Tài liệu Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty may chiến thắng

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Môc lôc Lêi më ®Çu 4 Ch¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ 1.1. Tæng qu¸t vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt (Thanh to¸n qua Ng©n hµng- Kho b¹c Nhµ níc)........................................................................ 5 1.1.1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt................ 5 1.1.2. ý nghÜa cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng 5 1.1.3. §iÒu kiÖn ®Ó kh¸ch hµng tham gia thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt... . 6 1.1.4. Tr¸ch nhiÖm cña Ng©n hµng trong thanh to¸n.........................................6 1.1.5. Thñ tôc më vµ sö dông tµi kho¶n tiÒn göi................................................7 1.2. C¸c thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt............................................8 1.2.1. Thanh to¸n b»ng SÐc................................................................................8 1.2.2. Thanh to¸n b»ng Uû nhiÖm chi- chuyÓn tiÒn.........................................14 1.2.3. Thanh to¸n b»ng Uû nhiÖm thu.............................................................17 1.2.4. Thanh to¸n b»ng th tÝn dông..................................................................19 1.2.5. Thanh to¸n b»ng Ng©n phiÕu thanh to¸n...............................................20 1.2.6. Thanh to¸n b»ng thÎ thanh to¸n.............................................................22 1.3. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ë níc ta..................23 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 1.3.1. Nh÷ng quy ®Þnh chung..........................................................................23 1.3.2. Quy ®Þnh ®èi víi ngêi chi tr¶ (Ngêi mua).............................................24 1.3.3. Quy ®Þnh ®èi víi ngêi thô hëng (Ngêi b¸n)..........................................24 1.3.4. Quy ®Þnh ®èi víi Ng©n hµng..................................................................25 1.4. Yªu cÇu ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn c¸c thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ë ViÖt nam hiÖn nay...........................................................................25 Ch¬ng II Thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th¬ng §èng §a 2.1. Kh¸i qu¸t vÒ chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th¬ng §èng §a....................... 27 2.1.1. Kh¸i qu¸t t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi ®Þa bµn quËn §èng §a................. 27 2.1.2. Kh¸i qu¸t vÒ chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th¬ng §èng §a.................... 27 2.1.3. M« h×nh bé m¸y tæ chøc........................................................................ 28 2.2. C¸c ho¹t ®éng cña chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th¬ng §èng §a.............. 29 2.2.1. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn....................................................................... 29 2.2.2. Ho¹t ®éng sö dông vèn.......................................................................... 30 2.2.3. C«ng t¸c thanh to¸n............................................................................... 30 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 2.2.4. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh............................................................... 31 2.3. C¸c thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt.......................................... 31 2.3.1. Tû träng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt.............................................. 31 2.3.2. Thùc tr¹ng ¸p dông c¸c thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt........ 33 2.3.2.1. ThÓ thøc thanh to¸n b»ng sÐc............................................................. 34 2.3.2.2. ThÓ thøc thanh to¸n b©õng uû nhiÖm chi – chuyÓn tiÒn................... 36 2.3.2.3. ThÓ thøc thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu............................................. 37 2.3.2.4. ThÓ thøc thanh to¸n b»ng ng©n phiÕu thanh to¸n............................... 38 2.3.2.5. C¸c thÓ thøc thanh to¸n kh¸c............................................................. 38 2.4. §¸nh gi¸ chung vÒ thùc tr¹ng c¸c thÓ thøc thanh to¸nkh«ng dïng tiÒn mÆt................................................................................................................... 39 Ch¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p gãp phÇn më réng vµ hoµn thiÖn c¸c thÓ thøcthanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ë Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th¬ng §èng §a 3.1. Ph¬ng híng ph¸t triÓn ho¹t ®éng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ë níc ta trong thêi gian tíi.............................................................................. 41 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 3.2. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn vµ më réng ho¹t ®éng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt................................................................................................... 42 3.2.1. HiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ thanh to¸n, n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé Ng©n hµng................................................................................................................. 43 3.2.2. KhuyÕn khÝch kh¸ch hµng më tµi kho¶n c¸ nh©n qua ®ã më réng viÖc thanh to¸n qua tµi kho¶n c¸ nh©n.................................................................... 43 3.2.3. §¬n gi¶n ho¸ thñ tôc............................................................................. 44 3.2.4. Hîp lý ho¸ qu¸ tr×nh thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt theo híng tiÖn dông cho kh¸ch hµng....................................................................................... 44 3.2.5. NghÖ thuËt kinh doanh (Marketing Ng©n hµng).................................... 45 3.3. Mét sè kiÕn nghÞ....................................................................................... 45 3.3.1 §èi víi Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ........................... 45 3.3.2 §èi víi Ng©n hµng C«ng th¬ng ViÖt nam.............................................. 46 KÕt luËn................................................................................. 48 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Lêi më ®Çu Sau 15 n¨m thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ níc, nÒn kinh tÕ níc ta ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc, tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ nhanh, s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, ®êi sèng nh©n d©n ngµy mét n©ng cao, l¹m ph¸t ®îc k×m chÕ, nÒn kinh tÕ tho¸t khái t×nh tr¹ng khñng ho¶ng kÐo dµi…Gãp phÇn trong thµnh qu¶ ®ã cã sù nç lùc kh«ng nhá cña ngµnh Ng©n hµng. Ng©n hµng víi chøc n¨ng ®Æc biÖt quan träng lµ trung t©m tiÒn tÖ, tÝn dông vµ thanh to¸n ®· t¸c ®éng ®Õn mäi ho¹t ®éng cña ®êi sèng kinh tÕ - x· héi. Nh÷ng ®ãng gãp cña Ng©n hµng ViÖt Nam cho ®Êt níc cã tÇm quan träng ®Æc biÖt vµ ®îc mäi ngêi nh×n nhËn. Mét trong nh÷ng ho¹t ®éng cña Ng©n hµng cã t¸c ®éng nh¹y bÐn ®èi víi nÒn kinh tÕ lµ ho¹t ®éng thanh to¸n qua Ng©n hµng (Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt). Do nhËn thøc ®îc vÞ trÝ vµ tÇm quan träng cña c«ng t¸c thanh to¸n, trong nh÷ng n¨m qua Ng©n hµng Nhµ níc ®· ban hµnh nhiÒu chñ tr¬ng, quy chÕ më réng c¸c quan hÖ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, gãp phÇn c¶i thiÖn c«ng t¸c thanh to¸n, æn ®Þnh lu th«ng tiÒn tÖ, t¹o dÇn thãi quen sö dông c«ng cô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. ViÖc thùc hiÖn ®Èy m¹nh c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®· ®¹t ®îc nhiÒu kÕt qu¶ kh¶ quan.Tuy nhiªn ®©y lµ nghiÖp vô ®a d¹ng, phøc t¹p, nhÊt lµ trong thêi ®¹i kinh tÕ th«ng tin vµ kinh tÕ tri thøc ®ang dÇn chiÕm u thÕ nªn nã cßn cã nhiÒu tån t¹i cÇn ph¶i söa ®æi,bæ sung kÞp thêi nh»m mang l¹i hiÖu qu¶ ngµy cµng cao h¬n. Do vËy trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ nghiªn cøu trªn thùc tÕ t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th¬ng §èng §a, nhËn thøc vÒ tÇm quan träng cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ, em ®· lùa chän ®Ò tµi “Gi¶i ph¸p më réng vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th¬ng §èng §a”. Víi nhËn thøc cña b¶n th©n cßn nhiÒu h¹n chÕ, kinh nghiÖm thùc tÕ cßn Ýt, thêi gian thùc tËp vµ ph¹m vi nghiªn cøu cã h¹n nªn ®Ò tµi kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt. V× vËy em kÝnh mong sù tham gia chØ dÉn cña ThÇy §Æng Ngäc §øc, c¸c thÇy c« gi¸o bé m«n vµ Ban l·nh ®¹o, tËp thÓ CBCNV chi nh¸nh NHCT §èng §a gióp ®ì bæ sung nh÷ng ý kiÕn quý b¸u ®Ó ®Ò tµi cña em ®îc hoµn chØnh h¬n. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, ®Ò tµi ®îc chia lµm 3 ch¬ng: 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i chi nh¸nh NHCT §èng §a. Ch¬ng III: Gi¶i ph¸p më réng vµ hoµn thiÖn c¸c thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ch¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ 1.1 Tæng qu¸t vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt (Thanh to¸n qua Ng©n hµng – Kho b¹c Nhµ níc) 1.1.1 Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ viÖc thanh to¸n kh«ng cã sù xuÊt hiÖn cña tiÒn mÆt. Hay nãi c¸ch kh¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ sù vËn ®éng cña tiÒn tÖ th«ng qua chøc n¨ng chu chuyÓn thanh to¸n gi÷a c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ b»ng c¸ch trÝch chuyÓn vèn tiÒn tÖ tõ tµi kho¶n ngêi nµy sang tÇi kho¶n ngêi kh¸c hoÆc b»ng c¸ch bï trõ lÉn nhau th«ng qua vai trß trung gian cña ng©n hµng th¬ng m¹i hoÆc c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. C¸c doanh nghiÖp,c¬ quan, tæ chøc, ®oµn thÓ, ®¬n vÞ vò trang, c«ng d©n ViÖt Nam vµ ngêi níc ngoµi ho¹t ®éng trªn l·nh thæ ViÖt nam gäi chung lµ ®¬n vÞ vµ c¸ nh©n ®îc quyÒn lùa chän Ng©n hµng ®Ó më tµi kho¶n giao dÞch vµ thùc hiÖn thanh to¸n. C¸c ®în vÞ dù to¸n Ng©n s¸ch nhµ níc më tµi kho¶n t¹i Kho b¹c Nhµ níc. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng c¸c ®¬n vÞ vµ c¸ nh©n cã thÓ cã quan hÖ thanh to¸n víi c¸c ®¬n vÞ dù to¸n Ng©n s¸ch Nhµ níc. C¸c c¸ nh©n vµ ®¬n vÞ cã tµi kho¶n tiÒn göi t¹i Ng©n hµng gäi chung lµ chñ tµi kho¶n. Chñ thÓ tham gia trong quan hÖ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt kh«ng chØ bao gåm ngêi mua vµ ngêi b¸n nh thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt mµ cßn cã c¶ Ng©n hµng hoÆc Tæ chøc tÝn dông kh¸c ®ãng vai trß trung gian thanh to¸n. Do ®ã tèc ®é thanh to¸n nhanh hay chËm phô thuéc rÊt lín vµo ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc nµy. 1.1.2 ý nghÜa cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ g¾n liÒn víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña tiÒn tÖ. Khi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ cha ph¸t triÓn, viÖc trao ®æi víi sè lîng nhá, trªn mét ph¹m vi hÑp th× tiÒn mÆt ®îc sö dông hÕt søc tiÖn lîi nhê vµo sù gän nhÑ, dÔ vËn chuyÓn…Khi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn ë tr×nh ®é cao, viÖc trao ®æi hµng ho¸ ®a d¹ng, víi khèi lîng lín trªn b×nh diÖn réng th× viÖc thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt trë nªn khång cßn phï hîp, ®· béc lé nhiÒu h¹n chÕ. NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®ßi hái ho¹t ®éng thanh to¸n ph¶i ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cao thÓ hiÖn ë thêi gian thanh to¸n nhanh, ®é tin cËy cao, chi phÝ giao dÞch thÊp, rñi ro Ýt nhÊt. Tæ chøc tèt viÖc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt sÏ cã t¸c dông tÝch cùc vÒ nhiÒu mÆt: Lµm gi¶m ®îc chi phÝ in Ên, b¶o qu¶n, vËn chuyÓn tiÒn mÆt. Nhê c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt mµ c¸c kh¸ch hµng ë xa nhau vÉn cã thÓ thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô nhanh chãng thay v× ph¶i mÊt nhiÒu thêi gian ®Ó vËn chuyÓn tiÒn mÆt. Cã thÓ nãi viÖc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®· rót nhanh vßng quay vèn cña kh¸ch hµng. §èi víi Ng©n hµng th× thanh to¸n qua Ng©n hµng lµm t¨ng thªm nguån vèn tÝn dông v× nã sö dông ®îc sè tiÒn t¹m thêi nhµn rçi cña kh¸ch hµng göi vµo ®Ó ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thanh to¸n. MÆt kh¸c ng©n hµng thu ®îc phÝ dÞch vô do thùc hiÖn nghiÖp vô thanh to¸n gi÷a c¸c kh¸ch hµng. Th«ng qua c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, Ng©n hµng cã thÓ biÕt ®îc phÇn nµo ho¹t ®éng thanh to¸n cña kh¸ch hµng tõ ®ã tæng hîp sè liÖu ®Ó biÕt ®îc ho¹t ®éng thanh to¸n vèn chung trong c¶ nÒn kinh tÕ. 1.1.3 §iÒu kiÖn ®Ó kh¸ch hµng tham gia thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt Kh¸ch hµng muèn tham gia thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh cña Ng©n hµng vÒ thñ tôc giao dÞch, giÊy tê thanh to¸n. C¸c chøng tõ thanh to¸n qua Ng©n hµng, kh¸ch hµng nép vµo ph¶i ®óng mÉu cña Ng©n hµng Ên hµnh nhîng b¸n, ®Çy ®ñ c¨n cø ph¸p lý, viÕt râ rµng kh«ng tÈy xo¸… §èi víi kh¸ch hµng cã quan hÖ thanh to¸n qua Ng©n hµng thêng xuyªn ph¶i më tµi kho¶n t¹i Ng©n hµng vµ trªn tµi kho¶n ph¶i cã sè d ®Ó thanh to¸n kÞp thêi cho bªn thô hëng. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 1.1.4 Tr¸ch nhiÖm cña Ng©n hµng trong c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt Ng©n hµng ph¶i cung cÊp kÞp thêi vµ ®Çy ®ñ c¸c lo¹i mÉu giÊy tê thanh to¸n qua Ng©n hµng theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng phï hîp qui ®Þnh. Ng©n hµng hìng dÉn kh¸ch hµng lËp thñ tôc khi hä cha biÕt víi th¸i ®é lÞch sù. MÆt kh¸c Ng©n hµng còng thêng xuyªn kiÓm tra, gi¸m s¸t kh¶ n¨ng chi tr¶ cña chñ tµi kho¶n, ph¶i thùc hiÖn viÖc thanh to¸n nhanh chãng, chÝnh x¸c vµ an toµn. Trêng hîp Ng©n hµng vi ph¹m sai lÇm nh chËm tr¶, thÊt l¹c g©y thiÖt h¹i cho kh¸ch hµng th× ph¶i båi thêng t¬ng øng víi sù thiÖt h¹i ®ã. 1.1.5 Thñ tôc më vµ sö dông tµi kho¶n tiÒn göi Theo th«ng t sè 08/TT-NH2, ngµy 21/02/1994 cña Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam, híng dÉn thùc hiÖn thÓ lÖ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt th× viÖc më vµ sö dông tµi kho¶n tiÒn göi ph¶i chÊp hµnh ®óng nh÷ng qui ®Þnh sau ®©y: a/ Thñ tôc më Tµi kho¶n tiÒn göi: §Ó më tµi kho¶n tiÒn göi, kh¸ch hµng ph¶i göi ®Õn Ng©n hµng: - §èi víi kh¸ch hµng lµ c¸c doanh nghiÖp, c¬ quan, tæ chøc, ®oµn thÓ, ®¬n vÞ vò trang: + GiÊy ®¨ng ký më tµi kho¶n do chñ tµi kho¶n (tæng gi¸m ®èc, gi¸m ®èc, chñ doanh nghiÖp, thñ trëng ®¬n vÞ) ký tªn, ®ãng dÊu trong ®ã ph¶i ghi râ: . Tªn ®¬n vÞ . Hä tªn chñ tµi kho¶n . §Þa chØ giao dÞch cña ®¬n vÞ . Sè, ngµy th¸ng n¨m, n¬i cÊp giÊy chøng minh nh©n d©n cña chñ tµi kho¶n. . Tªn ng©n hµng n¬i më tµi kho¶n. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 + B¶ng ®¨ng ký mÉu dÊu vµ ch÷ ký ®Ó giao dÞch víi Ng©n hµng. . Ch÷ ký mÉu cña chñ tµi kho¶n vµ ngêi ®îc uû quyÒn. . Ch÷ ký mÉu cña kÕ to¸n trëng vµ ngêi ®îc uû quyÒn . MÉu dÊu cña ®¬n vÞ. - §èi víi kh¸ch hµng lµ c¸ nh©n: Muèn më tµi kho¶n ph¶i lËp + GiÊy ®¨ng ký më tµi kho¶n do chñ tµi kho¶n ký tªn, trong ®ã ph¶i ghi râ: Hä vµ tªn chñ tµi kho¶n, ®Þa chØ giao dÞch cña chñ tµi kho¶n, sè, ngµy th¸ng n¨m,n¬i cÊp giÊy chøng minh nh©n d©n cña chñ tµi kho¶n, tªn Ng©n hµng n¬i më tµi kho¶n. + B¶n ®¨ng ký mÉu ch÷ ký cña chñ tµi kho¶n ®Ó giao dÞch víi Ng©n hµng. §èi víi tµi kho¶n ®øng tªn c¸ nh©n kh«ng ®îc thùc hiÖn viÖc uû quyÒn ngêi ký thay chñ tµi kho¶n, tÊt c¶ c¸c giÊy tê thanh to¸n, giao dÞch víi ng©n hµng ®Òu ph¶i do chñ tµi kho¶n ký. Sau khi ®· chÊp nhËn viÖc më tµi kho¶n, Ng©n hµng th«ng b¸o cho kh¸ch hµng biÕt sè hiÖu tµi kho¶n, ngµy b¾t ®Çu ho¹t ®éng cña tµi kho¶n. b) Sö dông tµi kho¶n tiÒn göi: Chñ tµi kho¶n cã toµn quyÒn sö dông sè tiÒn trªn tµi kho¶n tiÒn göi tuú theo yªu cÇu chi tr¶ cã thÓ thanh to¸n chuyÓn kho¶n hoÆc rót tiÒn mËt. NÕu chñ tµi kho¶n chi vît qu¸ sè d trªn tµi kho¶n th× chÞu ph¹t theo qui ®Þnh hiÖn hµnh cña Ng©n hµng. Chñ tµi kho¶n ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n theo dâi vµ ®èi chiÕu thêng xuyªn sè d trªn tµi kho¶n tiÒn göi t¹i Ng©n hµng vµ sæ s¸ch cña m×nh ®Ó ®iÒu chØnh chªnh lÖch kÞp thêi. §èi víi Ng©n hµng trÝch tr¶ tiÒn trªn tµi kho¶n ph¶i ®óng lÖnh cña chñ tµi kho¶n, kiÓm so¸t c¸c giÊy tê do chñ tµi kho¶n lËp hoÆc n¬i kh¸c göi ®Õn ph¶i chÝnh x¸c vµ th«ng b¸o kÞp thêi cho chñ tµi kho¶n biÕt khi cã c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh cã liªn quan. 1.2 C¸c thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt 1.2.1 Thanh to¸n b»ng SÐc: SÐc lµ mét h×nh thøc thanh to¸n l©u ®êi, phæ biÕn ë hÇu hÕt c¸c Ng©n hµng trªn thÕ giíi víi tiªu ®Ò: Cheque (tiÕng Anh), ChÌque (tiÕng Ph¸p) mµ 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ngêi ta thêng dÞch sang tiÕng ViÖt Nam lµ “Chi phiÕu”. Riªng ë ViÖt Nam chóng ta kh«ng dïng tiªu ®Ò lµ “Chi phiÕu” mµ dïng tiªu ®Ò “SÐc”. Cã thÓ hiÓu SÐc lµ chøng tõ ®Æc biÖt cã gi¸ trÞ nh tiÒn do kh¸ch hµng hay Ng©n hµng ph¸t hµnh theo mÉu in sÉn nh»m thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô. Ngêi thô hëng nép SÐc vµo Ng©n hµng trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh sÏ ®îc thanh to¸n. Kh¸ch hµng më tµi kho¶n tiÒn göi ë Ng©n hµng nµo ®îc Ng©n hµng ®ã nhîng sÐc l¹i ®Ó sö dông. C¸c Ng©n hµng th× chän mÉu sÐc riªng cña hÖ thèng Ng©n hµng m×nh vµ ®¨ng ký víi nhµ in cña Ng©n hµng Nhµ níc. Ngêi ph¸t hµnh scs vµ ngêi thô hëng sÐc cã tr¸ch nhiÖm b¶o qu¶n chÆt chÏ c¸c tê sÐc ®· ph¸t hµnh vµ cha ph¸t hµnh. Theo thÓ lÖ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt hiÖn nay cã nhiÒu lo¹i sÐc nh sÐc chuyÓn kho¶n, sÐc b¶o chi… A/ SÐc chuyÓn kho¶n: a) Kh¸i niÖm: SÐc chuyÓn kho¶n lµ lo¹i sÐc do chñ tµi kho¶n ph¸t hµnh trùc tiÕp cho ngêi thô hëng nhng kh¶ n¨ng thanh to¸n cña nã phô thuéc vµo sè d trªn tµi kho¶n tiÒn göi cña ngêi ph¸t hµnh. b) Qui ®Þnh vÒ sÐc chuyÓn kho¶n: SÐc chuyÓn kho¶n chØ ®îc dïng trong thanh to¸n chuyÓn kho¶n gi÷a c¸c kh¸ch hµng më t¹i kho¶n t¹i mét Ng©n hµng hoÆc hai Ng©n hµng kh¸c nhau nhng ph¶i cïng tham gia thanh to¸n bï trõ. Chñ tµi kho¶n muèn ph¸t hµnh sÐc chuyÓn kho¶n ph¶i ghi b»ng mùc kh«ng phai, kh«ng nhoÌ, kh«ng ®îc viÕt bót ch×, bót ®á. Kh«ng ®îc ký tªn, ®ãng dÊu vµo c¸c tê sÐc mµ trªn ®ã kh«ng ghi ®ñ c¸c yÕu tè (sÐc khèng). Thêi gian hiÖu lùc cña sÐc chuyÓn kho¶n lµ 15 ngµy lµm viÖc kÓ tõ ngµy ngêi ph¸t hµnh sÐc ghi vaß tê sÐc ®Õn ngµy ngêi thô hëng nép sÐc vµo Ng©n hµng. c/ S¬ ®å qu¸ tr×nh thanh to¸n sÐc chuyÓn kho¶n: - Trêng hîp hai kh¸ch hµng më tµi kho¶n trong cïng Ng©n hµng: 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 (2) §¬n vÞ b¸n §¬n vÞ mua (1) Ng©n hµng (3) (5) (4) (1): §¬n vÞ b¸n cung cÊp hµng ho¸ cho ®¬n vÞ mua theo hîp ®ång ®· ký kÕt tríc ®ã. (2): §¬n vÞ mua ph¸t hµnh sÐc chuyÓn kho¶n tr¶ trùc tiÕp cho ®¬n vÞ b¸n. (3): §¬n vÞ b¸n tiÕp nhËn sÐc,tríc tiªn ph¶i kiÓm tra sÐc cßn thêi gian hiÖu lùc? §Çy ®ñ c¨n cø ph¸p lý? Cã tÈy xo¸ söa ch÷a? NÕu tÊt c¶ ®Òu hîp lÖ th× ®¬n vÞ b¸n nép sÐc vµo Ng©n hµng. (4): Ng©n hµng l¹i mét lÇn n÷a kiÓm tra tÝnh hîp lÖ cña tê sÐc, sau ®ã kiÓm tra sè d trªn tµi kho¶n tiÒn göi cña ngêi ph¸t hµnh, nÕu ®ñ thanh to¸n th× Ng©n hµng ghi gi¶m tµi kho¶n tiÒn göi ngêi ph¸t hµnh vµ b¸o cho hä biÕt (b¸o nî) (5): Ng©n hµng ghi t¨ng tµi kho¶n ngêi b¸n vµ b¸o cho hä biÕt (b¸o cã) - Trêng hîp hai kh¸ch hµng më tµi kho¶n ë hai Ng©n hµng kh¸c nhau §¬n vÞ b¸n §¬n vÞ mua (2) Ng©n hµng Bªn b¸n 12 Ng©n hµng Bªn mua Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 (1) (3) (6) (3) (4) (5) (3*) (1): §¬n vÞ b¸n cung cÊp hµng ho¸ cho ®¬n vÞ mua theo hîp ®ång ®· ký kÕt tríc ®ã. (2): §¬n vÞ mua ph¸t hµnh sÐc chuyÓn kho¶n tr¶ trùc tiÕp cho ®¬n vÞ b¸n. (3): §¬n vÞ b¸n cã thÓ nép sÐc chuyÓn kho¶n vµo Ng©n hµng bªn mua hoÆc nép vµo Ng©n hµng bªn b¸n sau khi ®· kiÓm tra tÝnh hîp lÖ cña tê sÐc. (3*): Trong trêng hîp ®¬n vÞ b¸n nép sÐc chuyÓn kho¶n vµo Ng©n hµng bªn b¸n th× Ng©n hµng nµy ph¶i chuyÓn sÐc vÒ Ng©n hµng bªn mua. (4): Ng©n hµng bªn mua tiÕp nhËn sÐc, kiÓm tra c¸c yÕu tè nh trªn sau ®ã kiÓm tra sè d trªn tµi kho¶n tiÒn göi cña ®¬n vÞ mua, nÕu tµi kho¶n nµy cßn ®ñ sè d ®Ó thanh to¸n th× Ng©n hµng bªn mua sÏ ghi gi¶m tµi kho¶n tiÒn göi ®¬n vÞ mua vµ sau ®ã b¸o nî cho ®¬n vÞ mua. (5): Ng©n hµng bªn mua b¸o cã (mét h×nh thøc chuyÓn tiÒn ghi sæ) cho Ng©n hµng bªn b¸n. (6): Ng©n hµng bªn b¸n ghi t¨ng tµi kho¶n ngêi b¸n vµ b¸o cho hä biÕt (b¸o cã) NhËn xÐt: Ph¬ng thøc thanh to¸n nµy ngay sau khi ngêi b¸n giao hµng ho¸ th× nhËn ®îc sÐc chuyÓn kho¶n nhng ë ®©y sÐc chuyÓn kho¶n míi ®îc xem nh lµ “giÊy høa tr¶” cßn Ng©n hµng th× ®ãng vai trß chñ ®éng h¬n 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 trong thanh to¸n. ViÖc ngêi b¸n cã ®îc tr¶ tiÒn hay kh«ng cßn phô thuéc vµo sè d trªn tµi kho¶n tiÌn göi cña ngêi mua hµng. Kinh nghiÖm thùc tÕ cho thÊy nÕu tµi kho¶n tiÒn göi ngêi ph¸t hµnh kh«ng ®ñ sè d th× viÖc ¸ch t¾c trong thanh to¸n thêng xÈy ra. ë níc ta c¸c Ng©n hµng cha thùc hiÖn viÖc thÊu chi- NghÜa lµ cho kh¸ch hµng chi vît qu¸ sè d trªn tµi kho¶n tiÒn göi ë mét møc nµo ®ã. Vµ khi ®ã Ng©n hµng sÏ cho vay ®Ó thanh to¸n khi ph¸t hµnh sÐc qu¸ sè d. HiÖn nay hÇu hÕt c¸c tê sÐc chuyÓn kho¶n ph¸t hµnh qu¸ sè d Ng©n hµng lu gi÷ vµ chê cho ®Õn khi tµi kho¶n cña ngêi ph¸t hµnh ®ñ tiÒn sÏ thanh to¸n kÌm theo c¸c lo¹i ph¹t. - Ph¹t ph¸t hµnh qu¸ sè d: C«ng thøc tÝnh = Sè tiÒn vît qu¸ sè d x 30%. Sè tiÒn ph¹t lo¹i nµy Ng©n hµng sÏ ghi vµo thu quü nghiÖp vô Ng©n hµng. - Ph¹t chËm tr¶: C«ng thøc tÝnh = Sè tiÒn trªn sÐc x Tû lÖ ph¹t x Sè ngµy chËm tr¶. Trong ®ã: + Tû lÖ ph¹t ®îc tÝnh b»ng l·i suÊt nî qu¸ h¹n cña lo¹i cho vay víi l·i suÊt cao nhÊt ®ang ¸p dông t¹i Ng©n hµng. + Sè ngµy chËm tr¶ tÝnh tõ ngµy tê sÐc ®Õn Ng©n hµng (hay Ng©n hµng bªn mua trong trêng hîp kh¸c Ng©n hµng) cho ®Õn ngµy tµi kho¶n tiÒn göi cña ngêi mua (ngêi ph¸t hµnh sÐc) ®ñ sè d ®Ó thanh to¸n. NÕu chñ tµi kho¶n ph¸t hµnh sÐc qu¸ sè d ®Õn tê thø hai th× Ng©n hµng sÏ th«ng b¸o vÒ cho Ng©n hµng Nhµ níc ®Ó th«ng b¸o cho tÊt c¶ c¸c Ng©n hµng kh¸c biÕt. §ång thêi xö lý nh sau: - §×nh chØ quyÒn ph¸t hµnh sÐc chuyÓn kho¶n Ýt nhÊt lµ ba th¸ng, sau ®ã nÕu cam kÕt kh«ng t¸i ph¹m míi ®îc phôc håi quyÒn ph¸t hµnh sÐc. - Thu håi toµn bé sÐc tr¾ng cßn l¹i. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - Sau 10 ngµy cha båi hoµn tiÒn th× tuú theo møc ®é g©y hËu qu¶ mµ ngêi ph¸t hµnh sÐc cã thÓ bÞ truy tè tríc ph¸p luËt. B/ SÐc b¶o chi: a) Kh¸i niÖm: SÐc b¶o chi lµ lo¹i sÐc ®îc Ng©n hµng b¶o ®¶m chi tr¶ b»ng c¸ch trÝch tríc sè tiÒn ghi trªn tê sÐc tõ tµi kho¶n tiÒn göi hoÆc tµi kho¶n tiÒn vay, ®Ó lu ký trªn mét tµi kho¶n riªng nh»m ®¶m b¶o thanh to¸n cho tê sÐc ®ã. b) Qui ®Þnh vÒ sÐc b¶o chi: SÐc b¶o chi ®îc sö dông trong trêng hîp c¸c kh¸ch hµng më tµi kho¶n cïng mét ng©n hµng. NÕu kh¸c Ng©n hµng th× ph¶i cïng hÖ thèng. Trêng hîp kh¸c hÖ thèng chØ ¸p dông gi÷a c¸c Ng©n hµng cã tham gia thanh to¸n bï trõ. Kh¸ch hµng muèn sö dông sÐc b¶o chi ph¶i lËp c¸c liªn uû nhiÖm chi (kÌm theo chuyÓn kho¶n nÕu b¶o chi thêng xuyªn) göi vµo Ng©n hµng. Sau khi kiÓm tra c¸c yÕu tè ®Òu hîp lÖ Ng©n hµng tiÕn hµnh trÝch chuyÓn tµi kho¶n ®ãng dÊu b¶o ®¶m chi tr¶ lªn tê sÐc chuyÓn kho¶n vµ tr¶ l¹i cho kh¸ch hµng. Thêi gian hiÖu lùc cña sÐc b¶o chi lµ 15 ngµy kÓ tõ ngµy Ng©n hµng nhËn b¶o chi sÐc cho ®Õn ngµy ngêi thô hëng nép sÐc vµo Ng©n hµng. c. S¬ ®å qu¸ tr×nh thanh to¸n sÐc b¶o chi: - Trêng hîp hai kh¸ch hµng më tµi kho¶n trong cïng Ng©n hµng: §¬n vÞ b¸n (3) (4) Ng©n hµng 15 §¬n vÞ mua Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 (5) (6) (1) 16 (2) Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - Trêng hîp hai kh¸ch hµng më tµi kho¶n ë hai Ng©n hµng kh¸c nhau (3) §¬n vÞ mua §¬n vÞ b¸n (4) (5) Ng©n hµng Bªn b¸n (6) (1) (7) (2) Ng©n hµng Bªn mua (1): §¬n vÞ mua lµm thñ tôc xin b¶o chi sÐc. (2): Sau khi Ng©n hµng b¶o chi sÏ tr¶ l¹i sÐc cho kh¸ch hµng. (3): Ngêi b¸n cung cÊp hµng ho¸, dÞch vô cho ngêi mua. (4): Ngêi mua tr¶ sÐc b¶o chi cho ngêi b¸n. (5): Ngêi b¸n nép sÐc b¶o chi vµo Ng©n hµng. (6): Ng©n hµng ghi t¨ng tµi kho¶n tiÒn göi ®¬n vÞ b¸n vµ b¸o cho ®¬n vÞ b¸n biÕt. (7): Trêng hîp ngêi b¸n vµ ngêi mua më tµi kho¶n ë hai Ng©n hµng kh¸c nhau th× sau khi Ng©n hµng bªn b¸n ghi t¨ng tµi kho¶n tiÒn göi ngêi b¸n, sÏ göi giÊy b¸o nî vÒ Ng©n hµng bªn mua. GiÊy b¸o nî víi ý nghÜa lµ Ng©n hµng bªn b¸n øng tríc tiÒn tr¶ cho ngêi b¸n do ®ã nã ph¶i ®ßi tiÒn l¹i ë Ng©n hµng bªn mua. Lu ý: Trong thùc tÕ tuú theo sù qui ®Þnh cña tõng Tæng Gi¸m ®èc Ng©n hµng mµ viÖc thanh to¸n sÐc b¶o chi cã thÓ tiÕn hµnh theo nguyªn t¾c trªn, còng cã thÓ tiÕn hµnh thanh to¸n nh sÐc chuyÓn kho¶n. C/ SÐc ®Þnh møc. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 a) Kh¸i niÖm: SÐc ®Þnh møc lµ lo¹i sÐc ®îc Ng©n hµng ®¶m b¶o chi tr¶ kh«ng chØ cho tõng tê sÐc mµ bao gåm nhiÒu tê trong quyÓn sæ sÐc theo mét ®Þnh møc nhÊt ®Þnh. b) Qui ®Þnh vÒ sÐc ®Þnh møc: - Ph¹m vi ¸p dông: Gièng sÐc b¶o chi. - Thñ tôc ph¸t hµnh: Kh¸ch hµng cã nhu cÇu sö dông sÐc ®Þnh møc lËp 3 liªn uû nhiÖm chi yªu cÇu Ng©n hµng trÝch tµi kho¶n tiÒn göi ®Ó më tµi kho¶n tiÒn gØ thanh to¸n sÐc ®Þnh møc. Ng©n hµng khi nhîng sÐc ®Þnh møc cho kh¸ch hµng ph¶i ghi lªn tÊt c¶ c¸c tê sÐc trong sæ sÐc ®Þnh møc vÒ tªn ®¬n vÞ ph¸t hµnh, ®¬n vÞ thô hëng, ghi lªn tê b×a ®Çu tiªn sè tiÒn ®Þnh møc. Sau ®ã Ng©n hµng ký tªn, ®ãng dÊu ®óng chç qui ®Þnh. - Thêi gian hiÖu lùc cho c¶ quyÓn sæ ®Þnh møc lµ 30 ngµy. c) Thanh to¸n sÐc ®Þnh møc S¬ ®å thanh to¸n sÐc ®Þnh møc gièng nh sÐc b¶o chi. Tuy nhiªn cÇn lu ý: - §èi víi ®¬n vÞ mua: NÕu ph¸t hµnh qu¸ ®Þnh møc th× bÞ ph¹t gièng nh sÐc chuyÓn kho¶n ph¸t hµnh qu¸ sè d. - §èi víi ®¬n vÞ b¸n: Ph¶i kiÓm tra sè d cña sÐc ®Þnh møc tríc khi giao hµng. - §èi víi Ng©n hµng nÕu kh¸ch hµng sö dông hÕt sÐc ®Þnh møc mµ vÉn cßn thõa ®Þnh møc th× ph¶i chuyÓn tr¶ sè tiÒn thõa ®ã vÒ tµi kho¶n mµ tríc ®©y Ng©n hµng ®· trÝch. NÕu sö dông hÕt tiÒn ®Þnh møc mµ cßn thõa sÐc tr¾ng th× ph¶i thu håi sè tê sÐc tr¾ng vµ lµm thñ tôc huû bá ®ång thêi cÊp sæ sÐc ®Þnh møc míi nÕu kh¸ch hµng cã yªu cÇu. D/ SÐc c¸ nh©n 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 SÐc c¸ nh©n ¸p dông ®èi víi kh¸ch hµng cã tµi kho¶n tiÒn göi ®øng tªn c¸ nh©n t¹i Ng©n hµng ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô vµ c¸c kho¶n thanh to¸n kh¸c. SÐc c¸ nh©n ®îc thanh to¸n gi÷a c¸c kh¸ch hµng cã tµi kho¶n ë cïng Ng©n hµng, kh¸c Ng©n hµng cïng hÖ thèng hoÆc kh¸c hÖ thèng cã tham gia thanh to¸n bï trõ trªn ®Þa bµn TØnh, Thµnh phè. SÐc c¸ nh©n cè sè tiÒn trªn 5 triÖu ®ång, ngêi ph¸t hµnh ph¶i ®Õn Ng©n hµng lµm thñ tôc b¶o chi gièng nh sÐc b¶o chi. Ngêi thô hëng nhËn sÐc ph¶i yªu cÇu ngêi ph¸t hµnh sÐc xuÊt tr×nh giÊy CMND ®Ó kiÓm tra. ChØ thu nhËn sÐc do ®Ých th©n ngêi cã tªn trªn mÆt sau tê sÐc ph¸t hµnh vµ ký t¹i chç. SÐc c¸ nh©n cã thêi gian hiÖu lùc tèi ®a lµ 10 ngµy lµm viÖc kÓ tõ ngµy ký ph¸t hµnh sÐc. 1.2.2 Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi - chuyÓn tiÒn. A/ Uû nhiÖm chi: a) Kh¸i niÖm: Uû nhiÖm chi lµ lÖnh chi tiÒn cña chñ tµi kho¶n ®îc lËp theo mÉu in sÉn cña Ng©n hµng yªu cÇu Ng©n hµng phôc vô m×nh trÝch tµi kho¶n cña m×nh ®Ó tr¶ cho ngêi thô hëng. b) Qui ®Þnh vÒ uû nhiÖm chi: Uû nhiÖm chi ®îc dïng ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n tr¶ tiÒn hµng dÞch vô hoÆc chuyÓn tiÒn trong cïng hÖ thèng hoÆc kh¸c hÖ thèng Ng©n hµng. Trong vßng 1 ngµy lµm viÖc khi nhËn uû nhiÖm chi Ng©n hµng ph¶i thùc hiÖn ngay yªu cÇu ®ã cña chñ tµi kho¶n nÕu uû nhiÖm chi hîp lÖ vµ sè d trªn tµi kho¶n ®ñ ®Ó thùc hiÖn. c) S¬ ®å thanh to¸n uû nhiÖm chi: - Trêng hîp hai kh¸ch hµng më tµi kho¶n trong cïng Ng©n hµng: 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 (1) §¬n vÞ b¸n §¬n vÞ mua (4) (2) Ng©n hµng 20 (3)