Tài liệu Ke toan 9

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi më ®Çu Tr¶i qua h¬n mêi n¨m ®æi míi, ®Êt níc ViÖt Nam ®· cã nh÷ng bíc chuyÓn m×nh khëi s¾c. §Æc biÖt, trong giai ®o¹n CNH-H§H rÊt cÇn cã ®êng x¸, cÇu lín, nhµ ë, c¸c c«ng tr×nh cÊp tho¸t níc... t¹o c¬ së h¹ tÇng v÷ng ch¾c cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. Khi x©y dùng mét c©y cÇu hay mét ng«i nhµ, mét con ®êng hoÆc x©y l¾p mét c«ng tr×nh cÊp tho¸t níc th× yªu cÇu vÒ kü thuËt, kinh tÕ lu«n ®îc ®Æt ra ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. C«ng ty x©y dùng cÊp tho¸t níc lµ mét trong nh÷ng doanh nghiÖp thµnh c«ng trong ngµnh x©y l¾p nãi riªng cña ViÖt Nam nãi chung ®· nhËn thÊy r»ng: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trong gi¸ thµnh s¶n phÈm chiÕm mét tû träng ®¸ng kÓ, chØ cÇn mét biÕn ®éng nhá vÒ chi phÝ nguyªn vËt liÖu còng ¶nh hëng tíi gi¸ thµnh, ¶nh hëng tíi lîi nhuËn cña c«ng ty. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p bÒn v÷ng lµ ph¶i sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu khi ®a vµo s¶n xuÊt kinh doanh. Tæ chøc kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp lËp dù to¸n chi phÝ NVL, lËp kÕ ho¹ch vËt t cung cÊp kÞp thêi cho s¶n xuÊt. Lµm tèt c«ng t¸c kÕ to¸n NVL sÏ gióp doanh nghiÖp v¬n lªn h¬n n÷a trªn th¬ng trêng vµ ngµy cµng kh¼ng ®Þnh m×nh kh«ng chØ trong níc mµ c¶ trªn thÕ giíi. ThÊy râ vÞ trÝ vµ tÇm quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n NVL, nªn qua mét thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty x©y dùng cÊp tho¸t níc, ®îc sù gióp ®ì híng dÉn cña c¸n bé phßng kÕ to¸n vµ ®Æc biÖt lµ sù gióp ®ì tËn t×nh cña GS-TS.L¬ng Träng Yªm em ®· hoµn thµnh luËn v¨n tèt nghiÖp víi ®Ò tµi: Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty x©y dùng cÊp tho¸t níc. Néi dung cña luËn v¨n ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn gåm 3 phÇn. PhÇn I: C¬ së lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty x©y dùng cÊp tho¸t níc. PhÇn III: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty x©y dùng cÊp tho¸t níc. Do thêi gian thùc tËp cã h¹n vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ mµ viÖc ¸p dông lý thuyÕt vµo thùc tiÔn lµ c¶ mét qu¸ tr×nh l©u dµi nªn luËn v¨n nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. V× vËy em rÊt mong nhËn ®îc sù nhËn xÐt, cho ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c c¸n bé phßng kÕ to¸n cïng toµn thÓ c¸c b¹n sinh viªn ®Ó bµi luËn v¨n ®îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 PhÇn I C¬ së lÝ luËn chung VÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p I. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh x©y l¾p cã ¶nh hëng ®Õn c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu : S¶n xuÊt x©y dùng c¬ b¶n lµ mét ho¹t ®éng quan träng t¹o ra c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt míi cho mäi ngµnh díi h×nh thøc më réng, kh«i phôc, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c c«ng tr×nh giao th«ng, thuû lîi, thuû ®iÖn, c¸c khu c«ng nghiÖp, c¸c c«ng tr×nh quèc phßng vµ c¸c c«ng tr×nh kh¸c. Ngµy nay, cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kh¸c, ngµnh x©y dùng c¬ b¶n ngµy cµng thÝch nghi vµ kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña m×nh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn ë sù ra ®êi cña nhiÒu doanh nghiÖp x©y l¾p díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nh: C¸c tæng c«ng ty x©y l¾p ( doanh nghiÖp nhµ níc), c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n (doanh nghiÖp t nh©n), c¸c c«ng ty x©y l¾p liªn doanh... Tuy kh¸c nhau vÒ quy m« s¶n suÊt, h×nh thøc qu¶n lý nhng c¸c doanh nghiÖp ®Òu ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu nguyªn t¾c tæ chøc kÕ to¸n mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt, ®ã lµ: Ghi chÐp, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp tõ nh÷ng yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cho ®Õn khi nã chuyÓn toµn bé gi¸ trÞ vµo s¶n phÈm x©y l¾p vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng. Nguyªn vËt liÖu cã vÞ trÝ hÕt søc quan träng trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p, chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu thêng chiÕm tØ träng lín trong tæng gi¸ trÞ c«ng tr×nh. Tuú theo mçi c«ng tr×nh víi yªu cÇu kÜ thuËt kÕt cÊu, ®Þa ®iÓm kh¸c nhau ®ßi hái sè lîng, chñng lo¹i, quy c¸ch nguyªn vËt liÖu kh¸c nhau. §iÒu nµy ®îc x¸c ®Þnh cô thÓ trªn tõng thiÕt kÕ, dù to¸n cña tõng ®èi tîng thi c«ng x©y l¾p riªng biÖt. Do s¶n xuÊt x©y l¾p lµ mét lo¹i s¶n phÈm c«ng nghiÖp ®Æc biÖt theo ®¬n hµng, s¶n phÈm x©y l¾p mang tÝnh chÊt riªng lÎ nªn chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®Ó thi c«ng x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh cã néi dung vµ c¬ cÊu ®ång bé nh c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp. MÆt kh¸c, ®èi tîng s¶n xuÊt x©y dùng c¬ b¶n thêng cã khèi lîng lín, gi¸ trÞ cao, thêi gian thi c«ng thêng kÐo dµi nªn cÇn ph¶i lËp dù to¸n vËt liÖu mét c¸ch kÜ cµng, tr¸nh c¸c trêng hîp nguyªn vËt liÖu cã thÓ bÞ biÕn ®éng v× thêi gian thi c«ng dµi. §ång thêi ph¶i tæ chøc tèt kho tµng, bÕn b·i, thùc hiÖn chÕ ®é b¶o qu¶n ®èi víi tõng nguyªn vËt liÖu v× s¶n xuÊt x©y dùng c¬ b¶n thêng xuyªn diÔn ra ngoµi trêi vµ chÞu t¸c ®éng 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 trùc tiÕp cña c¸c yÕu tè m«i trêng, thêi tiÕt. Do vËy thi c«ng x©y l¾p mang tÝnh thêi vô. C¸c yÕu tè m«i trêng thêi tiÕt ¶nh hëng ®Õn kÜ thuËt thi c«ng, ®Õn nguyªn vËt liÖu ®Ó ë c«ng trêng. ViÖc thi c«ng diÔn ra ngoµi trêi cßn t¹o nhiÒu nh©n tè g©y nªn nh÷ng kho¶n thiÖt h¹i bÊt ngê nh thiÖt h¹i ph¸ ®i lµm l¹i. ThiÖt h¹i vÒ nguyªn vËt liÖu ¶nh hëng lín ®Õn chÊt lîng c«ng tr×nh. KÕ to¸n ph¶i cã kÕ ho¹ch b¶o qu¶n nguyªn vËt liÖu, chän nh÷ng ph¬ng ph¸p hîp lý ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng chi phÝ cña c«ng tr×nh x©y dùng vµ nh÷ng kho¶n thiÖt h¹i mét c¸ch ®óng ®¾n. Mét ®Æc ®iÓm n÷a cña ngµnh s¶n xuÊt x©y l¾p lµ thùc hiÖn ë nhiÒu ®Þa ®iÓm kh¸c nhau, viÖc thi c«ng x©y l¾p ph¶i thêng xuyªn di chuyÓn ®Þa ®iÓm. Do vËy ph¶i tæ chøc tèt kh©u qu¶n lý vµ sö dông nguyªn vËt liÖu (®Æc biÖt lµ nguyªn vËt liÖu ®Ó t¹i ch©n c«ng tr×nh ). Khi chuyÓn nguyªn vËt liÖu tíi c«ng tr×nh thêng ph¸t sinh chi phÝ vËn chuyÓn, kÕ to¸n ph¶i ph¶n ¶nh chÝnh x¸c c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh vµ tæ chøc ph©n bæ hîp lÝ. Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y l¾p trong c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p mµ c«ng t¸c kÕ to¸n ë c¸c ®¬n vÞ nµy võa ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu ph¶n ¸nh chung cña mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt võa ph¶i thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng kÕ to¸n phï hîp víi ngµnh nghÒ. iI/.Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp x©y l¾p: 1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña nguyªn vËt liÖu: Trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p, nguyªn vËt liÖu lµ nh÷ng ®èi tîng lao ®éng do doanh nghiÖp mua ngoµi hay tù s¶n xuÊt hoÆc nhËn cña bªn giao thÇu c«ng tr×nh (bªn A) ®Ó dïng cho môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh x©y l¾p vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña doanh nghiÖp. PhÇn lín nguyªn vËt liÖu trong ho¹t ®éng x©y l¾p vÉn mang ®Æc ®iÓm chung cña nguyªn vËt liÖu nh trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c lµ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p, nguyªn vËt liÖu bÞ tiªu hao toµn bé, kh«ng gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu vµ chuyÓn toµn bé gi¸ trÞ vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong k×. Tuy nhiªn, do ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng x©y l¾p nªn cã mét bé phËn vËt liÖu (vËt liÖu lu©n chuyÓn) kh«ng mang nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn. VËt liÖu lu©n chuyÓn cã thÓ tham gia vµo mét sè k× kinh doanh hoÆc mét sè c«ng tr×nh gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu, gi¸ trÞ cña nã cã thÓ ®îc chuyÓn vµo chi phÝ kinh doanh cña mét hoÆc mét sè k× kinh doanh. 2. Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu: 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2.1. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu: Trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p, nguyªn vËt liÖu bao gåm nhiÒu lo¹i, thø, víi néi dung kinh tÕ, c«ng dông, tÝnh n¨ng lÝ ho¸ vµ yªu cÇu qu¶n lý kh¸c nhau.V× vËy, ®Ó qu¶n lý chÆt chÏ tõng lo¹i, thø nguyªn vËt liÖu phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiªp cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu. * Nh×n chung, trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p, c¨n cø vµo vai trß vµ yªu cÇu qu¶n lý, nguyªn vËt liÖu ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: - Nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh: Lµ nh÷ng lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nã cÊu thµnh thùc thÓ vËt chÊt cña s¶n phÈm x©y l¾p nh: g¹ch, c¸t, ®¸, sái, xi m¨ng... trong nguyªn vËt liÖu chÝnh bao gåm c¶ b¸n thµnh phÈm mua ngoµi. §ã lµ c¸c chi tiÕt, bé phËn cña s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp mua cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c ®Ó tiÕp tôc s¶n xuÊt chÕ biÕn thµnh s¶n phÈm hµng ho¸ cña doanh nghiÖp. - VËt liÖu phô: Lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng cÊu thµnh thùc thÓ chÝnh cña s¶n phÈm, mµ nã cã thÓ kÕt hîp víi nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh lµm thay ®æi mµu s¾c, mïi vÞ, h×nh d¸ng bÒ ngoµi cña s¶n phÈm hoÆc t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn b×nh thêng. - Nhiªn liÖu: Còng lµ vËt liÖu phô nhng do cã tÝnh chÊt lÝ ho¸ ®Æc biÖt vµ cã vai trß quan träng trong s¶n xuÊt kinh doanh nªn ®îc xÕp thµnh mét lo¹i riªng ®Ó cã chÕ ®é b¶o qu¶n, sö dông thÝch hîp. Nhiªn liÖu lµ lo¹i vËt liÖu cã t¸c dông cung cÊp nhiÖt n¨ng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Nhiªn liÖu bao gåm c¸c lo¹i ë thÓ láng, khÝ, r¾n nh x¨ng, dÇu, than, cñi, h¬i ®èt ®Ó phôc vô cho c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm cho c¸c ph¬ng tiÖn, m¸y mãc thiÕt bÞ ho¹t ®éng. - Phô tïng thay thÕ: Lµ c¸c chi tiÕt, bé phËn dïng ®Ó thay thÕ, söa ch÷a m¸y mãc, thiÕt bÞ s¶n xuÊt, ph¬ng tiÖn vËn t¶i... - VËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: Lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu vµ thiÕt bÞ ®îc sö dông cho c«ng viÖc x©y dùng c¬ b¶n bao gåm c¶ thiÕt bÞ cÇn l¾p, c«ng cô, khÝ cô vµ vËt kÕt cÊu dïng ®Ó l¾p ®Æt c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n - PhÕ liÖu: Lµ c¸c lo¹i vËt liÖu lo¹i ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm nh gç, thÐp, s¾t vôn hoÆc phÕ liÖu thu håi trong qu¸ tr×nh thanh lÝ tµi s¶n cè ®Þnh . ViÖc ph©n chia nguyªn vËt liÖu thµnh c¸c lo¹i nh trªn gióp cho kÕ to¸n tæ chøc c¸c tµi kho¶n tæng hîp, chi tiÕt ®Ó ph¶n ¸nh th×nh h×nh thùc hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng cña c¸c lo¹i nguyªn liÖu ®ã trong qóa tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, gióp cho doanh nghiÖp nhËn biÕt râ néi dung kinh tÕ vµ vai trß, chøc 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 n¨ng cña tõng lo¹i vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, tõ ®ã cã biÖn ph¸p thÝch hîp trong viÖc tæ chøc qu¶n lÝ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c lo¹i vËt liÖu. * C¨n cø vµo môc ®Ých, c«ng dông cña vËt liÖu còng nh néi dung quy ®Þnh ph¶n ¸nh chi phÝ vËt liÖu trªn c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n, vËt liÖu cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh: - Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp dïng cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. - Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp dïng cho c¸c nhu cÇu kh¸c: phôc vô qu¶n lý ë c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt, ®éi s¶n xuÊt, phôc vô b¸n hµng, qu¶n lý doanh nghiÖp... * C¨n cø vµo nguån nhËp vËt liÖu, vËt liÖu cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh: - Nguyªn vËt liÖu mua ngoµi. - Nguyªn vËt liÖu tù gia c«ng chÕ biÕn . - Nguyªn vËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn. - Nguyªn vËt lÖu nhËn gãp vèn kinh doanh... Tuy nhiªn, ®Ó ®¶m b¶o nhu cÇu nguyªn vËt liÖu cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp tiÕn hµnh ®îc thêng xuyªn, liªn tôc kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n vµ qu¶n lÝ nguyªn vËt liÖu mét c¸ch chÆt chÏ cÇn ph¶i nhËn biÕt mét c¸ch cô thÓ vÒ sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña tõng thø vËt liÖu ®îc sö dông trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Bëi vËy, c¸c lo¹i vËt liÖu cÇn ph¶i ®îc ph©n chia mét c¸ch chi tiÕt, tØ mØ h¬n theo tÝnh n¨ng lÝ ho¸, theo quy c¸ch phÈm chÊt cña vËt liÖu. ViÖc ph©n chia vËt liÖu mét c¸ch chi tiÕt tØ mØ trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së x©y dùng vµ lËp sæ danh ®iÓm vËt liÖu, trong ®ã vËt liÖu ®îc chia thµnh nhãm, lo¹i, thø vµ mçi lo¹i nhãm thø ®îc sö dông mét kÝ hiÖu riªng gäi lµ sæ danh ®iÓm vËt liÖu vµ ®îc sö dông thèng nhÊt trong ph¹m vi doanh nghiÖp nh»m ®¶m b¶o cho c¸c bé phËn, ®¬n vÞ trong ph¹m vi doanh nghiÖp phèi hîp chÆt chÏ trong c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu. Mçi lo¹i vËt liÖu sö dông mét sè trang trong sæ danh ®iÓm vËt liÖu ®Ó ghi ®ñ c¸c nhãm thø vËt liªô thuéc lo¹i vËt liÖu ®ã. 2.2. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu: §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu lµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña nguyªn vËt liÖu theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. VÒ nguyªn t¾c kÕ to¸n nhËp, xuÊt, tån kho nguyªn vËt liÖu ph¶i ph¶n ¸nh theo gi¸ trÞ thùc tÕ. 2.2.1. Gi¸ thùc tÕ nhËp kho: Tuú theo tõng nguån nhËp mµ cÊu thµnh gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu cã sù kh¸c nhau, cô thÓ: -§èi víi nguyªn vËt liÖu mua ngoµi: Cã hai trêng hîp 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 +NÕu nguyªn vËt liÖu mua ®Ó dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh thuéc ®èi tîng nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ: TrÞ gi¸ thùc tÕ TrÞ gi¸ mua trªn ThuÕ Chi phÝ trùc C¸c kho¶n cña nguyªn ho¸ ®¬n (kh«ng nhËp tiÕp ph¸t sinh gi¶m gi¸ vµ = + + vËt liÖu nhËp bao gåm thuÕ khÈu trong kh©u mua trÞ gi¸ hµng kho trong k× GTGT ) ( nÕu cã) mua tr¶ l¹i + NÕu nguyªn vËt liÖu mua ®Ó dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng thuéc ®èi tîng nép thuÕ GTGT hoÆc nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp: TrÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL nhËp kho trong kú = TrÞ gi¸ mua ThuÕ nhËp trªn hãa khÈu vµ ®¬n (bao + thuÕ GTGT gåm thuÕ cña hµng GTGT) nhËp khÈu Chi phÝ trùc tiÕp ph¸t + sinh trong kh©u mua C¸c kho¶n gi¶m gi¸ - vµ trÞ gi¸ hµng mua tr¶ l¹i -§èi víi NVL mua ngoµi gia c«ng chÕ biÕn: TrÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL gia c«ng nhËp kho trong kú = TrÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL xuÊt + gia c«ng chÕ biÕn Chi phÝ chÕ biÕn - §èi víi NVL thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn: TrÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL gia TrÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL Chi phÝ TiÒn c«ng = + + c«ng nhËp kho trong kú xuÊt gia c«ng chÕ biÕn chÕ biÕn gia c«ng - §èi víi NVL gãp vèn liªn doanh, cæ phÇn th× gi¸ thùc tÕ lµ gi¸ do c¸c bªn tham gia liªn doanh ®¸nh gi¸. 2.2.2 Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho Khi xuÊt kho NVL ®Ó sö dông vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp kÕ to¸n ph¶i tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh chÝnh x¸c trÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL xuÊt kho cho c¸c nhu cÇu kh¸c nhau nh»m x¸c ®Þnh chÝnh x¸c chi phÝ ho¹t ®éng s¶n xuÊt 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 kinh doanh cña doanh nghiÖp. §Ó tÝnh trÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL xuÊt kho cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau: 2.2.2.1Trêng hîp doanh nghiÖp sö dông gi¸ thùc tÕ ®Ó h¹ch to¸n NVL: a)Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn: Theo ph¬ng ph¸p nµy gi¸ thùc tÕ cña NVL xuÊt kho ®îc tÝnh trªn c¬ së sè lîng NVL xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n cña NVL tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú. §¬n gi¸ b×nh qu©n = TrÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL xuÊt kho = TrÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL tån ®Çu kú Sè lîng NVL tån ®Çu kú TrÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL nhËp trong kú Sè lîng NVL nhËp + trong kú + Sè lîng NVL xuÊt x kho §¬n gi¸ b×nh qu©n b) Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh: Theo ph¬ng ph¸p nµy gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt kho ®îc tÝnh trªn c¬ së sè lîng NVL xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp kho cña chÝnh l« NVL xuÊt kho ®ã. Ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng lo¹i vËt liÖu ®Æc chñng, cã gi¸ trÞ cao, c«ng thøc tÝnh: TrÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL xuÊt kho = Sè lîng NVL xuÊt kho x §¬n gi¸ thùc tÕ cña tõng l« hµng c)Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ nhËp tríc xuÊt tríc: Theo ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n ph¶i theo dâi ®îc ®¬n gi¸ thùc tÕ vµ sè lîng cña tõng l« hµng nhËp kho. Sau ®ã, khi xuÊt kho c¨n cø vµo sè lîng xuÊt tÝnh ra gi¸ thùc tÕ theo c«ng thøc: TrÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL xuÊt kho = Sè lîng NVL xuÊt kho x §¬n gi¸ thùc tÕ cña tõng l« hµng Khi nµo xuÊt hÕt sè lîng cña l« hµng nhËp tríc th× nh©n víi ®¬n gi¸ thùc tÕ cña l« hµng nhËp tiÕp theo. Nh vËy, theo ph¬ng ph¸p nµy gi¸ thùc tÕ cña NVL tån kho cuèi kú lµ gi¸ thùc tÕ cña NVL nhËp kho thuéc c¸c lÇn mua sau cïng. d) Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ nhËp sau xuÊt tríc: Theo ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n còng ph¶i theo dâi ®îc ®¬n gi¸ thùc tÕ vµ sè lîng cña tõng l« hµng nhËp kho. Sau ®ã 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 khi xuÊt kho c¨n cø vµo sè lîng xuÊt kho ®Ó tÝnh trÞ gi¸ thùc tÕ cña NLV xuÊt kho theo c«ng thøc: TrÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL xuÊt kho = Sè lîng NVL xuÊt kho §¬n gi¸ thùc tÕ cña l« hµng nhËp sau x Khi nµo hÕt sè lîng cña l« hµng nhËp sau cïng th× nh©n víi ®¬n gi¸ thùc tÕ cña l« hµng nhËp tríc l« hµng ®ã vµ cø tÝnh lÇn lît nh thÕ. Nh vËy, theo ph¬ng ph¸p nµy gi¸ thùc tÕ cña NVL tån kho cuèi kú chÝnh lµ gi¸ thùc tÕ cña NVL nhËp kho thuéc c¸c lÇn mua ®Çu kú. 2.2.2.2Trêng hîp doanh nghiÖp sö dông gi¸ h¹ch to¸n Gi¸ h¹ch to¸n lµ lo¹i gi¸ do doanh nghiÖp quy ®Þnh vµ ®îc sö dông trong mét thêi gian dµi, Ýt nhÊt lµ mét kú h¹ch to¸n ( gi¸ kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ æn ®Þnh trong kú). Theo ph¬ng ph¸p nµy, hµng ngµy kÕ to¸n ghi sæ chi tiÕt NVL theo gi¸ h¹ch to¸n. §Ó theo dâi chi tiÕt t×nh h×nh nhËp xuÊt NVL hµng ngµy, th× cuèi kú kÕ to¸n ph¶i ®iÒu chØnh gi¸ h¹ch to¸n theo gi¸ thùc tÕ ®èi víi sè NVL xuÊt dïng trong kú trªn c¬ së hÖ sè gi÷a trÞ gi¸ thùc tÕ vµ trÞ gi¸ h¹ch to¸n cña NLV lu©n chuyÓn trong kú, c«ng thøc tÝnh nh sau: HÖ sè gi÷a gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n cña NVL lu©n chuyÓn = TrÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL = xuÊt kho trong kú TrÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL tån ®Çu kú + TrÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL nhËp kho trong kú TrÞ gi¸ h¹ch to¸n cña + NVL tån kho ®Çu kú TrÞ gi¸ h¹ch to¸n cña NVL nhËp kho TrÞ gÝa h¹ch to¸n cña x NVLxuÊt kho trong kú HÖ sè gi÷a gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp mµ hÖ sè gi¸ vËt liÖu cã thÓ tÝnh riªng cho tõng thø, nhãm hoÆc toµn bé vËt liÖu. Mçi ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ NVL cã néi dung, u nhîc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông phï hîp nhÊt ®Þnh. Doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ tr×nh ®é cña ®éi ngò c¸n bé kÕ to¸n ®Ó lùa chän vµ ®¨ng ký mét ph¬ng ph¸p phï hîp. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ ®· ®¨ng ký ph¶i ®îc sö dông nhÊt qu¸n trong niªn ®é kÕ to¸n. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 III/.Néi dung c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu 1/. C¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu H¹ch to¸n chi tiÕt gióp cho c¸c doanh nghiÖp qu¶n lý mét c¸ch chi tiÕt vÒ mÆt sè lîng, chñng lo¹i NVL. Nhng ®Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu qu¶n lý, ®¸nh gi¸ ®îc t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cÇn ph¶i cã nh÷ng th«ng tin chuÈn x¸c h¬n, do vËy cÇn ph¶i h¹ch to¸n tæng hîp NVL. Nh chóng ta ®· biÕt, NVL lµ tµi s¶n cè ®Þnh, thuéc nhãm hµng tån kho cña doanh nghiÖp. Nã ®îc nhËp - xuÊt kho thêng xuyªn nªn ph¶i cã ph¬ng thøc kiÓm kª thÝch hîp tuú theo ®Æc ®iÓm cña tõng doanh nghiÖp ®Ó tõ ®ã ph¶n ¸nh ®óng vµ ®Çy ®ñ sù biÕn ®éng ®ã. Theo chuÈn mùc kÕ to¸n hiÖn nay cã hai ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho lµ ph¬ng ph¸p kª khai hµng thêng xuyªn (KKTX) vµ ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú (KK§K). ViÖc sö dông ph¬ng ph¸p nµo lµ tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm kinh doanh cña doanh nghiÖp, vµo yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ tuú thuéc vµo tr×nh ®é kÕ to¸n cña nh©n viªn. 1.1/ H¹ch to¸n tæng hîp NVL theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn (KKTX) Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ ph¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh t×nh h×nh hiÖn cã, nh÷ng biÕn ®éng t¨ng gi¶m hµng tån kho mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc trªn c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh tõng lo¹i hµng tån kho vµ sæ kÕ to¸n tæng hîp trªn c¬ së c¸c chøng tõ nhËp - xuÊt. Nh vËy, viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ NVL xuÊt kho theo ph¬ng ph¸p nµy ®îc c¨n cø trùc tiÕp vµo c¸c chøng tõ xuÊt kho sau khi ®· ®îc tËp hîp, ph©n lo¹i theo c¸c ®èi tîng sö dông ®Ó ghi vµo c¸c tµi kho¶n vµ sæ kÕ to¸n. Ngoµi ra theo c¸ch nµy, gi¸ trÞ NVL tån kho trªn tµi kho¶n, trªn sæ kÕ to¸n cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh ë bÊt kú thêi ®iÓm nµo trong kú h¹ch to¸n. 1.1.1/ Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông §Ó h¹ch to¸n tæng hîp NVL, kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau: Tµi kho¶n 152 -  nguyªn vËt liÖu  Tµi kho¶n nµy ®îc dïng ®Ó theo dâi gi¸ trÞ hiÖn cã, t×nh h×nh t¨ng gi¶m cña c¸c NVL theo gi¸ thùc tÕ. Tµi kho¶n nµy cã thÓ më chi tiÕt theo tõng lo¹i, nhãm, thø tuú theo yªu cÇu qu¶n lý vµ ph¬ng tiÖn tÝnh to¸n. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tµi kho¶n 152 cã kÕt cÊu vµ néi dung nh sau: Nî 152 Cã -TrÞ gi¸ thùc tËp cña -TrÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn nguyªn liÖu, vËt liÖu nhËp vËt liÖu xuÊt kho trong k× kho trong k× -Kho¶n gi¶m gi¸ nguyªn vËt -TrÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu mua tr¶ l¹i ngêi b¸n liÖu thõa ph¸t hiÖn khi -TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu thiÕu kiÓm kª ph¸t hiÖn khi kiÓm kª Dù nî: TrÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn liÖu, vËt liÖu tån kho TK 152 cã 6 TK cÊp hai: TK 1521- Nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu chÝnh mua ë ngoµi, nhËn cña bªn giao thÇu(bªn A) øng tríc ®Ó thùc hiÖn khèi lîng x©y ®¾p nhËn thÇu, gia c«ng, chÕ biÕn. TK 1522-VËt liÖu phô TK 1523- Nhiªn liÖu TK 1524- Phô tïng thay thÕ TK 1526- ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: Ph¶n ¸nh c¶ trÞ gi¸ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n cña bªn giao thÇu(bªn A) giao hoÆc bªn A uû nhiÖm cho ®¬n vÞ nhËn thÇu(bªn B) mua thiÕt bÞ thuéc vèn thiÕt bÞ cña c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n ®Ó sau ®ã l¾p ®Æt vµo c«ng tr×nh. TK 1528- VËt liÖu kh¸c Tµi kho¶n 151- “ Hµng mua ®ang ®i trªn ®êng” : Tµi kho¶n nµy ®îc dïng ®Ó theo dâi c¸c nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, hµng ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· mua hay chÊp nhËn mua, ®· thuéc quyÒn së h÷u cña c¸c doanh nghiÖp nhng cuèi th¸ng hµng cha vÒ nhËp kho(kÓ c¶ sè ®ang göi kho ngêi b¸n ) Tµi kho¶n 151 cã kÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh nh sau: 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Nî 151 - Gi¸ trÞ hµng ®ang ®i ®êng t¨ng trong k× Cã - Gi¸ trÞ hµng ®ang ®i ®êng ®· nhËp kho hay chuyÓn giao cho c¸c bé phËn sö dông hoÆc giao cho kh¸ch hµng -Dù nî: Gi¸ trÞ hµng ®ang ®i ®êng tån cuèi k× Ngoµi ra, trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n, kÕ to¸n cßn sö dông mét sè tµi kho¶n liªn quan kh¸c nh : TK 111, TK 112, TK 133, TK 331.... 1. 2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tæng hîp c¸c trêng hîp t¨ng gi¶m nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p thêng xuyªn . 1.2.1.§èi víi c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ VAT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ: Tøc lµ doanh nghiÖp ®· cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tÝnh thuÕ VAT theo ph¬ng ph¸p VAT (doanh nghiÖp thùc hiÖn viÖc mua, b¸n hµng ho¸ cã ho¸ ®¬n, chøng tõ, ghi chÐp kÕ to¸n ®Çy ®ñ ). §èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy, thuÕ VAT ®Çu vµo ®îc t¸ch riªng, kh«ng ghi vµo gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu Nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp t¨ng chñ yÕu lµ do mua hµng. Trong tæng gi¸ trÞ thanh to¸n ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n cña mäi trêng hîp mua hµng th× phÇn gi¸ mua cha thuÕ ®îc ghi t¨ng gi¸ nguyªn vËt liÖu ( ghi Nî TK 152 ) phÇn thuÕ VAT ®Çu vµo ®îc ghi vµo sè khÊu trõ ( ghi Nî TK 133) ®ång thêi kÕ to¸n ghi Cã c¸c TK liªn quan ( TK 111, TK 112, TK 141, TK 331 ) Cßn mäi trêng hîp gi¶m nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp (chñ yÕu gi¶m do xuÊt sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh, phÇn cßn l¹i cã thÓ xuÊt b¸n, xuÊt gãp vèn liªn doanh ) th× ®Òu ®îc ghi theo gi¸ thùc tÕ ë bªn Cã cña TK 152 vµ ghi Nî c¸c TK liªn quan ( TK 621, TK627, TK 641, TK 642, TK 241 ) 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp c¸c trêng hîp t¨ng gi¶m nguyªn vËt liÖu theo ph ¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn( tÝnh thuÕ VAT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ ) TK331,111,112,141,311 TK 152 TK 621 D ®Çu kú T¨ng do mua ngoµi XuÊt ®Ó chÕ t¹o s¶n phÈm TK1331 VAT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ TK151 TK 621,641,642 Hµng ®ang ®i ®êng kú tríc XuÊt cho CP SXC, CPBH,CPQLDN TK411 TK128,222 NhËn cÊp ph¸t, tÆng thëng, gãp VLD XuÊt vèn gãp liªn doanh TK642, 338 Thõa ph¸t hiÖn khi kiÓm kª TK151 XuÊt thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn TK128, 222 TK1381, 642 NhËn l¹i vèn gãp liªn doanh TK 421 ThiÕu ph¸t hiÖn khi kiÓm kª TK 412 §¸nh gi¸ gi¶m §¸nh gi¸ t¨ng 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.2.2. §èi víi c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ VAT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp: Tøc lµ doanh nghiÖp cha thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ sæ s¸ch kÕ to¸n, vÒ chøng tõ hoÆc víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh vµng b¹c. §èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy, do phÇn thuÕ VAT ®îc tÝnh vµo gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu nªn khi nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp t¨ng do mua ngoµi th× kÕ to¸n ghi vµo bªn Nî TK 152 theo tæng gi¸ thanh to¸n vµ ghi vµo bªn Cã c¸c TK liªn quan (TK 111, TK 112, TK 311, TK331 ) Trêng hîp gi¶m nguyªn vËt liÖu ë c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ VAT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp còng gièng nh trêng hîp gi¶m nguyªn vËt liÖu ë c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ VAT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ. Mäi trêng hîp gi¶m nguyªn vËt liÖu ®Òu ghi theo gi¸ thùc tÕ ë bªn Cã cña TK 152 vµ ghi Nî c¸c TK liªn quan ( TK 621, TK 627, TK 641, TK 642, TK 241 ) S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp c¸c trêng hîp t¨ng gi¶m Nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn ( tÝnh thuÕ VAT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp ) TK311, 111, 112, 141, 331 TK 152 TK 621 D ®Çu kú T¨ng do mua ngoµi XuÊt ®Ó chÕ t¹o s¶n phÈm (Tæng gi¸ thanh to¸n) TK 151, 411, 222 T¨ng do c¸c nguyªn nh©n kh¸c TK627, 641, 642 XuÊt cho nhu cÇu kh¸c ë PX, xuÊt phôc vô cho BH, QL, XDCB 2. H¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ( KK§K) 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ ph¬ng ph¸p kh«ng theo dâi mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c lo¹i vËt t, hµng ho¸, s¶n phÈm trªn c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh tõng lo¹i hµng tån kho mµ chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú, x¸c ®Þnh lîng tån kho thùc tÕ. Tõ ®ã x¸c ®Þnh lîng xuÊt dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh víi c¸c môc ®Ých kh¸c trong kú theo c«ng thøc: Gi¸ trÞ NVL xuÊt dïng trong kú = Gi¸ trÞ NVL tån Tæng gi¸ trÞ NVL + kho ®Çu kú t¨ng thªm trong kú - Gi¸ trÞ NVL tån kho cuèi kú 2.1. Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông : Gi¸ trÞ cña vËt t, hµng ho¸ mua vµo vµ nhËp kho trong kú ®îc theo dâi, ph¶n ¸nh ë mét tµi kho¶n riªng lµ tµi kho¶n 611 -  Mua hµng , cßn c¸c tµi kho¶n hµng tån kho kh¸c chØ dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng tån kho lóc ®Çu vµ cuèi kú. Tµi kho¶n 611- Mua hµng , (6111- Mua nguyªn vËt liÖu ): Tµi kho¶n nµy ®îc dïng ®Ó theo dâi t×nh h×nh thu mua, t¨ng, gi¶m nguyªn vËt liÖu, dông cô theo gi¸ trÞ thùc tÕ ( gi¸ mua vµ chi phÝ thu mua ). Tµi kho¶n nµy thêng ®îc më chi tiÕt theo tõng lo¹i vËt t, hµng ho¸ . Tµi kho¶n 611 cã kÕt cÊu vµ né dung ph¶n ¸nh nh sau : Nî 611 Cã Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thùc tÕ cña Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thùc tÕ cña NVL NVL tån kho ®Çu kú vµ xuÊt dïng, xuÊt b¸n, thiÕu hôt t¨ng thªm trong kú trong kú vµ tån kho cuèi kú xxxxxxx Tµi kho¶n 152- “Nguyªn vËt liÖu”: Tµi kho¶n nµy ®îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thùc tÕ NVL tån kho. Tµi kho¶n nµy cã thÓ më chi tiÕt theo tõng lo¹i, nhãm, thø : Tµi kho¶n 152 cã kÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh nh sau: Nî 152 Cã Ph¶n ¸nh gi¸ thùc tÕ KÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ NVL NVL tån kho cuèi kú tån kho ®Çu kú D nî: Gi¸ thùc tÕ cña 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 NVL tån kho Tµi kho¶n 151- “ Hµng mua ®ang ®i trªn ® êng “ Tµi kho¶n nµy ®îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ sè hµng mua ( ®· thuéc së h÷u cña ®¬n vÞ ) nhng ®ang ®i ®êng hay ®ang göi t¹i kho ngêi b¸n. Tµi kho¶n nµy cã thÓ më chi tiÕt theo tõng lo¹i hµng, tõng ngêi b¸n. Tµi kho¶n 151 cã kÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh nh sau: Nî 151 Cã Ph¶n ¸nh gi¸ thùc tÕ hµng KÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ ®ang ®i ®êng cuèi kú hµng ®ang ®i ®êng ®Çu kú D nî: Gi¸ thùc tÕ cña hµng ®ang ®i ®êng Ngoµi ra trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n, kÕ to¸n cßn sö dông mét sè tµi kho¶n liªn quan kh¸c nh: TK 111, TK 112, TK 133, TK 331.... C¸c tµi kho¶n nµy cã kÕt cÊu vµ néi dung gièng nh ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. 2.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tæng hîp c¸c trêng hîp t¨ng gi¶m Nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú 2 .2.1. §èi víi c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ VAT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ: §Çu kú kinh doanh, kÕ to¸n kÕt chuyÓn gi¸ trÞ hµng tån kho theo tõng lo¹i råi ghi Nî TK 611vµ ghi Cã c¸c TK liªn quan (TK 152, TK 151). Trong kú kinh doanh, kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c ho¸ ®¬n mua hµng, vµ ®èi víi c¸c trêng hîp t¨ng, gi¶m nguyªn vËt liÖu trong kú th× kÕ to¸n còng ®Òu ®Þnh kho¶n theo ®óng quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. Cuèi kú kinh doanh, c¨n cø vµo Biªn b¶n kiÓm kª nguyªn vËt liÖu tån kho vµ Biªn b¶n xö lý sè mÊt m¸t, thiÕu hôt, kÕ to¸n ghi Nî c¸c TK liªn quan ( TK152, TK 151, TK 138, TK 334, TK 642) vµ ghi Cã TK 611 (6111) S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp c¸c tr êng hîp t¨ng gi¶m nguyªn vËt liÖu theo ph ¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú (VAT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ ) TK 151, 152 TK 611 TK151, 152 D®k:xxx Gi¸ trÞ NVL tån ®Çu kú Gi¸ trÞ NVL tån cuèi kú cha sö dông TK 111, 112, 331 TK 111, 112, 331 Gi¸ trÞ NVL mua Gi¶m gi¸ ®îc hëng vµ vµo trong kú gi¸ trÞ hµng mua tr¶ l¹i TK 1331 TK 138, 334, 821,642 TrÞ gi¸ thiÕu hôt, mÊt m¸t 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 TK 411 NhËn vèn gãp liªn doanh, cÊp ph¸t ,tÆng thëng TK 621,627,641,642 Gi¸ trÞ NVL xuÊt dïng nhá TK412 §¸nh gi¸ t¨ng NVL TK 1421 Gi¸ trÞ NVL Ph©n bæ dÇn xuÊt dïng lín Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch lÊy tæng sè ph¸t sinh bªn Nî TK 6111 trõ ®i sè ph¸t sinh Cã (bao gåm sè tån cuèi kú, sè mÊt m¸t, sè tr¶ l¹i, sè gi¶m gi¸ hµng mua) råi ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng sö dông ( dùa vµo môc ®Ých sö dông hoÆc tû lÖ ®Þnh møc). 2.2.2. §èi víi c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ VAT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp: V× trong gi¸ mua hµng thùc tÕ gåm c¶ thuÕ VAT ®Çu vµo nªn kÕ to¸n ghi Nî TK 611(6111) ®ång thêi ghi Cã c¸c TK liªn quan (TK 111, TK 112, TK 331 vµ ghi Cã TK 611(6111). Cßn c¸c nghiÖp vô kh¸c ph¸t sinh ë thêi ®iÓm ®Çu kú, trong kú, cuèi kú th× kÕ to¸n h¹ch to¸n t¬ng tù nh c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p khÊu trõ ®Ó tÝnh thuÕ VAT. S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp c¸c trêng hîp t¨ng gi¶m nguyªn vËt liÖu theo ph ¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, VAT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp TK 151, 152 TK 611 TK 151, 152 D®k: xxx Gi¸ trÞ NVL tån cuèi kú TK 111, 112, 331, 411 Gi¸ trÞ NVL t¨ng thªm Trong kú (tæng gi¸ thanh to¸n) TK 111, 112, 331 Gi¶m gi¸ hµng mua hµng mua tr¶ l¹i TK 621, 627 Gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt dïng Theo chÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ban hµnh theo Q§ 1864/1999 Q§/BTC th× nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp x©y lÊp ®îc kÕ to¸n h¹ch to¸n theo ph¬ngph¸p kª khai thêng xuyªn. Iv/. h¹ch to¸n ban ®Çu : 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Theo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n hiÖn hµnh ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp xuÊt nguyªn vËt liÖu, kÕ to¸n ph¶i thùc hiÖn viÖc lËp vµ xö lý ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ sau: - Ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng ( mÉu 01- GTKT ) - Ho¸ ®¬n b¸n hµng ( mÉu 01- BH ) - Hãa ®¬n cíc phÝ vËn chuyÓn ( mÉu 03-VT ) - PhiÕu nhËp kho ( mÉu 01-VT ) - PhiÕu xuÊt kho ( mÉu 02-VT ) - PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé ( mÉu 03- VT ) - Biªn b¶n kiÓm kª vËt t s¶n phÈm hµng ho¸ ( mÉu 08-VT) Ngoµi c¸c chøng tõ b¾t buéc sö dông thèng nhÊt theo quy ®Þnh cña Nhµ níc, doanh nghiÖp c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm, yªu cÇu qu¶n lý NVL cña ®¬n vÞ mµ sö dông thªm c¸c chøng tõ híng dÉn nh phiÕu xuÊt kho vËt t theo h¹n møc ( mÉu 04 - VT ), biªn b¶n kiÓm nhËn vËt t (mÉu 05 - VT )... v/. KÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu ViÖc h¹ch to¸n chi tiÕt NVL ph¶i ®îc tiÕn hµnh ®ång thêi c¶ ë kho vµ phßng kÕ to¸n trªn c¬ së c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt. C¸c doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc hÖ thèng chøng tõ, më c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt trªn c¬ së lùa chän, vËn dông ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt NVL cho phï hîp nh»m t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý NVL. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau ®Ó kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu. 5.1/Ph¬ng ph¸p thÎ song song a)Néi dung cña ph¬ng ph¸p - ë kho: ViÖc ghi chÐp t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho vËt liÖu do thñ kho tiÕn hµnh trªn thÎ kho vµ chØ ghi theo chØ tiªu sè lîng. ThÎ kho do kÕ to¸n lËp theo mÉu quy ®Þnh (mÉu 06 - VT ) cho tõng danh ®iÓm vËt liÖu theo tõng kho vµ ph¸t cho thñ kho ®Ó ghi chÐp hµng ngµy. Hµng ngµy, c¨n cø vµo c¸c chøng tõ nhËp - xuÊt - tån nguyªn vËt liÖu thñ kho ph¶i kiÓm tra tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña chøng tõ råi tiÕn hµnh ghi chÐp sè thùc tÕ nhËp xuÊt vµo thÎ kho. Cuèi ngµy tÝnh ra sè NVL tån kho ghi vµo thÎ kho. Thñ kho ph¶i thêng xuyªn ®èi chiÕu sè liÖu tån kho ghi trªn thÎ kho víi sè liÖu thùc tÕ cßn l¹i ë kho ®Ó ®¶m b¶o sæ s¸ch vµ hiÖn vËt lu«n khíp nhau. Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 sau ghi thÎ kho thñ kho ph¶i chuyÓn c¸c chøng tõ nhËp xuÊt ®· ®îc ph©n lo¹i theo tõng nguyªn vËt liÖu vÒ phßng kÕ to¸n. ë phßng kÕ to¸n: Nguyªn vËt liÖu sö dông sè (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån nguyªn vËt liÖu theo c¸c chØ tiªu gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt cho tõng danh ®iÓm vËt liÖu t¬ng øng víi thÎ kho më ë kho. Cuèi th¸ng kÕ to¸n céng sæ chi tiÕt NVL vµ ®èi chiÕu víi thÎ kho. Sè lîng nguyªn vËt liÖu tån kho trªn sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt ph¶i khíp víi sè tån kho ghi trªn thÎ kho. Ngoµi ra, ®Ó cã sè liÖu ®èi chiÕu, kiÓm tra víi kÕ to¸n tæng hîp, kÕ to¸n NVL ph¶i tæng hîp sè liÖu tõ c¸c sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu vµo b¶ng tæng hîp nhËp - xuÊt - tån theo tõng nhãm, lo¹i vËt liÖu. b) ¦u ®iÓm : Ghi chÐp ®¬n gi¶n, dÔ kiÓm tra ®èi chiÕu. c)Nhîc ®iÓm ViÖc ghi chÐp gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n cßn trïng lËp vÒ chØ tiªu sè lîng. MÆt kh¸c viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu chñ yÕu tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng do ®ã h¹n chÕ chøc n¨ng cña kÕ to¸n. d) ¸p dông Ph¬ng ph¸p thÎ song song ¸p dông ë c¸c doanh nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i vËt liÖu, khèi lîng c¸c nghiÖp vô xuÊt nhËp Ýt vµ tr×nh ®é nghiÖp vô chuyªn m«n cña c¸n bé kÕ to¸n cßn h¹n chÕ. Cã thÓ kh¸i qu¸t tr×nh tù kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p thÎ song song b»ng s¬ ®å sau: S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p thÎ song song 1 ThÎ kho Chøng tõ nhËp 1 Chøng tõ xuÊt 3 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2 Sæ(thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt 2 4  B¶ng kª tæng hîp nhËp - xuÊt - tån Ghi chó: Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu sè liÖu 5.2ph¬ng ph¸p sè d: a. Néi dung ph¬ng ph¸p - ë kho: Thñ kho vÉn dïng thÎ kho ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån vËt liÖu theo chØ tiªu sè lîng nh ë ph¬ng ph¸p thÎ song song. Cuèi th¸ng c¨n cø sè tån kho ®· tÝnh ®îc trªn thÎ kho ghi vµo sæ sã d ( cét sè lîng), sau ®ã chuyÓn tr¶ cho kÕ to¸n. Sæ sè d do kÕ to¸n më cho tõng kho, sö dông cho c¶ n¨m, cuèi mçi th¸ng giao cho thñ kho ghi mét lÇn. - ë phßng kÕ to¸n: sau khi nhËn ®îc c¸c chøng tõ nhËp xuÊt vµ phiÕu giao nhËn chøng tõ do nh©n viªn phô tr¸ch kho chuyÓn lªn, kÕ to¸n NVL nhËp b¶ng kª nhËp xuÊt - tån cho tõng kho ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp xuÊt vËt liÖu hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú theo chØ tiªu gi¸ trÞ. Cuèi th¸ng khi nhËn ®îc sæ sè d do thñ kho göi lªn kÕ to¸n c¨n cø sè lîng tån kho mµ thñ kho ®· ghi ë sæ sè d vµ ®¬n gi¸ tõng thø vËt liÖu tÝnh ra thµnh tiÒn ghi vµo cét sè tiÒn ë cét sè d. Sè liÖu trªn cét sè tiÒn ë sæ sè d sÏ ®îc ®èi chiÕu víi sæ tån kho trªn b¶ng nhËp xuÊt tån vµ ®èi chiÕu víi sè liÖu cña kÕ to¸n tæng hîp b.¦u ®iÓm: Gi¶m nhÑ ®¸ng kÓ khèi lîng c«ng viÖc ghi chÐp hµng ngµy vµ c«ng viÖc ®îc tiÕn hµnh ®Òu trong th¸ng. c.Nhîc ®iÓm: 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Do kÕ to¸n chØ ghi theo gi¸ trÞ nªn qua sè liÖu kÕ to¸n kh«ng thÓ biÕt ®îc t×nh h×nh biÕn ®éng cña tõng thø NVL mµ muèn biÕt ph¶i xem trªn thÎ kho. Ngoµi ra, khi kiÓm tra ®èi chiÕu nÕu cã sai sãt sÏ gÆp khã kh¨n. d. ¸p dông: Ph¬ng ph¸p sè d ¸p dông thÝch hîp trong c¸c doanh nghiÖp cã khèi lîng c¸c nghiÖp vô vÒ nhËp xuÊt NVL lín, nhiÒu chñng lo¹i vËt liÖu, dïng gi¸ h¹ch to¸n ®Ó h¹ch to¸n hµng ngµy vµ tr×nh ®é kÕ to¸n cña doanh nghiÖp t¬ng ®èi cao. Cã thÓ kh¸i qu¸t tr×nh ®é kÕ to¸n chi tiÕt NVL theo ph¬ng ph¸p sæ sè d b»ng s¬ ®å sau: KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p sè d ThÎ kho Chøng tõ nhËp Sæ sè d Chøng tõ xuÊt B¶ng kª nhËp xuÊt tån tõng kho Ghi chó: Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu sè liÖu 5.3Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn + T¹i kho: Gièng ph¬ng ph¸p thÎ song song + T¹i phßng kÕ to¸n: Më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó h¹ch to¸n sè lîng vµ sè tiÕn cña tõng thø (danh ®iÓm ) vËt t theo tõng kho. Sæ nµy ghi mçi th¸ng mét lÇn vµo cuèi th¸ng trªn c¬ së tæng hîp c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt ph¸t sinh trong th¸ng cña tõng thø vËt t, mçi thø chØ ghi mét dßng trong sæ. Cuèi th¸ng ®èi chiÕu sè lîng 20