Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở công ty xây dựng số 1...

Tài liệu Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở công ty xây dựng số 1

.PDF
65
257
95

Mô tả:

Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở Công ty xây dựng số 1
Lêi më ®Çu HiÖn nay, trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng môc tiªu t×m kiÕm lîi nhuËn vÉn lu«n lµ môc tiªu c¬ b¶n nhÊt cña c¸c doanh nghiÖp, nã chÞu sù chi phèi ®Õn mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. BÊt kú doanh nghiÖp nµo còng lu«n t×m vµ thùc thi nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m h¹ gi¸ thµnh vµ n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra. Nhng ®Ó lµm ®îc ®iÒu nµy th× kh«ng ph¶i lµ ®¬n gi¶n mµ nã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp bªn c¹nh viÖc t×m híng ®i ®óng ®¾n cho m×nh cßn ph¶i cã mét chÕ ®é kÕ to¸n hîp lý tøc ph¶i phï hîp víi thùc tÕ, ®Æc ®iÓm kinh doanh cña doanh nghiÖp m×nh vµ ph¶i b¶o ®¶m chÕ ®é tµi chÝnh kÕ to¸n. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ ®Ó tÝnh ra gi¸ thµnh s¶n phÈm quyÕt ®Þnh ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ viÖc t¨ng hay gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn c¸c chØ tiªu kinh tÕ kh¸c. ThÊy râ ®îc tÇm quan träng trªn, cïng víi qu¸ tr×nh häc t¹i trêng em ®· ®i s©u vµo nghiªn cøu ®Ò tµi: “KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty x©y dùng sè 1” Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, néi dung chuyªn ®Ò sÏ kÕt cÊu thµnh ba phÇn nh sau: PhÇn I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. PhÇn II: T×nh h×nh thùc tÕ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë xÝ nghiÖp 101 - c«ng ty x©y dùng sè 1. PhÇn III: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty x©y dùng sè 1. V× thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn trong qu¸ tr×nh viÕt chuyªn ®Ò, em kh«ng sao tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, em mong thÇy, c« gãp ý ®Ó chuyªn ®Ò ®îc hoµn thiÖn h¬n. §ång thêi, em xin c¶m ¬n C« TrÇn Thu Phong ®· gióp em hoµn thµnh b¶n chuyªn ®Ò nµy. PhÇn thø nhÊt 1 Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. I-/ §Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y l¾p t¸c ®éng ®Õn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1-/ §Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y l¾p trong ngµnh x©y dùng. X©y dùng c¬ b¶n lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®éc lËp cã chøc n¨ng t¸i s¶n xuÊt tµi s¶n cè ®Þnh cho tÊt c¶ c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nã lµm t¨ng søc m¹nh vÒ kinh tÕ, quèc phßng, t¹o nªn c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho x· héi. Mét ®Êt níc cã mét c¬ së h¹ tÇng v÷ng ch¾c th× ®Êt níc ®ã míi cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. Nh vËy, viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng bao giê còng ph¶i tiÕn tríc mét bíc so víi ngµnh kh¸c. Muèn c¬ së h¹ tÇng v÷ng ch¾c th× x©y dùng lµ mét ngµnh kh«ng thÓ thiÕu ®îc. V× thÕ mét bé phËn lín cña thu nhËp quèc d©n nãi chung vµ qòy tÝch lòy nãi riªng, cïng víi vèn ®Çu t tµi trî tõ níc ngoµi cã trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n. S¶n phÈm x©y dùng lµ c¸c c«ng tr×nh s¶n xuÊt, h¹ng môc c«ng tr×nh, c«ng tr×nh d©n dông cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®a vµo sö dông vµ ph¸t huy t¸c dông. S¶n phÈm cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n lu«n ®îc g¾n liÒn víi mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh nµo ®ã. §Þa ®iÓm ®ã lµ ®Êt liÒn, mÆt níc, mÆt biÓn vµ cã c¶ thÒm lôc ®Þa. V× vËy ngµnh x©y dùng c¬ b¶n kh¸c h¼n víi c¸c ngµnh kh¸c. C¸c ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt ®Æc trng ®îc thÓ hiÖn rÊt râ ë s¶n phÈm x©y l¾p vµ qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm cña ngµnh. §Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y dùng ®îc thÓ hiÖn cô thÓ nh sau S¶n phÈm x©y dùng cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p, thêi gian x©y dùng dµi vµ cã gi¸ trÞ rÊt lín. Nã mang tÝnh cè ®Þnh, n¬i s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®ång thêi lµ n¬i s¶n phÈm hoµn thµnh ®a vµo sö dông vµ ph¸t huy t¸c dông. Nã mang tÝnh ®¬n chiÕc, mçi c«ng tr×nh ®îc x©y dùng theo mét thiÕt kÕ kü thuËt riªng, cã gi¸ trÞ dù ®o¸n riªng vµ t¹i mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh. §iÒu ®Æc biÖt s¶n phÈm x©y dùng mang nhiÒu ý nghÜa tæng hîp vÒ nhiÒu mÆt: kinh tÕ, chÝnh trÞ, kü thuËt, mü thuËt... Qu¸ tr×nh tõ khëi c«ng x©y dùng cho ®Õn khi hoµn thµnh bµn giao ®a vµo sö dông thêng lµ dµi, nã phô thuéc vµo quy m« vµ tÝnh chÊt phøc t¹p vÒ kü thuËt 2 cña tõng c«ng tr×nh. Qu¸ tr×nh thi c«ng thêng ®îc chia thµnh nhiÒu giai ®o¹n, mçi giai ®o¹n thi c«ng bao gåm nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau. Khi ®i vµo tõng c«ng viÖc cô thÓ, do chÞu ¶nh hëng lín cña thêi tiÕt khÝ hËu lµm ngõng qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ lµm gi¶m tiÕn ®é thi c«ng c«ng tr×nh. Së dÜ cã hiÖn tîng nµy v× phÇn lín c¸c c«ng tr×nh ®Òu ®îc thùc hiÖn ë ngoµi trêi, do vËymµ ®iÒu kiÖn thi c«ng kh«ng cã tÝnh æn ®Þnh, lu«n biÕn ®éng theo ®Þa ®iÓm x©y dùng vµ theo tõng giai ®o¹n thi c«ng c«ng tr×nh. C¸c c«ng tr×nh ®îc ký kÕt tiÕn hµnh thi c«ng ®Òu ®îc dùa trªn ®¬n ®Æt hµng, hîp ®ång cô thÓ cña bªn giao thÇu x©y l¾p. Cho nªn nã phô thuéc vµo nhu cÇu cña kh¸ch hµng vµ thiÕt kÕ kü thuËt cña c«ng tr×nh ®ã. Khi cã khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh, ®¬n vÞ x©y l¾p ph¶i ®¶m b¶o bµn giao ®óng tiÕn ®é, ®óng thiÕt kÕ kü thuËt, ®¶m b¶o chÊt lîng c«ng tr×nh. 2-/ Yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p . Do ®Æc thï cña x©y dùng vµ cña s¶n phÈm x©y dùng, nªn viÖc qu¶n lý vÒ ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n cã khã kh¨n phøc t¹p h¬n mét sè ngµnh kh¸c. ChÝnh v× thÕ trong qu¸ tr×nh qu¶n lý ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n ph¶i ®¸p øng c¸c yªu cÇu sau: - C«ng t¸c qu¶n lý ®Çu t vµ x©y dùng c¬ b¶n ph¶i ®¶m b¶o t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô ®îc x· héi vµ thÞ trêng chÊp nhËn vÒ gi¸ c¶, chÊt lîng, ®¸p øng c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ trong tõng thêi kú. - Thùc hiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña nh©n d©n. - Huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ cao nhÊt c¸c nguån ®Çu t trong níc còng nh c¸c nguån vèn tõ níc ngoµi ®Çu t vµo ViÖt Nam, khai th¸c tèt tiÒm n¨ng lao ®éng, tµi nguyªn ®Êt ®ai vµ mäi tiÒm lùc kh¸c nh»m ®éng viªn tÊt c¶ tiÒm n¨ng cña ®Êt níc phôc vô cho qu¸ tr×nh t¨ng trëng, ph¸t triÓn kinh tÕ ®ång thêi b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i. - “X©y dùng theo quy ho¹ch kiÕn tróc vµ thiÕt kÕ kü thuËt ®îc duyÖt ®¶m b¶o bÒn v÷ng mü quan. Thùc hiÖn c¹nh tranh trong x©y dùng nh»m ®¸p øng c«ng nghÖ tiªn tiÕn b¶o ®¶m chÊt lîng vµ thêi h¹n x©y dùng víi chi phÝ hîp lý vµ 3 thùc hiÖn b¶o hµnh c«ng tr×nh” (TrÝch ®iÒu lÖ qu¶n lý ®Çu t vµ x©y dùng, ban hµnh kÌm theo nghÞ ®Þnh sè 42/CP ngµy 16/07/1996 cña chÝnh phñ). Tõ tríc tíi nay, x©y dùng c¬ b¶n lµ mét “lç hæng lín” lµm thÊt tho¸t nguån vèn ®Çu t cña Nhµ níc. §Ó h¹n chÕ sù thÊt tho¸t nµy, Nhµ níc thùc hiÖn viÖc qu¶n lý gi¸ x©y dùng th«ng qua ban hµnh c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch vÒ gi¸ c¸c nguyªn t¾c ph¬ng ph¸p lËp dù to¸n vµ c¸c c¨n cø (®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt, ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n, xuÊt vèn ®Çu t) ®Ó x¸c ®Þnh tæng møc vèn ®Çu t, tæng dù to¸n c«ng tr×nh vµ dù to¸n cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh. Gi¸ thµnh c«ng tr×nh (hoÆc dù ¸n) lµ gi¸ tróng thÇu. C¸c ®iÒu kiÖn ghi trong hîp ®ång gi÷a chñ ®Çu t vµ ®¬n vÞ x©y dùng. Gi¸ tróng thÇu kh«ng vît qu¸ tæng dù to¸n ®îc duyÖt. §èi víi c¸c doanh nghiÖp x©y dùng, ®Ó ®¶m b¶o thi c«ng ®óng tiÕn ®é, ®óng kü thuËt, ®¶m b¶o chÊt lîng c¸c c«ng tr×nh víi cho chi phÝ hîp lý. B¶n th©n c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt chÆt chÏ hîp lý cã hiÖu qu¶. HiÖn nay trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n chñ yÕu ¸p dông ph¬ng ph¸p ®Êu thÇu giao nhËn thÇu x©y dùng. §Ó tróng thÇu mét c«ng tr×nh, doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng mét gi¸ ®Êu thÇu hîp lý cho c«ng tr×nh ®ã dùa trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n do Nhµ níc ban hµnh trªn c¬ së gi¸ c¶ thÞ trêng vµ kh¶ n¨ng cña b¶n th©n doanh nghiÖp. MÆt kh¸c ph¶i ®¶m b¶o s¶n xuÊt kinh doanh cã l·i. §Ó thùc hiÖn c¸c yªu cÇu trªn, ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ ®Æc biÖt lµ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt - qu¶n lý gi¸ thµnh, trong ®ã träng t©m lµ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. 3-/ NhiÖm vô cña c«ng t¸c qu¶n lý tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. X¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña doanh nghiÖp, tháa m·n yªu cÇu qu¶n lý ®Æt ra, vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh 4 mét c¸ch khoa häc hîp lý ®¶m b¶o cung cÊp mét c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp thêi vµ chÝnh x¸c c¸c sè liÖu cÇn thiÕt cho c«ng t¸c qu¶n lý. Cô thÓ lµ: - X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt phï hîp víi tæ chøc s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp, ®ång thêi x¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. - Ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh. - KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ, vËt t nh©n c«ng sö dông m¸y thi c«ng... vµ c¸c dù to¸n chi phÝ kh¸c. Ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c kho¶n chªnh lÖch so víi ®Þnh møc dù to¸n c¸c kho¶n chi phÝ ngoµi kÕ ho¹ch, c¸c kho¶n thiÖt h¹i mÊt m¸t, h háng trong s¶n xuÊt ®Ó ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p ng¨n chÆn kÞp thêi. - TÝnh to¸n chÝnh x¸c, kÞp thêi gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p c¸c s¶n phÈm lµ lao vô hoµn thµnh cña doanh nghiÖp. - KiÓm tra viÖc thùc hiÖn h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, tõng lo¹i s¶n phÈm lao vô... v¹ch ra kh¶ n¨ng vµ c¸c møc h¹ gi¸ thµnh mét c¸ch hîp lý cã hiÖu qu¶. - X¸c ®Þnh ®óng ®¾n, bµn giao thanh to¸n kÞp thêi khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p hoµn thµnh. §Þnh kú kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ khèi lîng thi c«ng dë dang theo nguyªn t¾c quy ®Þnh. - §¸nh gi¸ ®óng ®¾n kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, tõng bé phËn thi c«ng, tæ ®éi s¶n xuÊt... trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. KÞp thêi lËp c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p. Cung cÊp chÝnh x¸c, nhanh chãng c¸c th«ng tin h÷u dông vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý cña l·nh ®¹o xÝ nghiÖp. 4-/ Vai trß - ý nghÜa cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong doanh nghiÖp x©y dùng hiÖn nay. 4.1- Vai trß. 5 H¹ch to¸n kinh tÕ thóc ®Èy tiÕt kiÖm thêi gian lao ®éng, ®éng viªn c¸c nguån dù tr÷ néi bé cña doanh nghiÖp vµ ®¶m b¶o tÝch lòy t¹o ®iÒu kiÖn më réng kh«ng ngõng s¶n xuÊt trªn c¬ së ¸p dông kü thuËt tiªn tiÕn nh»m tháa m·n nhu cÇu ngµy cµng t¨ng vµ n©ng cao phóc lîi cña quÇn chóng lao ®éng. H¹ch to¸n kinh tÕ ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ph¶i nghiªm kh¾c chÊp nhËn c¸c kÕ ho¹ch s¶n xuÊt s¶n phÈm vÒ mÆt hiÖn vËt còng nh vÒ mÆt gi¸ trÞ, chÊp hµnh nghiªm tóc c¸c tiªu chuÈn ®· quy ®Þnh vÒ tµi chÝnh. §èi víi doanh nghiÖp x©y l¾p, viÖc h¹ch to¸n sÏ cung cÊp c¸c sè liÖu mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi ®Çy ®ñ phôc vô cho viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý vµ tæ chøc s¶n xuÊt phï hîp víi yªu cÇu h¹ch to¸n. H¹ch to¸n kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ vÊn ®Ò trung t©m cña c«ng t¸c h¹ch to¸n trong x©y l¾p. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt gióp doanh nghiÖp n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc vÒ chi phÝ vËt t, nh©n c«ng... lµ bao nhiªu so víi dù to¸n vµ kÕ ho¹ch. Tõ ®ã x¸c ®Þnh ®îc møc tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ chi phÝ s¶n xuÊt nh»m ®Æt ra biÖn ph¸p thÝch hîp. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p thÓ hiÖn toµn bé chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh cña ®¬n vÞ. 4.2- ý nghÜa. Gióp cho viÖc qu¶n lý chÆt chÏ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn ®Çu t cña Nhµ níc. §¸p øng yªu cÇu qu¶n lý th«ng qua viÖc cung cÊp ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c kÞp thêi c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 6 II-/ Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. 1-/ Kh¸i niÖm,ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt 1.1-Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p. Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p lµ toµn bé chi phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt hãa ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn. Gi¸ trÞ cña s¶n phÈm x©y l¾p ®îc biÓu hiÖn. Gxl = C + V + m Trong ®ã: Gxl : Gi¸ trÞ s¶n phÈm x©y l¾p. C : Lµ toµn bé gi¸ trÞ t liÖu s¶n xuÊt tiªu hao trong qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm x©y l¾p nh: khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ nguyªn vËt liÖu... ®îc gäi lµ lao ®éng vËt hãa. V : lµ chi phÝ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng tham gia qu¸ tr×nh x©y l¾p t¹o ra s¶n phÈm x©y dùng, nã ®îc gäi lµ hao phÝ lao ®éng cÇn thiÕt. m : Lµ gi¸ trÞ míi do lao ®éng sèng t¹o ra trong qu¸ tr×nh x©y l¾p t¹o ra s¶n phÈm x©y dùng. VÒ mÆt lîng chi phÝ x©y l¾p phô thuéc hai yÕu tè. - Khèi lîng lao ®éng vµ t liÖu s¶n xuÊt ®· bá ra trong qu¸ tr×nh x©y l¾p ë mét thêi kú nhÊt ®Þnh. - Gi¸ c¶ t liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p vµ tiªn lîng cña mét ®¬n vÞ lao ®éng ®· hao phÝ. Trong ®iÒu kiÖn gi¸ c¶ thêng xuyªn biÕn ®éng th× viÖc tÝnh to¸n ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt ch¼ng nh÷ng lµ yÕu tè kh¸ch quan mµ cßn lµ yªu cÇu hÕt søc quan träng trong viÖc cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt cho nhu cÇu qu¶n lý cña l·nh ®¹o doanh nghiÖp, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, doanh 7 nghiÖp ph¶i tù chñ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, kinh doanh ph¶i cã l·i vµ b¶o toµn ®îc vèn. 1.2- Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p. Trong doanh nghiÖp x©y l¾p, c¸c chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm lo¹i cã néi dung kinh tÕ vµ c«ng dông kh¸c nhau. Yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi tõng lo¹i chi phÝ còng kh¸c nhau. ViÖc qu¶n lý s¶n xuÊt, tµi chÝnh, qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng nh÷ng dùa vµo sè liÖu tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt mµ cßn c¨n cø vµo sè liÖu cô thÓ cña tõng lo¹i chi phÝ theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. Kh«ng ph©n lo¹i chi phÝ mét c¸ch chÝnh x¸c th× viÖc tÝnh gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p theo tõng kho¶n môc chi phÝ kh«ng thÓ hiÖn ®îc trong doanh nghiÖp x©y l¾p, viÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh theo c¸c tiªu thøc sau: 1.2.1 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp x©y l¾p theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ. Theo tiªu thøc ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo tÝnh chÊt néi dung kinh tÕ cña chi phÝ gièng nhau xÕp vµo mét yÕu tè, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh trong lÜnh vùc nµo, ë ®©u. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp x©y l¾p ®îc chia thµnh c¸c yÕu tè sau. - Chi phÝ nguyªn nhiªn vËt liÖu bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ c¸c lo¹i ®èi tîng lao ®éng nh: Nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, vËt liÖu thiÕt bÞ x©y dùng. - Chi phÝ nh©n c«ng lµ toµn bé tiÒn c«ng, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, KPC§ vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp x©y l¾p. - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh lµ toµn bé ph¶i trÝch khÊu hao, trÝch tríc chi phÝ söa ch÷a lín trong th¸ng (trong kú) ®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi lµ sè tiÒn ph¶i tr¶ vÒ c¸c lo¹i dÞch vô mua ngoµi, thuª ngoµi (trõ tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt) phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp x©y l¾p nh: chi phÝ thuª m¸y, tiÒn ®iÖn, tiÒn níc... 8 - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn mÆt lµ toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ngoµi bèn yÕu tè chi phÝ trªn nh: chi phÝ b»ng tiÒn mÆt chi phÝ tiÕp kh¸ch. Ph©n lo¹i chi phÝ theo tiªu thøc nµy gióp ta biÕt ®îc kÕt cÊu, tû träng cña tõng lo¹i chi phÝ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phôc vô cho yªu cÇu th«ng tin vµ qu¶n trÞ trong doanh nghiÖp ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cho kú sau. 1.2.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt s¶n xuÊt kinh doanh theo môc ®Ých c«ng dông cña chi phÝ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo môc ®Ých c«ng dông cña chi phÝ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp x©y l¾p ®îc chia thµnh: - Chi phÝ s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc x©y l¾p, chÕ t¹o s¶n phÈm còng nh c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng qu¶n lý vµ phôc vô s¶n xuÊt trong ph¹m vi c¸c ph©n xëng, bé phËn tæ ®éi s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm x©y l¾p ®îc chia thµnh chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp. + Chi phÝ trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm x©y l¾p bao gåm chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. * Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (®· tÝnh ®Õn hiÖn trêng x©y l¾p) cña c¸c vËt liÖu chÝnh vËt liÖu phô vËt kÕt cÊu vËt liÖu lu©n chuyÓn (v¸n khu«n cèp pha giµn gi¸o) b¸n thµnh phÈm... cÇn thiÕt ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm x©y l¾p. * Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp gåm tiÒn l¬ng c¬ b¶n, c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng kh«ng æn ®Þnh hoÆc kh«ng thèng nhÊt trong c¸c vïng tØnh thµnh phè nÕu cha ®îc tÝnh tíi trong ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n sÏ ®îc h×nh thµnh mét kho¶n riªng trong dù to¸n c«ng tr×nh trong gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ trÞ thùc tÕ cña c«ng tr×nh vµo kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng. Víi kho¶n chi phÝ tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng ®îc tÝnh trong ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n còng tÝnh vµo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Chi phÝ tiÒn l¬ng cña c¸n bé qu¶n lý c«ng tr×nh (bé phËn gi¸n tiÕp) ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung mµ kh«ng tÝnh vµo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. 9 * Chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm tiÒn l¬ng c¬ b¶n,c¸c chÕ ®é b¶o hiÓm x· héi,b¶o hiÓm y tÕ,KPC§ cho nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng,c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn mÆt hoÆc vËt liÖu,c«ng cô dông cô cho ph©n xëng còng ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung cña doanh nghiÖp. * Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng bao gåm tiÒn l¬ng,c¸c kho¶n ph¶i trÝch theo l¬ng cña nh©n viªn ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng,chi phÝ khÊu hao m¸y,chi phÝ vËt liÖu. + Chi phÝ gi¸n tiÕp cßn gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ phôc vô qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh x©y l¾p t¹o ra s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn c¸c lo¹i lao vô dÞch vô ë bé phËn tæ ®éi s¶n xuÊt. - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ toµn bé chi phÝ phôc vô vµ qu¶n lý chung c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp x©y l¾p nh c¸c chi phÝ vÒ s¶n xuÊt kinh doanh, qu¶n lý hµnh chÝnh vµ c¸c chi phÝ kh¸c. - Chi phÝ ho¹t ®éng kh¸c lµ toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kh¸c ngoµi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh c¬ b¶n cña doanh nghiÖp x©y l¾p bao gåm: Chi phÝ vÒ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ chi phÝ ho¹t ®éng bÊt thêng. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ cã t¸c dông x¸c ®Þnh sè chi phÝ ®· chi cho tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, lµm c¬ së cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp x©y l¾p. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm sÏ lµ nh÷ng chi phÝ cÊu thµnh trong gi¸ thµnh cña s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh. Ngoµi ra cßn nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i kh¸c nhau nhng hai c¸ch ph©n lo¹i trªn lµ hai c¸ch ®îc sö dông chñ yÕu trong doanh nghiÖp x©y l¾p ®Æc biÖt lµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo c«ng dông kinh tÕ cña chi phÝ, bëi v× trong dù to¸n c«ng tr×nh x©y l¾p chi phÝ s¶n xuÊt ®îc ph©n theo tõng kho¶n môc. 2-/ Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. 2.1- Gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y dùng. §Ó x©y dùng mét c«ng tr×nh hay hoµn thµnh mét lao vô... th× doanh nghiÖp x©y dùng ph¶i ®Çu t vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thi c«ng mét lîng chi phÝ nhÊt ®Þnh, 10 nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra trong qu¸ tr×nh thi c«ng sÏ tham gia cÊu thµnh qu¸ tr×nh ®ã. VËy gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm chi phÝ vËt liÖu chi phÝ nh©n c«ng chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng chi phÝ trùc tiÕp kh¸c... tÝnh cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh ®Õn giai ®o¹n quy íc ®· hoµn thµnh nghiÖm thu bµn giao vµ ®îc chÊp nhËn thanh to¸n ë doanh nghiÖp x©y dùng gi¸ thµnh mang tÝnh chÊt c¸ biÖt. Nªn mçi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay khèi lîng x©y l¾p sau khi hoµn thµnh ®Òu cã mét gi¸ thµnh riªng. BiÕt ®îc gi¸ b¸n tríc khi cã s¶n phÈm hoµn thµnh, tríc khi biÕt ®îc gi¸ thµnh thùc tÕ. Do vËy gi¸ trÞ thùc tÕ cña c«ng tr×nh ®ã quyÕt ®Þnh tíi lç l·i cña doanh nghiÖp. Tuy vËy trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, ®Ó ®a d¹ng hãa ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®îc sù cho phÐp cña Nhµ níc, mét sè doanh nghiÖp ®· chñ ®éng x©y dùng mét sè c«ng tr×nh (chñ yÕu lµ c«ng tr×nh d©n dông nh nhµ ë, v¨n phßng, cöa hµng), sau ®ã b¸n l¹i cho ®èi tîng cã nhu cÇu sö dông víi gi¸ c¶ hîp lý th× gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p còng lµ mét yÕu tè quan träng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ b¸n. 2.2- B¶n chÊt chøc n¨ng cña gi¸ thµnh s¶n phÈm. C¸c chi phÝ s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm lu«n ®îc biÓu hiÖn ë mÆt ®Þnh tÝnh vµ mÆt ®Þnh lîng. Môc ®Ých bá ra chi phÝ cña doanh nghiÖp lµ t¹o nªn gi¸ trÞ sö dông nhÊt ®Þnh ®Ó ®¸p øng yªu cÇu tiªu dïng cña x· héi. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¸c doanh nghiÖp nãi chung, doanh nghiÖp x©y l¾p nãi riªng lu«n quan t©m tíi hiÖu qu¶ cña chi phÝ bá ra ®Ó víi chi phÝ bá ra Ýt nhÊt, thu ®îc gi¸ trÞ sö dông lín nhÊt vµ lu«n t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó h¹ thÊp chi phÝ nh»m môc ®Ých thu lîi nhuËn tèi ®a. Trong hÖ thèng c¸c chØ tiªu kinh tÕ phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu ®¸p øng ®îc néi dung th«ng tin trªn. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n chøa ®ùng hai mÆt kh¸c nhau vèn cã bªn trong cña nã lµ chi phÝ s¶n xuÊt ®· chi ra vµ lîng gi¸ trÞ sö dông thu håi ®îc cÊu thµnh trong khèi lîng s¶n phÈm c«ng viÖc lao vô x©y dùng c¬ b¶n ®· hoµn thµnh. Nh vËy b¶n chÊt cña gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ sù chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè chi phÝ vµo s¶n phÈm x©y l¾p c«ng viÖc lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cã hai chøc n¨ng chñ yÕu: chøc n¨ng thíc ®o bï ®¾p chi phÝ vµ chøc n¨ng lËp gi¸. 11 Toµn bé chi phÝ mµ c¸c doanh nghiÖp chi ra sÏ hoµn thµnh mét khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p, mét c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh ph¶i ®îc bï ®¾p b»ng chÝnh sè tiÒn thu vÒ do quyÕt to¸n c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh vµ khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p ®ã. ViÖc bï ®¾p c¸c chi phÝ ®Çu vµo chØ cã thÓ ®¶m b¶o ®îc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. Môc ®Ých s¶n xuÊt vµ nguyªn t¾c kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o trang tr¶i bï ®¾p mäi chi phÝ ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i cã l·i. Trong c¬ chÕ thÞ trêng gi¸ b¸n s¶n phÈm lao vô phô thuéc rÊt nhiÒu vµo quy luËt cung cÇu vµo sù tháa thuËn gi÷a doanh nghiÖp vµ kh¸ch hµng. Gi¸ b¸n cña s¶n phÈm x©y dùng lµ gi¸ nhËn thÇu. VËy gi¸ nhËn thÇu x©y l¾p biÓu hiÖn gi¸ trÞ cña c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh ph¶i dùa trªn c¬ së gi¸ thµnh dù to¸n ®Ó x¸c ®Þnh, th«ng qua viÖc tiªu thô b¸n s¶n phÈm hµng hãa. Gi¸ b¸n s¶n phÈm lao vô lµ biÓu hiÖn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm, cao vô ph¶i dùa trªn c¬ së gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh. Th«ng qua gi¸ b¸n s¶n phÈm mµ ®¸nh gi¸ ®îc møc ®é bï ®¾p chi phÝ vµ hiÖu qu¶ chi phÝ. 2.3- C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm c«ng t¸c x©y l¾p. 2.3.1 Gi¸ thµnh dù to¸n S¶n phÈm XDCB cã gi¸ trÞ lín thêi gian thi c«ng dµi mang tÝnh ®¬n chiÕc... Do ®ã, mçi c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh ®Òu cã gi¸ trÞ dù to¸n cña tõng c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh ®Ó x¸c ®Þnh ®îc gi¸ thµnh dù to¸n. = + L·i ®Þnh møc. ⇒ Gi¸ thµnh dù to¸n = Gi¸ trÞ dù to¸n - L·i ®Þnh møc Víi l·i ®Þnh møc lµ sè phÇn tr¨m trªn gi¸ thµnh x©y l¾p do Nhµ níc quy ®Þnh ®èi víi tõng lo¹i h×nh x©y l¾p kh¸c nhau, tõng s¶n phÈm x©y l¾p cô thÓ. Gi¸ trÞ dù to¸n cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së ®Þnh møc ®¸nh gi¸ cña c¬ quan cã thÈm quyÒn ban hµnh vµ dùa trªn mÆt b»ng gi¸ c¶ thÞ trêng. Nã chÝnh lµ gi¸ nhËn thÇu cña ®¬n vÞ x©y l¾p ®èi víi ®¬n vÞ chñ thÇu ®Çu t. 2.3.2 Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch. Dùa trªn nh÷ng ®Þnh møc tiªn tiÕn cña néi bé xÝ nghiÖp, gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ c¬ së ®Ó phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p trong giai ®o¹n kÕ ho¹ch. Nã ph¶n ¸nh tr×nh ®é qu¶n lý gi¸ thµnh cña xÝ nghiÖp. = 12 (tÝnh cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh) 2.3.3 Gi¸ thµnh thùc tÕ. BiÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tÊt c¶ c¸c chi phÝ thùc tÕ (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung) mµ doanh nghiÖp x©y l¾p ®· bá ra ®Ó hoµn thµnh mét ®èi tîng x©y l¾p nhÊt ®Þnh. Nã ®îc x¸c ®Þnh theo sè liÖu kÕ to¸n cung cÊp. Gi¸ thµnh thùc tÕ kh«ng chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ trong ®Þnh møc mµ cßn bao gåm nh÷ng chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh kh«ng n»m trong kÕ ho¹ch dù to¸n nh: thiÖt h¹i ph¸ ®i lµm l¹i thiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt nh÷ng mÊt m¸t hao hôt vËt t ... do nguyªn nh©n chñ quan cña b¶n th©n xÝ nghiÖp. Gi÷a ba lo¹i gi¸ thµnh trªn cã mèi quan hÖ vÒ mÆt sè lîng thÓ hiÖn nh sau: Gi¸ thµnh dù to¸n > gi¸ thµnh kÕ ho¹ch > gi¸ thµnh thùc tÕ. ViÖc so s¸nh c¸c lo¹i gi¸ thµnh nµy ®îc thÓ hiÖn trªn cïng mét ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh (tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh nhÊt ®Þnh). XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y dùng, ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong xÝ nghiÖp x©y dùng. Gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p hoµn chØnh vµ gi¸ thµnh cña nh÷ng c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh bµn giao ®îc chñ ®Çu t nghiÖm thu vµ chÊp nhËn thanh to¸n. ChØ tiªu nµy cho phÐp ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c vµ toµn diÖn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, thi c«ng trän vÑn cho mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý vµ chØ ®¹o s¶n xuÊt kÞp thêi ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh ®îc gi¸ thµnh khèi lîng x©y l¾p quy íc (NÕu quy ®Þnh thanh to¸n khèi lîng hoµn thµnh theo giai ®o¹n quy íc). Khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh quy íc lµ khèi lîng hoµn thµnh ®Õn mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh vµ ph¶i tháa m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Ph¶i n»m trong thiÕt kÕ vµ ®¶m b¶o chÊt lîng kü thuËt. - Khèi lîng nµy ph¶i x¸c ®Þnh mét c¸ch cô thÓ vµ ®îc bªn chñ ®Çu t nghiÖm thu vµ chÊp nhËn thanh to¸n. - Ph¶i ®¹t ®îc ®Õn ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý gi¸ thµnh khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh quy íc. Ph¶n ¸nh kÞp thêi chi phÝ s¶n xuÊt cho ®èi tîng x©y l¾p. Tõ 13 ®ã gióp cho doanh nghiÖp ph©n tÝch kÞp thêi chi phÝ ®· chi ra cho tõng ®èi tîng ®Ó cã biÖn ph¸p qu¶n lý thÝch hîp. 2.4- Ph©n biÖt gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së h×nh thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tuy nhiªn gi÷a gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ chi phÝ s¶n xuÊt còng cã sù kh¸c nhau. Do vËy, chóng ta cÇn ph¶i ph©n biÖt râ rµng chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Sù kh¸c nhau ®îc thÓ hiÖn: VÒ ph¹m vi: chi phÝ s¶n xuÊt chØ tÝnh trong mét thêi kú, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i bao gåm c¶ chi phÝ khèi lîng x©y l¾p dë dang kú tríc chuyÓn sang nhng l¹i lo¹i trõ ®i chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng x©y l¾p dë dang cuèi kú. Chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo tõng thêi kú nhÊt ®Þnh cßn gi¸ thµnh x©y l¾p lµ chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tÝnh cho mét c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh hay khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh. Gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p còng cã ®iÓm gièng nhau, bëi v× chóng cã cïng b¶n chÊt lµ ®Òu ph¶n ¸nh nh÷ng chi phÝ hao phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p vµ chi phÝ s¶n xuÊt cña c«ng t¸c x©y l¾p thèng nhÊt vÒ mÆt lîng trong trêng hîp: ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ mét c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh ®îc hoµn thµnh trong kú tÝnh gi¸ thµnh hoÆc gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú b»ng gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. III-/ Néi dung kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p. 1-/ §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm c«ng t¸c x©y l¾p. 1.1- §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p: Theo th«ng t sè 23 BXDNKT ngµy 15 th¸ng 12 n¨m 1994 cña Bé X©y dùng th× dù to¸n x©y l¾p gåm c¸c kho¶n môc: chi phÝ vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ chung, thuÕ vµ l·i. 14 V× vËy khi x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ë tõng doanh nghiÖp cÇn c¨n cø vµo tÝnh chÊt s¶n xuÊt, lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®Þa ®iÓm ph¸t sinh quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt... C¨n cø vµo yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh, yªu cÇu qu¶n lý, kh¶ n¨ng tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh ®é h¹ch to¸n cña doanh nghiÖp. §èi víi doanh nghiÖp x©y l¾p, do ®Æc ®iÓm vÒ s¶n phÈm, vÒ tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nªn ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt thêng ®îc x¸c ®Þnh tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay theo tõng ®¬n ®Æt hµng. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p ®óng vµ phï hîp cã ý nghÜa rÊt to lín trong viÖc tæ chøc h¹ch to¸n ban ®Çu ®Õn tæ chøc tæng hîp sè liÖu ghi chÐp trªn tµi kho¶n, sæ chi tiÕt. 1.2- §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô... do doanh nghiÖp x©y l¾p s¶n xuÊt ra ®ßi hái ph¶i tÝnh ®îc gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp x©y l¾p lµ c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh, khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao c¸c s¶n phÈm lao vô kh¸c ®· hoµn thµnh (nÕu cã). 1.3- Ph©n biÖt ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. §èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ c¨n cø ®Ó më c¸c tµi kho¶n, sæ chi tiÕt, tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chi tiÕt theo tõng c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh. Cßn viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp x©y l¾p l¹i lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n lËp c¸c b¶ng biÓu chi tiÕt tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ tæ chøc c«ng t¸c gi¸ thµnh theo ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Trªn ®©y lµ ®Æc ®iÓm kh¸c nhau song gi÷a hai ®èi tîng nµy cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. VÒ b¶n chÊt chóng ®Òu lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó tËp hîp chi phÝ sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh. Trong doanh nghiÖp x©y l¾p ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh thêng phï hîp víi nhau. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh. Cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ h¹ng môc c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh. 2-/ Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p. 15 2.1 - C¸c ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: 2.1.1 - Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp. §îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng chi phÝ trùc tiÕp. Chi phÝ trùc tiÕp lµ chi phÝ chØ liªn quan ®Õn mét ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Khi cã chi phÝ ph¸t sinh th× c¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc ta tËp hîp chi phÝ cho tõng ®èi tîng s¶n xuÊt. Trêng hîp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ c«ng tr×nh (HMCT) th× hµng th¸ng c¨n cø vµo c¸c chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn c«ng tr×nh (HMCT) nµo th× tËp hîp chi phÝ cho c«ng tr×nh (HMCT) ®ã. 2.1.2 - Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. §îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng chi phÝ gi¸n tiÕp liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Do ®ã, ph¶i x¸c ®Þnh cho phÝ cho tõng ®èi tîng theo ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. §Ó ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng, cÇn ph¶i chän tiªu thøc ph©n bæ vµ tÝnh hÖ sè ph©n bæ chi phÝ: C«ng thøc: H = C/T Trong ®ã: H - HÖ sè ph©n bæ chi phÝ C - Tæng chi phÝ cÇn ph©n bæ. T - Tæng ®¹i lîng cña tiªu thøc ph©n bæ. Møc chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng: Ci = H x Ti Trong ®ã: Ci - Chi phÝ s¶n xuÊt ph©n bæ cho ®èi tîng i Ti - §¹i lîng cña tiªu chuÈn ph©n bæ cña ®èi tîng i Trêng hîp ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ®éi thi c«ng hay c«ng trêng th× chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i tËp hîp theo ®éi thi c«ng hay c«ng trêng. Cuèi kú tæng sè chi phÝ tËp hîp ®îc ph¶i ®îc ph©n bæ cho tõng c«ng tr×nh, HMCT ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm riªng. 2.2 - Tr×nh tù kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. 2.2.1 - KÕ to¸n chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp. 16 Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu cho c«ng tr×nh gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau nh: gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt liÖu chÝnh (g¹ch, v«i, ®¸, c¸t, xi m¨ng...), vËt liÖu phô nh s¬n, c«ng cô dông cô... Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, chi phÝ vËt liÖu chiÕm tû träng lín nhÊt. Gi¸ trÞ vËt liÖu ®îc h¹ch to¸n vµo kho¶n môc nµy, ngoµi gi¸ trÞ thùc tÕ, ngêi b¸n cung cÊp cßn cã c¶ chi phÝ thu mua, vËn chuyÓn tõ n¬i mua tíi n¬i nhËp kho hay xuÊt th¼ng tíi c«ng tr×nh. VËt liÖu sö dông cho x©y dùng c«ng tr×nh (HMCT) nµo th× ph¶i tÝnh trùc tiÕp cho c«ng tr×nh (HMCT) ®ã trªn c¬ së chøng tõ gèc, theo gi¸ thùc tÕ vËt liÖu vµ theo sè lîng thùc tÕ vËt liÖu ®· sö dông. Trêng hîp vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt th× kh«ng thÓ h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo c¸c ®èi tîng sö dông th× ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan. Tiªu thøc ph©n bæ cã thÓ lµ ®Þnh møc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc sè giê m¸y ch¹y hay theo khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc ®· hoµn thµnh. Tæng chi phÝ VLTT cÇn ph©n bæ trong k× = Gi¸ trÞ NVLTT cßn l¹i ®Çu k× Gi¸ trÞ + NVLTT xuÊt dïng cho s¶n xuÊt trong k× Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n cô thÓ ®îc ph¶n ¸nh b»ng: 17 Gi¸ trÞ NVLTT cßn l¹i cuèi k× - TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi( nÕu cã) S¬ ®å 1 - KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (3) 152, 153 621 (1) 154 (4) 142 (2a) (2b) (1) - TËp hîp chi phÝ VLTT (2a) - VL chê ph©n bæ. (2b) - Ph©n bæ dÇn. (3) - PhÕ liÖu thu håi, VL sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho. (4) - KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ VLTT ®Ó tÝnh gi¸ thµnh. 2.2.2 - KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶, ph¶i thanh to¸n cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, thi c«ng nh tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng c¸c kho¶n phô cÊp, tiÒn BHXH, BHYT, KPC§... ViÖc h¹ch to¸n tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n trong doanh nghiÖp th× dùa trªn b¶ng chÊm c«ng theo dâi cho tõng tæ s¶n xuÊt, cho tõng ®éi x©y dùng. B¶ng chÊm c«ng cho biÕt ngµy lµm viÖc thùc tÕ, sè ngµy ngõng nghØ cña tõng ngêi, sau khi ®· ®îc kiÓm tra, x¸c nhËn ë c¸c ®éi s¶n xuÊt, c¸c phßng ban, b¶ng chÊm c«ng ®îc chuyÓn lªn cho phßng lao ®éng tiÒn l¬ng ghi chÐp, theo dâi. Sau ®ã, chuyÓn vÒ cho phßng kÕ to¸n lµm c¨n cø tÝnh l¬ng vµ ph©n bæ tiÒn l¬ng. VÒ nguyªn t¾c, chi phÝ NCTT còng ®îc tËp hîp gièng nh ®èi víi chi phÝ NVLTT. Trêng hîp cÇn ph©n bæ gi¸n tiÕp th× tiªu thøc ph©n bæ cã thÓ lµ tiÒn c«ng, giê c«ng ®Þnh møc hoÆc giê c«ng thùc tÕ. 18 S¬ ®å 2 - KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. 334 622 (1) 154 (3) 338 (2 - 4) (2) (1) - TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. (2) - C¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§. (3) - KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh. 2.2.3 - KÕ to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Tµi kho¶n 623 dïng ®Ó tËp hîp vµ ph©n bá chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y, l¾p c«ng tr×nh. Tµi kho¶n nµy chØ sö dông ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng ®èi víi trêng hîp doanh nghiÖp x©y l¾p thùc hiÖn x©y, l¾p c«ng tr×nh theo ph¬ng thøc thi c«ng hçn hîp võa thñ c«ng võa kÕt hîp b»ng m¸y. Trêng hîp doanh nghiÖp thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh hoµn toµn theo ph¬ng ph¸p b»ng m¸y kh«ng sö dông tµi kho¶n 623 - chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng mµ doanh nghiÖp h¹ch to¸n c¸c chi phÝ x©y l¾p trùc tiÕp vµo c¸c TK 621, 622, 627. Kh«ng h¹ch to¸n vµo TK 623 kho¶n trÝch vÒ b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn tÝnh trªn l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n sö dông m¸y thi c«ng. 19 s¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng 111, 334 623 154 Kho¶n môc chi phÝ SDM TiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho CN C¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ ®iÒu khiÓn m¸y chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng tÝnh cho tõng CT, HMCT 152, 153, 141, 111... Khi xuÊt, mua vËt liÖu phô cho m¸y thi c«ng 214 Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng 111, 112, 331 Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c 133 Ghi chó: Tr­êng hîp thi c«ng hoµn toµn b»ng m¸y, h¹ch to¸n toµn bé chi phÝ sö dông m¸y vµo TK 154 - chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ trªn l­¬ng cña c«ng nh©n sö dông m¸y kh«ng h¹ch to¸n vµo TK 623. ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ (nÕu cã) 2.2.4 - KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung. Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn phôc vô, qu¶n lý s¶n xuÊt, trong ph¹m vi c¸c ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt nh: chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng, chi phÝ vÒ vËt liÖu, c«ng cô dông cô dïng cho qu¶n lý c¸c ph©n xëng, chi phÝ khÊu hao TSC§... C¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung thêng ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt riªng theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ: ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt sau ®ã míi tiÕn hµnh ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ liªn quan. ViÖc ph©n bæ còng ®îc tiÕn hµnh dùa trªn c¸c tiªu thøc ph©n bæ hîp lý nh ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ trùc tiÕp ph©n bæ theo tõng lo¹i chi phÝ... 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan