Tài liệu Kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp tại công ty xây dựng trường thành

Lêi c¶m ¬n Qua qu¸ tr×nh häc tËp t¹i trêng vµ thùc tËp t¹i C«ng ty Trêng Thµnh em nhËn thÊy: viÖc trau dåi kiÕn thøc trong nh÷ng n¨m häc rÊt quan träng v× nã lµ nh÷ng kiÕn thøc lý luËn c¬ b¶n ®Ó tiÕp thu thùc tÕ. §èi víi mäi ngµnh nghÒ, ®Æc biÖt lµ ®èi víi ngµnh kÕ to¸n, viÖc kÕt hîp chÆt chÏ lý luËn c¬ b¶n vµ thùc tiÔn mét c¸ch linh ho¹t, phï hîp mµ vÉn gi÷ ®îc nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n lý luËn. §îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña gi¸o viªn híng dÉn – TS Ph¹m ThÞ Thu Thñy vµ c¸c anh, chÞ phßng tµi chÝnh kÕ to¸n trong C«ng ty, em ®· viÕt chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp víi ®Ò tµi “KÕ to¸n chi phÝ x©y dùng c«ng tr×nh chèng lò An Giang t¹i c«ng ty Trêng Thµnh – BQP”. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ò tµi, em ®· cè g¾ng tiÕp cËn víi nh÷ng kiÕn thøc míi nhÊt vÒ chÕ ®é kÕ to¸n, chuÈn mùc kÕ to¸n vµ luËt kÕ to¸n kÕt hîp víi nh÷ng kiÕn thøc ®· häc tËp t¹i Trêng §¹i häc Th¬ng M¹i. V× thêi gian cã h¹n, tÇm nhËn thøc cßn mang nÆng tÝnh lý thuyÕt cha n¾m b¾t ®îc nhiÒu kinh nghiÖm thùc tiÔn nªn ch¾c ch¾n bµi luËn v¨n kh«ng khái thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®îc sù gãp ý cña thÇy c«. Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c¸n bé nh©n viªn trong phßng tµi chÝnh c«ng ty Trêng Thµnh, c¸c thÇy c« gi¸o khoa kÕ to¸n, ®Æc biÖt lµ TS Ph¹m ThÞ Thu Thñy ®· tËn t×nh híng dÉn em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. Bµi viÕt chuyªn ®Ò bao gåm: PhÇn më ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi nghiªn cøu. 2. Môc tiªu nghiªn cøu. 3. Ph¹m vi nghiªn cøu. Ch¬ng 1: Tãm lîc lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n chi phÝ x©y dùng trong doanh nghiÖp x©y l¾p. 1.1 Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i chi phÝ. 1.2 Ph©n ®Þnh néi dung nghiªn cøu kÕ to¸n chi phÝ x©y dùng. Ch¬ng 2: Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu vµ thùc tr¹ng kÕ to¸n chi phÝ x©y l¾p c«ng tr×nh chèng lò an giang t¹i c«ng ty Trêng Thµnh. 2.1 Phương pháp nghiªn cøu ®Ò tµi. NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 1 2.2 Kh¸i qu¸t thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ x©y dùng c«ng tr×nh chçng lò An Giang t¹i c«ng ty Trêng Thµnh. Ch¬ng 3: C¸c kÕt luËn vµ ®Ò xuÊt nh»m kÕ to¸n chi phÝ x©y dùng c«ng tr×nh chèng lò an giang t¹i C«ng ty Trêng Thµnh. 3.1 Nh÷ng kÕt luËn vµ ph¸t hiÖn vÒ kÕ to¸n chi phÝ x©y dùng c«ng tr×nh chèng lò An Giang t¹i c«ng ty Trêng Thµnh. 3.2. C¸c ®Ò xuÊt, kiÕn nghÞ vÒ kÕ to¸n chi phÝ x©y dùng c«ng tr×nh chèng lò An Giang t¹i c«ng ty Trêng Thµnh . Danh môc b¶ng biÓu 1. BiÓu 13 - B¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt (mÉu sè 02/CTTT) 2. BiÓu 12 - B¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt (mÉu sè 01/CTTT) 3. BiÓu 1 - NhËt ký chung 4. BiÓu 2 - Sæ c¸i tµi kho¶n 621 5. BiÓu 7 - C¸c sæ chi tiÕt tµi kho¶n 621 6. BiÓu 3 - Sæ c¸i tµi kho¶n 622 7. BiÓu 8 - Sæ chi tiÕt tµi kho¶n 622 8. BiÓu 4 - Sæ c¸i tµi kho¶n 623 9. BiÓu 9 - Sæ chi tiÕt tµi kho¶n 623 10.BiÓu 5 - Sæ c¸i tµi kho¶n 627 11.BiÓu 10 - Sæ chi tiÕt tµi kho¶n 627 12.BiÓu 15 – B¶ng ph©n bæ khÊu hao vµ chi phÝ chung 13.BiÓu 17 – B¶ng tÝnh khÊu hao 14.BiÓu 14 – B¶ng thanh to¸n l¬ng Danh môc s¬ ®å 1. S¬ ®å 1: KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. 2. S¬ ®å 2: KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. 3. S¬ ®å 3: KÕ to¸n chi phÝ m¸y. 4. S¬ ®å 4: KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung. NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 2 Danh môc tõ viÕt t¾t 1. CPSX: Chi phÝ s¶n xuÊt. 2. VD: VÝ dô. 3. NVL: Nguyªn vËt liÖu. 4. GTGT: Gi¸ trÞ gia t¨ng. 5. XD: x©y dùng. 6. BHXH, BHYT, KPC§: B¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn. 7. TSC§: Tµi s¶n cè ®Þnh. 8. CT, HMCT: C«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 3 PhÇn më ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi nghiªn cøu: X©y dùng c¬ b¶n lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt kü thuËt cho nÒn kinh tÕ quèc d©n, sö dông lîng vèn tÝch luü rÊt lín cña x· héi, ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo GDP, lµ ®iÒu kiÖn thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi trong qu¸ tr×nh CNH –H§H. Trong xu híng ph¸t triÓn chung, ®Æc biÖt lµ c¬ chÕ thÞ trêng, lÜnh vùc ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh ë níc ta hiÖn nay, ®iÒu nµy cã nghÜa lµ vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n còng t¨ng lªn. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ lµm thÕ sao qu¶n lý vèn cã hiÖu qu¶, kh¾c phôc t×nh tr¹ng l·ng phÝ, thÊt tho¸t trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt x©y dùng c¬ b¶n tr¶i qua qu¸ tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p, ®Þa bµn ho¹t ®éng lu«n thay ®æi, thêi gian thi c«ng kÐo dµi. ChÝnh v× thÕ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét c«ng t¸c kÕ to¸n quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi c¸c c«ng tr×nh x©y dùng vµ l¾p ®Æt nãi riªng vµ ®èi víi x· héi nãi chung. Víi Nhµ níc, kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p lµ c¬ së ®Ó Nhµ níc kiÓm so¸t vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n vµ thu thuÕ. Víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp x©y l¾p nãi riªng, doanh nghiÖp cÇn ph¶i tæ chøc kÕ to¸n tèt, hîp lý vµ khoa häc nh»m thu ®îc doanh thu nhiÒu nhÊt vµ chi phÝ bá ra lµ Ýt nhÊt. Muèn vËy, kÕ to¸n cÇn hiÓu râ tõng kho¶n chi phÝ bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó t×m c¸ch gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt thÊp nhÊt tõ ®ã gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp sÏ h¹. Thùc hiÖn ®îc ®iÒu nµy, doanh nghiÖp sÏ cã nhiÒu lîi thÕ khi c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c trªn thÞ trêng. Thùc tÕ thùc tËp t¹i C«ng ty Trêng Thµnh em thÊy: ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty ®· ®i vµo æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn, c«ng ty ®· dÇn kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ trªn thÞ trêng. §iÒu ®ã cho thÊy C«ng ty Trêng Thµnh ®· cã c¸c gi¶i ph¸p ®ång bé, c¸c ®Þnh híng kÕ ho¹ch hiÖu qu¶, lîi nhuËn cña c«ng ty ngµy cµng t¨ng, ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn ®îc n©ng cao. S¶n phÈm cña C«ng ty Trêng Thµnh ë kh¾p mäi miÒn cña ®Êt níc, ®îc kh¸ch hµng tÝn nhiÖm. NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 4 - Về phía doanh nghiệp: Sau khi nghiên cứu vấn đề này trước hết sẽ giúp cho doanh nghiệp nhìn nhận một cách đúng đắn về thực trạng quá trình sản xuất, quản lý và cung cấp các thông tin cần thiết một cách chính xác và kịp thời cho bộ máy lãnh đạo để có các chiến lược, sách lược, các biện pháp phù hợp nhằm tiết kiệm tối đa chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp mà vẫn đảm bảo cho chất lượng công trình. Đồng thời nếu làm tốt công tác này sẽ giúp cho doanh nghiệp có kế hoạch sử dụng vốn một cách có hiệu quả, đảm bảo tính chủ động trong sản xuất và chủ động về nguồn tài chính. - Về phía ban ngành có liên quan như Bộ tài chính, bộ chủ quản: Nghiên cứu công tác kế toán tập hợp chí sản xuất xây dựng sẽ giúp cho ban ngành nhận định đánh giá một cách tổng thể và toàn diện về sự phát triển của nền kinh tế quốc dân, từ đó đưa ra đường lối chính sách phù hợp để khuyến khích, thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp xây dựng làm ăn có hiệu quả và hạn chế quy mô của các doanh nghiệp xây dựng hoạt động không mang tính chiến lược, thua lỗ triền miên không có khả năng khắc phục nhằm mục đích chống lãng phí, cơ cấu lại nền kinh tế, tạo tiền đề cho sự phát triển không ngừng của đất nước. - Về phía người sử dụng thông tin: Như kế toán viên và các nhà quản trị việc nghiên cứu công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất xây dựng giúp họ có được cái nhìn đúng đắn và đầy đủ về chi phí sản xuất để từ đó kế toán có thể tính giá thành sản phẩm xây dựng được chính xác, các nhà quản trị sẽ có các sách lược kịp thời cho kế hoạch hoạt động của doanh nghiệp trong tương lai. 3. Ph¹m vi nghiÕn cøu - §èi tîng nghiªn cøu: KÕ to¸n chi phÝ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh chèng lò An Giang. - Kh«ng gian: T¹i ViÖt Nam. - Thêi gian: Sè liÖu tõ n¨m 2009 ®Õn n¨m 2010. NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 5 Ch¬ng 1: tãm lîc lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n chi phÝ x©y dùng trong doanh nghiÖp x©y l¾p 1.1 Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i chi phÝ. 1.1.1 C¸c kh¸i niÖm - Theo quy định của VAS 01: Chuẩn mực chung + Chi phí sản xuất, kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp như giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí lãi tiền vay và các chi phí liên quan đến hoạt dộng cho các bên khác sử dụng tài sản sinh ra lợi tức, tiền bản quyền ...Những chi phí này phát sinh dưới dạng tiền và các khoản tuơng đương tiền, hàng tồn kho, khấu hao máy móc, thiết bị. + Chi phí sản xuất được ghi nhận trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh khi các khoản chi phí này làm giảm bớt lợi ích kinh tế trong tương lai có liên quan đến việc giảm bớt tài sản hoặc tăng nợ phải trả và chi phí này phải được xác định một cách đáng tin cậy. + Các chi phí sản xuất được ghi chép trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh phải tuân thủ theo nguyên tắc phù hợp giữa doanh thu và chi phí. + Một khoản CPSX được ghi nhận ngay vào báo báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh trong kỳ khi chi phí đó không đem lại lợi ích kinh tế trong các kỳ sau. - Theo quy định của VAS 02: Hàng tồn kho + Ghi nhận giá trị hàng tồn kho đã bán vào chi phí trong kỳ phải đảm bảo nguyên tắc phù hợp giữa chi phí và doanh thu. + Khi bán hàng tồn kho, giá gốc của hàng tồn kho đã bán được ghi nhận là chi phí sản xuất kinh doanh trong kỳ phù hợp với doanh thu liên quan đến chúng được ghi nhận. Tất cả các khoản chênh lệch giữa khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải lập ở cuối niên độ kế toán năm nay lớn hơn khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho đã lập ở cuối niên độ kế toán năm trước, các khoản hao hụt, mất mát NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 6 của hàng tồn kho sau khi trừ (-) phần bồi thường do trách nhiệm của cá nhân gây ra và chi phí sản xuất chung không phân bổ, được ghi nhận là chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ. Trường hợp khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho được lập ở cuối niên độ kế toán năm trước, thì số chênh lệch lớn hơn phải được hoàn nhập ghi giảm chi phí sản xuất, kinh doanh. - Theo quy định của VAS 15: Hợp đồng xây dựng. + Chi phí của hợp đồng xây dựng bao gồm: (+) Chi phí liên quan trực tiếp đến hợp đồng (+) Chi phí chung liên quan đến hoạt động của các hợp đồng và có thể phân bổ cho từng hợp đồng cụ thể. (+) Các chi phí khác có thể thu lại từ khách hàng theo các điều khoản của hợp đồng. + Các chi phí không liên quan đến hoạt động của hợp đồng hoặc không thể phân bổ cho hợp đồng xây dựng thì không được tính trong chi phí của hợp đồng xây dựng + Chi phí của hợp đồng bao gồm chi phí liên quan đến hợp đồng trong suốt giai đoạn kể từ khi ký kết hợp đồng cho đến khi kết thúc hợp đồng. Các chi phí liên quan trực tiếp đến hợp đồng phát sinh trong quá trình đàm phán hợp đồng cũng được coi là một phần chi phí của hợp đồng nếu chúng có thể xác định riêng rẽ, có thể ước tính một cách đáng tin cậy và có nhiều khả năng là hợp đồng sẽ được ký kết. Nếu chi phí phát sinh trong quá trình đàm phán hợp đồng đã được ghi nhận là chi phí sản xuất kinh doanh trong kỳ khi chúng phát sinh thì chúng không còn được coi là chi phí của hợp đồng xây dựng khi hợp đồng được ký kế vào thời kỳ tiếp theo. 1.1.2Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt C¨n cø vµo môc ®Ých tõng lo¹i ho¹t ®éng trong doanh nghiÖp, c¨n cø vµo c«ng dông kinh tÕ cña chi phÝ th× chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh chia thµnh: 1.1.2.1 Chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh th«ng thêng:Bao gåm chi phÝ t¹o ra doanh thu b¸n hµng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. C¨n cø vµo chøc n¨ng, NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 7 c«ng dông cña chi phÝ, c¸c kho¶n chi phÝ nµy chia thµnh chi phÝ s¶n xuÊt vµ chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt, chi phÝ tµi chÝnh. a. Chi phÝ s¶n xuÊt: lµ toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng cÇn thiÕt, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp bá ra cã liªn quan ®Õn viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn. Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp bao gåm: - Chi phÝ NVL trùc tiÕp: lµ toµn bé chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®îc sö dông trùc tiÕp cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: gåm tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ trùc tiÕp cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt nh kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt liªn quan ®Õn viÖc phôc vô vµ qu¶n lý s¶n xuÊt trong ph¹m vi c¸c ph©n xëng, ®éi s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm c¸c yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt nh sau: + Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng: gåm chi phÝ tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n ph¶i tr¶, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña nh©n viªn ph©n xëng, ®éi s¶n xuÊt. + Chi phÝ vËt liÖu: bao gåm chi phÝ vËt liÖu dïng chung cho ph©n xëng s¶n xuÊt víi môc ®Ých lµ phôc vô vµ qu¶n lý s¶n xuÊt. + Chi phÝ dông cô: bao gåm chi phÝ vÒ c«ng cô, dông cô dïng ë ph©n xëng ®Ó phôc vô s¶n xuÊt vµ qu¶n lý s¶n xuÊt. + Chi phÝ khÊu hao TSC§: bao gåm toµn bé chi phÝ khÊu hao TSC§ thuéc c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt qu¶n lý vµ sö dông. + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: gåm c¸c chi phÝ dÞch vô mua ngoµi dïng cho ho¹t ®éng phôc vô vµ qu¶n lý s¶n xuÊt cña ph©n xëng vµ ®éi s¶n xuÊt. + Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: lµ c¸c kho¶n trùc tiÕp b»ng tiÒn dïng cho viÖc phôc vô vµ qu¶n lý s¶n xuÊt ë ph©n xëng s¶n xuÊt. b. Chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt: Chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh bao gåm: Chi phÝ b¸n hµng, Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp c. Chi phÝ tµi chÝnh: Chi phÝ tµi chÝnh lµ nh÷ng chi phÝ vµ c¸c kho¶n lç liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng vÒ vèn nh: Chi phÝ liªn doanh, chi phÝ liªn quan cho vay vèn NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 8 1.1.2.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy th× chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh bao gåm: a. Chi phÝ ban ®Çu: lµ c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i lo liÖu, mua s¾m, chuÈn bÞ tõ tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh. b. Chi phÝ lu©n chuyÓn néi bé: Chi phÝ lu©n chuyÓn néi bé lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ph©n c«ng vµ hîp t¸c lao ®éng trong doanh nghiÖp. 1.1.2.3 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ gi÷a CPSX víi møc ®é ho¹t ®éng a. Chi phÝ kh¶ biÕn (BiÕn phÝ): Lµ nh÷ng chi phÝ cã sù thay ®æi vÒ lîng t¬ng quan tû lÖ thuËn víi sù thay ®æi cña khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú nh: Chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp b. Chi phÝ bÊt biÕn (§Þnh phÝ): Lµ nh÷ng chi phÝ tæng sè kh«ng thay ®æi khi cã sù thay ®æi vÒ møc ®é ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ nh chi phÝ khÊu hao TSC§ theo ph¬ng ph¸p ®êng th¼ng, chi phÝ ®iÖn th¾p s¸ng. c Chi phÝ hçn hîp: Lµ lo¹i chi phÝ mµ b¶n th©n nã gåm c¶ yÕu tè ®Þnh phÝ vµ biÕn phÝ nh: chi phÝ thuª ph¬ng tiÖn vËn t¶i hµng ho¸, chi phÝ ®iÖn tho¹i,… ViÖc ph©n biÖt ®Þnh phÝ, biÕn phÝ, chi phÝ hçn hîp cã ý nghÜa quan träng trong viÖc thiÕt kÕ, x©y dùng m« h×nh chi phÝ trong mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ, khèi lîng vµ lîi nhuËn, x¸c ®Þnh ®iÓm hoµ vèn còng nh ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh doanh quan träng. MÆt kh¸c, cßn gióp c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ph¬ng híng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña chi phÝ. 1.2 Ph©n ®Þnh néi dung nghiªn cøu kÕ to¸n chi phÝ x©y dùng: §èi víi doanh nghiÖp x©y l¾p do nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ s¶n phÈm, vÒ tæ chøc s¶n xuÊt vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm nªn ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt thêng ®îc x¸c ®Þnh lµ tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. * TËp hîp trùc tiÕp cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh hay tõng giai ®o¹n, khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p cã khèi lîng dù to¸n riªng. * TËp hîp gi¸n tiÕp theo nhãm h¹ng môc c«ng tr×nh, c¸c giai ®o¹n x©y l¾p. 1.2.1 Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong DN x©y l¾p vµ c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 9 + Tµi kho¶n 621 “Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”: Tµi kho¶n nµy ®Ó tËp hîp toµn bé chi phÝ nguyªn vËt liÖu ding cho s¶n xuÊt, thi c«ng x©y l¾p, chÕ t¹o s¶n phÈm ph¸t sinh trong kú, cuèi kú kÕt chuyÓn sang TK154. TK 621 më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. + Tµi kho¶n 622 “Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp”: Tµi kho¶n dïng ®Ó tËp hîp vµ kÕt chuyÓn sè chi phÝ tiÒn c«ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt x©y l¾p trùc tiÕp bao gåm tiÒn c«ng, tiÒn l¬ng, tiÒn thëng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c cã tÝnh chÊt tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt x©y l¾p. cuèi kú kÕt chuyÓn sang TK 154, TK 622 kh«ng ph¶n ¸nh chi phÝ trÝch 19% (BHXH, BHYT, KPC§). + Tµi kho¶n 623 “Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng”: tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng tr×nh. Tµi kho¶n nµy chØ sö dông trong nh÷ng doanh nghiÖp x©y l¾p tæ chøc thi c«ng x©y l¾p hçn hîp võa thñ c«ng võa kÕt hîp b»ng m¸y. NÕu doanh nghiÖp thùc hiÖn thi c«ng hoµn toµn b»ng m¸y (s¶n xuÊt chÝnh lµ m¸y thi c«ng) th× mäi chi phÝ s¶n xuÊt cho m¸y ho¹t ®éng tËp hîp vµo TK 621, 622 vµ 627, cuèi kú kÕt chuyÓn vµo TK 154. Kh«ng h¹ch to¸n vµo TK 623 chi phÝ vÒ trÝch KPC§, BHXH, BHYT. TK 623 cã c¸c TK cÊp 2: TK 6231: Chi phÝ nh©n c«ng. TK 6232: Chi phÝ vËt liÖu. TK 6233: Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt. TK 6234: Chi phÝ khÊu hao may thi c«ng. TK 6237: chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. TK 6238: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. + Tµi kho¶n 627 “Chi phÝ s¶n xuÊt chung”: Tµi kho¶n nµy ®Ó tËp hîp tÊt c¶ c¸c chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Ðn viÖc s¶n xuÊt thi c«ng, qu¶n lý s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm ph¸t sinh trong kú, trong c¸c ph©n xëng, c¸c bé phËn, ®éi s¶n xuÊt thi c«ng x©y l¾p. TK 627 gåm c¸c TK cÊp 2 sau: TK 6271: Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, ®éi x©y l¾p, c«ng trêng x©y dùng. TK 6272: Chi phÝ vËt liÖu phôc vô thi c«ng. NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 10 TK 6273: Chi phÝ dông cô, c«ng cô s¶n xuÊt thi c«ng thuéc ph¹m vi c«ng trêng, ph©n xëng s¶n xuÊt. TK 6274: Chi phÝ khÊu hao TSC§ thuéc ph¹m vi c«ng trêng, ph©n xëng. TK 6277: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. TK 6278: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. a. KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ NVL trùc tiÕp bao gåm chi phÝ vÒ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu chÝnh (g¹ch, ®¸, v«i, c¸t, sái, xi m¨ng, s¾t thÐp), nöa thµnh phÈm (panen, vËt kÕt cÊu, thiÕt bÞ víi vËt kiÕn tróc), vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô lao ®éng thuéc TSL§. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®îc c¨n cø vµo c¸c chøng tõ xuÊt kho ®Ó tÝnh gi¸ trÞ thùc tÕ vËt liÖu thùc tÕ xuÊt dïng. Còng cã mét sè NVL xuÊt kho theo gi¸ h¹ch to¸n nh s¾t thÐp. Do ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y dùng nªn viÖc tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, tøc lµ nguyªn vËt liÖu chØ liªn quan ®Õn mét c«ng tr×nh, mét h¹ng môc c«ng tr×nh, tõng hîp ®ång hoÆc tõng ®¬n ®Æt hµng. Tr×nh tù kÕ to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp ®îc m« t¶ qua s¬ ®å 1. b. KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp * TiÒn l¬ng - TiÒn l¬ng chÝnh cña c«ng nh©n trùc tiÕp tham gia x©y dùng c«ng tr×nh vµ l¾p ®Æt m¸y mãc thiÕt bÞ. - TiÒn l¬ng chÝnh cña c«ng nh©n vËn chuyÓn vËt liÖu trong thi c«ng, cña c«ng nh©n lµm nhiÖm vô b¶o dìng bªt«ng, c«ng nh©n dän dÑp vËt liÖu trªn c«ng trêng, c«ng nh©n ghÐp cètpha, lau m¸y tríc khi l¾p. - TiÒn l¬ng chÝnh cña c«ng nh©n khu©n v¸c tõ kho ®Õn chç l¾p, tiÒnl¬ng phô cña c«ng nh©n s¶n xuÊt, tiÒn thëng cña c«ng nh©n x©y l¾p trùc tiÕp. Toµn bé chi phÝ trªn ®îc h¹ch to¸n vµo TK 622 Nî TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (chi tiÕt liªn quan) Cã TK 334, 335: (Chi tiÕt liªn quan) Chøng tõ ban ®Çu ®Ó h¹ch to¸n kho¶n môc nh©n c«ng lµ b¶ng chÊm c«ng ®îc lËp hµng th¸ng cho tõng ®éi s¶n xuÊt, tõng bé phËn s¶n xuÊt. NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 11 H×nh thøc tr¶ l¬ng theo khèi lîng c«ng viÖc giao kho¸n: TiÒn l¬ng Khèi lîng c«ng viÖc ph¶i tr¶ = giao kho¸n hoµn thµnh §¬n gi¸ x tiÒn l¬ng Hµng th¸ng c¨n cø vµo b¶ng chÊm c«ng, hîp ®ång lµm kho¸n vµ c¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan, kÕ to¸n lµm b¶ng thanh to¸n l¬ng theo tõng tæ, ®éi s¶n xuÊt, c¸c phßng ban vµ kiÓm tra viÖc tr¶ l¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. Sau ®ã kÕ to¸n lËp b¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng cho toµn xÝ nghiÖp vµ lµm thñ tôc rót tiÒn göi vÒ quü tiÒn mÆt ®Ó tr¶ l¬ng. §èi víi tiÒn l¬ng tr¶ cho c«ng nh©n viªn nghØ phÐp n¨m theo chÕ ®é, nÕu viÖc nghØ phÐp kh«ng ®Òu ®Æn th× cÇn trÝch tríc l¬ng nghØ phÐp cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. Møc trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp kÕ ho¹ch L¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ = cho CBCNV trong th¸ng Tû lÖ x trÝch tríc Tæng sè tiÒn l¬ng phÐp kÕ ho¹ch cña CBCNV Tû lÖ trÝch tríc = Tæng sè tiÒn l¬ng chÝnh kÕ ho¹ch cña CBCNV * H¹ch to¸n BHXH, BHYT, KPC§ §Ó theo dâi c¸c kho¶n ®îc trÝch BHXH, BHYT, KPC§ kÕ to¸n sö dông TK 338 “Ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c”. C¨n cø vµo chøng tõ tÝnh l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cho c¸c ®èi tîng sö dông, hµng th¸ng kÕ to¸n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cho c«ng nh©n x©y l¾p, c«ng nh©n m¸y thi c«ng vµo chi phÝ s¶n xuÊt. Nî TK 627 Cã TK 338 (chi tiÕt 3382, 3383, 3384) Tr×nh tù kÕ to¸n ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å 2. c. KÕ to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng lµ mét kho¶n chi phÝ lín trong gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p. §Ó kÕ to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng theo QuyÕt ®Þnh 1864/1998/Q§/BTC kÕ to¸n sö dông TK 623 ®Ó tËp hîp chi phÝ. - H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ph¶i phï hîp víi h×nh thøc qu¶n lý sö dông m¸y thi c«ng cña doanh nghiÖp. Th«ng thêng cã 2 h×nh thøc qu¶n lý NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 12 sö dông m¸y thi c«ng, tæ chøc m¸y thi c«ng riªng biÖt chuyªn thùc hiÖn c¸c khèi lîng thi c«ng b»ng m¸y hoÆc giao m¸y thi c«ng cho c¸c ®éi, xÝ nghiÖp x©y l¾p. + NÕu doanh nghiÖp x©y l¾p tæ chøc bé m¸y thi c«ng riªng biÖt vµ ®éi m¸y cã tæ chøc kÕ to¸n th× chi phÝ sö dông m¸y hoÆc khèi lîng cña ca m¸y hoµn thµnh ®îc h¹ch to¸n gièng nh bé phËn s¶n xuÊt phô. Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng tÝnh cho c¸c c«ng tr×nh cã thÓ tÝnh theo gi¸ thµnh thùc tÕ cña ca m¸y hoÆc khèi lîng do m¸y ®· hoµn thµnh hay tÝnh kho¸n néi bé. + NÕu doanh nghiÖp x©y l¾p kh«ng tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt mµ giao m¸y thi c«ng cho c¸c ®éi, xÝ nghiÖp x©y l¾p sö dông th× chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ®îc h¹ch to¸n t¬ng tù nh chi phÝ SXC. - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ph¶i h¹ch to¸n chi tiÕt theo tõng lo¹i m¸y hoÆc nhãm m¸y thi c«ng, ®ång thêi ph¶i chi tiÕt theo c¸c kho¶n môc ®· quy ®Þnh. - TÝnh to¸n ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng cho c¸c ®èi tîng sö dông, ph¶i dùa trªn c¬ së gi¸ thµnh 1 giê/m¸y hoÆc gi¸ thµnh 1 ca/m¸y hoÆc 1 ®¬n vÞ c«ng viÖc hoµn thµnh. d. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ chung KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc qu¶n lý c«ng tr×nh, trong ph¹m vi tæ, ®éi s¶n xuÊt thi c«ng x©y l¾p bao gåm chi phÝ kh¸c cho nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng, tæ, ®éi, chi phÝ vÒ vËt liÖu, dông cô dïng cho qu¶n lý c¸c c«ng trêng. C¸c kho¶n chi phÝ chung thêng ®îc h¹ch to¸n riªng theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, tæ, ®éi c«ng tr×nh. Sau ®ã tiÕn hµnh ph©n bæ cho tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ liªn quan. C¸c kho¶n chi phÝ chØ liªn quan ®Õn mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh sÏ ®îc tËp hîp trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. ViÖc tËp hîp, kÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chi phÝ chung thùc hiÖn trªn TK 627. Ph¬ng ph¸p, tr×nh ®é kÕ to¸n ®îc thÓ hiÖn th«ng qua s¬ ®å 4 e. KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt C¨n cø vµo ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ ®· ®îc x¸c ®Þnh t¬ng øng, kÕ to¸n tiÕn hµnh h¹ch to¸n vµ tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tr×nh tù sau: - C¨n cø vµo ®èi tîng h¹ch to¸n ®· x¸c ®Þnh më sæ hoÆc thÎ h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt, mçi thÎ më cho mét ®èi tîng h¹ch to¸n. NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 13 - C¸c chi phÝ ph¸t sinh trong th¸ng cã liªn quan tíi ®èi tîng h¹ch to¸n nµo th× ghi vµo thÎ (sæ) cña ®èi tîng ®ã. - §èi víi c¸c chi phÝ cÇn ph©n bæ ph¶i ®îc tËp hîp riªng vµ tÝnh ph©n bæ cho tõng ®èi tîng liªn quan. - Cuèi th¸ng, quý tiÕn hµnh tæng hîp toµn bé chi phÝ ph¸t sinh cho tõng ®èi tîng vµ toµn xÝ nghiÖp. ThÎ h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ hµng th¸ng, quý, n¨m cho tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ 1.2.2 HÖ thèng sæ kÕ to¸n sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt Tïy theo ®Æc ®iÓm SXKD, ®iÒu kiÖn cña m×nh mµ doanh nghiÖp ¸p dông h×nh thc sæ kÕ to¸n cho phï hîp. §ång thêi tuú tõng h×nh thøc kÕ to¸n mµ sö dông c¸c lo¹i sæ kh¸c nhau ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Cô thÓ: *Trong h×nh thøc kÕ to¸n NhËt ký chung, c¸c sæ kÕ to¸n sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p gåm: Sæ NhËt ký chung: dïng ®Ó ghi chÐp toµn bé c¸c nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh theo tr×nh tù thêi gian, bªn c¹nh ®ã thùc hiÖn viÖc ph¶n ¸nh theo quan hÖ ®èi øng TK lµm c¨n cø ghi sæ C¸i. Sæ C¸i tµi kho¶n: ®îc më ®Ó ghi chÐp c¸c nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh theo tõng TK nh sæ c¸i TK 621, 622, 623… Sæ chi tiÕt c¸c tµi kho¶n: më cho tõng ®èi täng kÕ to¸n cÇn theo dâi chi tiÕt mµ trªn sæ tæng hîp kh«ng ph¶n ¸nh dîc nh sæ chi tiÕt TK141, 621, 622, 623, …. * Trong h×nh thøc kÕ to¸n chøng tõ ghi sæ, c¸c sæ kÕ to¸n sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p gåm:Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ, Sæ c¸i tµi kho¶n, Sæ chi tiÕt tµi kho¶n * Trong h×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký- sæ c¸i, c¸c sæ kÕ to¸n sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt gåm: NhËt ký - sæ c¸i, C¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt. * Trong h×nh thøc nhËt ký chøng tõ, c¸c sæ kÕ to¸n sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt gåm: NhËt ký chøng tõ, B¶ng kª, Sæ c¸i, Sæ kÕ to¸n chi tiÕt. Th«ng thêng, c¸c phÇn mÒm kÕ to¸n ®îc x©y dùng dùa trªn 2 h×nh thøc kÕ to¸n Chøng tõ ghi sæ vµ NhËt ký chung. NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 14 ë c¸c h×nh thøc kÕ to¸n ®Òu sö dông sæ kÕ to¸n chi tiÕt. Sæ kÕ to¸n chi tiÕt ®îc më tuú thuéc yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp cã thÓ lµ sæ kÕ to¸n chi tiÕt… * Ghi chó: S¬ ®å minh häa cho ch¬ng 1: S¬ ®å 1: KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Mua NVL kh«ng qua kho TK 111.112.131 NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 TK 152 15 TK 152 TK 1541 TK 133 NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 16 TK 621 TK 141(1413) Mua NVL nhËp kho NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 NVL xuÊt dïng cho s¶n xuÊt 17 ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ CPNVLdïng cho SXKD khi qto¸n T¦KLXL GK NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 18 NVL kh«ng dïng hÕt nhËp l¹i kho K/c chi phÝ NVL trùc tiÕp NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 19 S¬ ®å 2: KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 622 TK 334 TK 154 TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n XL K/c CPNCTT TK 141(1413) DuyÖt T¦ l­¬ng ®éi nhËn kho¸n, quyÕt to¸n l­¬ng T¦ cho ®éi S¬ ®å 3: KÕ to¸n chi phÝ m¸y TK 623 TK 334,111 L­¬ng ph¶i tr¶ cho CNV ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng TK 154 TK 152,153,111, 112,331 Chi phÝ NVL, CCDC, dïng cho m¸y thi c«ng TK 214 Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng TK 133 KhÊu hao m¸y thi c«ng NguyÔn ThÞ Nh Quúnh Líp K39DK8 20