Tài liệu Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm may mặc tại các công ty cổ phần ngành may mặc

i LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Người cam đoan ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN.....................................................................................................i MỤC LỤC................................................................................................................ ii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.........................................................................v DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU.............................................................vi CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM MAY MẶC TẠI CÁC CÔNG TY CỔ PHẦN NGÀNH MAY MẶC.................................................................................................... 1.1 Tính cấp thiết của đề tài cứu................................................................................. 1.1.1 Về phân loại và kế toán chi phí sản xuất............................................................ 1.1.2 Các doanh nghiệp thực hiện kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm theo chi phí thực tế....................................................................................................... 1.1.3. Về lựa chọn phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ....................... 1.1.4. Một số vấn đề khác............................................................................................. 1.2 Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất..................... 1.2.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu trong nước..................................................... 1.2.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ngoài nước.................................................... 1.3 Nhận dạng và xác lập vấn đề nghiên cứu khác biệt trong đề tài........................ 1.4 Đối tượng, mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu..................................................... 1.4.1 Đối tượng:............................................................................................................ 1.4.2 Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu....................................................................... 1.5 Các câu hỏi đặt ra cho nghiên cứu........................................................................ 1.6 Phạm vi nghiên cứu.............................................................................................. 1.7 Đóng góp kỳ vọng sau hoàn thành mục đích nghiên cứu đề tài........................ 1.8 Kết cấu của luận văn........................................................................................... CHƯƠNG 2: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT................................................................................................................. 2.1 Một số khái niệm chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm............................... iii 2.1.1 Chi phí................................................................................................................ 2.1.2 Chi phí sản xuất................................................................................................. 2.1.3 Giá thành sản phẩm........................................................................................... 2.2 Các quy định về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất........................................................................................ 2.2.1 Phân loại, đối tượng và phương pháp tập hợp chi phí sản xuất...................... 2.2.2 Giá thành sản phẩm........................................................................................... 2.2.3 Chuẩn mực kế toán với kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm............................................................................................................................ 2.2.4 Phương pháp hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất......................................................................................... 2.3. Nhân tố ảnh hưởng đến kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm may mặc tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc....................................... 2.3.1 Nhân tố khách quan.......................................................................................... 2.3.2 Nhân tố chủ quan.............................................................................................. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM MAY MẶC TẠI CÁC CÔNG TY CỔ PHẦN NGÀNH MAY MẶC........ 3.1 Phương pháp nghiên cứu.................................................................................... 3.1.1. Phương pháp thu thập dữ liệu.......................................................................... 3.1.2 Phương pháp phân tích dữ liệu......................................................................... 3.2 Khái quát về các công ty Cổ Phần ngành may mặc.......................................... 3.2.1 Tổng quan tình hình ngành may mặc Việt Nam hiện nay............................... 3.2.2 Đặc điểm tổ chức quản lý và hoạt động sản xuất kinh doanh của các công ty Cổ Phần ngành may mặc........................................................................................ 3.3 Những vấn đề thực tiễn đặt ra đối với kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm may mặc tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc. Nhận dạng và phân tích các yếu tố thực tiễn ảnh hưởng đến chủ đề nghiên cứu..................... 3.3.1 Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong doanh nghiệp...................................... 3.3.2 Ảnh hưởng của các nhân tố bên ngoài doanh nghiệp...................................... iv 3.4 Thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm may mặc tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc.................................................................. 3.4.1 Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm may mặc tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc tại Việt Nam hiện nay................................................... CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM MAY MẶC TẠI CÁC CÔNG TY CỔ PHẦN NGÀNH MAY MẶC.......................................... 4.1 Các kết luận đánh giá chung............................................................................... 4.1.1 Những ưu điểm.................................................................................................. 4.1.2 Hạn chế và nguyên nhân................................................................................... 4.1.3. Các dự báo triển vọng về Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các công ty Cổ Phần ngành may mặc.................................................... 4.2 Nguyên tắc hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm may mặc tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc.................................................. 4.3 Các giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm may mặc tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc................................ 4.3.1 Giải pháp về việc phân loại và tập hợp chi phí sản xuất................................... 4.3.2 Giải pháp về mô hình kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm.................. 4.3.3 Giải pháp về kế toán chi phí sản xuất............................................................... 4.3.4 Giải pháp về đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ............................................ 4.3.5 Giải pháp đối với bộ máy kế toán....................................................................100 4.4 Các kiến nghị để hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm may mặc tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc tại Việt Nam hiện nay ................................................................................................................................... 100 4.4.1 Về phía nhà nước.............................................................................................100 4.4.2 Về phía doanh nghiệp......................................................................................101 4.5 Những hạn chế trong nghiên cứu và những vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu................................................................................................................101 KẾT LUẬN CHUNG...............................................................................................102 TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................103 v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SXC 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Chữ viết tắt CPSXC BHXH BHYT KPCĐ BHTN TSCĐ SXKD NVL Sản xuất chung SLSP CMKT GTSP DNSX NVLTT NCTT CCDC KLSPSX SLSPDD Nội dung Chi phí sản xuất chung Bảo hiểm xã hội Bảo hiểm y tế Kinh phí công đoàn Bảo hiểm thất nghiệp Tài sản cố định Sản xuất kinh doanh Nguyên vật liệu Số lượng sản phẩm Chuẩn mực kế toán Giá thành sản phẩm Doanh nghiệp sản xuất Nguyên vật liệu trực tiếp Nhân công trực tiếp Công cụ dụng cụ Khối lượng sản phẩm sản xuất Số lượng sản phẩm dở dang vi DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU 1. Sơ đồ kế toán tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp…………..….Trang 38 2. Sơ đồ kế toán tập hợp chi phí nhân công trực tiếp……………..…….Trang 39 3. Sơ đồ kế toán tập hợp chi phí sản xuất chung……………………......Trang 40 4. Sơ đồ hạch toán tổng hợp chi phí sản xuất theo phương pháp kê khai thường xuyên ……………………………………………………………..….Trang 41 5. Sơ đồ hạch toán tổng hợp chi phí sản xuất theo phương pháp kiểm kê định kỳ……………………………………………………………….……Trang 42 6. Bảng 3.1: Các loại dự toán chi phí …………………………….…….Trang 63 7. Bảng 4.1 Phân loại chi phí sản xuất theo mối quan hệ với khối lượng sản phẩm hoàn thành………………………………….………………….Trang 90 1 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM MAY MẶC TẠI CÁC CÔNG TY CỔ PHẦN NGÀNH MAY MẶC 1.1 Tính cấp thiết của đề tài cứu Trong xu thế toàn cầu hóa hiện nay, các công ty cổ phần tại Việt Nam đang có nhiều cơ hội phát triển nhưng cũng có không ít thách thức đang chờ đón. Để vượt qua các thách thức và phát triển bền vững các nhà quản trị doanh nghiệp cần có các quyết sách sáng suốt để định hướng phát triển cho công ty . Bộ phận kế toán của mỗi doanh nghiệp chính là nơi cung cấp thông tin một cách chính xác nhất cho nhà quản trị. Trong đó, kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm được coi là một trong các khâu trọng yếu của mỗi doanh nghiệp sản xuất. Thông qua kế toán chi phí giá thành, nhà quản trị sẽ có những quyết định đúng đắn trong việc sản xuất kinh doanh nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh cho doanh nghiệp. Hiện nay tại Việt Nam, kế toán đang được quy định theo hệ thống từ luật, chế độ kế toán, các chuẩn mực kế toán. Kế toán chi phí giá thành cũng không nằm ngoài hệ thống đó, đang được xem xét trên các góc độ kế toán tài chính và các năm gần đây là góc độ kế toán quản trị. Qua các góc độ này nhà quản trị sẽ đầy đủ thông tin để điều hành, kiểm soát, định hướng hoạt động sản xuất kinh doanh của mình. Qua đó góp phần tiết kiệm chi phí, hạ giá thành sản phẩm, và đạt được mục đích cuối cùng là nâng cao lợi nhuận, khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Số liệu do báo chí công bố cho thấy, trong năm 2011, ngành dệt may đặt mục tiêu xuất khẩu đạt tới 13 tỷ đô la, chiếm khoảng 2,5 % thị phần toàn cầu. Hàng dệt may, thêu đan, may mặc của Việt Nam hiện đứng thứ 5 của thế giới và phấn đấu tiến lên hàng top 3 trong những năm tới. Trong năm 2011, hàng dệt may xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ thu về gần 7 tỷ đô la, bán sang EU thu hơn 2 tỷ đô la và xuất qua Nhật Bản chiếm 1.5 tỷ đô la, kim ngạch trên một tỷ đô la còn lại là tại các thi trường khác khắp các châu lục. 2 Nhận định về thành quả khả quan này, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế độc lập phân tích: “Ngành dệt may Việt Nam có tiến bộ rất đáng khích lệ, tốc độ tăng trưởng nhanh, đạt doanh thu xuất khẩu trên 11 tỷ đô la, hàng dệt may có kim ngạch xuất khẩu cao nhất, tạo được nhiều công ăn việc làm, có đóng góp cho xóa đói giảm nghèo, đó là những thành tựu đáng ghi nhận.” Hiện nay mặc dù ngành dệt may Việt Nam đang đà phát triển, chiếm tỷ trọng khá lớn trong xuất khẩu nhưng chủ yếu là đang làm gia công cho nước ngoài trên các đơn hàng đặt trước chứ chưa thực sự chủ động đưa các sản phẩm may mặc của bản thân đi xuất khẩu. Ngoài ra thị trường trong nước còn đang để bỏ ngỏ, hàng hóa may mặc của Trung Quốc đang tràn lan. Đây cũng là một trong những thị trường tiềm năng mà các công ty may mặc tại Việt Nam cần chú ý đến.. Qua tìm hiểu thực tế tại các doanh nghiệp sản xuất ngành may mặc còn tồn tại một số vấn đề cụ thể sau 1.1.1 Về phân loại và kế toán chi phí sản xuất Tại các doanh nghiệp khảo sát đang phân loại chi phí theo nội dung kinh tế hay tính chất của chi phí( Chi phí được phân chia thành chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhân công, chi phí sản xuất chung). Nhưng tại các doanh nghiệp này lại không phân chia đâu là chi phí sản xuất chung cố định và đâu là chi phi sản xuất chung biến đổi như được đề cập trong VAS02 Kế toán CPSXC chưa hoàn toàn tuân thủ quy định tại VAS 02 “Hàng tồn kho”: Theo quy định tại chuẩn mực này thì CPSXC cố định được tính toán phân bổ vào giá thành sản phẩm dựa trên mức công suất bình thường của doanh nghiệp. Trong trường hợp mức sản xuất sản phẩm thực tế thấp hơn công suất bình thường thì chi phí sản xuất chung cố định được phân bổ vào giá thành sản phẩm theo mức công suất bình thường. Khoản chi phí sản xuất chung vượt mức không được tập hợp vào giá thành sản phẩm mà được ghi nhận là chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ. Tuy nhiên, quy định này vẫn chưa được các doanh nghiệp áp dụng bởi tại các doanh 3 nghiệp khảo sát đều chưa tiến hành phân loại chi phí sản xuất chung theo mối quan hệ đối với khối lượng sản phẩm sản xuất là biến phí và định phí sản xuất chung. Vì vậy toàn bộ chi phí sản xuất chung được tập hợp vào giá thành sản phẩm trong kỳ theo chi phí thực tế phát sinh. Chính điều này làm cho doanh nghiệp gặp khó khăn trong quá trình tìm cách giảm thiểu chi phí sản xuất nhằm hạ giá thành sản phẩm. 1.1.2 Các doanh nghiệp thực hiện kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm theo chi phí thực tế Tại các doanh nghiệp khảo sát chỉ những chi phí đã phát sinh cụ thể có chứng từ mới được hạch toán còn những chi phí chưa có chứng từ thì chưa hạch toán mà phải đợi có đầy đủ chứng từ mới hạch toán vào chi phí. Những chi phí này được hạch toán theo ngày ghi trên chứng từ. Như vậy chi phí cuối kỳ tập hợp sẽ thiếu tính thực tế vì những chi phí này thực chất đã phát sinh từ trước nhưng đến kỳ sau chứng từ mới được chuyển về. Điều này dẫn đến chi phí tập hợp không đầy đủ và giá thành sẽ không chính xác. 1.1.3. Về lựa chọn phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ Các doanh nghiệp khảo sát đang lựa chọn phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ theo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. Nếu đánh giá sản phẩm dở dang theo phương pháp này thì chỉ tính cho sản phẩm dở dang khoản chi phí nguyên vật liệu trực tiếp còn các chi phí khác ( chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung ) đã được tính hết vào sản phẩm hoàn thành trong kỳ. Điều này đã làm sai lệch chi phí thực tế phát sinh cho sản phẩm đó do sản phẩm dở dang cuối kỳ này cũng là sản phẩm dở dang đầu kỳ tiếp theo đã được tập hợp thiếu chi phí. Chính vì vậy giá thành sản phẩm sẽ không chính xác. 1.1.4. Một số vấn đề khác Ngoài ra, các doanh nghiệp còn mắc phải một số vấn đề như sau 4 - Quá trình luân chuyển chứng từ về chi phí còn chưa khoa học: Do sự phân chia chức năng nhiệm vụ của các phòng ban liên quan chưa rõ rang và khoa học. - Các công ty mới chỉ chú trọng lập dự toán về nguyên vật liệu trực tiếp chứ chưa lập dự toán về vật liệu phụ trong khi vật liệu phụ ngày càng chiếm tỷ lệ lớn hơn trong tổng chi phí nguyên vật liệu - Trong các công ty này đều đã lên được định mức cho từng loại sản phẩm cụ thể nhưng chưa xây dựng được định mức chung cho toàn bộ sản phẩm trong kỳ sản xuất. Xuất phát từ sự cấp thiết mang tính lý luận và thực tiễn trên, học viên đã tiến hành nghiên cứu luận văn với đề tài: “ Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành may mặc tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc”. 1.2 Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất 1.2.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu trong nước Do tầm quan trọng của kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất mà có rất nhiều bài báo, đề tài nghiên cứu khoa học hay các luận văn nghiên cứu về đề tài này. Một số bài viết có liên quan tới kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm - Bài viết Một số giải pháp kiểm soát chi phí nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động trong doanh nghiệp của tác giả PGS.TS Phạm Văn Dược và NCS Trần Văn Tùng đăng trên tạp chí kế toán ngày 01/12/2008 đã đưa ra lý luận về chi phí nói chung, sự cần thiết về vấn đề kiểm soát chi phí trong doanh nghiệp và từ đó đưa ra một số giải pháp để kiểm soát chi phí. - Bài viết Vận dụng phương pháp phân loại chi phí nhằm góp phần kiểm soát hoạt động của doanh nghiệp của tác giả TS Nguyễn Thị Ngọc Lan đăng trên tạp chí kế toán ngày 13/10/2008. Trong bài đề cập đến các tiêu thức phân loại chi phi mà các doanh nghiệp hiện đang áp dụng, chỉ ra những hạn chế từ đó đề xuất các 5 cách phân loại chi phí nhằm góp phần kiểm soát hoạt động của doanh nghiệp. Điểm nổt bật của bài viết là đưa ra cách vận dụng tiêu thức phân loại chi phí thành biến phí và định phí nhằm phân tích mối quan hệ giữa chi phí, khối lượng và lợi nhuận - Bài viết Kế toán chi phí theo phương pháp “ chi phí mục tiêu” của tác giả Trương Bá Thanh trường đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng đã đề cập đến tính giá theo chi phí mục tiêu là một trong các phương pháp hiện đại trong kế toán quản trị. - Một số luận văn nghiên cứu cùng đề tài + Trong luận văn thạc sỹ “ Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp các loại xe ô tô ở Việt Nam hiện nay » Nguyễn Thị Thu Thủy- Đại học Thương mại đã tiếp cận vấn đề này trên cả hai góc độ kế toán tài chính và kế toán quản trị nhưng do đặc thù ngành sản xuất ô tô tại Việt Nam nên chưa làm nổi bật sự khác biệt và đính hướng chưa rõ ràng. + Tác giả Nguyễn Quốc Thắng (2011) trong đề tài luận án tiến sĩ ” Tổ chức kế toán quản trị chi phí, giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp thuộc ngành giống cây trồng Việt Nam” đã nghiên cứu khả năng áp dụng triết lý quản trị chi phí dựa trên hoạt động (Activity based costing – ABC) và kế toán mục tiêu của những nước phát triển như Pháp, Mỹ + Luận án tiến sĩ “ Tổ chức kế toán quản trị chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp khai thác than” ( năm 2007) của tác giả Trần Văn Hợi 1.2.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ngoài nước Với tầm quan trọng của chi phí và tính giá thành trong doanh nghiệp sản xuất đã có rất nhiều các bài viết ngoài nước đề cập tới vấn đề này. Một số bài viết như 6 -Kaplan, R. S. và A. A. Atkinson, 1998. “Cost-Based Decision Making”. Chương trong Advanced Management Accounting. Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey. Tạm dịch Các quyết định về giá thành dựa trên chi phí -Monden, Y. và Hamada, K., 1991. “Target Costing and Kaizen Costing in Japanese Automobile Companies”. Journal of Management Accounting Research, vol. 3, autumn. Tạm dịch chi phí mục tiêu và chi phí Kaizen tại các công ty ô tô Nhật Bản -Tani, T., H. Okano, N. Shimizu, Y. Ywabuchi, J. Fukuda, và S. Cooray. 1994. “Target Cost Management in japanese Companies : current state of the Art”. Journal of Management Accounting Research, vol. 5, tr. 67-81. Tạm dịch Mục tiêu của chi phí quản lý trong các công ty Nhật Bản -T. Tani, 1995. “Interactive Control in Target Cost Management”. Journal of Management Accounting Research, vol. 6, tr. 399-414. Tạm dịch Tương tác trong các chi phí quản lý. Các bài viết trên chủ yếu đề cập tới tầm quan trọng của chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất. Ngoài các phương pháp tính giá thành theo kế toán tài chính đã đề cập thêm một số phương pháp dựa trên kế toán quản trị. Tóm lại, các bài viết trên đã hệ thống hóa lại công tác kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm, nghiên cứu trên nhiều giác độ, đề xuất nhiều biện pháp mới giúp cho công tác kế toán chính xác và hiệu quả hơn. Đề tài nghiên cứu kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm là một trong những đề tài quen thuộc đã được nghiên cứu nhiều mặt ở cả cấp độ luận văn tốt nghiệp đại học, luận văn thạc sỹ và luận văn tiến sỹ. Tuy nhiên xuất phát từ thực tiễn, sự thay đổi của các chế độ chính sách cũng như thực tế hoạt động sản xuất kinh doanh của từng thời kỳ đã làm nảy sinh những vấn đề mới mẻ cần nghiên cứu sâu và rộng hơn.. Tuy nhiên, trong phạm vi nghiên cứu đề tài luận văn của mình, thông qua khảo sát thực tiễn tại một số công ty Cổ Phần may mặc của Việt Nam, em 7 hy vọng đưa ra được một số đề xuất thiết thực giúp các công ty hoàn thiện phần hành kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm qua đó nâng cac năng lực công tác kế toán nói riêng và sản xuất kinh doanh nói chung. 1.3 Nhận dạng và xác lập vấn đề nghiên cứu khác biệt trong đề tài Trong luận văn tập trung đi sâu vào công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm của các doanh nghiệp ngành may mặc nói chung và các công ty cổ phần ngành may mặc nói riêng. Từ đó đưa ra những hạn chế, tồn tại trong kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc. Cụ thể : + Tìm hiểu tổng quan về chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. + Tìm hiểu chế độ kế toán, phương pháp hạch toán kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm may mặc. Qua đó hệ thống hóa về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm dựa trên việc tìm ra nhưng ưu nhược điểm của công tác kế toán hiện đang áp dụng + Tìm hiểu việc vận dụng hệ thống chuẩn mực kế toán trong kế toán chi phi sản xuất và tính giá thành sản phẩm + Tìm hiểu những ưu điểm và hạn chế trong công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc từ khâu lập dự toán chi phí sản xuất đến khâu lên bảng tổng hợp giá thành sản phẩm. + Đưa ra những ý kiến nhận xét của bản thân và những giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc Mặt khác, luận văn sẽ đi sâu hơn vào tình hình thực tế trong các doanh nghiệp cụ thể được khảo sát thực tiễn với đặc thù vừa sản xuất hàng xuất khẩu vừa sản xuất hàng phục vụ thị trường trong nước. Hình thành nên cách tính chi phí sản xuất và giá thành thống nhất giúp các doanh nghiệp hoàn thiện công tác kế toán của đơn vị mình. 8 1.4 Đối tượng, mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 1.4.1 Đối tượng: Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những vần đề lý luận cũng như thực tiễn liên quan đến kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm may mặc tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc 1.4.2 Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu - Tìm hiểu, làm rõ những vấn đề lý luận về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất nhằm hệ thống hóa và làm sáng tỏ lý luận về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất. - Nghiên cứu các vấn đề thực tế về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm may mặc tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc trên cơ sở so sánh, đối chiếu với hệ thống lý luận chung về kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản để đánh giá thực trạng công tác phần hành này tại các công ty Cổ Phần may mặc hiện nay. - Tìm ra các ưu điểm và hạn chế trong kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc. - Đưa ra các kết luận và đề xuất có tính khả thi để hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm may mặc tại các công ty Cổ Phần may mặc 1.5 Các câu hỏi đặt ra cho nghiên cứu - Tầm quan trọng của công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc - Phương pháp, quy trình tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm đã phù hợp với chế độ, chuận mực kế toán Việt Nam chưa ? - Những thông tin do kế toán chi phí và tính giá thành cũng cấp đã đủ cho nhà quản trị sử dụng trong việc đưa ra các quyết sách kinh doanh ? 9 - Những tồn tại, hạn chế cần khắc phục và định hướng giải quyết những hạn chế này trong quá trình tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm may mặc tại các Công ty Cổ Phần may mặc là gì ? 1.6 Phạm vi nghiên cứu Luận văn đi sâu vào nghiên cứu công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc Các doanh nghiệp mà học viên khảo sát gồm: 1. Công ty Cổ Phần Dư Kim 2. Công ty Cổ phần may Đông Mỹ Hanosimex 3. Công ty Cổ Phần may Phương Đông Đặc điểm chung của các công ty trên + Tất cả các doanh nghiệp trong phạm vi nghiên cứu đề tài này đều áp dụng chế độ kế toán doanh nghiệp theo Quyết định số 15/2006/QĐ-BTC ban hành ngày 20 tháng 03 năm 2006 của Bộ Tài chính. + Các công ty trên đều là các công ty sản xuất hàng may mặc vừa sản xuất hàng xuất khẩu vừa có các thương hiệu riêng dành cho thị trường trong nước + Các công ty trên đều tập hợp chi phí sản xuất theo phương pháp trực tiếp và tính giá thành theo định mức. Thông qua việc nghiên cứu các công ty trên đề tài sẽ đi sâu phân tích công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành từ đó hệ thống hóa cho các mô hình công ty tương tự. 1.7 Đóng góp kỳ vọng sau hoàn thành mục đích nghiên cứu đề tài Trong nền kinh tế cạnh tranh hiện nay, mọi doanh nghiệp tham gia vào thị trường đều phải tìm mọi cách nâng cao năng lực của bản thân. Vì thế, hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm may mặc tại các công ty Cổ Phần may mặc góp phần giúp các nhà quản trị có thêm thông tin để diều hành sản xuất 10 kinh doanh, kiểm soát chi phí, hạ giá thành sản phẩm tối ưu hóa lợi nhuận qua đó nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Thông qua đề tài của mình, hy vọng các công ty là đối tượng khảo sát có thể hoàn thiện công tác kế toán của mình đồng thời qua việc nghiên cứu bản thân em sẽ hoàn thiện thêm về kiến thức chuyên môn nghiệp vụ kế toán. 1.8 Kết cấu của luận văn Nội dung của luận văn bao gồm 4 chương: Chương 1: Tổng quan nghiên cứu Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm may mặc tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc Trong chương này, luận văn đã giới thiệu tổng quan về đề tài nghiên cứu, về tính cấp thiết của đề tài, các nghiên cứu trong và ngoài nước có liên quan, về mục tiêu, đối tượng, nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu đề tài. Chương 2: Một số vấn đề lý luận về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm may mặc tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc hiện nay Trong chương này, đề tài khái quát các vấn đề lý luận về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm nói chung. Từ việc đưa ra các khái niệm, bản chất đến phân loại chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm, các yếu tố ảnh hưởng đến chủ đề nghiên cứu.. Lý luận chương 2 là cơ sở để xem xét, đánh giá thực trạng và hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm may mặc tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc trong chương 3. Chương 3: Phương pháp nghiên cứu và phân tích thực trạng Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm may mặc tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc Trong chương này, đề tài khái quát tình hình tổ chức và hoạt động của khách thể nghiên cứu, nhận dạng và phân tích các yếu tố thực tiễn ảnh hưởng đến chủ đề nghiên cứu và tập trung phản ánh thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm may mặc tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc. Qua đó luận văn 11 cũng đã phân tích những ưu điểm và tồn tại trong kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm làm cơ sở để đưa ra các giải pháp hoàn thiện ở chương 4. Chương 4: Kết luận và đề xuất giải pháp về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm may mặc tại các công ty Cổ Phần ngành may mặc Trong chương này luận văn chỉ ra những ưu nhược điểm trong công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm thông qua đó đề xuất một số giải phát xuất phát từ thực tiễn nhằm hoàn thiện các hạn chế này. 12 CHƯƠNG 2 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT 2.1 Một số khái niệm chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm Để tiếp cận đề tài nghiên cứu ta đi sau tìm hiểu một số khái niêm cơ bản về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm được đề cập trong chuẩn mực, chế độ kế toán Việt Nam hiện nay. 2.1.1 Chi phí Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 01 “Chuẩn mực chung”: Chi phí là tổng giá trị các khoản làm giảm lợi ích kinh tế trong kỳ kế toán dưới hình thức các khoản tiền chi ra, các khoản khấu trừ tài sản hoặc phát sinh các khoản nợ dẫn đến làm giảm vốn chủ sở hữu, không bao gồm khoản phân phối cho cổ đông hoặc chủ sở hữu. 1 Theo định nghĩa này, chi phí được xem xét theo từng kỳ kế toán và là các khoản mục trong báo cáo tài chính. Chi phí được ghi nhận, phản ánh theo những nguyên tắc nhất định. Định nghĩa này hoàn toàn phù hợp khi đứng trên góc độ của đối tượng sử dụng thông tin kế toán tài chính, chủ yếu là các đối tượng bên ngoài doanh nghiệp. Theo giáo trình của Trường Đại học Thương Mại thì: Chi phí được hiểu là toàn bộ các hao phí về lao động sống, lao động vật hóa và các chi phí cần thiết khác mà doanh nghiệp phải chi ra trong quá trình hoạt động kinh doanh, biểu hiện bằng tiền và tính cho một thời kỳ nhất định Quan điểm này đã thể hiện rõ cho người đọc nói chung và người làm kế toán nói riêng biết được cấu thành nên chi phí trong doanh nghiệp mình là gì từ đó có những cách hạch toán chính xác và phù hợp nhất. Cụ thể nội dung của chi phí theo quan điểm này có thể biểu hiện bằng công thức : C + V + m. Trong đó, C là hao phí 1 Hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam, Ban hành và công bố theo Quyết định số 165/2002/QĐ-BTC ngày 31 tháng 12 năm 2002 của Bộ trưởng Bộ Tài chính , trang 10. 13 lao động vật hóa – giá trị của tư liệu sản xuất tiêu hao như khấu hao TSCĐ, chi phí vật liệu, công cụ, dụng cụ…. V là hao phí lao động sống như chi phí về tiền lương, tiền công phải trả cho người lao động tham gia vào quá trình hoạt động kinh doanh; m là một phần giá trị mới sáng tạo ra như các khoản trích theo lương như BHXH, BHYT, KPCĐ, các khoản thuế có tính chất chi phí như thuế tài nguyên, thuế môn bài, thuế đất, chi phí lãi vay. Tóm lại, các quan điểm về chi phí trong doanh nghiệp tuy có khác nhau về cách diễn đạt, về mức độ khái quát nhưng đều thể hiện bản chất của chi phí là những hao phí phải bỏ ra để đổi lấy sự thu về, có thể thu về dưới dạng vật chất, định lượng được như số lượng sản phẩm hoặc thu về dưới dạng tinh thần hay dịch vụ được. 2.1.2 Chi phí sản xuất Trong doanh nghiệp sản xuất thì chi phí sản xuất là một vấn đề quan trọng do nó quyết định mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.Chi phí sản xuất là những khoản chi phí phát sinh tại các bộ phận sản xuất gắn liền với các hoạt động sản xuất chế tạo sản phẩm của doanh nghiệp Theo cách hiểu này, các chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất ra sản phẩm bao gồm ba khoản mục chi phí cơ bản đó là chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung. Trong đó Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp là toàn bộ các chi phí về nguyên liệu, vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu được sử dụng trực tiếp để sản xuất sản phẩm. Chi phí nhân công trực tiếp là các khoản chi phí phải trả cho công nhân trực tiếp thực hiện quá trình sản xuất, bao gồm các khoản tiền lương, tiền công và các khoản trích theo lương ( BHXH, BHYT, KPCĐ, BHTN) được tính vào chi phí sản xuất trong kỳ của công nhân trực tiếp thực hiện quá trình sản xuất. Chi phí sản xuất chung là tất cả các khoản chi phí sản xuất phát sinh tại phân xưởng sản xuất ngoài hai khoản mục chi phí trên để phục vụ và quản lý sản xuất. 14 Ngoài các chi phí có để dễ dàng phần định vào các chi phí trên doanh nghiệp còn phải bỏ ra rất nhiều các chi phí khác mà khó có thể phân định rõ ràng. Vì vậy, chi phí sản xuất còn được hiểu là toàn bộ hao phí về lao động sống, lao đồng vật hóa và các chi phí cần thiết khác mà doanh nghiệp bỏ ra có liên quan đến việc chế tạo sản phẩm, lao vụ, dịch vụ trong một thời kỳ nhất định được biểu hiện bằng tiền. Theo quan điểm này thì chi phí sản xuất ngoài yếu tố về hao phí lao động sống ( tiền lương và các khoản trích theo lương) và lao động vật hóa (nguyên vật liệu, nhiên liệu, khấu hao tài sản cố định,…) thì còn có yếu tố chi phí khác ( chi phí lãi vay, chi phí dịch vụ mua ngoài, các khoản thuế phải nộp nhà nước – thuế tài nguyên,…) Chi phí sản xuất là một yếu tố quan trọng trong quá trình sản xuất vì vậy hiểu đúng, đủ nó giúp kế toán tính chi phí, giá thành chính xác và giúp nhà quản trị lên được kế hoạch sản xuất khả thi. 2.1.3 Giá thành sản phẩm Theo tổng quát: Giá thành sản phẩm là chi phí sản xuất tính cho khối lượng sản phẩm hoàn thành. Giá thành đơn vị sản phẩm là chi phí sản xuất tính cho một đơn vị sản phẩm2 Cụ thể hơn Giá thành sản phẩm là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các khoản chi phí về lao động sống, lao động vật hóa có liên quan đến khối lượng sản phẩm, lao vụ đã hoàn thành.3 Như vậy, giá thành phản ánh lượng giá trị của những hao phí lao động sống và lao động vật hóa đã thực sự chi ra cho sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Trong giá thành sản phẩm chỉ bao gồm những chi phí tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào quá trình sản xuất, tiêu thụ sản phẩm phải được bồi hoàn để tái sản xuất ở doanh nghiệp mà không bao gồm tất cả các chi phí phát sinh trong một kỳ của doanh nghiệp. 2 “ Kế toán chi phí giá thành”- ĐHQG TP.Hồ Chí Minh, NXB Thống kê, năm 2009, trang 22 Giáo trình kế toán tài chính. Ngô Thế Chi, Trương Thị Thủy – Học viện tài chính, NXB Tài Chính trang 252 3