Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
më ®Çu
Sau h¬n 10 n¨m ®æi míi, chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch
ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc, ®Êt níc ta ®·
®¹t ®îc rÊt nhiÒu thµnh tùu to lín, thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu níc m¹nh, x·
héi c«ng b»ng v¨n minh ®Ó héi nhËp vµo céng ®ång kinh tÕ thÕ giíi. §ãng
gãp vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn ®ã, chóng ta kh«ng thÓ bá qua vai trß to lín
cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i víi chøc n¨ng lµ trung gian chu chuyÓn vèn,
lµ cÇu nèi gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ.
Tuy nhiªn, ho¹t ®éng kinh doanh trong lÜnh vùc tiÒn tÖ, c¸c Ng©n hµng
th¬ng m¹i thêng gÆp rÊt nhiÒu rñi ro ¶nh hëng ®Õn ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh
doanh, ®Æc biÖt trong t×nh h×nh hiÖn nay khi cã sù tham gia c¹nh tranh m¹nh
mÏ cña c¸c TCTD trong vµ ngoµi níc. C¸c rñi ro nµy thêng x¶y ra díi nhiÒu
h×nh thøc, g©y nªn nh÷ng tæn thÊt vµ mÊt m¸t mµ Ng©n hµng ph¶i g¸nh
chÞu. Mét trong nh÷ng biÓu hiÖn cña rñi ro g©y nªn tæn thÊt cho Ng©n hµng
®ã lµ nî tån ®äng (nî xÊu).
Liªn tiÕp trong nh÷ng n¨m qua ®· x¶y ra nhiÒu vô ®æ bÓ tÝn dông. Mét
trong nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh cña c¸c vô ¸n nµy lµ do mét sè Ng©n hµng
th¬ng m¹i ®· kh«ng thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¬ chÕ b¶o ®¶m tiÒn vay, dÉn tíi t×nh
tr¹ng ®¸nh gi¸ sai lÖch gi¸ trÞ b¶o ®¶m. Bªn c¹nh ®ã, mét sè Ng©n hµng cßn
nhiÒu s¬ hë trong qu¶n lý tµi s¶n b¶o ®¶m, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng tµi s¶n b¶o
®¶m tiÒn vay díi h×nh thøc cÇm cè chØ tån t¹i trªn giÊy tê, cßn tµi s¶n ®ã
vÉn do kh¸ch hµng n¾m gi÷ vµ sö dông kh«ng ®îc ph¸p luËt cho phÐp, thËm
chÝ cã TCTD cßn cho vay cã b¶o ®¶m b»ng c¶ nh÷ng tµi s¶n kh«ng ®ñ ®iÒu
kiÖn quy ®Þnh. Sau nh÷ng tæn thÊt ®ã, c¸c Ng©n hµng l¹i ra søc th¾t chÆt c¸c
®iÒu kiÖn cho vay cña m×nh. §èi víi ho¹t ®éng cho vay, c¶ viÖc níi láng lÉn
th¾t chÆt quy ®Þnh vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay ®Òu kh«ng cã hiÖu qu¶ ®èi víi Ng©n
hµng trong viÖc phßng ngõa rñi ro, b¶o ®¶m an toµn vèn, lÉn viÖc n©ng cao
thu nhËp tõ ho¹t ®éng nµy. VËy lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ ®iÒu hµnh c«ng t¸c
b¶o ®¶m tiÒn vay mét c¸ch cã hiÖu qu¶ trªn c¶ b×nh diÖn vÜ m« lÉn ho¹t
®éng cña Ng©n hµng th¬ng m¹i?
Trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i chi nh¸nh SGD I - NHCTVN em nhËn thÊy
®· cã nhiÒu víng m¾c cÇn quan t©m, xem xÐt vµ sím t×m ra gi¶i ph¸p ®Ó
b¶o ®¶m tiÒn vay thùc sù lµ mét dÊu hiÖu ®¸nh gi¸ ®é an toµn còng nh kh¶
n¨ng ®Þnh lîi cña kho¶n cho vay ngay tõ giai ®o¹n lùa chän kh¸ch hµng vay.
Do ®ã em ®· lùa chän ®Ò tµi b¶n luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh lµ:
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
“Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c¬ chÕ b¶o ®¶m tiÒn vay ®èi víi Doanh
nghiÖp ngoµi quèc doanh (Doanh nghiÖp võa vµ nhá) t¹i SGD I –
NHCTVN” .
Trong suèt qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ thùc hiÖn b¶n luËn v¨n nµy, em ®·
nhËn ®îc sù quan t©m gióp ®ì rÊt tËn t×nh cña c¸c c« chó, anh chÞ c¸n bé
phßng Kh¸ch hµng 1 vµ phßng Tæng hîp tiÕp thÞ SGD I cïng víi sù híng
dÉn cña ThÇy gi¸o, PGS. TS Lª V¨n Hng, ®Õn nay em ®· hoµn thµnh luËn
v¨n tèt nghiÖp. Víi nh÷ng hiÓu biÕt cßn h¹n chÕ cña mét sinh viªn còng nh
thêi gian th©m nhËp thùc tÕ cha nhiÒu nªn ®Ò tµi cña em sÏ kh«ng tr¸nh khái
thiÕu sãt vÒ mÆt lý luËn còng nh thùc tiÔn. Em rÊt mong thÇy c« cã ý kiÕn
nhËn xÐt vµ chØ b¶o ®Ó em ®îc tiÕp tôc hoµn thiÖn b¶n luËn v¨n nµy.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng i
Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay trong
ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng th¬ng m¹i
1. Ho¹t ®éng cho vay cña NHTM trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
1.1. Ho¹t ®éng cho vay cña NHTM
1.1.1. Nguyªn t¾c cho vay cña NHTM
Ho¹t ®éng cho vay lµ ho¹t ®éng kinh doanh chñ chèt cña NHTM ®Ó
t¹o ra lîi nhuËn. ChØ cã l·i suÊt thu ®îc tõ cho vay míi bï ®¾p næi chi phÝ
tiÒn göi, chi phÝ dù tr÷, chi phÝ kinh doanh vµ qu¶n lý, chi phÝ thuÕ c¸c lo¹i
vµ chi phÝ rñi ro ®Çu t. Kinh tÕ cµng ph¸t triÓn, lîng cho vay cña c¸c NHTM
cµng t¨ng nhanh vµ lo¹i h×nh cho vay còng trë nªn v« cïng ®a d¹ng.
Nguyªn t¾c cho vay gåm 3 nguyªn t¾c c¬ b¶n:
- TiÒn vay ph¶i ®îc hoµn tr¶ ®óng h¹n c¶ vèn lÉn l·i: §©y lµ nguyªn
t¾c quan träng hµng ®Çu vµ ®Ó thùc hiÖn nguyªn t¾c nµy mçi lÇn cho vay
Ng©n hµng ph¶i ®Þnh kú h¹n nî phï hîp. Khi ®Õn kú h¹n nî, ngêi ®i vay
ph¶i lËp giÊy tr¶ nî cho Ng©n hµng, nÕu kh«ng Ng©n hµng sÏ tù ®éng trÝch
tµi kho¶n tiÒn göi cña ngêi vay ®Ó thu håi nî. NÕu tµi kho¶n tiÒn göi kh«ng
®ñ sè d th× chuyÓn nî qu¸ h¹n. Sau mét thêi gian nÕu kh¸ch hµng vÉn kh«ng
tr¶ nî, Ng©n hµng sÏ ph¸t m¹i tµi s¶n ®¶m b¶o. Nguyªn t¾c nµy h¹n chÕ rñi
ro vÒ thanh kho¶n.
- Vèn vay ph¶i ®îc sö dông ®óng môc ®Ých: Nguyªn t¾c nµy cßn lµ ph¬ng ch©m ho¹t ®éng cña c¸c NHTM. HiÖu qu¶ cña nã tríc hÕt lµ ®Èy nhanh
nhÞp ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸, t¹o ra nhiÒu khèi lîng s¶n
phÈm, dÞch vô, ®ång thêi t¹o ra nhiÒu tÝch luü ®Ó thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt më
réng. Khi thùc hiÖn nguyªn t¾c nµy, c¸c NHTM yªu cÇu kh¸ch hµng vay
vèn ph¶i sö dông ®óng môc ®Ých ®· ghi trong ®¬n xin vay, bëi v× môc ®Ých
®ã ®· ®îc Ng©n hµng thÈm ®Þnh. NÕu ph¸t hiÖn kh¸ch hµng vi ph¹m nguyªn
t¾c nµy, Ng©n hµng cã quyÒn thu håi nî tríc h¹n, nÕu kh¸ch hµng kh«ng cã
tiÒn th× chuyÓn nî qu¸ h¹n.
- Vèn vay ph¶i cã tµi s¶n t¬ng ®¬ng lµm ®¶m b¶o: Tµi s¶n nµy cã thÓ
lµ h×nh thµnh tõ vèn vay Ng©n hµng, lµ tµi s¶n cña ngêi ®i vay hoÆc cßn cã
thÓ lµ tÝn chÊp hoÆc b¶o l·nh cña ngêi thø ba.
C¸c h×nh thøc cho vay cña NHTM
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- NÕu ph©n theo thêi h¹n: Cho vay ng¾n h¹n, trung vµ dµi h¹n. Cho
vay ng¾n h¹n thêi gian díi 1 n¨m, cho vay trung h¹n tõ 1-5 n¨m vµ tõ 5
n¨m trë nªn lµ cho vay dµi h¹n.
- NÕu ph©n theo tµi s¶n b¶o ®¶m: Tµi s¶n b¶o ®¶m c¸c kho¶n cho vay
cho phÐp Ng©n hµng cã ®îc nguån thu nî thø hai b»ng c¸ch b¸n c¸c tµi s¶n
®ã khi nguån thu nî thø nhÊt( tõ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh) kh«ng cã
hoÆc kh«ng ®ñ.
- NÕu ph©n theo sè lÇn vay: Cho vay tõng lÇn vµ cho vay cã h¹n møc.
- Cho vay theo dù ¸n ®Çu t: TCTD cho kh¸ch hµng vay vèn ®Ó thùc
hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô vµ c¸c dù ¸n
®Çu t phôc vô ®êi sèng.
- Cho vay hîp vèn: Mét nhãm TCTD cïng cho vay ®èi víi mét dù ¸n
vay vèn hoÆc ph¬ng ¸n vay vèn cña kh¸ch hµng, trong ®ã cã mét tæ chøc tÝn
dông lµm ®Çu mèi dµn xÕp, phèi hîp víi c¸c TCTD kh¸c. ViÖc cho vay nµy
ph¶i thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña Quy chÕ cho vay cña TCTD ®èi víi kh¸ch
hµng vµ Quy chÕ ®ång tµi trî cña c¸c TCTD do Thèng ®èc NHNN ban
hµnh.
Ngoµi ra, cßn mét sè h×nh thøc cho vay kh¸c mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm,
phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng kinh doanh cña tõng TCTD vµ ®Æc
®iÓm cña kh¸ch hµng.
1.2.Vai trß cña tÝn dông Ng©n hµng ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc
doanh
1.2.1. TÝn dông ngoµi quèc doanh ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña
NHTM
Khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh trong ®ã lùc lîng quan träng nhÊt lµ
khu vùc kinh tÕ t nh©n cã thÓ ®îc hiÓu ®¬n gi¶n lµ së h÷u t nh©n chø kh«ng
ph¶i lµ së h÷u nhµ níc. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng së h÷u nhµ níc vµ t nh©n
cïng tån t¹i trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nªn viÖc ph©n vïng khu
vùc lµ t¬ng ®èi khã. Theo quy ®Þnh cña luËt ph¸p hiÖn hµnh, khu vùc kinh tÕ
ngoµi quèc doanh bao gåm c¸c c«ng ty TNHH, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty
liªn doanh, HTX, doanh nghiÖp t nh©n, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc
ngoµi...
C¸c NHTM lu«n t×m cho m×nh nh÷ng c¸ch kh¸c nhau ®Ó më réng thÞ
trêng, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ cuèi cïng lµ t¨ng lîi nhuËn. ChÝnh v×
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
vËy khi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ra ®êi, c¸c NHTM kh«ng ngÇn
ng¹i lao vµo thÞ trêng c¸c doanh nghiÖp nµy. C¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc
doanh phÇn lín lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ho¹t ®éng trong hÇu hÕt c¸c
lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ. §©y lµ khu vùc kinh tÕ kh¸ n¨ng ®éng, nh¹y bÐn
víi thÞ trêng, chÞu khã t×m tßi, c¶i tiÕn c«ng nghÖ. Víi mét m¹ng líi c¸c
doanh nghiÖp v« cïng lín tõ thµnh thÞ ®Õn n«ng th«n th× cã thÓ nãi ®©y lµ
mét thÞ trêng ®Çy tiÒm n¨ng, høa hÑn ®em l¹i cho Ng©n hµng nh÷ng kho¶n
lîi nhuËn lín nÕu biÕt tËn dông.
Tuy nhiªn cã thÓ nãi ®©y lµ khu vùc kinh tÕ khã kiÕm so¸t, vèn tù cã
thÊp, uy tÝn cha cao chÝnh v× vËy chøa ®ùng nhiÒu rñi ro tiÒm Èn mµ nÕu x¶y
ra sÏ ¶nh hëng lín ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng. ChÝnh v× vËy
®ßi hái Ng©n hµng cÇn ph¶i s¸ng suèt tØnh t¸o, khi cho vay ngoµi quèc
doanh ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho m×nh mµ vÉn cã l·i.
Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ngoµi quèc doanh, bªn c¹nh vai trß huy ®éng
vèn cho b¶n th©n, ch¼ng nh÷ng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ ngoµi quèc
doanh, mµ th«ng qua nã, thóc ®Èy hÖ thèng Ng©n hµng ®æi míi vµ hoµn
thiÖn c¸c chÝnh s¸ch tÝn dông, thanh to¸n vµ ngo¹i hèi.
1.2.2. Vai trß cña tÝn dông Ng©n hµng ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi
quèc doanh
Nh ®· nãi ë trªn, ®©y lµ khu vùc kinh tÕ thêng cã quy m« nhá, vèn tù
cã thÊp. ChÝnh v× vËy mµ viÖc tiÕp cËn ®îc víi vèn vay cña Ng©n hµng sÏ
gióp rÊt nhiÒu cho c¸c doanh nghiÖp nµy lµm ¨n hiÖu qu¶ h¬n. §«i khi ®Ó ¸p
dông mét c«ng nghÖ, d©y chuyÒn s¶n xuÊt míi ®Ó cã thÓ theo kÞp nh÷ng ®ßi
hái, nh÷ng nhu cÇu cña thÞ trêng th× cÇn ph¶i cã vèn. NhÊt lµ khi nhu cÇu vÒ
vèn ®ang trë nªn bøc b¸ch th× tÝn dông Ng©n hµng chÝnh lµ sù lùa chän tèt
nhÊt cho doanh nghiÖp.
Thø nhÊt, tÝn dông Ng©n hµng bæ xung kÞp thêi vèn lu ®éng vµ vèn cè
®Þnh thiÕu hôt ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ ngoµi quèc doanh. TÝn
dông Ng©n hµng gióp cho c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã vèn ®Ó cã
thÓ tiÕn hµnh c¶i tiÕn kü thuËt hay ®a vµo s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm míi mµ
c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cha cã. §èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh
tÝn dông Ng©n hµng sÏ thùc hiÖn vai trß quan träng lµ ®¸p øng vèn cho c¸c
doanh nghiÖp mµ c¸c nguån kh¸c kh«ng thÓ hoÆc ®¸p øng kh«ng ®ñ. §iÒu
®ã gióp doanh nghiÖp l¨m ¨n hiÖu qu¶ h¬n, n©ng cao uy tÝn trªn th¬ng trêng.
Thø hai, khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh lu«n ®i ®Çu trong viÖc t¹o
ra s¶n phÈm míi, th©m nhËp vµo nh÷ng thÞ trêng míi... Mµ nh÷ng ®iÒu nµy
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
®ßi hái ph¶i cã vèn vµ uy tÝn th× míi b¶o ®¶m ®îc sù thµnh c«ng. ChÝnh v×
vËy ®«i khi cã ®îc uy tÝn cña mét Ng©n hµng b¶o l·nh cho m×nh th× c¸c
doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh l¹i ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n rÊt nhiÒu. C¸c
®èi t¸c tin tëng, c¸c chi phÝ cho viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm ®Çy ®ñ
®ã cã thÓ lµ mét phÇn cña thµnh c«ng. Khi tiÕp cËn víi vèn Ng©n hµng, c¸c
doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®· t¹o ®îc cho m×nh mét uy tÝn nhÊt ®Þnh
trªn th¬ng trêng. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh th× c¸c dÞch vô mµ
Ng©n hµng mang l¹i sÏ tiÖn lîi vµ tiÕt kiÖm cho doanh nghiÖp rÊt nhiÒu.
H¬n n÷a, tÝn dông Ng©n hµng cßn gãp phÇn t¹o m«i trêng kinh tÕ æn
®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh.
Do ®ã cã thÓ nãi tÝn dông Ng©n hµng sÏ gãp phÇn vµo sù thµnh c«ng
cña doanh nghiÖp.
2. B¶o ®¶m tiÒn vay (B§TV) trong ho¹t ®éng cho vay cña NHTM
2.1. Kh¸i niÖm B§TV
B¶o ®¶m tiÒn vay lµ viÖc Ng©n hµng ¸p dông mäi biÖn ph¸p ®èi víi
kh¸ch hµng ®Ó kho¶n vay cã thÓ trë vÒ víi Ng©n hµng mét c¸ch an toµn vµ
cã lîi. Nh vËy, ®Ó cã thÓ b¶o ®¶m cho kho¶n tiÒn vay cña m×nh, Ng©n hµng
ph¶i sö dông nhiÒu biÖn ph¸p. Cã thÓ kÓ ®Õn c¸c biÖn ph¸p ®îc thùc hiÖn
khi lùa chän kh¸ch hµng vay, c¸c biÖn ph¸p Ng©n hµng ¸p dông trong qu¸
tr×nh kh¸ch hµng sö dông vèn vay vµ c¸c biÖn ph¸p ®îc tiÕn hµnh trong trêng hîp ph¸t sinh nî qu¸ h¹n.
Kh¸ch hµng cã thÓ ®Õn víi Ng©n hµng do ý ®Þnh vay vèn n¶y sinh tõ
b¶n th©n nhu cÇu cña hä hoÆc do trong qu¸ tr×nh tiÕp xóc, c¸c c¸n bé tÝn
dông ®· thuyÕt phôc ®îc kh¸ch hµng nép hå s¬ xin vay. Nhng cho dï lµ
kh¸ch hµng mµ Ng©n hµng lÇn ®Çu biÕt ®Õn hay lµ do c¸n bé tÝn dông t×m
hiÓu, th× viÖc lùa chän kh¸ch hµng vÉn lµ kh©u kh«ng thÓ thiÕu. Ng©n hµng
cã thÓ ®a ra c¸c tiªu chÝ ®Ó lùa chän kh¸ch hµng nh: n¨ng lùc cña kh¸ch
hµng (kÓ c¶ n¨ng lùc tµi chÝnh vµ phi tµi chÝnh), ph¬ng ¸n sö dông vèn vay,
nguån tµi trî vµ møc ®é s½n sµng b¶o ®¶m cho c¸c kho¶n vay (c¶ b»ng tµi
s¶n vµ b»ng dßng tiÒn trong t¬ng lai). Nh÷ng biÖp ph¸p b¶o ®¶m tiÒn vay
trong giai ®o¹n nµy cã thÓ bao gåm viÖc thÈm ®Þnh kh¸ch hµng, thÈm ®Þnh
dù ¸n vay vèn vµ x¸c ®Þnh nh÷ng yÕu tè liªn quan ®Õn tµi s¶n ®îc sö dông lµ
tµi s¶n b¶o ®¶m (nÕu cã).
Th«ng thêng, khi kho¶n vay ®îc gi¶i ng©n, Ng©n hµng kh«ng hoµn
toµn ®Ó kh¸ch hµng tù do sö dông vèn vay mµ kh«ng cã sù kiÓm so¸t cña
nh©n viªn ng©n hµng. Trong giai ®o¹n nµy, c¸c biÖp ph¸p mµ Ng©n hµng
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
tiÕn hµnh ®Ó b¶o ®¶m r»ng c¸c kho¶n cho vay cña m×nh vÉn ®ang ®îc sö
dông an toµn vµ sinh lîi lµ thêng xuyªn kiÓm tra tiÕn ®é sö dông vèn vay.
Phßng khi kh¸ch hµng sö dông vèn vay sai môc ®Ých hay vèn vay ®îc sö
dông kh«ng cã kh¶ n¨ng sinh lêi( tøc lµ thÊy ®îc nh÷ng dÊu hiÖu cña rñi
ro), Ng©n hµng cã thÓ ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p ®a kho¶n vay vÒ ®óng híng
mµ Ng©n hµng mong muèn.
Nî qu¸ h¹n lµ yÕu tè mµ kh«ng mét Ng©n hµng nµo mong muèn g¸nh
chÞu, thÕ nhng nh ®· nãi, rñi ro lµ yÕu tè n»m ngoµi ý muèn chñ quan cña
con ngêi, thËm chÝ n»m ngoµi sù kiÓm so¸t cña hä. V× vËy, khi ph¸t sinh nî
qu¸ h¹n, Ng©n hµng còng ph¶i tiÕn hµnh nh÷ng biÖp ph¸p ®Ó thu håi nî, h¹n
chÕ nh÷ng tæn thÊt do kho¶n vay ®em l¹i, hay phÇn nµo b¶o ®¶m an toµn
cho c¸c kho¶n vay ®ã.
Nh vËy, nãi ®Õn b¶o ®¶m tiÒn vay lµ nãi ®Õn rÊt nhiÒu biÖn ph¸p, b¶o
®¶m tiÒn vay tån t¹i trong bÊt kú kh©u nµo trong qu¸ tr×nh cho vay, v× thÕ
cho nªn khi cung øng mét kho¶n vay, Ng©n hµng kh«ng nªn coi nhÑ bÊt kú
mét biÖn ph¸p nµo ®Ó b¶o ®¶m tiÒn vay. Ph¬ng ch©m kinh doanh cña ngêi
NhËt cã c©u “ lµm ®óng ngay tõ ®Çu” nghÜa lµ nÕu ngay tõ lóc b¾t ®Çu kinh
doanh (víi Ng©n hµng lµ mét kho¶n vay), viÖc x¸c ®Þnh ®óng híng, lµm tèt
nh÷ng viÖc cÇn lµm (víi Ng©n hµng lµ lùa chän ®èi tîng cho vay) cã thÓ
gióp nhµ kinh doanh h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a rñi ro cã thÓ ph¸t sinh. Vµ theo
®ã, khi cã bÊt tr¾c x¶y ra ngoµi dù kiÕn th× hä vÉn cã thÓ chñ ®éng ®èi phã
víi t×nh huèng míi chø kh«ng ph¶i quan t©m ®Õn viÖc söa ch÷a sai lÇm n÷a.
ChÝnh v× lÏ ®ã, nh÷ng phÇn tiÕp theo cña ®Ò tµi nµy em sÏ chØ tËp trung vµo
c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m tiÒn vay tríc khi cho vay.
Thùc chÊt ®ã lµ nh÷ng biÖp ph¸p phßng ngõa rñi ro tÝn dông, lµ c¬ së
ph¸p lý còng nh c¬ së kinh tÕ cho viÖc thu håi c¸c kho¶n vay. Cã quan ®iÓm
cho r»ng: B¶o ®¶m tiÒn vay chØ lµ viÖc yªu cÇu kh¸ch hµng vay cã tµi s¶n
h÷u h×nh ®Ó ®èi øng víi mãn vay cña m×nh. Song trªn thùc tÕ ®· chøng
minh mét kho¶n vay nÕu chØ ®îc ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n h÷u h×nh th× ®ã vÉn
cha ph¶i lµ kho¶n vay an toµn. Vèn vay vÉn cã thÓ bÞ chiÕm dông nÕu tµi
s¶n sö dông lµm vËt b¶o ®¶m kh«ng cã tÝnh kh¶ m¹i, hoÆc vÒ mét lý do nµo
®ã vÒ mÆt ph¸p lý, vèn vay vÉn bÞ ch«n vµo tµi s¶n.
V× vËy, b¶o ®¶m tiÒn vay ph¶i ®îc hiÓu theo mét nghÜa réng h¬n. Nã
kh«ng chØ lµ tµi s¶n cã gi¸ trÞ thÞ trêng lín h¬n kho¶n vay ®ã, mµ h¬n c¶, uy
tÝn, tiÒm lùc tµi chÝnh, tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n chÝnh lµ ®ßi hái chÝnh ®¸ng
nhÊt trong thùc hiÖn b¶o ®¶m tiÒn vay.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Nh vËy, “ b¶o ®¶m tiÒn vay lµ c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m thùc hiÖn
nghÜa vô tr¶ nî cña ngêi vay ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông khi cho vay.
Khi cho vay vèn, ®Ó b¶o ®¶m bªn vay ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô tr¶
nî ®· cam kÕt, c¸c Tæ chøc tÝn dông ®îc quyÒn yªu cÇu ngêi vay vèn
ph¶i cÇm cè, thÕ chÊp tµi s¶n cña m×nh hoÆc ngêi thø ba b¶o l·nh theo
quy ®Þnh cña ph¸p luËt.”
2.2. Nguyªn t¾c b¶o ®¶m tiÒn vay
+ TCTD cã quyÒn lùa chän, quyÕt ®Þnh viÖc cho vay cã b¶o ®¶m b»ng
tµi s¶n, cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ quyÕt ®Þnh cña
m×nh. Trêng hîp TCTD nhµ níc cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n
theo chØ thÞ cña ChÝnh phñ th× tæn thÊt do nguyªn nh©n kh¸ch quan cña c¸c
kho¶n vay nµy ®îc ChÝnh phñ xö lý.
+ Kh¸ch hµng vay ®îc TCTD lùa chän cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m
b»ng tµi s¶n, nÕu trong qu¸ tr×nh sö dông vèn vay TCTD ph¸t hiÖn kh¸ch
hµng vay vi ph¹m cam kÕt trong hîp ®ång tÝn dông th× TCTD cã quyÒn ¸p
dông c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n hoÆc thu håi nî tríc h¹n.
+ TCTD cã quyÒn xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay ®Ó thu håi nî nÕu
kh¸ch hµng vay hoÆc bªn b¶o l·nh vÉn cha thùc hiÖn ®óng nghÜa vô tr¶ nî
®· cam kÕt.
+ Sau khi xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay, nÕu kh¸ch hµng vay hoÆc bªn
b¶o l·nh vÉn cha thùc hiÖn ®óng nghÜa vô tr¶ nî th× kh¸ch hµng vay hoÆc
bªn b¶o l·nh cã tr¸ch nhiÖm tiÕp tôc thùc hiÖn ®óng nghÜa vô tr¶ nî ®· cam
kÕt.
2.3.
C¸c h×nh thøc b¶o ®¶m tiÒn vay
2.3.1. H×nh thøc b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n
Lµ viÖc TCTD ¸p dông c¸c biÖn ph¸p nh»m phßng ngõa rñi ro, t¹o c¬
së kinh tÕ vµ ph¸p lý ®Ó thu håi ®îc c¸c kho¶n ®· cho kh¸ch hµng vay.
2.3.1.1. CÇm cè, thÕ chÊp b»ng tµi s¶n cña kh¸ch hµng vay
CÇm cè lµ h×nh thøc theo ®ã ngêi nhËn tµi trî cña Ng©n hµng ph¶i
chuyÓn quyÒn kiÓm so¸t tµi s¶n ®¶m b¶o sang cho Ng©n hµng trong thêi
gian cam kÕt( thêng lµ thêi gian nhËn tµi trî).
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ThÕ chÊp lµ h×nh thøc theo ®ã ngêi nhËn tµi trî ph¶i chuyÓn c¸c giÊy tê
chøng nhËn së h÷u (hoÆc sö dông) c¸c tµi s¶n ®¶m b¶o sang cho Ng©n hµng
n¾m gi÷ trong thêi gian cam kÕt.
* C¸c tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp ph¶i héi tô ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau:
- Thuéc së h÷u cña kh¸ch hµng vay
- §îc phÐp giao dÞch
- Kh«ng cã tranh chÊp
2.3.1.2. B¶o l·nh b»ng tµi s¶n cña bªn thø ba
B¶o l·nh vay vèn cña Ng©n hµng lµ viÖc bªn thø ba cam kÕt víi bªn
cho vay sÏ thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî thay cho bªn vay vèn nÕu khi ®Õn h¹n
mµ bªn ®îc b¶o l·nh kh«ng thÓ hoµn tr¶ ®îc nî cho bªn nhËn b¶o l·nh. §Ó
cã thÓ ®îc b¶o l·nh, ngêi b¶o l·nh vµ ngêi ®îc b¶o l·nh cÇn cã quan hÖ tÝn
nhiÖm víi nhau.
§iÒu kiÖn tµi s¶n ®îc phÐp b¶o l·nh còng t¬ng tù nh ®èi víi tµi s¶n
cÇm cè, thÕ chÊp.
TCTD cã quyÒn lùa chän bªn thø ba b¶o l·nh b»ng tµi s¶n (gäi lµ bªn
b¶o l·nh) ®Ó b¶o l·nh cho kh¸ch hµng vay. Bªn b¶o l·nh ph¶i cã ®ñ c¸c ®iÒu
kiÖn sau:
- Cã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù ®èi víi bªn b¶o l·nh lµ ph¸p nh©n, cã
n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù vµ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®èi víi bªn b¶o l·nh lµ
c¸ nh©n.
- Cã kh¶ n¨ng vÒ vèn, tµi s¶n ®Ó thùc hiÖn ®îc nghÜa vô b¶o l·nh.
2.3.1.3. B¶o ®¶m b»ng tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay
Lµ viÖc kh¸ch hµng vay dïng tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay ®Ó b¶o ®¶m
thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî cho chÝnh nh÷ng kho¶n vay ®ã ®èi víi TCTD.
Thùc chÊt ®©y còng lµ h×nh thøc b¶o ®¶m b»ng cÇm cè hay thÕ chÊp. Nhng
kh¸c víi hai h×nh trªn lµ tµi s¶n ®îc h×nh thµnh tõ vèn vay lµ tµi s¶n cha cã
thËt, mµ ph¶i qua qu¸ tr×nh sö dông vèn, tµi s¶n ®ã ®îc dÇn h×nh thµnh.
Trong thêi gian tõ lóc ký hîp ®ång tÝn dông cho ®Õn khi h×nh thµnh tµi s¶n
®îc tµi trî b»ng vèn vay, h×nh thøc b¶o ®¶m ®èi víi kho¶n tiÒn vay nµy lµ
uy tÝn cña kh¸ch hµng vay. ChØ khi, tµi s¶n ®îc h×nh thµnh, nh÷ng tµi s¶n
nµy míi b¾t ®Çu trë thµnh h×nh thøc b¶o ®¶m tiÒn vay b»ng tµi s¶n.
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
2.3.2. H×nh thøc b¶o ®¶m tiÒn vay trong trêng hîp cho vay kh«ng cã
b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n
ViÖc cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n thêng ®îc c¸c TCTD ¸p
dông ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng truyÒn thèng, cã ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh
doanh hiÖu qu¶.
ViÖc cho vay nµy cã thÓ díi 3 d¹ng:
+ TCTD chñ ®éng lùa chän kh¸ch hµng ®Ó cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m
b»ng tµi s¶n.
+ TCTD Nhµ níc thùc hiÖn cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n
theo chØ thÞ cña ChÝnh phñ, Bé Tµi chÝnh.
+ TCTD cho c¸ nh©n, hé gia ®×nh nghÌo vay cã b¶o l·nh b»ng tÝn chÊp
cña tæ chøc ®oµn thÓ chÝnh trÞ – x· héi.
2.4. Sù cÇn thiÕt hoµn thiÖn b¶o ®¶m ®èi víi c¸c kho¶n vay cña Ng©n hµng
2.4.1. Rñi ro trong ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng dÉn ®Õn ph¶i cã
B§TV
Rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông lµ t×nh tr¹ng ngêi ®i vay kh«ng cã kh¶
n¨ng hoµn tr¶ ®îc l·i hoÆc gèc hoÆc c¶ hai. C¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn rñi ro
tÝn dông chñ yÕu lµ : Chu kú suy tho¸i kinh tÕ; sù qu¶n lý yÕu kÐm; t×nh
h×nh chÝnh trÞ bÊt æn ®Þnh; sù ®æ vì cña ®èi t¸c; s¶n phÈm vµ c«ng nghÖ l¹c
hËu cña doanh nghiÖp; thiÕu vèn; yÕu tè c¹nh tranh; sù bÊt æn cña d©n
chóng hay sù ph¶n ®èi cña d©n chóng ®èi víi c«ng ty lµm mÊt kh¶ n¨ng tr¶
nî cña ngêi ®i vay.
Ng©n hµng còng kh«ng kh¸c g× bÊt kú ngµnh kinh doanh nµo, cã thÓ
gÆp rñi ro, cã thÓ mÊt tiÒn vèn. H¬n n÷a Ng©n hµng lµ mét ngµnh nh¹y c¶m,
ho¹t ®éng cña Ng©n hµng víi b¶n chÊt cña nã, chÞu ¶nh hëng cña rÊt nhiÒu
lo¹i h×nh rñi ro ®Æc biÖt lµ rñi ro tÝn dông.
Cho vay lµ ho¹t ®éng cña Ng©n hµng ph¶i g¸nh chÞu nhiÒu rñi ro nhÊt,
bëi v×:
Thø nhÊt, c¸c chñ thÓ cã quan hÖ vay vèn Ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ
thÞ trêng ph¶i ®èi mÆt víi rÊt nhiÒu khã kh¨n. ThÞ trêng hiÖn nay ®Æt ra cho
c¸c doanh nghiÖp nhiÒu c¬ héi kinh doanh nhng chÝnh nã còng lµm cho c¸c
doanh nghiÖp gÆp ph¶i nhiÒu yÕu tè ®e do¹. M«i trêng kinh doanh nh¹y c¶m
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
cao, sù kh«ng thÝch øng lËp tøc sÏ ph¶i tu©n theo quy luËt ®µo th¶i cña thÞ
trêng. TÝnh c¹nh tranh khèc liÖt cïng nhiÒu m¸nh khoÐ tinh vi ®· nhanh
chãng ®Èy nhiÒu doanh nghiÖp ®Õn bê vùc ph¸ s¶n mµ c¸c doanh nghiÖp l¹i
lu«n lµ ®èi tîng kh¸ch hµng hµng ®Çu cña Ng©n hµng. Nh÷ng bÊt tr¾c mµ
c¸c doanh nghiÖp cã thÓ gÆp ph¶i còng chÝnh lµ nh÷ng rñi ro thêng trùc cña
Ng©n hµng.
Thø hai, c¸c doanh nghiÖp lµ kh¸ch hµng ®«i khi l¹i lµ mèi ®e do¹ cho
chÝnh Ng©n hµng xÐt vÒ ®¹o ®øc kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ã. NhiÒu
kh¸ch hµng vay vèn cña Ng©n hµng ®Ó sö dông hoµn toµn kh¸c môc ®Ých
khi hä tr×nh bµy mµ do sù më réng cho vay ®Õn mäi thµnh phÇn kinh tÕ, më
réng thÞ trêng, Ng©n hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng qu¶n lý chÆt chÏ hä ®îc.
Trong trêng hîp nh vËy, rñi ro ®Õn víi Ng©n hµng lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh
khái.
Thø ba, b¶n th©n nhiÒu mãn vay cña Ng©n hµng cã gi¸ trÞ rÊt lín,
kh«ng nh quan hÖ vay mîn trong ®êi sèng x· héi th«ng thêng. §iÒu nµy l¹i
bÞ giíi h¹n bëi n¨ng lùc qu¶n lý h¹n chÕ cña c¸n bé tÝn dông lµm cho nhiÒu
trêng hîp kh¸ch hµng sö dông tiÒn vay vît ra ngoµi tÇm kiÓm so¸t cña Ng©n
hµng. ChÝnh v× quy m« cña kho¶n vay mµ cã bÊt tr¾c x¶y ra, c¸c ho¹t ®éng
“ch÷a ch¸y” cña Ng©n hµng tá ra Ýt cã t¸c dông, rñi ro do ®ã mµ lín h¬n.
Thø t, c¸c mèi quan hÖ néi t¹i vµ víi bªn ngoµi ®a d¹ng, phøc t¹p cña
Ng©n hµng khiÕn cho Ng©n hµng lµ mét ngµnh kinh doanh nh¹y c¶m. BÊt cø
“trôc trÆc” nµo cña nÒn kinh tÕ ®Òu cã thÓ t¸c ®éng ®Õn Ng©n hµng mµ thêng lµ b¾t nguån tõ ho¹t ®éng cho vay. Bëi v× m¹ng líi kh¸ch hµng cña
Ng©n hµng rÊt réng lín vµ n»m nhiÒu lÜnh vùc trong nÒn kinh tÕ. ChÝnh v×
vËy mµ Ng©n hµng sÏ ph¶i høng chÞu nhiÒu rñi ro h¬n.
Khi rñi ro x¶y ra, Ng©n hµng ph¶i dïng vèn mµ cô thÓ lµ tõ quü dù
phßng bï ®¾p rñi ro ®Ó trang tr¶i cho nh÷ng kho¶n vèn bÞ thÊt tho¸t. §Õn
mét chõng mùc nµo ®ã sÏ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc viÖc xo¸ sæ nµo n÷a vµ
dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n cho ngêi göi tiÒn vµ c¸c kho¶n
nî ®Õn h¹n kh¸c, lóc ®ã Ng©n hµng sÏ ph¸ s¶n. Môc tiªu cao nhÊt cña
NHTM lµ lîi nhuËn nhng bªn c¹nh ®ã cßn ph¶i híng ®Õn môc tiªu an toµn
bëi v× “ lîi nhuËn cµng cao th× rñi ro cµng lín”. Ng©n hµng lu«n mong
muèn c¸c kho¶n cho vay ra thu vÒ ®îc c¶ vèn lÉn l·i. B¶o ®¶m tiÒn vay cã
nghÜa lµ b¶o ®¶m an toµn cho c¸c kho¶n tiÒn vay, thËm chÝ cã thÓ nãi lµ b¶o
®¶m cho chÝnh sù sèng cña Ng©n hµng.
2.4.2 B§TV lµ ®iÒu kiÖn ®Ó Ng©n hµng rµng buéc kh¸ch hµng vµo
kho¶n vay
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Quan hÖ gi÷a ngêi ®i vay vµ kho¶n tiÒn vay lµ quan hÖ chuyÓn nhîng
quyÒn sö dông vèn. Gi¶ sö ®Æt trêng hîp r»ng mét kh¸ch hµng vay vèn t×m
®Õn Ng©n hµng vµ ®îc Ng©n hµng chÊp nhËn v« ®iÒu kiÖn th× liÖu tr¸ch
nhiÖm cña kh¸ch hµng ®ã ®èi víi vèn vay nh thÕ nµo? Khi kh¸ch hµng
kh«ng bÞ mét rµng buéc g× hay kh«ng ph¶i chÞu mét tr¸ch nhiÖm nµo th×
kh«ng thÓ ch¾c ch¾n ngêi ®i vay sÏ sö dông tiÒn cã hiÖu qu¶ vµ ®óng môc
®Ých. Bëi vËy, khi tiÕn hµnh cho vay ®èi víi mét sè kh¸ch hµng kh«ng cã ®é
tin cËy nhÊt ®Þnh, NHTM thêng b¾t buéc ngêi ®i vay ph¶i cã mét sè tµi s¶n
®¶m b¶o ®Ó ®Õn khi hä kh«ng cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ th× NHTM cã quyÒn thu
gi÷ vµ b¸n tµi s¶n ®ã ®Ó thu håi l¹i kho¶n tiÒn ®· cho vay. Khi yªu cÇu ph¶i
cã tµi s¶n ®¶m b¶o, Ng©n hµng sÏ g¾n ®îc tr¸ch nhiÖm cña kh¸ch hµng vµo
kho¶n vay, kh¸ch hµng sÏ coi kho¶n vay nh lµ tµi s¶n cña chÝnh m×nh bëi
nÕu kh«ng tr¶ ®îc nî, c¸c tµi s¶n ®¶m b¶o sÏ thuéc quyÒn së h÷u cña Ng©n
hµng.
Tuy nhiªn, ®©y chØ lµ nguyªn nh©n thø yÕu vµ chØ ®óng trong mét sè trêng hîp. §èi víi kh¸ch hµng truyÒn thèng, thêng xuyªn tr¶ nî ®óng h¹n,
Ng©n hµng cã thÓ kh«ng yªu cÇu ph¶i cã tµi s¶n ®¶m b¶o. Sù b¶o ®¶m cho
kh¸ch hµng chÝnh lµ uy tÝn cña hä ®èi víi Ng©n hµng.
Nh vËy, b¶o ®¶m tiÒn vay lµ mét yªu cÇu thiÕt yÕu trong qu¸ tr×nh ho¹t
®éng kinh doanh tiÒn tÖ cña NHTM xÐt trªn nhiÒu gi¸c ®é kh¸c nhau, ë
phÝa Ng©n hµng, ë phÝa nh÷ng nhµ lµm luËt vµ c¶ ë phÝa kh¸ch hµng. Tuy
nhiªn ë trªn mçi gi¸c ®é th× yªu cÇu thiÕt yÕu ®ã l¹i kh¸c nhau. NÕu lµ trªn
gi¸c ®é Ng©n hµng th× b¶o ®¶m tiÒn vay lµ biÖp ph¸p Ng©n hµng b¶o ®¶m
cho tiÒn cña m×nh. NÕu ®øng vÒ phÝa ChÝnh phñ vµ Ng©n hµng Trung ¬ng
th× b¶o ®¶m tiÒn vay tån t¹i trong hµnh lang ph¸p luËt mµ c¸c nhµ lµm luËt
t¹o ra nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña c¶ nÒn kinh tÕ. Cßn ®øng vÒ phÝa kh¸ch hµng
lµ c¸c DNNQD, c¸c tæ chøc, c¸ nh©n th× b¶o ®¶m tiÒn vay lµ mét “hµng
rµo” ®Ó tiÕp cËn víi vèn vay Ng©n hµng. VËy cÇn ph¶i thèng nhÊt mét c¸ch
hiÓu vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay ®Ó võa thuËn tiÖn trong viÖc cho vay cña Ng©n
hµng l¹i võa gióp kh¸ch hµng dÔ tiÕp cËn víi kho¶n vay.
3. Nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng b¶o ®¶m tiÒn vay
3.1. Quan niÖm vÒ chÊt lîng b¶o ®¶m tiÒn vay
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ChÊt lîng b¶o ®¶m tiÒn vay ®îc hiÓu lµ hiÖu qu¶ cña hµng lo¹t nh÷ng
c«ng t¸c mµ Ng©n hµng tiÕn hµnh tõ khi thÈm ®Þnh dù ¸n, c¸c biÖn ph¸p
trong qu¸ tr×nh sö dông vèn cña ngêi vay vµ c¶ c¸c biÖn ph¸p khi rñi ro x¶y
ra ®Ó b¶o ®¶m r»ng c¸c kho¶n cho vay cña Ng©n hµng sÏ ®îc tr¶ ®óng h¹n
vµ cã l·i. §iÒu ®ã ®¶m b¶o sù ch¾c ch¾n an toµn cho Ng©n hµng khi kinh
doanh trong mét lÜnh vùc rÊt nh¹y c¶m.
ChÊt lîng b¶o ®¶m tiÒn vay cã thÓ lµ tèt hay kh«ng tèt. NÕu chÊt lîng
b¶o ®¶m tiÒn vay lµ tèt th× ®¶m b¶o cho Ng©n hµng sÏ thu ®îc gèc vµ l·i
®óng h¹n gióp Ng©n hµng kinh doanh hiÖu qu¶ h¬n, t¨ng lîi nhuËn. ChÊt lîng b¶o ®¶m tiÒn vay tèt biÓu hiÖn Ng©n hµng cÈn thËn, cã tr¸ch nhiÖm cao
trong ho¹t ®éng cña m×nh, tÊt c¶ c¸c kh©u tõ thÈm ®Þnh, ®¸nh gi¸, ph©n tÝch
tµi chÝnh cho ®Õn íc lîng tríc ®îc nh÷ng biÕn ®éng trong t¬ng lai (chØ lµ t¬ng ®èi). §iÒu nµy còng biÓu hiÖn lµ Ng©n hµng hiÓu kh¸ch hµng vµ c«ng
viÖc cña hä cã tr¸ch nhiÖm víi c¸c kho¶n cho vay cña m×nh, chÞu khã th©m
nhËp t×m hiÓu kü thÞ trêng, thu håi ®îc nî cho vay, tr¸nh ®îc t×nh tr¹ng thua
lç, kÓ c¶ nguy c¬ bÞ ®æ vì, tr¸nh g©y ¶nh hëng xÊu tíi nÒn kinh tÕ.
Vµ ®iÒu quan träng lµ chÊt lîng b¶o ®¶m tiÒn vay tèt th× Ng©n hµng
míi cã tiÒn ®Ó tr¶ nî l·i cho nh÷ng ngêi göi tiÒn, cho nh÷ng tæ chøc, ®oµn
thÓ, cho c¸c kho¶n vay tõ NHTW vµ c¸c TCTD kh¸c. Tõ ®ã míi cã thÓ tiÕp
tôc thu hót huy ®éng vèn cho ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh kh«ng ngõng
ph¸t triÓn. ChÊt lîng b¶o ®¶m tiÒn vay tèt còng vÉn ®em l¹i cho Ng©n hµng
l·i cho dï khi kh¸ch hµng cña hä gÆp rñi ro.
Cßn ngîc l¹i chÊt lîng b¶o ®¶m tiÒn vay kh«ng tèt sÏ kh«ng thÓ b¶o
®¶m ®îc sù an toµn cho chÝnh Ng©n hµng. NÕu kh¸ch hµng gÆp rñi ro dï lín
hay bÐ còng sÏ ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng vµ ®iÒu ®ã sÏ
¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn kho¶n cho vay cña Ng©n hµng. Khi kho¶n cho vay
kh«ng ®îc tr¶ ®óng h¹n th× Ng©n hµng sÏ gÆp rñi ro, ¶nh hëng ®Õn ho¹t
®éng kinh doanh cña Ng©n hµng.
N©ng cao chÊt lîng b¶o ®¶m tiÒn vay chÝnh lµ viÖc t×m ra gi¶i ph¸p ®Ó
th¸o gì khã kh¨n cho c¸c ho¹t ®éng nµy, t×m gi¶i ph¸p b×nh æn thÞ trêng gi¸
c¶, t¨ng thªm quyÒn tù chñ h¬n n÷a cho c¸c NHTM, hoµn thiÖn hÖ thèng
v¨n b¶n ph¸p qui trong ho¹t ®éng Ng©n hµng. §iÒu nµy cµng thiÕt thùc h¬n
n÷a trong giai ®o¹n hiÖn nay khi ngµnh Ng©n hµng ®ang nç lùc ®Ó cã mét
sù biÕn ®æi vît bËc, mét bíc c¶i c¸ch trong toµn hÖ thèng nh»m nhanh
chãng ®a nÒn kinh tÕ níc ta ph¸t triÓn ®i lªn héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi.
3.2. Nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng b¶o ®¶m tiÒn vay
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
3.2.1. M«i trêng ph¸p lý
Tríc hÕt, sù ra ®êi cña c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi
cho Ng©n hµng trong viÖc lùa chän c¸c h×nh thøc b¶o ®¶m tiÒn vay còng nh
viÖc lùa chän c¸c tµi s¶n lµm ®¶m b¶o. Tuú thuéc vµo t×nh h×nh ph¸t triÓn
kinh tÕ cña mçi quèc gia, mµ c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh níi láng hay th¾t chÆt
c¸c ®iÒu kiÖn ¸p dông c¸c h×nh thøc b¶o ®¶m tiÒn vay ®èi víi mçi ®èi tîng
vay vèn. §ång thêi, c¸c yÕu tè liªn quan ®Õn b¶o ®¶m tiÒn vay nh danh môc
tµi s¶n ®îc sö dông lµm tµi s¶n b¶o ®¶m, viÖc x¸c ®Þnh møc cho vay dùa
trªn gi¸ trÞ cña tµi s¶n ®ã. ..còng ®îc ®Ò cËp ®Õn trong c¸c v¨n b¶n. MÆc dï,
nh÷ng quy ®Þnh nµy kh«ng qua chi tiÕt, nhng ®ã lµ ®Þnh híng mµ Ng©n
hµng ph¶i tu©n thñ khi thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m tiÒn vay.
H¬n n÷a, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng t¸c b¶o ®¶m tiÒn vay, Ng©n
hµng ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu víng m¾c ph¸t sinh do c¸c quy ®Þnh trong c¸c
v¨n b¶n kh«ng phï hîp víi thùc tÕ. Nhng qua thêi gian, c¸c v¨n b¶n nµy ®îc chØnh söa theo híng ngµy cµng hoµn thiÖn, gi¶m bít ¸p lùc cho Ng©n
hµng khi thùc hiÖn b¶o ®¶m tiÒn vay.
3.2.2. Quan hÖ gi÷a Ng©n hµng víi kh¸ch hµng
Mèi quan hÖ gi÷a Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng còng ¶nh hëng rÊt lín ®Õn
viÖc lùa chän h×nh thøc b¶o ®¶m tiÒn vay. Tríc khi cung øng mét kho¶n vay,
Ng©n hµng quan t©m ®Õn viÖc liÖu kh¸ch hµng cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî
th«ng qua viÖc sö dông vèn vay kh«ng? §Ó tr¶ lëi c©u hái ®ã, Ng©n hµng
ph¶i tiÕn hµnh c¸c bíc trong quy tr×nh nghiÖp vu. Qu¸ tr×nh nµy ®ßi hái ë
Ng©n hµng mét chi phÝ giao dÞch nhÊt ®Þnh, vµ Ng©n hµng lu«n lu«n muèn
gi¶m thiÓu nh÷ng chi phÝ nµy. V× lÏ ®ã, mét quan hÖ l©u n¨m hoÆc uy tÝn
cña kh¸ch hµng sÏ lµ c¬ së ®Ó Ng©n hµng quyÕt ®Þnh h×nh thøc b¶o ®¶m tiÒn
vay ®èi víi kh¸ch hµng.
3.2.3. Nh÷ng yÕu tè liªn quan ®Õn b¶n th©n Ng©n hµng
Kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng : ViÖc ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng ®îc thùc
hiÖn dùa trªn kh¶ n¨ng thu thËp vµ xö lý th«ng tin liªn quan ®Õn kh¸ch hµng
vay. Nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c vÒ ho¹t ®éng kinh doanh, vÒ t c¸ch vay vèn
cña kh¸ch hµng, dù b¸o xu híng sö dông vèn vay cña kh¸ch hµng sÏ lµ nÒn
t¶ng cho viÖc thÈm ®Þnh kh¸ch hµng vay. Trªn c¬ së ®ã, Ng©n hµng cã thÓ
®a ra quyÕt ®Þnh cho vay cã b¶o ®¶m b»ng h×nh thøc nµo.
Kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ vµ theo dâi tµi s¶n b¶o ®¶m: Th«ng thêng, c¸c v¨n
b¶n ph¸p luËt thêng quy ®Þnh c¸c tµi s¶n mµ kh¸ch hµng ®îc phÐp sö dông
lµm tµi s¶n b¶o ®¶m. Nhng trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng Ng©n hµng, hä
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
cã thÓ quyÕt ®Þnh viÖc chÊp nhËn hay kh«ng chÊp nhËn nh÷ng tµi s¶n b¶o
®¶m theo quy ®Þnh. ViÖc chÊp nhËn mét tµi s¶n lµm b¶o ®¶m hay kh«ng tuú
thuéc vµo kh¶ n¨ng ®Þnh gi¸ chÝnh x¸c gi¸ trÞ cña tµi s¶n còng nh kh¶ n¨ng
qu¶n lý vµ kiÓm so¸t nã c¸c tµi s¶n ®ã.
ChiÕn lîc cho vay cña Ng©n hµng còng lµ yÕu tè ¶nh hëng ®Õn viÖc lùa
chän tµi s¶n b¶o ®¶m cña Ng©n hµng. Trong mçi thêi kú, Ng©n hµng ®Òu cã
nh÷ng chiÕn lîc kinh doanh kh¸c nhau nh tËp trung h¬n vµo c¸c ®èi tîng
kh¸ch hµng, hay më réng tÝn dông h¬n ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng kh¸c.
Nh÷ng chiÕn lîc nµy gãp phÇn quy ®Þnh lo¹i h×nh tµi s¶n nµo ®îc u tiªn sö
dông.
3.2.4. Møc ®é an toµn cña c¸c tµi s¶n b¶o ®¶m
§©y lµ lý do gi¶i thÝch cho hiÖn tîng Ng©n hµng a chuéng mét sè tµi
s¶n lµm b¶o ®¶m h¬n nh÷ng tµi s¶n kh¸c. Ng©n hµng thêng cã nh÷ng tiªu
chÝ nhÊt ®Þnh ®Ó ®¸nh gi¸ ®é an toµn cña tµi s¶n ®¶m b¶o nh: dùa trªn møc
®é thuËn lîi trong viÖc x¸c ®Þnh quyÒn së h÷u cña tµi s¶n b¶o ®¶m; sù tån
t¹i vµ ho¹t ®éng cña thÞ trêng tµi s¶n ®¶m b¶o; sù kh¸c biÖt trong kh¶ n¨ng
thùc thi quyÒn cña ngêi cho vay. Trong ®ã, sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng tµi s¶n
b¶o ®¶m lµ yÕu tè mµ Ng©n hµng quan t©m nhÊt, v× mét trong nh÷ng chøc
n¨ng cña tµi s¶n b¶o ®¶m lµ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thu håi nî cho Ng©n hµng
khi rñi ro tÝn dông ph¸t sinh. V× vËy, nÕu cã tµi s¶n b¶o ®¶m cã mét trÞ trêng
ph¸t triÓn, cã nghÜa lµ tÝnh kh¶ m¹i cña tµi s¶n cao, th× viÖc chÊp nhËn tµi
s¶n ®ã dÔ dµng h¬n.
3.2.5. C¸c yÕu tè tõ phÝa kh¸ch hµng vay
MÆc dï chÞu sù t¸c ®éng lín cña c¸c yÕu tè nh m«i trêng ph¸p lý, kh¶
n¨ng cña Ng©n hµng trong viÖc ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng, ®¸nh gi¸ vµ theo dâi
tµi s¶n vµ chiÕn lîc cña kh¸ch hµng, nhng yÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh
c¸c h×nh thøc b¶o ®¶m tiÒn vay ph¶i kÓ ®Õn t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh
hµng ho¸ vµ dÞch vô kh¸ch hµng, c¸c lo¹i tµi s¶n mµ kh¸ch hµng cã, cïng
víi nhu cÇu vay vèn cña kh¸ch hµng. Kh¸ch hµng ho¹y ®éng cã hiÖu qu¶,
s¶n phÈm cña kh¸ch hµng dÔ ®îc chÊp nhËn trªn thÞ trêng míi cã thÓ g©y
dùng niÒm tin ®èi víi ng©n hµng, tõ ®ã míi cã c¬ héi ®Ó vay kh«ng cã b¶o
®¶m b»ng tµi s¶n b¶o ®¶m phï hîp, v× khi cho vay cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n,
gi¸ trÞ cña kho¶n vay phô thuéc vµo gi¸ trÞ tµi s¶n lµm b¶o ®¶m.
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng B¶o ®¶m tiÒn vay ®èi víi doanh nghiÖp
ngoµi quèc doanh (dnnqd) t¹i sgd i – nhctvn
1. Kh¸i qu¸t chung vÒ sgd i - nhctvn
1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña SGD I – NHCTVN.
Chi nh¸nh NHCT thµnh phè Hµ Néi ®îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè
198/NH–TCCB ngµy 24/06/1988 cña Tæng gi¸m ®èc NHNNVN.
Ngµy 24/03/1993, Tæng gi¸m ®èc NHCTVN ra quyÕt ®Þnh sè
93/NHCT–TCCB chuyÓn c¸c ho¹t ®éng t¹i trô së NHCT chi nh¸nh NHCT
thµnh phè Hµ Néi thµnh trô së chÝnh NHCTVN.
Ngµy 30/12/1998, chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ NHCTVN ký quyÕt ®Þnh
sè 134/ Q§-H§B –NHCT s¾p xÕp tæ chøc ho¹t ®éng cña SGD I
NHCTVN. Nh vËy ®Çu n¨m 1999, SGD I ®· chÝnh thøc ®îc t¸ch ra ho¹t
®éng kinh doanh h¹ch to¸n néi bé nh mét ®¬n vÞ thµnh viªn trong hÖ thèng
NHCTVN vµ cã trô së t¹i sè 10, phè Lª Lai, QuËn Hoµn KiÕm, thµnh phè
Hµ Néi. §©y lµ mét bíc ngoÆt quan träng trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t
triÓn cña SGD I.
N¨m 2003, SGD I lµ mét trong n¨m ®¬n vÞ ®îc Ban l·nh ®¹o NHCTVN
tin tëng chän triÓn khai thÝ ®iÓm quy tr×nh giao dÞch míi theo m« h×nh hiÖn
®¹i ho¸ cña NHCT (Incombank Advance System - INCAS).
Víi nhËn thøc yÕu tè con ngêi lµ quan träng trong ho¹t ®éng kinh
doanh, SGD I ®· ®Ò b¹t nhiÒu c¸n bé trÎ cã n¨ng lùc, nhanh nh¹y vÒ kiÕn
thøc thÞ trêng phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh doanh míi. §éi ngò c¸n bé SGD I
ngµy cµng trëng thµnh víi nh÷ng thay ®æi c¨n b¶n vÒ tr×nh ®é nhËn thøc vµ
c¸ch nghÜ, c¸ch lµm, kh«ng ngõng v¬n lªn trong häc tËp vµ c«ng t¸c. §Õn
nay, SGD I cã 13 c¸n bé cã häc vÞ th¹c sÜ; trªn 70% cã tr×nh ®é ®¹i häc vµ
cao ®¼ng; sè cßn l¹i ®îc ®µo t¹o c¬ b¶n vÒ nghiÖp vô chuyªn m«n, nhiÒu
c¸n bé chñ chèt tõ trëng phßng trë lªn ®îc cö ®i häc cao cÊp chÝnh trÞ.
Nhê chó träng lµm tèt viÖc båi dìng n©ng cao nguån nh©n lùc hiÖn cã,
kÕt hîp víi rµ so¸t, sµng läc, bè trÝ lao ®éng ®óng ngêi, ®óng viÖc, nªn ®·
ph¸t huy cao chÊt lîng c«ng t¸c, trÝ tuÖ cña mçi c¸ nh©n ë mäi vÞ trÝ c«ng
t¸c. VÒ tiÒn l¬ng vµ c¸c chÝnh s¸ch x· héi ®· gi¶i quyÕt kÞp thêi, ®Çy ®ñ mäi
chÕ ®é, quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng theo ®óng quy ®Þnh cña Nhµ níc vµ
cña NHCTVN.
1.2. NhiÖm vô vµ bé m¸y tæ chøc cña SGD I – NHCTVN.
1.2.1. NhiÖm vô:
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
SGD I lµm nhiÖm vô huy ®éng vèn vµ cho vay c¸c thµnh phÇn kinh tÕ,
tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ tÝn dông thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c nghiÖp
vô ng©n hµng vµ cung øng dÞch vô tíi mäi thµnh phÇn kinh tÕ, ®èi tîng d©n
c.
1.2.2. Bé m¸y tæ chøc:
C¨n cø vµo quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång Qu¶n trÞ NHCTVN ngµy
30/03/2004, quy ®Þnh chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña c¸c Phßng ban t¹i chi
nh¸nh triÓn khai dù ¸n hiÖn ®¹i ho¸ bao gåm :
Tæng gi¸m ®èc
Phã gi¸m
®èc
P.
KÕ
to¸n
giao
dÞch
P.
Tµi
trî
TM
P.
KH
sè 1
Phã gi¸m
®èc
P.
KH
sè 2
P.
KH
CN
Phã gi¸m
®èc
P.
TT§
T
P.
TC
HC
P.
TTK
Q
Phã gi¸m
®èc
P.
KT
NB
P.
THT
T
Gi¸m ®èc
P.
KTT
C
Ng©n hµng cã 4 phã gi¸m ®èc, lµ nh÷ng ngêi gióp viÖc vµ tham mu cho
gi¸m ®èc.
C¸c phßng ban vµ chøc n¨ng :
Phßng KÕ to¸n giao dÞch lµ phßng nghiÖp vô thùc hiÖn c¸c giao dÞch
trùc tiÕp víi kh¸ch hµng.
Phßng Tµi trî th¬ng m¹i lµ phßng nghiÖp vô tæ chøc thùc hiÖn nghiÖp
vô vÒ tµi trî th¬ng m¹i t¹i chi nh¸nh.
Phßng Kh¸ch hµng sè 1 lµ phßng nghiÖp vô trùc tiÕp giao dÞch víi
kh¸ch hµng lµ c¸c Doanh nghiÖp lín.
Phßng Kh¸ch hµng sè 2 lµ phßng trùc tiÕp giao dÞch víi kh¸ch hµng lµ
c¸c Doanh nghiÖp võa vµ nhá.
Phßng Kh¸ch hµng c¸ nh©n lµ phßng nghiÖp vô trùc tiÕp giao dÞch víi
kh¸ch hµng c¸ nh©n.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phßng KÕ to¸n tµi chÝnh lµ phßng nghiÖp vô thùc hiÖn c«ng t¸c qu¶n lý
tµi chÝnh vµ thùc hiÖn nhiÖm vô chi tiªu néi bé t¹i chi nh¸nh.
Phßng Th«ng tin ®iÖn to¸n thùc hiÖn c«ng t¸c qu¶n lý, duy tr× hÖ thèng
th«ng tin ®iÖn to¸n t¹i chi nh¸nh.
Phßng TiÒn tÖ kho quü lµ phßng nghiÖp vô qu¶n lý an toµn kho quü,
qu¶n lý quü tiÒn mÆt theo quy ®Þnh cña NHNN vµ NHCT.
Phßng KiÓm tra néi bé lµ phßng nghiÖp vô cã chøc n¨ng gi¸m s¸t,
kiÓm tra, kiÓm to¸n c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña chi nh¸nh.
Phßng Tæng hîp tiÕp thÞ lµ phßng nghiÖp vô tham mu cho Gi¸m ®èc
chi nh¸nh .
1.3. Mét sè chØ tiªu kinh tÕ cña chi nh¸nh SGD I.
SGD I lµ ®¬n vÞ cã lîi nhuËn h¹ch to¸n néi bé lín nhÊt trong hÖ thèng
NHCTVN trong suèt 5 n¨m (1999 - 2003), lîi nhuËn b×nh qu©n hµng n¨m
®¹t 140 tû ®ång. §Æc biÖt n¨m 2003 lîi nhuËn h¹ch to¸n néi bé ®¹t 199,323
tû ®ång, vît kÕ ho¹ch NHCTVN giao 28,2%.
KÕt qu¶ kinh doanh cña SGD I trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y:
§¬n vÞ: triÖu ®ång
ChØ tiªu
Tæng thu
Thu l·i tiÒn göi
Thu l·i cho vay
Thu l·i ®iÒu hoµ vèn
Thu dÞch vô
Thu kh¸c
Tæng chi
Chi tr¶ l·i tiÒn göi
Chi nh©n viªn
Chi kh¸c
L·i h¹ch to¸n néi bé
2001
572.972
37.706
112.659
411.960
8.600
2.047
458.253
435.110
6.576
16.567
114.719
Vît
9,2% so KH
2002
629.307
42.621
120.478
455.165
8.411
2.632
488.430
432.790
6.650
48.990
140.877
Vît 17,3%so
KH
2. Ho¹t ®éng B§TV ®èi víi DNNQD t¹i SGD I
2003
828.901
64.558
153.856
602.410
8.077
629.578
590.732
7.689
31.157
199.323
Vît
28,2%so KH
2.1. Kh¸i qu¸t vÒ ho¹t ®éng cho vay ®èi víi c¸c dnnqd t¹i sgd i nhctvn.
NghÞ quyÕt sè 16 ngµy 15/07/1987 cña Bé ChÝnh trÞ, lÇn ®Çu tiªn ®·
thõa nhËn khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh. NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø t
Ban chÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng (kho¸ VIII) còng ®· x¸c ®Þnh: “TiÕp tôc cô
thÓ ho¸ chñ tr¬ng nhÊt qu¸n x©y dùng nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vËn
hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng
XHCN”. Sù ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®· t¹o
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ra sù biÕn ®æi cña c¬ cÊu së h÷u nÒn kinh tÕ tõ mét nÒn kinh tÕ ®¬n së h÷u
thµnh mét nÒn kinh tÕ ®a së h÷u, nhiÒu thµnh phÇn. §iÒu ®ã t¹o c¬ së thùc
hiÖn chñ tr¬ng chuyÓn nÒn kinh tÕ níc ta sang vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN.
Víi lîi thÕ ®Þa bµn cïng uy tÝn trong ho¹t ®éng kinh doanh tÝn dông,
kh¸ch hµng cña SGD I tõ tríc ®Õn nay chñ yÕu lµ c¸c DNQD, c¸c Tæng
c«ng ty nh Tcty bu chÝnh viÔn th«ng, Tcty ®êng s¾t, Tcty ®iÖn lùc… Trong
mét sè n¨m gÇn ®©y, c¬ cÊu tÝn dông ®· dÇn thay ®æi, kh«ng tËp trung vèn
cho vay vµo mét sè doanh nghiÖp lín mµ ®îc dµn tr¶i cho vay mäi thµnh
phÇn kinh tÕ. Ngoµi c¸c doanh nghiÖp truyÒn thèng, SGD I ®· chó träng ®Çu
t vµ cho vay c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, c¸c doanh nghiÖp t nh©n theo chñ
tr¬ng cña §¶ng, Nhµ níc vµ híng chØ ®¹o cña NHCTVN.
2.2. T×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña SGD I – NHCTVN .
N¨m 2003, n¨m cuèi cïng cña kÕ ho¹ch 5 n¨m (1999 - 2003), nÒn kinh
tÕ ViÖt Nam nãi chung vµ kinh tÕ – x· héi Thñ ®« nãi riªng tiÕp tôc ®¹t ®îc nhiÒu kÕt qu¶ kh¸ toµn diÖn, hÇu hÕt c¸c môc tiªu quan träng ®Òu ®¹t vµ
vît so víi kÕ ho¹ch. Trong lÜnh vùc Ng©n hµng ®· cã nhiÒu thay ®æi vÒ
chÝnh s¸ch vµ m«i trêng kinh doanh nh chÝnh s¸ch ®¶m b¶o tiÒn vay, l·i
suÊt, quy tr×nh nghiÖp vô hiÖn ®¹i ho¸ ng©n hµng… ®· t¨ng tÝnh chñ ®éng
cña Ng©n hµng trong ho¹t ®éng tÝn dông. T×nh h×nh trªn ®· ¶nh hëng tÝch
cùc ®Õn ho¹t ®éng Ng©n hµng nãi chung vµ SGD I nãi riªng.
Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi c¬ b¶n, SGD I còng gÆp khã kh¨n, sù c¹nh
tranh cña c¸c tæ chøc tÝn dông ngµy cµng gay g¾t trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc tõ
huy ®éng vèn, cho vay ®Õn c¸c lo¹i h×nh dÞch vô, an ninh vµ an toµn trong
ho¹t ®éng Ng©n hµng ®ang trë thµnh vÊn ®Ò thêi sù ®îc ®Æc biÖt quan t©m…
®· ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn sù ph¸t triÓn vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña SGD I
– NHCTVN.
§îc sù quan t©m chØ ®¹o s¸t sao cña l·nh ®¹o NHCTVN; NHNN Thµnh
phè Hµ Néi; CÊp uû; chÝnh quyÒn vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng ®Þa ph¬ng; sù
hîp t¸c cã hiÖu qu¶ cña kh¸ch hµng, ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho SGD I
hoµn thµnh vît møc c¸c chØ tiªu kinh doanh mµ NHCTVN ®· giao.
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
2.2.1. NghiÖp vô huy ®éng vèn
§¬n vÞ: TriÖu ®ång
N¨m
Huy ®éng vèn
Trong ®ã:
- VND
- Ngo¹i tÖ
TiÒn göi d©n c
Trong ®ã:
- TGTK
- P/h c¸c c«ng cô nî
TiÒn göi TCTD kh¸c
Tg doanh nghiÖp
2001
2002
2003
12 095 746
13 927 663
15 158 191
10 910 215
1 185 531
2 438 953
11 729 612
2 198 051
2 946 327
12 957 876
2 200 315
3 628 320
1 862 056
576 897
2 278 915
667 412
3 077 612
550 708
491 562
525 834
548 954
9 165 231
10 455 502
10 980 917
Nguån vèn huy ®éng cña SGD I t¨ng trëng v÷ng ch¾c, chiÕm gÇn
20% trong tæng nguån vèn huy ®éng cña toµn hÖ thèng NHCTVN, lu«n ®¸p
øng ®Çy ®ñ nhu cÇu vay vèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña mäi ®èi tîng kh¸ch
hµng vµ gãp phÇn ®iÒu hoµ mét lîng vèn lín trong hÖ thèng NHCTVN ®Ó
cho vay ph¸t triÓn kinh tÕ t¹i c¸c TØnh, Thµnh phè c¶ níc.
VÒ c¬ cÊu nguån vèn:
Ph©n theo kú h¹n: TiÒn göi kh«ng kú h¹n ®¹t 9.396 tû ®ång, chiÕm tû
träng 60%. TiÒn göi cã kú h¹n ®¹t 5.762 tû ®ång, chiÕm tû träng 40% tæng
nguån vèn huy ®éng.
Ph©n theo ®èi tîng: TiÒn göi doanh nghiÖp ®¹t 11.530 tû ®ång, chiÕm tû
träng 76%. TiÒn göi d©n c ®¹t 3.628 tû ®ång, chiÕm tû träng 24%.
20
.DOC 
42 
55 
127 
