Kế toán doanh nghiệp xây dựng
1
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa kinh tÕ
Lêi nãi ®Çu
§èi víi mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung, doanh nghiÖp
x©y l¾p nãi riªng, nguyªn vËt liÖu lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ®Çu vµo v« cïng
quan träng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Ó tèi ®a hãa lîi nhuËn cÇn ph¶i tèi thiÓu hãa
chi phÝ, nhÊt lµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu. Muèn vËy cÇn ph¶i qu¶n lý khoa häc ®Ó
tr¸nh l·ng phÝ, ng¨n ngõa c¸c hµnh vi gian lËn trong mua b¸n vµ sö dông nguyªn
vËt liÖu. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i h¹ch to¸n ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c
nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp v× nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp bao
gåm rÊt nhiÒu lo¹i phøc t¹p vµ thêng thay ®æi cho nªn h¹ch to¸n chÝnh x¸c
nguyªn vËt liÖu cã t¸c dông quan träng ®Õn viÖc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ chi phÝ s¶n
xuÊt vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Chi phÝ vËt liÖu lµ mét trong nh÷ng yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh, th«ng thêng chi phÝ vËt liÖu chiÕm tØ träng rÊt lín kho¶ng 70% gi¸ trÞ
c«ng tr×nh. V× thÕ c«ng t¸c qu¶n lý chÆt chÏ nguyªn vËt liÖu cã ý nghÜa v« cïng
quan träng, th«ng qua c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu cã thÓ lµm t¨ng hoÆc
gi¶m gi¸ thµnh c«ng tr×nh. H¬n n÷a, ho¹t ®éng x©y l¾p thêng xuyªn ®îc tiÕn
hµnh ë ngoµi trêi, nªn chÞu t¸c ®éng rÊt lín cña ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn: ma, n¾ng,
lò lôt...dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mÊt m¸t, h háng, g©y khã kh¨n trong viÖc qu¶n lý sö
dông nguyªn vËt liÖu. V× vËy, viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu, gi¶m møc
tiªu hao nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt mét c¸ch tèi ®a, song vÉn ®¶m b¶o chÊt lîng kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò ®¬n gi¶n ®èi víi mçi doanh nghiÖp. ViÖc tæ chøc tèt
c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu sÏ gióp cho nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp cã ®îc
nh÷ng th«ng tin kÞp thêi vµ chÝnh x¸c ®Ó lùa chän ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh
mét c¸ch tèt nhÊt, lËp dù to¸n nguyªn vËt liÖu ®¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ ®óng
chÊt lîng vµ kÞp thêi cho qu¸ tr×nh thi c«ng. Bëi vËy, lµm tèt c«ng t¸c kÕ to¸n
nguyªn vËt liÖu lµ nh©n tè ¶nh hëng lµm gi¶m chi phÝ h¹ gi¸ thµnh, t¨ng thu
NguyÔn Minh TuÊn
Líp §HLTKT4-K1
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
2
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa kinh tÕ
nhËp cho danh nghiÖp. §©y lµ mét yªu cÇu thiÕt thùc, mét vÊn ®Ò ®ang ®ù¬c
quan t©m nhiÒu trong qu¸ tr×nh thi c«ng cña c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong
qu¶n lý chi phÝ cña doanh nghiÖp cïng víi thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ t¹i C«ng ty
cæ phÇn x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng Gia em ®· ®i s©u t×m hiÓu, nghiªn cøa
®Ò tµi: “ Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty cæ phÇn
x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng Gia”.
§Ó thuËn tiÖn trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, t×m hiÓu còng nh khi tra cøu em
®· chia chuyªn ®Ò thµnh ba ch¬ng nh sau:
Ch¬ng 1 : Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn
vËt liÖu trong doanh nghiÖp x©y l¾p.
Ch¬ng 2 : Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty cæ
phÇn x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng Gia.
Ch¬ng 3 : Mét sè gi¶i ph¸p ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n
nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty cæ phÇn x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng Gia.
Ch¬ng 1
NguyÔn Minh TuÊn
Líp §HLTKT4-K1
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
3
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa kinh tÕ
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n
nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p.
1.1.
Sù cÇn thiÕt tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong c¸c
doanh nghiÖp x©y l¾p .
1.1.1. VÞ trÝ cña nguyªn vËt liÖu ®èi víi qu¸ tr×nh x©y l¾p.
Nguyªn vËt liÖu lµ mét bé phËn träng yÕu cña t liÖu s¶n xuÊt, nguyªn vËt
liÖu lµ ®èi tîng cña lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh, chi
phÝ s¶n xuÊt cho ngµnh x©y l¾p g¾n liÒn víi viÖc sö dông nguyªn, nhiªn, vËt liÖu,
m¸y mãc vµ thiÕt bÞ thi c«ng. Trong qu¸ tr×nh ®ã vËt liÖu lµ mét trong bèn yÕu tè
c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh nªn s¶n phÈm c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh.
Trong doanh nghiÖp x©y l¾p chi phÝ vÒ vËt liÖu thêng chiÕm tû träng lín tõ
70% - 80% trong tæng gi¸ trÞ c«ng tr×nh. Do vËy, viÖc cung cÊp nguyªn vËt liÖu
®Çy ®ñ sè lîng, chÊt lîng, cã kÞp thêi hay kh«ng cã ¶nh hëng to lín ®Õn tiÕn ®é
thi c«ng x©y dùng cña doanh nghiÖp. TiÕn ®é thi c«ng nhanh, an toµn, chÊt lîng
lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn, t¹o uy tÝn ®èi víi
b¹n hµng vµ ®èi t¸c.
V× vËy, trong qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh, th«ng qua c«ng t¸c
kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu tõ ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ nh÷ng kho¶n chi phÝ cha hîp lý,
l·ng phÝ hay tiÕt kiÖm. Bëi vËy cÇn tËp trung qu¶n lý chÆt chÏ vËt liÖu ë tÊt c¶ c¸c
kh©u: thu mua, b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông vËt liÖu nh»m h¹ thÊp chi phÝ s¶n
xuÊt nhng vÉn ®¶m b¶o an toµn chÊt lîng c«ng tr×nh, h¹ thÊp møc tiªu hao vËt
liÖu trong s¶n xuÊt cßn lµ c¬ së ®Ó ph¸t triÓn thªm tÝch luü cho x· héi.
1.1.2. §Æc ®iÓm, yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh
nghiÖp x©y l¾p.
X©y dùng c¬ b¶n lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt mang tÝnh chÊt c«ng
nghiÖp, s¶n phÈm cña ngµnh x©y dùng lµ nh÷ng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh
cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p vµ thêng cè ®Þnh n¬i thi c«ng cßn c¸c ®iÒu kiÖn
NguyÔn Minh TuÊn
Líp §HLTKT4-K1
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
4
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa kinh tÕ
kh¸c nh: ngêi lao ®éng, m¸y mãc thiÕt bÞ thi c«ng...ph¶i di chuyÓn theo ®Þa ®iÓm
x©y dùng. Tõ ®Æc ®iÓm riªng cña ngµnh x©y dùng lµm cho c«ng t¸c qu¶n lý, sö
dông vËt liÖu phøc t¹p vµ chÞu ¶nh hëng lín cña m«i trêng bªn ngoµi, c¸c nhµ
qu¶n lý doanh nghiÖp cÇn x©y dùng ®Þnh møc hao phÝ cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn
thi c«ng thùc tÕ. Qu¶n lý vËt liÖu lµ yÕu tè kh¸ch quan cña mäi nÒn s¶n xuÊt x·
héi. Tuy nhiªn do tr×nh ®é s¶n xuÊt kh¸c nhau nªn ph¹m vi møc ®é vµ ph¬ng
ph¸p qu¶n lý còng kh¸c nhau.
HiÖn nay nÒn s¶n xuÊt ngµy cµng më réng vµ ph¸t triÓn trªn c¬ së tho¶
m·n kh«ng ngõng nhu cÇu vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cña mäi tÇng líp trong x· héi.
ViÖc sö dông vËt liÖu mét c¸ch hîp lý cã kÕ ho¹ch ngµy cµng ®îc coi träng. Do
vËy, c«ng t¸c qu¶n lý lµ nhu cÇu tÊt yÕu cña mäi ph¬ng thøc s¶n xuÊt kinh
doanh. C«ng viÖc h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu ¶nh hëng vµ quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc
h¹ch to¸n gi¸ thµnh, cho nªn ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh
gÝa thµnh th× tríc hÕt còng ph¶i h¹ch to¸n vËt liÖu chÝnh x¸c.
§Ó lµm tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n vËt liÖu, ®ßi hái chóng ta ph¶i qu¶n lý chÆt
chÏ ë mäi kh©u tõ thu mua, b¶o qu¶n tíi kh©u dù tr÷ vµ sö dông. Trong kh©u thu
mua vËt liÖu, ph¶i ®îc qu¶n lý vÒ khèi lîng, quy c¸ch, chñng lo¹i, gi¸ mua vµ chi
phÝ thu mua thùc hiÖn kÕ ho¹ch mua theo ®óng tiÕn ®é, thêi gian phï hîp víi kÕ
ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. C¸c nhµ qu¶n lý cÇn cã quyÕt ®Þnh
®óng ®¾n ngay tõ ®Çu trong viÖc lùu chän nguån vËt t, ®Þa ®iÓm giao hµng, thêi
h¹n cung cÊp, ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn vµ nhÊt lµ vÒ gi¸ mua, cíc phÝ vËn chuyÓn,
bèc dì... CÇn ph¶i dù to¸n nh÷ng biÕn ®éng vÒ cung cÇu vµ gi¸ c¶ vËt t trªn thÞ
trêng ®Ó t×m ra biÖn ph¸p thÝch øng, ®ång thêi ph¶i kiÓm tra l¹i gi¸ mua vËt liÖu;
c¸c chi phÝ vËn chuyÓn vµ t×nh h×nh thùc hiÖn hîp ®ång cña ngêi b¸n vËt t, ngêi
vËn chuyÓn. ViÖc tæ chøc tèt kho tµng, bÕn b·i ®óng chÕ ®é b¶o qu¶n ®èi víi
tõng lo¹i vËt liÖu tr¸nh h háng mÊt m¸t, hao hôt, ®¶m b¶o an toµn còng lµ mét
trong c¸c yªu cÇu qu¶n lý vËt liÖu.Trong kh©u dù tr÷ ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i
x¸c ®Þnh ®îc møc dù tr÷ tèi ®a, tèi thiÓu ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh thi c«ng x©y
NguyÔn Minh TuÊn
Líp §HLTKT4-K1
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
5
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa kinh tÕ
l¾p ®îc thùc hiÖn liªn tôc, kh«ng bÞ ngõng trÖ, gi¸n ®o¹n, do viÖc cung øng vËt t
kh«ng kÞp thêi hoÆc g©y øa ®äng vèn do dù tr÷ qu¸ nhiÒu.
Sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm trªn c¬ së ®Þnh møc tiªu hao vµ dù to¸n chi phÝ
cã ý nghÜa quan träng trong viÖc h¹ thÊp CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m t¨ng
lîi nhuËn, t¨ng tÝch luü cho doanh nghiÖp. Do vËy trong kh©u sö dông cÇn ph¶i
tæ chøc tèt viÖc ghi chÐp ph¶n ¸nh t×nh h×nh xuÊt vËt liÖu ®óng trong qu¸ tr×nh
SXKD. §Þnh kú tiÕn hµnh viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông vËt liÖu, nh»m t×m ra
nguyªn nh©n dÉn ®Õn t¨ng hoÆc gi¶m chi phÝ vËt liÖu so víi ®Þnh møc dù to¸n.
Tãm l¹i, qu¶n lý vËt liÖu tõ kh©u thu mua cho ®Õn sö dông vËt liÖu lµ mét
trong nh÷ng néi dung quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp lu«n ®îc
c¸c nhµ qu¶n lý quan t©m.
1.1.3. Vai trß vµ nhiÖm vô kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu.
1.1.3.1. Vai trß cña nguyªn vËt liÖu.
Nguyªn vËt liÖu lµ yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ c¬ së vËt chÊt
cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm, nªn nguyªn vËt liÖu ®ãng mét vÞ trÝ quan träng
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, viÖc cung cÊp NVL cã ®Çy ®ñ, kÞp thêi vµ ®¶m b¶o chÊt
lîng ¶nh hëng rÊt lín ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp...
VÒ mÆt hiÖn vËt, nguyªn vËt liÖu biÓu hiÖn lµ mét bé phËn quan träng cña
tµi s¶n lu ®éng, cßn díi h×nh th¸i gi¸ trÞ nã biÓu hiÖn lµ vèn lu ®éng. V× vËy
nguyªn vËt liÖu tån t¹i song song trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña
doanh nghiÖp. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p ®îc diÔn ra thêng xuyªn vµ liªn tôc
phô thuéc rÊt lín vµo viÖc cung øng NVL c¶ vÒ mÆt sè lîng, chñng lo¹i. C«ng
tr×nh x©y l¾p ®¶m b¶o chÊt lîng, tr¸nh mÊt m¸t h háng thiÖt h¹i trong qu¸ tr×nh
thi c«ng, t¹o uy tÝn trªn m«i trêng c¹nh tranh, yÕu tè NVL kh«ng kÐm phÇn quan
träng vµ còng lµ yÕu tè tiªn quyÕt trong qu¸ tr×nh thi c«ng.
1.1.3.2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu.
Qu¶n lý chÆt chÏ t×nh h×nh cung cÊp, b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông vËt liÖu
lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n
NguyÔn Minh TuÊn
Líp §HLTKT4-K1
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
6
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa kinh tÕ
xuÊt kinh doanh ë doanh nghiÖp. §Ó gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng vµ hiÖu qu¶
qu¶n lý vËt liÖu, kÕ to¸n vËt liÖu cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau:
- Ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi vµ kiÓm tra chÆt chÏ t×nh h×nh cung cÊp vËt
liÖu trªn c¸c mÆt: sè lîng, chÊt lîng, chñng lo¹i, gi¸ trÞ vµ thêi gian cung cÊp.
- TÝnh to¸n vµ ph©n bæ chÝnh x¸c kÞp thêi trÞ gi¸ vËt liÖu xuÊt dïng cho c¸c
®èi tîng kh¸c nhau, kiÓm tra chÆt chÏ viÖc thùc hiÖn ®Þnh møc tiªu hao vËt liÖu,
ph¸t hiÖn vµ ng¨n chÆn kÞp thêi nh÷ng trêng hîp sö dông vËt liÖu sai môc ®Ých,
l·ng phÝ.
- Thêng xuyªn kiÓm tra viÖc thùc hiÖn ®Þnh møc dù tr÷ vËt liÖu, ph¸t hiÖn
kÞp thêi c¸c lo¹i vËt liÖu ø ®äng, kÐm phÈm chÊt, cha cÇn dïng vµ cã biÖn ph¸p
gi¶i phãng ®Ó thu håi vèn nhanh chãng, h¹n chÕ c¸c thiÖt h¹i.
- Thùc hiÖn viÖc kiÓm kª vËt liÖu theo yªu cÇu qu¶n lý, lËp c¸c b¸o c¸o vÒ
vËt liÖu, tham gia c«ng t¸c ph©n tÝch viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch thu mua, dù tr÷, sö
dông vËt liÖu.
1.2.
Tæng quan vÒ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu.
1.2.1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña nguyªn vËt liÖu.
Nguyªn vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng chñ yÕu, lµ mét trong bèn yÕu tè c¬
b¶n t¹o nªn thùc thÓ s¶n phÈm (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh) cña doanh
nghiÖp x©y l¾p.
Kh¸c víi c¸c t liÖu lao ®éng kh¸c ®Æc ®iÓm cña nguyªn vËt liÖu lµ chØ
tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt ®Þnh, gi¸ trÞ vËt liÖu ®îc
chuyÓn tõ tõ vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm trong suèt qu¸ tr×nh thi c«ng. §©y lµ ®iÓm
kh¸c biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c, khi tham gia vµo
qu¸ tr×nh thi c«ng vËt liÖu bÞ biÕn d¹ng hoÆc tiªu hao hoµn toµn.
VËt liÖu cña c¸c doanh nghiÖp ®îc h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau:
mua ngoµi, tù s¶n xuÊt gia c«ng chÕ biÕn, nhËn vèn gãp liªn doanh, biÕu tÆng,
viÖn trî... Do vËy nguyªn vËt liÖu cã rÊt nhiÒu chñng lo¹i kh¸c nhau.
NguyÔn Minh TuÊn
Líp §HLTKT4-K1
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
7
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa kinh tÕ
12.2. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu.
Trong c¸c doanh nghiÖp SXKD nãi chung vµ ngµnh x©y dùng nãi riªng,
vËt liÖu bao gåm nhiÒu chñng lo¹i víi néi dung kinh tÕ vµ tÝnh n¨ng lý ho¸ kh¸c
nhau. §Ó cã thÓ qu¶n lý chÆt chÏ vµ tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt víi tõng lo¹i vËt
liÖu, phôc vô cho kÕ ho¹ch qu¶n trÞ cÇn tiÕn hµnh ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu.
Ph©n lo¹i tµi s¶n còng nh ph©n lo¹i vËt liÖu lµ viÖc s¾p xÕp c¸c lo¹i tµi s¶n
kh¸c nhau vµo tõng nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng tiªu thøc nhÊt ®Þnh (theo c«ng
dông, theo nguån h×nh thµnh, theo quyÒn së h÷u...). Mçi c¸ch ph©n lo¹i kh¸c
nhau ®Òu cã t¸c dông nhÊt ®Þnh trong qu¶n lý vµ h¹ch to¸n.
Tríc hÕt, ®èi víi vËt liÖu c¨n cø vµo néi dung kinh tÕ vµ yªu cÇu qu¶n trÞ
doanh nghiÖp th× nguyªn vËt liÖu ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau:
+ Nguyªn vËt liÖu chÝnh: Lµ ®èi tîng lao ®éng chñ yÕu trong doanh
nghiÖp x©y l¾p, lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh nªn thùc thÓ chÝnh cña s¶n phÈm
(c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh...).
Trong ngµnh x©y dùng cßn ph¶i ph©n biÖt vËt liÖu x©y dùng, vËt kÕt cÊu vµ
thiÕt bÞ x©y dùng. C¸c lo¹i vËt liÖu nµy ®Òu lµ c¬ së vËt chÊt chñ yÕu h×nh thµnh
nªn s¶n phÈm cña ®¬n vÞ x©y dùng, c¸c h¹ng môc c«ng c«ng tr×nh x©y dùng nhng chóng cã sù kh¸c nhau. VËt liÖu x©y dùng lµ s¶n phÈm cña ngµnh c«ng
nghiÖp chÕ biÕn ®îc sö dông trong ®¬n vÞ x©y dùng ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm (c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ) nh g¹ch, ngãi, xi m¨ng, s¾t, thÐp...VËt kÕt cÊu lµ
nh÷ng bé phËn cña c«ng tr×nh x©y dùng mµ ®¬n vÞ x©y dùng s¶n xuÊt hoÆc mua
cña ®¬n vÞ kh¸c ®Ó l¾p vµo s¶n phÈm cña ®¬n vÞ m×nh nh thiÕt bÞ vª sinh, th«ng
giã, hÖ thèng thu l«i...
+VËt liÖu phô: lµ nh÷ng VL tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chØ cã t¸c
dông phô trî trong s¶n xuÊt thi c«ng, ®îc sö dông kÕt hîp víi VL chÝnh lµm t¨ng
chÊt lîng VL chÝnh vµ s¶n phÈm, phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý, thi c«ng, nhu
cÇu c«ng nghÖ kü thuËt, ®¸p øng nhu cÇu thiÕt kÕ vµ thi c«ng c«ng tr×nh.
+ Nhiªn liÖu: VÒ thùc thÓ lµ mét lo¹i vËt liÖu phô, nhng cã t¸c dông cung
cÊp nhiÖt lîng trong qu¸ tr×nh thi c«ng, kinh doanh t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh
NguyÔn Minh TuÊn
Líp §HLTKT4-K1
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
8
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa kinh tÕ
thi c«ng c«ng tr×nh cã thÓ diÔn ra b×nh thêng. Nhiªn liÖu cã thÓ tån t¹i ë thÓ
láng, khÝ, r¾n nh: x¨ng, dÇu, than cñi, h¬i ®èt... phôc vô cho c¸c ph¬ng tiÖn vËn
t¶i, m¸y mãc, thiÕt bÞ thi c«ng.
+ Phô tïng thay thÕ: lµ nh÷ng lo¹i vËt t, phô tïng, chi tiÕt ®îc sö dông ®Ó
thay thÕ, söa chöa m¸y mãc thiÕt bÞ, xe m¸y thi c«ng, ph¬ng tiÖn vËn t¶i...
+ VËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n, bao gåm nh÷ng vËt liÖu, thiÕt bÞ,
c«ng cô, khÝ cô, vËt kÕt cÊu cho c«ng t¸c x©y dùng c¬ b¶n.
+ PhÕ liÖu: lµ c¸c lo¹i vËt liÖu lo¹i ra trong qu¸ tr×nh thi c«ng x©y l¾p nh
gç, s¾t, thÐp vôn vµ phÕ liÖu thu håi trong qu¸ tr×nh thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh.
+ VËt liÖu kh¸c: bao gåm c¸c lo¹i vËt liÖu cßn l¹i ngoµi c¸c thø cha kÓ
trªn nh bao b×, vËt ®ãng gãi, c¸c lo¹i vËt t ®Æc trng...
Ngoµi ra tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi tiÕt cña tõng
doanh nghiÖp mµ tõng lo¹i vËt liÖu trªn chia thµnh tõng nhãm, tõng thø mét c¸ch
chi tiÕt h¬n b»ng c¸ch lËp sæ danh ®iÓm vËt liÖu. Trong ®ã mçi lo¹i, mçi nhãm,
mçi thø vËt liÖu ®ù¬c sö dông mét kÝ hiÖu riªng b»ng hÖ thèng m· ho¸ thµnh tµi
kho¶n ®Ó thay thÕ tªn gäi nh·n hiÖu, quy c¸ch cña vËt liÖu. C¸ch ph©n lo¹i nµy lµ
c¬ së ®Ó ®Þnh møc tiªu hao, ®Þnh møc dù tr÷ cho tõng lo¹i, tõng thø nguyªn vËt
liÖu lµ c¬ së ®Ó tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp
- NÕu c¨n cø vµo nguån h×nh thµnh NVL ®îc chia thµnh hai nguån:
+ Nguyªn vËt liÖu nhËp tõ bªn ngoµi: ®©y lµ nguån h×nh thµnh chÝnh trong
c¸c doanh ngiÖp x©y dùng: do mua ngoµi, nhËn vèn gãp liªn doanh, nhËn biÕu
tÆng...Mçi mét nguån h×nh thµnh cã mét ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n kh¸c nhau tuú
thuéc vµo tõng trêng hîp cô thÓ.
+ Nguyªn vËt liÖu tù chÕ : Nh÷ng nguyªn v©t liÖu do doanh nghiÖp tù s¶n
xuÊt cung cÊp cho qu¸ tr×nh thi c«ng cña m×nh nh bª t«ng...
- NÕu c¨n cø vµo môc ®Ých, c«ng dông, nguyªn vËt liÖu ®îc chia thµnh:
+ Nguyªn vËt liÖu dïng cho nhu cÇu s¶n xuÊt x©y dùng gåm:
- Nguyªn vËt liÖu dïng trùc tiÕp cho qu¸ tr×nh thi c«ng x©y l¾p, qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt bª t«ng...
NguyÔn Minh TuÊn
Líp §HLTKT4-K1
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
9
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa kinh tÕ
- Nguyªn vËt liÖu dïng cho qu¶n lý ë c¸c ph©n xëng, dïng cho bé phËn
b¸n hµng, bé phËn qu¶n lý doanh nghiÖp.
+ Nguyªn v©t liÖu dïng cho nhu cÇu kh¸c:
- Nhîng b¸n , thanh lý
- §em vèn gãp liªn doanh.
- §em quyªn tÆng.
1.2.3. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu.
1.2.3.1. Nguyªn t¾c ®¸nh gi¸.
§¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña vËt liÖu ë nh÷ng thêi
®iÓm nhÊt ®Þnh vµ theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh.
Khi ®¸nh gi¸ vËt t ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c sau:
- Nguyªn t¾c gi¸ gèc: (Theo chuÈn mùc 02- Hµng tån kho) vËt t, hµng ho¸
ph¶i ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ gèc. Gi¸ gèc hay ®îc gäi lµ trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt
t, lµ toµn bé c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó cã nh÷ng vËt t, hµng ho¸ ®ã
ë ®Þa ®iÓm vµ tr¹ng th¸i hiÖn t¹i.
- Nguyªn t¾c thËn träng:
VËt t, hµng ho¸ ®îc ®¸nh gÝa theo gi¸ gèc, nh÷ng trêng hîp gi¸ trÞ thuÇn
cã thÓ thùc hiÖn ®îc thÊp h¬n gi¸ gèc th× tÝnh theo gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ ®îc thùc
hiÖn.
Gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc lµ gi¸ b¸n íc tÝnh cña hµng tån kho
trong kú s¶n xuÊt, kinh doanh trõ ®i chi phÝ íc tÝnh ®Ó hoµn thµnh s¶n phÈm vµ
chi phÝ íc tÝnh cÇn thiÕt cho viÖc tiªu thô chóng.
- Nguyªn t¾c nhÊt qu¸n:
Trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n kÕ to¸n ®· chän ph¬ng ph¸p nµo th× ph¶i ¸p
dông ph¬ng ph¸p ®ã nhÊt qu¸n trong suèt niªn ®é kÕ to¸n. Cã nghÜa lµ c¸c ph¬ng
ph¸p kÕ to¸n ¸p dông trong ®¸nh gi¸ vËt t, hµng ho¸ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh nhÊt
qu¸n. TÊt nhiªn doanh nghiÖp cã thÓ thay ®æi ph¬ng ph¸p ®· chän nhng ph¶i
®¶m b¶o ph¬ng ph¸p thay thÕ cho phÐp tr×nh bµy th«ng tin kÕ to¸n mét c¸ch
NguyÔn Minh TuÊn
Líp §HLTKT4-K1
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
10
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa kinh tÕ
trung thùc vµ hîp lý h¬n. §ång thêi ph¶i gi¶i thÝch ®îc ¶nh hëng cña sù thay ®æi
®ã.
- Sù h×nh thµnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t, hµng ho¸ ®îc ph©n biÖt ë c¸c
thêi ®iÓm kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh :
+ Thêi ®iÓm mua x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ hµng mua.
+ Thêi ®iÓm nhËp kho x¸c ®Þnh trÞ gi¸ hµng nhËp
+ Thêi ®iÓm xuÊt kho x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ hµng xuÊt .
+ Thêi ®iÓm tiªu thô x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ hµng tiªu thô
1.2.3.2. §¸nh gi¸ vËt t.
a, TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t nhËp kho.
Tuú tõng nguån h×nh thµnh kh¸c nhau cña vËt t mµ cã c¨n cø x¸c ®Þnh trÞ
gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t nhËp kho kh¸c nhau. Theo nguyªn t¾c tÝnh gi¸, gi¸ vËt
liÖu nhËp kho vµ gi¸ thùc tÕ bao gåm toµn bé chi phÝ liªn quan trong qu¸ tr×nh
nhËp kho. Vµ viÖc tÝnh gi¸ vËt liÖu thùc chÊt lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cña
vËt liÖu. Theo quy ®Þnh vËt liÖu ®îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ (gi¸ gèc) tøc lµ vËt t khi
nhËp hay xuÊt kho ®Òu ®îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch theo gi¸ thùc tÕ. Gi¸ nµy ®îc
x¸c ®Þnh:
+ Víi vËt liÖu mua ngoµi:
TrÞ gi¸
thùc tÕ
vËt t
nhËp kho
GÝa
=
mua
thùc tÕ
Chi phÝ
+
thu mua
thùc tÕ
C¸c kho¶n
Chi phÝ
+
gia c«ng
hoµn
thiÖn
chiÕt khÊu TM
-
vµ gi¶m gi¸
hµng mua ®îc
hëng
Do ®ã gi¸ mua thùc tÕ lµ gi¸ trÞ ghi trªn ho¸ ®¬n cña ngêi b¸n, nÕu doanh
nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ lµ gi¸ trÞ cña vËt t hµng ho¸
kh«ng bao gåm thuÕ GTGT mµ bao gåm c¸c kho¶n thuÕ kh«ng ®îc hoµn l¹i nh
thuÕ nhËp khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt (nÕu cã) cßn nÕu doanh nghiÖp tÝnh thuÕ
NguyÔn Minh TuÊn
Líp §HLTKT4-K1
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
11
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa kinh tÕ
GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× gi¸ mua lµ tæng gi¸ thanh to¸n tøc bao gåm
c¶ thuÕ GTGT.
Chi phÝ thu mua thùc tÕ lµ chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, chi phÝ bao b×, chi
phÝ cña bé phËn thu mua ®éc lËp, chi phÝ thuª kho, thuª b·i, tiÒn ph¹t lu kho, lu
b·i, hao phÝ trong ®Þnh møc...
+ Víi vËt t nhËp kho tù gia c«ng chÕ biÕn:
TrÞ gi¸ thùc tÕ cña
=
Gi¸ thùc tÕ vËt t xuÊt kho
+
vËt t nhËp kho
gia c«ng chÕ biÕn
Gi¸ trÞ nµy cña vËt t chÝnh lµ gi¸ thµnh c«ng xëng thùc tÕ.
C¸c chi phÝ gia
c«ng chÕ biÕn
+ Víi vËt t thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn:
TrÞ gi¸ thùc
Gi¸ thùc tÕ cña vËt
TiÒn c«ng
Chi phÝ vËn chuyÓn,
tÕ cña vËt t =
t xuÊt kho mang
+ gia c«ng
+ bèc dì tríc vµ sau
nhËp kho
gia c«ng chÕ biÕn
chÕ biÕn
chÕ biÕn, CP hao hôt
trong ®Þnh møc
+ Víi vËt t nhËp kho do nhËn vèn gãp tham gia liªn doanh:
Gi¸ thùc tÕ
TrÞ gi¸ vèn gãp
cña vËt t nhËp
kho
=
Chi phÝ vËn
do héi ®ång liªn
+
chuyÓn.
doanh x¸c ®Þnh
+ Víi vËt t ®îc tÆng thëng:
TrÞ gi¸ thùc tÕ
=
GÝa thùc tÕ tÝnh theo gi¸
vËt t nhËp kho
thÞ trêng t¬ng ®¬ng
+ Víi phÕ liÖu nhËp kho:
TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt
=
+
Chi phÝ liªn quan
trong viÖc tiÕp nhËn
Gi¸ íc tÝnh cã thÓ
t nhËp kho
sö dông ®îc
b. TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t xuÊt kho:
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung vµ ngµnh x©y
dùng nãi riªng, vËt t ®îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån kh¸c nhau víi trÞ gi¸ thùc tÕ
nhËp kho còng kh¸c nhau. V× vËy ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ (gi¸ gèc) ghi sæ cña vËt
liÖu xuÊt kho trong kú tuú theo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña tõng doanh nghiÖp, yªu
cÇu qu¶n lý vµ tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé kÕ to¸n cã thÓ sö dông mét trong
c¸c ph¬ng ph¸p sau ®Ó x¸c ®Þnh trÝ gi¸ vèn thùc tÕ vËt t xuÊt kho phï hîp:
NguyÔn Minh TuÊn
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
Líp §HLTKT4-K1
12
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa kinh tÕ
- Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh
Theo ph¬ng ph¸p nµy khi xuÊt kho vËt t c¨n cø vµo sè lîng xuÊt kho thuéc
l« hµng nµo vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ cña l« hµng ®ã ®Ó tÝnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t
xuÊt kho. ViÖc xuÊt kho sè lîng, chñng lo¹i, quy c¸ch nµo cña vËt t thêng ®îc
tiÕn hµnh theo tiÕn ®é thi c«ng, theo dù to¸n vµ sù chØ ®Þnh cña c¸c nhµ qu¶n lý
doanh nghiÖp. Ph¬ng ph¸p nµy hÇu nh kh«ng ®îc ¸p dông ë c¸c doanh nghiÖp
x©y l¾p.
- Ph¬ng ph¸p nhËp tríc – XuÊt tríc (FIFO)
C¨n cø vµo ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng, ho¸ ®¬n b¸n hµng cña ngêi b¸n, phiÕu
nhËp kho, biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t s¶n phÈm, hµng ho¸ hµng nµo nhËp tríc sÏ
®îc xuÊt tríc vµ lÊy ®¬n gi¸ xuÊt b»ng ®¬n gi¸ nhËp.
Gi¸ thùc tÕ
=
Sè lîng xuÊt kho thuéc
xuÊt kho
tõng lÇn nhËp kho
- Ph¬ng ph¸p nhËp sau- xuÊt tríc (LIFO).
x
§¬n gi¸ tÝnh theo
tõng lÇn nhËp kho
C¨n cø vµo thêi gian nhËp vËt t, hµng nµo nhËp sau ®îc xuÊt tríc vµ ngîc
l¹i. §¬n gi¸ xuÊt b»ng ®¬n gi¸ nhËp. TrÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú ®îc tÝnh theo
®¬n gi¸ cña nh÷ng lÇn nhËp ®Çu tiªn.
- Ph¬ng ph¸p gi¸ h¹ch to¸n
Gi¸ h¹ch to¸n cña vËt t lµ gi¸ do doanh nghiÖp tù quy ®Þnh trong niªn ®é
kÕ to¸n, cã thÓ lÊy gi¸ kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ mua t¹i mét thêi ®iÓm nµo ®ã hay mét
lo¹i gi¸ æn ®Þnh trong kú. Hµng ngµy kÕ to¸n sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ghi sæ gi¸
trÞ vËt liÖu nhËp, xuÊt. Cuèi kú kÕ to¸n sÏ tiÕn hµnh trÞ gi¸ h¹ch to¸n sang gi¸
thùc tÕ cña vËt t xuÊt kho theo hÖ sè gi¸:
Gi¸ thùc tÕ cña vËt t tån
®Çu kú
NguyÔn Minh TuÊn
Líp §HLTKT4-K1
Gi¸ thùc tÕ cña vËt t
+
nhËp trong kú
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
13
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
HÖ sè gi¸ vËt t
Khoa kinh tÕ
=
xuÊt kho
Gi¸ h¹ch to¸n cña vËt t
+
tån ®Çu kú
TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ
=
vËt t xuÊt kho
Gi¸ h¹ch to¸n vËt t
nhËp trong kú
TrÞ gi¸ h¹ch to¸n
x
vËt t xuÊt kho
HÖ sè gi¸
HÖ sè gi¸ cã thÓ tÝnh cho tõng lo¹i, tõng nhãm hoÆc tõng thø vËt t tuú
thuéc vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý.
- Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn
TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t xuÊt kho ®îc tÝnh c¨n cø vµo sè lîng vËt t xuÊt
kho vµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn:
TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ
=
vËt t xuÊt kho
Víi ph¬ng ph¸p nµy :
Sè lîng vËt t
xuÊt kho
x
§¬n gi¸ b×nh
qu©n gia quyÒn
+ §¬n gi¸ b×nh qu©n thêng ®îc tÝnh cho tõng lo¹i, tõng thø vËt t vµ cã thÓ
sö dông ®¬n gi¸ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ cßn gäi lµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n cè ®Þnh:
TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt t
§¬n
gi¸
b×nh
qu©n c¶ kú dù
tr÷
TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt t nhËp
tån ®Çu kú
+
trong kú
Sè lîng vËt t tån ®Çu
+
Sè lîng vËt t nhËp trong
=
kú
kú
+ Cã thÓ sö dông ®¬n gi¸ b×nh qu©n tån ®Çu kú hµy cßn gäi ®¬n gi¸ b×nh
qu©n cuèi kú tríc:
TrÞ gi¸ vËt t tån ®Çu kú
§¬n gi¸ b×nh qu©n tån ®Çu kú
=
Sè lîng vËt t tån ®Çu kú
NguyÔn Minh TuÊn
Líp §HLTKT4-K1
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
14
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa kinh tÕ
+ Còng cã thÓ sö dông ®¬n gi¸ b×nh qu©n x¸c ®Þnh sau mçi lÇn nhËp ®îc
gäi lµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n liªn hoµn hay ®¬n gi¸ b×nh qu©n di ®éng. Ph¬ng ph¸p
nµy rÊt thÝch hîp ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp ¸p dông kÕ to¸n m¸y:
§¬n gi¸ b×nh qu©n
sau mçi lÇn nhËp
Gi¸ thùc tÕ tõng lo¹i tån kho sau mçi lÇn nhËp
=
Sè lîng thùc tÕ tõng lo¹i tån kho sau mçi lÇn nhËp
- Theo ph¬ng ph¸p c©n ®èi
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông khi doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kÕ
to¸n nguyªn vËt liÖu kiÓm kª ®Þnh kú. Cuèi kú tiÕn hµnh kiÓm kª x¸c ®Þnh gi¸ trÞ
vËt t tån, vµ c¨n cø vµo c¸c chøng tõ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc tÕ vËt t nhËp trong kú,
tõ ®ã kÕ to¸n x¸c ®Þnh trÞ gi¸ thùc tÕ vËt t xuÊt dïng trong kú b»ng c«ng thøc
sau:
TrÞ gi¸ thùc
tÕ vËt t xuÊt
TrÞ gi¸ thùc
=
kho
tÕ vËt t tån
®Çu kú
1.3.
TrÞ gi¸ thùc tÕ
+
vËt t nhËp trong
kú
TrÞ gi¸ thùc
-
tÕ vËt t tån
cuèi kú
C«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp x©y dùng.
1.3.1. KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu.
KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu ®ßi hái ph¶n ¸nh c¶ vÒ mÆt gi¸ trÞ, sè lîng, chÊt lîng cña tõng thø, tõng lo¹i (tõng danh ®iÓm) vËt liÖu theo tõng kho tõng ngêi
phô tr¸ch vËt chÊt vµ tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh tËp hîp chi phÝ
nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung,
chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp.
1.3.1.1. Chøng tõ sö dông.
§Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý vµ h¹ch to¸n vËt liÖu kÕ to¸n sö dông c¸c
chøng tõ chñ yÕu:
- PhiÕu nhËp kho ( MÉu 01- VT).
NguyÔn Minh TuÊn
Líp §HLTKT4-K1
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
15
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa kinh tÕ
- PhiÕu xuÊt kho ( MÉu 02- VT).
- PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé (MÉu 02- VT).
- Biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t s¶n phÈm hµng ho¸ (MÉu 03- VT).
- PhiÕu xuÊt vËt t theo h¹n møc (MÉu 04- VT).
- Ho¸ ®¬n GTGT (MÉu 01- GTKT – 3 LL).
- Ho¸ ®¬n cíc vËn chuyÓn (MÉu 03-BH).
- ThÎ kho (MÉu S12- DN).
- PhiÕu b¸o vËt t cßn l¹i cuèi kú (MÉu 04- VT).
- Biªn b¶n kiÓm kª s¶n phÈm hµng hãa (MÉu 05- VT).
1.3.1.2. C¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt.
Trong doanh nghiÖp viÖc qu¶n lý do nhiÒu bé phËn tham gia. Song viÖc
qu¶n lý t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho vËt liÖu hµng ngµy ®îc thùc hiÖn chñ yÕu
ë bé phËn kho vµ phßng kÕ to¸n doanh nghiÖp. Trªn c¬ së c¸c chøng tõ kÕ to¸n
vÒ nhËp xuÊt vËt liÖu thñ kho vµ kÕ to¸n vËt liÖu ph¶i tiÕn hµnh h¹ch to¸n kÞp
thêi t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho vËt liÖu hµng ngµy theo tõng lo¹i vËt liÖu. Sù
liªn hÖ vµ phèi hîp víi nhau trong viÖc ghi chÐp còng nh kiÓm tra ®èi chiÕu sè
liÖu gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n.
HiÖn nay trong c¸c doanh nghiÖp viÖc h¹ch to¸n vËt liÖu gi÷a kho vµ
phßng kÕ to¸n cã thÓ thùc hiÖn theo c¸c ph¬ng ph¸p sau:
-
Ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song.
-
Ph¬ng ph¸p ghi sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
-
Ph¬ng ph¸p sæ sè d.
a) Ph¬ng ph¸p thÎ song song.
Ph¬ng ph¸p thÎ song song lµ ph¬ng ph¸p mµ t¹i kho vµ t¹i bé phËn kÕ to¸n
vËt liÖu ®Òu sö dông thÎ ®Ó ghi sæ vËt liÖu.
NguyÔn Minh TuÊn
Líp §HLTKT4-K1
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
16
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa kinh tÕ
- ë kho: Thñ kho dïng thÎ kho ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp xuÊt, tån vËt
liÖu vÒ sè lîng. ThÎ kho ®îc më cho tõng danh ®iÓm, lo¹i vËt liÖu. Khi nhËn
chøng tõ nhËp, xuÊt vËt liÖu thñ kho ph¶i kiÓm tra tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña
chøng tõ råi tiÕn hµnh ghi chÐp sè thùc nhËp, thùc xuÊt vµo chõng tõ vµ thÎ kho,
mçi chøng tõ ghi mét dßng vµo thÎ kho. Cuèi th¸ng thñ kho tiÕn hµnh tæng céng
sè nhËp, xuÊt tÝnh ra sè tån kho ®Ó ghi vµo cét tån trªn thÎ kho vÒ mÆt lîng theo
tõng danh ®iÓm vËt liÖu. §Þnh kú thñ kho göi c¸c chøng tõ nhËp- xuÊt ®· ph©n
lo¹i theo tõng lo¹i, danh ®iÓm vËt t cho phßng kÕ to¸n thêng lµ cuèi th¸ng.
- ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n vËt liÖu më (thÎ) sæ kÕ to¸n chi tiÕt cho tõng
danh ®iÓm vËt liÖu t¬ng øng víi thÎ kho më ë kho ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh t¨ng
gi¶m vËt liÖu theo c¶ hai chØ tiªu sè lîng vµ gi¸ trÞ. Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú khi
nhËn ®îc c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt kho do thñ kho chuyÓn tíi, nh©n viªn kÕ to¸n
vËt liÖu ph¶i kiÓm tra, ®èi chiÕu, ghi ®¬n gi¸ vµ tÝnh ra sè tiÒn. Sau ®ã lÇn lît ghi
c¸c nghiÖp vô nhËp, xuÊt vµo sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu cã liªn quan. Cuèi
th¸ng tiÕn hµnh céng thÎ vµ ®èi chiÕu víi thÎ kho, lËp b¶ng kª nhËp- xuÊt- tån
vËt liÖu sau ®ã ®èi chiÕu: sæ kÕ to¸n chi tiÕt víi thÎ kho cña thñ kho, dßng tæng
céng trªn b¶ng kª nhËp - xuÊt – tån víi sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n tæng hîp, sè liÖu
trªn sæ kÕ to¸n chi tiÕt víi sè liÖu kiÓm kª thùc tÕ.
* ¦u ®iÓm: Ph¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n,dÔ kiÓm tra, ®èi chiÕu sè liÖu, ®¶m
b¶o ®ä tin cËy cao cña th«ng tin vµ cã kh¶ n¨ng cung cÊp th«ng tin nhanh cho
viÖc qu¶n trÞ hµng tån kho.
* Nhîc ®iÓm: Khèi lîng ghi chÐp nhiÒu ®Æc biÖt trêng hîp doanh nghiÖp
cã nhiÒu chñng lo¹i vËt t, viÖc ghi chÐp trïng l¾p chØ tiªu sè lîng gi÷a kÕ to¸n vµ
thñ kho.
* §iÒu kiÖn ¸p dông: ThÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp Ýt chñng lo¹i vËt t,
khèi lîng c¸c nghiÖp vô nhËp, xuÊt Ýt, ph¸t sinh kh«ng thêng xuyªn, tr×nh ®é
nh©n viªn kÕ to¸n cha cao.
Tr×nh trù ghi sæ theo ph¬ng ph¸p nµy ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau:
S¬ ®å 1.1. S¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p thÎ song song.
NguyÔn Minh TuÊn
Líp §HLTKT4-K1
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
17
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
PhiÕu nhËp kho
ThÎ kho
PhiÕu xuÊt kho
Ghi chó:
Ghi hµng ngµy
ThÎ
hoÆc
sæ chi
tiÕt
vËt
liÖu
Khoa kinh tÕ
B¶ng kª nhËp- xuÊttån nguyªn v©t liÖu
Sæ kÕ to¸n tæng hîp
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu cuèi th¸ng
b) Ph¬ng ph¸p ghi sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
- ë kho: Trong ph¬ng ph¸p nµy thñ kho sö dông thÎ kÕ to¸n chi tiÕt vËt
liÖu gièng ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song.
- T¹i phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n kh«ng më thÎ kÕ to¸n chi tiÕt mµ më sæ ®èi
chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó h¹ch to¸n sè lîng vµ sè tiÒn cña tõng danh ®iÓm vËt liÖu
theo tõng kho. Sæ nµy ghi mçi dßng mét lÇn vµo cuèi th¸ng trªn c¬ së tæng hîp
c¸c chøng tõ nhËp - xuÊt ph¸t sinh trong th¸ng cña tõng lo¹i vËt t, mçi thø chØ
ghi mçi dßng trong sæ. Cuèi th¸ng ®èi chiÕu sè lîng vËt liÖu trªn sæ ®èi chiÕu
lu©n chuyÓn víi thÎ kho, ®èi chiÕu sè tiÒn víi kÕ to¸n tæng hîp. Sæ ®èi chiÕu
lu©n chuyÓn ®îc më cho c¶ n¨m vµ ghi vµo cuèi th¸ng.
* ¦u ®iÓm: Khèi lîng ghi chÐp ®· gi¶m bít so víi ph¬ng ph¸p ghi thÎ
song song.
* Nhîc ®iÓm: VÉn trïng lÆp chØ tiªu sè lîng gi÷a ghi chÐp thñ kho vµ kÕ
to¸n.
NÕu kh«ng lËp b¶ng kª nhËp, b¶ng kª xuÊt th× viÖc s¾p xÕp chøng tõ nhËp
xuÊt trong c¶ th¸ng ®Ó ghi sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn dÔ phat sinh nhÇm lÉn sai
sãt.
ViÖc kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu gi÷a kho vµ PKT chØ ®îc tiÕn hµnh vµo
cuèi th¸ng. V× vËy ¶nh hëng rÊt nhiÒu ®Õn viÖc theo dâi vËt t hµng ngµy
NguyÔn Minh TuÊn
Líp §HLTKT4-K1
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
18
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa kinh tÕ
* §iÒu kiÖn ¸p dông: ¸p dông thÝch hîp cho c¸c doanh nghiÖp cã nhiÒu
nghiÑp vô nhËp, xuÊt ph¸t sinh, kh«ng bè trÝ riªng nh©n viªn kÕ to¸n chi tiÕt
NVL. Do vËy kh«ng cã ®iÒu kiÖn theo dâi ghi chÐp t×nh h×nh nhËp, xuÊt hµng
ngµy.
S¬ ®å 1.2. S¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p ghi sæ ®èi chiÕu
lu©n chuyÓn.
ThÎ kho
PhiÕu nhËp
PhiÕu xuÊt
Sæ ®èi chiÕu lu©n
chuyÓn
B¶ng kª nhËp
B¶ng kª xuÊt
Sæ kÕ to¸n
tæng hîp
Ghi chó:
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu cuèi th¸ng
c) Ph¬ng ph¸p ghi sæ sè d.
- Thñ kho : Theo ph¬ng ph¸p sæ sè d, t¹i kho c«ng viÖc cña thñ kho gièng
nh hai ph¬ng ph¸p trªn. Ngoµi ra theo ®Þnh kú, sau khi ghi thÎ kho thñ kho ph¶i
tËp hîp toµn bé chøng tõ nhËp kho, xuÊt kho ph¸t sinh theo tõng thø vËt liÖu.
Sau ®ã, lËp phiÕu giao nhËn chøng tõ vµ nép cho kÕ to¸n kÌm theo c¸c chøng tõ
nhËp, xuÊt vËt liÖu. §ång thêi thñ kho cßn ph¶i ghi sè lîng vËt liÖu tån kho cuèi
th¸ng theo tõng danh ®iÓm vËt liÖu vµo sæ sè d ®îc më lËp cho tõng kho vµ cho
c¶ n¨m. Trªn sæ sè d vËt t, hµng ho¸ ®îc s¾p xÕp theo tõng thø, nhãm lo¹i, sau
mçi nhãm, lo¹i, cã dßng céng nhãm, céng lo¹i. Cuèi th¸ng, sæ sè d ®îc chuyÓn
cho thñ kho ®Ó ghi chÐp.
NguyÔn Minh TuÊn
Líp §HLTKT4-K1
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
19
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa kinh tÕ
- T¹i phßng kÕ to¸n: Nh©n viªn kÕ to¸n theo ®Þnh kú ph¶i xuèng kho ®Ó híng dÉn vµ kiÓm tra viÖc ghi chÐp thÎ kho cña thñ kho vµ thu nhËn chøng tõ khi
nhËn ®îc chøng tõ, kÕ to¸n kiÓm tra l¹i chøng tõ, hoµn chØnh chøng tõ vµ tæng
hîp gi¸ trÞ theo tõng nhãm, lo¹i vËt t, hµng ho¸ ®Ó ghi chÐp vµo cét sè tiÒn trªn
phiÕu giao nhËn chøng tõ. Sè liÖu nµy ®îc ghi vµo b¶ng kª luü kÕ nhËp vµ b¶ng
kª luü kÕ xuÊt vËt t, hµng ho¸. B¶ng kª nµy ®îc më cho tõng kho, mçi kho mét
tê, ®îc ghi trªn c¬ së c¸c phiÕu giao nhËn chøng tõ nhËp, xuÊt VL.
Cuèi th¸ng c¨n cø vµo b¶ng kª luü kÕ nhËp, xuÊt ®Ó céng tæng sè tiÒn theo
tõng nhãm vËt t, hµng ho¸ ®Ó ghi vµo b¶ng kª nhËp – xuÊt - tån. §ång thêi sau
khi nhËp ®îc sæ sè d do thñ kho chuyÓn lªn, kÕ to¸n c¨n cø vµo cét sè d vÒ sè lîng vµ gi¸ h¹ch to¸n cña tõng nhãm vËt t, hµng ho¸ t¬ng øng ®Ó tÝnh ra sè tiÒn
ghi vµo cét sè d b»ng tiÒn. Sè d nµy ®îc dïng ®Ó ®èi chiÕu víi sè d trªn sæ sè d,
®èi chiÕu sè liÖu trªn b¶ng kª nhËp – xuÊt - tån víi sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n tæng
hîp. Sè d trªn sæ sè d ®îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy sè lîng tån kho nh©n gi¸ h¹ch to¸n.
* ¦u ®iÓm:
- Gi¶m bít ®îc khèi lîng ghi chÐp do kÕ to¸n chØ ghi chØ tiªu thµnh tiÒn
cña vËt t theo nhãm vµ theo lo¹i.
- KÕ to¸n thùc hiÖn ®îc viÖc kiÓm tra thêng xuyªn ®èi víi ghi chÐp cña thñ
kho trªn thÎ kho vµ kiÓm tra thêng xuyªn b¶o qu¶n trong kho cña thñ kho.
- C«ng viÖc dµn ®iÒu trong th¸ng, nªn ®¶m b¶o cung cÊp kÞp thêi c¸c sè
liÖu cÇn thiÕt phôc vô cho qu¶n trÞ vËt t.
* Nhîc ®iÓm:
- Do ë phßng kÕ to¸n chØ ghi chØ tiªu thµnh tiÒn cña nhãm vËt t vµ lo¹i vËt
t. Do ®ã, ®Ó cã th«ng tin vÒ t×nh h×nh nhËp, xuÊt,tån kho cña tõng thø hµng nµo
®ã ph¶i c¨n cø vµo sè liÖu trªn thÎ kho.
- Khi cÇn lËp b¸o c¸o tuÇn, kú vÒ vËt t ph¶i c¨n cø trùc tiÕp vµo sè liÖu ghi
trªn thÎ kho.
NguyÔn Minh TuÊn
Líp §HLTKT4-K1
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
20
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa kinh tÕ
- Khi kiÓm tra, ®èi chiÕu sè liÖu nÕu ph¸t hiÖn sù kh«ng khíp ®óng gi÷a sè
liÖu trªn thÎ kho vµ sè lîng t¬ng øng trªn b¶ng kª nhËp, xuÊt, tån kho th× viÖc
t×m kiÕm, tra cøu sÏ rÊt phøc t¹p.
* §iÒu kiÖn ¸p dông.
- NÕu ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp sö dông nhiÒu chñng lo¹i vËt t, t×nh
h×nh nhËp xuÊt vËt t thêng xuyªn.
-Doanh nghiÖp ®· x©y dùng ®îc hÖ thèng ®¬n gi¸ h¹ch to¸n sö dông trong
h¹ch to¸n chi tiÕt vËt t, x©y dùng ®îc hÖ thèng danh ®iÓm vËt t hîp lý. Nh©n viªn
kÕ to¸n hµng tån kho cã tr×nh ®é cao, ®ång thêi thñ kho cña doanh nghiÖp võa cã
kh¶ n¨ng chuyªn m«n tèt,võa cã ý thøc tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vËt t.
S¬ ®å 1.3.
S¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p ghi sæ sè d.
ThÎ kho
PhiÕu nhËp kho
NguyÔn Minh TuÊn
Líp §HLTKT4-K1
PhiÕu xuÊt kho
LuËn V¨n Tèt NghiÖp
- Xem thêm -