinh phí Công đoàn
Bên Nợ:
-
Nộp kinh phí Công đoàn lên cấp trên (1%)
-
Chi tiêu KPCĐ tại đơn vị
Bên Có:
-
Trích lập quỹ KPCĐ
-
KPCĐ vượt chi được cấp bù
Số Dư Có: phản ánh số kinh phí công đoàn chưa nộp hoặc chưa chi tiêu
Số Dư Nợ: trong trường hợp: Số KPCĐ vượt chi chưa được cấp bù
* TK 3383: Bảo hiểm xã hội
Bên Nợ
-
Nộp BHXH cho Cơ quan
-
Phản ánh số BHXH phải trả cho công nhân viên trong kỳ
Bên Có:
-
Phản ánh trích lập quỹ BHXH
-
Số BHXH vượt chi được cấp bù
Dư Có: phản ánh số BHXH còn lại chưa nộp, chưa chi tiêu
Trường hợp Dư Nợ: BHXH vượt chi chưa được cấp bù
* TK 3384: Bảo hiểm Y tế
Bên Nợ: Phản ánh BHYT nộp cho cơ quan quản lý quỹ
Bên Có: phản ánh việc trích lập quỹ BHYT
Dư Có: Phản ánh BHYT còn chưa nộp
2.3/ Trình tự hạch toán:
- Trích lập các quỹ BHXH, BHYT, KPCĐ theo tỉ lệ quy định:
Nợ TK 622, 627,641, 642, 241: 19%
Nợ TK 334: 6%
Có TK338: 25%
3382: 2%
3383: 20%
3384: 3%
- Phản ánh số BHXH phải trả công nhân viên trong kì:
Nợ TK 3383
Có TK 334
- Phản ánh số kinh phí công đoàn chi tiêu tại đơn vị:
Nợ TK 3382
Có TK 1111
- Phản ánh số BHYT, BHXH, KPCĐ nộp cho cơ quan quản lí quỹ cấp trên:
Nợ TK 3382, 3383, 3384
Có TK 111, 112
- Phản ánh số BHXH, KPCĐ vượt chi được cấp bù:
Nợ TK 111, 112
Có TK 3382
Có thể khái quát hạch toán thanh toán với công nhân viên chức đã qua các sơ
đồ sau đây:
Sơ đồ hạch toán BHXH, BHYT,
TK 338
TK
Số BHXH phải trả
trực tiếp cho CNVC
TK 641,
Trích KPCĐ,
BHXH, BHYT theo
tỉ lệ quy định
- Xem thêm -