GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
TÓM LƯỢC
Đề tài nghiên cứu “Kế toán bán mặt hàng xi măng tại công ty cổ phần xi măng
Sông Cầu” dựa trên những lý thuyết cơ bản về kế toán bán hàng để tiến hành nghiên
cứu trên các nội dung và đề xuất giải pháp về kế toán bán hàng.
Đề tài sử dụng phương pháp hệ nghiên cứu bao gồm: phương pháp thu thập dữ liệu
và phương pháp sử dụng dữ liệu, tiến hành nghiên cứu kết hợp có sở lý luận chung và
thực tranh hoạt động của công ty để từ đó phân tích, thống kê, tổng hợp, đối chiếu, so
sánh các dữ liệu thứ cấp nhằm đánh giá kế toán bán hàng của công ty.
Chương 1: Một số vấn đề lý luận cơ bản về kế toán bán hàng.
Trình bày các khái niệm bán hàng, khái niệm doanh thu, các khoản giảm trừ doanh
thu, giá gốc hàng bán, phương thức thanh toán, phương thức bán, các quy định của
chuẩn mực kế toán và quyết định 15/2006/QĐ-BTC chi phối nghiệp vụ bán hàng về
mọi mặt chứng từ, tài khoản, trình tự,sổ kế toán.
Chương 2: Thực trạng vấn đề kế toán bán hàng xi măng tại công ty Cổ phần xi
măng Sông Cầu.
Giới thiệu rất đầy đủ từ quá trình hình thành và phát triển, đặc điểm tổ chức quản lý
cho đến hoạt động kinh doanh của công ty.
Chương 3: Các kết luận và đề xuất về kế toán bán hàng xi măng tại công ty cổ phần
xi măng Sông Cầu.
Khóa luận đã đưa ra được các nhận xét, đánh giá ưu điểm và tồn tại trong công ty
về mặt chứng từ, tài khoản và sổ kế toán. Từ đó nêu lên các đề xuất , ý kiến kiến nghị
nhằm hoàn thiện nghiệp vụ kế toán bán hàng xi măng tại công ty xi măng Sông Cầu.
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
Khoa: Kế toán- kiểm
GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
LỜI CẢM ƠN
Trong khoản thời gian thực tập tại công ty xi măng Sông Cầu, em đã nỗ lực hoàn
thiện khóa luận với đề tài: “Kế toán bán hàng xi măng tại công ty cổ phần xi măng
Sông Cầu ”. Ngoài sự cố gắng của bản thân, em đã nhận được sự khích lệ từ rất nhiều
phía nhà trường, thầy cô, gia đình và bạn bè.
Trước hết con xin cảm ơn cha mẹ luôn động viên và tạo điều kiện tốt để con học tập
và hoàn thành luận văn tốt nghiệp này.
Em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của tập thể cán bộ, giảng viên khoa kế toán
kiểm toán trường Đại Học Thương Mại đã truyền cho em những kiến thức quý báu
trong suốt quá trình học tập. Đặc biệt, em cũng bày tỏ lòng cảm ơn chân thành và sâu
sắc nhất đến TS Vũ Tuấn Duy, người đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ em trong quá
trình làm khóa luận tốt nghiệp.
Xin cảm ơn tất cả bạn bè đã và đang động viên em trong quá trình hoc tập và hoàn
thành khóa luận này.
Xin chân thành cảm ơn!
MỤC LỤC
TÓM LƯỢC
LỜI CẢM ƠN
Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t
DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
Khoa: Kế toán- kiểm
GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
PHẦN MỞ ĐẦU............................................................................................................1
1. Tính cấp thiết nghiên cứu của đề tài........................................................................1
2. Mục tiêu cụ thể đặt ra cần giải quyết trong đề tài....................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................2
4. Phương pháp nghiên cứu đề tài...................................................................................2
5. Kết cấu khóa luận tốt nghiệp......................................................................................4
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG TẠI DOANH
NGHIỆP......................................................................................................................... 5
1.1. Các khái niệm và yêu cầu quản lý nghiệp vụ bán hàng.......................................5
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản về kế toán bán hàng.................................................5
1.1.1.1 . Các khái niệm về bán hàng...........................................................................5
1.1.1.2. Các khái niệm về doanh thu bán hàng...............................................................6
1.1.1.3. Khái niệm về giá gốc, giá vốn hàng bán............................................................7
1.1.2. Yêu cầu quản lý và nhiệm vụ kế toán nghiệp vụ bán hàng...................................8
1.1.2.1. Yêu cầu quản lý nghiệp vụ bán hàng.................................................................8
1.1.2.2. Nhiệm vụ kế toán nghiệp vụ bán hàng...............................................................9
1.2. Một số lý luận cơ bản về kế toán nghiệp vụ bán hàng.............................................9
1.2.1. Sự chi phối của VAS đến kế toán bán hàng.....................................................9
1.2.1.1.
Thời điểm ghi nhận doanh thu bán hàng và xác định doanh thu bán hàng
theo quy định của VAS14 “Doanh thu và thu nhập khác”..............................................9
1.2.1.2. Kế toán nghiệp vụ bán hàng theo quy định của VAS 02 “Hàng tồn kho”...............11
1.2.2. Nội dung kế toán nghiệp vụ bán hàng theo chế độ kế toán doanh nghiệp Việt
Nam ban hành theo QĐ số 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/03/2006 của Bộ Trưởng BTC. 12
1.2.2.1.
Chứng từ sử dụng.......................................................................................12
1.2.2.2.
Tài khoản và việc vận dụng tài khoản........................................................13
1.2.2.3.
Tổ chức sổ kế toán......................................................................................17
CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THỰC TRẠNG KẾ TOÁN BÁN
HÀNG SẢN PHẨM XI MĂNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÔNG CẦU.
...................................................................................................................................... 19
2.1. Tổng quan về công ty cổ phần xi măng Sông Cầu và ảnh hưởng của nhân tố môi
trường đến kế toán nghiệp vụ bán xi măng...................................................................19
2.1.1 Tổng quan về về công ty cổ phần xi măng Sông Cầu..........................................19
2.1.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của công ty cổ phần xi măng Sông Cầu.............19
2.1.1.2. Đặc điểm hoạt động kinh doanh quản lý của CTCP xi măng Sông Cầu..........20
2.1.1.3. Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán và Chính sách kế toán áp dụng tại CTCP xi
măng Sông Cầu............................................................................................................23
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
Khoa: Kế toán- kiểm
GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
2.1.2 Ảnh hưởng của nhân tố môi trường đến kế toán bán nhóm hàng Xi Măng..............24
2.1.2.1 Môi trường bên ngoài.......................................................................................24
2.1.2.2 Môi trường bên trong........................................................................................25
2.2 Thực trạng kế toán nghiệp vụ bán sản phẩm xi măng tại công ty cổ phần xi măng
Sông Cầu......................................................................................................................26
2.2.1 Đặc điểm nghiệp vụ bán nhóm hàng XM tại công ty cổ phần xi măng SC..........26
2.2.1.1 Đặc điểm nhóm hàng XM.................................................................................26
2.2.1.3 Chính sách bán hàng xi măng của công ty cổ phần xi măng Sông Cầu............28
2.2.1.4. Phương thức bán hàng.....................................................................................29
2.2.1.5.
Phương thức thanh toán..............................................................................30
2.2.2. Thực trạng kế toán nghiệp vụ bán nhóm hàng xi măng tại Công ty cổ phần xi
măng Sông Cầu............................................................................................................30
2.2.2.1. Khái quát về vận dụng hệ thống kế toán trong kế toán bán nhóm hàng xi măng
tại Công ty cổ phần xi măng Sông Cầu.........................................................................31
2.2.2.2.
Qui trình kế toán bán hàng Xi măng...........................................................32
CHƯƠNG 3. CÁC KẾT LUẬN PHÁT HIỆN VÀ ĐỀ XUẤT VỀ KẾ TOÁN BÁN
HÀNG XI MĂNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÔNG CẦU.....................37
3.1. Các kết luận về đánh giá thực trạng bán hàng sản phẩm xi măng tại công ty cổ
phần xi măng Sông Cầu................................................................................................37
3.1.1. Những kết quả đạt được......................................................................................37
3.1.2. Những phát hiện.................................................................................................38
3.2. Những đề xuất và kiến nghị về công tác kế toán bán mặt hàng xi măng tại công ty
xi măng Sông Cầu........................................................................................................39
3.3. Điều kiện thực hiện................................................................................................41
KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
Khoa: Kế toán- kiểm
GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t
STT
1
2
3
4
5
6
PNK
7
8
9
10
11
12
13
14
ViÕt t¾t
DNTM
Cty CPT§
NKC
GTGT
TK§¦
PhiÕu nhËp kho
PXK
H§
DT
SH
TK
SPS
DPGGHTK
KH
DiÔn gi¶i
Doanh nghiÖp th¬ng m¹i
C«ng ty cæ phÇn tËp ®oµn
NhËt ký chung
Gi¸ trÞ gia t¨ng
Tµi kho¶n ®èi øng
PhiÕu xuÊt kho
Hãa ®¬n
Doanh thu
Sè hiÖu
Tµi kho¶n
Sè ph¸t sinh
Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho
Kh¸ch hµng
DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ
Hình 2.1 Sơ đồ tổ chức bộ máy công ty cổ phần xi măng Sông Cầu
Hình 2.2 Sơ đồ cơ cấu tổ chức phòng kế toán tài chính
Bảng 2.3: Các sản phẩm xi măng của công ty
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
Khoa: Kế toán- kiểm
GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
Bảng 2.4. Các chỉ tiêu chất lượng xi măng PCB30,PCB40,PC30,PC40
Hình 2.5. Phương thức bán hàng
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
Khoa: Kế toán- kiểm
GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết nghiên cứu của đề tài
Về lý thuyết: Nền kinh tế thị trường với sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế
xuất hiện như một động lực thúc đẩy sự phát triển của sản xuất kinh doanh. Để có chỗ
đứng trên thị trường, doanh nghiệp phải biết giải bài toán chất lượng sản phẩm và chi
phí. Và để hàng hóa đến với người sử dụng thì quá trình bán hàng có vai trò đặc biệt
quan trọng. Do vậy, sự quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp trong cơ chế thị
trường là làm thế nào để sản phẩm hàng hóa của mình bán hàng được trên thị trường và
được thị trường chấp nhận đảm bảo thu hồi vốn, bù đắp các chi phí bỏ ra, điều đó cũng
đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp phải không ngừng đẩy mạnh tổ chức và quản lý
tốt công tác bán hàng. Quản lý tốt công tác bán hàng là quản lý đồng thời cả về doanh
thu, về giá vốn và tình hình thanh toán với khách hàng sao cho phù hợp với điều kiện
và đặc điểm kinh doanh của doanh nghiệp. Muốn như vậy thì bộ phận kế toán trong
doanh nghiệp cần phải nắm rõ, nghiên cứu và thực hiện tốt nhiệm vụ này.
Về góc độ thực tiễn: Qua kết quả điều tra khảo sát từ ban lãnh đạo và cán bộ công
nhân viên trong công ty CP xi măng Sông Cầu, hầu hết những người được phỏng vấn
đều cho rằng cần hoàn thiện công tác kế toán bán hàng xi măng hoàn chỉnh hơn. Bước
sang năm 2011 tình hình thế giới có nhiều biến động, lạm phát tiếp tục tăng nhanh, Để
có thể quản lý, giám đốc một cách chính xác, kịp thời tình hình hoạt động sản xuất kinh
doanh nói chung và tình hình tiêu thụ hàng hoá nói riêng thì kế toán có vai trò hết sức
quan trọng. Do vậy, cần phải tìm ra những tồn tại trong công tác kế toán bán hàng xi
măng, để từ đó tìm hiểu nguyên nhân cùng nguồn gốc của các vấn đề phát sinh, phát
hiện và khai thác những tiềm năng của doanh nghiệp để kịp thời khắc phục, nhằm
mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn, đồng thời có những điều chỉnh thích hợp trong quản
lý.
Qua quá trình học tập tại trường và quá trình thực tế tại công ty cổ phần xi măng
Sông Cầu, em nhận thấy quá trình bán hàng mặt hàng xi măng có nhiệm vụ quan trọng
và ảnh hưởng sâu rộng đối với công ty. Do vậy em đã lựa chọn đề tài “Kế toán bán
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
1
Khoa: Kế toán- kiểm
GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
hàng xi măng tại công ty cổ phần xi măng Sông Cầu” làm đề tài cho bài khóa luận
của mình.
2. Mục tiêu cụ thể đặt ra cần giải quyết trong đề tài
- Về mặt lý luận: Hệ thống hóa phân tích, làm rõ những lý luận cơ bản về kế toán
bán hàng trong doanh nghiệp cũng như doanh nghiệp thương mại ứng dụng trong thực
tế.
- Về mặt thực tiễn: Phân tích, đánh giá đúng thực trạng kế toán bán hàng tại công ty
về mặt sổ sách, chứng từ kế toán, tài khoản sử dụng, công tác hạch toán nghiệp vụ bán
hàng. Từ đó đưa ra điểm mạnh, tiềm năng và những mặt còn tồn tại để đề xuất những
giải pháp thích hợp nhằm hoàn thiện kế toán bán hàng tại công ty cổ phần xi măng
Sông Cầu.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của đề tài là kế toán bán hàng trong
DNTM
- Không gian nghiên cứu: Tại công ty cổ phần xi măng Sông Cầu. Địa chỉ: Thôn
Đạo Ngạn- Quang Châu- Việt Yên- Bắc Giang.
- Thời gian nghiên cứu: Số liệu được khảo sát về kế toán bán xi măng trong quí
1/2012
4. Phương pháp nghiên cứu đề tài
*) Phương pháp thu thập dữ liệu, số liệu
Phương pháp quan sát: là phương pháp thu thập dữ liệu dựa vào mắt quan sát trực
tiếp quy trình thực hiện kế toán nghiệp vụ bán hàng đang diễn ra tại công ty.
Mục đích: nhằm tiếp cận trực tiếp, theo dõi được các hoạt động, các thao tác và quá
trình làm việc một hệ thống kế toán để có thể thấy được công tác kế toán bán hàng của
đơn vị đã phù hợp với chuẩn mực chưa, hiệu quả chưa và có ưu nhược điểm gì.
Phương pháp phát phiếu điều tra: la phương pháp thu thập dữ liệu thông qua việc
phát phiếu điều tra có mẫu sãn được thiết kế sãn. Nội dung chủ yêu liên quan đến kế
toán bán hàng, quan điểm của nhà quản trị đối với kế toán nghiệp vụ bán hàng tại công
ty.
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
2
Khoa: Kế toán- kiểm
GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
Mục đích: Thu thập thông tin mang tính chất khách quan về kế toán nghiệp vụ bán
hàng xi măng của công ty cổ phần xi măng Sông Cầu. Đồng thời giúp ta thấy được
quan điểm của nhà quản trị đối với kế toán nghiệp vụ bán hàng trong kỳ.
Đối tượng: Phiếu điều tra trắc nghiệm được phát cho các phòng ban liên quan đến
đề tài nghiên cứu: Ban giám đốc, Phòng kế toán; Phòng kinh doanh.
Kết quả thu thập được: Hiểu sâu và rõ hơn về tình hình bán hàng và công tác kế
toán bán hàng của Doanh nghiệp có phù hợp chế độ kế toán hiện hàng và quy định của
chuẩn mực kế toán hay không. Qua đó phát hiện những mặt tốt để phát huy và những
hạn chế để có những hướng giải quyết hợp lý.
Phương pháp phỏng vấn: Là phương pháp thu thập dữ liệu một cách chính xác
nhất thông qua các câu trả lời trực tiếp của Ban lãnh đạo, nhân viên phòng kế toán qua
đó thấy được những tồn tại yếu kém để đưa ra biện pháp giải quyết phù hợp.
Mục đích : Thu thập thông tin chính xác chất lượng từ ban lãnh đạo từ đó có thể tìm
hiểu sâu hơn về kế toán mặt hàng xi măng.
Đối tượng phỏng vấn: Những đặc điểm về hoạt động kinh doanh của công ty nói
chung và đặc điểm về công tác kế toán bán hàng nói riêng.
Nội dung: Phương pháp này dùng để phỏng vấn trực tiếp các đối tượng có liên quan
đến đề tài nghiên cứu. Qua đó có thể hiểu rõ hơn về hoạt động kinh doanh của công ty
cũng như công tác quản lý kế toán bán hàng.
Phương pháp nghiên cứu tài liệu:
Trong công ty: Qua báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty, qua
báo cáo bán hàng, qua nhân viên kế toán…
Ngoài công ty: Qua phương tiện truyền thông như website của công ty, truyền hình,
radio, internet..
*) Phương pháp xử lý dữ liệu
Đối với dữ liệu thứ cấp: sử dụng phương pháp lập bảng, biểu đồ thống kê ngân
sách, doanh số bán qua các kỳ. Tiến hành so sánh và phân tích đánh giá hiệu quả thu
được và những mặt tồn tại đi kèm nguyên nhân, từ đó rút ra được nhận định chung về
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
3
Khoa: Kế toán- kiểm
GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
hiệu ứng marketing đối với phát triển thị trường sản phẩm xi măng của công ty xi
măng Sông Cầu.
Đối với dữ liệu sơ cấp: Sử dụng phần mềm Excel để phân tích, xử lý các thông tin
qua các câu trả lời. Kết quả phỏng vấn chuyên gia được tổng hợp và sử dụng làm cơ sở
đề ra các giải pháp.
5. Kết cấu khóa luận tốt nghiệp
Khóa luận được chia làm 3 chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận của kế toán bán hàng tại doanh nghiêp.
Chương 2: Thực trạng về kế toán bán hàng xi măng tại công ty cổ phần xi măng
Sông Cầu.
Chương 3: Các kết luận phát hiện và đề xuất về kế toán bán hàng xi măng tại công
ty cổ phần xi măng Sông Cầu.
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
4
Khoa: Kế toán- kiểm
GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG TẠI
DOANH NGHIỆP.
1.1. Các khái niệm và yêu cầu quản lý nghiệp vụ bán hàng.
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản về kế toán bán hàng.
1.1.1.1. Các khái niệm về bán hàng.
Khái niệm bán hàng: Bán hàng được hiểu là khâu cuối cùng trong quá trình hoạt
động kinh doanh của một DNTM. Nó chính là quá trình chuyển giao quyền sở hữu về
hàng hóa từ tay người bán sang tay người mua để nhận quyền sở hữu về tiền tệ hoặc
quyền được đòi tiền ở người mua (Giáo trình kinh tế DNTM, tr101Ths. Trần Thúy
Lan).
Bán buôn hàng hóa
Bán buôn hàng hoá là phương thức bán hàng cho các đơn vị thương mại,các doanh
nghiệp sản xuất….đặc điểm của hàng hoá bán buôn là hàng vẫn còn nằm trong khâu
lưu thông, chưa đi vào lĩnh vực tiêu dùng. Hàng thường được bán theo lô hoặc bán với
số lượng lớn. Lưu chuyển hàng hoá bán buôn theo hai hình thức:
- Bán buôn qua kho: Hàng hoá được mua và dự trữ trước trong kho, sau đó mới xuất
ra bán.
Có hai hình thức
+ Bán buôn qua kho theo hình thức giao hàng trực tiếp (bán hàng tại kho)
+ Bán buôn qua kho theo hình thức chuyển hàng
- Bán buôn không qua kho (Bán buôn vận chuyển thẳng): lúc này hàng hoá được
mua đi bán lại ngay mà không phải qua thủ tục nhập xuất kho của doanh nghiệp. Có hai
hình thức
+ Bán buôn vận chuyển thẳng theo hình thức giao hàng trực tiếp (hình thức giao tay
ba
+ Bán buôn vận chuyển thẳng theo hình thức gửi hàng
Bán lẻ hàng hóa.
Là hình thức bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng. Có bốn hình thức.
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
5
Khoa: Kế toán- kiểm
GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
- Hình thức bán hàng thu tiền tập trung: Theo hình thức này nhân viên bán hàng phụ
trách việc quản lý hàng, giao hàng, thu tiền do nhân viên khác đảm nhiệm. Cuối ngày
hay cuối ca, nhân viên thu tiền lập phiếu nộp tiền, nhân viên bán hàng lập báo cáo bán
hàng.
- Hình thức bán hàng thu tiền trực tiếp: Theo hình thức này, nhân viên bán hàng trực
tiếp thu tiền và giao hàng cho khách hàng. Hết ca, hết ngày bán hàng,nhân viên bán hàng
nộp tiền cho thủ quỹ và làm giấy nộp tiền bán hàng. Sau đó, kiểm kê hàng hoá tồn quầy
để xác định số lượng hàng đã bán trong ca, trong ngày và lập báo cáo bán hàng.
- Hình thức bán hàng tự phục vụ: Theo hình thức này, khách hàng tự chọn lấy hàng
hoá, trước khi ra khỏi cửa hàng mang đến bộ phận thu tiền để thanh toán tiền hàng. Nhân
viên thu tiền nhập hoá đơn bán hàng và thu tiền của khách hàng. Hình thức này phổ biến
ở các siêu thị.
- Hình thức bán hàng trả góp: Theo hình thức này, người mua được trả tiền mua hàng
thành nhiều lần. Lúc này, DNTM còn được thu thêm phần lãi tiền hàng do trả chậm của
khách hàng.
Gửi bán đại lý.
Theo hình thức này, DNTM giao hàng cho cơ sở đại lý. Bên đại lý sẽ trực tiếp bán
hàng và thanh toán tiền hàng cho DNTM và sẽ hưởng phần hoa hồng tương ứng với số
hàng bán ra. Hàng giao bên đại lý vẫn thuộc quyền sở hữu của DNTM, bên đại lý phải
nộp thuế GTGT đối với khoản tiền hoa hồng nhận được từ hoạt động đại lý. Đại lý khi
bán hàng sẽ lập hoá đơn GTGT của cơ sở đại lý.Định kì lập bảng kê hàng bán ra (theo
mẫu số 02/GTGT) gửi cho doanh nghiệp để doanh nghiệp lập hoá đơn GTGT cho hàng
hoá thực tế đã tiêu thụ.
1.1.1.2. Các khái niệm về doanh thu bán hàng.
Doanh thu: Là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ kế
toán phát sinh từ các hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường của doanh nghiệp,
góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu.
Doanh thu giảm trừ bao gồm: Chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, hàng bán
bị trả lại,
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
6
Khoa: Kế toán- kiểm
GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
- Chiết khấu thương mại: Là khoản doanh nghiệp bán giảm giá niêm yết cho khách
hàng mua với số lượng lớn.
- Giảm giá hàng bán: Là khoản giảm trừ cho người mua do hàng hóa kém phẩm
chất, sai quy cách hoặc lạc hậu thị hiếu.
- Doanh thu hàng bán bị trả lại: Là giá trị khối lượng hàng bán đã xác định tiêu thụ
bị khách hàng trả lại và từ chối thanh toán.
- Doanh thu thuần về bán hàng: là số chênh lệch giữa tổng doanh thu bán hàng và
cung cấp dịch vụ với các khoản giảm trừ doanh thu. Khoản doanh thu thuần này có thể
thấp hơn doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ ban đầu do các khoản chiết khấu
thương mại, giảm giá hàng bán hay hàng bán bị trả lại.
1.1.1.3. Khái niệm về giá gốc, giá vốn hàng bán.
*) Giá gốc hàng mua đã bán: Chi phí chế biến, chi phí thu mua và các chi phí liên
quan trực tiếp khác phát sinh để có được hàng tồn kho tại vị trí và trạng thái như hiện
tại.
- Chi phí chế biến hàng tồn kho bao gồm những chi phí có liên quan trực tiếp đến việc
sản xuất sản phẩm như chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp,
chi phí sản xuất chung cố định ( chi phí khấu hao máy móc nhà xưởng…) và chi phí
sản xuất chung biến đổi ( chi phí nguyên vật liệu gián tiếp, chi phí nhân công gián tiếp)
trong quá
trình chuyển hóa
nguyên liệu,
vật liệu thành thành phẩm.
- Chi phí mua hàng tồn kho bao gồm giá mua, các khoản thuế không được hoàn lại, chi
phí vận chuyển, bục xếp và bảo quản trong quá trình mua hàng và các chi phí khác có
liên quan trực tiếp đến việc thu mua hàng tồn kho trừ (-) các khoản chiết khấu thương
mại, giảm giá hàng mua do hàng không đúng phẩm chất quy cách.
- Chi phí liên quan trực tiếp khác là những chi phí khác ngoài chi phí thu mua và chi
phí chế biến ví dụ như chi phí thiết kế cho một đơn đặt hàng cụ thể.
*) Giá vốn hàng xuất bán của doanh nghiệp thương mại chính là trị giá mua của
hàng hoá cộng với chi phí mua hàng phân bổ cho hàng xuất kho trong kỳ.
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
7
Khoa: Kế toán- kiểm
GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
Theo nguyên tắc phù hợp khi ghi nhận doanh thu và chi phí, khi ghi nhận doanh thu
đồng thời phải ghi nhận giá vốn hàng bán. Giá vốn hàng bán: Là giá gốc của hàng
xuất kho để bán
Hàng tồn kho được tính theo giá gốc. Giá gốc của hàng tồn kho bao gồm: Chi phí
mua, chi phí chế biến và các chi phí liên quan trực tiếp khác phát sinh để có được hàng
tồn kho ở địa điểm và trạng thái hiện tại.
1.1.2. Yêu cầu quản lý và nhiệm vụ kế toán nghiệp vụ bán hàng
1.1.2.1. Yêu cầu quản lý nghiệp vụ bán hàng
Trong quá trình bán hàng, tài sản của doanh nghiệp chuyển từ hình thái hàng hóa
sang hình thái tiền tệ. Do đó để quản lý nghiệp vụ bán hàng, các doanh nghiệp thương
mại cần phải quản lý chặt cả hai mặt tiền và hàng, cụ thể quản lý nghiệp vụ bán hàng
cần phải đảm bảo các chỉ tiêu sau:
- Quản lý về doanh thu bán hàng hóa, đây là cơ sở quan trọng để xác định nghĩa vụ
của doanh nghiệp đối với nhà nước, đồng thời là cơ sở để xác định chính xác kết quả
kinh doanh của doanh nghiệp thương mại. Trong nền kinh tế thị trường, quản lý doanh
thu bao gồm:
+ Quản lý tổng doanh thu: Doanh thu thực tế là doanh thu được tính theo giá bán
ghi trên hóa đơn hoặc trên hợp đồng bán hàng.
+ Quản lý doanh thu theo địa điểm bán
+ Quản lý doanh thu theo phương thức hình thức bán:
+ Quản lý doanh thu theo từng lần bán
- Quản lý giá vốn hàng bán
+ Quản lý tổng giá vốn
+ Quản lý giá vốn theo địa điểm bán
+ Quản lý giá vốn theo phương thức hình thức bán
+Quản lý giá vốn theo từng lần bán
- Quản lý tình hình thu hồi tiền, tình hình công nợ và thanh toán công nợ phải thu ở
người mua. Kế toán phải theo dõi chặt chẽ thời hạn thanh toán tiền hàng để kịp thời thu
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
8
Khoa: Kế toán- kiểm
GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
hồi tiền ngay khi đến hạn để tránh bị chiếm dụng vốn kinh doanh. Phải quản lý giá vốn
của hàng hóa đã tiêu thụ, đây cũng là cơ sở để xác định kết quả bán hàng.
+ Quản lý tổng công nợ
+ Quản lý theo từng khách hàng
+ Quản lý theo từng nghiệp vụ
1.1.2.2. Nhiệm vụ kế toán nghiệp vụ bán hàng
Bán hàng là khâu cuối cùng trong quá trình kinh doanh của một doanh nghiệp
thương mại, nó có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự tồn tại và phát triển của doanh
nghiệp.Vì vậy để quản lý tốt nghiệp vụ này, kế toán nghiệp vụ bán hàng cần phải thực
hiện các nhiệm vụ:
- Ghi chép và phản ánh chính xác kịp thời tình hình bán hàng của doanh nghiệp cả
về số lượng, cả về giá trị theo từng mặt hàng, nhóm hàng.
- Phản ánh và giám đốc chính xác tình hình thu hồi tiền, tình hình công nợ và thanh
toán công nợ phải thu ở người mua.
- Tính toán chính xác giá vốn cảu hàng hóa tiêu thụ, từ đó xác định chính xác kết
quả của bán hàng.
- Cung cấp những thông tin kinh tế cần thiết cho các bộ phận liên quan, trên cơ sở
đó có những biện pháp kiến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động kinh doanh, giúp cho ban
giám đốc nắm được thực trạng, tình hình tiêu thụ hàng hóa của doanh nghiệp mình và
kịp thời có những chính sách điều chỉnh thích hợp với thị trường. Định kỳ tiến hành
phân tích kinh tế đối với hoạt động bán hàng, thu nhập và phân phối kết quả của doanh
nghiệp.
1.2. Một số lý luận cơ bản về kế toán nghiệp vụ bán hàng.
1.2.1. Sự chi phối của VAS đến kế toán bán hàng
1.2.1.1. Thời điểm ghi nhận doanh thu bán hàng và xác định doanh thu bán hàng
theo quy định của VAS14 “Doanh thu và thu nhập khác”.
Quy định về điều kiện ghi nhận doanh thu bán hàng
Theo VAS14, doanh thu bán hàng được ghi nhận đồng thời thỏa mãn tất cả 5 điều kiện
sau:
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
9
Khoa: Kế toán- kiểm
GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
- Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu
sản phẩm hoặc hàng hóa cho người mua.
- Doanh nghiệp không còn nẵm giữ quyền quản lý hàng hóa như người sở hữu hàng
hóa hoặc quyền kiểm soát hàng hóa.
- Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn.
- Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng.
- Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng.
Như vậy doanh nghiệp xác định thời điểm chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích
gắn liền với quyền sở hữu hàng hóa cho người mua trong từng trường hợp cụ thể:
- Trường hợp doanh nghiệp vẫn còn chịu phần lớn rủi ro gắn liền với quyền sở hữu
hàng hóa thì giao dịch không được coi là hoạt động bán hàng và doanh thu không được
ghi nhận.
- Nếu doanh nghiệp chỉ còn phải chịu một phần nhỏ rủi ro gắn liền với quyền sở
hữu hàng hóa thì việc bán hàng được xác định và doanh thu được ghi nhận.
Quy định về xác định doanh thu bán hàng
“Doanh thu phát sinh từ giao dịch, sự kiện được xác định bởi thỏa thuận giữa
doanh nghiệp với bên mua hoặc bên sử dụng tài sản. Nó được xác định bằng giá trị hợp
lý của các khoản đã thu được hoặc sẽ thu được sau khi trừ các khoản CKTM, GGHB
và HBBTL” (Theo thông tư số 161/2007/TT-BTC mục VIII – VAS14 – Doanh thu và
thu nhập khác).
Theo đoạn 05, 06, 07, 08 của VAS14 thì:
- Doanh thu được xác định theo giá trị hợp lý của các khoản đã thu hoặc sẽ thu được.
- Doanh thu phát sinh từ giao dịch được xác định bởi thỏa thuận giữa doanh nghiệp
với bên mua hoặc bên sử dụng tài sản. Nó được xác định bằng giá trị hợp lý của các
khoản đã thu được hoặc sẽ thu được sau khi trừ các khoản CKTM, GGHB, HBBTL.
- Đối với các khoản tiền và tương đương tiền không được ghi nhận ngay thì doanh
thu được xác định bằng cách quy đổi giá trị danh nghĩa của các khoản sẽ thu được
trong tương lai về giá trị thực tế tại thời điểm ghi nhận doanh thu theo tỷ lệ lãi suất hiện
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
10
Khoa: Kế toán- kiểm
GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
hành. Giá trị thực tế tại thời điểm ghi nhận doanh thu có thể nhỏ hơn giá trị danh nghĩa
sẽ thu được trong tương lai.
- Khi hàng hóa hoặc dịch vụ được trao đổi để lấy hàng hóa hoặc dịch vụ khác
không tương tự về bản chất và giá trị thì việc trao đổi đó không được coi là một giao
dịch tạo ra doanh thu.
- Khi hàng hóa hoặc dịch vụ được trao đổi để lấy hàng hóa hoặc dịch vụ khác
không tương tự về bản chất và giá trị thì việc trao đổi đó được coi là một giao dịch tạo ra
doanh thu.
1.2.1.2. Kế toán nghiệp vụ bán hàng theo quy định của VAS 02 “Hàng tồn kho”.
Quy định về giá gốc hàng mua đã bán
- Xác định giá gốc hàng mua đã bán chính là giá gốc hàng tồn kho. Trường hợp
giá trị thuần có thể thực hiện được thấp hơn giá gốc thì phải tính theo giá trị thuần có
thể thực hiện được.
- Giá gốc hàng tồn kho bao gồm: Chi phí mua, chi phí chế biến và các chi phí liên
quan trực tiếp khác phát sinh để có được hàng tồn kho ở địa điểm và trạng thái hiện tại.
+ Chi phí mua: Chi phí mua của hàng tồn kho bao gồm giá mua, các loại thuế
không được hoàn lại, chi phí vận chuyển, bốc xếp, bảo quản trong quá trình mua hàng
và các chi phí khác có liên quan trực tiếp đến việc mua hàng tồn kho. Các khoản chiết
khấu thương mại và giảm giá hàng mua do hàng mua không đúng quy cách, phẩm chất
được trừ (-) khỏi chi phí mua.
+ Chi phí chế biến: Chi phí chế biến hàng tồn kho bao gồm những chi phí có liên
quan trực tiếp đến sản phẩm sản xuất, như chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất
chung cố định và chi phí sản xuất chung biến đổi phát sinh trong quá trình chuyển hóa
nguyên liệu, vật liệu thành thành phẩm.
Phương pháp xác định giá gốc hàng bán
Áp dụng trong kế toán bán hàng thì có 4 phương pháp xác định giá gốc hàng bán
gồm:
(a) Phương pháp tính theo giá đích danh;
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
11
Khoa: Kế toán- kiểm
GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
(b) Phương pháp bình quân gia quyền;
(c) Phương pháp nhập trước, xuất trước;
(d) Phương pháp nhập sau, xuất trước.
1.2.2. Nội dung kế toán nghiệp vụ bán hàng theo chế độ kế toán doanh nghiệp Việt
Nam ban hành theo QĐ số 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/03/2006 của Bộ Trưởng
BTC
- Đề tài nghiên cứu kế toán bán hàng sẽ cung cấp các thông tin:
+ Lý luận: Nghiên cứu, phân tích làm rõ lý luận cơ bản về kế toán bán hàng trong
doanh nghiệp cũng như doanh nghiệp thương mại
+ Thực tế: Phân tích đánh giá đúng thực trạng kế toán bán hàng tại công ty về mặt
sổ sách, chứng từ, tài khoản sử dụng, công tác hạch toán nghiệp vụ
+ Giải pháp: Từ thực tế trên đánh giá những điểm mạnh, điểm yếu và đưa ra các
giải pháp thích hợp nhằm hoàn thiện kế toán bán hàng tại công ty
- Để cung cấp được các thông tin trên đề tài đi nghiên cứu kế toán bán hàng trong
DNTM được quy định trong chế độ kế toán Việt Nam
1.2.2.1. Chứng từ sử dụng
Mọi nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh liên quan đến hoạt động bán hàng của
doanh nghiệp đều phải lập chứng từ kế toán. Chứng từ kế toán chỉ lập một lần cho một
nghiệp vụ bán hàng phát sinh. Nội dung chứng từ kế toán phải đầy đủ các chỉ tiêu, rõ
ràng, không tẩy xóa, không viết tắt, số tiền phải khớp, đúng với số tiền viết bằng số
Chứng từ sử dụng cho kế toán bán hàng gồm có:
-
Hóa đơn GTGT mẫu 01 GTKT3/001 (đối với doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo
phương pháp khấu trừ)
-
Hóa đơn bán hàng thông thường mẫu 02 GTKT 3/001 (đối với doanh nghiệp nộp
thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp hoặc doanh nghiệp kinh doanh những mặt hàng
không chịu thuế GTGT)
-
Phiếu xuất kho mẫu 01- VT, Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ mẫu 03 PXK-
3LL
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
12
Khoa: Kế toán- kiểm
GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
-
Phiếu xuất kho hàng gửi bán đại lý mẫu 04 HDL- 3LL
-
Bảng thanh toán hàng đại lý, ký gửi mẫu 01-BH
-
Bảng kê bán lẻ hàng hóa, báo cáo bán hàng
-
Hóa đơn cước phí vận chuyển
-
Hóa đơn thuê kho, thuê bãi, thuê bốc dỡ hàng hóa trong quá trình bán hàng
-
Các chứng từ phản ánh tình hình thanh toán: Phiếu thu mẫu 01-TT, phiếu chi mẫu
02-TT, giấy báo nợ, báo có của ngân hàng…
Trình tự luân chuyển chứng từ kế toán bao gồm các bước sau:
-
Lập chứng từ kế toán và phản ánh các nghiệp vụ kinh tế tài chính vào chứng từ
-
Kiểm tra chứng từ kế toán
-
Ghi sổ kế toán
-
Lưu trữ, bảo quản chứng từ kế toán
1.2.2.2. Tài khoản và việc vận dụng tài khoản
Tài khoản sử dụng:
Tài khoản kế toán nghiệp vụ bán hàng doanh nghiệp sử dụng bao gồm các tài
khoản cấp 1, tài khoản cấp 2, tài khoản trong bảng cân đối kế toán và ngoài bảng cân
đối kế toán thuộc danh mục hệ thống tài khoản kế toán do Bộ tài chính quy định
Tài khoản 511-“ Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ”: Tài
khoản này dùng để phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của doanh
nghiệp trong một kỳ kế toán của hoạt động sản xuất kinh doanh
Tài khoản 521, TK 531, TK 532- Các khoản giảm trừ doanh thu: Phản ánh
các khoản giảm trừ doanh thu hoạt động kinh doanh phát sinh bao gồm: Chiết khấu
thương mại, hàng bán bị trả lại và giảm giá hàng bán
Tài khoản 632 “Giá vốn hàng bán”: Tài khoản này dùng để phản ánh trị giá
vốn của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ; giá thành sản xuất của sản phẩm xây lắp(Đối với
doanh nghiệp xây lắp) bán trong kỳ.
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
13
Khoa: Kế toán- kiểm
GVHD: TS Vũ Tuấn Duy
Khóa luận tốt nghiệp
Tài khoản 156- “Hàng hóa”: Tài khoản này dùng để phản ánh trị giá hiện có
và tình hình biến động tăng, giảm các loại hàng hóa của doanh nghiệp bao gồm hàng
hóa tại các kho hàng, quầy hàng, hàng hóa bất động sản
Tài khoản 157- “Hàng gửi đi bán”: Tài khoản này dùng để phản ánh trị giá
hàng hóa đã gửi hoặc chuyển đến cho khách hàng; hàng hóa, thành phẩm gửi bán đại
lý, ký gửi; hàng hóa, sản phẩm chuyển cho các đơn vị cấp dưới hạch toán phụ thuộc để
bán; trị giá dịch vụ đã hoàn thành, bàn giao cho người đặt hàng nhưng chưa được chấp
nhận thanh toán
Tài khoản 131- Phải thu của khách hàng: Tài khoản này dùng để phản ánh
các khoản nợ phải thu và tình hình thanh toán các khoản nợ phải thu của doanh nghiệp
với khách hàng về tiền bán sản phẩm, hàng hóa, BĐS đầu tư, TSCĐ, cung cấp dịch vụ
Ngoài các TK ở trên, kế toán cũng sử dụng các TK khác như: TK 111- Tiền
mặt; TK 112- Tiền gửi ngân hàng, TK 642- Chi phí quản lý kinh doanh, TK 333- Thuế
GTGT phải nộp, TK 635- Chi phí tài chính…
Phương pháp kế toán
(1) Phương thức bán buôn hàng hoá: Bao gồm hai phương thức sau đây:
- Phương thức bán buôn hàng hoá qua kho: Trong phương thức này có 2 hình thức:
+ Bán buôn qua kho theo hình thức giao hàng trực tiếp. Căn cứ vào HĐ GTGT do
đơn vị lập, kế toán ghi nhận DT của hàng bán vào bên Có TK 511 và phản ánh thuế
GTGT đầu ra vào bên Có TK 333 (3331), nếu là thanh toán trả ngay thì căn cứ vào
phiếu thu hoặc giấy báo Có của ngân hàng, kế toán ghi tăng TK 111, 112. Nếu khách
hàng nhận nợ thì ghi tăng TK 131 (chi tiết theo từng khách hàng). Căn cứ vào phiếu
xuất kho, kế toán phản ánh giá vốn hàng bán vào bên Nợ TK 632 tương ứng ghi giảm
hàng hóa vào bên Có TK 156 theo giá trị hàng hóa thực tế xuất kho. Nếu hàng hóa bán
có bao bì đi kèm tính giá riêng thì ghi giảm bao bì vào bên Có TK 153: trị giá bao bì,
phản ánh thuế GTGT đầu ra và ghi nhận khoản tiền thu được
+ Bán buôn qua kho theo hình thức gửi hàng cho khách. Căn cứ vào phiếu xuất
kho, phản ánh trị giá thực tế của hàng gửi bán tằng vào bên Nợ TK 157, ghi giảm hàng
hóa: Có TK 156 nhưng chưa được ghi nhận DT. Nếu có bao bì đi kèm với hàng gửi
SVTH: Phan Thị Liên- SB14D
toán
14
Khoa: Kế toán- kiểm
- Xem thêm -