i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân, được xuất phát từ
yêu cầu phát sinh trong công việc thực tế.
Các số liệu có nguồn gốc rõ ràng, kết quả trình bày trong luận văn được thu
thập trong quá trình nghiên cứu là trung thực và chưa từng được ai công bố trong
bất kỳ công trình nào khác trước đây.
Hà Nội ngày 20 tháng 03 năm 2015
Học viên
Nguyễn Thị Ngọc Diệp
ii
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn:
Các thầy, cô giáo khoa Sau đại học cũng như toàn thể các thầy, cô giáo
trường Đại học Thương Mại đã truyền đạt cho tôi những kiến thức cần thiết, có ích
và tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập tại trường.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến PGS, TS. Đoàn Vân
Anh, người đã hướng dẫn tận tình, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn “Kế toán doanh
thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Minh Trung”
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Học viên thực hiện
Nguyễn Thị Ngọc Diệp
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.....................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN..........................................................................................................ii
MỤC LỤC............................................................................................................... iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT...............................................................................viii
DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ..................................................................ix
LỜI MỞ ĐẦU..........................................................................................................x
PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu...............................................................1
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài...........................................................2
3. Mục tiêu nghiên cứu.........................................................................................5
4. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................5
4.1 Phương pháp thu thập dữ liệu...........................................................................5
4.2 Phương pháp phân tích, xử lý dữ liệu...............................................................6
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................................6
6. Ý nghĩa khoa học & thực tiễn của đề tài............................................................7
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ
KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG DN...............................................................8
1.1 Khái niệm, phân loại doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong DN.............8
1.1.1 Khái niệm, phân loại doanh thu trong DN.....................................................8
1.1.1.1 Khái niệm doanh thu......................................................................................8
1.1.1.2 Phân loại doanh thu......................................................................................8
1.1.2 Khái niệm, phân loại chi phí trong DN.........................................................11
1.1.2.1 Khái niệm chi phí.........................................................................................11
1.1.3 Khái niệm, phân loại kết quả kinh doanh trong DN....................................14
1.1.3.1 Khái niệm kết quả kinh doanh.....................................................................14
1.1.3.2 Phân loại kết quả kinh doanh.....................................................................14
1.2 Yêu cầu và nhiệm vụ quản lý doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh..............16
iv
1.2.1 Yêu cầu và nhiệm vụ quản lý doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh......16
1.2.1.1 Yêu cầu quản lý doanh thu...........................................................................16
1.2.1.2 Yêu cầu quản lý chi phí................................................................................16
1.2.1.3 Yêu cầu quản lý kết quả kinh doanh............................................................16
1.2.2 Nhiệm vụ kế toán...........................................................................................17
1.2.2.1 Kế toán doanh thu........................................................................................17
1.2.2.2 Kế toán chi phí.............................................................................................18
1.2.2.3 Kế toán kết quả kinh doanh.........................................................................18
1.3 Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong DN......................18
1.3.1 Kế toán doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh theo quy định của một số
chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS)......................................................................18
1.3.1.1 Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 01 – Chuẩn mực chung............................19
1.3.1.2 Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 02 – Hàng tồn kho..................................22
1.3.1.3 Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 03,04- Tài sản cố định hữu hình, Tài sản cố
định vô hình.............................................................................................................23
1.3.1.4 Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 – Doanh thu và thu nhập khác............23
1.3.1.5 Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 16 – Chi phí đi vay...................................25
1.3.1.6 Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 21 – Trình bày báo cáo tài chính.............26
1.3.2 Kế toán doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh theo Quyết định
15/2006/QĐ-BTC ban hành ngày 20/03/2006 của Bộ tài chính...................................28
1.3.2.1
Kế toán doanh thu và thu nhập khác.......................................................28
1.3.2.2 Kế toán chi phí............................................................................................35
1.3.2.3 Kế toán kết quả kinh doanh.........................................................................46
1.3.2.4 Sổ kế toán...................................................................................................47
1.3.2.5 Trình bày các chỉ tiêu doanh thu, chi phí và KQKD trên BCTC...............50
Chương 2: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ KẾT QUẢ
KINH DOANH TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN MINH TRUNG
................................................................................................................................. 52
2.1 Tổng quan về Công ty trách nhiệm hữu hạn Minh Trung...........................52
v
2.1.1 Lịch sử phát triển của Công ty trách nhiệm hữu hạn Minh Trung.............52
2.1.2 Đặc điểm hoạt động kinh doanh của Công ty trách nhiệm hữu hạn Minh
Trung...................................................................................................................... 54
2.1.2.1 Chức năng Công ty trách nhiệm hữu hạn Minh Trung................................54
2.1.2.2 Nhiệm vụ Công ty trách nhiệm hữu hạn Minh Trung...................................54
2.1.3 Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý của Công ty trách nhiệm hữu hạn Minh
Trung...................................................................................................................... 55
2.1.4 Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán của Công ty trách nhiệm hữu hạn Minh
Trung...................................................................................................................... 59
2.1.4.1 Bộ máy kế toán của Công ty trách nhiệm hữu hạn Minh Trung...................59
2.1.4.2 Chế độ và chính sách kế toán áp dụng tại Công ty trách nhiệm hữu hạn
Minh Trung.............................................................................................................. 62
2.2 Thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công
TNHH Minh Trung...............................................................................................64
2.2.1 Nội dung, thời điểm ghi nhận doanh thu, chi phí tại Công ty TNHH Minh
Trung...................................................................................................................... 64
2.2.1.1 Nội dung, thời điểm ghi nhận doanh thu...................................................64
2.2.1.2 Nội dung, thời điểm ghi nhận chi phí tại Công ty TNHH Minh Trung....67
2.2.2 Kế toán doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh Công ty trách nhiệm hữu
hạn Minh Trung.....................................................................................................69
2.2.2.1 Kế toán doanh thu........................................................................................69
2.2.2.2 Kế toán chi phí...........................................................................................75
2.2.2.3 Kế toán xác định kết quả kinh doanh.........................................................80
2.2.2.4 Sổ kế toán...................................................................................................82
2.2.2.5 Trình bày thông tin trên báo cáo tài chính.................................................83
Chương 3: KẾT LUẬN VÀ CÁC ĐỀ XUẤT HOÀN THIỆN KẾ TOÁN
DOANH THU, CHI PHÍ VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY
TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN MINH TRUNG....................................................86
vi
3.1 Các kết luận về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công
ty trách nhiệm hữu hạn Minh Trung..................................................................86
3.1.1 Những ưu điểm..............................................................................................86
3.1.2
Những tồn tại............................................................................................88
3.1.2.1 Tồn tại trong kế toán doanh thu...................................................................88
3.1.2.2 Tồn tại trong kế toán chi phí......................................................................89
3.1.2.3 Tồn tại trong kế toán xác định kết quả kinh doanh....................................92
3.1.2.4 Tồn tại về sổ kế toán...................................................................................92
3.1.2.5 Tồn tại về lập Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh................................92
3.1.2.6 Một số tồn tại khác.....................................................................................93
3.1.3 Nguyên nhân chủ yếu của những tồn tại trong kế toán doanh thu, chi phí
và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Minh
Trung.......................................................................................................................94
3.1.3.1 Nguyên nhân bên ngoài:............................................................................94
3.1.3.2 Nguyên nhân bên trong công ty:..................................................................95
3.2 Yêu cầu cơ bản hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh
doanh tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Minh Trung........................................95
3.3 Các đề xuất hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh
tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Minh Trung....................................................96
3.3.1 Hoàn thiện kế toán doanh thu.......................................................................96
3.3.1.1 Về hóa đơn chứng từ kế toán:......................................................................96
3.3.1.2 Về tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán:.......................................97
3.3.2 Hoàn thiện kế toán chi phí...........................................................................98
3.3.3
Hoàn thiện về kế toán kết quả kinh doanh.............................................101
3.3.4
Hoàn thiện sổ kế toán.............................................................................102
3.3.5 Hoàn thiện về cách lập Báo cáo KQHĐKD tại công ty TNHH Minh
Trung.....................................................................................................................102
3.3.6
Một số kiến nghị hoàn thiện khác..........................................................103
vii
3.4 Điều kiện thực hiện giải pháp hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết
quả kinh doanh tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Minh Trung......................105
3.4.1 Các nhân tố bên ngoài.................................................................................105
3.4.2 Về phía công ty trách nhiệm hữu hạn Minh Trung...................................105
KẾT LUẬN..........................................................................................................107
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................108
PHỤ LỤC.............................................................................................................109
viii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Từ viết tắt
BCTC
BHTN
BHXH
BHYT
DN
GTGT
KPCĐ
KQHĐKD
KQKD
TNDN
TNHH
Giải thích
Báo cáo tài chính
Bảo hiểm thất nghiệp
Bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm y tế
Doanh nghiệp
Giá trị gia tăng
Kinh phí công đoàn
Kết quả hoạt động kinh doanh
Kết quả kinh doanh
Thu nhập doanh nghiệp
Trách nhiệm hữu hạn
Ghi chú
ix
DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ
Sơ đồ 1.1: Kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
Sơ đồ 1.2: Kế toán doanh thu tài chính
Sơ đồ 1.3: Kế toán thu nhập khác
Sơ đồ 1.4: Kế toán giá vốn hàng bán theo phương pháp Kê khai thường xuyên
Sơ đồ 1.5: Kế toán chi phí bán hàng
Sơ đồ 1.6: Kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp
Sơ đồ 1.7: Kế toán chi phí tài chính
Sơ đồ 1.8: Kế toán chi phí khác
Sơ đồ 1.9: Kế toán KQHĐKD
Sơ đồ 2.1: Bộ máy công ty TNHH Minh Trung
Sơ đồ 2.2: Sơ đồ bộ máy kế toán công ty TNHH Minh Trung
Sơ đồ 2.3: Quy trình kế toán theo hình thức kế toán máy
Biểu 2.1: Cơ cấu nhân sự công ty TNHH Minh Trung theo phòng, ban
Biểu 2.2: Cơ cấu nhân sự theo trình độ lao động
x
LỜI MỞ ĐẦU
Kế toán Việt Nam hiện nay nói chung và kế toán doanh thu, chi phí và kết
quả kinh doanh nói riêng đã và đang bắt nhịp với những đòi hỏi cơ bản của yêu cầu
quản lý kinh tế, từng bước hội nhập với kế toán quốc tế. Tuy nhiên, đổi mới là một
quá trình lâu dài đi cùng với yêu cầu, đòi hỏi của sự quản lý nền kinh tế ngày càng
tăng trưởng, phát triển. Tổ chức kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh là
một trong những nội dung trọng tâm trong hoạt động tổ chức kế toán doanh nghiệp,
ảnh hưởng có tính chất quyết định đến vai trò của kế toán trong hệ công cụ quản lý
kinh tế của doanh nghiệp. Thông tin doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh do kế
toán cung cấp không chỉ có vai trò quan trọng đối với các nhà quản lý trong việc ra
quyết định kinh doanh của doanh nghiệp mà nó còn là mối quan tâm của người lao
động, các nhà đầu tư, các tổ chức tín dụng, các cơ quan quản lý nhà nước và các tổ
chức nước ngoài.
Nâng cao hiệu quả kinh doanh thông qua việc tăng doanh thu, giảm chi phí là
một trong những mục tiêu quan trọng của các doanh nghiệp, có thể thấy rõ nếu công
tác kế toán của doanh nghiệp được thực hiện tốt thì sẽ đảm bảo cung cấp đầy đủ,
chính xác, và kịp thời những thông tin hữu ích cho nhà quản trị trong việc ra quyết
định quan trọng đối với doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh.
Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh là một phần hành kế toán
quan trọng trong công tác kế toán của doanh nghiệp. Việc tìm hiểu và hoàn thiện
nâng cao phần hành kế toán này trong thực tế luôn được các nhà nghiên cứu kế toán
và doanh nghiệp quan tâm. Công ty TNHH Minh Trung cũng không nằm ngoài mục
tiêu chung đó và luôn hướng đến việc muốn hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí
và kết quả kinh doanh.
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Về góc độ lý luận
Khi xã hội càng phát triển, hoạt động sản xuất kinh doanh ngày càng được
mở rộng mang tính chất đa dạng, phức tạp thì nhu cầu thông tin càng trở lên bức
thiết, quan trọng và đòi hỏi phải được thỏa mãn ở mức độ cao cả về số lượng, chất
lượng. Kế toán với chức năng cung cấp thông tin và kiểm tra các hoạt động kinh tế tài chính của một tổ chức để phục vụ nhu cầu quản lý của các đối tượng bên trong
cũng như bên ngoài tổ chức DN lại còn có ý nghĩa quan trọng đặc biệt trong giai
đoạn hiện nay – giai đoạn toàn cầu hóa nền kinh tế. Cùng với sự phát triển của nền
kinh tế sản xuất hàng hóa, kế toán ngày càng hoàn thiện cả về nội dung hình thức,
thực sự trở thành công cụ không thể thiếu được trong quản lý, kiểm tra kiểm soát
và điều hành các hoạt động kin tế tài chính ở các đơn vị. Trong môi trường kinh
doanh ngày càng cạnh tranh khốc liệt, yêu cầu về nâng cao hiệu quả kinh doanh
thông qua việc tăng doanh thu, giảm chi phí là rất cần thiết. Xuất phát từ vai trò
quan trọng đó, các DN cần chú ý tổ chức tốt kế toán doanh thu, chi phí và kết quả
kinh donah. Mặt khác trong những năm gần đây công tác kế toán đã không ngừng
cải tiến, tiếp cận các thông lệ chuẩn mực quốc tế về kế toán, sự nhận thức và vận
dụng chế độ kế toán có khác nhau. Các chế độ chính sách về kế toán doanh thu, chi
phí và kết quả kinh doanh ở Việt Nam có nhiều thay đổi đòi hỏi ngày càng hoàn
thiện, nhằm phản ánh đúng đắn, hợp lý và cung cấp thông tin hữu ích cho những
người sử dụng .
Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh cùng những bất cập trong công tác
hạch toán kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại các DN. Để kế toán
doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh ngày càng phản ánh đúng đắn, hợp lý,
chính xác, cung cấp thông tin cho nhà quản lýtrong quá trình hoạt động sản xuất
kinh doanh của DN cần hoàn thiện hạch toán kế toán doanh thu, chi phí và kết quả
kinh doanh.
Về mặt thực tiễn
2
Trong điều kiện nền kinh tế thị trường hiện nay, một DN có tồn tại được hay
không là dựa vào việc có nâng cao được hiệu quả kinh doanh hay không. Điều đó
đồng nghĩa với việc bên cạnh việc tăng doanh thu, DN cũng cần giảm chi phí mà
vẫn duy trì chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, kế toán doanh thu, chi phí và xác định
kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Minh Trung trong những năm qua vẫn còn
tồn tại những bất cập hạn chế. Nhận thức được điều đó nên tôi chọn đề tài: ““Kế
toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Minh Trung”.
Hiện tại, Kế toán Việt Nam đã xây dựng và ban hành 26 chuẩn mực kế toán,
trong đó có chuẩn mực kế toán số 01 của Việt Nam – Chuẩn mực chung (VAS 01),
Chuẩn mực kế toán số 2 – Hàng tồn kho, chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 (VAS
14)- Doanh thu và thu nhập khác, Chuẩn mực số 16 – Chi phí đi vay, Chuẩn mực
số 21 – Trình bày báo cáo tài chính. Cùng với việc ban hành chuẩn mực kế toán, Bộ
tài chính đã ban hành một loạt các thông tư, nghị định nhằm sửa đối, bổ sung, hoàn
thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh Tuy nhiên, việc nhận thức
đầy đủ và vận dụng các chuẩn mực kế toán vào thực tế hạch toán kế toán tại các DN
còn nhiều bất cập.
Từ góc độ tiếp cận trên, để góp phần thực hiện tốt công tác kế toán nói chung, kế
toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh nói riêng trong Công ty TNHH Minh
Trung, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Kế toán doanh thu, chi phí, kết quả kinh
doanh tại công ty TNHH Minh Trung”. Việc nghiên cứu hoàn thiện kế toán doanh
thu, chi phí và kết quả kinh doanh có ý nghĩa cả về mặt lý luận và thực tiễn.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài
Nâng cao hiệu quả kinh doanh luôn là một trong những mục tiêu hàng đầu
của các DN. Đặc biệt trong thời kỳ nền kinh tế thị trường có sự cạnh tranh gay gắt
thì đòi hỏi các doanh phải không ngừng đổi mới, nâng cao và kiện toàn bộ máy kế
toán góp phần thực hiện mục tiêu đó. Xuất phát từ nhu cầu thực tế, một số tác giả đã
có những công trình nghiên cứu về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh
thể hiện qua các luận văn, luận án tiến sỹ, các bài báo và tạp chí khoa học, các công
trình nghiên cứu khác và đã đạt được những thành tựu đáng kêt góp phần hoàn thiện
hơn về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong các DN ở Việt Nam.
3
Do điều kiện nghiên cứu còn hạn chế, luận văn chỉ xin đưa ra một số những
nghiên cứu mà tác giả đã tìm hiểu được, cụ thể như sau:
- Đề tài “ Hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu, kết quả hoạt động kinh
doanh xăng dầu tại các Công ty kinh doanh xăng dầu miền Bắc thuộc Tổng công ty
xăng dầu Việt Nam – Petrolimex” của tác giả Nguyễn Quang Nghị, trường Đại học
Thương mại, năm 2010.
Đề tài được tác giả xây dựng đã nêu rõ được đặc điểm của loại hình kinh doanh
xăng dầu với đặc điểm tổ chức kế toán, nguyên tắc hạch toán và phương pháp hạch
toán tại các các công ty kinh doanh xăng dầu miền Bắc thuộc Tổng công ty xăng
dầu Việt Nam. Kết quả thu thập được từ đề tài mang tính định tính nhiều hơn định
lượng do phương pháp được sử dụng gồm: thống kê, phân tích, so sánh và khảo sát
thực tiễn nhưng chưa kết hợp với phương pháp điều tra nhằm thu thập số liệu sơ cấp
(sử dụng bảng câu hỏi hay điều tra phỏng vấn,…); vì thế đã làm giảm độ tin cậy của
các phân tích đánh giá từ đó các giải pháp tác giả đưa ra có tính khái quát không
cao. Tác giả cũng chưa khái quát được về tình hình nghiên cứu của các đề tài với
nội dung tương tự.
- Môt nghiên cứu tiếp theo là luận văn thạc sỹ của tác giả Vũ Thị Thu, Đại học
Thương Mại, năm 2014 với tựa đề “Kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả
kinh doanh tại các DN kinh doanh thép trên địa bàn thành phố Hà Nội” bước đầu
đã khái quát khá đầy đủ về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh từ đó đi
sâu vào các quy trình xử lý các nghiệp vụ kinh tế liên quan đến doanh thu, chi phí
và kết quả kinh doanh tại các đơn vị kinh doanh thép trên địa bàn Hà Nội. Tuy
nhiên, luận văn còn tồn tại nhược điểm là chưa làm rõ được tổ chức hệ thống chứng
từ kế toán trong từng phần hành doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh, chưa
đánh giá được sự phù hợp của tổ chức kế toán của đơn vị với thực tế hoạt động sản
xuất kinh doanh để đưa ra giải pháp phù hợp.
- Bàn luận về Sự khác biệt về kế toán chi phí, doanh thu trước và sau khi ban
hành VAS 29 “Thay đổi chính sách kế toán, ước tính kế toán và các sai sót” của tác
giả Ths.Vương Thị Bạch Tuyết; Ths. Nguyễn Thị Thái An Đại học Công nghệ giao
thông vận tải trên Tạp chí nghiên cứu khoa học kiểm toán số 72
4
Hai tác giả đã đi sâu nghiên cứu về sự khác biêt về kế toán chi phí, doanh thu
trước và sau khi ban hành VAS 29 “Thay đổi chính sách kế toán, ước tính kế toán
và các sai sót với việc đi từ lý luận chung về các vấn đề liên quan về chính sách kế
toán, ước tính kế toán, từ đó tìm hiểu việc vận dụng vào chuẩn mực kế toán số 29
với các ví dụ cụ thể qua 3 nội dung chính:
* Về việc thay đổi chính sách kế toán.
* Về việc thay đổi ước tính kế toán.
* Về Sai sót và kế toán ảnh hưởng do điều chỉnh sai sót đến doanh thu và chi phí.
Những điểm khác nhau đó đã dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau về việc hạch
toán doanh thu tại các DN, gây bất đồng giữa DN cơ quan liên quan như: cơ quan
thuế, các công ty kiểm toán. Bài viết đã giúp cho các DN hiểu rõ hơn về chuẩn mực
kế toán số 29 để có thể áp dụng phù hợp và chính xác hơn.
- Nghiên cứu: “Những vấn đề cần lưu ý về doanh thu khi quyết toán thuế thu
nhập DN” của tác giả Bá Phong - Phòng nghiệp vụ 1 tổng hợp công ty kiểm toán AS .
Bài viết của tác giả đã đưa ra các khác biệt trong cơ sở và quan điểm khi quyết
toán thuế thu nhập DN của kế toán DN và cơ quan thuế. Và điều này, ít nhiều cũng
gây ra những khó khăn nhất định cho doanh nghiệp khi thực hiện quyết toán thuế
thu nhập DN. Những nội dung cơ bản gồm: Dịch vụ đã lập hóa đơn nhưng chưa
cung ứng, doanh thu dịch vụ nhiều kỳ, doanh thu hợp đồng xây dựng doanh thu đối
với HHDV trao đổi tương tự, doanh thu cho, vay, mượn hoặc hoàn trả sản phẩm,
hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng nội bộ. Bài viết đã phần nào giúp các DN nắm rõ sự
khác biệt trong cơ sở và quan điểm khi quyết toán thuế giữa kế toán DN và cơ quan
thuế, góp phần giúp các DN tháo gỡ các thắc mắc và rút kinh nghiệm để giải quyết
các vấn đề liên quan khi quyết toán thuế
Nhìn chung, những luận văn và bài báo trên đã phần nào cho chúng ta thấy
được những tồn tại, khó khăn liên quan đến kế toán doanh thu, chi phí và kết quả
kinh doanh cũng như những ý kiến, giải pháp của các tác giả đối với những vấn đề
đó. Tuy nhiên cho đến nay chưa có đề tài nào đề cập đến việc nghiên cứu, phân
5
tích, đánh giá và hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại
Công ty TNHH Minh Trung.
3. Mục tiêu nghiên cứu
- Về mặt lý luận: Hệ thống hóa những lý luận cơ bản về kế toán doanh thu, chi
phí, kết quả kinh doanh trong DN.
- Về mặt thực tiễn: Khảo sát thực trạng kế toán doanh thu, chi phí, xác định kết
quả kinh doanh tại Công ty TNHH Minh Trung. Đề tài tập trung nghiên cứu việc
tuân thủ những qui định của chuẩn mực và chế độ kế toán DN hiện hành về kế toán
doanh thu, chi phí, xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Minh Trung; tìm
ra ưu điểm và những bất cập trong kế toán doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh tại
đơn vị khảo sát, trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện phù hợp.
4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp chung được áp dụng trong quá trình hoàn thành khóa luận là
phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử.
4.1 Phương pháp thu thập dữ liệu
- Phương pháp tìm hiểu, sưu tầm tài liệu về công ty:
Thông qua việc tìm hiểu trên trang web của công ty TNHH Minh Trung, các
sổ sách kế toán tại phòng kế toán của công ty, tôi đã thu được các thông tin tổng
quát về cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của công ty, cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán,
chế độ kế toán công ty áp dụng, báo cáo tài chính, các chứng từ, sổ kế toán… của
công ty.
- Phương pháp tìm kiếm, nghiên cứu các tài liệu kế toán:
Tôi đã tìm kiếm, nghiên cứu các tài liệu kế toán như: Chế độ kế toán DN của
Việt Nam, chuẩn mực kế toán, các quyết định, thông tư hướng dẫn, chuẩn mực kế
toán quốc tế, các giáo trình kế toán…
- Phương pháp sưu tầm, nghiên cứu các bài viết, các ý kiến trao đổi của các
chuyên gia trên sách, báo, tạp chí, internet… Thông qua các bài viết tác giả đã thu
thập được các thông tin, các nhận xét, đánh giá cùng các đề xuất, kiến nghị về kế
toán doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh cả về mặt lý luận và mặt thực tiễn.
6
- Phương pháp quan sát thực tế: Trong quá trình khảo sát tại đơn vị, tôi đã
trực tiếp quan sát những hoạt động đang diễn ra tại phòng kế toán của công ty
TNHH Minh Trung, quan sát những tài liệu về kế toán cũng như tìm hiểu về các
nghiệp vụ kế toán của công ty
- Phương pháp điều tra:
Để thực hiện phương pháp điều tra với kết quả tốt nhất, tôi đã tiến hành:
+ Bước 1: Xác định nội dung cần điều tra, cụ thể là liên quan đến kế toán
doanh thu chi phí và kết quả kinh doanh của công ty TNHH Minh Trung.
+ Bước 2: Xác định số lượng và tên, vị trí của người cần điều tra.
+ Bước 3: Phát phiếu điều tra
+ Bước 4: Tập hợp lại phiếu điều tra.
4.2 Phương pháp phân tích, xử lý dữ liệu
Sau khi thu thập dữ liệu từ các phương pháp nêu trên, tôi đã sử dụng phương
pháp phân tích dữ liệu để hệ thống hóa, xử lý và phân tích thông tin thu thập được.
Dựa trên cơ sở phần mềm xử lý dữ liệu văn phòng Microsoft Ofice (Word, Excel),
các dữ liệu đã được xử lý bằng phân tích thống kê đơn giản của Excel kết hợp với
mô tả số liệu bằng số tuyệt đối, tương đối. Bên cạnh đó, tôi cũng sử dụng các
phương pháp phân tích dữ liệu khác như phương pháp so sánh, đối chiếu, phân tích
và xét đoán phù hợp với tư duy biện chứng và lịch sử.
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu kế toán doanh thu, chi
phí, kết quả kinh doanh trong DN.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về thời gian: Đề tài tập trung nghiên cứu các nghiệp vụ phát sinh chủ yếu
trong năm tài chính 2013, 2014, 2015
+ Về không gian: Đề tài nghiên cứu tại Công ty TNHH Minh Trung và các
chi nhánh, đơn vị trực thuộc của Công ty.
+ Về nội dung nghiên cứu: Đề tài đi sâu vào nghiên cứu nội dung dưới góc
độ kế toán tài chính.
6. Ý nghĩa khoa học & thực tiễn của đề tài
7
- Ý nghĩa khoa học: Đề tài làm rõ cơ sở lý luận về kế toán doanh thu, chi phí
và kết quả kinh doanh tại DN theo chế độ và chuẩn mực kế toán Việt Nam.
- Ý nghĩa thực tiễn: Trên cơ sở phân tích, đánh giá những ưu, nhược điểm về
kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Minh Trung, đề
tài đã đề xuất các giải pháp để hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh
doanh tại Công ty TNHH Minh Trung.
Kết cấu luận văn
Ngoài lời mở đầu và kết luận, nội dung chính của luận văn được kết cấu ba
chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh
doanh trong DN.
Chương 2: Thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại
Công ty TNHH Minh Trung
Chương 3: Các kết luận và đề xuất hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và
kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Minh Trung.
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ
VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG DN
1.1 Khái niệm, phân loại doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong DN
1.1.1 Khái niệm, phân loại doanh thu trong DN
1.1.1.1 Khái niệm doanh thu
8
Doanh thu là một trong những khái niệm cơ bản trong chuyên ngành kế toán,
được đề cập bởi rất nhiều tác giả với các góc độ khác nhau. Theo chuẩn mực kế
toán quốc tế số 18 ( IAS 18) định nghĩa doanh thu là " dòng tiền đầu vào mà DN
thu được trong quá trình hoạt động” (dòng tiền dẫn đến sự gia tăng vốn chủ sở hữu
hoặc ảnh hưởng đến sự đóng góp của vốn chủ sở hữu).
Tuy nhiên, tại Việt Nam, khái niệm này được dùng chính thức theo nội dung trong
chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 (VAS 14). Theo đó, "Doanh thu là tổng giá trị
các lợi ích kinh tế DN thu được hoặc sẽ thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ các
hoạt động kinh doanh thông thường của DN, góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu,
không bao gồm khoản góp vốn của cổ đông hoặc chủ sở hữu".
“Doanh thu chỉ bao gồm tổng giá trị của các lợi ích kinh tế DN đã thu được hoặc sẽ
thu được. Các khoản thu hộ bên thứ ba không phải là nguồn lợi ích kinh tế, không
làm tăng vốn chủ sở hữu của DN sẽ không được coi là doanh thu…Các khoản góp
vốn của cổ đông hoặc chủ sở hữu làm tăng vốn chủ sở hữu nhưng không là doanh
thu”.
1.1.1.2 Phân loại doanh thu
Mỗi loại hình DN có một đặc trưng riêng về nội dung hoạt động, theo đó doanh thu
của các DN cũng khác nhau. Để thuận tiện cho công tác quản lý và kế toán doanh
thu thì doanh thu hoạt động kinh doanh sẽ được phân loại theo những tiêu thức khác
nhau. Theo tác giả Nguyễn Tuấn Duy và Đặng Thị Hòa, 2010, Giáo trình Kế toán
tài chính, Nhà xuất bản Thống kê trường Đại học Thương Mại năm 2010, các tiêu
thức phân loại doanh thu gồm có:
a. Phân loại theo hoạt động kinh doanh:
Doanh thu hoạt động kinh doanh được chia thành 02 loại:
- Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ: Là toàn bộ doanh thu bán hàng và
cung cấp dịch vụ của DN trong kỳ, bao gồm:
+ Doanh thu bán buôn: Là doanh thu của khối lượng sản phẩm, hàng hóa…
bán cho các cơ quan, đơn vị khác… nhằm mục đích để tiếp tục chuyển bán hoặc gia
9
công, sản xuất.
+ Doanh thu bán lẻ: Là doanh thu của khối lượng sản phẩm, hàng hóa… bán
cho cơ quan, đơn vị khác, cá nhân… nhằm mục đích để tiêu dùng.
+ Doanh thu gửi bán đại lý: Là doanh thu của khối lượng hàng gửi bán đại lý
theo hợp đồng ký kết.
- Doanh thu hoạt động tài chính: Là toàn bộ doanh thu phát sinh từ hoạt động
đầu tư tài chính như tiền lãi, tiền bản quyền, cổ tức và lợi nhuận được chia.
Phân loại doanh thu theo cách này giúp nhà quản trị DN xác định được tỉ
trọng của từng loại doanh thu nói chung, doanh thu bán hàng nói riêng, trên cơ sở
đó xác định được tổng mức lưu chuyển hàng hóa theo từng loại, từ đó hoạch định
được mức luân chuyển hàng hóa, xây dựng mức dự trữ hàng hóa cần thiết tránh
được tình trạng ứ đọng hoặc thiếu hàng gây ảnh hưởng không tốt cho quá trình hoạt
động kinh doanh của DN.
b. Phân loại theo phương thức thanh toán tiền hàng:
Doanh thu hoạt động kinh doanh được chia thành doanh thu thu tiền ngay,
doanh thu trả chậm, doanh thu nhận trước.
Cách phân loại này giúp DN lập dự toán số tiền thu được trong kỳ, là cơ sở
để xây dựng dự toán về thanh toán các khoản công nợ và chi phí trong kỳ của DN.
Ngoài ra, cách phân loại này giúp cho việc phân tích, đánh giá khả năng thanh toán
của khách hàng, là căn cứ quan trọng để xác định mức dự phòng phải thu khó đòi.
c. Phân loại theo mối quan hệ với điểm hòa vốn:
Doanh thu hoạt động kinh doanh được chia thành hai loại, đó là doanh thu
hòa vốn và doanh thu an toàn. Trong đó, doanh thu hòa vốn là doanh thu của khối
lượng bán ở điểm hòa vốn. Doanh thu an toàn là phần chênh lệch của doanh thu
thực hiện được với doanh thu hòa vốn.
Cách phân loại này giúp nhà quản trị nhận thức được những vấn đề cơ bản và
trực quan về tình hình kết quả kinh doanh nói chung và của nhóm, mặt hàng, bộ
phận nói riêng; xác định được phạm vi lời, lỗ cũng như đo lường được mức độ an
toàn hay tính rủi ro trong kinh doanh của từng nhóm, mặt hàng hay bộ phận kinh
10
doanh.
d. Phân loại theo mối quan hệ với khu vực địa lý:
Doanh thu hoạt động kinh doanh được chia thành 02 loại, đó là doanh thu
trong nước và doanh thu nước ngoài. Trong đó, doanh thu bán hàng xuất khẩu là
toàn bộ doanh thu của khối lượng hàng hóa bán ra thuộc phạm vi xác định là hàng
xuất khẩu.
Cách phân loại này giúp nhà quản trị đánh giá được mức độ hoạt động theo
khu vực địa lý; là cơ sở để kế toán mở ra các tài khoản và các sổ chi tiết doanh thu
tương ứng; là căn cứ để đánh giá mức sinh lợi cũng như rủi ro trong kinh doanh của
từng khu vực, phục vụ cho việc lập báo cáo tài chính bộ phận của DN theo khu vực
địa lý.
Ngoài ra, đối với DN xuất nhập khẩu thì doanh thu bán hàng xuất khẩu còn
được phân loại chi tiết thành doanh thu xuất khẩu trực tiếp và doanh thu xuất khẩu
ủy thác, hay doanh thu xuất khẩu theo hiệp định và doanh thu xuất khẩu tự cân đối.
Cách phân loại này giúp nhà quản trị phân tích, đánh giá được kết quả và hiệu quả
của hoạt động xuất khẩu theo từng hình thức và phương thức xuất khẩu.
e. Phân loại theo mối quan hệ với hệ thống tổ chức kinh doanh của DN
Doanh thu hoạt động kinh doanh được chia thành doanh thu từ bên ngoài và
doanh thu nội bộ. Trong đó, doanh thu từ bên ngoài là toàn bộ doanh thu của khối
lượng hàng hóa, dịch vụ bán ra thực tế của DN cho khách hàng, hay doanh thu từ
các hoạt động đầu tư tài chính thu được ngoài hệ thống tổ chức kinh doanh của DN,
doanh thu nội bộ là doanh thu của khối lượng hàng bán trong nội bộ hay doanh thu
từ các hoạt động tài chính thu được từ hệ thống tổ chức kinh doanh của DN như các
giao dịch giữa các đơn vị trực thuộc trong cùng một Công ty, Tổng công ty...
Cách phân loại này vừa giúp cho việc xác định chính xác kết quả kinh doanh
thực tế của DN trong kỳ, vừa phục vụ cho việc lập báo cáo kết quả kinh doanh hợp
nhất.
Ngoài các tiêu thức phân loại trên, doanh thu hoạt động kinh doanh còn có
thể được phân loại thành doanh thu thực tế, doanh thu bị giảm trừ và doanh thu
- Xem thêm -